In gesprek met de stad over de Haagse Mobiliteitsagenda

Transcriptie

1 In gesprek met de stad over de Haagse Mobiliteitsagenda INNOVATIE OV FIETS DEELAUTO PARKEREN RUIMTE

2 Inhoudsopgave Voorwoord 2 Inleiding 3 Bijeenkomsten en de betrokken partijen 4 Keuze 1 Schaalsprong openbaar vervoer 6 Wat zegt de HMA over de Schaalsprong openbaar vervoer 7 In gesprek met de stad over de Schaalsprong openbaar vervoer 8 Keuze 2 Ruimte maken 12 Wat zegt de HMA over Ruimte maken 13 In gesprek met de stad over Ruimte maken 14 Keuze 3 Vraag en aanbod parkeren in balans 18 Wat zegt de HMA over Vraag en aanbod parkeren beter in balans 19 In gesprek met de stad over Vraag en aanbod parkeren beter in balans 20 Keuze 4 Ruim baan voor de fiets 24 Wat zegt de HMA over Ruim baan voor de fiets 25 In gesprek met de stad over Ruim baan voor de fiets 26 Keuze 5 Meer ruimte voor innovatie en experiment 30 Wat zegt de HMA over Meer ruimte voor innovatie en experiment 31 In gesprek met de stad over Innovatie en experiment 32 Nawoord 35 Dankwoord 36 Legenda: mening over de mobiliteitsagenda zeer mee oneens mee oneens gedeeltelijk mee oneens gedeeltelijk mee eens mee eens zeer mee eens 1

3 Voorwoord Inleiding Geachte lezer, Medio 2017 is de Haagse Mobiliteitsagenda (HMA) vastgesteld door het college van burgemeester en wethouders. In de maanden daarna is deze notitie op allerlei manieren en momenten onderwerp van gesprek geweest. Veel verschillende mensen en organisaties hebben kunnen reageren. Zo is de notitie besproken in een werkbespreking van de Raadscommissie Leefomgeving met inbreng van deskundigen. Maar ook is aan passanten in de Wagenstraat gevraagd om plaats te nemen op een debatmobiel om hun mening over het parkeerbeleid te geven. Er is een Stadsgesprek geweest in het communicatiemuseum met workshops rond verschillende thema s. Begin 2018 is een tentoonstelling georganiseerd in het Atrium van het stadhuis, waar bezoekers hun mening konden achterlaten over het verkeersbeleid en waar jonge inwoners van de stad konden knutselen om hun beeld van mobiliteit in de toekomst te geven. Deze consultatieronde heeft een schat aan informatie en reacties opgeleverd. Die input zal worden benut bij het verder vormgeven van het mobiliteitsbeleid in de komende jaren. Ik wil een ieder die daaraan een bijdrage heeft geleverd op deze plaats bedanken voor zijn of haar bijdrage. Dit boekje beschrijft de oogst niet in detail maar wil een impressie geven van de opbrengst. Het maken van keuzes en het verder concretiseren en uitwerken van het mobiliteitsbeleid wil en moet ik overlaten aan een nieuw college en aan mijn opvolger. Maar ik spreek wel de hoop en verwachting uit dat de Haagse Mobiliteitsagenda inclusief de nu afgesloten consultatieronde een gezonde en vruchtbare basis legt voor het vervolg. Tom de Bruijn Wethouder Financiën, Verkeer, Vervoer en Milieu De stad Den Haag groeit en bloeit: naar verwachting zal het aantal inwoners in 2040 zijn gestegen met 15%, naar ca inwoners. Groei betekent nieuwe inwoners die ook nieuwe initiatieven met zich meebrengen en werkgelegenheid aantrekken. Meer inwoners betekent ook meer beweging in de stad. Er zijn meer en nieuwe vervoersstromen. Dat vraagt om een helder mobiliteitsbeleid waarbij enerzijds nieuwe ontwikkelingen worden omarmd, en anderzijds de leefbaarheid en duurzaamheid in acht worden genomen. Kortom: er wordt zuinig en duurzaam met de ruimte omgegaan, zonder dat de leefkwaliteit in de stad onder druk komt te staan. De Haagse Mobiliteitsagenda, die in mei 2017 is opgesteld, is georganiseerd rondom vijf keuzes: 1) Schaalsprong openbaar vervoer, 2) Ruimte maken, 3) Vraag en aanbod parkeren beter in balans, 4) Ruim baan voor de fiets en 5) Meer ruimte voor innovatie en experiment. Met die keuzes is de gemeente de stad ingegaan om reacties van verschillende betrokkenen op te halen. Dat gebeurde in de vorm van een tentoonstelling, (stads) gesprekken en evenementen: van een Parking Day tot werksessies rondom de vijf keuzes. In dit document zijn reacties verzameld van deze bijeenkomsten. Per keuze is eerst een samenvatting opgenomen van de belangrijkste punten in de Haagse Mobiliteitsagenda 1. Gevolgd door impressies van de verschillende bijeenkomsten en een aantal reacties van betrokken partijen en inwoners. Het doel van dit document is het bieden van inspiratie voor nieuw mobiliteitsbeleid voor Den Haag. Het biedt een indruk van visies van burgers en beleidsmakers die hun stem hebben laten horen bij georganiseerde bijeenkomsten, workshops en tentoonstellingen. 1 ) De volledige teksten in de Haagse Mobiliteitsagenda zijn te vinden op verkeer-en-vervoer/haagse-mobiliteitsagenda.htm 2 3

