HOV-NET Zuid-Holland Noord. Definitieve scopebeschrijving

Transcriptie

1 HOV-NET Zuid-Holland Noord Definitieve scopebeschrijving December 2012

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Bestuurlijke samenvatting Het HOV-NET Zuid-Holland Noord Bestuurlijke goedkeuring Fasering Beleidsmatige inbedding 7 3 Beschrijving scope Algemeen R-net Kenmerken HOV-netwerk Hoe gaat dit HOV-netwerk er in de praktijk uitzien? Ketenmobiliteit Beoogde kwaliteitssprong van het openbaar vervoer 13 4 De corridors in het HOV-NET Zuid-Holland Noord 14 2 HOV-NET Zuid-Holland Noord

3 1 Inleiding De Randstad ontwikkelt zich steeds meer tot één samenhangend stedelijk gebied. De ruimtelijke vitaliteit gaat gepaard met een groeiende mobiliteit binnen, tussen en naar de stedelijke kernen. Het regionale openbaar vervoer heeft een belangrijke taak om deze groei in goede banen te leiden, zodat het stedelijk gebied bereikbaar en leefbaar blijft. Om die reden heeft de provincie Zuid-Holland zich de afgelopen jaren ingezet voor de realisatie van de RijnGouwelijn: een hoogwaardige light-railverbinding tussen Gouda, Alphen aan den Rijn, Leiden, Katwijk en Noordwijk. In april 2011 hebben de coalitiepartijen uit de Provinciale Staten van Zuid-Holland het Hoofdlijnenakkoord Zuid-Holland verbindt en geeft ruimte gepresenteerd. Daarin kiezen deze partijen voor de aanleg van de RijnGouwelijn en de RijnlandRoute. Zij vinden wel dat een algemene heroverweging binnen en tussen de beide projecten noodzakelijk is vanwege de financiële risico s en de wensen voor een goede inpassing. In het Hoofdlijnenakkoord staat bovendien dat de provincie in gesprek gaat met alle partijen waarmee de provincie (bestuurs)- overeenkomsten over de RijnGouwelijn is aangegaan. Naar aanleiding van de eerste verkennende gesprekken met alle partijen waarmee de provincie overeenkomsten heeft gesloten, hebben Gedeputeerde Staten op 5 juli 2011 besloten om een onderzoek te doen naar mogelijke uitvoeringsvarianten van de RijnGouwelijn. Dat is de voorgeschiedenis van het HOV-NET Zuid-Holland Noord. Het doel van dit netwerk is het gehele openbaarvervoernetwerk in Holland Rijnland en Midden-Holland te verbeteren door op specifieke corridors (zie figuur 1) de kwaliteit van het openbaar vervoer op een hoogwaardig niveau te brengen. De beschikbaarheid van hoogwaardig openbaar vervoer zal structurerend werken op nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen in de regio en bijdragen aan versterking van de ruimtelijkeconomische structuur. Het HOV-NET Zuid-Holland Noord omvat de treinverbinding Leiden Utrecht, de treinverbinding Alphen aan den Rijn Gouda en zes HOV-buscorridors. Het netwerk geeft invulling aan R-net, de productformule voor Hoogwaardig Openbaar Vervoer in de Randstad. Eind augustus 2011 hebben Gedeputeerde Staten een Quick scan van zes uitvoeringsvarianten vastgesteld. Deze Quick scan is het uitgangspunt geweest voor gesprekken met alle betrokken partijen. In december 2011 is met instemming van de betrokken partijen gekozen voor het uitwerken van een netwerk van HOV-verbindingen in het noordelijk deel van Zuid-Holland als alternatief voor de RijnGouwelijn. Scopebeschrijving 3

4 Sprinter (1) R-net-light train (2) R-net-busverbinding (3 t/m 8) nieuwe stations afbakening passage Leiden 1-8 corridors HOV-NET Zuid-Holland Noord 4

