Van energielabels naar energiebesparingsbeleid
|
|
- Thijmen Verbeek
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Afdrukdatum Van energielabels naar energiebesparingsbeleid Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm en op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Atriensis b.v.. Atriensis b.v. Insulindelaan 122 Postbus AV Eindhoven T F I E info@atriensis.nl KvK Oost Brabant ABN AMRO
2 Inhoudsopgave 1 Van labels naar beleid 3 2 De praktijk 4 3 Energiebesparing 20%: geen probleem? 8 2
3 1 Van labels naar beleid eid Vanaf 1 januari 2009 verstrekken woningcorporaties energieprestatiecertificaten aan hun nieuwe huurders. Eind 2008 ronden praktisch alle corporaties de voorbereidingfase af. Van alle woningen ligt dan het certificaat op de plank. Leuke informatie voor woningzoekenden. Tegelijk zijn er kansen voor ontwikkeling van energiebesparingsbeleid door corporaties. Het nadenken over technische ingrepen krijgt een impuls. Welk verbeteringseffect hebben energiebesparende maatregelen op het label? Is de door Aedes toegezegde besparing van 20% mogelijk? En zo ja, tegen welke kosten? 3 In deze notitie komt in hoofdstuk 2 een concrete praktijksituatie aan bod. Een corporatie heeft haar bezit voorzien van energielabels. Welke energetische kwaliteit bezit het op dit moment? Welke effecten hebben de voorgenomen maatregelen in het bestaande bezit gedurende het komende decennium? En wat is er nodig aan maatregelen en investeringen om de besparingsdoelstelling van 20% te halen. Hoofdstuk 3 geeft een doorkijkje naar de situatie van de totale Nederlandse sociale voorraad. Is de doelstelling van 20% realistisch? Is het denkbaar dat er over een decennium geen woningen meer zijn met energielabel C of slechter? En hoe zit het met de benodigde investeringen?
4 2 De praktijk 4 Een corporatie met ongeveer woningen heeft het bezit in 20 klusters ingedeeld. Het oudste kluster dateert van vóór de oorlog. Het jongste kluster is enkele jaren geleden gerealiseerd. Veruit het meeste bezit is in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw gebouwd. De afgelopen decennia heeft deze corporatie al het nodige geïnvesteerd in energiebesparing. In de jaren tachtig van de vorige eeuw is geregeld op basis van de individuele keuze van huurders tegen een huurverhoging enkelglas in woonkamers en keukens vervangen door dubbelglas en zijn spouwmuren nageïsoleerd. Vanaf de jaren negentig van de vorige eeuw combineert deze woningstichting energiebesparing met onderhoudsingrepen. Vanaf de eeuwwisseling wordt consequent ingezet op HR-combiketels bij ketelvervanging. Naïsolatie van daken, vloeren en spouwen is echter de afgelopen jaren eerder uitzondering dan regel. Voor de periode tot en met 2018 zijn er twee varianten bepaald. Variant 1 weerspiegelt het actuele beleid van deze corporatie. Het gaat om toepassingen van de volgende maatregelen als deze nu nog ontbreken: Vervangen wisselstroomventilatoren door gelijkstroomventilatoren Bij vervanging van verwarmingsketels toepassing van een HR 7 ketel Vervangen van kachels en haarden door HR 7 combiketels Vervangen van resterend enkelglas in verblijfsruimtes door HR++ beglazing Dit leidt in de periode tot en met 2018 tot 0% dekking van deze maatregelen door integratie in zowel planmatig onderhoud, mutatieonderhoud als door het actief benaderen van
5 bewoners. Variant 2 bevat dezelfde maatregelen als variant 1, maar gaat verder. Het betreft aanvullend de volgende voorzieningen indien deze nu nog ontbreken: Vloerisolatie waar mogelijk: houten en betonnen vrijdragende vloeren in eengezinswoningen en plafonds in de onderbouw van appartementengebouwen Dakisolatie als dit nog ontbreekt of minder is dan 30 mm en waar het technisch mogelijk is Gevelisolatie door spouwvulling en ook ter plaatse van andere geveltypen als nu minder dan 30 mm isolatie aanwezig is Zonneboilers gecombineerd met een collectief tapwatersysteem bij grootschalige blokverwarming als alternatief voor open keukengeisers en elektrische boilers 5 In de berekeningen is ervan uit gegaan dat in de periode tot en met % dekking van de genoemde maatregelen ontstaat door integratie in zowel planmatig onderhoud, mutatieonderhoud als door het actief benaderen van bewoners. Figuur: Energielabel en energie-index Kluster Bouwjaar EI Bestaand Label Bestaand EI Variant 1 Label Variant 1 EI Variant 2 Label Variant ,15 G 2,55 F 1,88 D ,43 F 1,83 D 1,18 B ,27 E 1,93 D 1,14 B ,66 F 1,93 D 1,25 B ,50 C 1,50 C 1,11 B ,52 C 1,50 C 1,24 B ,51 C 1,51 C 1,43 C ,33 E 1,64 D 1,16 B ,54 C 1,54 C 1,42 C ,05 E 1,69 D 1,57 C ,74 D 1,37 C 1,37 C ,63 D 1,63 D 1,46 C ,67 D 1,60 C 1,60 C ,61 D 1,40 C 1,34 C ,38 C 1,38 C 1,38 C ,26 B 1,26 B 1,26 B ,69 D 1,58 C 1,49 C ,25 B 1,20 B 1,20 B ,44 C 1,24 B 1,24 B , B 1, B 1, B Gem ,78 D 1,60 C 1,37 C
6 In de bestaande situatie scoort het bezit gemiddeld (gewogen) label D (midden van dit energielabel). Bij variant 1 (huidig beleid) is er een verbetering van %, en ontstaat als gemiddelde label C (hoog binnen dit energielabel). Bij variant 2 (aanvullend beleid) is de verbetering 23% en scoort het bezit gemiddeld label C (laag binnen dit energielabel). De figuur maakt ook duidelijk dat de verbetering toeneemt met de leeftijd van de woningen. Als je de vooroorlogse woningen buiten beschouwing laat, is de spreiding in de bestaande toestand van 1, tot 2,66: labels B tot en met F. Bij variant 1 (huidig beleid) versmalt de spreiding van 1, tot 1,93: labels B tot en met D. Bij variant 2 vindt verdere versmalling plaats tot de bandbreedte van 1, tot 160: labels B en C. Figuur: Jaarlijks gasverbruik voor ruimteverwarming en tapwater Gem. Bestaand Variant 1 Variant 2 Het gemiddelde (gewogen) berekende gasverbruik van het woningbezit bedraagt m 3 op jaarbasis. Het huidige beleid volgens variant 1 zorgt voor een verlaging tot m 3 op jaarbasis: een besparing van 12%. Bij variant 2 daalt het gemiddelde gasverbruik tot m 3 op jaarbasis: een besparing van 28%. Op corporatieniveau betekent dit een reductie van het jaarlijkse gasverbruik van ongeveer 2 miljoen m 3. De bandbreedte tussen de berekende verbruiken neemt ook af. In de bestaande situatie is het hoogste berekende gasverbruik 4,0 keer hoger dan het laagste berekende verbruik. Deze verhouding neemt bij het huidige beleid volgens variant 1 af tot 3,4 en bij variant 2 tot 2,6.
