Richtlijn Chronische achillestendinopathie, in het bijzonder de tendinosis, bij sporters
|
|
- Myriam van der Wolf
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 voor de praktijk Richtlijn Chronische achillestendinopathie, in het bijzonder de tendinosis, bij sporters R.van Linschoten, P.T.den Hoed en A.C.de Jongh* Bij sporters met chronische tendinopathie van de achillespees worden allerlei behandelingen toegepast; de aandoening leidt tot medisch shoppen en vaak tot de onmogelijkheid om prestaties op het gewenste niveau te leveren. Hoewel het duidelijk is dat chronische tendinopathie ontstekingsziekte van de pees is, is het nog onduidelijk waardoor de aandoening wordt veroorzaakt. De belangrijkste therapeutische maatregel op grond van wetenschappelijk bewijs is excentrische oefentherapie van de kuitspier gedurende minimaal 3 maanden. Recent geïntroduceerde behandelingen zoals scleroseren van vaatnieuwvorming in en rond de pees lijken veelbelovend, maar zijn nog onvoldoende onderzocht. Ongeveer 20% van de patiënten vertoont effect van conservatieve maatregelen. Bij geselecteerde patiënten kan chirurgie worden toegepast, waarbij percutane longitudinale tenotomie effectief is bij 75-80%. Ned Tijdschr Geneeskd. 2007;151: De achillespees is essentieel voor een normale wandelgang, voor de looppas en voor activiteiten die een krachtige of explosieve plantaire flexie vereisen, zoals springen en sprinten. De krachten waaraan de achillespees blootstaat, kunnen oplopen tot 3-7 maal het lichaamsgewicht. Achillespeesklachten komen in bepaalde sporttakken frequent voor, 1-7 zowel bij topsporters als bij recreanten, maar er wordt weinig systematisch aandacht aan gegeven vanuit de verschillende medische en paramedische disciplines. Pijnklachten aan de achillespees kunnen daardoor chronisch van aard worden; maar ook zijn de resultaten van behandelingen, wanneer die worden gegeven, veelal onbevredigend. De pijn leidt tot een afname van het activiteitenpatroon en frequent tot medisch shoppen. Voor pijnlijke aandoeningen van de achillespees zelf zijn in de loop van de tijd verschillende benamingen gebruikt, zoals achillestendinitis, achillestendinopathie, achillodynie, en degeneratieve veranderingen en partiële rupturen of microrupturen van de achillespees. In 1976 werd voorgesteld de benaming achillestendinosis te gebruiken, omdat bij histologisch onderzoek ontstekingsproces, maar degeneratieve veranderingen worden aangetroffen. 8 Recenter is het voorstel gedaan om alle * Namens de werkgroep, waarvan de leden aan het einde van dit artikel worden vermeld. Vereniging voor Sportgeneeskunde, Postbus 52, 3720 AB Bilthoven. Hr.R.van Linschoten, sportarts; hr.dr.p.t.den Hoed, chirurg-traumatoloog; hr.dr.a.c.de Jongh, huisarts. Correspondentieadres: hr.r.van Linschoten. chronische klachten van de achillespees tendinopathie van de achillespees te noemen en de benamingen tendinosis en tendinitis alleen te gebruiken na histologische bevestiging van respectievelijk degeneratie en ontsteking. 9 In dit artikel bespreken wij de richtlijn Chronische achillestendinopathie, in het bijzonder de tendinosis, bij sporters. 10 De werkgroep die de richtlijn voorbereidde, heeft zich bij de totstandkoming beperkt tot de literatuur die betrekking heeft op langer bestaande afwijkingen van de pees zelf. epidemiologie van chronische achillestendinopathie Betrouwbare epidemiologische data over chronische achillespeesaandoeningen in het algemeen zijn schaars. 11 Toch levert literatuurstudie daarnaar bij sporters voldoende bruikbare gegevens op Een studie bij Amerikaanse rekruten toont een incidentie van 0,39 per 1000 blootstellingsdagen ( days at risk ) voor achillespeesletsels. 2 Van alle letsels die aan voet en enkel in deze studie voorkomen, neemt het achillespeesletsel de derde plaats in. In afzonderlijke categorieën van sport worden uiteenlopende incidenties beschreven. 3 Zo bestond in een studie waarbij in 3 jaar 102 patiënten met achillespeesletsels werden behandeld 48% van de patiënten uit atleten (hardlopers) en 15,7% uit voetballers. 4 Tennissers maakten voor 5,9% deel uit van de groep. In een andere studie wordt geconcludeerd dat achillestendinitis bij 10% van de hardlopers voorkomt. 5 Bij topatleten blijkt de jaarlijkse incidentie van overbelastingsletsels 7-9%. 6 Ook Ned Tijdschr Geneeskd oktober;151(42) 2319
2 badmintonspelers zijn gepredisponeerd voor chronische achillespeesklachten. 7 Mannen lopen een groter risico op een chronisch achillespeesletsel dan vrouwen De meeste chronische achillespeesletsels komen tussen het 30e en het 50e levensjaar voor etiologie en pathofysiologie van chronische achillestendinopathie Het inzicht in etiologische factoren die een rol spelen in het ontstaan van chronische achillestendinopathie is zeer beperkt. Er zijn wetenschappelijke studies die een verband aantonen tussen interne, patiëntgebonden of externe, omgevingsgebonden factoren en het ontstaan van achillestendinopathie. In het algemeen worden een afgenomen vascularisatie bij het ouder worden, het mannelijk geslacht, verminderde spierkracht en flexibiliteit van de gastrocnemius- dan wel soleusgroep, overgewicht en voetvormafwijkingen genoemd als intrinsieke factoren. Verhoogde beweeglijkheid in de achtervoet, in het bijzonder het landen op de buitenzijde van de hiel ( lateral heel strike ) met een compensatoire hyperpronatie van de voorvoet, zou eveneens predisponeren voor achillespeesproblemen, hoewel ook dit niet prospectief is aangetoond Verandering van trainingsintensiteit, slechte looptechniek, slecht schoeisel en lopen op een glibberige ondergrond zijn de in de literatuur genoemde extrinsieke factoren die leiden tot een verhoogde kans op het ontstaan van een achillestendinopathie Meerdere publicaties vermelden een relatie tussen het gebruik van bepaalde farmaca en achillespeesaandoeningen. Wetenschappelijk aangetoond is de verhoogde kans op achillespeesklachten na het gebruik van chinolonen Met betrekking tot het gebruik van corticosteroïden is er alleen theoretisch bewijs afgeleid in de vorm van aantasting van de collasynthese. Observationeel bewijs is verkregen bij de symptomatische behandeling van een reeds degeneratief veranderde achillespees met corticosteroïden per injectie Microscopische veranderingen. Microscopisch onderzoek van de chronische achillestendinopathie, zoals bij geopereerde patiënten soms plaatsvindt, laat duidelijke veranderingen in de pees zien. Deze lokale veranderingen bestaan uit toename van de zogenaamde tussenstof, een samengaan van water en proteoglycanen, vettige neerslagen (mucoïde degeneratie) en het uiteenwijken van de collavezels met verlies van onderlinge samenhang en soms breuk. 24 Ontstekingscellen zijn opvallend schaars. Het is daarom juister om bij dergelijke beelden te spreken van tendinosis dan van tendinitis. 25 Uit post-mortemonderzoek is overigens bekend dat 30-40% van de populatie zonder achillespeesklachten ook focale degeneratie in de achillespees heeft. 24 tabel 1. Oorzaken van pijn rond de achillespees achillestendinopathie (tendinosis) peritendinopathie (peritendinitis) bursitis retrocalcanea haglund-exostose haglund-syndroom os-trigonumsyndroom achillespees hypo-echogene zone calcaneus figuur 1. Focale hypo-echogene zone in de achillespees bij een patiënt met achillestendinopathie Ned Tijdschr Geneeskd oktober;151(42)
