BELEIDSPARTICIPATIE DOOR EEN KINDERRECHTENBRIL

Transcriptie

1 BELEIDSPARTICIPATIE DOOR EEN KINDERRECHTENBRIL Een instrument voor reflectie Sara Lembrechts & Eveline Meylemans Kenniscentrum Kinderrechten vzw (KeKi)

2 Wat kan je verwachten? Overzicht 1 IJsbreker Wat extra theoretische bagage - Kinderrechten & participatie - Reflectie-instrument PAUZE 2 Uitwisseling 1. Bereiken van kinderen en jongeren 2. Schijnparticipatie 3. Terugkoppelen van resultaten 4. Overtuigen van de achterban Terugkoppeling in groep Afronden en conclusie 2

3 KINDERRECHTEN PARTICIPATIE IDEE

4 Wat zijn kinderrechten? Kinderrechten zijn (fundamentele) normen die duidelijk maken dat kinderen en jongeren als volwaardige burgers een eigen plaats hebben in onze maatschappij gericht zijn op het realiseren van sociale rechtvaardigheid en menselijke waardigheid voor kinderen en jongeren 4

5 Wat is participatie? - Een recht van alle kinderen en jongeren, verankerd in Art. 12 van het VRK: Een basishouding van respectvol met elkaar omgaan, elkaar serieus nemen Formeel informeel Beslissing gesprek Moment proces Kinderen volwassenen 5

6 Art. 12 VRK De Staten die partij zijn, verzekeren het kind dat in staat is zijn of haar eigen mening te vormen, het recht die mening vrijelijk te uiten in alle aangelegenheden die het kind betreffen, waarbij aan de mening van het kind passend belang wordt gehecht in overeenstemming met zijn of haar leeftijd en rijpheid. Hiertoe wordt het kind met name in de gelegenheid gesteld, te worden gehoord in iedere gerechtelijke en bestuurlijke procedure die het kind betreft, hetzij rechtstreeks, hetzij door tussenkomst van een vertegenwoordiger of een daarvoor geschikte instelling, op een wijze die verenigbaar is met de procedureregels van het nationale recht. 6

7 Wat is participatie? - Een recht van alle kinderen en jongeren, verankerd in Art. 12 van het VRK: Een basishouding van respectvol met elkaar omgaan, elkaar serieus nemen Formeel informeel Beslissing gesprek Moment proces Kinderen volwassenen 7

8 Juridische en maatschappelijke betekenis Juridisch: verdragen, wetten, regulering, beleid Maatschappelijk: een relationele praktijk, hoe mensen met elkaar omgaan 8

9

10 Juridische en maatschappelijke betekenis Juridisch: verdragen, wetten, regulering, beleid (tastbaar) Art. 12 VRK en andere Beleidsdomeinen Maatschappelijk: een relationele praktijk, hoe mensen met elkaar omgaan (verborgen) Houding van volwassenen t.o.v. kinderen (bijv. kindbeeld) Geest van kinderrechten Doel van volwaardig burgerschap 10

11 Kinderrechten in een context van beleidsparticipatie Juridische en maatschappelijke betekenis - Invulling van een juridisch recht om inspraak te hebben in beslissingen die je aanbelangen - Invulling van een maatschappelijke basishouding: Kinderen vertrouwen in wat ze kunnen Kinderen ondersteunen in wat ze (nog) niet kunnen Hefboom voor sociale verandering - Elke stap naar het einddoel is van betekenis - Zelf-reflexieve houding, vertrekkend vanuit kinderrechten 11

12 Beleidsadvies over beleidsparticipatie Vraag vanuit Afdeling Jeugd: - Beleidsparticipatie door een kinderrechtenbril - Toepasbaar instrument dat beleidsmakers aanzet om zelfkritisch te reflecteren over de deelname van kinderen en jongeren aan het Vlaams beleid - Mits aanpassingen: toepassing voor jeugdwerkers en jeugddiensten

13 Waarom reflectie? Door vragen te stellen en deze ernstig in overweging te nemen, kan je vorm geven aan de opdracht die kinderrechten en participatie in zich dragen: - Basishouding - Sociale actie 13

14 Handleiding en instrument samen lezen Handleiding: theoretische duiding en achtergrond Vanaf p. 7 Instrument: zelf-kritische reflectie-vragen voor beleidsmakers (hoofd- en bijvragen) Overzicht p. 24 Doel: gefundeerde kritische reflectie mogelijk maken 14