5 2 Bestuurlijke samenvatting 2.1 Het HOV-NET Zuid-Holland Noord Het HOV-NET strekt zich uit van de kust tot Utrecht, met aftakkingen richting Noordvleugel en Haaglanden. Het resultaat is een duurzaam, hoogwaardig, frequent en herkenbaar openbaar vervoernetwerk, met diverse knooppunten waar verbindingen naadloos op elkaar aansluiten. Het netwerk biedt de mogelijkheid om comfortabel over te stappen op ander openbaar vervoer en eigen vervoer. Het HOV-NET Zuid-Holland Noord bestaat uit: 1. Leiden Centraal Utrecht (verbeterde treinverbinding) 2. Alphen aan den Rijn Gouda (verbeterde treinverbinding) 3. Leiden Centraal Katwijk Noordwijk (HOV-buscorridor) 4. Noordwijk Voorhout Sassenheim Schiphol (HOV-buscorridor) 5. Alphen aan den Rijn Leimuiden Schiphol (HOV-buscorridor) 6. Leiden Lammenschans Zoetermeer (HOV-buscorridor) 7. Leiden Centraal Leiderdorp (HOV-buscorridor) 8. Leiden Centraal Leiden Lammenschans (HOV-buscorridor) De corridors 2 tot en met 8 worden uitgevoerd als onderdeel van R-net, de standaard voor hoogwaardig openbaar vervoer in de Randstad. 2.2 Bestuurlijke goedkeuring Het HOV-NET Zuid-Holland Noord is begin 2012 op hoofdlijnen uitgewerkt en beoordeeld met een Quick scan-maatschappelijke Kosten en Baten Analyse (Quick scan-mkba) ten behoeve van besluitvorming door het ministerie van Infrastructuur en Milieu, provincie Zuid-Holland, Holland Rijnland en de gemeenten Alphen aan den Rijn, Boskoop, Gouda, Katwijk, Leiden, Oegstgeest, Rijnwoude, Waddinxveen en Zoeterwoude. Op 27 juni 2012 hebben Provinciale Staten ingestemd met het nader uitwerken van het HOV-NET Zuid-Holland Noord als alternatief voor de RijnGouwelijn. Vervolgens is een aanvullend MKBA-onderzoek gedaan naar de treincorridors Leiden Utrecht, Alphen aan den Rijn Gouda en de buscorridor Leiden Centraal Katwijk Noordwijk. Dit aanvullende onderzoek is op 28 augustus 2012 door Gedeputeerde Staten vastgesteld. Deze definitieve scopebeschrijving is het resultaat van beide MKBA-onderzoeken van Ecorys en studies van Movares, NS en ProRail. 2.3 Fasering Het resterende budget dat oorspronkelijk was bestemd voor de RijnGouwelijn zal in de eerste fase worden aangewend voor drie corridors: 1. Leiden Centraal Utrecht (verbeterde treinverbinding): een NS-treinverbinding 4 keer per uur Leiden Utrecht, met twee Intercity s en twee Sprinters per uur, waarbij de Sprinters de nieuwe stations Hazerswoude-Koudekerk en Zoeterwoude Meerburg bedienen. 2. Alphen aan den Rijn Gouda (verbeterde treinverbinding): twee keer per uur een provinciale light train en vier keer per uur in de brede spits, met als nieuwe stations Boskoop Snijdelwijk en Waddinxveen Zuid. Figuur 1: Corridors in het HOV-NET Zuid-Holland Noord Scopebeschrijving 5

6 HOV-NET Zuid-Holland Noord 6

7 3. Leiden Centraal Katwijk Noordwijk (HOV-buscorridor). Daarnaast zijn reeds in uitvoering dan wel in vergevorderde staat van voorbereiding en daardoor ook realiseerbaar in de eerste fase: 4. Noordwijk Voorhout Sassenheim Schiphol (HOV-buscorridor). 5. Alphen aan den Rijn Leimuiden Schiphol (HOV-buscorridor). 6. Leiden Lammenschans Zoetermeer (HOV-buscorridor) In het kader van het HOV-NET Zuid-Holland Noord zullen de ontbrekende schakels op deze drie corridors worden afgemaakt. Hiervoor is separate financiering beschikbaar in het MPI. De overige twee HOV-buscorridors moeten nog worden ingepland. Hiervoor moet aanvullende dekking beschikbaar worden gesteld: 7. Leiden Centraal Leiderdorp (HOV-buscorridor) 8. Leiden Centraal Leiden Lammenschans (HOV-buscorridor) Ten aanzien van het toekomstbeeld voor de HOV-buscorridor Leiden Centraal Leiden Lammenschans hebben Gedeputeerde Staten en de gemeente Leiden, na overleg met de Universiteit Leiden en de gemeenten Leiderdorp en Oegstgeest, gekozen voor het tracé via de Hooigracht en Langegracht gecombineerd met een zogeheten Kennislijn door de binnenstad van Leiden. Er wordt naar gestreefd om deze HOV-buscorridor tegen het einde van de openbaarvervoerconcessie Zuid-Holland Noord /2022 te hebben gerealiseerd. Om voor de relatief korte termijn toch verbeteringen aan de buscorridor door Leiden te realiseren reserveert de provincie voor zogenaamde no regret-maatregelen een bedrag van 5 mln. 2.4 Beleidsmatige inbedding In diverse plannen zijn de contouren opgenomen voor de toekomst van het openbaar vervoer in Holland Rijnland en Midden-Holland: de OV-visie Holland Rijnland; het netwerk StedenbaanPlus; R-net: de plannen m.b.t. de ontwikkeling van een voor de OV-reiziger eenduidig HOV-product in de Randstad. Deze plannen vullen elkaar goed aan. Het StedenbaanPlus-concept, de gezamenlijke visie van de samenwerkende partijen op het gebied van openbaar vervoer in de Zuidvleugel, geeft de contour voor heel Zuid-Holland. De OV-visie van Holland Rijnland bevat de ambities van de regio met betrekking tot openbaar vervoer. De introductie van R-net in de regio is in voorbereiding en sluit nauw aan bij de plannen van StedenbaanPlus en de OV-visie Holland Rijnland. In Stedenbaan- Plus, de OV-visie en in R-net worden voor Zuid- Holland Noord dezelfde corridors voor hoogwaardig openbaar vervoer benoemd. Het Rijk heeft in 2010 de uitkomsten bekend gemaakt van de Nationale Markt- en Capaciteitsanalyse (NMCA). De NMCA is een onderzoek naar de nationale bereikbaarheidsproblematiek op middellange (2020) en lange termijn (2028). Het onderzoek houdt verband met het streven om van de Randstad een Europese topregio te maken en een aantrekkelijke vestigingsplaats voor internationale ondernemingen. Een conclusie van de NMCA is dat verbetering van het openbaar vervoer vooral nodig is binnen en tussen de vleugels van de Randstad. De Randstad zal meer als één geïntegreerde woning- en arbeidsmarkt moeten gaan functioneren. Een goed openbaar vervoersysteem op dat schaalniveau is daarvoor een vereiste. Het HOV- NET Zuid-Holland Noord, met aantakkingen richting Utrecht, Noordvleugel en Haaglanden, past in deze visie. Scopebeschrijving 7

