Overdracht van het familiebedrijf. 17 november 2009

Transcriptie

1 Overdracht van het familiebedrijf 17 november 2009 Jozef Lievens Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 1

2 : opvolgingen per jaar Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 2

3 Opvolging: een proces met drie luiken 1. Voorbereiding 2. Beslissing 3. Uitwerking Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 3

4 Onderzoek over opvolging Duurt 5 à 10 jaar Is niet lineair ð soms/dikwijls hoog Echternach -gehalte Er zijn veel variabelen Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 4

5 Waarom vaak moeilijk? familie bedrijf eigenaars Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 5

6 Opvolger Krijgt familiebedrijf Koopt familiebedrijf Verwerft macht over familiebedrijf Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 6

7 Eerste hypothese: opvolger krijgt het familiebedrijf Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 7

8 Opvolger krijgt het familiebedrijf aandachtspunten 1. Erfrecht 2. Voorwaarden schenking 3. Afweging: kost versus zekerheid Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 8

9 Aandachtspunt 1: erfrecht Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 9

10 Kinderen Beschikbaar deel Reserve 1 1/2 1/2 2 1/3 2/3 3 1/4 3/4 Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 10

11 Bij overlijden: samenstelling fictieve massa goederen bij overlijden - schulden + schenkingen aan waarde datum overlijden (in staat datum schenking) = fictieve massa Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 11

12 Indien reserve aangetast: inkorting Indien beschikbaar deel overschreden inkorting = teruggave in natura Gevolg: opvolger wordt gesanctioneerd voor de waardevermeerdering, ontstaan door zijn inspanningen ð Nuance: staat ten tijde van de schenking (maar: bewijsproblematiek) Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 12

13 Voorbeeld Ondernemer heeft 3 kinderen Ondernemer schenkt in 2007 aandelen in FB aan opvolger à waarde op dat ogenblik EUR Ondernemer overlijdt in 2015 à waarde aandelen op dat ogenblik EUR Bij overlijden bezit ondernemer nog onroerend goed van EUR en EUR beleggingen Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 13

14 Voorbeeld (vervolg) Fictieve massa EUR onroerend goed EUR beleggingen EUR aandelen fictieve massa Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 14

15 Voorbeeld (vervolg) Beschikbaar deel ¼ van = Reservatair deel = ¾ = voor elk kind Opvolger heeft ontvangen en moet dus teruggeven aan broers/zussen Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 15

16 7 technieken om het erfrecht te neutraliseren Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 16

17 Ascendentenverdeling Ouders verdelen geheel of gedeelte van hun bezittingen onder al hun afstammelingen Techniek: schenking / testament Kavels: dezelfde waarde, doch verschillende samenstelling mogelijk Ø Voorbeeld: opvolger krijgt aandelen FB + andere kinderen krijgen andere activa van gelijke waarde Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 17

18 ! Mogelijke struikelblokken Alle kinderen moeten betrokken zijn Veronderstelt genoeg activa om meerdere gelijke kavels te maken Vernietiging mogelijk bij benadeling van meer dan ¼ (waarde ogenblik overlijden ouder) Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 18

19 Dubbele akte Fase 1: ouders schenken onverdeeld aan alle kinderen à per definitie gelijke delen Fase 2: kinderen verdelen verder onder elkaar Ø Voorbeeld: opvolger krijgt aandelen FB + andere kinderen andere activa Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 19

20 ! Mogelijke struikelblokken De facto ascendentenverdeling vermijden! Ø Criterium: verdeling onder gezag van schenkers? Vernietiging mogelijk bij benadeling in de verdeling van meer dan ¼ (waarde ogenblik verdeling) Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 20

21 Artikel 918 B.W. Schenking met voorbehoud van vruchtgebruik of tegen lijfrente, tussen verwanten in rechte lijn, met instemming reservataire erfgenamen = afstand van inkorting ð Gevolg: goed heeft definitief de nalatenschap verlaten Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 21

22 Bedrijfsschenking met betaling van verlaagd schenkingsrecht Fiscaal gunstregime ingevoerd in 1998 Gekoppeld aan erfrechtelijk gunstregime: Wet 22 december 1998: wijziging artikel 922 B.W. Ø Inkorting waardering tijdstip schenking Hierna: regeling voor vennootschappen Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 22

