RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. basisschool Holthuizen

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK basisschool Holthuizen Plaats : Haaksbergen BRIN nummer : 12YQ C1 Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 15 en 16 mei 2017 Datum vaststelling : 6 juli 2017

2 Pagina 2 van 15

3 SAMENVATTING Basisschool Holthuizen heeft haar kwaliteit op orde en de inspectie handhaaft het basisarrangement. Wat gaat goed? Allereerst krijgen de leerlingen op basisschool Holthuizen een breed aanbod. Naast onder andere het aanbod voor taal, rekenen en wereldoriëntatie, leren de leerlingen bijvoorbeeld om op een prettige manier met elkaar om te gaan. Het team op de school is erg betrokken bij elkaar en bij de leerlingen. In de lessen zorgen de leraren voor een warme sfeer en voor een duidelijke structuur. Het team is zich bewust van het belang van een prettige sfeer. De directie en de leraren hebben voldoende aandacht voor het voorkómen van pesten. We hebben tijdens het onderzoek enkele lessen bijgewoond. De meeste leraren leggen duidelijk uit en de leerlingen doen over het algemeen goed mee met de lessen. Dit maakt dat de leerlingen op basisschool Holthuizen voldoende leren. Dit blijkt eveneens uit de eindresultaten van de leerlingen in groep 8. Deze zijn al meerdere jaren van voldoende niveau. De directie, de intern begeleiders en de leraren proberen het onderwijs op basisschool Holthuizen elke dag een beetje beter te maken. Ze zijn bezig om met elkaar te beschrijven hoe ze willen dat het onderwijs op de school er over een paar jaar uitziet. Het is eveneens mooi om te zien dat de school externe deskundigen inschakelt als ze die kennis of expertise zelf niet in huis heeft, of dat de leraren de benodigde scholingen volgen. De directie en het bestuur hebben zelf voldoende zicht op de kwaliteit van het onderwijs op basisschool Holthuizen. Ze weten zelf wat er al goed gaat, wat er beter kan en wat er beter moet. Het is aan de school om dit samen om op te pakken en de volgende stappen te zetten. Wat kan beter? Hoewel de kwaliteit van het onderwijs op alle onderzochte gebieden van voldoende niveau is, zien we wel mogelijkheden voor verbetering en verdere ontwikkeling. Ten eerste zien we verschillen tussen de groepen. Dat gaat bijvoorbeeld over de snelheid waarmee leerlingen, die dat aankunnen, aan het werk worden gezet. In Pagina 3 van 15

4 de ene groep duurt dat heel lang, terwijl in een andere groep de leerlingen na een korte uitleg mogen beginnen in hun werkboek. Vanwege de verschillen tussen de groepen, lijkt het ons een goed idee als de leraren wat vaker bij elkaar in de groep kijken en het daar met elkaar over hebben. Ze kunnen veel leren van elkaar. Ten tweede kan de school opnieuw kijken of de leerlingen op de school krijgen wat ze nodig hebben. Dat geldt vooral voor de leerlingen die meer- of hoogbegaafd zijn en voor leerlingen die juist extra hulp nodig hebben. Wat moet beter? De school meet elke twee jaar of leerlingen zich veilig voelen. Het is echter verplicht om dit elk jaar te doen. Pagina 4 van 15

