De betekenis van Kinderrechten voor. HCA Oost-Vlaanderen

Transcriptie

1 De betekenis van Kinderrechten voor HCA Oost-Vlaanderen Katrien Herbots Kenniscentrum Kinderrechten vzw (KeKi) 1

2 Kennismaking Bekendheid met kinderrechten? Welke verwachtingen heb je? 2

3 Wat kan je verwachten? Overzicht 1 De betekenis van kinderrechten Wat theoretische bagage 2 Kinderrechten als startpunt voor reflectie 1. De 3 p s 2. Kindbeeld 3. Machtsverhoudingen 4. Vlaams Jeugddelinquentierecht 3 Wat voegt het kinderrechtenkader toe? 4 Terugkoppeling en besluit 3

4 Wat zijn kinderrechten? Kinderrechten zijn (fundamentele) normen die duidelijk maken dat kinderen en jongeren als volwaardige burgers een eigen plaats hebben in onze maatschappij gericht zijn op het realiseren van sociale rechtvaardigheid en menselijke waardigheid voor kinderen en jongeren 4

5 De betekenis van kinderrechten Juridisch Maatschappelijk Reflectieve dialoog

6 De betekenis van kinderrechten Juridisch Verdragen, richtlijnen, aanbevelingen, algemene commentaren, wetten Bv. Kinderrechtenverdrag, VN-resolutie 40/33 betreffende Standard Minimum Rules for the Administration of Juvenile Justice (Bejing-Rules), Guidelines of the Committee of Ministers of the Council of Europe on child-friendly justice, Decreet Rechtspositie Minderjarigen Organen VN-Comité Rechten van het Kind Rapport België Europees Hof voor de Rechten van de Mens Grondwettelijk Hof, Raad van State

7 7

8 De betekenis van het Kinderrechtenverdrag Drie P S Protection (bescherming) Provision (diensten en voorzieningen) Participation (participatie betrokken) - Protection Recht op leven, overleven en ontwikkeling Bescherming tegen: Mishandeling en verwaarlozing (art. 19) Seksuele uitbuiting (art. 34) Verbod van foltering en andere wrede en onterende behandeling (art. 37) 8

9 De betekenis van het Kinderrechtenverdrag - Provision Recht op toegang tot bepaalde voorzieningen: Gezondheidszorg (art. 24) Sociale zekerheid (art. 26) Onderwijs (art. 28 en 29) Rust, spel en vrije tijd (art. 31) - Participation Erkenning aantal rechten voor kinderen als actor (= UNIEK) Mening van het kind (art. 12) Principes bij wettige vrijheidsberoving (art. 37) Rechten bij de aanpak van jeugddelinquentie (art. 40) 9

10 De betekenis van kinderrechten Maatschappelijk - een relationele praktijk, hoe mensen met elkaar omgaan Voorbeelden: Hoeveel ruimte krijgen kinderen en jongeren om fouten te maken? Moeten kinderen en jongeren in de eerste plaats beschermd worden, of moeten ze kansen krijgen om te participeren? Hoe kijken we naar kinderen en jongeren, en hoe gaan we met ze om? Welke plaats geven we kinderen en jongeren in onze samenleving? 10

11 11

12 12

13 Eigenlijke bedoeling en betekenis van kinderrechten in de context waarin ze gerealiseerd moeten worden 13

14 Jeugddelinquentie - Bemiddeling - Leerprojecten Kinderrechten 14

15 KeKi als Bruggenbouwer KeKi expert over jeugddelinquentie, bemiddeling, leerprojecten Sterkte Keki = Bruggenbouwer samenbrengen van bestaande expertise over dit thema (poging tot) dichten van kloof die er vaak bestaat tussen verschillende actoren Beleid Praktijk Onderzoek werken ahv reflectieve dialoog Eigen handelen en ruimer Groeiproces - Voortschrijdend inzicht 15

16 Kinderrechtenverdrag en Jeugddelinquentie 2 specifieke artikelen Art. 37 Verbod van Foltering & Vrijheidsberoving Het verbod op foltering, wrede behandeling of bestraffing, doodstraf, levenslange gevangenisstraf en onwettige gevangenschap of vrijheidsberoving. Uiteenzetting van principes van gepaste behandeling, scheiding van volwassen gedetineerden, contact met de familie en toegang tot rechtshulp en andere bijstand. Art. 40 Aanpak Jeugddelinquentie Het recht van kinderen, die worden verdacht van of veroordeeld wegens het plegen van een misdrijf, op respect voor hun mensenrechten en, in het bijzonder, op het genot van alle aspecten van een eerlijke rechtspleging, met inbegrip van rechtsbijstand en andere bijstand bij de voorbereiding en het voeren van zijn of haar verdediging. Het principe dat het gebruik van gerechtelijke procedures en van plaatsing in een inrichting moeten worden vermeden telkens wanneer dit mogelijk en passend is. 16

17 Kinderrechten en herstelrecht/-gerichte initiatieven General Comment nr. 10 (2007) - Children s Rights in Juvenile Justice Paragraaf 3 & 27 Onder de noemer van diversie principe & krijtlijnen Bejing Rules Regel 11.4 Buitengerechtelijke afhandeling: positief & gemeenschapsgeïnspireerd Recommendation Rec(2008)11 of the Committee of Ministers of the Council of Europe on the European Rules for juvenile offenders subject to sanctions or measures Hiërarchie binnen de aard van de interventies: voorrang -> opvoedende aard of herstellend antwoord 17