7 Figuur: Jaarlijkse energielasten voor gas en elektra installaties Gem. Energielasten bestaand Energielasten variant 1 Energielasten variant 2 Bij de energielasten is rekening gehouden met het gasverbruik voor ruimteverwarming en warmtapwater en een tarief van 0,70 per m3 gas. Daarnaast is bij de energielasten rekening gehouden met het elektraverbruik voor de installaties en een tarief van 0,25 per kwh. In de bestaande situatie bedragen deze energielasten op jaarbasis, ofwel 96 per maand. In variant 1 (bestaand beleid) daalt dit tot op jaarbasis, ofwel 85 per maand: een besparing van 12%. In variant 2 daalt dit tot 850 per jaar, ofwel 71 per maand: een besparing van 26%. De schema s maken duidelijk dat er voor deze corporatie nog aanzienlijke besparingspotentie aanwezig is, bovenop het bestaande beleid. En deze is te vinden in relatief courante zaken zoals dak-, vloer- en gevelisolatie. Globale inschattingen wijzen erop dat variant 2 om een extra investering van ongeveer miljoen vraagt voor het hele woningbezit. Dit bedrag moet afgezet worden tegen de extra besparing van ruim op jaarbasis voor variant 2 ten opzichte van variant 1 (bestaand beleid). Een acceptabele terugverdientijd van 12,5 jaar!
8 3 Energiebesparing 20%: geen probleem? 8 Over niet al te lange termijn hebben alle Nederlandse huurwoningen een energielabel en een energie-index. Leuke informatie voor woningzoekenden. Bij hun huur- of koopbesluit weegt de energetische kwaliteit dan nadrukkelijk mee. Corporaties krijgen in één oogopslag zicht op de energetische kwaliteit van hun bezit. Door de uniforme rekenmethode liggen vergelijkingen tussen complexen onderling voor de hand. Benchmarks met andere corporaties krijgen nu een degelijke basis. Over enkele jaren vervangt de energie-index de bijna prehistorische bepaling van isolatiepunten in de woningwaardering. Hiermee zien woningeigenaren de energetische kwaliteit beter vertaald in de huurprijs. Ook monitoring van de werkelijke energetische upgrading is het komende decennium een fluitje van een cent. De bepaling van het energielabel en de energie-index stelt woningcorporaties tegelijk in staat om nauwkeurige besparingsdoelen voor het komende decennium te fixeren. Landelijk lijkt het opbieden met steeds mooiere doelen vooral goede publiciteit op te leveren. Het openingsbod van Aedes aan het rijk middels Antwoord aan de samenleving lag op 20% besparing binnen tien jaar. We zullen het mogelijk maken dat tenminste 20% wordt bespaard op het gasverbruik in de bestaande voorraad over de periode Antwoord aan de samenleving van Aedes, januari 2007 Het Onderhandelaarsakkoord tussen de overheid en Aedes schat de benodigde investering voor die besparing in op per woning. De investeringen in energiebesparende maatregelen zullen de komende jaren fors stijgen. Voorlopig wordt uitgegaan van 2,5 miljard, waarvan 1,25 miljard onrendabel. Onderhandelaarsakkoord Rijk-Aedes, september 2007 Inmiddels spreekt Aedes al over realisatie van het energielabel B als inzet voor de corporaties. Hoe realistisch is een besparing van 20% of zelfs energielabel B voor alle woningen tegen een marginale investeringbehoefte? Het behalen van energielabel B zou voor corporaties de inzet moeten zijn bij de verbetering van hun woningbezit. Adviescommissie Energie van Aedes, november 2007
9 Extrapolatie van data van de afgelopen jaren wijst uit dat corporaties het komende decennium zeker oudere en energieslurpende woningen slopen of verkopen. Tegelijk is er een toevoeging van ongeveer energiezuinige sociale huurwoningen. Een gemiddelde energiebesparing van ruim % is het gemakkelijke resultaat! Hoe zit het vervolgens met het door te exploiteren bestaande bezit. Het boekje Cijfers over Wonen 2006 van VROM schetst het beeld dat er nog veel na te isoleren is in de sociale huursector. Figuur: Penetratiegraad isolatiemaatregelen Glas Dak Muur Vloer Penetratie 2000 (%) Penetratie 2005 (%) Gelukkig hebben corporaties veel noodzakelijke vervangingsinvesteringen in het bestaande bezit voor het komende decennium al voorzien. Versleten ketels maken plaats voor HRcombiketels. Vervanging van afzuigventilatoren op leeftijd door energiezuinige gelijkstroomventilatoren. En combinatie van noodzakelijk kozijnonderhoud met vervanging van enkelglas door HR-glas. Rekenexercities wijzen uit dat ook hiermee probleemloos een besparing van minimaal % binnen het totale bezit gedurende het komende decennium optreedt. Bestaand beleid dus. De toegezegde besparing van 20% vormt daarom een fluitje van een cent. Het vraagt van corporaties zelfs geen aanvullende inspanning. Lastiger is het bereiken van energielabel B voor alle woningen. Bij isolatie van de complete schil van huurwoningen uit alle bouwperioden in combinatie met een HR-combiketel blijft het energielabel vaak bij C steken. Simpelweg omdat niet altijd met reguliere maatregelen energielabel B haalbaar is. Soms zijn vloeren onbereikbaar voor naïsolatie Of bevatten gevels naar verhouding veel raamopeningen. Of is extra isolatie in nu nog beperkt geïsoleerde gevels