5 1 INLEIDING Wat voor onderzoek heeft de inspectie gedaan? Volgens de wet moeten alle scholen eens in de vier jaar door de inspectie worden bezocht. Vanaf januari 2015 krijgen alle scholen die daarvoor in aanmerking komen een onderzoek met een concept-waarderingskader. Dit kader is in juni 2016 bijgesteld. Vanaf 24 oktober krijgen scholen een onderzoek met dit bijgestelde onderzoekskader voor Zo ook basisschool Holthuizen. Voor meer informatie over het nieuwe toezicht en de opzet van de vernieuwde kwaliteitsonderzoeken en het nieuwe onderzoekskader, zie de website van de inspectie Werkwijze Op 15 en 16 mei 2017 hebben de volgende onderzoeksactiviteiten plaatsgevonden: een documentenanalyse; een presentatie door de school; gesprekken met verschillende groepen belanghebbenden: directie, intern begeleiders, leraren, ouders en leerlingen; observaties van de onderwijspraktijk in een aantal groepen. Deze observaties hebben wij samen met observanten van de school uitgevoerd. Op 16 mei hebben we een feedbackgesprek gevoerd met het bestuur, de schoolleiding, de intern begeleiders en leraren van de school. In dit gesprek zijn de bevindingen en oordelen van de inspectie besproken en heeft de school aangegeven wat zij gaat doen met deze bevindingen. Naast de beoordeelde standaarden hebben wij enkele aanvullende wettelijke aspecten beoordeeld. Wanneer niet voldaan is aan één of meer van deze artikelen, geven wij dat aan in paragraaf 3.2. Leeswijzer Hierna volgt eerst de conclusie van het onderzoek op basisschool Holthuizen. Hoofdstuk 3 geeft per kwaliteitsgebied de resultaten van het onderzoek. In hoofdstuk 4 is de reactie van het bestuur op het onderzoek en de rapportage opgenomen. Pagina 5 van 15

6 2 HOOFDCONCLUSIE De kwaliteit van het onderwijs op basisschool Holthuizen is van voldoende niveau. Alle onderzochte standaarden voldoen aan de wettelijke eisen. Dit betekent dat de leerlingen voldoende leren, de leraren duidelijk uitleggen, de school veilig is en de directie de kwaliteitszorg aanstuurt. De school kan hier trots op zijn. Tegelijkertijd levert het onderzoek een gevarieerd beeld op van de kwaliteit van de school. De kwaliteit van de lessen verschilt en niet altijd wordt alle informatie die er over een leerling is, in voldoende mate benut bij het zorgen voor een passend aanbod of de noodzakelijke zorg en begeleiding. Deze variëteit binnen de school vraagt om een duidelijke aansturing en borging van gemaakte afspraken en gerealiseerde kwaliteit. Het kijken bij elkaar in de groep en op andere scholen, en daar vervolgens met elkaar het gesprek over durven voeren, kan bijdragen aan het versterken van de schoolbrede kwaliteit. Het gezamenlijke visietraject biedt een mooie eerste stap van waaruit de veranderingen waar de school mee te maken krijgt, het hoofd te bieden. Daarnaast leveren de zelfevaluatie en de interne audit voldoende concrete aanknopingspunten voor het jaarplan van volgend schooljaar. Pagina 6 van 15

7 3 RESULTATEN ONDERZOEK BASISSCHOOL HOLTHUIZEN 3.1 Kwaliteitsoordelen op onderzochte standaarden Kwaliteitsgebied Onderwijsproces Onvoldoende Voldoende Goed OP1 OP2 OP3 OP4 Aanbod Zicht op ontwikkeling Didactisch handelen (Extra) ondersteuning Onderwijsproces Het onderwijsaanbod voldoet aan de kerndoelen De leraren op basisschool Holthuizen bieden de leerlingen een onderwijsaanbod dat voldoet aan de kerndoelen. Tijdens de observaties in de verschillende lessen hebben wij waargenomen dat de leraren aandacht hebben voor het aanbod aan leerlingen die meer aankunnen. Een voorbeeld daarvan in de onderbouw is de inzet van materialen voor leerlingen met een ontwikkelingsvoorsprong. Het voornemen is om van groep 1 naar groep 8 een doorlopend aanbod te ontwikkelen voor meer- en hoogbegaafde leerlingen. Tevens stellen de leraren aan de leerlingen moeilijke denkvragen om de ontwikkeling te stimuleren. Een ander positief punt betreft de inrichting van enkele lokalen en van de gangen. Met behulp van creatieve, zelf ontwikkelde materialen stimuleren de leraren de taal- en rekenontwikkeling van de leerlingen. Tot slot valt op dat de leraren in de bovenbouw een speciaal aanbod hebben om de sociale vaardigheden van de leerlingen te versterken. Hier werkt de school aan het implementeren van het aanbod van groep 8 naar groep 1. Tegelijktijd zien we enkele mogelijkheden voor de volgende stap in de ontwikkeling van de school. Allereerst valt op dat de positieve punten die eerder zijn beschreven, niet voor alle lessen in dezelfde mate gelden. Een voorbeeld daarvan is het ontbreken van een doorgaande lijn in het rekenaanbod en de inrichting van de lokalen op dit punt. Een tweede verbetermogelijkheid betreft het aanbod burgerschap. Hoewel uit de schoolgids en uit de gevoerde gesprekken duidelijk blijkt dat er veel activiteiten zijn rondom burgerschap, ontbreken een visie, een planmatige aanpak en een doorgaande lijn. Pagina 7 van 15