23 Bedrijfsschenking - Vlaanderen Art. 140bis e.v. Vl. W.Reg. Vlak tarief: 2% Voorwaarden: Ø Vrij beroep, ambachts-, handels-, landbouw- of nijverheidsactiviteit, vrij beroep of een ambt of post à Niet voor holding of patrimoniumvennootschap Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 23

24 Voorwaarden (vervolg): Bedrijfsschenking - Vlaanderen Ø Geen minimum tewerkstelling vereist Ø Zetel werkelijke leiding in de EU + behoud gedurende vijf jaar na schenking Ø Geen verwantschap tussen schenker en begiftigde vereist Ø Geschonken aandelen vertegenwoordigen minstens 10% van de stemrechten of van alle aandelen Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 24

25 Voorwaarden (vervolg): Bedrijfsschenking - Vlaanderen Ø Ononderbroken voortzetting activiteit gedurende 5 jaar na schenking (niet noodzakelijk door de begiftigde overdracht aan derde dus mogelijk) Ø PM: diverse vorm- en bewijsvoorwaarden, o.a. in schenkingsakte en kennisgevingen aan ontvanger Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 25

26 Bedrijfsschenking Waals Gewest Art. 140bis e.v. W. W.Reg. Nultarief Voorwaarden: Ø Vrij beroep, ambachts-, handels-, landbouw-, bosbouw- of nijverheidsactiviteit, vrij beroep of een ambt of post à Niet voor holding of patrimoniumvennootschap Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 26

27 Voorwaarden (vervolg): Bedrijfsschenking Waals Gewest Ø Tewerkstellingsvoorwaarde: personeel in EER of enkel uitbater en familie (zelfstandigen) Ø Effectieve directiezetel in de EU + behoud gedurende vijf jaar na schenking Ø Geen verwantschap tussen schenker en begiftigde vereist Ø Geschonken aandelen vertegenwoordigen minstens 10 % van de stemrechten + indien minder dan 10 % van de stemrechten ð aandeelhoudersovereenkomst vereist Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 27

28 Voorwaarden (vervolg): Bedrijfsschenking Waals Gewest Ø Voortzetting activiteit gedurende 5 jaar na schenking (niet noodzakelijk door de begiftigde overdracht aan derde dus mogelijk) Ø Aantal tewerkgestelden blijft gedurende 5 jaar op minstens 75% van bestand Ø Kapitaal neemt eerste 5 jaar niet af ingevolge vooruitnemingen of verdelingen Ø PM: diverse vorm- en bewijsvoorwaarden, o.a. in schenkingsakte en kennisgevingen aan ontvanger Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 28

29 Bedrijfsschenking Brussel Art. 140bis e.v. Br. W.Reg. (vroegere federale regeling) Vlak tarief: 3% Voorwaarden: Ø Vrij beroep, ambachts-, handels-, landbouw-, of nijverheidsactiviteit, vrij beroep of een ambt of post ð Niet voor holding of patrimoniumvennootschap Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 29

30 Voorwaarden (vervolg): Ø Ø Ø Bedrijfsschenking Brussel Geen tewerkstellingsvoorwaarde Zetel van werkelijke leiding in de EU + behoud gedurende vijf jaar na schenking Geen verwantschap tussen schenker en begiftigde vereist Ø Geschonken aandelen: volle eigendom + vertegenwoordigen minstens 10% van de stemrechten + indien minder dan 50% van de stemrechten à aandeelhoudersovereenkomst vereist Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 30

31 Bedrijfsschenking Brussel Voorwaarden (vervolg): Ø Expliciet vervreemdingsverbod (ratio: voortzetting van de activiteit gedurende 5 jaar na schenking) + jaarlijks bewijs daarvan Ø PM: diverse vorm- en bewijsvoorwaarden, o.a. in schenkingsakte en kennisgevingen aan ontvanger Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 31

32 Verkoop van aandelen gekoppeld aan de schenking van de koopsom Verkoop met kwijtschelding van schuld Aankoopoptie bij overlijden van de stichter Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 32