10 en daken onevenredig kostbaar. Ook in de context van de resterende exploitatieperiode. Energielabel A is voor het grootste deel van de bestaande voorraad een brug te ver. Alleen met een stapeling van kostbare en lastig in te passen maatregelen als warmteterugwinning en photovoltaïsche systemen komt dit label in zicht. Geen verstandige koers als grote delen van het corporatiebezit nog verstoken zijn van de meest elementaire isolatievormen. Corporaties hebben alleen baat bij realistische doelen. De gemiddelde energetische kwaliteit van het corporatiebezit bevindt zich anno 2008 in de energielabels D en E. Verbetering van het te handhaven en dus niet te herstructureren bezit naar de energielabels B en C is een haalbare kaart. De besparing bedraagt daarmee 20% tot 40%. De weg daarheen moet naadloos aansluiten bij bestaande bedrijfsprocessen. Voeg energiebesparing toe aan onderhoudsingrepen. Benut mutaties om energiebesparing zonder toestemming en overlast aan te brengen. Bij een jaarlijkse mutatiegraad van % komt gedurende een decennium tweederde van de woningen aan bod. En zet de servicedienst niet alleen in om klantgestuurd keukens en badkamers vernieuwen. Energiebesparende ingrepen op verzoek van huurders verbreden de dienstverlening. Tenslotte is dekking voor de extra investeringen vereist. Eén ding is zeker. Het bedrag is vele malen hoger dan de aanname uit het Onderhandelaarsakkoord. Alleen nauwkeurige calculaties op adres- en complexniveau verschaffen corporaties echte duidelijkheid.
Benchmark energetische kwaliteit sociale huursector 2011
Afdrukdatum 23 03 2012 1 energetische kwaliteit sociale huursector 2011 Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd
Nadere informatieBenchmark energetische kwaliteit sociale huursector 2012
Afdrukdatum 06 04 2013 1 Benchmark energetische kwaliteit sociale huursector 2012 Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd
Nadere informatiePerspectief energiebesparing sociale voorraad
April 2009 1 Perspectief energiebesparing sociale voorraad Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand
Nadere informatieAtriensis b.v. Insulindelaan 124 Postbus AV Eindhoven T F I E KvK Oost Brabant
1 Benchmark energetische kwaliteit sociale huursector 2010 Atriensis b.v. Insulindelaan 124 Postbus 842 5600AV Eindhoven T 040 2367859 F 040 2364278 I www.atriensis.nl E info@atriensis.nl KvK Oost Brabant
Nadere informatieEnergiebesparingspact met bewoners
Afdrukdatum 09 06 2009 1 Energiebesparingspact met bewoners Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand
Nadere informatieEnergetisch verbeterplan Complex 2075 Brabantse Waard
Project Energetisch verbeterplan complex 2075 Versie 2.0 Afdrukdatum 11 februari 2015 1 Energetisch verbeterplan Complex 2075 Brabantse Waard Atriensis b.v. Pastoor Petersstraat 170-40 Postbus 842 5600AV
Nadere informatieBenchmark energetische kwaliteit sociale huursector 2009
1 Benchmark energetische kwaliteit sociale huursector 2009 Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand
Nadere informatieScenario's voor huurverhoging bij energiebesparing
1 Scenario's voor huurverhoging bij energiebesparing Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of
Nadere informatieEnergiebesparing op aanvraag?
Afdrukdatum 05 12 2008 1 Energiebesparing op aanvraag? Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of
Nadere informatieEnergieverspilling is zinloos
Aan de slag in de Bestaande Bouw Energieverspilling is zinloos in het verleden en daarna samengesteld door: Martin Liebregts Haico van Nunen Donderdag 13 september 2007 Milieu - Aandacht in de tijd 2/31
Nadere informatieRapportage Energiebus. BC Kleine Jan, Huizen
Rapportage Energiebus BC Kleine Jan, Huizen Type woningen: 54 eengezinswoningen met een oppervlak van 100 m2. Bouwjaar: 1957 Op verzoek van: Bewonerscommissie Verhuurder: De Alliantie Datum bezoek: 21-6-2013
Nadere informatieEnergieverspilling is zinloos
Aan de slag in de Bestaande Bouw Energieverspilling is zinloos in het verleden en daarna samengesteld door: Martin Liebregts Haico van Nunen Donderdag 13 september 2007 2/25 3/25 1. Praktijk van het verleden
Nadere informatieInvesteringskosten energiebesparing gedekt
Datum 28 september 09 Afdrukdatum 27 09 09 1 Investeringskosten energiebesparing gedekt Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een
Nadere informatieEnergie-Index advies tbv huursector
Energie-Index advies tbv huursector Ulft, 2 juli 2015. Project: ATAG E-I oplossingen Projectnummer: 2015-018 Woningtype: Rij-tussenwoningen bj 46/64, 65/74, 75/91 Opdrachtgever: ATAG Verwarming Nederland
Nadere informatieStookjerijkTrofee 2014 prijsuitreiking op slotbijeenkomst donderdagavond 20 november te Utrecht
StookjerijkTrofee 2014 prijsuitreiking op slotbijeenkomst donderdagavond 20 november te Utrecht Stookjerijk 2014 Rondetafel Energiebesparing in de Haarlemse huursector Systematiek energielabels Waar gaat
Nadere informatieFinancieringslastpercentages voor verschillende soorten woningen. Verschillen naar woningtype en energielabel
Financieringslastpercentages voor verschillende soorten woningen Verschillen naar woningtype en energielabel Financieringslastpercentages voor verschillende soorten woningen Verschillen naar woningtype
Nadere informatiePROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF
PROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF De Eshof op weg naar energie neutraal! = woningen Eshof naar nul op de meter = Inhoud 1. Ambitie: naar meest duurzame wijk van Elst? 2. Meten is weten: per wijk per
Nadere informatieHemelbestorming of aardverschuiving?
