Stichting Pensioenfonds Sara Lee Nederland

Transcriptie

1 Stichting Pensioenfonds Sara Lee Nederland Nr 17. november 2011 Nr 7. November 2008 Nieuwsbrief Pensioen Financiële Het positie pensioenakkoord pensioenfonds onder druk en de De berichtgeving over dalende dekkingsgraden en daaruit volgende verminderde kans op digheden in oktober is het helaas zeer toeslagen generatiekloof zal u waarschijnlijk niet zijn ontgaan. De krediet- vertrouwenscrisis manifesteert onwaarschijnlijk dat per 1 januari 2009 een zich in september oktober in alle hevigheid. Ook uw pensioenfonds merkt de gevolgen mogelijkheid bestaat om een toeslag aan hiervan. Vooral de waarde van de categorieën Aandelen Vastgoed in de beleggingsportefeuille gepensioneerden en slapers toe te kennen. van Pensioenfonds Sara Lee Nederland zijn aangetast. Hoe staat het fonds er aan het einde van het derde kwartaal voor? En wat zijn de gevolgen voor de toeslagen in 2009? Een jonkie met ambitie en een niet meer Reservetekort. Omdat de buffer van het pensioenfonds Pensioenfondsen zo jonkie met ervaring zijn zogenaamde vol langetermijn-beleggers. het onderwerp pensioen De strategische aan bod komt. beleg- Co- passie als gingsmix rine Loijens van en PSLN Henk heeft Kramer als gaan doel om met voor elkaar de lange in gesprek termijn over (15 pensioenen jaar) een optimale en de generatiekloof. tussen de beleggingscategorieën verhouding aan te houden (gemiddeld streefpercentage). Bij Natuurlijk de uitvoering kunnen worden Corine Loijens bandbreedtes en Henk (een Kramer niet model en maximum) staan voor rond al hun ditgeneratie- streefper- minimum 110% gelukkig nog ruimschoots voldoen aan het nakomen van de verplichtingen ten aanzien van de opgebouwde pensioenrechten en de pensioenuitkeringen. Bij deze dekkingsgraad ontstaan echter wel drie (mogelijke) problemen: niet voldoende hoog is, kunnen nieuwe risico s (lees: als de financiële markten nog verder verslechteren) onvoldoende opgevangen worden. Dit heet een reservetekort. De toezichthouder (De Nederlandsche Bank) vraagt daarom aan het bestuur om een lange termijn herstelplan in te dienen. Het pensioenfonds moet in dit centage genoten. afgesproken. Maar wat ze tijdens Een categorie, een geanimeerd zoals aandelen, gesprek op kan een binnen mooie oktobermiddag die bandbreedtein Joure worden vertellen overwogen de toekomst (iets meer van pensioenen, dan het streefpercentage) interessant of onderwogen en leerzaam. (iets minder), is zondermeer afhankelijk van de verwachtingen die voor de Wie middellange is wie? termijn gelden. De strategische mix Corine is door Loijens uitgebreide is 27 en sinds studie tweeënhalf onderbouwd jaar als werkzaam het bestin passende Joure. Als bij Biotechnoloog de verplichtingen kijkt zij en bij naar de het ambitie bestaande tot het productieproces verlenen van toeslagen om met Toeslagen inactieven komen onder druk. De ambitie van het pensioenfonds om toeslagen voor de gepensioneerden en slapers toe te kennen komt onder druk te staan. Deze toeslagen zijn immers afhankelijk van de financiële middelen van het pensioenfonds. In de interne richtlijn die het bestuur hanteert voor het toeslagbeleid wordt een grens van 110% gehanteerd, waaronder plan laten zien dat de financiële positie bij normale omstandigheden uiterlijk binnen 15 jaar weer gezond zal zijn, zodat nieuwe tegenvallers weer opgevangen kunnen worden. Voor ons fonds geldt momenteel een benodigde dekkingsgraad van 117,5%. Omdat de dekkingsgraad per 30 september op 110% lag, is dus begin oktober formele melding van een reservetekort bij DNB door behulp het van pensioenfonds. Lean/Six Sigma Daarom dit efficiënter wordt deze te mix maken. in onzekere Waar het tijden om gaat zoals is het dit jaar productieproces zo uniform Hooguit mogelijk kan gebruik te laten worden plaatsvin- niet aangepast. gemaakt den, met zo van weinig de mogelijkheid afwijkingen. van onderweging. brengt kostenbesparingen Alleen als de lange met termijn zich verwach- mee en Dit tingen werkt een structureel constante wijzigen, productkwaliteit zal wordenin de overgegaan hand. Sinds januari tot herijking zit Corine van de in de strategische