33 Aandachtspunt 2: Voorwaarden schenking Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 33

34 Schenking - voorwaarden Schenking = overdrager ontdoet zich dadelijk en onherroepelijk van de aandelen ten gunste van de opvolger, die ze aanvaardt. Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 34

35 Schenking - voorwaarden Ø Akte ten kosteloze titel (geen tegenprestatie) Ø Bedoeling de opvolger te begunstigen ( animus donandi ) Ø Verarming overdrager verrijking opvolger Ø Opvolger heeft schenking tijdens leven van de overdrager aanvaard Ø Schenking is onherroepelijk Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 35

36 Schenking wie moet meewerken? Ø Gemeenschappelijke aandelen: beide echtgenoten moeten samen optreden (art BW) Ø Ook voor eigen aandelen aan te raden: belangen van het gezin (art. 224 B.W.) Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 36

37 Schenking kost Ø Art. 931 B.W.: principe = notariële akte Gevolg: schenkingsrechten Ø Tarief schenkingsrecht roerend goed: q Vlaanderen: 3% in rechte lijn, echtgenoten en samenwoners 7% in alle andere gevallen Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 37

38 Schenking - kost q Brussel: 3% in rechte lijn, echtgenoten en wettelijke samenwoners 7% in alle andere gevallen q Wallonië: In principe progressief tarief Vlak tarief voor sommige schenkingen van roerende goederen (art. 131 bis W. W.Reg.) Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 38

39 Principieel progressief tarief Waals Gewest Schijven rechte lijn en tussen echtgenoten 0,01 tot euro 3 % tot euro 4 % tot euro 5 % tot euro 7 % tot euro 10 % tot euro 14 % tot euro 18 % tot euro 24 % daarboven 30 % Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 39

40 Schenking - kost Schenkingsrechten zijn eenvoudig te vermijden - 4 technieken Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 40

41 Techniek 1: Handgift Ø 3 cumulatieve voorwaarden: q Traditio = daadwerkelijke, onherroepelijke en definitieve materiële overdracht q Animus donandi q Aanvaarding (tijdens leven schenker) Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 41

42 Techniek 1: handgift (vervolg) Ø Opletten met traditio vereiste ð Geen voorbehoud van vruchtgebruik Ø Niet mogelijk voor aandelen op naam / gedematerialiseerde effecten Ø Wel voor aandelen aan toonder (indien effectief gedrukt) à maar: wet 14/12/2005 Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 42

43 Parenthese: Wet 14/12/2005 (gewijzigd door wet 25/04/2007): afschaffing effecten aan toonder Ø Sedert 1 januari 2008: geen uitgifte of aflevering meer van effecten aan toonder + effecten op rekening worden van rechtswege omgezet naar gedematerialiseerde effecten Ø Tot 31 december 2013: conversie op initiatief van de aandeelhouder, naar keuze: op naam of gedematerialiseerd Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 43

44 Ø Vanaf 1 januari 2014: nog niet omgezette effecten aan toonder worden - van rechtswege omgezet in gedematerialiseerde effecten en door de emittent op zijn naam ingeschreven op een effectenrekening (eigenaar kan zich nadien nog bekendmaken) - OF (wanneer statuten geen regeling voorzien inzake uitgifte van gedematerialiseerde effecten of wanneer emittent niet de nodige regelingen heeft getroffen) in effecten op naam. Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 44

45 Ø Vanaf 1 januari 2015: als eigenaar van dergelijke aandelen nog steeds niet bekend is: - Aandelen genoteerd bedrijf: worden door emittent verkocht op gereglementeerde markt - Aandelen niet-genoteerde vennootschap: worden door emittent te koop aangeboden - Rechthebbende kan netto-opbrengst terugvragen van emittent - Sanctie = geldboete van 10% van het bedrag per jaar achterstand vanaf 31 december 2015 (dus na 10 jaar is waarde volledig teloorgegaan) Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 45

46 Techniek 1: handgift (vervolg) Ø Geschrift is niet noodzakelijk maar zeer nuttig als bewijs (datum + aard van de handeling) Ø Voorzichtigheid bij redactie! ð Enkel bevestiging post factum van reeds gerealiseerde handgift, zoniet: q Risico van nietigheid (931 B.W.) q Registratierechten Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 46