oktober 2012 1 Hemelbestorming of aardverschuiving? Aandachtspunten bij introductie van zonnepanelen en zonneboilers in Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd,
Nadere informatieScenario's voor huurverhoging bij energiebesparing
1 Scenario's voor huurverhoging bij energiebesparing Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of
Nadere informatieRapportage SHAERE 2012
Voor u ligt de benchmarkrapportage SHAERE 2012. Deze rapportage beschrijft de voortgang van de verbetering van de Energie Index (EI) van corporatiewoningen in 2012. Wat is SHAERE? SHAERE (Sociale Huursector
Nadere informatie3 Energiegebruik huidige situatie
3 Energiegebruik huidige situatie 3.1 Het Energie Prestatie Certificaat In het kader van de Europese regelgeving (EPBD) bent u verplicht om, bij verkoop of verhuur van de woning, een energiecertificaat
Nadere informatieEEN DUURZAME ENERGIEVOORZIENING VOOR IEDEREEN
A SUSTAINABLE ENERGY SUPPLY FOR EVERYONE A SUSTAINABLE ENERGY SUPPLY FOR EVERYONE o o o o Portaal (6x) Bo-Ex Stanleylaan Bo-Ex Livingstonelaan Isolatie Geen Wel Wel Glas enkel Dubbel Dubbel
Nadere informatieBijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven. 1 Inleiding
Bijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven Datum Referentie Behandeld door 13 december 2011 20111278-07 P. Smoor/LSC 1 Inleiding
Nadere informatieInvesteringskosten energiebesparing gedekt
Afdrukdatum 30 09 2009 1 Investeringskosten energiebesparing gedekt Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand
Nadere informatieENERGETISCHE VERBETERINGSMAATREGELEN IN DE SOCIALE HUURSECTOR ENKELE UITKOMSTEN VAN DE SHAERE-MONITOR 2010-2013
ENERGETISCHE VERBETERINGSMAATREGELEN IN DE SOCIALE HUURSECTOR ENKELE UITKOMSTEN VAN DE SHAERE-MONITOR 2010-2013 1 WAT IS DE SHAERE-MONITOR? In de afgelopen jaren zijn allerlei initiatieven ontplooid om
Nadere informatieAchterbanbijeenkomst AH Woon 20 april 2015 Haren, Vries, Nieuw-Roden, Annen 20-04-15
Achterbanbijeenkomst AH Woon 20 april 2015 Haren, Vries, Nieuw-Roden, Annen 20-04-15 Agenda 1. Welkomstwoord voorzitter AH Woon. 2. Huurbeleid 2015 en verder 3. Wat heeft AH Woon gedaan 4. Pauze 5. Er
Nadere informatieEnergie-Index advies tbv huursector
Energie-Index advies tbv huursector Ulft, 11 februari 2016. Project: ATAG E-I oplossingen Projectnummer: 2014-050 Woningtype: Portiekwoningen bj 46/64, 65/74, 75/91 Opdrachtgever: ATAG Verwarming Nederland
Nadere informatieRapportage Energiebus
Rapportage Energiebus Nieuwe Leliestraat Amsterdam Type woningen: 14 portiekwoningen, 70 m2 Bouwjaar: 1974 Op verzoek van: Bewonerscommissie Nieuwe Leliestraat Verhuurder: De Alliantie Datum: 21-10-2014
Nadere informatieIntakeformulier Professionele Woningbeheerder. EPA - Intake formulier. Professionele Woningbeheerder
Bijlage 2A: Intakeformulier Professionele Woningbeheerder EPA - Intake formulier Kenmerk: Professionele Woningbeheerder Invulinstructie: = tekst of werkelijke waarde invullen = aankruisen indien van toepassing
Nadere informatieBenchmarkrapportage 2013
Benchmarkrapportage 2013 Hartelijk dank voor het deelnemen aan de monitoringronde 2013. Voor u liggen de resultaten voor uw corporatie ten opzichte van de totale groep deelnemende corporaties. Graag vernemen
Nadere informatie4 Energiebesparingsadvies
4 Energiebesparingsadvies 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt het energiebesparingsadvies voor het gebouw gepresenteerd. Allereerst wordt een inventarisatie gegeven van de reeds getroffen en onderzochte
Nadere informatieVoorwoord. Tenslotte is ook het aspect gedrag van belang. Daar staan we in de publicatie Energiegedrag in de woning (RIGO, 2009) uitgebreid bij stil.
Kernpublicatie WoON Energie 2006 Kernpublicatie WoON Energie 2006 Voorwoord De isolatiegraad van de gemiddelde Nederlandse woning is in de afgelopen jaren toegenomen. Daarbij gaat het met name om dak-
Nadere informatieRijksoverheid. Veel besparingsmogelijkheden t/m t/m 100. Dubbel glas. Dubbel glas. Niet extra geïsoleerd. Niet van toepassing. Nee.
