Verslag informatie Losser 2018

Transcriptie

1 Verslag informatie Losser 2018 Frans Willeme 16 april 2018

2 Inhoud 1. Inleiding 3 2. Proces 3 3. Bevindingen a. Inhoudelijk 5 b. Mogelijke coalities 7 c. Mogelijke portefeuilleverdeling en wethouders kandidaten 7 4. Advies 8 5. Hoe nu verder? 8 6. Slotwoord 8 Pag. 2

3 1. Inleiding Enkele weken voor de verkiezingen heeft de fractievoorzitster van Burgerforum de informateur benaderd met de vraag of hij beschikbaar was als informateur in Losser indien Burgerforum de grootste partij zou worden? De opdracht zou dan luiden: Het vormen van een stabiel college dat kan rekenen op voldoende steun in de gemeenteraad en dat recht doet aan de verkiezingsuitslag De informateur heeft deze opdracht aanvaard. Op 21 maart 2018 zijn de verkiezingen gehouden met als uitslag: Burgerforum (BF): Christen Democratisch Appel (CDA): Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD): Democraten 66 (D66): Partij van de Arbeid (PvdA): 7 zetels 7 zetels 3 zetels 1 zetel 1 zetel Op 22 maart heeft de griffier de informateur benaderd met de mededeling dat hij van de voorzitster van BF heeft begrepen dat hij als informateur zou worden gevraagd. Tijdens de duidingsvergadering op 23 maart heeft de voorzitster van BF de informateur als zodanig voorgesteld en hebben de overige partijen daartegen geen bezwaar gemaakt. Diezelfde dag heeft de griffier dit aan de informateur meegedeeld en is er een eerste afspraak gemaakt met de delegaties van de verschillende fracties voor 26 maart. De taak van de informateur is te komen met een advies voor een nieuwe coalitie. Zijn advies is gebaseerd op standpunten en reacties zoals die door de verschillende fracties naar voren worden gebracht. Zijn taak is het dit proces te begeleiden, reacties van de fracties te duiden en fracties te stimuleren na te denken over verschillende opties. Inhoudelijke keuzes en keuzes voor een bepaalde coalitie zijn uitsluitend voorbehouden aan de fracties en uiteindelijk aan de gemeenteraad. Op basis van de reacties en de afwegingen die de fracties maken komt de informateur in een openbare bijeenkomst met een advies. 2. Proces Op 26 maart heeft voorafgaand aan het eerste gesprek met de delegaties van de verschillende fracties een gesprek plaatsgevonden tussen de burgemeester, de informateur en de griffier. Daarin is afgesproken dat de informateur de burgemeester periodiek op de hoogte zou houden van de verdere voortgang. De delegaties van de verschillende fracties hebben, soms in wisselende samenstelling, bestaan uit: BF: Lies ter Haar, Ben Heinen, Henk Filipsen CDA: Ellen Visschedijk, Joop Hassink, Luc Westerhof, Jos in het Veld VVD: Harry Heegen, Janice Meerenburgh, Ron de Leeuw D66: Jaimi van Essen, Marcel Wildschut PvdA: Jimme Nordkamp, Edwin Bakker, Bert Voerman 3

