Merwede: schetsontwerp voor een gezonde, duurzame en levendige stadswijk

Transcriptie

1 Merwede: schetsontwerp voor een gezonde, duurzame en levendige stadswijk Terugblik op Stadsgesprek 29 november 2017

2 Terugblik op het Stadsgesprek Merwedekanaalzone 29 november blz. 2 MERWEDE: aan de slag met het schetsontwerp voor de nieuwe stadswijk Merwede Dit laatste stadsgesprek van 2017 was op uitnodiging van de gezamenlijke grondeigenaren, zes private eigenaren en de gemeente, van de nieuwe stadswijk Merwede (deelgebied 5). Eigenaren en ontwerpers gingen die avond in gesprek met de stad over de verdere invulling van het schetsontwerp Merwede. Deze keer kwamen ruim 130 bewoners, gebruikers, ontwikkelaars, raadsleden en andere belangstellenden bijeen in De Stadstuin aan Europalaan 20. Het schetsontwerp bouwt onder andere voort op de eerdere stadsgesprekken. Na de succesvolle inspiratiebijeenkomst op 10 januari en de stadsgesprekken op 21 maart en 19 april 2017 was deze avond bedoeld om enkele grote vraagstukken verder uit te diepen. De gezamenlijke eigenaren werken het schetsontwerp de komende maanden samen met belanghebbenden verder uit tot een voorlopig ontwerp. Waarom dit stadsgesprek? Jurjen van Keulen, projectmanager Merwede van de gemeente en Martijn Stemerdink, Ontwikkelingsmanager bij Jansen-De Jong worden geïnterviewd over de reden waarom zij als vertegenwoordigers van het Eigenarencollectief Merwede dit stadsgesprek hebben georganiseerd. Zij geven aan het van groot belang te vinden om met onder meer omwonenden, ondernemers en toekomstige bewoners in gesprek te gaan over de plannen voor Merwede. Enerzijds om omwonenden en belanghebbenden goed te informeren en informatie op te halen hoe de plannen verbeterd kunnen worden. En anderzijds om ideeën op te doen wie in deze wijk zou willen wonen en wat men daarbij belangrijk vindt. Merwede wordt een hoogstedelijke gemengde wijk waar voetgangers en fietsers de ruimte krijgen en de auto van het maaiveld verdwijnt. Aanwezigen kunnen zich opgeven voor een klankbordgroep of voor communitybuilding. Na een plenaire toelichting van de stedenbouwkundige ging wethouder Paulus Jansen in op een aantal vragen onder andere over de bruggen en de consequenties voor een aantal woonboten en de tippelzone. Er was veel tijd gemaakt ingeruimd voor interactie aan de thematafels. Ook was er gelegenheid om de maquette te bekijken. De avond werd afgesloten met een plenaire terugkoppeling van de verschillende tafels. Hieronder geven wij een samenvatting van de presentatie en de bevindingen aan de thematafels (plenaire terugkoppeling per thematafel en geschreven teksten op flappen). Kennis delen: waar staan we inmiddels? Voortgang Merwede Marco Broekman, stedenbouwkundige en architect namens de marktpartijen Merwede, schetste net als voorgaande keren, de plannen. Uitgangspunt is dat op 24 hectare tot woningen en voorzieningen komen voor verschillende doelgroepen (sociaal, koop, huur, starters, gezinnen, etc.).