8 Ten derde constateren wij dat de school aanzetten maakt om de lessen eigentijds en toekomstgericht in te richten, maar dat we hiervan nog weinig hebben gezien. Het team heeft voldoende zicht op de ontwikkelingen van de leerlingen Het team van basisschool Holthuizen heeft in voldoende mate zicht op de ontwikkelingen en de vorderingen van de leerlingen op de verschillende vakgebieden. Dit begint bij de warme overdracht vanuit de voorschoolse voorzieningen en het huisbezoek dat de leraren van groep 1 afleggen. Dit is een voorbeeld voor anderen. Vervolgens krijgt het team zicht op de ontwikkelingen van de leerlingen door observaties, methodeonafhankelijke en methodegebonden toetsen conform de toetskalender. Na de (fouten)analyse van de gegevens maken de leraren groepsoverzichten en groepsplannen. Hieruit blijkt dat de onderwijsbehoeften van de leerlingen in voldoende mate in beeld zijn. De verbeterpunten voor de school liggen in het observeren van de sociaalemotionele ontwikkeling van de kleuters en in de registratie van de zorg. Ten aanzien van het eerste geeft de school aan hier al mee bezig te zijn. Wat betreft de registratie van de zorg valt op dat ook hier verschillen zijn aangetroffen tussen de groepen. Waar de ene leraar dagelijks in het logboek noteert welke zorg en begeleiding geboden is en wat dit betekent voor het handelen de volgende dag, doet de andere leraar dat niet of nauwelijks. Door hierover met elkaar in gesprek te gaan en de gemaakte afspraken na te leven, kan dit verbeterd worden. De leraren leggen duidelijk uit, maar er zijn verschillen tussen de lessen Tijdens de lesbezoeken in zes groepen hebben we samen met de directie en de intern begeleider waargenomen dat het didactisch handelen van voldoende kwaliteit is. De meeste leraren op basisschool Holthuizen leggen duidelijk uit en zij maken daarbij gebruik van een instructiemodel. Dit zorgt ervoor dat er in de groepen sprake is van een taakgerichte werksfeer. De leerlingen zijn leergierig, actief bezig en betrokken bij de les. De structuur in de lessen zorgt voor voorspelbaarheid. Dat wordt versterkt door de looprondes en door het gebruik van onder andere de timetimer. Naast deze positieve punten zien we enkele verbeterpunten die te maken hebben met de waargenomen verschillen tussen de lessen. Zo verschillen de lessen in de mate waarin wordt afgestemd op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. In sommige lessen missen we dat leerlingen die dat aankunnen, na een korte instructie, snel zelfstandig aan het werk worden gezet. De leerlingen Pagina 8 van 15

