De antwoorden van het antiglobalisme

Transcriptie

1 Dirk Barrez A De antwoorden van het antiglobalisme Van Seattle tot Porto Alegre GLOBE II.II.II METS & SCHILT

2 INHOUD Voorwoord - Anders en beter 13 Inleiding - Porto Alegre, een haven van blijheid 16 Proloog - Alle grote dingen zijn gebeurd door te dromen 19 DEEL I GLOBALISERING Vrije markteconomie en kapitalisme - Een welvaartsmachine voor een gelukkige minderheid 23 De zegeningen van de vrije markt 23 Globalisering - Een oude bekende, de naam is kapitalisme 25 Al vijfhonderd jaar globalisering 25 Een welvaartsmachine met scherpe kanten: groeiende tekorten 26 De mens in dienst van de economie? 27 Over de scherpe kanten van de huidige globalisering 28 Wat leert het terrein? 28 Beweging lokaal en globaal 31 Van verhalen naar verklaringen 34 Globalisering, wat is dat nu? Poging tot conclusie 45 Over globalisering, neoliberalisme, kapitalisme en structuurbreuken 50 DEEL II EEN ANDERE WERELD IS MOGELIJK Van Seattle tot Porto Alegre Het verzet wordt opnieuw zichtbaar 55 Soms sluimerend, maar verzet was er 55 Daar is het verzet weer 58 Seattle 60

3 Porto Alegre Voorbij het verzet 63 Een andere wereld is mogelijk 63 Porto Alegre, van idee tot werkelijkheid 64 Hoge verwachtingen in Porto Alegre 66 Tweesprong 6j Werken aan een andere wereld - Geen illusie 69 Omkering van de waarden 73 DEEL III DE CREATIE VAN WELVAART Eten, begin van alle welvaart 79 Deze globalisering produceert armoede en honger 79 Armoede en honger migreren naar de stad 80 Voorrang voor thuismarkten en regionale markten 81 De strijdpunten van deze boerenbewegingen 82 Beweging maken, lokaal en globaal 83 Handel zal u voeden, voor wie dat wil geloven 85 Een halve waarheid 86 Conclusie : zorg zelf voor eten 89 Nog meer welvaart - De productie van goederen en diensten 91 Aversie tegen ondernemen 91 Het recht om welvaart te creëren 92 Industrialisering als hefboom voor de creatie van welvaart 94 Hoe moet het dan? 95 De thuismarkteconomie 96 Wat is rijkdom? 99 Handel zal u verrijken -Ja, maar De plussen en minnen van handel: uitkomst onzeker 101 Regels voor het handelsspel 103 Sociale regels voor het economisch spel 105 Ecologische regels voor het economisch spel 106

4 Geld op hol 108 Tobin-taks en andere voorstellen 108 Gedeelde voorstellen no Noodzakelijk maar onvoldoende 110 Het bedrijfsleven: vijand of koele minnaar? 112 Winst, mensen, aarde 113 Duurzaam ondernemen: schone schijn of meer? 114 Belangentegenstellingen 116 Duurzaam ondernemen: een maatschappelijke opdracht 117 Een moeilijke maar mogelijke verhouding 119 De welvaartsproductie - Alternatieven voor het huidige kapitalisme 121 Nog even over productiemiddelen 121 Twee soorten alternatieven: neokeynesianisme en postkapitalisme 121 Economische alternatieven 123 De herovering van de economie 125 DEEL IV DE VERDELING VAN WELVAART Het belang van natuurlijke rijkdommen Creatie en verdeling van welvaart 129 Zeggenschap over natuurlijke hulpbronnen 129 Verbod op verhandeling van natuurlijke rijkdommen 131 Publieke goederen 132 Het belang van een duurzame ontwikkeling 133 Hoe wetenschap en technologie aanwenden voor menselijke ontwikkeling? 136 Genetisch gewijzigde gewassen 136 Wetenschap en technologie: afwijzen of kritisch inpassen? 139 Gebruik wetenschap en technologie voor wat ze waard zijn 141

5 Verdeling en herverdeling van welvaart 143 De rol en de stem van vakbonden 143 Overleg of strijd? 144 Welvaartsverdeling waarborgt mensenrechten 147 Het idee van een basisinkomen 147 Voor iedereen een kwart euro per dag (om te beginnen) 149 Werk aan de winkel voor de rijken 153 DEEL V DE UITOEFENING VAN POLITIEKE MACHT Voorspel vol Newspeak 157 De mondiale democratie uitvinden 159 Soevereiniteit en mensenrechten 161 Verenigde Naties uitbouwen 161 De wereld van de volkeren 163 Democratie van dorp tot wereld 164 Politieke en economische democratie 165 Van directe democratie tot nieuw internationalisme 166 Het tegenwicht moet van de politiek komen 168 Politici over mondiale politiek 170 Een parlementair samenwerkingsplatform, brug tussen politiek en beweging 170 De wereld volgens Harlem Désir en zijn politieke medestanders 171 Samenspel tussen politiek en beweging 172 De Europese ervaring 174 Wereldparlement 176 Oorlog en vrede 179 Armoede en marginalisering als bron van conflicten 179 Bruggen bouwen 181 VN-politiemacht 182 De secretaris-generaal of de president 183 Nava en Sadi 184

6 Democratisering en emancipatie i8é Feminisering van de armoede 186 Cultuur is alles 187 Onaanraakbaren 188 Gezocht: een krachtige mondiale sociale samenleving 189 DEEL VI DE CIVIELE SAMENLEVING EN HET PUBLIEKE STRIJDTONEEL Burgermozaïek 193 Sociale beweging, geen kinderspel 194 Wie verandering wil, moet weten wat te veranderen 194 Als Sisyphus? 194 Sociale beweging versus civiele samenleving 195 Bloeiende civiele samenleving als voedingsbodem voor antiglobaliseringsbeweging 196 Mondiale sociale beweging begint lokaal En is echt universeel 199 Hoe moet het verder met de antiglobaliseringsbeweging? 201 Vertrouwen 201 Verenigen 202 Verzet 203 Verzet... geen synoniem van geweld 205 Verzet... geen synoniem van vijandigheid 209 De strategie van het verzet 210 Machtsopbouw van vakbondsbeweging en andere bewegingen 212 Brede regenboogcoalities 214 Onze plaats is in Porto Alegre 217 Het belang van bewustwording en educatie 218 De plaats en de rol van NGO'S 220 Over leiderschap 223 Samenwerken 225 Oproep van Porto Alegre 226

7 Sociale beweging moet ook politieke beweging zijn 228 Wij zijn geen liefhebbers van staatsgrepen 228 Over de band tussen beweging en politiek 229 Hardhorige politici 231 Povere collectieve intelligentie, heersende ideologie en belangen 232 Wie verandering wil, moet sterk staan 233 Van de beweging naar de politiek 234 En wat met het verschuiven van de macht? 235 Media: vierde macht of tweede macht? 237 De macht van de media 237 Kleinere kennishorizon 239 De merknaam Porto Alegre 240 Alternatieve media 240 Weg die oogkleppen 242 Uitleiding - Waarin Porto Alegre en de antiglobaliseringsbeweging (voorlopig) tekortschieten 244 Met kwaadheid bouw je geen andere wereld 244 Waar blijven die anderen? 245 Botsende opvattingen 246 Nog geen volwaardige beweging 247 Een beweging met veel potentie 248 De grootste klip 249 Besluit - De lange mars van mensenrechten en vrijheden 252 Programma voor een andere wereld 254 Lijst van de geïnterviewden 263