3 diagnose Bij de klassieke achillestendinopathie klaagt de patiënt over een langzaam ontstane pijn in de achillespees, aanvankelijk alleen bij belasting, later ook in rust. Kenmerkend zijn de ochtendstijfheid en de startpijn. Bij het lichamelijk onderzoek wordt vrijwel steeds een spoelvormige pijnlijke zwelling gepalpeerd 1,5-7 cm proximaal van de achillespeesaanhechting op de calcaneus. Minder vaak komt de zwelling voor op de overgang van achillespees naar de calcaneus en nog minder frequent worden de symptomen gelokaliseerd op de overgang van de M. gastrocnemius naar de achillespees. Bij het bewegen van de voet beweegt de zwelling mee, zodat goed kan worden gedifferentieerd tussen problemen van het peritendineum en van de pees zelf. Differentiaaldiagnostisch dienen ook andere oorzaken van pijn rond de achillespees te worden overwogen (tabel 1). Aanvullende diagnostiek. Meestal zullen anamnese en lichamelijk onderzoek zo duidelijk zijn dat beeldvormende diagnostiek weinig toegevoegde waarde heeft. Bij twijfel aan, maar aanwijzingen voor achillestendinopathie is echografisch onderzoek het middel van eerste keuze. Echografie van de achillespees kan zinvol zijn in de volgende gevallen: bij twijfel over de aard van de afwijking: is er een afwijking in de achillespees of erbuiten of gaat het om een combinatie van beide? voor het vastleggen van de uitgebreidheid van de afwijking, bijvoorbeeld wanneer een operatieve ingreep wordt overwogen of als controle in het revalidatieproces; bij sporters bij wie men de aanwezigheid van al dan niet partiële rupturen vermoedt. Echografie laat bij achillestendinopathie zien dat de aangedane pees beduidend dikker is dan de pees aan de gezonde zijde. 26 Ook focale afwijkingen, met name hypo-echogene zones, kunnen met behulp van echografie worden aangetoond (figuur 1). Indien klachten over de achillespees langer dan 2 maanden bestaan, heeft echografie een sensitiviteit van > 90% voor achillestendinopathie Echografie is echter minder geschikt om extratendineuze afwijkingen op te sporen. 28 Echografie en MRI vertonen onderling verschil in betrouwbaarheid bij de diagnostiek van achillestendinopathie Met MRI kan men echter wel beter afwijkingen buiten de pees, zoals van het peritendineum en de bursa, aantonen. 29 Indien er een indicatie is gesteld tot operatief ingrijpen, kan MRI van aanvullende waarde zijn om de afwijkingen te bepalen. Met kleurendoppler- en zogenaamde power -dopplerechografie kan vaatnieuwvorming rond en in de achillespees worden aangetoond. 31 behandeling De beperkte hoeveelheid wetenschappelijk bewijs in de literatuur voor de behandeling van achillestendinopathie staat in contrast met de veelheid aan therapieën die in de praktijk worden toegepast (tabel 2). Een algemeen aanvaard principe is dat een achillestendinopathie primair conservatief behandeld dient te worden. 9 Bij een deel van de patiënten leidt dit niet tot resultaat en kan operatieve behandeling worden overwogen. Er is één observationele studie bekend waarin gedurende 8 jaar patiënten met de diagnose chronische achillestendinopathie werden gevolgd. 32 Ongeveer 80% van deze patiënten kon, na conservatieve therapie en deels chirurgische interventie, een belasting aan op het oorspronkelijke sportniveau. In diverse studies heeft men de effecten van oefentherapie en de uitkomst daarvan op chronische achillespeesklachten onderzocht. Excentrische oefeningen. Opvallend is het positieve effect van excentrische oefentherapie op de behandeling en de preventie van achillestendinopathie. 33 Een 12 weken durend programma van excentrische oefentherapie levert bij achillestendinopathie na 6-12 weken goede resultaten op met betrekking tot pijn en functie De sporter dient zich te onthouden van hardlopen en springen ( high impact -sporten), tabel 2. Behandelstrategieën voor achillestendinopathie behandeling effect conservatief massage * oefentherapie ++ (excentrische oefeningen) fysiotechnische applicaties * manuele therapie * medicamenteus NSAID s heparine-injecties corticosteroïdinjecties glycerylnitraatpleisters + polidocanolinjecties + overige nachtspalk visco-elastische kussentjes ( heel pads ) extracorporele schokgolftherapie /+ operatief excisie van abnormaal peesweefsel ++ met of zonder plastiek percutane longitudinale tenotomieën ++ + = positief effect; ++ = sterk positief effect. *Niet onderzocht. Ned Tijdschr Geneeskd oktober;151(42) 2321
4 figuur 2. Behandeling van achillestendinopathie met excentrische oefeningen, uit de richtlijn Chronische achillestendinopathie, in het bijzonder de tendinosis, bij sporters ( ) Ned Tijdschr Geneeskd oktober;151(42)
5 maar hij of zij mag wel fietsen en zwemmen. Excentrische oefentherapie is op langere termijn ook superieur aan concentrische oefentherapie Bovendien gaat de klinische verbetering van de achillespeesklachten na excentrische oefentherapie samen met een echografische verbetering van de peesstructuur. 37 Op basis van deze studies kan geconcludeerd worden dat de behandeling van achillestendinopathie primair moet bestaan uit excentrische oefentherapie (figuur 2). Medicamenteuze behandeling van de chronische achillestendinopathie door middel van NSAID s 16 of injecties met corticosteroïden 38 geeft betere resultaten dan placebo en is derhalve niet geïndiceerd. Continue transdermale toediening van glycerylnitraat in combinatie met een oefenprogramma gaf na 12 weken een significante pijnafname en na 25 weken was bijna 80% van de patiënten klachtenvrij. 