Rijksoverheid Energielabel woning Westvest 191 2611BZ Delft BAG-ID: 0503010000010395 Veel besparingsmogelijkheden Energielabel B Registratienummer 863374920 Datum van registratie 13-01-2016 Geldig tot
Nadere informatieNieuwe woningwaarderingsstelsel. (puntenstelsel) en het energielabel
19 april 2010, HBV Maaskant Nieuwe woningwaarderingsstelsel (puntenstelsel) en het energielabel Susan Huijbregts Campagnemedewerker energieteam Waarom energie besparen? Woonlasten verlagen (de afgelopen
Nadere informatieEnergiebesparing in de Leidse huursector
- Leiden - 2014 Rondetafel 26 juni Energiebesparing in de Leidse huursector Bert Bakker StookjerijkTrofee 2014 prijsuitreiking op slotbijeenkomst do avond 20 november te Utrecht Energieprestaties 2013
Nadere informatieenergiebesparing bestaande bouw Harderwijk 26 mei 2015
energiebesparing bestaande bouw Harderwijk 26 mei 2015 Marc Smijers M 06-23924330 www.smijers-energieadvies.nl info@smijers-energieadvies.nl 1 Onderwerpen Relatie tussen energielabel en energiegebruik
Nadere informatieBespaar op energie én uw woonlasten samen met Woonpartners
ENERGIE ZUINIGER WONEN! Bespaar op energie én uw woonlasten samen met Woonpartners 1 Energiebesparingsproject Energie besparen is een zaak van iedereen. Daarom investeert Woonpartners samen met haar huurders
Nadere informatieRapportage energiebesparingsmonitor SHAERE 2013
27 maart 2014 Rapportage energiebesparingsmonitor SHAERE 2013 Aedes vereniging van woningcorporaties Publicaties Postbus 29121, 2509 AC Den Haag 088 233 37 00 E-mail publicaties@aedes.nl 2/14 Inhoud Inleiding
Nadere informatieConcept second opinion voor de Schaepmanstraat, Katwijk
Concept second opinion voor de Schaepmanstraat, Katwijk Geert-Jan Persoon Adviseur woningkwaliteit Vereniging Nederlandse Woonbond Nieuwe Achtergracht 17 1018 XV Amsterdam 020-5517784 www.woonbond.n www.bespaarenergiemetdewoonbond.nl
Nadere informatieHemelbestorming of aardverschuiving?
1 Hemelbestorming of aardverschuiving? Aandachtspunten bij introductie van zonnepanelen en zonneboilers in Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd,
Nadere informatieAanpak energiebesparing woningvoorraad Portaal Nijmegen. 13 mei 2014 Stephan Huisman afdeling Strategie & Vastgoed Senior projectleider
Aanpak energiebesparing woningvoorraad Portaal Nijmegen 13 mei 2014 Stephan Huisman afdeling Strategie & Vastgoed Senior projectleider Wat loopt er allemaal? Duurzaamheid is: Energiebesparing Gezond wonen
Nadere informatieHoe energiebesparende maatregelen realiseren? De procesaanpak vanuit bewonersperspectief Onno van Rijsbergen
Hoe energiebesparende realiseren? De procesaanpak vanuit bewonersperspectief Onno van Rijsbergen Adviseur woningkwaliteit Woonbond Kennis en Adviescentrum Nederlandse Woonbond De Woonbond bespaart Energiebus
Nadere informatieDe feiten over uw woning
De feiten over uw woning spindiagram van uw woning Kosten & baten 1 Verhuurbaarheid 0-1 Techniek Comfort Leefbaarheid Score per woonblok Eengezins gemiddeld ALGEMEEN PMC-81544 Woning Gemiddelde in de dorpen
Nadere informatieEnergie-Index advies t.b.v. huursector
Energie-Index advies t.b.v. huursector Ulft, 11 februari 2016. Project: ATAG E-I oplossingen Projectnummer: 2015-018 Woningtype: Rij-tussenwoningen bj 46/64, 65/74, 75/91 Opdrachtgever: ATAG Verwarming
Nadere informatieRapportage kwantitatieve resultaten project Blok voor Blok
Rapportage kwantitatieve resultaten project Blok voor Blok December 2013 Van: werkgroep Monitoring Aan: projectgroep Blok voor Blok 0. Inleiding Deze rapportage is tot stand gekomen op basis van aangeleverde
Nadere informatieStook je rijk 2014. Rondetafel Energiebesparing in de Helmondse huursector. 29 Oktober 2014
Stook je rijk 2014 Rondetafel Energiebesparing in de Helmondse huursector 29 Oktober 2014 Programma 19.00 uur Inloop 19.30 uur Opening en aanleiding 19.40 uur Presentatie Woonbond, Robert Willé 19.50 uur
Nadere informatieIr. G.N. Sweringa (Truus)
Verduurzaming Woningmarktdebat woningbestand Apeldoorn 15 april 2010 Ir. G.N. Sweringa (Truus) Directeur Bestuurder 7-5-2010 1 MISSIE OFW Het bieden van een kansrijke woon- en leefomgeving voor mensen
Nadere informatieEnergie Index berekening (EI)
1 Energie berekening (EI) 2onder1 kap woningen Molenwijk Malden: Randwijksingel, 32 stuks. Wat is een Energie : Het berekent het energieverbruik van de woning en geeft dat aan met een getal tussen de 0
Nadere informatieDe Achterhoek Bespaart 2009. Gemeente Doetinchem. Aanvraagformulier.
De aanvraag bestaat uit twee delen; De Achterhoek Bespaart 2009. Gemeente Doetinchem. Aanvraagformulier. Deel a: aanvraagformulier Deel b: offerte uitvoering maatregelen en/of beschrijving van de werkzaamheden
Nadere informatieenergielabel Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen.