4 Bijeenkomsten en de betrokken partijen Om reacties op te halen over de opgestelde plannen van de vijf keuzes zijn de volgende bijeenkomsten georganiseerd. Hierbij waren verschillende betrokkenen aanwezig. CROW-KpVV-gemeenteverkiezing 23 augustus Stadsatelier Ruimte voor de stad 3 oktober Het kennisinstituut CROW, werkzaam op onder andere verkeersgebied, organiseerde een verkiezing Gemeente met meest geïnteresseerden spraken in het gebouw van de Campus Zo n 300 bewoners, ambtenaren, investeerders en andere duurzame mobiliteit De gemeente Den Haag was één van Den Haag van de Leidse Universiteit over de toekomst van de drie genomineerden. Mede dankzij de Mobiliteitsagenda is Den Haag tijdens het Stadsatelier. De aanwezigen konden een eervolle tweede plaats behaald. vanuit de afdeling Verkeer deelnemen aan een workshop over parkeren en de balans in de openbare ruimte, of een workshop Platform STAD 14 september Het onafhankelijke die de andere thema s van de mobiliteitsnota als onderwerp orgaan Platform Stad organiseerde in september een gesprek had. Deze bijeenkomst past in een reeks bijeenkomsten die over de schaarse ruimte in Den Haag. Verdichten, vergroenen rondom het topic Ruimte voor de stad zijn georganiseerd. én parkeren, zo luidde de titel. En dat blijkt geen eenvoudige De middag werd in stijl afgesloten met een optreden van de opgave. We willen graag een groene stad met schone lucht, Haagse Règâhs. maar hebben het liefst ook allemaal een auto voor de deur. stadsatelier-arvds/ Keuzes maken blijkt van cruciaal belang. Fietsweek 6 t/m 13 oktober De afdeling Verkeer van de gemeente organiseerde de jaarlijkse Fietsweek, bedoeld om Park[ing] Day 15 september Op een dag besloot een de fietser in het zonnetje te zetten en fietsgebruik te bevorderen. man uit San Francisco een parkeerplek te huren. In plaats van De Fietsverwendag en het Fietsdebat zijn twee van de evenementen die in deze week hebben plaatsgevonden. daar zijn auto te stallen, zette hij wat stoeltjes en een plantenbak neer, en bracht de dag door op zijn zelfgemaakte plantsoentje. Het concept is inmiddels overgewaaid naar Nederland, en Fietsdebat 6 oktober Op 6 oktober 2017 vond het ook in Den Haag hebben we een heuse Parking Day gehad. Doel Fietsdebat in Pathé Buitenhof plaats. Na het vertonen van de film van deze dag is aandacht te vragen voor de hoeveelheid auto s Why we cycle werd aan de hand van zes stellingen een debat die we op straat hebben staan. En met name wat er allemaal gevoerd over fietsen. Het debat stond onder leiding van dagvoorzitter Monique Verhoef, met een panel van Tom de Bruijn nog meer met die ruimte gedaan kan worden. Op een debatmobiel op een parkeervak nabij station Hollands Spoor konden (Wethouder Financiën, Verkeer, Vervoer en Milieu Den Haag), bewoners een enquête invullen over parkeren en auto s in de Saskia Kluit (directeur Fietsersbond), Gert Jan Hulster (filmmaker-socioloog), Dennis Aarts straat. (ANWB), Jasper Homrighausen (Royal Haskoning DHV) en Freek van Duuren (Cycloon fietsondernemer). De zaal kon meestemmen via de mobiele telefoon. Fietsverwendag 7 oktober Tijdens de Fietsverwendag, georganiseerd als onderdeel van de Fietsweek, werden Haagse fietsers een aantal voor hen relevante vragen voorgelegd. Bijvoorbeeld wat is de grootste bedreiging voor de fiets(er)? En wat de grootste kans? Future Mobility Movement - 22 november De Future Mobility Movement heeft zichzelf ten doel gesteld de innovatie binnen het mobiliteitsvlak te vergroten. Ze organiseert verschillende bijeenkomsten, waaronder een sessie waarin is besproken op welke manier Den Haag als testlocatie zou kunnen fungeren. De sprekers Kees de Leeuw (gemeente Den Haag), Walter Landstaat (DutchHousing Company) en Irene Boskma (Turnn) hielden tijdens deze bijeenkomst levendige pitches, aan de hand waarvan de deelnemers met elkaar in discussie gingen. Stadsgesprek Haagse Mobiliteitsagenda - 30 november In het Museum voor Communicatie vond het Stadsgesprek Haagse Mobiliteitsagenda plaats, georganiseerd door de gemeente. In verschillende workshops voor alle vijf keuzes gingen inwoners, ambtenaren en andere geïnteresseerden met elkaar in discussie. Externe spreker deze avond was Kris Peeters, zelfbenoemd mobiliteitsfilosoof. Werkbespreking Commissie Leefomgeving - 13 december De Gemeenteraadscommissie Leefomgeving besteedde een werkbespreking aan het thema mobiliteit. Verschillende experts zijn aan het woord geweest. Bas Govers sprak over de keuze Schaalsprong openbaar vervoer. Hij stelde voor nadruk te leggen op duurzaamheid en de toegankelijkheid van het openbaar vervoer. Om dit te bewerkstelligen is volgens hem vooral uitbreiding van het succesvolle Randstadrailnetwerk van belang. Thomas Straatemeier sprak over de keuze Ruimte maken, waarbij hij vooral heeft gefocust op het belang van leefbare steden. Om Den Haag een maximaal economisch aantrekkelijke en duurzame stad te maken, is het volgens hem met name van belang het autogebruik te verminderen. Zijn motto: zet in op langzamer en leuker. Saskia Kluit, directeur van de Fietserbond, sprak over de keuze Ruim baan voor de fiets. Zij benadrukt dat de fiets voor een derde van de inwoners van Den Haag het belangrijkste vervoersmiddel is, en dat een focus op een aantrekkelijk en veilig fietsbeleid dus van groot belang is. Ook Bert Mooren en Arie Bleijenberg hebben tijdens deze werkbespreking een belangrijke bijdrage geleverd. Zij spraken in hun presentaties over de kansen en uitdagingen rondom mobiliteit. Tentoonstelling Haagse Mobiliteit - 15 januari t/m 2 februari In het Atrium van het Haagse stadhuis is een uitgebreide tentoonstelling opgezet. Voor elk van de vijf keuzes stonden heden, verleden en toekomst in beeld en tekst uitgebeeld. Daarnaast dachten deelnemers (waaronder ambtenaren, ondernemers en bewoners) op een interactieve manier mee over de keuzes, door te reageren op verschillende stellingen en het beantwoorden van vragen. 4 5