9 met wie we tijdens het onderzoek hebben gesproken, bevestigen dat leraren hierin verschillen. Bovendien hebben we niet in alle lessen teruggezien dat leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, de benodigde aandacht daadwerkelijk kregen. Tot slot geven de leerlingen aan dat zij de lessen leuker vinden, en daardoor meer leren, als de leraren gebruik maken van echte materialen om de lesstof uit te leggen. Ook (coöperatieve) werkvormen kunnen de lessen aansprekender maken. In de geobserveerde lessen was hiervan nog weinig sprake. Er is extra ondersteuning voor leerlingen Op basisschool Holthuizen zitten enkele leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Voor deze leerlingen zijn ontwikkelingsperspectieven gemaakt. De eind- en tussendoelen en een gepland aanbod maken hier deel vanuit. De leraren en de intern begeleiders evalueren de ontwikkelingsperspectieven twee keer per jaar. De leerling zelf wordt nog niet altijd betrokken bij het gesprek over de doelen en de voortgang in de ontwikkeling. Dit is een mogelijk ontwikkelpunt voor de school. Kwaliteitsgebied Schoolklimaat Onvoldoende Voldoende Goed SK1 Veiligheid Kwaliteitsgebied Schoolklimaat Kan beter Voldoende Goed SK2 Pedagogisch klimaat Schoolklimaat Op basisschool Holthuizen is permanent aandacht voor de veiligheid De directie van basisschool Holthuizen heeft recent het veiligheidsplan geactualiseerd. Hierin staat beschreven hoe de school de veiligheid van de leerlingen en het personeel wil waarborgen en wat ze doet als zich incidenten of onveilige situaties voordoen. Een anti-pestprotocol en het beleid omtrent sociale media maken onder andere deel uit van dit veilgheidsplan. De school meet elke twee jaar de veiligheidsbeleving van de leerlingen en zet acties in gang als dat nodig is. Op basischool Holthuizen is permanent aandacht voor de veiligheid, maar er zijn enkele aandachtspunten. Gezien de uitkomsten van de vragenlijsten van leerlingen en ouders is het wenselijk dat de school aandacht blijft hebben voor de veiligheid van de leerlingen. Dat begint bij het jaarlijks meten van de Pagina 9 van 15

10 veiligheidsbeleving van de leerlingen met een gestandaardiseerd instrument. Dit is een wettelijke verplichting (art. 4c eerste lid onder b, WPO). Daarnaast weten de leerlingen niet bij wie ze, naast hun eigen leraar, terecht kunnen als ze gepest worden. Het huidige aanspreekpunt binnen de school is bij de leerlingen met wie we hebben gesproken, niet bekend. Als laatste punt voor verbetering noemen we het registeren van incidenten in en om de school aangezien de leerlingen aangeven dat het pesten vooral op het schoolplein plaatsvindt. Het pedagogisch klimaat is warm De leraren benaderen de leerlingen op positieve wijze. Ze uiten waardering en respect voor de kwaliteiten en de kenmerken van de leerlingen. We hebben eveneens waargenomen dat de leraren, de intern begeleider en de directie op positieve wijze met elkaar omgaan. Onderling is sprake van een grote betrokkenheid en waardering voor elkaars werk en inzet. Zij geven hiermee het goede voorbeeld richting de leerlingen. Het team werkt aan de schoolbrede implementatie van het aanbod voor het versterken van de sociale vaardigheden van leerlingen. Aangezien de bovenbouwleraren vorig jaar reeds een scholing hebben gevolgd voor de uitvoering van dit programma zijn volgend schooljaar de leraren uit de middenen bovenbouw aan de beurt. Kwaliteitsgebied Onderwijsresultaten Onvoldoende Voldoende Goed N.t.b. OR1 Resultaten Onderwijsresultaten De eindresultaten zijn stabiel en van voldoende niveau De eindresultaten op basisschool Holthuizen zijn stabiel en van voldoende niveau. Daarbij beoordelen we de resultaten van de leerlingen in groep 8 in de afgelopen drie schooljaren. De eindresultaten waren in 2017, 2016 en 2015 van voldoende niveau. Op de school is sprake van een opbrengstgerichte werkwijze. De leerlingen krijgen onder andere huiswerk mee, zodat eveneens vanuit huis ondersteuning kan plaatsvinden. De school zou als volgende stap doelen kunnen formuleren voor andere vakgebieden dan taal en rekenen. Pagina 10 van 15