47 Ø Vaak Nederland Techniek 2: schenking voor buitenlandse notaris Ø Voordelen: Geen risico nietigheid Grote bewijswaarde Geen verplichte registratie dus geen schenkingsrechten Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 47

48 Techniek 3: onrechtstreekse schenking = schenking via omweg van neutrale akte Voorbeeld: verkoop van aandelen aan opvolger + kwijtschelding verkoopprijs Ø Geldig Ø Bewijs belangrijk (3 jaar) Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 48

49 Techniek 3: onrechtstreekse schenking de bankgift = Overschrijving van gelden of effectenportefeuille tussen bankrekeningen, met animus donandi Ø Erkend als rechtsgeldige schenking Ø Meerderheid rechtsleer: d.i. onrechtstreekse schenking Ø Aandachtspunt: redactie documenten: geen vermelding schenking als referte (ongeldigheid 931 B.W.) Ø Bankgift met voorbehoud van vruchtgebruik betwist (te vermijden) Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 49

50 Techniek 4: de vermomde schenking = schenking die schuilgaat onder ander soort handeling bv. verkoop Ø Te vermijden! - Fiscaal risico: simulatie - Risico van betwistingen omtrent reële juridische aard van de handeling Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 50

51 Schenking bijkomende clausules ten voordele van de overdrager Ø Voorbehoud van vruchtgebruik Ø Beding van lijfrente met eventueel beding van terugval Ø Beding van conventionele terugkeer Ø Beding van onvervreemdbaarheid Ø Verbod van inbreng in de huwgemeenschap Ø Schenking met restbeding Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 51

52 Aandachtspunt 3: afweging kost versus zekerheid Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 52

53 Kost van schenkingsrechten versus veiligheid vanuit oogpunt successierecht K V Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 53

54 Handgift en buitenlandse notariële akte: 0 % K V Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 54

55 Belgische notariële akte: 3 % K V Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 55

56 Bedrijfsschenking : 2 % K V Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 56

57 Tweede hypothese: opvolger koopt het familiebedrijf Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 57

58 Verkoop aan de opvolger Ø Veilig t.a.v. erfrecht - Opgelet: te lage prijs à risico van (vermomde) schenking Ø Financiering overname? Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 58

59 Verkoop aan de opvolger Nieuw artikel 629 W.Venn. (sedert 1 januari 2009): vennootschap mag middelen voorschieten, leningen toestaan of zekerheden stellen Strikte procedure en voorwaarden: verantwoordelijkheid raad van bestuur Het bedrag moet voor winstuitkering vatbaar zijn (art. 617 W.Venn.) Niet voor uitkering vatbare reserve moet opgenomen worden op passief balans vennootschap Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 59

60 Voorbeeld Ondernemer heeft drie kinderen Hij wil het bedrijf verkopen aan zijn oudste zoon Oudste zoon heeft geen financiële middelen Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 60

61 Jaarrekening per 31/12/2008 (balans in EUR) ACTIVA PASSIVA VASTE ACTIVA EIGEN VERMOGEN I. Oprichtingskosten I. Kapitaal Niet opgevraagd kapitaal III. Materiële VA II. Uitgiftepremies IV. Financiële VA IV. Reserves - wettelijke reserve - beschikbare reserves VLOTTENDE ACTIVA V. Overgedragen resultaat VI. Voorraden VOORZIENINGEN VOOR RISICO S EN KOSTEN VII. Vorderingen 1 jaar SCHULDEN IX. Liquide middelen IX. Schulden 1 jaar Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 61

62 PRIJS : EUR Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 62

63 Bepaling van het netto-actief Totaal activa Voorzieningen voor risico s en kosten Schulden Oprichtingskosten Netto-actief Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 63

64 Bepaling van het minimum te behouden netto-actief Kapitaal Niet-opgevraagd kapitaal Uitgiftepremies Wettelijke reserves Minimum netto-actief, waaronder geen uitkering mogelijk is. Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 64

65 Maximale voorschotten vanwege de vennootschap Netto-actief Minimum te bewaren Maximaal voorschot Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 65

66 Het voorschot aanzuiveren Persoonlijke besparingen ingevolge ontvangen wedde Gelden ontvangen van de vennootschap: dividenden, tantièmes, kapitaalvermindering Inkoop eigen aandelen door de vennootschap (wijziging sedert 1 januari 2009: 20 % mogelijk) Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 66