8 Kenmerken van R-net Betrouwbaar op tijd, geloofwaardig, deugdelijk Frequent minimaal 6 x per uur in de spits Snel deels vrije busbanen Samenhang integratie, synergie, structuur Herkenbaar onderscheidend, duidelijk Aantrekkelijk mooi, schoon, modern Comfortabel moeiteloos, gerieflijk Uit de NMCA blijkt dat het openbaar vervoer in de Randstad op het hoofdrailnet, in de binnensteden en ook op drukbezette stadsgewestelijke lijnen de komende decennia aanzienlijk zal groeien. In de analyse wordt gepleit voor een betere koppeling tussen openbaar vervoer en verstedelijking. Zo n koppeling zorgt voor een betere bereikbaarheid, kostenbesparing en verminderde milieudruk. Wat beogen we? De introductie van een hoogwaardig duurzaam vervoerssysteem in de regio, als onderdeel van een groter regionaal netwerk. Een kwaliteitssprong in de treinverbinding tussen Leiden en Utrecht, qua aantal in- en uitstappers het vijfde en tweede treinstation van Nederland. Extra stations waar ruimtelijke ontwikkelingen gepland zijn. Uniforme uitstraling van het vervoerconcept. Een vervoersysteem dat flexibel kan inspelen op een marktvraag die kan wijzigen. De mogelijkheid om lijnen flexibel via nieuwe routes in te zetten. Een vervoersysteem met hoge frequenties en kwaliteit. Actuele reisinformatie in het voertuig en op de haltes. Centrale ligging van hoogwaardig openbaar vervoer ten opzichte van woningbouwlocaties (b.v. bouwlocatie Nieuw Valkenburg). Hoog comfort voor de reiziger. Inspelen op innovaties: nieuwe concepten van busmaterieel, zoals bussen die met behulp van automatische voertuiggeleiding dicht langs het perron kunnen halteren. De ontwikkeling van een HOV-busnetwerk in de regio beperkt zich niet tot infrastructuurmaatregelen. De frequentie van de hoogwaardige busverbindingen zal worden verhoogd (R-net: minimaal 6 keer per uur in de spits), de kwaliteit van de haltes gaat omhoog en er komen voorzieningen voor ketenmobiliteit. Daarnaast zal de provincie marktontwikkelingen op het gebied van nieuwe HOV-vervoersystemen op de voet volgen en innovaties bij haar vervoerders stimuleren. De komst van het HOV-NET Zuid-Holland Noord betekent een drastische versnelling van de invoering van R-net in Holland Rijnland en Midden-Holland. 8 HOV-NET Zuid-Holland Noord

9 Wat levert het op? Verbetering van de treindiensten tussen Leiden en Utrecht en tussen Alphen aan den Rijn en Gouda. Een duurzaam regionaal HOV-netwerk, met de treindiensten Haarlem/Schiphol Leiden Den Haag, Leiden Utrecht en Alphen aan den Rijn Gouda én HOV-buslijnen als dragers van het openbaar vervoer en de ruimtelijke ontwikkeling. Een hoogwaardig OV-netwerk dat kansen biedt voor een substantiële groei van het OV-gebruik. Ketenvoorzieningen bij haltes en stations (fietsparkeren, P+R-locaties, aansluitingen op knooppunten). Structurering van het ruimtegebruik. Milieuwinst: verbetering leefkwaliteit in binnensteden door de introductie van stille en energievriendelijke voertuigen. Hoe willen we dat bereiken? Twee extra Sprinters per uur tussen Leiden Centraal en Utrecht Centraal, en in de brede spits twee extra treinen per uur tussen Alphen aan den Rijn en Gouda. De ontwikkeling van een netwerk van hoogwaardig openbaar vervoer bestaande uit acht corridors in de regio, waarop treindiensten (Leiden Utrecht en Alphen aan den Rijn Gouda) en HOV-buslijnen geëxploiteerd gaan worden. Realisatie van de nieuwe stations Zoeterwoude Meerburg, Hazerswoude-Koudekerk, Boskoop Snijdelwijk en Waddinxveen Zuid. Hoge frequentie (minimaal 6 keer per uur) van het HOV-bus-netwerk, in elk geval in de spits. Grote betrouwbaarheid van het vervoersproduct (stiptheid). Dynamische reizigersinformatie bij haltes en in voertuigen van het HOV-net. Fiets, openbaar vervoer, auto en trein worden optimaal op elkaar afgestemd. Er zal worden geïnvesteerd in voorzieningen voor ketenmobiliteit. Scopebeschrijving 9

