Denktank Omgevingswet. La Vie Meeting Center Utrecht uur uur 7 maart 2019

Transcriptie

1 Denktank Omgevingswet La Vie Meeting Center Utrecht uur uur 7 maart 2019

2 Agenda Opening en welkom Ervaringen bij de implementatie Omgevingswet Waar kunnen wij gebruik van maken bij onze onderzoeken Korte koffiepauze Kaderstelling Hoe gaat kaderstelling met externe partners Ervaringen met kaderstelling Kaderstelling en Omgevingsvisies Opdrachtgever Opdrachtnemer Samenwerking met RUD, VR en GGD Rol van de gemeenteraad Afsluiting Denktank Omgevingswet Einde

3 Ervaringen bij de implementatie Waar lopen gemeenten tegen aan? Welke leerpunten zijn er al te benoemen? Relatie met rekenkamerwerk Aan de slag met de Omgevingswet Marcel Hoogwout

4 Rekenkameronderzoek met bronnen uit de monitor Invoering Omgevingswet Presentatie Denktank Omgevingswet NVRR Utrecht,

5 Onderwerpen Iets over de Omgevingswet als grootschalige verandering Iets over Monitor Invoering Omgevingswet Beschikbaar basismateriaal bij de monitor Sessie NVRR Denktank Omgevingswet

6 Invoering Omgevingswet als grootschalige transitie en transformatie Grootste codificatie van het Nederlandse recht sinds invoering van het nieuw burgerlijk wetboek Decentralisatie van macht van Rijk naar regio/gemeente Grootschalig ICT-project (DSO) Samenwerking van Rijk met koepels van lagere overheden Beoogt een ingrijpende cultuuromslag: van nee tenzij.., naar ja mits.. Sessie NVRR Denktank Omgevingswet /3/19

7 Min BZK Programma Directie Omgevingswet Eenvoudig Beter (EB) Aan de slag met de Omgevingswet (ADS) Nationale Omgevingsvisie (NOVI) Omgevingswet 4 AMvB s Invoeringswet Invoeringsbesluit Aanvullingswetten Ministeriële regelingen Digitaal Stelsel (DSO) Invoeringsondersteuning Communicatie en monitoring Kerninstrument van het Rijk Sessie NVRR Denktank Omgevingswet /3/19

8 Per bestuurslaag een eigen veranderopgave VNG, IPO, UvW, OD.nl, Veiligheidsregio s en GGD s/ghor s werken samen in programma Aan de slag, maar hebben eigen verantwoordelijkheid om invoering bij hun achterban te stimuleren en te faciliteren. Complexe governance met veel afstemmingen en overleggen Sessie NVRR Denktank Omgevingswet /3/19

9 Monitor als onderdeel programma ADS Drie hoofdvragen: 1. Doet het programma ADS de juiste dingen en doen ze die goed 2. Maken de overheden voldoende vorderingen om op tijd klaar te zijn 3. Wordt de wet een succes: 1. Meer duidelijkheid 2. Meer samenhang 3. Meer maatwerk 4. Soepelere besluitvorming Deels gebaseerd op diverse moties en verzoeken uit 2 e en 1 e Kamer Circa 20 onderzoeksprojecten en gegevensbronnen Sessie NVRR Denktank Omgevingswet

10 7/3/19

11 Een greep uit de beschikbare bronnen Periodieke inventarisatie onder projectleiders Vergunninggegevens uit OLO Plangegevens uit ruimtelijkeplannen.nl Decentrale regelgeving en bekendmakingen Cultuurmonitor Nulmetingen onder diverse groepen betrokkenen Sessie NVRR Denktank Omgevingswet

12 Vastgestelde ambities Woningbouw opgave 40% 27% 10% 23% Fysieke veiligheid 30% 38% 4% 28% Gezondheid 24% 41% 4% 30% Verbeteren dienstverlening 59% 29% 0% 12% Ruimtelijke kwaliteit 37% 38% 1% 24% Economische aantrekkelijkheid 42% 26% 3% 29% Klimaatadaptatie 56% 23% 1% 20% Energietransitie 64% 19% 1% 16% Duurzaamheid 63% 21% 0% 16% Stimuleren van burgerparticipatie 72% 23% 2% 2% Deregulering van bestaande verordeningen 32% 47% 6% 16% Toepassen maatwerkregels 26% 29% 4% 41% Lokale afwegingsruimte voor specifieke gebieden gebruiken voor versoepelen normen 14% 38% 8% 40% Lokale afwegingsruimte voor specifieke gebieden gebruiken voor aanscherpen normen 8% 38% 9% 46% Doorvoeren van uitnodigingsplanologie (globaler maken bestemmingen) 29% 39% 13% 19% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Grote ambities Bescheiden ambities Geen ambities Onbekend Sessie NVRR Denktank Omgevingswet