5 brussel binckhorst centrum strand leidschendam Keuze 1 Schaalsprong openbaar vervoer TRAM 1 Wat zegt de HMA over de Schaalsprong openbaar vervoer Het openbaar vervoer vervult een belangrijke functie in het bereikbaar maken en houden van de stad. Het succes van RandstadRail kan verder worden uitgebouwd met meer snelle en directe verbindingen. Doordat het aantal inwoners groeit en de verplaatsingsafstanden toenemen, vereist dit een andere opzet van het Haagse openbaar vervoer. Met robuuste regionale verbindingen die meer snelheid, capaciteit en comfort bieden en die ook meer reizigers trekken. Wat zijn de plannen? In samenhang met de schaalsprong OV onderzoek doen naar de toekomst van het openbaar vervoer in Den Haag. Een extra impuls voor Park&Ride-terreinen aan de rand van de stad. Rekening houden met verdere groei van de capaciteit van fietsenstallingen bij stations en OV-haltes in de periode Er zal de komende jaren vooral worden gebouwd bij locaties die al goed bereikbaar zijn met het OV of waar kansen liggen, zoals rond de stations, omdat hier al veel voorzieningen aanwezig zijn en op plekken in ontwikkeling zoals de Binckhorst. 6 7

6 In gesprek met de stad over de Schaalsprong openbaar vervoer Tijdens de werkbespreking van de Raadscommissie Leefomgeving legt Bas Govers uit waarom de Schaalsprong OV zo belangrijk is. Door de rappe groei van de stad kan het huidige OV-netwerk de vraag moeilijk aan. Veel openbaar vervoer (vooral rond Den Haag Centraal) zit aan de grens van zijn capaciteit. Uit alle reacties tijdens de bijeenkomsten blijkt duidelijk dat het Haagse OV moet groeien in frequentie, snelheid, capaciteit en toegankelijkheid. Tegelijkertijd wordt er al volop genoten van de mooie tramtunnel en de nieuwe trams. Ook worden de dienstverlening en reisinformatie als zeer prettig ervaren. OV naar buitengebieden, bijv. het Westland, mag frequenter. Aanbieders van verschillende OV-diensten zouden hun dienstregeling beter op elkaar mogen afstemmen. Bereikbaarheid Tijdens de tentoonstelling werd positief gereageerd op de stelling Den Haag is goed bereikbaar met het openbaar vervoer : 91,8% van de 100 bezoekers gaf aan het eens of zelfs sterk eens te zijn met de stelling. Zoals in onderstaand figuur is te zien, gaf slechts een zeer klein deel aan het oneens te zijn met deze stelling (8,2%). Den Haag is goed bereikbaar met het openbaar vervoer % 30.9% 49.4% Den Haag geniet al een goede spoorwegaansluiting met grote steden als Utrecht, Rotterdam en Amsterdam. De reistijd vanuit de kustgebieden en het zuidwesten van de stad naar de NS-stations is echter nogal lang. Uitbreiding van de RandstadRail zou hiervoor uitkomst kunnen bieden. Uit het Stadsgesprek blijkt wederom het succes van RandstadRail: het merendeel van de bezoekers is zeer content met het vervoersmiddel. Het is een goed voorbeeld van metropool denken, en de voertuigen zijn (in de spits) goed gevuld. RandstadRail zou kunnen worden uitgebouwd tot een volwaardig OV-netwerk, met directe verbinding tussen het centraal station en Scheveningen, het Westland, de Binckhorst en Leiden. Idealiter zouden deze lijnen ongelijkvloers (verhoogd of ondergronds) zijn, om ruimte op het maaiveld te besparen. Laat RandstadRail doorrijden tot aan het Scheveningse strand. Zo maak je het strand een stuk aantrekkelijker. Ook de bereikbaarheid van internationale bestemmingen vanuit Den Haag kan worden verbeterd. Uit het Stadsgesprek komt naar voren dat de stad zou profiteren van directe treinverbindingen met steden als Berlijn, Brussel en Parijs. Ook een RandstadRaillijn naar het vliegveld Rotterdam-Den Haag zou wenselijk zijn. 8 9

7 Duurzaamheid Duurzaamheid is een belangrijke reden om het OV uit te breiden. De bijbehorende droom is een autoluwe stad, waar auto s zijn ingeruild voor alternatieven zoals het OV en de fiets. Het CO2-neutraal maken van het openbaar vervoer is dan ook een belangrijk terugkerend thema binnen de reacties. Goed OV is een randvoorwaarde voor selectiever autogebruik. (Reactie Stadsgesprek) De frequentie van OV Over het schrappen of verminderen van onderbezette OV-lijnen is er in het Stadsgesprek minder eensgezindheid. Het kan er namelijk voor zorgen dat reizen met het OV minder aantrekkelijk wordt door langere wachttijden of meerdere overstapmomenten. Ook kan de sociale functie van het OV hierdoor in het gedrang komen. Dit soort aanpassingen moet altijd in samenhang met andere ingrepen gezien worden; schrappen kan alleen in combinatie met investeren in goede alternatieven. Een droom voor 2040 is OV op aanvraag, bijvoorbeeld kleine karretjes die dan aan komen rijden. (Reactie Stadsgesprek) De sociale functie van het OV Om segregatie te voorkomen, moet elke wijk bereikbaar zijn met het OV. Ook is het van belang dat het OV voor eenieder toegankelijk is. Dus ook voor mensen met kinderwagens en mindervaliden. De gelijkvloerse instap van RandstadRail en nieuwe Avenio-trams loopt hierin al voorop. Stichting Voorall, die de belangen van mensen met een beperking behartigt, benadrukt echter dat dit thema nog meer aandacht behoeft. Zeker nu er door de vergrijzing steeds meer mindervaliden zullen zijn. Dit blijkt ook uit vele reacties tijdens de tentoonstelling. Tram 6 heeft een te hoge opstap en is niet toegankelijk met een rollator. Heel veel mensen hebben hier wel behoefte aan. Ketenmobiliteit Het is positief dat het huidige OV-netwerk fijnmazig is, waardoor de loopafstand naar de dichtstbijzijnde halte slechts 500 meter is. Er is nog wel behoefte aan meer faciliteiten zoals fietsenstallingen en P+R s, die het mogelijk maken om ook fietsend of met de auto naar belangrijke haltes en stations te reizen. Ook e-bikes of deelfietsen dragen bij aan een goede combinatie van OV en fietsgebruik. Als er een fatsoenlijke P+R zou zijn, zou ik daar de auto neerzetten en met de tram verder gaan