Energieprestatiecertificaat energielabel Bestaande bouw Woning/Woongebouw Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Energieklasse zeer energie zuinig A B A ++
Nadere informatieVoorbeeldexamen Energieprestatiecertificaat
Voorbeeldexamen Energieprestatiecertificaat Onderdeel 2 Voorbeeldopdracht Examendatum: Naam kandidaat: Soort en nummer legitimatiebewijs: Lees zorgvuldig onderstaande informatie Dit examen bestaat uit
Nadere informatieVvE s met Energie. Onderzoek VvE Schiezicht 10 april 2014 Wouter van den Acker PKW
VvE s met Energie Onderzoek VvE Schiezicht 10 april 2014 Wouter van den Acker PKW Inhoud Het Energiemodel Bestaande situatie Trias Energetica Maatregelen Scenario s Hoe verder? Energieadvies voor Schiezicht
Nadere informatieB (zie toelichting in bijlage)
Energielabel woning Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden B (zie toelichting in bijlage) Uw woning Weinig besparingsmogelijkheden Labelklasse maakt vergelijking
Nadere informatieDe feiten over uw woning
De feiten over uw woning spindiagram van uw woning Kosten & baten 1 Verhuurbaarheid 0-1 Techniek Comfort Score per woonblok Leefbaarheid Eengezins gemiddeld ALGEMEEN PMC-81551 Woning Gemiddelde in de dorpen
Nadere informatieAchtergrondinformatie Woonsymposium WONEN IN STAD.NL SESSIE BETAALBAAR- HEID
Achtergrondinformatie Woonsymposium WONEN IN STAD.NL SESSIE BETAALBAAR- HEID donderdag 19 maart 2015 BETAAL- BAARHEID Groningen is de jongste stad van Nederland. Van de totaal circa 200.000 inwoners zijn
Nadere informatieIntakeformulier DELTA Op-maat advies (Energie Prestatie Advies (EPA) incl. energielabel)
Intakeformulier DELTA Op-maat advies (Energie Prestatie Advies (EPA) incl. energielabel) Intake Met dit intakeformulier geeft u ons inzage in een aantal gegevens van uw woning. Dit zal de opnameduur in
Nadere informatieOpnameformulier woningen voor EP-certificaat
Opnameformulier woningen voor EP-certificaat Hieronder worden de opnameformulieren gegeven die een EPA-adviseur nodig heeft om een opname van de woning op papier te kunnen verrichten. Om het opnameformulier
Nadere informatieKentallen warmtevraag woningen
Kentallen warmtevraag woningen Colofon Dit rapport is opgesteld door Marijke Menkveld (ECN) Datum 26-01-2009 Status definitief Inhoudsopgave Inleiding...3 Ketels en andere verwarmingssystemen...3 Verschillen
Nadere informatieHet energielabel. Voorlichting 29 oktober 2018
Het energielabel Voorlichting 29 oktober 2018 Herenhuizen 1969/70 Veel aandacht voor lucht, licht en ruimte. Geen aandacht voor energiezuinigheid. Energie-label G (energie-index 3,24) 1970-2018 Veel
Nadere informatieEnergiebesparing! Waarom Energielabel en WWS Woonlastenwaarborg Pilot Noord
18 mei 2010, Stichting Huurdersraad Spijkenisse Energiebesparing! Waarom Energielabel en WWS Woonlastenwaarborg Pilot Noord Jaap van Leeuwen Energieconsulent Nederlandse Woonbond Waarom energie besparen?
Nadere informatieKernboodschappen Woningcorporaties Nederland dicht bij huis
Kernboodschappen Woningcorporaties Nederland dicht bij huis Oktober 2014 Thema 1 Goed wonen en een goede dienstverlening We vinden het in Nederland normaal dat iedereen goed kan wonen. Maar niet iedereen
Nadere informatieNaar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050
Naar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050 Datum mei 2017 1 Naar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050 Datum mei 2017 Samenvatting 1 2 3 Betreft Naar energieneutrale sociale woningvoorraad
Nadere informatieENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN
4 juli 2007 19:11 uur Blz. 1 / 8 cursus Luc Volders - 2-7-2007 ENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN Opdrachtgever: FB Projectgegevens: testpand 1234AB Software: EPA-W Kernel 1.09 07-06-2007 Vabi Software
Nadere informatieStartadvies Energiebesparing
Startadvies Stephanusplein 1, 7772 BR Hardenberg Startadvies : Op basis van de besparingscheck (zie bijlage) heeft uw woning een indicatief energielabel F. Het energielabel voor woningen loopt van A tot
Nadere informatieVerbetering energieprestatie: een zaak van kleine stapjes?
Verbetering energieprestatie: een zaak van kleine stapjes? Nico Nieboer 3 november 2015 Delft University of Technology Challenge the future Inleiding Presentatie uitkomsten onderzoek naar verbetering energieprestatie
Nadere informatieAchtergrondinformatie Woonsymposium WONEN IN STAD.NL SESSIE DUURZAAMHEID
Achtergrondinformatie Woonsymposium WONEN IN STAD.NL SESSIE DUURZAAMHEID donderdag 19 maart 2015 Duurzaamheid Duiding en context Groningen heeft de ambitie om in 2035 een energieneutrale stad te zijn.
Nadere informatieBuurtscan. Deze buurtscan is opgesteld voor: Plaats: Noord en Zuidwolde (Gr) Projectnummer:
Deze buurtscan is opgesteld voor: Plaats: Noord en Zuidwolde (Gr) Projectnummer: 17-477 Datum Opname: 22 november 2017 Uw adviseur: Arnold Strijker SAMENVATTING Voor u ligt de rapportage die gemaakt is
Nadere informatieHuis & Erf steekt energie in uw woning. Isolatiemaatregelen
Huis & Erf steekt energie in uw woning Isolatiemaatregelen Huis & Erf steekt energie in uw woning Huis & Erf steekt energie in uw woning in de vorm van een compleet isolatiepakket voor uw hele woning.