15 Handleiding en instrument samen lezen Structuur: (1) fundamentele uitgangspunten (2) rationale en bereik (3) praktische aandachtspunten (4) terugkoppeling en evaluatie 15

16 Zelf-reflectie: enkele voorbeelden actorschap basiswerkingen beleidsparticipatie bescherming capaciteit communicatie kindbeeld kinderrechten evaluatie maatschappelijke kwetsbaarheid machtsrelatie schijnparticipatie terugkoppeling uitsluitingsmechanisme vertrouwen 16

17 Zelf-reflectie: enkele voorbeelden actorschap basiswerkingen beleidsparticipatie bescherming capaciteit communicatie kindbeeld kinderrechten evaluatie maatschappelijke kwetsbaarheid machtsrelatie schijnparticipatie terugkoppeling uitsluitingsmechanisme vertrouwen 17

18 Zelf-reflectie: enkele voorbeelden actorschap basiswerkingen beleidsparticipatie bescherming capaciteit communicatie kindbeeld kinderrechten evaluatie maatschappelijke kwetsbaarheid machtsrelatie schijnparticipatie terugkoppeling uitsluitingsmechanisme vertrouwen (politieke) context 18

19

20 Bevind ik mij ergens op dit continuüm? Duid aan waar ongeveer. 20

21 Zelf-reflectie: enkele voorbeelden actorschap basiswerkingen beleidsparticipatie bescherming capaciteit communicatie kindbeeld kinderrechten evaluatie maatschappelijke kwetsbaarheid machtsrelatie schijnparticipatie terugkoppeling uitsluitingsmechanisme vertrouwen (politieke) context 21

22 22

23 Zelf-reflectie: enkele voorbeelden actorschap basiswerkingen beleidsparticipatie bescherming capaciteit communicatie kindbeeld kinderrechten evaluatie maatschappelijke kwetsbaarheid machtsrelatie schijnparticipatie terugkoppeling uitsluitingsmechanisme vertrouwen (politieke) context 23

24 Zelf-reflectie: enkele voorbeelden actorschap basiswerkingen beleidsparticipatie bescherming capaciteit communicatie kindbeeld kinderrechten evaluatie maatschappelijke kwetsbaarheid machtsrelatie schijnparticipatie terugkoppeling uitsluitingsmechanisme vertrouwen (politieke) context 24

25 Dit instrument gebruiken Geen lineair stappenplan Onderlinge samenhang Willekeurige volgorde? Focus? Maak het gebruik ook onderdeel van reflectie 25

26 Aan de slag! 1. Bereiken van kinderen en jongeren (incl. in maatschappelijk kwetsbare situaties) 2. Schijnparticipatie 3. Terugkoppeling en evaluatie met de betrokkenen 4. Politieke context overtuigen Maak groepjes van 4 mensen Bekijk en bespreek de richtvragen Schrijf een aantal conclusies op Duid iemand aan die in het plenum jullie bevindingen presenteert 26

27 PAUZE 27

28 Uitwisseling 1. Bereiken van kinderen en jongeren (incl. in maatschappelijk kwetsbare situaties) 2. Schijnparticipatie 3. Terugkoppeling en evaluatie met de betrokkenen 4. Politieke context overtuigen 28

29 Terugkoppeling 1. Inspiratie: wat liep goed en waarom? 2. Leerkans: wat liep minder goed en waarom? 3. Kan je reflectie gebruiken om je werk te versterken? Hoe? 4. Wat neem je mee uit het kinderrechtenkader? 5. 29

30 Conclusies Beleidsprocessen kunnen versterkt worden door kinderrechten als vertrekpunt te nemen. Kinderrechten nodigen namelijk uit om onze sociale, pedagogische en / of juridische omgang met kinderen en jongeren kritisch te bevragen, waardoor impliciete uitgangspunten expliciet worden. Kinderrechten kunnen deze reflectie voeden. Permanente reflectie is een basisvoorwaarde om een participatief groeiproces op gang te brengen. Werken vanuit kinderrechten wil zeggen dat je als volwassene de controle uit handen durft te geven, dat je kinderen vertrouwt in wat ze kunnen en ondersteunt in wat ze (nog) niet kunnen. Eerder dan zoeken naar methodieken en technieken, komt het erop neer te zoeken naar structuren die de standpunten van kinderen en jongeren ernstig nemen en naar behoren onderzoeken in de besluitvorming. 30

31 Contact Kenniscentrum Kinderrechten vzw (KeKi) HoGent Campus Schoonmeersen D-gebouw, lokaal 1,023 Valentin Vaerwyckweg Gent sara.lembrechts@keki.be