4 De informateur heeft de gesprekken gevoerd samen met de griffier. Procedurele afspraken Voorafgaand aan de inhoudelijke gesprekken op 26 maart (PvdA 28 maart) is vastgesteld dat geen van de partijen er een bezwaar in zag dat de informateur ook al in 2014 als informateur en formateur was opgetreden en dat hij voorzitter is van de Rekenkamercommissie. Er zijn enkele procedurele afspraken gemaakt: a) burgemeester periodiek informeren b) tussentijds telefonisch contact mogelijk tussen informateur en fractievoorzitters c) voortgang erin houden d) transparant zijn ook in het informateursverslag e) doorkijk naar formatie f) korte verslagen g) contacten met de pers via informateur Eerste gespreksronde In dit eerste gesprek is getoetst of de duidingen door de verschillende partijen gegeven aan de inhoud van de verkiezingsuitslag juist waren en of er inhoudelijk nog aanvullingen waren. De belangrijkste aspecten uit de verkiezingsprogramma s zijn de revue gepasseerd en zijn hier en daar nader toegelicht en aangevuld. Er is gekeken waar de eventuele inhoudelijke verschillen lagen tussen de verschillende fracties, hoe zwaar die waren en of die oplosbaar zouden kunnen zijn? Voorts is er een eerste doorkijk gegeven naar mogelijke coalities. In deze eerste gesprekken is naar voren gekomen dat het wenselijk geoordeeld werd dat de drie partijen (BF, CDA en D66) die het huidige college vormen een evaluatie zouden houden over de afgelopen periode. Het was de bedoeling deze evaluatie te houden op 28 maart. Omdat de informateur in die evaluatie geen rol kon en mocht spelen moest gezocht worden naar een externe begeleider. Dat heeft ertoe geleid dat deze evaluatie pas heeft plaatsgevonden op 30 maart. Tweede gespreksronde Om de voortgang niet te vertragen en op uitdrukkelijk verzoek van meerdere partijen heeft de tweede gespreksronde zoals gepland toch op 29 maart plaatsgevonden, derhalve voordat de resultaten bekend waren van de evaluatie van het huidige college. In dat gesprek zijn de conclusies/rode draden die de informateur uit de eerste gespreksronde had getrokken met de partijen besproken, hebben de partijen nader ingezoomd op mogelijke coalities en is de verdere voortgang besproken. In het paasweekend hebben de fractievoorzitters van de huidige coalitie individueel hun bevindingen van de evaluatie van de afgelopen 4 jaar gedeeld met de informateur. Alle drie de fractievoorzitters gaven een positief beeld van deze evaluatie. Tussenstap De inhoud van de eerste twee gespreksrondes en de inhoud van de terugkoppelingen van de fractievoorzitters van de evaluatie was voor de informateur aanleiding in de verdere voortgang een tussenstap in te lassen en een gesprek te hebben met de politiek leiders van de twee 4

5 grootste fracties (BF, CDA). Dit gesprek heeft plaatsgevonden op 3 april. Afgesproken is toen dat over de inhoud van dit gesprek nader zou worden nagedacht en dat er een terugkoppeling zou plaatsvinden naar de fracties. Het lag in de bedoeling dit gesprek af te ronden op 4 april. Nadien is door de beide fractievoorzitters verzocht dit gesprek op te schuiven naar 5 april. Dat had tot gevolg dat afspraken over de verdere voortgang moesten worden opgeschort. Daarover en over de verdere inhoud heeft de informateur de andere fractievoorzitters op 4 april geïnformeerd. Vervolg Op 5 april hebben de fractievoorzitters van BF en het CDA verder gesproken over: Hoe nu verder. Het resultaat van dat gesprek was dat er op 7 april gesprekken werden gepland tussen de partijen van de door beide fractievoorzitters genoemde drie resterende mogelijke coalities. Beoogd werd dat de informateur op basis van de bevindingen in die gesprekken zijn advies zou uitbrengen, welke optie de voorkeur had. In het eerste gesprek op 7 april werden echter blokkades opgeworpen en eisen gesteld die dit onmogelijk maakte. Deze gebeurtenis schepte wel meer duidelijkheid maar had tot gevolg dat er slechts bereidheid bestond een gesprek te voeren tussen de partijen van een van de drie zojuist genoemde mogelijke benoemde coalities mits er ook een gesprek zou plaatsvinden tussen de partijen van een op 5 april niet genoemde mogelijke coalitie. Deze beide gesprekken hebben op 9 en 10 april plaatsgevonden. Volgens afspraak is in die beide gesprekken enkel en alleen over inhoudelijke zaken gesproken en is op een tiental onderwerpen waarover mogelijk verschillend gedacht werd nader ingegaan. Na een terugkoppeling naar de fracties zouden de fractievoorzitters uiterlijk 13 april de voorkeur van hun fractie aan de informateur meedelen dan wel de wens uiten voor nader overleg. Op 11 en 12 april heeft de informateur de gevraagde informatie van de fractievoorzitters ontvangen. Vervolgens heeft de informateur zijn informateursverslag in concept opgesteld en dit op 14 april aan de verschillende fracties toegestuurd. Op 16 april hebben de fracties de gelegenheid gehad op dit concept te reageren waarna de informateur diezelfde dag het rapport in een openbare bijeenkomst heeft gepresenteerd. De evaluatie van de huidige coalitie zoals die heeft plaatsgevonden op 30 maart en het noodzakelijk worden van de tussenstap: gesprek met de politiek leiders van de twee grootste fracties op 3 en 5 april, zijn er de oorzaak van geweest dat het plannen van vervolgafspraken met de andere delegaties moeilijk was. De informateur heeft veel waardering voor de flexibiliteit die de verschillende delegaties toen aan de dag hebben gelegd. 3. Bevindingen a. Inhoudelijk In de tweede gespreksronde heeft de informateur aan de verschillende fracties de navolgende rode draden/conclusies voorgelegd die hij getrokken heeft in de eerste gespreksronde. Deze werden, met hier en daar natuurlijk nuanceringen, breed gedeeld. In willekeurige volgorde zijn de volgende benoemd: 5