3 Terugblik op het Stadsgesprek Merwedekanaalzone 29 november blz. 3

4 Terugblik op het Stadsgesprek Merwedekanaalzone 29 november blz. 4 Zeven verschillende eigenaren waaronder de gemeente- hebben zich verenigd in een eigenarencollectief en zij werken gezamenlijk een ambitieus plan uit. Zij worden ondersteund door verschillende experts op het gebied van landschap, economie, stedenbouw, duurzaamheid, mobiliteit en placemaking. Parallel aan het traject heeft de gemeente Utrecht een omgevingsvisie uitgewerkt. Tijdens vorige stadsgesprekken en inspiratieavonden is positief gereageerd op de voorstellen ten aanzien van autovrije gebieden, mix van architectuur en bouwblokken, ruimte voor particulier opdrachtgeverschap en het handhaven van bepaalde bestaande functies. Aandacht is gevraagd voor de hoogte van de bebouwing, de oversteekbaarheid van de Europalaan, de diversiteit aan woningen en zaken als wind, geluid en bezonning in het gebied maar ook voor de bewoners aan de overzijde van het Merwedekanaal. Schetsontwerp gereed Het schetsontwerp voor Merwede is gereed. Uitgangspunt is een gezonde levendige stadswijk te realiseren waar doelgroepen gemengd wonen. In kleine buurten komen verschillende woningen en typologieën terug. De woningen zullen een mix zijn van beleggerswoningen, sociale woningen en koopwoningen. Bezien wordt op welke wijze gezinnen in dit gebied kunnen wonen. Inzet is om bestaande gebruikers en bestaande gebouwen zoals Mobach en het fietsdepot een plek te geven in het plan. De bestaande structuren in het gebied vormen het uitgangspunt. Het park langs het Merwedekanaal maakt deel uit van het rondje Stadseiland. Binnen het gebied is een aantal pleinen voorzien. In het gebied krijgen fietsers en voetgangers ruim baan en wordt het autoverkeer geminimaliseerd. Het gebied zal vanaf de Europalaan naar het Merwedekanaal doorwaadbaar zijn. In het plan van de eigenaren zijn twee bruggen over het Merwedekanaal voorzien om de fiets-voetgangersroutes aan te laten sluiten op bestaande structuren richting Rotsoord/ Station Vaartsche Rijn. De Europalaan zal de uitstraling krijgen van een Stadsboulevard. Volgens het plan zal hoogwaardig openbaar vervoer beschikbaar zijn voor de bewoners van Merwede. Er komen mobiliteits-hubs in het gebied waar deelauto s staan geparkeerd en bewoners pakketpost kunnen afhalen. Duurzame wijk De stadswijk zal een duurzame wijk zijn, waarbij gekeken wordt op welke wijze grasdaken, scheiding van watersystemen, afvalverwerking, wind- en zonne-energie geïntegreerd kunnen worden in het plan. In het gebied zullen niet alleen woningen worden gerealiseerd maar ook diverse (sociale) voorzieningen. Gekeken wordt naar de effecten van de bebouwing op geluid, wind, bezonning binnen het gebied maar ook voor de omliggende gebieden. Langs het Merwedekanaal is een park voorzien. Het gebied zal in stappen worden ontwikkeld waarbij placemaking en branding van het gebied items zijn. Bewoners en gebruikers worden uitgenodigd mee te denken hoe het gebied levendig te houden. Op dit moment wordt gewerkt aan een voorlopig ontwerp van het stedenbouwkundig plan.