39 Door het geringe niveau van de betreffende studies komen de volgende behandelmethoden niet in aanmerking als standaardbehandeling: sclerosering van vaatnieuwvorming in en rond de achillespees met polidocanol, extracorporele schokgolftherapie en het gebruik van een nachtspalk. Deze methoden moeten nauwkeuriger worden onderzocht. Operatie. Bij een deel van de patiënten leidt een conservatief beleid niet tot resultaat en kan operatieve behandeling overwogen worden. Het percentage patiënten dat uiteindelijk operatief behandeld wordt, wisselt in verschillende onderzoeken, maar ligt rond de Operatieve behandeling kan bestaan uit een open procedure, waarbij abnormaal littekenweefsel wordt geëxcideerd en eventueel een versterking van de achillespees wordt uitgevoerd. Ook kunnen percutane longitudinale tenotomieën worden uitgevoerd, maar deze methode is van recentere datum. 41 Het succespercentage van de operatieve behandeling van achillestendinopathie ligt voor beide technieken rond de Langdurige conservatieve behandeling dan wel expectatief beleid leidt tot eenzelfde percentage, maar voor sporters of topsporters is het snel bereiken van het eindresultaat van belang. Bij de individuele patiënt zal men, wanneer conservatieve behandeling gefaald heeft, een afweging maken voor een afwachtend beleid of voor een operatieve ingreep. In de regel kan men hiertoe overgaan na een periode van minimaal 6 maanden maximale conservatieve therapie. Bij deze afweging zullen de mate van pijn, de functionele beperkingen alsmede de leeftijd en de sportieve aspiraties een belangrijke rol spelen. Bij een typische presentatie van de klachten, zoals pijn, ochtendstijfheid, lokale zwelling en pijnlijke palpatie, levert de diagnostiek problemen op en is aanvullend onderzoek niet geïndiceerd. In twijfelgevallen kunnen met zowel echografisch onderzoek als MRI focale afwijkingen worden aangetoond, waarbij de sensitiviteit van MRI voor afwijkingen aan het peritendineum hoger is. Ook kan echografie aanwijzingen opleveren voor de prognose. De behandeling is in eerste instantie conservatief, waarbij piekbelastingen op de pees dienen te worden vermeden en de patiënt gedurende 3 maanden excentrische kuitspieroefeningen krijgt voorgeschreven. In het algemeen dient men er rekening mee te houden dat zo n 20% van de patiënten ondanks maximale conservatieve behandeling niet op het oorspronkelijke sportieve niveau terugkeert. Operatieve behandeling van de achillestendinopathie vindt in de regel niet plaats vóór 6 maanden maximale conservatieve therapie, waarbij kan worden gekozen voor een percutane longitudinale tenotomie of een open tenotomie met excisie van gedegenereerd peesweefsel. Ook na chirurgisch ingrijpen zal een deel van de patiënten niet meer zijn oorspronkelijke sportieve niveau bereiken. De besproken richtlijn is gebaseerd op gepubliceerd wetenschappelijk onderzoek volgens de regels van evidence-based richtlijnontwikkeling; het opstellen daarvan werd begeleid door het Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO. Wanneer er wetenschappelijk onderzoek beschikbaar was, formuleerde de werkgroep zelf aanbevelingen. In de complete tekst van de richtlijn staan details en de nuances en overwegingen die hebben geleid tot een bepaalde aanbeveling ( VSG1890.pdf ). De leden van de werkgroep die de richtlijn voorbereidde, waren: R.van Linschoten, sportarts, voorzitter; L.P.A.Bom, orthopedisch chirurg; H.van Elst, sportarts; dr.p.t.den Hoed, chirurg-traumatoloog; M.P.Heijboer, orthopedisch chirurg; dr.a.c.de Jongh, huisarts; drs.j.s.metten, sportmasseur; drs.r.e.ouderland, sportfysiotherapeut; drs.h.van Veenendaal, adviseur richtlijnontwikkeling CBO; drs.c.g.p.ottevanger, beleidsmedewerker Vereniging voor Sportgeneeskunde. Belangenconflict: gemeld. Financiële ondersteuning: ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Aanvaard op 4 mei 2007 conclusie Chronische achillespeesklachten worden frequent bij sporters met een hoge piekbelasting op de achillespees gezien en zijn in de regel terug te voeren op een degeneratief proces in de pees (tendinosis). Literatuur 1 Almeida SA, Trone DW, Leone DM, Shaffer RA, Patheal SL, Long K. Gender differences in musculoskeletal injury rates: a function of symptom reporting? Med Sci Sports Exerc. 1999;31: Ned Tijdschr Geneeskd oktober;151(42) 2323
6 2 Linenger JM, Shwayhat AF. Epidemiology of podiatric injuries in US Marine recruits undergoing basic training. J Am Podiatr Med Assoc. 1992;82: Giannini S, Ceccarelli F. Achilles tendon injuries in footballers. J Sp Traum Rel Res. 2000;22: Biedert R. Beschwerden im Achillessehnenbereich. Atiologien und therapeutische Uberlegungen. Unfallchirurg. 1991;94: Mazzone MF, McCue T. Common conditions of the Achilles tendon. Am Fam Physician. 2002;65: Jarvinen TA, Kannus P, Paavola M, Jarvinen TL, Jozsa L, Jarvinen M. Achilles tendon injuries. Curr Opin Rheumatol. 2001;13: Jorgensen U, Winge S. Injuries in badminton. Sports Med. 1990;10: Puddu G, Ippolito E, Postacchini F. A classification of Achilles tendon disease. Am J Sports Med. 1976;4: Maffulli N, Kader D. Tendinopathy of tendo achillis. J Bone Joint Surg Br. 2002;84: Richtlijn Chronische achillestendinopathie, in het bijzonder de tendinosis, bij sporters. Bilthoven: Vereniging voor Sportgeneeskunde; Klein J, Tiling T. Sehnenverletzungen beim Sport. Langenbecks Arch Chir Suppl Kongressbd. 1991: Chazan IM. Achilles tendinitis part I: anatomy, histology, classification, etiology, and pathomechanics. Journal of Manual and Manipulative Therapy. 1998;6: Clement DB, Taunton JE, Smart GW. Achilles tendinitis and peritendinitis: etiology and treatment. Am J Sports Med. 1984;12: Alfredson H, Lorentzon R. Chronic Achilles tendinosis: recommendations for treatment and prevention. Sports Med. 2000;29: Almekinders LC, Temple JD. Etiology, diagnosis, and treatment of tendonitis: an analysis of the literature. Med Sci Sports Exerc. 1998; 30: McLauchlan GJ, Handoll HH. Interventions for treating acute and chronic Achilles tendinitis [Cochrane review]. Cochrane Database Syst Rev. 2001;(2):CD Kowatari K, Nakashima K, Ono A, Yoshihara M, Amano M, Toh S. Levofloxacin-induced bilateral Achilles tendon rupture: a case report and review of the literature. J Orthop Sci. 2004;9: Linden PD van der, Sturkenboom MC, Herings RM, Leufkens HG, Stricker BH. Fluoroquinolones and risk of Achilles tendon disorders: case-control study. BMJ. 2002;324: Lewis JR, Gums JG, Dickensheets DL. Levofloxacin-induced bilateral Achilles tendonitis. Ann Pharmacother. 1999;33: Khan KM, Maffulli N. Tendinopathy: an Achilles heel for athletes and clinicians. Clin J Sport Med. 1998;8: Melhus A, Apelqvist J, Larsson J, Eneroth M. Levofloxacin-associated Achilles tendon rupture and tendinopathy. Scand J Infect Dis. 2003; 35: Mathis AS, Chan V, Gryszkiewicz M, Adamson RT, Friedman GS. Levofloxacin-associated Achilles tendon rupture. Ann Pharmacother. 