Nadere informatieEnergiebesparende maatregelen Samen investeren in energiebesparing en duurzaamheid
informatie WATERSNIP KIEVIT FEBRUARI 2017 Energiebesparende maatregelen Samen investeren in energiebesparing en duurzaamheid In 2017 wil Intermaris bij 213 woningen aan de Watersnip en Kievit in Hoorn
Nadere informatieEnergietransitie bij Renovatie
Energietransitie bij Renovatie Ir. Frans de Haas de Haas & Partners Studiedag Energietransitie bij Renovatie, naar de passief bouwen standaard? 9 oktober 2008 Inhoud 1981 Inhoud 1984 Inhoud 1997 Inhoud
Nadere informatieenergiebesparing bestaande bouw Noord-West Veluwe
energiebesparing bestaande bouw Noord-West Veluwe Marc Smijers M 06-23924330 www.smijers-energieadvies.nl info@smijers-energieadvies.nl 1 Onderwerpen Hoe komt energielabel tot stand Relatie (of niet!)
Nadere informatieVoorbeeldwoningen 2011
Voorbeeldwoningen 2011 Bestaande bouw >> Als het gaat om energie en klimaat Voorbeeldwoningen 2011 Bestaande bouw Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 2 Doel en gebruik van voorbeeldwoningen 7 3 Uitwerkingen voorbeeldwoningen
Nadere informatieDe feiten over uw woning
De feiten over uw woning De feiten over uw woning spindiagram van uw woning Kosten & baten 1 Verhuurbaarheid 0-1 Techniek Comfort Leefbaarheid Score per woonblok Eengezins gemiddeld ALGEMEEN PMC-83513
Nadere informatieWierden Europaring 7 woningen nul-op-de-meter groot onderhoud. 12 februari 2019
Wierden Europaring 7 woningen nul-op-de-meter groot onderhoud 12 februari 2019 2 EVEN VOORSTELLEN Johan Kleinjan Ter Steege Bouw Vastgoed Hardenberg Berto Boeve Loohuis Installatietechnieken Wouter Ribberink
Nadere informatieSamenvattend overzicht bod corporaties reactie gemeente
Samenvattend overzicht bod corporaties reactie gemeente In deze bijlage wordt per thema aangegeven wat gezamenlijk en daarnaast wat afzonderlijk door de corporaties dan wel de gemeente (aanvullend) is
Nadere informatieU kunt energie besparen. De belangrijkste en meest urgente verbeterpunten worden in onderstaande tabel weergegeven.
Dhr. Jansen Voorbeeldstraat 26 9411 VR Voorbeeldstad Beilen: 11 april 2014 Uw adviseur: Floris van Dijk Geachte heer Jansen, Op 2 april 2014 is uw woning door mij onderzocht om de mogelijkheden voor het
Nadere informatieKleurrijkWonen Postbus AM TIEL Tel : Fax : Etalage Geprint op :
KleurrijkWonen Postbus 544 4000 AM TIEL www : www.kleurrijkwonen.nl Tel : 0344615214 Fax : 0344623843 Etalage Geprint op : 12-11-2014 Objectgegevens m.b.t. strategisch voorraad beleid Toewijzingmodel Aanbodmodel
Nadere informatieEnergiebesparing met mutatieaanpak
Thema uitgewerkt voor de corporatiesector: Energiebesparing met mutatieaanpak Bij planvorming voor energiebesparende maatregelen wordt vaak automatisch uitgegaan van een projectmatige complexgerichte aanpak.
Nadere informatieDe feiten over uw woning
De feiten over uw woning De feiten over uw woning spindiagram van uw woning Kosten & baten 1 Verhuurbaarheid 0-1 Techniek Comfort Leefbaarheid Score per woonblok Eengezins gemiddeld ALGEMEEN PMC-83513
Nadere informatieStichtse Vecht Isoleert 1.0 Nut & Noodzaak
Stichtse Vecht Isoleert 1.0 Nut & Noodzaak Doel van deze presentatie energie besparen lagere energie rekening comfort verhogend máár? Duurzame Vecht - van Dijk B&A isolatie actie bestaande bouw Nov. 2016
Nadere informatieQuick Energie Scan. Betreft: Maasstraat 33, 1972 ZA IJmuiden. Opdrachtgever: BEPROMA. Uitgevoerd door: B.G.P. Wouda. Uitvoeringsdatum: 1 juni 2013
Betreft: Maasstraat 33, 1972 ZA IJmuiden Opdrachtgever: BEPROMA Uitgevoerd door: B.G.P. Wouda Uitvoeringsdatum: 1 juni 2013 1 Inleiding In opdracht van BEPROMA heeft BEPROMA een uitgevoerd in en aan het
Nadere informatieSamen geeft energie Fatima
Samen geeft energie Fatima Samen geeft energie Project van de gemeente Tilburg Gebaseerd op burgerinitiatief energiebesparing bij particuliere woningeigenaren groep van 20 vergelijkbare woningen in een
Nadere informatieMolenwijk 2 juni 2015. h"p://www.vbmolenwijk.nl/
Molenwijk 2 juni 2015 h"p://www.vbmolenwijk.nl/ Agenda en even voorstellen 1) Inleiding 2) Schuine Daken 2) Het project BOE (achtergrond) 3) Labels isoleren - opwekken 4) Starten in onze wijk? Hoe? 5)
Nadere informatieKlantenpanel Denk mee met Rentree. Resultaten Thema (1): Duurzaamheid
Klantenpanel Denk mee met Rentree Resultaten Thema (): Duurzaamheid september 08 . Hoe belangrijk vindt u duurzaamheid en energiezuinigheid? 60% 50% 40% 30% 0% 0% 0% 53% 39% 6% 0% % n=3 5%. Wilt u graag
Nadere informatieHet (vernieuwde) energielabel nu en in de toekomst
Tweespraaklezing 26 maart 2009 Het (vernieuwde) energielabel nu en in de toekomst - deel 1 - ing. J.J.P. (Jan Pieter) van Dalen Adviesburo Nieman B.V. 1 Programma 1. Het energielabel Bronvermelding Functie
Nadere informatieWWS Energie. Uitgevoerd in opdracht van VROM-WWI. Berry Blijie & Roelf-Jan van Til. april 2008 r2008-0045bb
WWS Energie WWS Energie Uitgevoerd in opdracht van VROM-WWI Berry Blijie & Roelf-Jan van Til april 2008 r2008-0045bb ABF RESEARCH VERWERSDIJK 8 2611 NH DELFT T [015] 2123748 WWS ENERGIE Inhoudsopgave
Nadere informatieHet voordeel voor de klant berekenen bij Energiebesparende voorzieningen
Aangeboden door: Het voordeel voor de klant berekenen bij Energiebesparende voorzieningen Rob Timmermans MFP Het klimaatakkoord Is het van belang hoe jouw klant denkt over het klimaatakkoord? De meeste
Nadere informatie3 e Monitor Energie Besparen Gooi en Vecht Resultaten op 31 december 2015
3 e Monitor Energie Besparen Gooi en Vecht Resultaten op 31 december 2015 Inleiding Het doel van het project Energie Besparen Gooi en Vecht is om in drie jaar tijd 2.500 tot 4.000 woningen te verduurzamen.