6 Terugblik op het Stadsgesprek Merwedekanaalzone 29 november blz. 6 Oogst van de thematafels, de highlights in woord en beeld Inclusieve stad Aan deze tafel is gesproken over het realiseren van een inclusieve stad en over de doelgroepen. Aandacht wordt gevraagd voor de kwetsbare ouderen. Wenselijk is dat de dagelijkse voorzieningen zoals huisarts, winkels, etc. op loopafstand beschikbaar zijn. Ook is gesproken over de ambitie om een dementie vriendelijke wijk te realiseren. In de Alchemist zijn ondernemers gevestigd die hier mogelijk bij kunnen ondersteunen. Hoe kan Merwede van meerwaarde zijn voor omliggende buurten? Differentiatie doelgroepen, aandacht voor kwetsbare groepen, mix over het gebied; Kleinschalige voorzieningen verspreid over het hele gebied is ongelijk aan thematische programmeren, is fijn voor kwetsbare doelgroepen; Kans: maatschappelijke ondernemers die er al zijn; Hoe? Fasering en financiering? Door anderen aan deze tafel gesproken over de bruggen. Het idee voor het aanleggen van bruggen wordt onderkend maar gesteld is dat er al twee bruggen zijn, die slecht toegankelijk zijn voor fietsers. De verwachting is dat veel fietsers richting het centrum van de stad en station Vaartsche Rijn zullen fietsen en de bestaande fietsroutes zouden geoptimaliseerd kunnen worden. Het winkelgebied aan de Rijnlaan kan interessant zijn voor bewoners van Merwede. Het aanleggen van één voetgangersbrug die aansluit op de Amandelstraat, in het midden van het gebied zou voldoende zijn. De functionele noodzaak voor het aanleggen van twee bruggen wordt niet gezien. Belangrijk aandachtspunt is het voorkomen van parkeeroverlast van de bewoners van Merwede in de Rivierenwijk. Ook werd aandacht gevraagd voor de veiligheid. Mocht er alsnog besloten worden om een fietsbrug aan te leggen dan moet nagedacht worden over het al dan niet toestaan van scooters over deze bruggen. Architectuur en sfeer Geopperd wordt om verticale tuinen te realiseren en woningen te voorzien van balkons waar bewoners groen op kunnen plaatsen. Belangrijk voor de sfeer in het plangebied is de variëteit in hoogte, bouwstijlen, kleurgebruik van gevels. De wijk moet een menselijke maat hebben en toegankelijk zijn bijvoorbeeld door een doorsteek te maken onder gebouwen door (zoals bij de Springweg parkeergarage in de binnenstad). De nieuwe wijk moet een historische knipoog zijn naar de binnenstad. Er moet aandacht zijn voor verschillende woontypen zoals eengezinswoningen aan het water en appartementen voor één- en tweepersoons huishoudens. De prijs moet voor ouderen aantrekkelijk zijn om hun huidige woning te verlaten. Er moet flink gebouwd worden maar wel leuk, aantrekkelijk en gevarieerd en geschikt voor alle leeftijden. Hoe ziet Merwede er straks fysiek uit, welke sfeer? Menselijke maat op straatniveau (diverse plinten/levendigheid); Zichtlijnen; Sfeer = groen met proporties; Sfeer oude centrum (divers, kleurrijk, grachten, bakstenen, niet glas/ kantoorachtig); Kritiek: benauwde straat, te veel op elkaar, heeft de dichtheid van een binnenstad; 6-hoog plus lift, uitnodigend, horeca en terras en plein, zitgelegenheid aan water;

8 Terugblik op het Stadsgesprek Merwedekanaalzone 29 november blz. 8 niet grijs, kleurrijk bouwen, verticale tuinen, 1- tot 2 persoonsappartementen maken voor jong en oud; stijl passend bij omliggende wijken; fijnmazigheid, logische routes voor fiets en voetgangers; gebouwen ontwerpen die 100 jaar kunnen blijven staan; een icoon in het gebied; schaakbord, hoogte en woningtypen en doelgroepen, kindvriendelijk. Wat willen jullie meegeven aan eigenarencollectief? Variatie in hoogte (opgave gebouwen en groen); Groen en stijl en kleur; Menselijk maat, doorkijk en toegang; Historische knipoog; Woontypen jong en oud. Leefstijlen en woontypes Belangrijk is om vanuit een kleinschalig niveau sociale cohesie te bevorderen bijvoorbeeld door middel van hofstructuren. In het plangebied is veel hoogbouw voorzien. Aandacht is gevraagd voor de lichtinval in de woningen en in de openbare ruimten. Aangegeven is dat jongeren een andere levensstijl hebben dan ouderen. In het aanbod aan woningen moet dit terug te zien zijn. De interactie tussen Merwede en de omliggende wijken is belangrijk, bijvoorbeeld ten aanzien van de voorzieningen. De realisatie van Merwede biedt kansen ten aanzien van het op gang brengen van de doorstroming in Utrecht. Voor wie bouwen we in Merwede? Wat willen jullie meegeven aan eigenarencollectief? Sociale cohesie met behulp van centrale voorzieningen; Veel licht in de woningen; Flexibiliteit woningen en delen van ruimtes; Grote mix woningen woningtypes, leeftijden, enz.; Zorg voor de Rivierenwijk; Samen maken! Merwedepark Tijdens het gesprek aan de tafel is onder andere gesproken over de privacy van de huidige bewoners aan de Kanaalweg. De privacy kan gewaarborgd worden door hoogteverschil tussen de fietsen voetgangerspaden aan te brengen. De verwachting is dat het park aantrekkelijk is voor hardlopers en geopperd is trainingsfaciliteiten aan te leggen. De verandering van het gebied zal een verandering van het gebruik van het water tot gevolg hebben. Gesproken is hoe de huidige ecologie gewaarborgd kan worden. Boodschap van de groep is om in gesprek te blijven met de omwonenden en in gesprek te gaan met de toekomstige bewoners. Wat is de invulling en sfeer van het Merwedepark? Wat willen jullie meegeven aan eigenarencollectief? Hoe gebruikt Wat is functie van water: - Visie voor stad;