2003;37: Cebrian P, Manjon P, Caba P. Ultrasonography of non-traumatic rupture of the Achilles tendon secondary to levofloxacin. Foot Ankle Int. 2003;24: Kannus P, Jozsa L. Histopathological changes preceding spontaneous rupture of a tendon. A controlled study of 891 patients. J Bone Joint Surg Am. 1991;73: Kader D, Saxena A, Movin T, Maffulli N. Achilles tendinopathy: some aspects of basic science and clinical management. Br J Sports Med. 2002;36: Blankstein A, Cohen I, Diamant L, Heim M, Dudkiewicz I, Israeli A, et al. Achilles tendon pain and related pathologies: diagnosis by ultrasonography. Isr Med Assoc J. 2001;3: Kainberger FM, Engel A, Barton P, Huebsch P, Neuhold A, Salomonowitz E. Injury of the Achilles tendon: diagnosis with sonography. AJR Am J Roentgenol. 1990;155: Lehtinen A, Peltokallio P, Taavitsainen M. Sonography of Achilles tendon correlated to operative findings. Ann Chir Gynaecol. 1994;83: Aström M, Gentz CF, Nilsson P, Rausing A, Sjöberg S, Westlin N. Imaging in chronic achilles tendinopathy: a comparison of ultrasonography, magnetic resonance imaging and surgical findings in 27 histologically verified cases. Skeletal Radiol. 1996;25: Khan KM, Forster BB, Robinson J, Cheong Y, Louis L, Maclean L, et al. Are ultrasound and magnetic resonance imaging of value in assessment of Achilles tendon disorders? A two year prospective study. Br J Sports Med. 2003;37: Reiter M, Ulreich N, Dirisamer A, Tscholakoff D, Bucek RA. Colour and power Doppler sonography in symptomatic Achilles tendon disease. Int J Sports Med. 2004;25: Paavola M, Kannus P, Paakkala T, Pasanen M, Jarvinen M. Long-term prognosis of patients with achilles tendinopathy. An observational 8-year follow-up study. Am J Sports Med. 2000;28: Alfredson H, Pietila T, Jonsson P, Lorentzon R. Heavy-load eccentric calf muscle training for the treatment of chronic Achilles tendinosis. Am J Sports Med. 1998;26: Mafi N, Lorentzon R, Alfredson H. Superior short-term results with eccentric calf muscle training compared to concentric training in a randomized prospective multicenter study on patients with chronic Achilles tendinosis. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc. 2001;9: Roos EM, Engström M, Lagerquist A, Söderberg B. Clinical improvement after 6 weeks of eccentric exercise in patients with mid-portion Achilles tendinopathy a randomized trial with 1-year follow-up. Scand J Med Sci Sports. 2004;14: Silbernagel KG, Thomeé R, Thomeé P, Karlsson J. Eccentric overload training for patients with chronic Achilles tendon pain a randomised controlled study with reliability testing of the evaluation methods. Scand J Med Sci Sports. 2001;11: Ohberg L, Lorentzon R, Alfredson H. Eccentric training in patients with chronic Achilles tendinosis: normalised tendon structure and decreased thickness at follow up. Br J Sports Med. 2004;38: DaCruz DJ, Geeson M, Allen MJ, Phair I. Achilles paratendonitis: an evaluation of steroid injection. Br J Sports Med. 1988;22: Paoloni JA, Appleyard RC, Nelson J, Murrell GA. Topical glyceryl trinitrate treatment of chronic noninsertional achilles tendinopathy. A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. J Bone Joint Surg Am. 2004;86: Kvist M. Achilles tendon injuries in athletes. Sports Med. 1994;18: Maffulli N, Testa V, Capasso G, Bifulco G, Binfield PM. Results of percutaneous longitudinal tenotomy for Achilles tendinopathy in middle- and long-distance runners. Am J Sports Med. 1997;25: Abstract Guideline Chronic Achilles tendinopathy, in particular tendinosis, in sportsmen/sportswomen Chronic Achilles tendinopathy in sports often leads to various therapeutic strategies, medical shopping and frequently to inability to perform at the desired level. Although it is clear that this chronic tendinopathy is not an inflammatory disease of the tendon, the cause of the degeneration of the tendon fibres is not understood. The main therapeutic measure based on scientific evidence is eccentric calf-muscle training for at least 3 months. Recent therapies such as sclerotherapy of neovascularizations in and around the Achilles tendon appear to be promising, but more studies are required. About 20% of the patients tend to be refractive to conservative measures. In selected cases surgery can be undertaken, with percutaneous longitudinal tenotomy proving effective in 75-80% of the cases. Ned Tijdschr Geneeskd. 2007;151: Ned Tijdschr Geneeskd oktober;151(42)
Chronische achillespeesklachten bij hardlopers Wat zijn achillespeesblessures en wat is de oorzaak?
Chronische achillespeesklachten bij hardlopers Wat zijn achillespeesblessures en wat is de oorzaak? Deel dit bericht op Twitter Deel dit bericht op Facebook Chronische achillespeesklachten komen bij zo
Nadere informatieCasus. Achillespeesklachten. Differentiaal diagnose. Anatomie. Rhijn Visser Sportarts
Casus Achillespeesklachten Rhijn Visser Sportarts Peter, een 35-jarige lange afstandloper, bezoekt het spreekuur. Hij heeft sinds 4 maanden geleidelijk toenemende last in de achillespeesregio. Hij is bang
Nadere informatieAchillodynie, Achillespeesklachten, Achillotendinopathie
Achillodynie, Achillespeesklachten, Achillotendinopathie De grootste en sterkste pees van het lichaam, de Achillespees is een kwetsbare plek. Achillespeesklachten vormen 6,5-11% van de blessures bij hardlopers.
Nadere informatieMultidisciplinaire Richtlijn
Multidisciplinaire Richtlijn Rhijn Visser Sportarts SMA-Elkerliek 19 maart 2012 Chronische achillestendinopathie, in het bijzonder de tendinosis, bij de sporter. Multidisciplinaire richtlijn bij chronische
Nadere informatiemet name boven de 30 jaar lopen een groter risico op het krijgen van een chronische achillespeesletsel
Hardlopen en de Achillespees ontsteking Door: Bernard te Boekhorst Inhoudsopgave: -Inleiding -Anatomie -Indeling/oorzaak achillespeesaandoeningen -Klachten -Behandeling Inleiding: Achilles was een Griekse
Nadere informatieRICHTLIJN Chronische achilles tendinopathie, in het bijzonder de tendinosis, bij sporters
RICHTLIJN Chronische achilles tendinopathie, in het bijzonder de tendinosis, bij sporters Richtlijn Chronische achilles tendinopathie, in het bijzonder de tendinosis, bij sporters januari 2007 1 Colofon
Nadere informatieWat weten we nu eigenlijk van hielklachten zoals fasciosis plantaris en hielspoor? [+ tips en oefeningen]
Door: Marjolein Stegeman Wat weten we nu eigenlijk van hielklachten zoals fasciosis plantaris en hielspoor? [+ tips en oefeningen] Zo n 1 op de 10 Nederlanders heeft wel eens last van zijn hiel, in 80%
Nadere informatieMaatschap voor Sport-Fysiotherapie Manuele Therapie Medische Trainings Therapie en Echografie en EMG. P. van der Tas & J.M.