Ondernemingsraad. Pensioenfondsen Ik leer dan zullen op een daarom andere niet manier mix. snel naar grote de organisatie verschuivingen te kijken. in de Het strategische verhoogt mix mijn doorvoeren. algemene kennis. Daarnaast is ze nog aspirant lid van het Verantwoordingsorgaan De van ontwikkeling Pensioenfonds van Sara hetlee. fondsvermogen, Door training de verplichtingen en scholing leer en ik de dan dekkingsgraad meer over pensioenen over de afgelopen en kan ik wellicht 9 maanden in ziet toekomst er in hoofdlijnen ook mijn als jongere volgtcollega s uit (zie tabel) helpen op dit gebied. Een daling van de dekkingsgraad van 130% naar Henk 110% Kramer in 9 is maanden 79 na een tijd is carrière fors. Het van pensioenfonds ruim veertig jaar kan bij bij DE een geniet dekkingsgraad hij al zo n van twintig jaar van zijn pensioen. Hij begon ooit in Financiële Joure op de positie inkoop- PSLN en (bedragen productieafdeling in miljoen ) jaar geen in Utrecht toeslag op wordt de export gegeven. en marketingafdelinkingsgraad had gewerkt, van 125% keerde en hoger hij terug wordt naar vol- Bij een dek- Joure gens als deze algemeen interne directeur richtlijn een van toeslag de tabaksmaatschappij. grootte van In de 2004 volledige richtte prijsindex hij samen gege- met ter een ven. groepje Voor oud-collega s tussenliggende niveau s Vereniging geldt een voor pro Gepensioneerden rata uitkomst. Bijvoorbeeld van Douwe bij Egberts 115% zou (VGDE) de toeslag op waarvan bij hethij volgen vier jaar van voorzitter de interne was. richtlijn Daarna uitkomen bekleedde op Henk 1/3 van Kramer de prijsindex. nog een bestuursfunctie Een bestuursbesluit in het pensioenfonds. over de hoogte van Momenteel eventuele doe ik toeslag niets meer, per maar ik geef zo een links 1 januari en rechts 2009 nog is wel gepland wat adviezen, in de tweede aldus de DE-man week van in december. hart en nieren. Bij de besluitvorming wordt onder andere rekening gehouden Pensioendebat met ontwikkelingen op de financiële Op markten de vraag en of bij zij het PSLN pensioendebat tot met november van de laatste 2008, met tijd de hebben prijsontwikkeling gevolgd, antwoorden tussen beiden oktober bevestigend en oktober 2008 en tot slot Corine metloijens: de interne Ja, richtlijn. sinds ik aspirant Gezien de lid omstan- ben van het Verantwoordingsorgaan ben ik het pensioendebat gaan volgen. Ik vind het nog werken, gedaan. al besef De financiële ik ook wel opzet dat van ik gemakkelijoenfonds praten is heb echter op 27-jarige dusdanig, leeftijd. dat bijals we normale allemaal omstandigheden langer leven lijkt na het enkele ophogen jaren het pensi- van de de benodigde pensioenleeftijd dekkingsgraad een logische weer en zalte verdedigen worden bereikt, stap. Maar zodat ik het weet herstelplan heel goed geen dat men aanvullende daar hier in maatregelen de fabriek anders vereist. over kan denken. Dat is zwaar werk. Henk Verhoogd Kramer: risico Met op je opmerking dekkingstekort. over het ophogen Er hoeft van niet de veel pensioenleeftijd te gebeuren ben of het ik het eens. niveau Ik weet van dat 105% de wordt regelingen bereikt. van Dan de ouderen het van pensioenfonds nu vaak goudgerand terechtzijn, in een ik ben daar komt zelf dekkingstekort. het levende bewijs Bij dit van. niveau Ik weet wordt ook dat niet vele meer jongeren voldaan van aan nu in de soberder wettelijke regelingen minimum terecht eis, die komen. op 105% Als het ligt. echter Er is dan gaat nog over steeds de betaalbaarheid geen acuut probleem van de AOW om en bijvoorbeeld de pensioenen uitkeringen en hogere levensverwachting, te kunnen blijven doen, dan is maar het ophogen in dat van geval de worden pensioenleeftijd wel extra onvermijdelijkgelen Maar van er kracht. bestaat Deze nog zijn altijd erop veel gericht twijfel maatre- over dat nut het en pensioenfonds noodzaak van de bij rest normale van het pensioen ontwikkelingen akkoord. binnen uiterlijk 3 jaar van tabak. En in de tabak is hij de rest van zijn wel ondoorzichtig en complex. In ieder geval weer boven het niveau van 105% moet werkzame leven gebleven. Nadat hij veertien vind ik het niet erg om langer door te Voorlopig moeten gaan uitkomen. MetLees de onderneming verder op pagina is 2 Fondsvermogen Voorziening Pensioenverplichtingen een uitvoeringsovereenkomst voor 2008 tot en met 2010 afgesloten waarin een Iedereen kan nu nog uit het pensioen akkoord halen wat hij wil. Er is nog veel onduidelijk Dekkingsgraad 130% 119% 110% vervolg op pagina 2 >>>