18 Kinderrechten als startpunt voor Reflectie David Hockney Door vragen te stellen en deze ernstig in overweging te nemen, kan je vorm geven aan de opdracht die kinderrechten meebrengen: - Inzicht in wat reeds bestaat/wordt gedaan - Groeiproces om tot een voortschrijdend inzicht te komen - Staat van twijfel toestaan - Aandacht voor verschillende perspectieven 18

19 Kinderrechten als startpunt voor reflectie: de 3 p s Protection Provision Participation 19

20 De drie p s in HCA Oost-Vlaanderen 20

21 21

22 Kinderrechten als startpunt voor reflectie: Kindbeeld KINDBEELD Kind is Focus welzijn (protection / provision) Afhankelijk Kwetsbaar Gekwetst Lief Schattig Braaf Onschuldig Speels Focus op agency (participation) Zelfstandig Bekwaam Verantwoordelijk Onafhankelijk Met eigen mening en ideeën Creatief Mondig Betrokken 22

23 Kindbeeld in HCA Oost-Vlaanderen KINDBEELD Focus welzijn (protection / provision) Focus op agency (participation) Kind is Jongere is 23

24 Kinderrechten als startpunt voor reflectie: Machtsverhoudingen - Statisch: macht als een verticaal begrip Scheefgegroeide machtsverhoudingen Machtsmisbruik Macht hebben - Dynamisch: macht als een relationeel begrip Sterker zwakker (Verstoord) evenwicht Macht beoefenen - Macht om je eigen leven vorm te geven Belang van kind vs andere belangen? 24

25 Kinderrechten als startpunt voor reflectie: Machtsverhoudingen Machtsrelaties spelen altijd Beleid/aanpak is adult structure Ook kinderen en jongeren hebben macht Kinderrechten: - Expliciet ruimte maken voor kinderen en jongeren - Liefst in samenspraak met kinderen & jongeren 25

26 Machtsverhoudingen in HCA Oost-Vlaanderen Hoe ga je ermee om? Wat is helpend? Wat zou helpend kunnen zijn? 26

27 Kinderrechten als startpunt voor reflectie: Vlaams jeugddelinquentierecht in HCA Oost-Vlaanderen Uitgangspunten Verantwoordelijkheid van de jongere Snelle, duidelijke, constructieve en herstelgerichte reacties Rechtswaarborgen Reacties Bemiddeling (OM / Jeugdrechtbank: voorlopig en definitief) Hergo (Jeugdrechtbank: voorlopig en definitief) Voorwaarden (OM: limitatieve lijst / Jeugdrechtbank: voorlopig en definitief) Positief project (OM / Jeugdrechtbank: voorlopig en definitief) Ambulante reacties:? 27

28 Kinderrechten als startpunt voor reflectie: Vlaams jeugddelinquentierecht in HCA Oost-Vlaanderen Huidige werking & nieuwe opdrachten/uitdagingen Kinderrechten als of kinderrechten als 28

29 Wat voegt het kinderrechtenkader toe? zoeken naar balans Hoe kijk je naar de 3p s in je werk? Hoe geef je hieraan vorm? Welke p helt over/is oververtegenwoordigd? Hoe behoud je aandacht voor de overige p s? Welk kindbeeld hanteer je primair? Wat zijn beïnvloedende factoren? Zitten er verschillen op qua dossier, werkvorm, persoonlijk en organisatie.? Hoe kan je hieraan werken? Hoe ervaar je de machtsverhoudingen? Hoe ga hiermee om? Hoe worden de verantwoordelijkheden (jongere, begeleider, ouders, overheid, context ) ingevuld? Hoe wordt hiermee omgegaan? Hoe verhouden vrijheid en controle zich ten opzichte van elkaar? 29

30 Wat voegt het kinderrechtenkader toe? zoeken naar balans Welke constante en welke uitdagingen worden in het nieuwe Vlaamse jeugddelinquentierecht gedetecteerd? Welke houding wordt aangenomen? Wat kunnen kinderrechten hier betekenen? Dwarsdoorsnede van organisatie Hoe geven we concreet vormen aan de verscheidene aspecten van kinderrechten Wat loopt goed? Wat zijn uitdagingen? Waar helt wat over? Welke tools/methodieken helpen, ondersteunen om kinderrechten zichtbaar te maken en te bevorderen? 30

31 Wat is helpend bij deze evenwichtsoefening? Kritische reflectie en dialoog Kinderrechtenperspectief nodigt uit om - Parktijken te zien en te benoemen - Evenwicht te zoeken tussen verschillende polen - Controle los te laten - & zo te komen tot - Een betekenisvolle invulling - Verhoogd inzicht - Nieuwe kennis - Nieuwe uitdagingen - Ruimte voor kind/jongere - 31

32 Besluit Kinderrechten tastbaar maken, doen leven in relatie tot werking HCA Oost-Vlaanderen geen evidentie = reflectie nodig Kinderrechten = kader dat dagdagelijks handelen en basishouding inspireert en voedt = geeft inzicht & laat bijsturing toe Zet in op samenwerking = inspiratie, onzekerheden, uitwisseling, vernieuwen, bijtanken 32

33 Contact Kenniscentrum Kinderrechten vzw (KeKi) HoGent Campus Schoonmeersen D-gebouw, lokaal Valentin Vaerwyckweg Gent katrien.herbots@keki.be info@keki.be