10 3 Beschrijving scope 3.1 Algemeen De scope van het HOV-NET Zuid-Holland Noord bestaat uit de treincorridor Leiden Utrecht, de treincorridor Alphen aan den Rijn Gouda, en zes HOV-buscorridors in de regio s Holland Rijnland en Midden-Holland. 3.2 R-net Op de schaal van de Randstad wordt door de decentrale overheden gewerkt aan de ontwikkeling een samenhangend hoogwaardig OV-netwerk: R-net. R-net is hét keurmerk voor kwalitatief hoogwaardig openbaar vervoer in de Randstad, mede door de introductie van één huisstijl voor het hele concept. Het is een concept waarbij de reiziger weet wat hij krijgt: betrouwbaarheid, frequentie, snelheid, samenhang, herkenbaarheid, aantrekkelijkheid en comfort. Over deze kwaliteitscriteria worden nu afspraken gemaakt door alle concessieverleners in de Randstad. Het HOV-NET Zuid-Holland Noord geeft invulling aan R-net. De ontwikkeling van R-net sluit goed aan bij het StedenbaanPlus-concept in Zuid Holland. Het bouwen rond knooppunten van openbaar vervoer is daarbij het uitgangspunt. R-net is al zichtbaar rondom Amsterdam en wordt de komende jaren geleidelijk verder uitgebouwd. De bestaande infrastructuur wordt opgewaardeerd met doorstromingsmaatregelen en vrijliggende busbanen. Per eind 2012 verzorgt Arriva al het streekvervoer in de Provincie Zuid-Holland. Vanaf dat moment wordt de kwaliteit van het regionaal busvervoer stapsgewijs op R-net-niveau gebracht. In de eerste fase met Qliners, maar zodra de infrastructuur, haltes en voorzieningen voor ketenmobiliteit aan de kwaliteitsvereisten voldoen, met bussen in de R-net-huisstijl. 10 HOV-NET Zuid-Holland Noord

11 3.3 Kenmerken HOV-netwerk Het HOV-NET Zuid-Holland Noord is een duurzaam, hoogwaardig, frequent en herkenbaar netwerk, opgebouwd uit treinverbindingen en buscorridors, dat aansluit bij verplaatsingspatronen die steeds meer op regionale schaal plaatsvinden. Het netwerk heeft een sterke oost-west-oriëntatie en heeft daarnaast uitlopers naar andere regio s om de as verder te versterken. Het netwerk is het resultaat van geïntegreerd denken over mobiliteit en ruimte. Het is ontwikkeld voor de moderne mobilist, die afhankelijk van het moment, doel of richting van de reis kiest voor auto, fiets of openbaar vervoer. Daarom verbindt het HOV-netwerk woon- en werkconcentraties en zijn er ruime mogelijkheden om over te stappen op andere modaliteiten. Hiervoor worden verschillende knopen benoemd in het netwerk. Op verbindingen waar het OV en de auto concurrerend zijn in reistijd, zullen de sterke punten van het openbaar vervoer beter worden benut. Het HOV-NET verbindt stedelijke en economische concentraties met elkaar en versterkt op die manier de ruimtelijk-economische structuur. Bovendien reguleert het vervoersysteem de verstedelijking en gaat het versnippering in de ruimtelijke ordening tegen. Bij de uitwerking van het HOV-netwerk zal zo veel mogelijk gebruik worden gemaakt van innovaties op het gebied van materieelontwikkeling en toegankelijkheid van het openbaar vervoer. Er zijn bijvoorbeeld systemen op de markt waarbij camerageleiding ervoor zorgt dat een bus tot enkele centimeters van de perronrand stopt. Dit kan eveneens met een techniek die gebruik maakt van detectie-elementen in het wegdek. Als de perronhoogte en de vloerhoogte van de bus zich op gelijke hoogte bevinden, ontstaat een comfortabele instap. Dat is voor iedereen prettig vooral voor reizigers met kinderwagens en reizigers met een mobiliteitsbeperking. Te denken valt ook aan elektrische bussen met een pantograaf op het dak, die bij de halte stroom afnemen, of bussen die met behulp van inductie hun accu s bijladen. Bus met camerageleiding Inductiebus Scopebeschrijving 11