2 Bovendien zat een grote groep mensen waar het over gaat weer eens niet aan tafel: de gepensioneerden van nu. Daarnaast heb ik stellig de indruk dat de werkgevers er met dit akkoord wel heel gunstig vanaf komen. Veel van het risico komt bij de werknemers te liggen. Na regen. Corine Loijens: Dat ben ik met u eens. Maar werkgevers hebben ook nog zoiets als een morele of ethische plicht om zaken goed voor hun werknemers te regelen, vind ik. In mijn ogen is het pensioenakkoord nog niet genoeg uitgewerkt. Niemand is het nog met elkaar eens, lijkt het wel. Iedereen kan nu nog uit het akkoord halen wat hij wil. Bonden en werkgevers komen straks opnieuw om de tafel te zitten om zaken te bespreken. Je ziet de verschillende partijen nu al hun posities innemen. Henk Kramer: Er zijn inderdaad veel onduidelijkheden. En let wel: de pensioenpotten De pensioenpotten zijn nog nooit zo goed gevuld geweest als nu zijn nog nooit zo goed gevuld geweest als nu! Pensioenfondsen worden verplicht dagkoersen te gebruiken als het gaat om het rentepercentage waarmee ze moeten rekenen. En de langetermijnrente staat nu erg laag. Dat betekent dat fondsen veel meer geld in kas moeten hebben om aan de verplichtingen te voldoen dan wanneer ze met een normaal rentepercentage zouden mogen rekenen. Dat is de belangrijkste reden dat de dekkingsgraden zo laag staan. Terwijl je op je klompen kunt aanvoelen dat die rente ooit weer naar normale waarden stijgt. Hetzelfde geldt voor beleggingen op de langere termijn. Ondanks vele crises laten die op de langere termijn altijd een stijgende lijn zien. Corine Loijens: De geschiedenis laat inderdaad zien dat na slechte ook altijd weer goede tijden volgen. Maar daar mag je natuurlijk nooit te ver op vooruitlopen. Met risico s moet je voorzichtig omgaan. Misschien moet je in de toekomst voor jongeren iets meer beleggingsrisico nemen en naarmate werknemers ouder worden juist iets minder. Henk Kramer: Ja, mee eens. Dat zou een goede oplossing zijn voor het omgaan met risico. Pensioenfondsen hebben zelf nog veel keuzes te maken. Bijvoorbeeld hoe ze willen omgaan met al opgebouwde rechten van werknemers. Voorlopig lijkt echter alleen het verhogen van de pensioenleeftijd echt een zekerheid. Voor alle overige maatregelen zit iedereen nog in de wachtkamer. Ten slotte Kunnen we na dit geanimeerde gesprek stellen dat er sprake is van een generatiekloof tussen jongeren en ouderen zoals men ons vaak wil doen geloven? Nee, dat kunnen we niet. De collectiviteit en de solidariteit van het Nederlandse pensioenstelsel wordt door beiden als zeer belangrijk gezien. Er is hen veel aan gelegen om dit zo te houden. Als dat betekent dat de jongeren van nu iets meer moeten betalen voor de ouderen van nu, dan hebben die jongeren dat er best voor over. En ouderen waarschuwen voor het gebruik van te hoge rekenrentes en rendementen die indexatie nu zouden toestaan, maar jongeren dan met een onaanvaardbaar hoge hypotheek in de toekomst opzadelt. Tussen deze twee mensen komt het dus allemaal wel goed. Nu de rest van Nederland nog. Financiële positie per 30 september 2011 De eerste 6 maanden van 2011 lag de dekkingsgraad van PSLN vrij stabiel rond een niveau van 110% (zie Nieuwsbrief van juli 2011). Het derde kwartaal van 2011 was echter weer bijzonder heftig, waardoor de dekkingsgraad per 30 september is gezakt naar 96%. Wat zijn de oorzaken van deze stevige daling? Er zijn twee belangrijke oorzaken en deze zijn hetzelfde als die in het najaar van 2008: een sterke daling van zowel het niveau van de marktrente (met als gevolg een stijging van de waarde van de verplichtingen) als de koersen van aandelen en vastgoed. In het derde kwartaal stegen de verplichtingen met maar liefst 166 miljoen euro. Weliswaar steeg een deel van de beleggingen mee (Matchingsportefeuille), maar het deel in Aandelen en Vastgoed (Returnportefeuille), inclusief de afdekking van het valutarisico, is evenveel in 130% 125% 120% 115% 110% 105% 100% 95% 90% 85% Dekkingsgraad PSLN Dekkingsgraad (zie linker as) Minimum vereist vermogen Herstelplan (vanaf okt 2010: aangepast herstelplan)