67 Derde hypothese: opvolger verwerft macht Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 67

68 Opvolger verwerft macht door verwerving meerderheid aandelen Ø Voorwaarde voor succes: evenwicht vinden tussen: q belangen van de opvolger (die autonoom zal willen handelen en beslissen) q rechten van de minderheidsaandeelhouders (die moeten gerespecteerd worden) Ø Minderheidsaandeelhouder heeft tal van actiemogelijkheden i.g.v. conflict Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 68

69 Alternatief: opvolger verwerft macht door middel van controlevehikel Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 69

70 familie controlevehikel bestuur: opvolger familiebedrijf Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 70

71 Commanditaire vennootschap op aandelen Belgische private stichting Holding Controlevehikel Stichting Maatschap Nederlandse Stichting Administratiekantoor Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 71

72 Commanditaire Vennootschap op Aandelen (CVA) Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 72

73 C.V.A. als vehikel C.V.A. Bestuur: opvolger Familiebedrijf Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 73

74 CVA: sterk bestuur Gecommanditeerde vennoot-zaakvoerder: moet verplicht vennoot zijn statutair zaakvoerder kan niet worden afgezet door algemene vergadering, wel! door de rechter wegens wettige reden zijn hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk t.o.v. derden eventueel vennootschap als zaakvoerder benoemen zaakvoerder-opvolger mogelijk Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 74

75 Stille vennoten = enkel aandeelhouder Aansprakelijkheid beperkt tot inbreng Mogen zich niet inlaten met bestuur Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 75

76 Algemene vergadering Zelfde regeling als voor N.V. Maar: vetorecht zaakvoerder voor: statutenwijziging winstuitkeringen Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 76

77 Evaluatie CVA Fiscaal niet transparant Eenvoudig, Belgisch vehikel Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 77

78 Certificering Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 78

79 Certificering Certificering = ruil van effect (meestal aandeel) tegen certificaat geen inbreng of verkoop waardebepaling niet vereist Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 79

80 Certificaathouders : familie Stichting : B of NL Bestuur: opvolger zeggenschap dividend - doorstorting Familiebedrijf Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 80

81 Certificering Certificering = drie-partijenovereenkomst Vennootschap Certificaathouder Stichting Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 81

82 Certificering - techniek Effecten vennootschap worden bij de stichting geruild tegen certificaten stichting oefent rechten uit, verbonden aan gecertificeerde effecten Stichting is verplicht opbrengst uit effecten uit te keren aan de certificaathouder Gevolg: scheiding zeggenschaps- en vermogensrechten Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 82

83 Certificering Moet verlopen via een rechtspersoon: in de praktijk een B of NL stichting Ruilverhouding: meestal 1 tegen 1, maar niet verplicht 1 effect kan meerdere certificaten vertegenwoordigen 1 certificaat kan effecten van meerdere vennootschappen vertegenwoordigen Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 83

84 Nederlandse stichting Ledenverbod Bestuur te regelen in de statuten: Ø omvang Ø samenstelling Ø wijze van benoeming en ontslag Ø 1 of meer personen, NP of RP Inspraak certificaathouders: te regelen in de statuten Beperkingen overdracht certificaten: statuten Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 84

85 Belgische private stichting kenmerken Oprichting: door rechtshandeling van 1 of meer NP of RP Vermogen moet worden aangewend ter realisatie van een bepaald belangeloos doel ð continuïteit FB = belangeloos doel Geen minimumbedrag aanvangsvermogen Uitkeringsverbod Ledenverbod Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 85

86 Belgische private stichting Oprichting door notariële akte Enig orgaan = Raad van bestuur Ø minstens drie leden Ø collegiaal orgaan Ø statuten kunnen voorwaarden bepalen Ø onbepaalde duur, tenzij anders bepaald Ø wijze benoeming en afzetting: statuten Ø onherroepelijk mandaat mogelijk Ø afzetting door rechtbank mogelijk Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 86

87 Belgische private stichting Ontbinding mogelijk door rechtbank Fiscale transparantie Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 87