11 Kwaliteitsgebied Kwaliteitszorg en ambitie Onvoldoende Voldoende Goed KA1 KA2 KA3 Kwaliteitszorg Kwaliteitscultuur Verantwoording en dialoog Kwaliteitszorg en ambitie Zicht op de eigen kwaliteit, maar de borging vraagt aandacht Op basisschool Holthuizen geven de directie en de intern begeleiders samen de aansturing van de school vorm en inhoud. Eén van de intern begeleiders volgt momenteel een opleiding tot schoolleider. De directie heeft het stelsel van kwaliteitszorg beschreven in het schoolplan. De directie en intern begeleiders krijgen zicht op de eigen kwaliteit door onder andere: het maken van trendanalyses van de resultaten; het jaarlijks observeren van het didactisch handelen; het meten van de veiligheidsbeleving; het meten van de tevredenheid; het opstellen van een zelfevaluatie; een interne audit vanuit het bestuur. De uitkomsten van zowel de zelfevaluatie als de recente interne audit geven de school goed zicht op de eigen kwaliteit. Een volgende stap voor de school is het omzetten van de geconstateerde verbeterpunten in een jaarplan voor komend schooljaar. Vervolgens vraagt met name de borging van de gemaakte afspraken de nodige aandacht binnen de school. Uit de gevoerde gesprekken blijkt dat deze onderdelen van de PDCA-cyclus niet consequent worden uitgevoerd. Een ander aandachtspunt betreft het in beeld brengen van de kenmerken van de leerlingenpopulatie. Een actuele beschrijving van de populatie ontbreekt, waardoor niet is na te gaan of het aanbod op de school en de resultaten van de leerlingen in voldoende mate passen bij de kenmerken en of zij voldoende ambitieus zijn. Een gezamenlijke heroriëntatie op de visie Onder aansturing van de directie en de intern begeleiders werkt het team aan een gezamenlijke heroriëntatie op de visie. Dit moet leiden tot een nieuwe koers van waaruit de komende jaren wordt gewerkt. De leraren met wie we hebben gesproken, geven aan het zeer te waarderen dat dit visietraject gezamenlijk Pagina 11 van 15

12 wordt doorlopen. Hiermee realiseert de school draagvlak, meer samenwerking binnen de school en komt er meer eigenaarschap voor de veranderingen bij de leraren te liggen. Verder volgen de leraren verschillende scholingen om hun kennis en vaardigheden te vergroten, houden zij vakliteratuur bij en maken ze gebruik van het scholingsaanbod vanuit het bestuur. Als er specifieke deskundigheid nodig is, schakelt de school externen in, zoals een rekenspecialist, of volgt een van de leraren een scholing op dat gebied. De directie en het team tonen passie voor het onderwijs en hebben een focus op leren en leerresultaten van leerlingen. Wat beter kan is het leren van elkaar en van anderen. Samenwerken in de voorbereiding van lessen, elkaars lessen observeren of kijken op een andere school om goede praktijkvoorbeelden te zien, zijn voorbeelden van manieren waarop dit kan. Dit kan bijdragen aan het versterken van de doorgaande lijn in de school en het invoeren van enkele vernieuwingen. De school maakt de kwaliteit ook voor anderen zichtbaar Basisschool Holthuizen maakt de kwaliteit van het onderwijs ook voor anderen zichtbaar. Daarbij gebruikt de directie verschillende communicatiemiddelen, zoals de wekelijkse nieuwsbrief en de website. Beide zijn zeer uitgebreid en ouders waarderen deze openheid van de directie. De school heeft goede contacten met externe partijen waaronder de voorschoolse voorzieningen en het samenwerkingsverband. De interne verantwoording richting de ouders en de medezeggenschapsraad verloopt zorgvuldig, tijdig en compleet. De school kan ouders en leerlingen op onderdelen meer betrekken bij het onderwijs. Zo zou de leerlingenraad eveneens een rol kunnen spelen in het herformuleren van de visie. Pagina 12 van 15

13 3.2 Overige wettelijke voorschriften De inspectie concludeert dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. Pagina 13 van 15