3 waarde gedaald. De totale waarde van de beleggingen bleef dus vrijwel gelijk en daar zit dus niet direct het probleem. Het probleem zit vooral in de stijging van de verplichtingen met 166 miljoen euro; dit laat de dekkingsgraad met 14 procentpuntenzakken. Overzicht (in miljoenen euro s): Datum Onderdeel eind 2011 een dekkingstekort heeft? Ja, KDE krijgt hierover ook maandelijks bericht; de situatie zoals formeel gerapporteerd per 31 december 2011 is daarbij echter bepalend. Op basis van de stand per eind september zou de extra te betalen premie 35 miljoen euro bedragen. Dit bedrag wordt nog niet meegeteld bij de dekkingsgraad (Ontwikkeling eerste halfjaar) (Ontwikkeling derde kwartaal) Dekkingsgraad 107% 110% 96% Matchingportefeuille (-6) 775 (+63) Returnportefeuille (+3) 416 (-54) Overige posten 5-8 (-13) -16 (-8) Waarde totale bezittingen (-16) (+1) Waarde verplichtingen (-48) (166) Algemene reserve (+32) -54 (-165) Zijn er nu direct gevolgen voor deelnemers en pensioengerechtigden van PSLN? Net als in de Nieuwsbrief van september 2010, zullen we dit met behulp van een aantal vragen en antwoorden duidelijk proberen te maken. Vraag: is er nu een risico dat het pensioenfonds de uitkeringen en pensioenrechten moet verlagen (in de krant wordt dat afstempelen genoemd)? Het aangepaste herstelplan van PSLN, dat in december 2010 werd ingediend bij De Nederlandsche Bank, blijft binnen de wettelijke minimum niveaus zonder enige aanvullende maatregel zoals verlaging van pensioenuitkeringen of opgebouwde pensioenrechten. Daarom is PSLN niet betrokken bij de pensioenfondsen waar afstempeling mogelijk per 1 april 2012 aan de orde kan zijn. Afstempelen is weliswaar geen onderdeel van het herstelplan, maar de reglementen en statuten staan dit wel toe. Het bestuur zal het verloop van het herstelplan tot eind 2011 evalueren en beoordelen of er aanleiding is om aanvullende maatregelen te nemen. Er is geen garantie dat verlaging van de pensioenrechten nooit zal worden toegepast. Maar als er signalen zijn dat dit aan de orde kan komen, zal dit op twee momenten met een tussentijd van twaalf maanden worden gemeten en vervolgens minstens drie maanden voordat de maatregel wordt doorgevoerd, worden gecommuniceerd. Hierbij geldt dat bij de huidige regels een verlaging van de pensioenuitkeringen als een laatste redmiddel wordt gezien en in principe alleen toegepast wordt als er geen andere mogelijkheden voor herstel zijn. Vraag: geldt de afspraak nog dat de onderneming een herstelpremie moet betalen als PSLN Vraag: uit de grafiek blijkt dat PSLN nu weer onder de lijn van het herstelplan zit. Wat zijn de gevolgen hiervan? Het herstelpad van PSLN ligt eind september iets boven 102% en per eind 2011 ongeveer op 104%. Op dit moment loopt PSLN dus weer achter op het herstelpad. Pensioenfondsen moeten per einde van ieder kalenderjaar het herstelplan evalueren. Mocht uit de evaluatie per blijken dat aanvullende maatregelen nodig zijn, dan wordt dit uitgebreid in een Nieuwsbrief toegelicht. Vraag: hoe zit het met de toeslag voor gepensioneerden in 2012? Zoals bekend is deze toeslag voorwaardelijk en moet deze worden betaald uit de middelen van het pensioenfonds. Door de negatieve ontwikkeling in het derde kwartaal is het perspectief op het kunnen verlenen van (gedeeltelijke) toeslagen per 1 januari 2012 vrijwel verdwenen. De ontwikkeling in maanden oktober en november zal nog worden meegenomen bij de besluitvorming door het bestuur op 7 december, maar het minimaal benodigd niveau van de dekkingsgraad van 110% is inmiddels ver weg. Naar verwachting zal de informatie over toeslagverlening half december op de website worden geplaatst. Vervolgens zal dit in de derde week van januari persoonlijk aan iedere gepensioneerde worden bevestigd in de jaarlijkse update. Daarnaast zal het besluit in de Nieuwsbrief van januari 2012 uitgebreider