Nadere informatieRoute kaart naar aardgasvrij
Route kaart naar aardgasvrij Aanpak en benadering Bewoner/eigenaar: Comfort / gezondheid Lagere woonlasten Waarde / toekomst Maatregelen: Isolatie en ventilatie Installatie Duurzame energie No-Regret 2
Nadere informatieOost Flevoland Woondiensten
Oost Flevoland Woondiensten Ir. G.N. Sweringa (Truus) Directeur bestuurder Stichting Oost Flevoland Woondiensten Actieve, middelgrote woningcorporatie in de CO 2 -neutrale gemeente Dronten (Flevoland)
Nadere informatie1.405 (doel 1.450) 7,2. 3,0 mln. 7,5 mln. 29,6 mln 25,0 mln. 54,6 mln. kwaliteit woningen. visie en doelstellingen kwaliteit bezit
5 Kwaliteit bezit visie en doelstellingen kwaliteit bezit De kwaliteit van de woning is cruciaal voor het thuisgevoel van de bewoners. We zetten in op verduurzaming van het bezit onder de voorwaarde dat
Nadere informatieRekenkamer Metropool Amsterdam T.a.v. de heer J. de Ridder Postbus 202 1000 AE Amsterdam
pagina 1 / 5 Rekenkamer Metropool Amsterdam T.a.v. de heer J. de Ridder Postbus 202 1000 AE Amsterdam Datum: 15 maart 2016 Kenmerk: 201/0007, JvdV Archiefnummer: 5.90/3 Betreft: Bestuurlijke Reactie op
Nadere informatieBouwlokalen: Energieplus Bouwen en Renoveren. Haico van Nunen
: Energieplus Bouwen en Renoveren Haico van Nunen 2013 BOUWHULPGROEP: advies en architectuur Architectuur en stedenbouw: de bestaande stad Advisering: wijk- en locatieontwikkeling Innovatie: energie, milieu
Nadere informatieEnergiebesparende werkzaamheden J.W. Frisolaan 2 t/m 38 (even) J.W. Frisolaan 9 t/m 23 (oneven)
Energiebesparende werkzaamheden J.W. Frisolaan 2 t/m 38 (even) J.W. Frisolaan 9 t/m 23 (oneven) 7 februari 2018 Woningstichting Naarden telefoon 035-694 73 75 e-mail wsn@woningstichtingnaarden.nl 1 Programma
Nadere informatieDe feiten over uw woning
De feiten over uw woning spindiagram van uw woning Kosten & baten 1 Verhuurbaarheid 0-1 Techniek Comfort Leefbaarheid Score per woonblok Eengezins gemiddeld ALGEMEEN PMC-83524 Woning Gemiddelde in de dorpen
Nadere informatieHet energiebeleid van Habeko wonen Martin Bogerd directeur bestuurder.
Verslag bijeenkomst 21 januari 2015 van Stichting Bewonersbelangen Habeko Wonen (SBHW) in samenwerking met Habeko wonen en gastspreekster Antoinette Vunderink van Het Energiehuis over Hoe houd ik mijn
Nadere informatieKANSEN VOOR DUURZAME ENERGIE BIJ HERSTRUCTURERING VAN NAOORLOGSE WIJKEN
April 2002 ECN-RX--02-013 KANSEN VOOR DUURZAME ENERGIE BIJ HERSTRUCTURERING VAN NAOORLOGSE WIJKEN Nieuw Den Helder Centrum als praktijkvoorbeeld J.C.P. Kester E. Sjoerdsma H. van der Veen (Woningstichting
Nadere informatieEnergie besparen met uw huurders
Energie besparen met uw huurders Mijn e-loket helpt u: uw energiebeleid te communiceren energielabels inzichtelijk te maken CO2 uitstoot met uw huurder te verminderen Mijn e-loket helpt uw huurders: bewust
Nadere informatieWinst en comfort uit duurzaamheid. Bouw op onze kennis
Winst en comfort uit duurzaamheid Bouw op onze kennis Even voorstellen "Het verschil tussen gewoon en uitzonderlijk is vaak dat kleine beetje extra, waarin samenwerking en krachtenbundeling mijn drijfveer
Nadere informatieHaalbaarheidsonderzoek koopwoningen Molenwijk energieneutraal
Haalbaarheidsonderzoek koopwoningen Molenwijk energieneutraal Eindrapportage In opdracht van de gemeente Katwijk BMC Implementatie Januari 2017 B.M.A. Lont MSc L. Dols MSc E.J. Timmerman MSc Projectnummer:
Nadere informatie