13 Activiteiten mbt organisatie invoering Reserveren van een budget voor implementatie Organisatiebreed invoeringsprogramma/project opstellen Uitvoeren van een organisatiebrede impactanalyse Opstellen van een planning/roadmap die moet leiden tot een tijdige implementatie Vaststellen van een veranderstrategie Benoemen van pilots voor het werken met de nieuwe instrumenten Organiseren van voorlichtingsbijeenkomstens waarin medewerkers geïnformeerd worden Doorvoeren van veranderingen in de organisatie en/of werkwijze vooruitlopend op de invoering Opleiden van de medewerkers voor de gewenste competenties onder de Omgevingswet Aanpassen van de functieprofielen aan de nieuwe, voor de Omgevingswet benodigde, competenties al gedaan mee bezig willen we gaan doen niet van plan onbekend Sessie NVRR Denktank Omgevingswet

14 Voorbereidingen op de invoering van het DSO Het aanpassen en/of aanschaffen van software voor het opstellen, wijzigen en publiceren van omgevingsdocumenten 3% 14% 37% 45% 2% Het aanpassen en/of aanschaffen van software voor de behandeling van meldingen en vergunningaanvragen 9% 16% 36% 37% 3% Het aanschaffen van benodigde software voor het opstellen en wijzigen van toepasbare regels 2% 12% 41% 41% 3% Q Het reserveren van een budget voor implementatie van het DSO (voor 2019 e.v.) 39% 25% 23% 12% 1% Q Het opstellen van een plan voor de digitaliseringsopgave van de organisatie 15% 49% 26% 9% 1% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Hebben we al gedaan Zijn we mee bezig Willen we gaan doen Nog onbekend Zijn we niet van plan Sessie NVRR Denktank Omgevingswet

15 Samenwerking: In welke mate worden organisaties uitgenodigd door andere organisaties? wel in 2017 gevraagd niet in 2017 gevraagd Waterschappen GGD/GHOR's OD's VR's Provincies Rijksinstanties Gemeenten Q Q02 Q Q Q02 Q Q Q02 Q Q Q02 Q Q02 Q Q02 Q Q02 Q4 Vraag: Wij zijn door één of meer andere overheden in de regio uitgenodigd om mee te werken aan de ontwikkeling van hun omgevingsvisie, watervisie, omgevingsplan, omgevingsverordening en/of waterschapsverordening. Sessie NVRR Denktank Omgevingswet

16 In hoeverre heeft u het idee dat u en uw organisatie de voorbereiding op de invoering van de Omgevingswet tijdig gereed heeft? Basis: rijksinstanties, provincies, gemeenten, waterschappen (n=195). Sessie NVRR Denktank Omgevingswet

17 Grootste knelpunten/uitdagingen Q Doorvoeren cultuuromslag binnen de organisatie 49% Interbestuurlijke samenwerking 23% Kosten invoering, de financiering daarvan en/of het vrijmaken van de benodigde capaciteit 52% Aanpassing VTH-processen 23% Ontsluiten van de kerninstrumenten (omgevingsdocumenten) in het DSO 27% Omzetten van beleid naar toepasbare regels in het DSO 40% Aansluiting op DSO 63% Tijdige oplevering en/of vaststelling van de nieuwe kerninstrumenten 15% Duidelijkheid over nieuwe regels en wat er gaat veranderen 47% Organiseren succesvolle participatie 28% Betrokken krijgen en houden medewerkers 54% Betrokken krijgen en houden bestuurders 35% = Score Q % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Sessie NVRR Denktank Omgevingswet