worden toegelicht. Vraag: maar kunnen actieven wel een toeslag krijgen? Hiervoor is toch dit jaar een extra bedrag beschikbaar gesteld? Voor de basistoeslag voor actieven geldt hetzelfde als hierboven bij de pensioengerech- tigden. Inderdaad is er een Toeslagreserve actieven (Tra) van ongeveer 60 miljoen beschikbaar voor de inkoop van een (gedeeltelijke) aanvullende toeslag voor actieven. Het is de vraag of het mogelijk zal zijn middelen hieruit aan te wenden. Als het bestuur dit in geval van een dekkingstekort (onder 104,2%) wil doen, zal een extra procedure van toepassing zijn, waaronder een verklaring van geen bezwaar van De Nederlandsche Bank. Bij een niveau onder 100% is dit zeer onwaarschijnlijk. Ook de informatie hierover wordt half december op de site en in de Nieuwsbrief van januari 2012 vermeld. Vraag: worden procedures voor waardeoverdrachten weer opgeschort, net als de perioden december augustus 2009 en september - december 2010? Inderdaad. Op 6 oktober 2011 heeft PSLN op haar website en de mededelingenborden bij de onderneming gepubliceerd dat de procedures vanaf oktober 2011 zullen worden opgeschort. Het is wettelijk niet toegestaan om bij een dekkingsgraad lager dan 100% pensioenwaarden over te dragen of te ontvangen. Vraag: komt het vanzelf weer goed of gaan we andere tijden tegemoet? Velen vragen zich dit af en niemand kan hier met zekerheid een antwoord op geven. In ieder geval is ten aanzien van het niveau van de marktrente sprake van een hardnekkig fenomeen en wordt op de korte termijn geen grote verandering verwacht. De beurzen schieten op en neer, zodat daar ook weinig zekerheid aan te ontlenen is. Vanwege de vergrijzing wordt de herstelkracht van het fonds met de jaarlijkse premie en een eventuele herstelpremie steeds kleiner. Inmiddels is door de wetenschap, de sociale partners en de politiek de conclusie getrokken dat het Nederlandse pensioenstelsel in de huidige vorm aanpassing vereist (zie ook artikel over het Pensioenakkoord elders in dit nummer). We gaan dus echt andere tijden tegemoet! Begin 2012 komen wij hier weer bij u op terug met de laatste ontwikkelingen. De meest actuele dekkingsgraad wordt iedere maand na ongeveer 5 werkdagen op de website gepubliceerd.

4 Hoe gaat PSLN om met de kostenbudgetten? Op 12 april jongstleden heeft de Autoriteit Financiële Markten (AFM) een rapport gepubliceerd over de kosten van pensioenfondsen. De AFM constateert in het rapport dat de kosten van pensioenfondsen, ook wanneer deze van vergelijkbare omvang zijn, aanzienlijk verschillen. Het gaat dan bijvoorbeeld om de administratiekosten en de kosten voor het vermogensbeheer. Minister Kamp tekent daar bij aan dat pensioenfondsen voor het goed kunnen uitvoeren van alle activiteiten onvermijdelijk kosten moeten maken. Aan hogere kosten kunnen soms goede redenen ten grondslag liggen, zoals bijvoorbeeld het leveren van een hoge kwaliteit. Dat neemt niet weg dat kostenbewustzijn en kostentransparantie van groot belang zijn. Hoe zit dat bij PSLN? PSLN let scherp op de kosten die zij maakt. Ook vergelijken we onze kosten met die van andere pensioenfondsen, die ongeveer even groot zijn. Deze vergelijking valt in ons (en dus in uw) voordeel uit. We kijken naar de algemene uitvoeringskosten en naar de kosten voor het vermogensbeheer. Zoals bekend is de pensioenregeling van Coffee & Tea (C&T) per 1 april 2011 op drie punten aangepast. Het volledige Informatiebulletin over de wijzigingen in de pensioenregeling van C&T kunt u vinden onder de knop Publicaties op de website van het pensioenfonds ( In de Nieuwsbrief van juli 2011 hebben we in een eerste artikel een korte samenvatting van de aanpassingen opgenomen en vermeld welke rol PSLN bij het aanpassingstraject heeft gespeeld. In dit tweede artikel staan we kort stil bij de implementatie van de aanpassingen bij TKP en de wijze waarop de Toeslagreserve actieven (Tra) belegd wordt. Op afspraken over de Uitvoeringsovereenkomst tussen KDE en PSLN komen we in de volgende nieuwsbrief terug. Implementatie TKP TKP heeft de aangepaste C&T regeling snel in haar systeem verwerkt. Vanaf augustus worden de berekeningen gebaseerd op de