12 Elektrische bus neemt stroom af bij een halte 3.4 Hoe gaat dit HOV-netwerk er in de praktijk uitzien? Het HOV-NET Zuid-Holland Noord is een netwerk van OV-verbindingen met als belangrijke focus het faciliteren van regionale verplaatsingen over reisafstanden van 5 tot 30 à 40 kilometer. Het HOV-NET structureert het gehele openbaar vervoer en is opgezet op basis van een knooppuntenstructuur. Zowel bussen als treinen maken deel uit van het netwerk. De knooppunten zijn bestaande vervoerknopen, economische centrum- en ontwikkelgebieden en bevolkingsconcentraties (zowel binnenstedelijke gebieden als kernen in het regionale gebied). Bij de knooppunten sluiten lokale en nationale verbindingen naadloos op elkaar aan zodat er een goed samenhangend OV-netwerk ontstaat. Het vervoersysteem is opgezet vanuit de bestaande ruimtelijke structuur en garandeert de bereikbaarheid van verder in de toekomst geplande ruimtelijke ontwikkelingen rondom de lijnen en knooppunten. Gemiddelde snelheid op het HOV-busnetwerk Om regionale verplaatsingen te faciliteren moet het busnetwerk een hoge gemiddelde snelheid bieden. Deze eis vloeit voort uit de wens van de reiziger om niet langer dan 30 tot 45 minuten te reizen. De snelheid kan niet overal hetzelfde zijn: In een verstedelijkte omgeving zal 25 km/uur maximaal haalbaar zijn. Tussen de steden zal de snelheid kunnen oplopen tot 40 à 45 km/uur of meer. De gewenste snelheid én betrouwbaarheid zijn alleen te realiseren als het overige verkeer het systeem maar zeer beperkt verstoort. In Holland Rijnland en Midden-Holland voldoen de bestaande openbaarvervoersystemen, met uitzondering van de treinverbindingen in de regio, nog niet aan deze uitgangspunten. Frequenties Een reiziger ervaart wachttijd als drie maal zo lang als rijtijd. R-net maakt afstanden in de regio gevoelsmatig kleiner door de hoge frequentie waarmee wordt gereden. Het onderscheidend karakter van R-net is spoorboekloos rijden, in ieder geval in de spits op werkdagen in de maatgevende spitsrichting. Frequent betekent: voor de bussen minimaal 6 keer per uur in de spits en tijdens de overige uren minimaal 4 keer per uur; voor de regionale treinverbinding Alphen aan den Rijn Gouda minimaal 4 keer per uur in de spits en tijdens de overige uren minimaal 2 keer per uur. De spits loopt van uur en van uur op werkdagen. 12 HOV-NET Zuid-Holland Noord

13 3.5 Ketenmobiliteit HOV-netwerken markeren een omslag in het denken over mobiliteit. De opzet van het netwerk in een knooppuntenstructuur biedt een goede basis voor aansluitingen op het fiets- en autonetwerk. Zo ontstaan meer overstappunten tussen verschillende vervoerwijzen. De knooppunten van het systeem en de belangrijkste haltes worden uitgerust met goede fiets- en P+R-voorzieningen. Daardoor zijn de haltes van het HOV-NET goed bereikbaar vanaf de woon- en werkgebieden. Bij de ontwikkeling van het netwerk wordt uitgegaan van een integrale systeembenadering: voor het hele systeem geldt hetzelfde Programma van Eisen, zodat herkenbaarheid en kwaliteit voor de reiziger gewaarborgd is. Bij het HOV-netwerk is het geheel groter dan de som der delen. De ontwikkeling van een regionaal netwerk leidt tot een betrouwbaarder netwerk, een betere verknoping en een herkenbaar systeem voor de reiziger. 3.6 Beoogde kwaliteitssprong van het openbaar vervoer Het realiseren van het HOV-netwerk vereist een aanzienlijke kwaliteitsimpuls, zowel in termen van doorstroomsnelheden van de lijnen, als in termen van frequenties (minimaal 6 keer per uur in de spits) op het hoofdnet. Waar de doorstroomkwaliteit (25 km/uur in stedelijke gebieden en km/uur tussen stedelijke gebieden) voldoende is, zijn geen grootschalige ingrepen noodzakelijk, maar kan bijvoorbeeld volstaan worden met het voorrang geven van de bussen op de kruisingen. Op andere tracédelen zijn investeringen in vrije busbanen noodzakelijk om de benodigde kwaliteit te halen. Overal moet een basiskwaliteit worden gerealiseerd op het gebied van uitstraling van haltes en haltevoorzieningen, voorzieningen voor ketenmobiliteit, sociale veiligheid en toegankelijkheid, inclusief een goed beheer en onderhoud van de voorzieningen. De doorkruising van de binnenstad van Leiden vormt een uitzondering. Hier zal de snelheid van het HOV moeten worden aangepast aan de lagere snelheid van het overige verkeer. Belangrijk is wel dat de bussen niet stil komen te staan door bijvoorbeeld lossende vrachtauto s. Het HOVproduct moet betrouwbaar zijn. Ambitie De provincie Zuid-Holland is voor de realisering van het HOV-NET Zuid-Holland Noord afhankelijk van veel partijen. De jaartallen die hieronder genoemd worden, geven dan ook een ambitie aan. Leiden Lammenschans Zoetermeer: 2013 Alphen aan den Rijn Leimuiden-Schiphol: 2015 Alphen aan den Rijn Gouda: 2016 Noordwijk Voorhout Sassenheim Schiphol: 2016 Leiden Centraal Katwijk Noordwijk: 2018 Leiden Centraal Utrecht: 2018 Leiden Centraal Leiden Lammenschans: nog in te plannen Leiden Centraal Leiderdorp: nog in te plannen * De ontsluiting van het Bio Science Park in Leiden, onderdeel van de corridor Leiden Centraal Katwijk Noordwijk, zal eerder ter hand worden genomen. Als streefjaar voor dat onderdeel geldt Bus en tram groeien steeds meer naar elkaar toe Scopebeschrijving 13