Maatschap voor Sport-Fysiotherapie Manuele Therapie Medische Trainings Therapie en Echografie en EMG Stadtlohnallee 2 7595 BP Weerselo Telefoon 0541-661590 Molemansstraat 52 7561 BE Deurningen Telefoon
Nadere informatieNieuwe inzichten in de behandeling van peesproblemen Bert van Essen, sportarts SportMáx Maarten-Jan van den Braak, sportfysiotherapeut SportMáx
Nieuwe inzichten in de behandeling van peesproblemen Bert van Essen, sportarts SportMáx Maarten-Jan van den Braak, sportfysiotherapeut SportMáx 9 november 2013, looptrainersdag Nijmegen Inhoud achillespeesblessures
Nadere informatieAchillespees DE KINESIST
Achillespees In de Ilias van Homerus, werd Achilles, de Griekse held, dodelijk getroffen door een pijl die zijn hiel doorboorde het enige onbeschermde deel van zijn lichaam. De rest van zijn lichaam was
Nadere informatieDe hardloper in Nederland Belasting vs. Belastbaarheid
De hardloper in Nederland Belasting vs. Belastbaarheid Inhoud Introductie SMC Rijnland Incidentie hardloopblessures Belasting vs. belastbaarheid Epidemiologie van sportblessures Rol van de fysiotherapeut
Nadere informatieCONCEPTRICHTLIJN Chronische achilles tendinopathie, in het bijzonder de tendinosis, bij sporters
CONCEPTRICHTLIJN Chronische achilles tendinopathie, in het bijzonder de tendinosis, bij sporters Conceptrichtlijn Chronische achilles tendinopathie, in het bijzonder de tendinosis, bij sporters 1 Initiatief
Nadere informatieLeidt excentrisch trainen bij patiënten met een achilles tendinose tot functieherstel?
Leidt excentrisch trainen bij patiënten met een achilles tendinose tot functieherstel? Namen: Jaap Ederveen, Margarita Calderón Rueda en Eva Doets. School: Hogeschool van Amsterdam, opleiding Fysiotherapie.
Nadere informatieBehandeling van peesletsels in het bovenste lidmaat. Prof. dr. G. Stassijns Fysische Geneeskunde en Revalidatie 15 november 2014
Behandeling van peesletsels in het bovenste lidmaat Prof. dr. G. Stassijns Fysische Geneeskunde en Revalidatie 15 november 2014 Pathofysiologie Behandelingen Tendinopathie Is het nu Of tendinopathie inflammatie
Nadere informatieSinds drie weken bestaande pijn aan beide achillespezen bij een 61-jarige prednisongebruiker*
j1 Sinds drie weken bestaande pijn aan beide achillespezen bij een 61-jarige prednisongebruiker* Koos van Nugteren Een 61-jarige man kocht enkele maanden geleden een paar nieuwe schoenen die hem, nadat
Nadere informatieBehandeling van een trigger finger. Loes van Boxmeer & Emma Wassenaar
Behandeling van een trigger finger Loes van Boxmeer & Emma Wassenaar Overzicht Inleiding PICO Zoekstrategie & Flowchart Artikelen Chirurgie Anatomie Open vs percutaan Conclusie Inleiding Klinische symptomen
Nadere informatieSPORT- EN PEESLETSELS VAN DE VOET EN ENKEL Sander van den Heuvel
SPORT- EN PEESLETSELS VAN DE VOET EN ENKEL 02.06.2018 Sander van den Heuvel AANDOENINGEN VAN DE ACHILLESPEES Pees genoemde naar ACHILLES uit de HOMERUS van ILIAS de Griekse held werd dodelijk getroffen
Nadere informatieProximal tendon avulsion. Claire Verheul, Ph.D. Anne van der Made, M.D.
Proximal tendon avulsion Claire Verheul, Ph.D. Anne van der Made, M.D. Orthopaedic Surgery www.acesamsterdam.nl www.manualfysion.nl Epidemiology Relatively rare Koulouris & Connell 16 of 179 (9%) hamstring
Nadere informatieExcentrisch trainen bij achillestendinopathie
Excentrisch trainen bij achillestendinopathie Samenvatting 5 september 2006 Ludo van der Plaat Eindexamenopdracht afdeling fysiotherapie Hogeschool Utrecht Achillestendinopathie is een verzamelnaam voor
Nadere informatieDe waarde van echografisch diagnostisch onderzoek. Marc Weyts, huisarts-echografist April 2018
De waarde van echografisch diagnostisch onderzoek Marc Weyts, huisarts-echografist April 2018 Geen Geen Geen Geen NHG standaard schouderklachten (2 e heriene versie 2008) Eenvoudig, pragmatisch en stapsgewijs
Nadere informatieHeupklachten. Prof. Sita Bierma-Zeinstra Hoogleraar Artrose en gerelateerde aandoeningen
Heupklachten Prof. Sita Bierma-Zeinstra Hoogleraar Artrose en gerelateerde aandoeningen Dept of General Practice / Dept of Orthopedics Erasmus MC University Medical Center Rotterdam Heupklachten Prevalentie
Nadere informatieRichtlijn achillestendinose
Richtlijn achillestendinose Werkgroep richtlijnontwikkeling (alfabetische volgorde): Boekema, Roelof Gokeler, Alli Hamelink, Jan Keijzer, Edwin Pegels, Jan Perdon, Having Slagers, Anton Snee vd, Eric Eindredactie:
Nadere informatieDuodagen 27 en 28 maart 2014 Carola Dijkers, sportarts SMA Rotterdam Paul Sanderse, huisarts. Achillespeesklachten
Duodagen 27 en 28 maart 2014 Carola Dijkers, sportarts SMA Rotterdam Paul Sanderse, huisarts Achillespeesklachten Sportgeneeskunde Medisch specialisme dat zich bezig houdt met bevorderen, waarborgenen
Nadere informatieInstructiefolder achillespeesklachten
Instructiefolder achillespeesklachten Informatie voor patiënten F1105-3430 juli 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam
Nadere informatieEen literatuuroverzicht. Behandeling van MTSS bij atleten; een gerandomiseerde studie. Maarten Moen Sportarts
Een literatuuroverzicht Behandeling van MTSS bij atleten; een gerandomiseerde studie Maarten Moen Sportarts MTSS komt door tractie van de tibialis posterior aan het periost waardoor periostitis ontstaat.
Nadere informatiePeesletsels in de dagelijkse praktijk
Peesletsels in de dagelijkse praktijk Symposium Orthopedie 10 december 2016 Sam Hendrix Fysische Geneeskunde & Revalidatie STZH Indeling 1. Achillespeesklachten 2. Pijn onder de voet 3. Chronische enkelklachten
Nadere informatieBehandeling, oefeningen, symptomen en herstel van een achillespeesblessure
Behandeling, oefeningen, symptomen en herstel van een achillespeesblessure Ondanks dat de achillespees de grootste en sterkste pees van het menselijke lichaam is blijft een achillespeesblessure een van
Nadere informatieOpleiding Orthopedische Manuele Therapie. 18 april 2013
Opleiding Orthopedische Manuele Therapie 18 april 2013 Opleiding Orthopedische Manuele Therapie Is Orthopedische Manuele Therapie nog Orthopedische Manuele Therapie? Zijn de huidige paradigma shifts wenselijk?
Nadere informatieVergelijkende studie voor behandeling van achillespeestendinose
Vergelijkende studie voor behandeling van achillespeestendinose Studie Universitair Ziekenhuis Antwerpen Dienst Fysische Geneeskunde en Revalidatie Totaal 40 patiënten: 20 met hyaluronacidinfiltraties
Nadere informatieEen literatuur studie naar de effectiviteit van shockwave therapie bij een chronische tendinopathie van de achillespees.
Een literatuur studie naar de effectiviteit van shockwave therapie bij een chronische tendinopathie van de achillespees. Laurentius A.A. van Nunen, Samenvatting Achtergrond: chronische achillespees klachten
Nadere informatieRegionalisatie Haarlem
Regionalisatie Haarlem Verwijsstructuur Sportgezondheidszorgketen Haarlem (VSG7699) Schouderklachten Uitgangspunten obv multidisciplinaire richtlijn Sub Acromiaal Pijn Syndroom 2013 1. Diverse zorgverleners
Nadere informatieEchografie van de schouder door de reumatoloog: toy or tool?