aangepaste regeling. Omdat UPO s naar de stand van 1 Bij de beoordeling van de uitvoeringskosten is onder andere de bestandssamenstelling van belang. Om een zuivere vergelijking te maken, wordt het gewicht van de uitvoeringskosten voor een actieve deelnemer gesteld op 100%, voor een slaper op 21% en voor een pensioengerechtigde op 32%. Het aantal eenheden bij een fonds wordt dan het aantal actieven plus de met het kostengewicht gewogen aantal slapers en pensioengerechtigden. Bij PSLN zijn er dan ruim 4300 eenheden. Omdat de uitvoerkingskosten op ruim 1,6 miljoen liggen, maakte PSLN in 2010 per eenheid 379,- aan uitvoeringskosten. Vergelijkbare fondsen waren gemiddeld 491,- per eenheid kwijt. De kosten van vermogensbeheer zijn lastiger vergelijkbaar. Hierbij speelt de complexiteit en het soort opdracht van de mandaten een belangrijke rol. Ook zijn er soms mandaten waar een extra vergoeding wordt gegeven indien door de beheerder structureel een extra rendement is behaald (performance fee). Hier staan dus meeropbrengsten tegenover de ex- Lees verder op pagina 6 Invoering nieuwe pensioenregeling en afspraken tussen de onderneming en PSLN januari worden opgesteld, zijn de gegevens in de Pensioenplanner en Mijnpensioenoverzicht. nl nog gebaseerd op de oude regeling. Het bestuursbureau heeft de groepen deelnemers die nog de hogere middelloongrens van houden en/of nog in aanmerking komen voor een onvoorwaardelijke toeslag in het administratiesysteem van TKP met een uitzonderingsstatus laten aantekenen.. Wijze waarop het Tra-depot is belegd Om de kans op voorwaardelijke toeslag voor de actieve deelnemers te ondersteunen, heeft Sara Lee eenmalig een bedrag van 60 miljoen ter beschikking gesteld. Dit bedrag wordt apart als bestemde reserve op de balans gezet en wordt de ToeslagReserve Actieven (Tra) genoemd. Aan de bezittingenkant van de balans (de Activa) is de post Tra-beleggingen te vinden. De resultaten van deze beleggingen gaan dus 1-op-1 naar de Tra. Lees verder op pagina 5 Verkiezing bestuurslid pensioengerechtigden Ons bestuurslid Chiel Hildebrand is sinds 2009 lid van het bestuur van PSLN. Hij is destijds door de pensioengerechtigden gekozen om deze functie te vervullen. In juni 2012 zal zijn zittingstermijn verstrijken. Chiel heeft aangegeven zich daarna niet voor een nieuwe termijn van 4 jaar herverkiesbaar te zullen stellen, zodat er een vacature zal ontstaan. Het bestuur wil graag bijtijds in deze vacature voorzien en start daarom nu al met de procedure voor de vervulling hiervan. We hebben in onze Nieuwsbrief nummer 12 (april 2010) een artikel aan de procedure besteed. Hierbij speelt de Vereniging van Gepensioneerden Douwe Egberts (VGDE) een speciale rol. Ter opfrissing nog even de grote lijnen: De VGDE draagt één of meerdere kandidaten aan PSLN voor, rekening houdend met het functie- en competentieprofiel; PSLN gaat na of wordt voldaan aan dit profiel. Vervolgens stuurt PSLN informatie aan de pensioengerechtigden over deze kandidaat en geeft de gelegenheid om binnen een redelijke termijn met een of meerdere tegen-kandidaten te komen; Voor een tegen-kandidaat gelden vooraf twee eisen: - aantonen van voldoende draagvlak door minstens 30 handtekeningen van PSLNpensioengerechtigden die de voordracht ondersteunen en geen lid zijn van de VGDE; - in voldoende mate passen in het profiel (bij belangstelling kunt u informatie opvragen bij het bestuursbureau). Als er geen tegen-kandidaat wordt aangemeld, zal het bestuur van het pensioenfonds de VGDE-kandidaat zien alsof deze gekozen is door de pensioengerechtigden (eis Pensioenwet); Als er wel een of meerdere rechtsgeldige tegen-kandidaten worden aangemeld, zal het pensioenfonds alsnog een schriftelijke verkiezing onder alle pensioengerechtigden organiseren. Eventuele belangstellenden kunnen een instructie opvragen bij het bestuursbureau. Aan VGDE is verzocht om voor 1 december 2011 kandidaten aan het bestuur van PSLN op te geven. We zullen rond 10 december alle pensioengerechtigden hierover informeren en tot 1 januari 2012 gelegenheid geven met tegen-kandidaten te komen. De uitkomst zal in de Nieuwsbrief van januari 2012 worden vermeld.