14 4 De corridors in het HOV-NET Zuid-Holland Noord Binnen de scope van het HOV-NET Zuid-Holland Noord worden twee treincorridors en zes HOV-buscorridors onderscheiden. Deze worden hierna beschreven. Daarbij wordt op hoofdlijnen inzicht gegeven in de benodigde infrastructurele maatregelen, die nader dienen te worden uitgewerkt in een Voorlopig Ontwerp. HOV-NET Zuid-Holland Noord 14

15 Het laten rijden van vier treinen per uur per richting vraagt om uitbreiding van het spoor tussen Woerden en Leiden Centraal. Om de gewenste frequentie te halen moeten er op diverse locaties passeersporen worden aangelegd. Nieuw op dit traject zijn de stations Zoeterwoude Meerburg en Hazerswoude-Koudekerk. Benodigde maatregelen realisatie van stations Zoeterwoude Meerburg, Hazerwoude-Koudekerk en de benodigde aanpassingen aan het spoor hiervoor. aanleg van passeersporen tussen Leiden en Alphen aan den Rijn, en tussen Alphen aan den Rijn en Woerden; investeringen in de kwaliteitsverbetering van haltes (OV-knooppunten); versterken HOV-kwaliteit van alle stations door de P&R- en fietsvoorzieningen te verbeteren; optimaliseren van perrons voor treinexploitatie: 76 cm perronhoogte; extra overwegveiligheid (over de precieze invulling van deze maatregelen wordt eind 2012 een definitief besluit genomen). 1 Leiden Utrecht De treinverbinding Leiden Utrecht gaat in het voorkeursalternatief van twee naar vier treinen per uur tussen Leiden Centraal en Utrecht Centraal. Het gaat om twee Intercity s en twee Sprinters. De Sprinters worden doorgetrokken vanuit Woerden, waar de Sprinter vanuit Geldermalsen in het kader van het toekomstige Randstadspoor zijn eindpunt heeft. Leiden Centraal Leiden Lammenschans Zoeterwoude Meerburg (nieuw) Hazerswoude-Koudekerk (nieuw) Alphen a/d Rijn Bodegraven Woerden Vleuten Utrecht Terwijde Utrecht Leidsche Rijn (nieuw) Utrecht Centraal Boskoop Boskoop Snijdelwijk (nieuw) Waddinxveen Noord Waddinxveen Waddinxveen Zuid (nieuw) Gouda Scopebeschrijving 15

16 2 Alphen aan den Rijn Gouda Van Alphen aan den Rijn tot aan Gouda gaat op bestaand spoor een regionale light train rijden. Dit traject wordt uitgebreid met twee nieuwe haltes: Boskoop Snijdelwijk en Waddinxveen Zuid. De frequentie wordt in de brede spits vier keer per uur en buiten de brede spits twee keer per uur (van circa 6.00 tot 9.00 uur en van circa tot uur). Benodigde maatregelen realisatie van de stations Boskoop Snijdelwijk en Waddinxveen Zuid en de benodigde aanpassingen aan het spoor hiervoor; investeringen in de kwaliteitsverbetering van haltes (OV-knooppunten) conform de R-netproductformule; versterken HOV-kwaliteit van alle stations door de P&R- en fietsvoorzieningen te verbeteren; optimaliseren van perrons voor treinexploitatie: 120 meter lengte en 76 cm perronhoogte; extra overwegveiligheid (over de precieze invulling van deze maatregelen wordt eind 2012 een definitief besluit genomen). 16 HOV-NET Zuid-Holland Noord

17 3 Leiden Centraal Katwijk Noordwijk Het voorkeurstracé loopt van Leiden Centraal via het voor de RijnGouwelijn gereserveerde tracé door de Leeuwenhoek (Bio Science Park) naar het Transferium A44 en vervolgens langs de nieuwe woningbouwlocatie Nieuw Valkenburg. Voor de uitwerking van dit onderdeel is mede gebruik gemaakt van de op 31 januari 2012 door B&W van Katwijk vastgestelde Zienswijze Hoogwaardig Openbaar Vervoer tussen Katwijk en Leiden Centraal. Benodigde maatregelen aanleg busbaan door Bio Science Park tot en met het Transferium A44; aanleg busbaan vanaf de eerste aansluiting N206 naar Nieuw Valkenburg langs de nieuwbouwlocatie Duinvallei tot de Zeeweg; aanleg fietstunneltje om de doorstroming op de Zeeweg te bevorderen; doorstroombevorderende maatregelen op traject naar ESA/Estec en rond het Vuurbaakplein in Katwijk; reconstructie eindpunt Vuurbaakplein in Katwijk; doorstroombevorderende maatregelen op traject Herenweg Gooweg; upgraden van bestaande en nieuwe bushaltes naar R-net-kwaliteit: dertien haltes. Op het gedeelte tussen het Transferium A44 en de 1ste aansluiting N206 naar Nieuw Valkenburg zullen de HOV-buslijnen gebruik maken van de geplande verbeterde infrastructuur van de RijnlandRoute. Dat levert op dit trajectdeel een aanzienlijke capaciteitsverbetering op. Uitgangspunt is dat de RijnlandRoute inclusief de Knoop Leiden-West zodanig wordt aangelegd dat de bussen vlot kunnen doorrijden en er geen doorstromingsbeperkingen zijn. In de exploitatie wordt op het gezamenlijke traject tussen Katwijk en Leiden in de spits een frequentie van twaalf bussen per uur geboden, waarvan zes bussen per uur doorrijden naar Noordwijk en zes naar Katwijk. Het onderliggende busnet in Katwijk en Noordwijk wordt aangepast in samenhang met het HOV-netwerk. De huidige rechtstreekse buslijnen tussen Katwijk/Noordwijk en Leiden worden vervangen door HOV-buslijnen. Wel zal er een rechtstreekse busverbinding Noordwijk Rijnsburg Leiden Centraal blijven bestaan. Scopebeschrijving 17