Echografie van de schouder door de reumatoloog: toy or tool? Henk Martens, reumatoloog Sint Maartenskliniek Nijmegen 29-11-2013 inleiding echografie in de reumatologie/door de reumatoloog echogeleide interventies
Nadere informatiePatellapees tendinopathie
Patellapees tendinopathie R.J. de Vos MD, PhD Sportarts en post-doc onderzoeker Erasmus MC Universitair Medisch Centrum r.devos@erasmusmc.nl @rj_devos Erasmus MC Universitair Medisch Centrum Rotterdam
Nadere informatieTennis-en Golferselleboog: genezen ze allemaal vanzelf?
Tennis-en Golferselleboog: genezen ze allemaal vanzelf? Dr. Ruben JACOBS Symposium orthopedie Lier 13/10/2012 Wat is epicondylitis? Etiologie Krachtige en repetitieve voorarm rotatie en pols flexie/extensie
Nadere informatieEnthesopathie, een andere benadering
Enthesopathie, een andere benadering Cristiaan Oortmann Scheper ziekenhuis Emmen. Physician Assistant orthopedie sinds 2007. Physician Assistant Emmen Spreekuur, nieuwe en herhalingspatiënten. 2 PA, arthrosepatiënten,
Nadere informatiePatellatendinopathie ( jumper s knee ); een veelvoorkomende en lastig te behandelen sportblessure
voor de praktijk Patellatendinopathie ( jumper s knee ); een veelvoorkomende en lastig te behandelen sportblessure J.Zwerver De patellatendinopathie is een veelvoorkomende, lastig te behandelen overbelastingsblessure
Nadere informatieCRITICAL APPRAISED TOPIC Schouderluxatie. Merel Trijzelaar Onderwijsdag 6 mei 2014
CRITICAL APPRAISED TOPIC Schouderluxatie Merel Trijzelaar Onderwijsdag 6 mei 2014 INLEIDING 50% van alle gewrichtsluxaties op de SEH 95-97% anterieure luxatie 65% van de ziekenhuizen hebben een protocol
Nadere informatieBasis en veelvoorkomende MSK echografie
Basis en veelvoorkomende MSK echografie BAKERSE CYSTE 1 Uiting van intra-articulaire pathologie Artrose Meniscus scheur Lyme Synoviale zak Kan ruptureren met acute pijn en zwelling Tussen pezen med. gedeelte
Nadere informatieRecente ontwikkelingen in de behandeling van chronische tendinopathieën
INTRODUCTIE Het doel van dit artikel is om een overzicht te geven van de recente ontwikkelingen in de behandeling van chronische tendinopathieën. Daarbij worden de mogelijke werkingsmechanismen beschreven
Nadere informatieInhoud. Lijst van auteurs 1. Inleiding 3 Koos van Nugteren. Functie van de voetgewrichten 3 Anatomie 4 Vormafwijkingen van de voet 8 Literatuur 19
Inhoud Lijst van auteurs 1 Inleiding 3 Functie van de voetgewrichten 3 Anatomie 4 Vormafwijkingen van de voet 8 Literatuur 19 1 Sinds drie weken bestaande pijn aan beide achillespezen bij een 61-jarige
Nadere informatieFysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten
Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten 5 april 2017 Sarcoïdose ontsporing afweersyteem ophoping afweercellen: granulomen overal in lichaam: longen, lymfesysteem, huid,
Nadere informatieBehandeling verdikking achillespees. Achillespeestendinose
Behandeling verdikking achillespees Achillespeestendinose Inhoudsopgave Inleiding 3 De achillespeestendinose 3 Klachten 3 Oorzaak 3 Factoren 4 Aanvullend onderzoek 4 De behandeling 4 Fysiotherapie 5 De
Nadere informatieDe knie van diagnostiek naar behandeling
De knie van diagnostiek naar behandeling Marienke van Middelkoop Afdeling Huisartsgeneeskunde, Erasmus MC Rotterdam Knieklachten In 2012: 6.4% in fysiotherapie praktijk 13.7 per 1000 patiënten per jaar
Nadere informatieHuisarts of hometrainer?
Huisarts of hometrainer? In het literatuuroverzicht werden zes studies opgenomen. Vier studies onderzochten het effect van training op ziekteverzuim, drie daarvan bestudeerden tevens de effecten op klachten
Nadere informatieHardlooponderzoek in Nederland nu en in de toekomst. Marienke van Middelkoop, Erasmus MC Sjouke Zijlstra, UMC Groningen
Hardlooponderzoek in Nederland nu en in de toekomst Marienke van Middelkoop, Erasmus MC Sjouke Zijlstra, UMC Groningen Hardloopblessures - Lange afstand lopen worden steeds populairder - Ook steeds meer
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING 154 NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING 155 SAMENVATTING Achtergrond Hoewel het lumbosacraal radiculair syndroom (LSRS) zo lang bestaat als de geschiedenis van onze
Nadere informatieCase Report. 1ste graads strain m. Biceps femoris bij een betaald voetballer. Case Report Hamstrings Maarten Gozeling
AZ Case Report 1ste graads strain m. Biceps femoris bij een betaald voetballer Doelstelling: U inzicht geven in visie AZ op: - onderzoek en - behandelmethode van hamstringblessure! Overzicht: - Anatomie
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33063 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Tan, Melanie Title: Clinical aspects of recurrent venous thromboembolism Issue
Nadere informatieI.J.J.C.M. Naalden, MSc. J.J.C. de Wolf, MMT.
I.J.J.C.M. Naalden, MSc. J.J.C. de Wolf, MMT. Introductie SMC Rijnland Jeugdsport in Nederland Epidemiologie van sportblessures Ontstaan van blessures Trainingsprogramma: INT-training Rol van de trainer/coach
Nadere informatieIs intra-articulair hyaluronzuur nuttig bij de behandeling van cuffscheuren in de schouder?
Is intra-articulair hyaluronzuur nuttig bij de behandeling van cuffscheuren in de schouder? Dr. P. Verspeelt Fysische geneeskunde en Revalidatie 15 november 2014 Wat is hyaluronzuur? 2 suikermolecules
Nadere informatieFysio Online! De toekomst voor mensen met secundaire impingement klachten. Isabelle Joosten & Vincent van Meeteren
Fysio Online! De toekomst voor mensen met secundaire impingement klachten. Isabelle Joosten & Vincent van Meeteren Fysio Online schouder - inklemming schouderinklemming = impingement Adviezen Voorkomen
Nadere informatieDutch Hamstring Injection Therapy Study. Guus Reurink Arts-onderzoeker Bewegingswetenschapper
Dutch Hamstring Injection Therapy Study Guus Reurink Arts-onderzoeker Bewegingswetenschapper Even voorstellen Guus Reurink arts-onderzoeker Dutch HIT studie 24-11-2011 Hamstring injury Hamstringblessure
Nadere informatieOefentherapie bij (sport)voeten. Ralph Hermanns
Oefentherapie bij (sport)voeten Ralph Hermanns Inhoud Voorstellen Waarom voetoefeningen? Meting 1 & 2 Klachtenbeelden en oefeningen 1. Metatarsalgie 2. Fasciitis plantaris/hielspoor 3. Verworven per planus
Nadere informatieAchillespeestendinose Productplan Achillespees tendinose FNN.