6 Inhoudelijk geen grote verschillen: Op inhoud zijn er tussen de verschillende fracties geen grote verschillen vastgesteld. Op onderdelen bestaan er wel andere denkbeelden. Deze zijn benoemd maar blijken oplosbaar óf door er een vrije kwestie van te maken óf om dit nader te bespreken in de formatiefase. Bestuurlijke rust belangrijk: De afgelopen college periode was er een grote bestuurlijke rust. Deze heeft Losser intern maar zeker ook extern veel gebracht. Het is een groot goed deze bestuurlijke rust te bewaren. Bevolking moet zich herkennen in college: De verkiezingsuitslagen van de verschillende stembureaus laten zien dat sommige partijen in bepaalde stembureaus veel sterker vertegenwoordigd zijn dan in andere stembureaus. Het zou mooi zijn als de bevolking in Losser zich breed zou herkennen in het college. Recht doen aan verkiezingsuitslag: Bij verkiezingen zijn meestal winnaars en verliezers. Met inachtneming van de relatieve grootte van de verkiezingswinst zou het goed zijn dit zichtbaar wordt in het college. Spannendere politiek: Door de verkiezingsuitslag/zetelverdeling is de politieke situatie in Losser spannender geworden (veel verschillende meerderheden mogelijk). Raadsprogramma: Voorafgaand of parallel aan het coalitieakkoord zou er een raadsprogramma moeten worden opgesteld waarin alle partijen de gezamenlijke denkbeelden en speerpunten kwijt kunnen. Coalitie akkoord op hoofdlijnen: In de formatie moet gestreefd worden naar een coalitie akkoord op hoofdlijnen dat niet helemaal is dichtgetimmerd. Bijzondere positie van wethouder Wildschut: De teruggang in zetels van D66 zou gevolgen kunnen hebben voor wethouder Wildschut. Gelet op zijn inzet bij grote lopende projecten en op positieve reacties vanuit de bevolking zou gekeken moeten worden hem te behouden als wethouder. Onderling vertrouwen/één team: Binnen het college moet er een sterk onderling vertrouwen zijn en moet er één team staan. Daarom zijn de personen die de verschillende coalitiepartners naar voren schuiven als wethouder van belang. Proces van (in)formatie moet niet leiden tot verstoorde verhoudingen: Het proces van (in)formatie moet transparant zijn naar alle partijen en met respect voor onderlinge verhoudingen Na 2 jaar coalitie akkoord herijken: Na 2 jaar zou het coalitie akkoord geëvalueerd moeten worden en (zo nodig) geactualiseerd moeten worden 3 wethouders: Voor een gemeente met de omvang van Losser en gelet op het gemeentelijk takenpakket zou het college van B+W moeten bestaan uit 3 wethouders, met 2,6 formatie. Gelet op de inhoud van de verschillende conclusies is het niet mogelijk dat elke conclusie voor 100 procent gehaald wordt. De mate van belangrijkheid van de conclusies zal daarenboven verschillend gewogen worden door de diverse fracties. In de verdiepende gesprekken is steeds weer gebleken en bevestigd dat over de grote onderwerpen weinig verschil van mening bestaat tussen de verschillende partijen. Ook in de gesprekken gehouden op 9 en 10 april waar nader werd ingegaan op een tiental onderwerpen die mogelijk tot tegenstellingen zouden kunnen leiden, is vastgesteld dat er geen onoverbrugbare verschillen van inzichten bestaan. 6