10 Terugblik op het Stadsgesprek Merwedekanaalzone 29 november blz Toegangsplaatsen (zwemmen); Visie OKRA (park): - Route voor gebruikers; - Verblijfsplekken; - Zwemplekken (waterpleinen); Strook naast weg: - Bomen behouden; - Maak de weg een park ; Afscheiding tussen wandelen en fietsen op hoogte verschillen. Functies Ontheffing auto s bewoners en bestemmingsverkeer; Privacy bewoners en zon inval afscheiding tussen park en huis; Ecologisch; Relax en natuurlijk; Training; Bomen; Hoogteverschillen. Aanbevelingen Gebruik de boten; Interactieve training. Gezonde en circulaire stad Veel onderwerpen zijn in een relatief korte tijd besproken. Als eerste kwam de energieneutraliteit aan bod. Interessante suggesties zijn gedaan zoals groene daken met zonne- en windenergie, verticale zonnepanelen. Uitgangspunt is om geen auto s in de wijk toe te staan en auto s ondergronds te parkeren. De vrijgekomen ruimte biedt mogelijkheden voor bewegen en fietsen. Echter de fietsen moeten ergens (en bij voorkeur niet op straat) gestald worden. Gesproken is om de huidige boulderhal te integreren in de nieuwe wijk. Nagedacht is over het integreren van de gezonde stad in de wijk zoals het planten van fruitbomen waar bewoners van kunnen plukken of het creëren van een stadstuin. Tot slot is kort gesproken over afvalscheiding en over het hergebruik van gebouwen maar zonder concrete voorstellen. Hoe maken we Merwede duurzaam? Wat willen jullie meegeven aan het eigenarencollectief? Energie Energie neutraal; Combi groen met wind/zon zowel op daken als muren; Aardwarmte (bv warmtepomp); Individualiteit; Houd de nieuwste technieken in de gaten in energieopwekking; Betaalbaarheid: veel groen om de warmte te laten verdampen; Probeer ook gedrag te beïnvloeden/energieverbruik omlaag.

12 Terugblik op het Stadsgesprek Merwedekanaalzone 29 november blz. 12 Gezondheid Weinig auto s; Stimuleer fiets en lopen; Urban sports (boulderen); De eetbare tuin, de pluktuin, zichtbare productie van voeding, lokaal; Bewoners boulderhal; Stadsecoloog; Balkon tuinen/verticale groei; Urban farming, laten zien waar je eten vandaan komt; Kwekerij van vis; Doorfietsroute langs kanaal versus sporten: te druk! Zien bewegen doet bewegen; Doelgroepen mengen, iedereen leeft naast elkaar; Meng oud en jong door elkaar, deze groepen kunnen elkaar versterken; Sociale gezondheid. Circulair Afvalscheiding Hergebruik Hergebruik huidige bebouwing Stadstuinen Lokale productie Mobiliteit (1) De noodzaak voor het aanleggen van bruggen wordt niet gezien. De verwachting is dat fietsers richting binnenstad en Centraal Station fietsen en niet richting Rivierenwijk. Gesproken is over het selecteren van bepaalde type bewoners in Merwede. Bewoners moeten zich bewust zijn dat de auto niet gefaciliteerd wordt in het gebied. Het is noodzakelijk dat er goede (OV-) verbindingen komen naar het transferium en het station waarbij geopperd wordt het vervoer te regelen met zelfrijdende karretjes. Een mobiliteits-hub creëert de gelengheid van mobiliteit voor de wijkbewoners. Gesproken is over het realiseren van zorg- en flexplekken. Welke mobiliteit past bij (een nieuwe binnenstedelijke ontwikkeling als) Merwede? Binnengebied autoluw/veilig; Vervoer: flexibel, zuinig, betrouwbaar; Openbare ruimte: groen, sociaal, sportief; Fiets: sleutel voor leefbaarheid; Brug: verkeerd gebruik P?, belangrijke fietsroute? Wat willen jullie meegeven aan het eigenarencollectief? Topkwaliteit en P-stadsrand; Match woondoelgroepen mobiliteitsprofiel; Functiemenging -> duurzaam, voorzieningen, flex-werkplekken; mobiliteitshub -> studie - aantallen, vormen van vervoer, gemak, peer-to-peer; zorg: drukke Europalaan; diversiteit groen, rustig, dynamisch, snel naar P+R, forenzen 24/7.