18 4 Noordwijk Voorhout Sassenheim ( Schiphol) Deze corridor is onderdeel van de Planstudie die onlangs is uitgevoerd in het kader van Actieprogramma Regionaal Openbaar Vervoer van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. De verbeteringen op het trajectgedeelte Sassenheim-Schiphol worden gerealiseerd via bovengenoemde planstudie. Om die reden wordt voor dit HOV-investeringsprogramma alleen het trajectgedeelte Noordwijk-Voorhout-Sassenheim meegenomen. Op dit trajectgedeelte wordt een HOV-verbinding gerealiseerd tussen Noordwijk en de stations van Voorhout en Sassenheim, waarmee de verbindingen vanuit Noordwijk richting Haarlem en Schiphol/Amsterdam sterk verbeteren. Benodigde maatregelen verbeteren doorstroming traject Parallelboulevard aansluitingen N206; verbeteren doorstroming traject Noordwijk Voorhout door aanleg van een randweg en een tunnel; verbeteren doorstroming traject Voorhout Sassenheim door aanpassing rotondes op Oosthoutlaan; verbeteren doorstroming traject Rijksstraatweg NS station Sassenheim; upgraden van bestaande en nieuwe bushaltes naar R-net-kwaliteit: Noordwijk zes haltes 1, Voorhout vier en Sassenheim twee haltes. In de exploitatie maakt de huidige lijn 59 tussen Noordwijk en Voorhout plaats voor een rechtstreekse verbinding tussen Noordwijk, Voorhout en Sassenheim, doorgaand richting Schiphol. In het HOV-netwerk gaat de frequentie in de spits omhoog van twee keer per uur naar zes keer per uur om R-net-kwaliteit te kunnen bieden. 1 Waar in deze notitie 1 halte wordt genoemd worden 2 perrons bedoeld. 18 HOV-NET Zuid-Holland Noord

19 5 Alphen aan den Rijn Leimuiden Schiphol De gewenste doorstromingmaatregelen op deze corridor zijn al in uitvoering (project buscorridor Alphen aan den Rijn Schiphol N207 ) in het kader van Actieprogramma Regionaal Openbaar Vervoer van het ministerie. Om die reden worden voor de corridor Alphen aan den Rijn Schiphol geen separate investeringen opgevoerd. Benodigde maatregelen upgraden van bestaande bushaltes naar R-netkwaliteit; acht haltes binnen de grenzen van de provincie Zuid-Holland. In de exploitatie wordt de bestaande frequentie in de spits verhoogd van zes bussen per uur naar acht bussen per uur. Scopebeschrijving 19

20 6 Leiden Lammenschans Zoetermeer Deze corridor wordt ontwikkeld tot hoogwaardige OV-corridor als ontbrekende schakel in het StedenbaanPlus-netwerk, met aansluitingen op RandstadRail. Voor de onderzochte maatregelen op de corridor Leiden Zoetermeer is gebruik gemaakt van de gegevens die in het programma Beter Benutten zijn opgenomen. Het Lammenschansplein in combinatie met de Lammebrug en zijn openingsregime zorgt op deze corridor voor de meeste onregelmatigheid in de dienstregeling. De aanrijroutes lopen grotendeels via vrije busbanen. Maatregelen om dit knelpunt te verhelpen zijn vrij kostbaar, omdat dit betekent dat de Lammebrug vervangen moet worden door een bredere brug. Echter in het kader van de RijnlandRoute wordt er een nieuwe oeververbinding aangelegd iets zuidelijker van de huidige. Dit geeft een behoorlijke ontlasting van de Lammebrug, waardoor een verbreding van de Lammebrug niet meer nodig is. Wel is mogelijk nog een aanvulling van de busbanen op de Europaweg in de zuidelijke rijrichting nodig. Benodigde maatregelen aanleg twee nieuwe haltes: Zoeterwoude P&R A4 en Stompwijk; verbeteren doorstroming traject Europaweg in de zuidelijke rijrichting; upgraden van bestaande bushaltes naar R-netkwaliteit: zeven haltes. In de exploitatie wordt de bestaande sneldienst over de N206 tussen Leiden en Zoetermeer verder verbeterd. Met de corridor worden ook de kernen Zoeterwoude-Dorp en Stompwijk ontsloten. 20 HOV-NET Zuid-Holland Noord