14 4 REACTIE VAN HET BESTUUR Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs op basisschool Holthuizen. We hebben de school en het bestuur gevraagd om de ontwikkelrichting aan te geven op basis van de eigen kwaliteitsoordelen en die van de inspectie. Hieronder geeft het bestuur zijn reactie: De hoofdconclusie Het is tevredenstellend, dat de inspectie op basis van haar bevindingen aangeeft, dat alle onderzochte standaarden aan de wettelijke eisen voldoen. Ondanks het gegeven, dat leerlingen en leerkrachten verschillen, is het eindoordeel dat de leerlingen voldoende leren. Deze conclusie wordt onderschreven door het bestuur. Basisschool Holthuizen staat bekend als een school waar leerkrachten een rustige en taakgerichte werksfeer creëren en waar leerlingen zich kunnen ontplooien naar hun mogelijkheden. Het onderwijsproces Wat een aandachtspunt is, is de consistentie in het gebruik van de getallenlijnen en de consistentie in rekentaal in de verschillende groepen. Deze constatering was bij het opstellen van het jaarplan bekend en onder de aandacht bij de school, mede daarom is rekenen een veranderonderwerp in het vigerende en komende jaarplan van de school. De opmerking over het aanbod burgerschap (het ontbreken van een visie, doorgaande lijn en planmatigheid) heeft de school opgepakt. Inmiddels is dit ook al grotendeels op schrift gesteld. De leerkrachten bereiden de leerlingen op een goede manier voor op hun deelname aan de maatschappij. Zij hebben dit verweven in hun aanbod en zij organiseren veel activiteiten op dit gebied, maar dit was niet altijd op papier zichtbaar gemaakt. De opmerking over het observeren/volgen van de sociaal-emotionele ontwikkeling in de leerjaren 1 en 2 is bij de leerkrachten bekend. Zij hebben nog geen goede manier gevonden om dat op een praktische manier in kaart te brengen. Zij willen andere scholen benaderen om te horen op welke wijze zij de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen volgen en in kaart brengen. De gemaakte opmerkingen over de instructie zijn herkenbaar. De leerkrachten hanteren het directe instructiemodel, maar zij kunnen wat betreft de leerlingen die meer aan kunnen een betere afstemming realiseren. Daarnaast is de school Pagina 14 van 15

15 voornemens om de coöperatieve werkvormen die volgens Marzano bijdragen tot een positief leerrendement meer te implementeren in hun onderwijs. Het schoolklimaat De gemaakte opmerkingen (de onbekendheid van de interne vertrouwenspersoon en de incidentenregistratie) neemt de school ter harte. In de eerste helft van 2017 hebben zich vijf leerkrachten geschoold als trainer voor het programma Rots & Water. Basisschool Holthuizen streeft er naar om in het schooljaar de aanpak van dit programma schoolbreed in te zetten. Onderwijsresultaten De opbrengsten van de Eindtoets in groep 8 liggen ook dit jaar weer ruim boven het landelijk gemiddelde. Als bestuur zijn wij trots op de resultaten die de school elk jaar weer behaald. De inspanningen van de leerlingen, leerkrachten en de ouders door de schooljaren heen hebben zich opnieuw uitbetaald in een mooie score. Kwaliteitszorg en ambitie Het is vanzelfsprekend dat de geconstateerde verbeterpunten aangegrepen worden om het onderwijs op die punten te verbeteren. De ervaring van het bestuur is, dat basisschool de Holthuizen dit ook getrouw doet. Wat terecht gezegd werd, is dat de borging nog wel een aandachtspunt is. De opmerkingen over de heroriëntatie op de visie kan de school onderschrijven. De directie en het team hebben hier al waardevolle stappen in gezet en denken de komende tijd met de herijking van de visie nog beter en gerichter onderwijs te kunnen gaan geven. De directie en het team van basisschool Holthuizen hebben op basis van de interne audit reeds waardevolle ontwikkelingen in gang gezet en zullen dit ook verder vorm blijven geven op basis van dit rapport. Wij, als bestuur, hebben alle vertrouwen in de directie en het team en zullen de positieve ontwikkelingen samen met hen blijven volgen en vooral ook blijven stimuleren. Pagina 15 van 15