88 Belgische private stichting Medio september 2006: 165 private stichtingen 19 (11 %) kaderen in continuïteit FB Redenen? Ø angst voor taks 0,17 % op certificaten? Ø bestuur Ø ontbinding Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 88

89 Fiscale transparantie Artikel 13 Wet 15 juli 1998 Ø op voorwaarde van dadelijke doorstortingsplicht Ø volstrekte neutraliteit van de certificering en convertering Ø transparantie gedurende de certificering Ø certificaten vereenzelvigd met de aandelen Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 89

90 De Maatschap Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 90

91 familie Maatschap maatschap zaakvoerder: opvolger familiebedrijf Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 91

92 Maatschap is een zeer flexibel instrument Onderhandse vennootschapsovereenkomst, die onverdeeldheid tussen de vennoten creëert Geen aparte rechtspersoonlijkheid Ø inbrengen niet onderworpen aan inbrengrecht (uitz. registratierecht bij inbreng onroerend goed) Fiscaal volledig transparant Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 92

93 Maatschap is een zeer discreet instrument Oprichtingsovereenkomst moet niet geregistreerd worden Wetgeving jaarrekeningen niet van toepassing Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 93

94 Bestuur Maatschap Statutaire zaakvoerder voor de duur van de vennootschap Afzetting alleen mogelijk wegens wettige reden Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 94

95 Technieken van oprichting Kinderen richten Maatschap op na (hand)gift van de aandelen Ondernemer richt Maatschap op en schenkt participatie in Maatschap voor Nederlandse notaris Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 95

96 Caveat Klein gevaar Ø Herkwalificatie van Maatschap in stemovereenkomst Ø Gevolgen: duur en belang vennootschap primeert Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 96

97 Holding Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 97

98 Familie Janssens Vader en moeder Janssens Jan wil bedrijf verderzetten Mark Sofie Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 98

99 De holding De heer en mevrouw Janssens 100 % Holding 60 % 40 % Familiebedrijf Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 99

100 Schenkingen Jan krijgt 51 % van de aandelen van de holding en 13 % van het familiebedrijf (in de veronderstelling dat elk aandeel aanleiding geeft tot één stem, wat niet altijd zo is) Mark en Sofie krijgen elk 24,5 % van de holdingaandelen en elk 23,5 % van de aandelen van het familiebedrijf Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 100

101 Aandelenverdeling na de schenkingen Mark 24,5% 23,5% holding 51% Jan 24,5% familiebedrijf 13% Sofie 23,5% Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 101

102 Stemrecht in het familiebedrijf rechtstreeks onrechtstreeks totaal Jan 13 % 40 % (want Jan controleert het FB) 53 % Mark 23,5 % 0 % 23,5 % Sofie 23,5 % 0 % 23,5 % Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 102

103 Recht op dividend uit het familiebedrijf rechtstreeks onrechtstreeks totaal Jan 13 % 51 % x 40 % = 20,4 % 33,4 % Mark 23,5 % 24,5 % x 40 % = 9,8 % 33,3 % Sofie 23,5 % 24,5 % x 40 % = 9,8 % 33,3 % Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 103

104 Welk vehikel kiezen? Discretie: maatschap Juridische stevigheid: stichting (B en NL), holding, CVA Lidmaatschap: stichting Bestuur: NL stichting Flexibiliteit: NL stichting (cfr bestuur en overdraagbaarheid certificaten) Vermogensvorming: CVA en maatschap Omwisselbaarheid effecten: CVA en maastchap Fiscale transparantie: maatschap en stichting (B en NL) Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 104

105 Opvolging door een team i.p.v. door één opvolger Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 105

106 Opvolging door een team Opvolging als team veronderstelt vertrouwen maar ook juridische uitwerking: Ø Evenredige vertegenwoordiging in raad van bestuur Ø Voorzien van specifieke meerderheden in statuten Ø Eventueel: preventieve conflictregeling Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 106

107 Heb steeds een noodplan Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 107

108 Noodplan 1. Wie leidt morgen het familiebedrijf? 2. Voldoet men aan de voorwaarden van artikel 60bis W. Succ. (extreem gunstige regeling voor vererving van familiebedrijven)? Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 108