5 Bij de toekenning van een aanvullende toeslag voor actieven worden de inkoopkosten (inclusief 15% bufferopslag) vastgesteld en onttrokken aan de Tra-beleggingen. Ook de beheeren beleggingskosten worden hier jaarlijks aan onttrokken. Er is apart onderzoek gedaan naar het best passende beleggingsbeleid voor de Tra-beleggingen. De doelstelling was om een goede balans te vinden tussen 3 elementen: een stabiel verloop van de Tra, er voor zorgen dat de Tra minstens 15 jaar een functie kan vervullen en tot slot beschikbaarheid van een waarde in de Tra ook op lange termijn (>15 jaar). De balans tussen deze elementen werd het best beoordeeld bij het volgende beleggingsbeleid:. 2/3 beleggen in bedrijfsobligaties.. 1/3 beleggen in Europese inflatiegerelateerde staatsleningen. Voor beide categorieën wordt deelgenomen in een passief fonds van Legal & General, waarbij alleen in veilig geachte leningen wordt belegd. Voor de bedrijfsobligaties komen alleen bedrijven met een hoge waardering in aanmerking (minimaal een A-rating) en voor de inflatiegerelateerde staatsleningen alleen landen met de hoogste waardering (AAA rating). Nieuwe website, vertrouwd adres Wijziging Algemene Ouderdomswet (AOW) Sinds de invoering van de AOW, in 1957, gaat die uitkering in op de eerste dag van de maand waarin iemand 65 jaar wordt. Het kabinet heeft besloten dat de AOW binnenkort pas zal ingaan op de 65ste verjaardag. Het voornemen was om dit in te voeren per 1 januari 2012, maar de minister heeft inmiddels aangegeven deze datum te zullen opschuiven naar 1 april De definitieve ingangsdatum wordt bekend nadat de parlementaire behandeling is afgerond. De ingangsdatum van het aanvullend ouderdomspensioen van de pensioenregeling van C&T en H&BC is gekoppeld aan de datum waarop het automatisch leeftijdsontslag ingaat. In de CAO van Coffee & Tea (C&T) en Household & Bodycare (H&BC) is geregeld dat een werknemer automatisch ontslag krijgt op de eerste dag van de maand waarin men 65 jaar wordt. Sinds dinsdag 11 oktober beschikt Pensioenfonds Sara Lee over een vernieuwde website. De oude website was met name op het gebied van look and feel wat gedateerd. De nieuwe website heeft een moderne en frisse uitstraling. Het is duidelijk: het oog wil ook wat. Maar het ging bij het vernieuwen van de website niet in eerste plaats om de uitstraling. Met name de vindbaarheid van informatie en het gebruiksgemak waren de uitgangspunten om te komen tot een nieuwe website. Daarnaast zijn de verschillende doelgroepen nog beter zichtbaar geworden en daarmee ook de informatie die voor de betreffende doelgroep van belang is. Inloggen om uw persoonlijke pensioensituatie in de pensioenplanner te bekijken (alleen voor actieve deelnemers) kan natuurlijk ook nog steeds. Nieuw Nieuw is de aanwezigheid van zogenaamde life-events op de homepage. Samenwonen, trouwen, minder werken, van baan verande- ren, het zijn allemaal zaken die van invloed kunnen zijn op uw pensioen. Al deze situaties en de gevolgen van deze situaties voor uw pensioen zijn eenvoudig te bekijken via een apart menu op de homepage. Ook nieuw is de mogelijkheid om deelnemers en gepensioneerden (en ex-deelnemers) via een poll één gerichte vraag te stellen. Dit zal ons helpen om de mening van deelnemers van ons pensioenfonds te vragen, informatie te krijgen of zelfs besluiten te toetsen. De eerste vraag ligt voor de hand: wat vindt u van onze vernieuwde website? Niet zichtbaar, maar wel belangrijk, is het verbeterde gebruiksgemak aan de achterkant van de website. Hierdoor is de website gemakkelijker en sneller bij te houden. Ten slotte zijn er extra mogelijkheden voor de diverse bestuursorganen van Pensioenfonds Sara Lee om via een inlogcode informatie op het gesloten deel van de website te raadplegen. Het webadres is hetzelfde gebleven: www. pensioenfondssaralee.nl, maar voor het overige is de website van het pensioenfonds volledig nieuw. Neemt u er eens een kijkje. De nieuwe AOW-ers zullen dus in de eerste maand dat zij AOW ontvangen een deel van de AOW-maanduitkering gaan missen. Voor een AOW-er die bijvoorbeeld per de 15e van de maand de 65-jarige leeftijd bereikt betekent dit dat deze in de eerste maand van pensionering een halve maand AOW misloopt. Dit is bruto ongeveer 400 (en voor een alleenstaande ongeveer 550). Een AOW-er die de 1e van de maand jarig is, ontvangt nog steeds een volledige maand en een AOW-er die 31e van de maand jarig is mist vrijwel het hele maandbedrag (ofwel het dubbele van bovenvermeld voorbeeld). De personen die dit concreet aangaat, zullen worden geïnformeerd door de Sociale Verzekeringsbank, die de AOW uitvoert.