Productplan Achillespees tendinose FNN. FysioNetwerk Nederland, versie 11-2009 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Doelgroep en doelstellingen 3. Programma 4. Vergoeding FysioNetwerk Nederland, versie 11-2009
Nadere informatieObesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar
Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar Kaart toenemende demografie obesitas The influence of obesity on total joint arthroplasty.
Nadere informatiePeespathologie in de knie.
Peespathologie in de knie. Dr. Frank Verheyden Heilig Hart Ziekenhuis Lier Peespathologie in de knie. Patellapeestendinitis. Tendinitis van de ganzevoet. Peespathologie in de knie. Patellapeestendinitis.
Nadere informatieParamedisch OnderzoekCentrum
Manueeltherapeutische classificaties voor lage-rugpijn: uitdaging voor de toekomst. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Prof.dr. Janusz Bromboszcz Opbouw Relevantie van classificaties voor MT Profielen KNGF-richtlijn
Nadere informatiePerifere zenuw blokkade bij een patiënt at risk voor compartiment syndroom? Lucie van Genugten 3 e jaars AIOS Anesthesiologie 7 November 2014
Perifere zenuw blokkade bij een patiënt at risk voor compartiment syndroom? Lucie van Genugten 3 e jaars AIOS Anesthesiologie 7 November 2014 Vraag Maskeert een perifere zenuwblokkade het optreden van
Nadere informatieOsteonecrosis of the jaw (ONJ)
INLEIDING Welkom 1 2 Osteonecrosis of the jaw (ONJ) Hoe kunnen we dit voorkomen en als het toch optreedt, hoe kunnen we het managen? 3 Complication of bisphosphonate and denosumab use 1 Dit ga je echter
Nadere informatieVereniging voor Ziekenhuisgeneeskunde
Vereniging voor Ziekenhuisgeneeskunde SHELLEY METSELAAR AIOS SOZG Achtergrond Incidentie - 5-11 per 1000 per jaar 1 Diagnose - Combinatie kliniek, lab, X-thorax Sensitiviteit X-thorax 2 - Pneumonie +/-
Nadere informatieEchografie in de schouderdiagnostiek.
Echografie in de schouderdiagnostiek. Arjan Ouweneel VOF 4C Echografie in de schouderdiagnostiek. A. Ouweneel, juni 2005 Afstudeeropdracht Verkorte Opleiding Fysiotherapie Hogeschool van Utrecht Samenvatting:
Nadere informatieWeekdelen problemen rond enkel en achtervoet
Weekdelen problemen rond enkel en achtervoet G. A. Matricali, MD. PhD. Foot & Ankle Surgery Diabetic Foot Clinic UZ Leuven KU Leuven Weekdelen problemen rond enkel en achtervoet Zeer frequent (ook in 3
Nadere informatie25 jaar whiplash in Nederland
25 jaar whiplash in Nederland Vanuit een fysiotherapeutisch perspectief Maarten Schmitt M.Sc 1 2 Fysiotherapeut & manueeltherapeut Hoofd van de Divisie Onderwijs Stichting Opleidingen Musculoskeletale
Nadere informatieConservatieve behandeling van Carpaal Tunnel Syndroom
Conservatieve behandeling van Carpaal Tunnel Syndroom Dr. Valérie Vermeersch Dr. Wouter Mistiaen Prof. Dr. Martine De Muynck Fysische Geneeskunde en Revalidatie UZ Gent 1 Inhoudstafel Definitie + epidemiologie
Nadere informatiePRIMAIRE ORTHOSTATISCHE TREMOR. Diepe hersenstimulatie? Fleur van Rootselaar, neuroloog AMC 12 mei 2017
PRIMAIRE ORTHOSTATISCHE TREMOR Diepe hersenstimulatie? Fleur van Rootselaar, neuroloog AMC 12 mei 2017 VROUW, 60 JAAR, PIJN BENEN EN MOE Pijn in de benen, vermoeidheid en niet kunnen staan - Al jaren last,
Nadere informatieHelder en transparant aan de patiënt en aan de mede- en vervolgbehandelaars, de oorzaak en gevolgen van de aandoening en de keuzemogelijkheden van
Helder en transparant aan de patiënt en aan de mede- en vervolgbehandelaars, de oorzaak en gevolgen van de aandoening en de keuzemogelijkheden van behandeling uit te leggen. Eenduidige terminologie tussen
Nadere informatieRibfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015
Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015 Casus M: motorrijder versus ander voertuig, van motor gevlogen, helm losgeraakt I: verdenking hematothorax, hoofdwond
Nadere informatieDe acute achillespeesruptuur
Stand van zaken De acute achillespeesruptuur Nieuwe inzichten in de behandeling Nicky Kolfschoten, Roderik Metz en Egbert-Jan M.M. Verleisdonk Een acute achillespeesruptuur is een typische sportblessure,
Nadere informatieIs de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015
Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015 Wat is de invloed van tractie op een lumbale
Nadere informatiePeesaandoeningen I Inleiding
Peesaandoeningen I Inleiding Wat is een pees? Pezen zorgen voor de aanhechting van een spier op een vast punt in het lichaam. Meestal betreft dit een botstuk. De overgang van de spier naar de pees is geleidelijk
Nadere informatieCHAPTER 8. Samenvatting
CHAPTER 8 Samenvatting Samenvatting 8. Samenvatting Hoofdstuk 1 is een algemene introductie. Doel van dit proefschrift is om de kosten en effectiviteit van magnetische resonantie (MR) te evalueren indien
Nadere informatieOsteoporotische indeukingsfracturen conservatief of kyphoplasty/vertebroplasty. Koen hendrix Heup/rug campus Henri Serruys Consulent UZ Gent rug
Osteoporotische indeukingsfracturen conservatief of kyphoplasty/vertebroplasty Koen hendrix Heup/rug campus Henri Serruys Consulent UZ Gent rug Behandeling van osteoporotische indeukingsfracturen 1984
Nadere informatieNascholing 9 november 2015
Nascholing 9 november 2015 Patellofemorale pijn en instabiliteit Chirurgische opties Tony van Tienen Instabiliteit PF klachten: 1 entiteit? Patella instabiliteit Patello-femorale pijnklachten Patellofemorale
Nadere informatieFYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met SCHOUDERKLACHTEN.
FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met SCHOUDERKLACHTEN. Winter, 2014 BLOK 8, door: Gerard Koel. Tendinopathie. Wat verstaan we onder een tendinopathie? Indeling in tendinopathie. 1. Extern
Nadere informatieAchillespees ontsteking
Achillespees ontsteking Achillespees ontsteking (tendinitis) is een veel voorkomende aandoening die pijn veroorzaakt aan de achterzijde van het been vlak boven de hiel. De achillespees is de grootste en
Nadere informatieObservationeel onderzoek Patiënt-controleonderzoek Cohortonderzoek Cross-sectioneel Systematisch review
Zoekstrategie JGZ-richtlijn Taalontwikkeling Om de uitgangsvragen op een gestructureerde manier uit te werken zijn deze eerst omgevormd tot PICO uitgangsvragen. Hierbij wordt achtereenvolgens het volgende
Nadere informatieILC > 3 cm: neoadjuvante chemotherapie heeft geen nut! Sabine C. Linn, MD PhD Divisies Medische Oncologie en Moleculaire Biologie
ILC > 3 cm: neoadjuvante chemotherapie heeft geen nut! Sabine C. Linn, MD PhD Divisies Medische Oncologie en Moleculaire Biologie Heeft neoadjuvant chemotherapie nut bij ILC > 3 cm? Ja Nee Weet niet/geen
Nadere informatieDiagnostiek Kliniek: anamnese: aard letsel (hoogenergetisch?), pre-existente afwijkingen, aard en tijdsduur zwelling, belastbaarheid
T-III Acuut enkelletsel Inleiding Het inversietrauma van de enkel is met een geschatte incidentie van 425.000 gevallen per jaar in Nederland waarschijnlijk het meest voorkomende letsel van het bewegingsapparaat.