14 Terugblik op het Stadsgesprek Merwedekanaalzone 29 november blz. 14 Mobiliteit (2) De groep collectieve daken binnentuinen is getransformeerd tot mobiliteit. Gepleit is om een mobiliteitsplan op te stellen waarin aandacht is voor de ontsluiting van de Europalaan, een metro-/tramverbinding naar de binnenstad en het transferium. Het voornemen om twee woonboten te verplaatsen is niet voldoende. Sprake zal zijn van geluidsoverlast en inkijk van het verkeer op de bruggen. Geopperd wordt om voor tien boten alternatieve locaties aan te wijzen. Telkens wordt gepleit om een verbinding te maken richting Rivierenwijk. De verbinding met Kanaleneiland wordt niet gelegd. In Kanaleneiland zijn ook winkels waar bewoners van Merwede gebruik van kunnen maken. Welke mobiliteit past bij (een nieuwe binnenstedelijke ontwikkeling als) Merwede? Nut van bruggen, onrust; Opschaling OV- systeem = noodzakelijk; Fietspad Westdijklaan verder van de appartementen af; Fiets op 1;0 De Kanaalweg is nu een belangrijke fietsroute, doorgaand noord-zuid. Blijft dat gewaarborgd? Borden A12 afrit Jaarbeurs (Europalaan) wegehalen en via flyover laten gaan! Vier verdiepingen 10 verdiepingen! Aansluiting brug fietspad, fietssnelweg; Is er al een prognose van te verwachten extra drukte op het kanaal/huidige bootbewoners en roeiers; Als historie een speerpunt is, waarom dan de zichtlijn van het kanaal onderbreken met een brug? Mogen kinderen wel buiten hun postcode naar school? Waarom dan een brug. De routes leiden naar Lunetten en niet naar de stad, Waarom dan een brug? Historie/Veilinghaven -> hoogte bruggen; Waarom wil de gemeente watertaxi s (CO2) toevoegen aan drukke waterweg Is er voorzien in extra drukte bij fietssnelweg -> de bruggen die de kanaalweg kruisen; Zie niet het nut van twee bruggen voor de bewoners van Rivierenwijk, is, met name voor de nieuwe wijk en vrij willekeurig gekozen. Verstoort de rust; Mobiliteit op het water, historische schepen, doorvaarhoogte, ook voor roeiers, minimaal 2 meter, beweegbare bruggen. Wat willen jullie meegeven aan het eigenarencollectief? Bruggen in relatie tot woonbootbewoners; Meting verkeersstromen/verbinding met pure woonwijken? Hogere bruggen; Andere ligplaatsen woonboten; Fietsmobiliteit, meting of bruggen noodzakelijk zijn; Verkeer Europalaan borden op A12 afslag Jaarbeurs; naar flyover leiden Fietspad Westdijklaan verder van de appartementen af. Specials, placemaking en tijdelijke functies Het merk Merwede moet geladen worden. Daarmee wordt op korte termijn gestart. Ideeën die zijn besproken, zijn het nu al gaan planten van bomen, markt, verkopen medicinale producten en het op een andere manier onderwijs bieden.

16 Colofon Uitgave: gemeente Utrecht in samenwerking met eigenarencollectief Merwede. Tekst: Kassing Notuleerservice Fotografie sfeerbeelden: Wendy van Hardenveld Overige beelden (uit schetsontwerp): marco broekman OKRA Vormgeving opmaak: Gemeente Utrecht, Ontwikkelorganisatie Ruimte Publicatiedatum: 14 december 2017