109 Artikel 60bis W.Succ.: gunstregime voor vererving familiebedrijf Ø Aparte regeling voor de drie gewesten Ø Bijzonder gunstige, maar complexe regeling Ø Hierna enkel regeling voor vennootschap besproken Ø Ook voor certificaten (mits bijkomende voorwaarden) Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 109

110 Gunsttarief vererving familiebedrijven - Vlaanderen Successiedecreet 1996 (art. 60bis Vl. W.Succ.): nultarief! Belangrijkste voorwaarden: Ø 50 % van de aandelen in de drie jaar voor het overlijden ononderbroken in handen van de dichte familie Ø EUR loonlasten in twaalf kwartalen voor overlijden voor werknemers in EER Ø Werkelijke zetel van leiding in EER Ø Jaarrekening opstellen (3 jaren voor overlijden) Ø Ook mogelijk voor holding Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 110

111 Gunsttarief vererving familiebedrijven - Vlaanderen Belangrijkste voorwaarden na overlijden: Ø Vermeldingen in aangifte nalatenschap Ø Loonlasten in 20 kwartalen na overlijden minstens gelijk aan 5/3 van de loonlasten in 12 kwartalen vóór overlijden Ø Jaarrekening opstellen (5 jaren na overlijden) Ø Tot 5 jaar na overlijden geen daling van het belegd vermogen / kapitaal / vorderingen ingevolge uitkeringen / terugbetalingen Ø 5 jaar na overlijden: bewijs vervulling voorwaarden Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 111

112 Gunsttarief vererving familiebedrijven Wallonië Art. 60bis W. W.Succ.: nultarief! Belangrijkste voorwaarden: Ø Vennootschap: nijverheids-, ambachts-, handels-, bosbouw- of landbouwactiviteit of vrij beroep, ambt of post (à holdings niet) Ø Op datum overlijden: personeel tewerkstellen in EER of enkel uitbater en naaste familie als zelfstandigen Ø Effectieve directiezetel in EU Ø Overgedragen effecten: ten minste 10% van de stemrechten in de AV + als minder dan 50% van de stemrechten: aandeelhoudersovereenkomst vereist Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 112

113 Gunsttarief vererving familiebedrijven Waals gewest Belangrijkste voorwaarden na overlijden: Ø Vermeldingen bij aangifte nalatenschap Ø Verderzetting activiteit onderneming (5 jaar) Ø Totaal tewerkstellingsniveau moet in eerste vijf jaar na overlijden in jaargemiddelden op minstens 75% van zijn bestand behouden blijven Ø Tot 5 jaar na overlijden geen daling van het kapitaal ingevolge vooruitnemingen / verdelingen Ø 5 jaar na overlijden: bewijs vervulling voorwaarden Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 113

114 Gunsttarief vererving familiebedrijven Brussels Hoofdstedelijk Gewest Art. 60bis Br. W.Succ.: 3% Belangrijkste voorwaarden: Ø Vennootschap: nijverheids-, ambachts-, handels- of landbouwactiviteit of vrij beroep (à holdings niet) Ø moet KMO zijn ( 2): o Minder dan 250 werknemers o Jaaromzet niet hoger dan 40 miljoen euro OF jaarlijks balanstotaal niet hoger dan 27 miljoen euro o Zelfstandigheidscriterium: minder dan 25% van het kapitaal in handen van grote onderneming Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 114

115 Ø Zetel van werkelijke leiding in EU Ø Overgedragen aandelen: volle eigendom + ten minste 25% van de stemrechten in de AV + als minder dan 50% van de stemrechten: aandeelhoudersovereenkomst vereist Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 115

116 Gunsttarief vererving familiebedrijven Brussel Belangrijkste voorwaarden na overlijden: Ø Vermeldingen bij aangifte nalatenschap Ø Verderzetting van de hoofdactiviteit van de onderneming in België, gedurende vijf jaar Ø Aantal werknemers moet in eerste vijf jaar na overlijden voor minstens 75% behouden blijven Ø Tot 5 jaar na overlijden geen daling van het kapitaal ingevolge uitkeringen of terugbetalingen Ø 5 jaar na overlijden: jaarlijks bewijs vervulling voorwaarden Jozef Lievens. Not to be used or reproduced without permission. 116