7 b. Mogelijke coalities In de eerste twee gespreksrondes werd een 7- tal coalities als mogelijk/wenselijk aangedragen door de verschillende fracties. Hoewel er zeker bepaalde overeenstemmingen waren, was er geen duidelijk breed gedragen en eensluidend richtinggevend signaal. Het onderzoeken van alle 7 naar voren gebrachte coalities was geen reële optie. Een poging om deze 7 opties in te perken slaagde niet. Omdat in ieder geval één van de grote partijen deel zou moeten gaan uitmaken van de coalitie heeft de informateur op 3 april een gesprek gevoerd met de fractievoorzitters van beide partijen om tot richtinggevende uitspraken te komen. Na enkele consulten en terugkoppeling naar de fracties heeft dat er uiteindelijk toe geleid dat op 5 april beide fractievoorzitters hebben aangegeven dat er nog slechts 3 opties voor een mogelijke coalitie zijn: BF/CDA, BF/CDA/VVD, BF/CDA/D66. Op zaterdag 7 april zouden de partijen die deze mogelijke 3 coalities zouden vormen samen per mogelijke coalitie in gesprek gaan. Om de hierboven onder 2 genoemde redenen hebben die gesprekken echter niet plaatsgevonden. Op 9 en 10 april zijn de inhoudelijke gesprekken gevoerd respectievelijk tussen CDA/VVD/D66 en BF/CDA/D66. c. Mogelijke portefeuilleverdeling en wethouders kandidaten Eén partij wenste in de formatiefase niet te spreken over de globale portefeuilleverdeling of over wethouders kandidaten. Een poging om gelet op de conclusies/rode draden als omschreven onder 3a toch te komen tot richtinggevende globale uitspraken daarover moest dan ook snel worden gestaakt. 7

8 4. Advies De informateur heeft de conclusies/rode draden zoals die staan opgesomd onder 3a als toetssteen gebruikt voor zijn advies. De nader onderzochte en besproken opties doen ieder in mindere of meerdere en in ieder geval in verschillende mate recht aan deze conclusies/rode draden. Elementen zoals persoonlijke voorkeuren/persoonlijke ervaringen/belangen/ chemie/ onderling vertrouwen zijn niet te vangen in conclusies/rode draden maar juist die elementen hebben in de voortgang en de resultaten van de gesprekken ook zeker een grote rol gespeeld. Uiteindelijk is gebleken dat slechts één optie, te weten: CDA/VVD/D66, kan steunen op een meerderheid in de raad, zodat de informateur van oordeel is dat deze optie als eerste nader op haalbaarheid onderzocht zal moeten worden. 5. Hoe nu verder? Uit de gesprekken is gebleken dat er nu een aantal stappen in willekeurige volgorde gezet moeten gaan worden. Het gegeven advies kan aanleiding geven een enkele stap mogelijk niet meer te zetten. Tussen haakjes staan de bestuurlijk en ambtelijk verantwoordelijken/betrokkenen : a. Er wordt een raadsprogramma op- en vastgesteld (raad, burgemeester, griffier) b. De coalitiepartners wijzen al dan niet een formateur aan (coalitiepartners) c. Het coalitieprogramma wordt op- en vastgesteld (formateur?, coalitiepartijen, gemeentesecretaris). 6. Slotwoord De informateur heeft veel waardering voor de wijze waarop de delegaties van de verschillende partijen met elkaar en met de informateur hebben samengewerkt. Ook het feit dat steeds weer agenda s werden vrijgemaakt verdient respect. De Informateur wenst de formateur, de coalitiepartijen en de raad succes toe met het verdere traject en gunt de gemeente Losser dat binnen afzienbare tijd er een stabiel college aan de slag kan gaan dat in een goede verhouding met de gehele raad gaat opereren in het belang van alle inwoners van de gemeente Losser Tot slot wil de informateur de griffier bedanken voor de ondersteuning op velerlei terrein. 8