6 Centraal Pensioenakkoord Na ruim een jaar onderhandelen en debatteren is er eindelijk in september een centraal Pensioenakkoord tot stand gekomen tussen de sociale partners en de politiek. Door de vele (vaak negatieve) berichten tijdens de onderhandelingsperiode is ondertussen nauwelijks nog duidelijk waar het om gaat. Wat gaat er nu veranderen en waarom? De kredietcrisis heeft iedereen duidelijk gemaakt dat de kosten van het Nederlandse pensioenstelsel niet meer zijn op te brengen als ondertussen ook het aantal gepensioneerden sterk toeneemt en de levensverwachting stijgt. Door de overheid opgestarte onderzoeken (commissies Goudswaard en Frijns) hebben dit ook bevestigd. De hoofdconclusie was dat er een nieuw evenwicht gevonden moet worden tussen de hoogte van de te bereiken pensioenrechten, zekerheid en premie. In het Pensioenakkoord is een compromis bereikt hoe hier mee om te gaan. Veel onderdelen van het akkoord moeten nog technisch worden uitgewerkt, maar op hoofdlijnen gaat het om de volgende twee punten: 1 De ingangsdatum van de AOW en aanvullend pensioen, dat u als deelnemer opbouwt bij PSLN, zal in fases naar 66 en 67 gaan. Bij de AOW zijn wel enkele verzachtende (inkomensafhankelijke) maatregelen afgesproken. 2 Bij het aanvullend pensioen worden daarnaast ook meerdere mogelijkheden geboden ten aanzien van het evenwicht tussen risico en zekerheid. Uitgangspunt daarbij is dat het (reeds hoge) niveau van de premie niet omhoog kan omdat dit de concurrentiepositie teveel schade zou toebrengen. Het tijdsschema voor invoering van de aanpassingen is: Jaar De afweging gaat dus tussen: - Meer zekerheid/minder ambitie (lees: het toegezegde pensioen zal met redelijke zekerheid gehaald worden, maar er komt waarschijnlijk weinig geld beschikbaar uit de beleggingsrendementen om dit pensioen ook te kunnen indexeren) of - Minder zekerheid/meer ambitie (lees: er wordt een beheerst risico genomen waardoor in principe op de lange termijn meer geld beschikbaar komt om het pensioen ook te indexeren. Een raamwerk van regels en toezicht (DNB) zal gaan gelden om te voorkomen dat onverantwoorde keuzes gemaakt worden. Per fonds is nadere uitwerking door de diverse partijen vereist. Omdat er nog enkele onderzoeken lopen over de vraag hoe hierbij met de reeds opgebouwde pensioenrechten omgegaan kan worden, zal het definitieve wetsvoorstel in de loop van 2012 bij de Tweede Kamer worden ingediend. Op de hele korte termijn zijn er dus nog geen wijzigingen te verwachten. Nadat het wetgevingsproces volgend jaar is afgerond, zullen we meer in detail ingaan op de nieuwe regels. Het is duidelijk dat er nog veel te regelen valt om het Pensioenakkoord concreet te maken en alle punten als pensioen fonds ook te kunnen uitvoeren. Voorgestelde aanpassingen opgenomen in het Pensioenakkoord 2013 Pensioenleeftijd voor nieuwe opbouw van aanvullend pensioen per 2020 naar 66 jaar Nieuwe financieringsregels tav ambitie/ zekerheid worden van toepassing (aanpassing Pensioenwet en Financieel Toetsingskader) 2015 De partnertoeslag vervalt voor iedereen geboren na 1949 Pensioenleeftijd voor nieuwe opbouw van aanvullend pensioen per 2025 naar 67 jaar AOW leeftijd naar 66 jaar. Na 2020 Elke 5 jaar wordt beoordeeld of de AOW-leeftijd verder wordt opgetrokken op basis van de ontwikkeling van de levensverwachting. Huidige verwachting is dat de AOW leeftijd in 2025 naar 67 jaar zal gaan. Ook de pensioenleeftijd voor nieuwe opbouw van aanvullend pensioen zal verder omhoog kunnen gaan. Vervolg pagina 4 tra kosten en worden daarom in deze vergelijking buiten beschouwing gelaten. De kosten worden uitgedrukt in het totale belegde vermogen. In 2010 bedroegen deze kosten 2,2 miljoen ofwel 0,19% van het belegde vermogen. Een enorm bedrag natuurlijk, maar daarmee wordt wel een vermogen van 1,2 miljard beheerd. Vergelijkbare fondsen waren in 2010 gemiddeld ongeveer 0,25% kwijt aan het vermogensbeheer. Bij uitbesteding aan een verzekeraar ligt dit nog vele malen hoger. Ook in de toekomst zal het pensioenfonds scherp op de kosten blijven letten. Alle informatie over de kosten die het Pensioenfonds maakt, staat in het jaarverslag dat op de website van PSLN beschikbaar is. COLOFON Stichting Pensioenfonds Sara Lee Nederland Postbus CA UTRECHT De Nieuwsbrief Pensioen is een kwartaaluitgave van Stichting Pensioenfonds Sara Lee Nederland. Auteurs: Elvin van den Hoek, Bart van der Kwast en Michiel Kok (TKP). Redactie: Roel Burema, Anton van Dijk, Elvin van den Hoek, Bart van der Kwast en Annemieke Nijland. Oplage: Reageren? Graag per naar pensioenfonds@saralee.com of Vragen van administratieve aard? Graag per naar pensioenfondssaralee@tkppensioen.nl of