21 7 Leiden Centraal Leiderdorp Dit deel van het HOV-netwerk is onderdeel van de Meerlijn-Noord uit de OV-visie Holland Rijnland. Het betreft een nieuwe HOV-as via de Willem de Zwijgerlaan en Engelendaal naar het Rijnlandziekenhuis. Voor de corridor Leiden Centraal Leiderdorp wordt onderscheid gemaakt tussen een drietal trajectdelen. Op het gedeelte Leiden Centraal Schipholweg Willem de Zwijgerlaan maakt de lijn gebruik van de reeds in uitvoering zijnde businfrastructuur, waarbij alleen de haltevoorzieningen zullen worden verbeterd. Op het trajectgedeelte kruising Willem de Zwijgerlaan/ IJsselmeerlaan/Sumatrastraat Zijlbrug Engelendaal kruising Engelendaal/Rietschans wordt de doorstroming verbeterd door extra busstroken. Voor het traject Engelendaal eindpunt Rijnland Ziekenhuis wordt overlegd met de gemeente Leiderdorp welke maatregelen mogelijk zijn om de doorstroming te verbeteren. Uitgangspunt is dat de aanleg van de Ringweg Oost in Leiden een vermindering van de verkeersintensiteit op de Engelendaal oplevert. Benodigde maatregelen verbeteren doorstroming traject kruising Willem de Zwijgerlaan/IJsselmeerlaan/Sumatrastraat Zijlbrug Engelendaal kruising Engelendaal/ Rietschans door o.a. aanleg fietsbrug en busbaan op bestaand fietspad; verbeteren doorstroming traject Engelendaal door aanpak kruispunten: rechtsafbeweging gebruiken voor bus en aanpassing van de VRI s; verbeteren doorstroming Persant Snoepweg; upgraden van bestaande bushaltes naar R-netkwaliteit: tien haltes. In de exploitatie worden diverse huidige busverbindingen tussen Leiderdorp en Leiden gebundeld over de HOV-as zodat in de spits een frequentie van 6 bussen per uur wordt gehaald. Scopebeschrijving 21

22 8 Leiden Centraal Leiden Lammenschans Ten aanzien van het toekomstbeeld voor de HOV-buscorridor Leiden Centraal Leiden Lammenschans hebben Gedeputeerde Staten en de gemeente Leiden, na overleg met de Universiteit Leiden en de gemeenten Leiderdorp en Oegstgeest, gekozen voor het tracé via de Hooigracht en Langegracht. Deze keuze voor dit toekomstbeeld zal worden gecombineerd met een zogeheten Kennislijn door de binnenstad van Leiden. Deze Kennislijn verbindt zonder overstap het Bio Science Park, het station Leiden Centraal, de universiteitslocaties in de binnenstad en het station Lammenschans. Beoogd wordt het huidige hoge aantal bussen door de Breestraat (12 i.p.v. 30 bussen/uur/richting) te verminderen. Om de aanleg en het gebruik van de HOV-corridor Leiden Centraal Leiden Lammenschans via de Hooigracht en Langegracht mogelijk te maken is het noodzakelijk om maatregelen te nemen om de binnenstad van Leiden en met name de Hooigracht autoluw te maken, bijvoorbeeld door de aanleg van de Ringweg Oost (verbinding ten behoeve van autoverkeer tussen het Lammenschansplein en de Willem de Zwijgerlaan). Er wordt naar gestreefd om deze HOV-buscorridor tegen het einde van de openbaarvervoerconcessie Zuid-Holland Noord /2022 te hebben gerealiseerd. Uitgangspunt voor de aanleg van deze HOVbuscorridor is dat de HOV-verbindingen Katwijk Zoetermeer en Noordwijk Leiden Lammenschans, die van de HOV-buscorridor gebruik zullen maken, een optimale doorstroming krijgen in balans met de ruimtelijke kwaliteit in de binnenstad van Leiden. Grote investeringen in de passage Leiden liggen daarmee op korte termijn niet voor de hand. Om voor de relatief korte termijn toch verbeteringen aan de buscorridor door Leiden te realiseren reserveert de provincie voor zogenaamde no regret-maatregelen een bedrag van 5 mln. Benodigde maatregelen De maatregelen voor de lange en korte termijn moeten nog nader worden onderzocht. 22 HOV-NET Zuid-Holland Noord

23 Scopebeschrijving 23

24 Colofon Dit is een uitgave van de provincie Zuid-Holland, november Deze Scopebeschrijving is een bijlage bij het Hoofdrapport HOV-NET Zuid-Holland Noord. Provincie Zuid-Holland Postbus 90602, 2509 LP Den Haag Samenstelling en redactie Directie Ruimte en Mobiliteit, afdeling Projecten en Programma s, provincie Zuid-Holland Kaarten Provincie Zuid-Holland Fotografie Otto Snoek, Krimpen aan den IJssel Van Hool, Lier (België), pagina 13 Provincie Zuid-Holland, pagina 26 Artist Impressions FromAtoB Public Design, Utrecht, pagina 2 RedRum, Ede, pagina s 11 en 12 Ontwerp VormVijf, Den Haag HOV-NET Zuid-Holland Noord

25 HOV-NET Zuid-Holland Noord 25

26