Nadere informatieGraad 1 verzwikking: Lichte overrekking en geringe beschadiging van de vezels (fibrillen) van het ligament.
Verstuikte enkel Een verstuikte enkel is een veel voorkomende aandoening. Ongeveer 25.000 mensen per dag maken dat mee. Enkel verstuikingen komen voor bij atleten en bij niet atleten, bij kinderen en volwassenen.
Nadere informatieEvidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten. Ton Kuijpers, Epidemioloog
Evidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten Ton Kuijpers, Epidemioloog Guru based medicine Inhoud Voorbeeld van een wetenschappelijk onderzoeksdesign (RCT) Mate van bewijs Conclusies
Nadere informatieRunning head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1. De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op
Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1 De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op Contingente Zelfwaardering en Depressieve Klachten. Tammasine Netteb Open
Nadere informatieUitgebreide toelichting van het meetinstrument. Global Perceived Effect (GPE)
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Global Perceived Effect (GPE) 31-03-2014 Review: R.A.H.M. Swinkels Invoer: E. van Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende
Nadere informatieEchogeleide chirurgie voor mammacarcinoom
Echogeleide chirurgie voor mammacarcinoom Een prospectief gerandomiseerd onderzoek N.M.A. Krekel M.H. Haloua M.P. van den Tol S. Meijer Chirurgische oncologie VU Universitair Medisch Centrum Incidentie
Nadere informatieComparison: Kinderen zonder deze risicofactor.
Zoekstrategieën JGZ-richtlijn Taalontwikkeling oekstrategie Om de uitgangsvragen op een gestructureerde manier uit te werken tot beantwoordbare vragen zijn deze eerst omgewerkt tot PICO uitgangsvragen.
Nadere informatieWie ben ik en wat doe ik hier?
Wie ben ik en wat doe ik hier? Geologie, oceanografie, geofysica gezondheidszorg, hulpverlening Vertrouwen in autoriteit van medisch systeem versus wetenschappelijk scepticisme Why why why? Zwangerschap
Nadere informatieHAND EN POLS. CFM Welters Regiomaatschap Plastische Reconstructieve en Handchirugie
HAND EN POLS CFM Welters Regiomaatschap Plastische Reconstructieve en Handchirugie Maatschap plastische chirurgie Hand- en Polsklachten - Voorkomen - 125 per 1000 personen - Huisarts ziet gemiddeld 8 op
Nadere informatieBehandeling van een achillespeesruptuur
Behandeling van een achillespeesruptuur BEHANDELING VAN EEN ACHILLESPEESRUPTUUR Wat is een achillespeesruptuur? Bij een achillespeesruptuur is de achillespees afgescheurd door een acute overbelasting.
Nadere informatieHoofdstuk 1 Hoofdstuk 2-5 Hoofd- stuk 2 en 3 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 en 5
Patella tendinopathie (ook wel jumper s knee of springersknie genoemd) is een veel voorkomende blessure in sporten waarin veel wordt gesprongen, zoals basketbal en volleybal. In top- en recreatieve basketballers
Nadere informatieDE ROTATOR CUFF. Hennie Verburg
DE ROTATOR CUFF Hennie Verburg INLEIDING Anatomie Prevalentie en Demografie Ruptuur types Wanneer opereren ANATOMIE Anatomie cuff insertie The Footprint: Curtis et al Arthroscopy 2006 Anatomie cuff insertie
Nadere informatieSystematic Reviews Dr. Hester Vermeulen
Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen Amsterdam School of Health Professionals / HvA Amsterdam Kwaliteit en Proces Innovatie / AMC Amsterdam Goede zorg Effectief Doelmatig Veilig Tijdig Toegankelijk
Nadere informatieExtend of injury problem : incidence & severity. Etiology & Mechanisms. Developing & introducing preventive measures
R. Meeusen, I.Aerts, J. Verschueren, E. Cumps, E. Verhagen Vrije Universiteit Brussel dept. Human Physiology 1. Inleiding 2. Epidemiologie en etiologie Risico profielen 3. Ontwikkeling van screening en
Nadere informatieEen 68-jarige vrouw meldt zich met een recidief van hevige, rechtszijdige kniepijn
15 2 Een 68-jarige vrouw meldt zich met een recidief van hevige, rechtszijdige kniepijn Koos van Nugteren Samenvatting De knie-endoprothese wordt vrijwel altijd geïmplanteerd bij personen met ernstige
Nadere informatieINVLOED VAN CHRONISCHE PIJN OP ERVAREN SOCIALE STEUN. De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren
De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren Sociale Steun The Effect of Chronic Pain and the Moderating Effect of Gender on Perceived Social Support Studentnummer:
Nadere informatieChronificatie van postoperatieve pijn
Chronificatie van postoperatieve pijn Dr. Baeyens Malika, ASO Dienst anesthesie 5 december 2017 Wat is pijn? IASP definition (1994) An unpleasant sensory and emotional experience associated with actual
Nadere informatieSport Medisch Netwerk Zoetermeer Informatie bijeenkomst. Voorste kruisband ruptuur
Sport Medisch Netwerk Zoetermeer Informatie bijeenkomst 9 december 2015 Voorste kruisband ruptuur Belle van Meer AIOS Sportgeneeskunde Sportarts = specialist Per 1 januari 2016 wordt sportgeneeskundige
Nadere informatieExtracorporeal Shock Wave Therapy bij Achillespees Tendinopathie Standpunt
Onderwerp: Zorgvorm: Extracorporeal Shock Wave Therapy bij Achillespees Tendinopathie Standpunt Medisch specialistische zorg Datum: 9 juli 2014 Samenvatting: Naar aanleiding van een geschil over de vergoeding
Nadere informatieRotator cuff scheur. De meeste scheuren treden op in de supraspinatus maar andere delen van de pees kunnen ook zijn aangedaan.
Rotator Cuff Scheur Rotator cuff scheur Inleiding Een rotator cuff scheur is een vaak voorkomende oorzaak van pijn en ongemak in de schouder bij een volwassene. De rotator cuff bestaat uit 4 spieren en
Nadere informatieKaren J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon
Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety
Nadere informatieEvidence zoeken @ WWW
Evidence zoeken @ WWW Dirk Ubbink Evidence Based Surgery 2011 Informatie Jaarlijks: >20.000 tijdschriften en boeken MEDLINE: >6.700 tijdschriften Jaarlijks 2 miljoen artikelen gepubliceerd 5500 publicaties
Nadere informatieShockwave therapie als best evidencebased fysiotherapie
34 Een analyse van de literatuur Shockwave therapie als best evidencebased fysiotherapie Tekst: Floris Goes Wie op PubMed zoekt naar wetenschappelijk onderzoek rond shockwave therapie komt al snel honderden
Nadere informatie