18 Meer dan alleen nieuwe kerninstrumenten Sessie NVRR Denktank Omgevingswet

19 Kwaliteit huidige gepubliceerde plannen Aantallen plannen Percentage fouten Sessie NVRR Denktank Omgevingswet

20 Aantal fouten van de gemeentelijke bronhouders per

21 Vergroten inzichtelijkheid, voorspelbaarheid en gebruiksgemak: Sessie NVRR Denktank Omgevingswet 7/3/19

22 Betere waardering dienstverlening? Sessie NVRR Denktank Omgevingswet

23 Betere waardering dienstverlening? Sessie NVRR Denktank Omgevingswet 7/3/19

24 Beleving overige belanghebbenden? Sessie NVRR Denktank Omgevingswet 7/3/19

25 Participatie van belanghebbenden? Sessie NVRR Denktank Omgevingswet 7/3/19

26 Makkelijker voor de dienstverleners? Sessie NVRR Denktank Omgevingswet 7/3/19

27 Cultuurmonitor: Stellingen over medewerker zelf 100% 90% 11,7% 3,8% 20,1% 9,3% 5,7% 18,6% 1,2% 5,7% 7,7% 6,1% 17,4% 3,5% 12,1% 80% 21,2% 28,9% 26,4% 10,6% 70% 38,4% 3,9% 4,9% 21,5% 16,8% 60% 50% 1,2% 30,1% 22,2% 32,0% 20,2% 23,0% 27,0% 40% 30% 27,0% 27,0% 19,7% 36,0% 26,0% 17,4% 25,7% 20% 10% 0% 15,4% 6,2% Ik ken de bedoelingen van de Omgevingswet 15,1% Ik weet hoe de Omgevingswet mijn werk gaat veranderen 22,7% Ik ben zelf actief bezig om me voor te bereiden op de Omgevingswet 11,7% 6,5% Ik vind dat de leefomgeving beter af is met de Omgevingswet 21,4% 10,8% 10,9% 9,0% De Omgevingswet maakt mijn werk makkelijker Ik werk al in de geest van de Omgevingswet 19,3% 21,2% Mijn manager stimuleert mij het bij het in de praktijk brengen van de gedachten achter de Omgevingswet Ik ben klaar voor de Omgevingswet Volledig mee oneens (Merendeels) mee oneens Noch mee eens, noch mee oneens n.v.t. (Merendeels) mee eens Volledig mee eens Sessie NVRR Denktank Omgevingswet 7/3/19

28 Meer weten? Project Monitoring Invoering Omgevingswet Marcel Hoogwout ( ) Sessie NVRR Denktank Omgevingswet 7/3/19

29 Doel bbbb

30 Kaderstelling (1) Eén van de doelen van de Omgevingswet is het versterken van de kaderstellende rol van de gemeenteraad. Drie belangrijke invalshoeken/instrumenten: Ambitiedocument Omgevingsvisie Omgevingswaarden Kaderstelling en externe partners RUD s, GGD, VR Waterschap, provincie Belangenorganisaties etc. Huidige wijze van kaderstellen Proces Inhoudelijk/methode

31 Kaderstelling (2) Handreiking kaderstellend proces Bepalen politieke relevantie: gaat de gemeenteraad er over en wil de gemeenteraad een (actieve) rol vervullen; Inrichten kaderstellend proces: op welke wijze wil de gemeenteraad tot de kaderstelling komen. Doet zij dat geheel zelfstandig of vindt er interactie plaats met betrokkene actoren, het college etc.; Kaders formuleren: wat zijn handige kaders en welk type kaders passen bij de bestuurscultuur in de gemeente; Monitoren: kaderstellen is alleen maar zinvol als er met enige regelmaat wordt teruggekeken in hoeverre de kaders ook daadwerkelijk gehaald worden. Voorde gemeenteraad is het daarbij van belang of er voldoende mogelijkheden tot bijstelling/bijsturing zijn. Evalueren: dit is het sluitstuk en wel in twee opzichten. Enerzijds zijn de doelen ook daadwerkelijk behaald en wat leren wij daarvan. En anderzijds: hoe is het proces van kaderstelling gelopen en welke aandachtspunten komen daar uit naar voren.

32 Kaderstelling (3) Welke adviezen kan een rekenkamer(commissie) geven: In het kaderstellende proces in zijn algemeenheid Bij de implementatie van de Omgevingswet Bij het voorbereiden van de omgevingsvisie

33 Opdrachtgever Opdrachtnemer (1) Veel onvrede bij gemeenteraden over hun greep op die verbonden partijen Veel rekenkamerrapporten over Verbonden Partijen (VR, RUD, GGD etc.) Toch nog steeds behoefte gemeenteraden om tot beter afstemming te komen Spagaat: Gemeente is eigenaar (al dan niet samen met anderen): behoefte aan een effectieve en efficiënte organisatie met een positief exploitatieresultaat Gemeente is opdrachtgever Kernpunt: kiest de gemeenteraad c.q. het college de juiste positie ten opzichte van de Verbonden Partij?

34 Opdrachtgever Opdrachtnemer (2) Vraagpunten in het kader van de Omgevingswet zijn onder meer: Adviesrol bij de implementatie Adviesrol bij de omgevingsvisie Samenwerking bestuurlijk afwegingsruimte Afspraken vergunningprocedures etc

35 Afsluiting Denktank Omgevingswet (1) Doel van de Denktank Kennis te verzamelen en te bundelen, inzichten te genereren en dit beschikbaar te stellen voor rekenkamers. Bovengenoemde zaken beter te kunnen afstemmen, meer integraal te kunnen aanpakken en dat de onderzoeken de komende tijd leiden tot een significante lokale/provinciale meerwaarde en niet tot een frequente herhaling van zetten. Vergelijkbaar met de Denktank 3D Financiering binnen de subsidie van BZK

36 Afsluiting Denktank Omgevingswet (2) Werkwijze Denktank 3 à 4 bijeenkomsten/jaar geweest Externe ondersteuning via projectbudget NVRR ingehuurd Secretariële ondersteuning NVRR ingezet Voorzitterschap Tineke & Nico ingezet Opstellen Informatiedocument gerealiseerd én gepubliceerd Actieve bijdrage leden Denktank zonder meer Conclusie: doel gehaald Vervolg: regulier onderdeel Landelijke Kenniskring

37 Einde bijeenkomst Dank voor de aandacht en de inbreng

38 NVRR Postadres: Postbus Telefoon: Bezoekadres: Horapark LZ Ede info@nvrr.nl