8 Keuze 2 Ruimte maken Wat zegt de HMA over Ruimte maken, prioriteit voor lopen, fietsen en OV bij inrichting van de openbare ruimte De populariteit van de stad leidt tot extra druk op de ruimte. De toch al schaarse openbare ruimte wordt voller. Voor (toekomstige) inwoners en bedrijven is het belangrijk om deze ruimte aantrekkelijk te houden. Om de schaarse buitenruimte beter en efficiënter te benutten en de stad bereikbaar te houden, is het nodig om prioriteit te geven aan manieren van vervoer die zuinig met de ruimte omgaan en weinig vervuiling veroorzaken. Wat zijn de plannen? Meer ruimte voor lopen, fietsen en openbaar vervoer. Ook bij (her)inrichting van de buitenruimte zal hier rekening mee worden gehouden. De kwaliteit van Den Haag als wandelstad verder versterken. Onder andere door uitbreiding van het voetgangersgebied. Lokaal autoverkeer (bestemmingsverkeer) blijft in het centrumgebied welkom maar doorgaand verkeer wordt zoveel mogelijk omgeleid. Verbetering van de doorstroming op de A4 tussen Wateringen en Leidschendam-Voorburg en de aansluitingen en invalswegen van Den Haag

9 In gesprek met de stad over Ruimte maken Thomas Straatemeier omschrijft tijdens de werkbijeenkomst van de Raadscommissie Leefomgeving hoe steden steeds meer met elkaar concurreren om leefbaarder te worden. Met name omdat leefbare steden economisch aantrekkelijk en duurzaam zijn, en beter functioneren in sociaal opzicht. De ligging van de stad aan de kust is een sterk punt. Ook wordt Den Haag in het Stadsgesprek als mooi en goed onderhouden omschreven. Toch scoort Den Haag in vergelijking met steden als Wenen en Kopenhagen relatief laag op leefbaarheid. Vergeleken met deze steden is het autogebruik in Den Haag nog te hoog. Autoluw en vertragen Autogebruik in en rondom het stadscentrum heeft negatieve gevolgen van luchtvervuiling en geluidsoverlast tot chaos op verkeerspunten. Deelnemers aan de tentoonstelling en het Stadsgesprek benadrukken het ongemak van slechte doorstroming van het autoverkeer. Ook zijn er gebieden waar automobilisten zich lastig kunnen oriënteren. Daarnaast legt het hoge autogebruik druk op fietsers en voetgangers. Veel reacties tonen enthousiasme over een autoluw centrum, waar ruimte voor auto s wordt teruggedrongen. 64% van de tentoonstellingsbezoekers geeft aan voor het stimuleren van alternatieven voor de eigen auto, zoals OV, fiets en deelauto s, te zijn. Hiernaast is het van belang om toe te werken naar lagere snelheden in de stad, om zo meer veiligheid en minder chaos te creëren, zegt Thomas Straatemeier. Bijvoorbeeld 30 km/uur in plaats van 50 km/uur als standaardsnelheid in de stad. Wanneer een straat wordt afgesloten betekent dat niet meteen dat dit verkeer er op een andere straat bij komt. Een deel van dat verkeer verdampt. (Thomas Straatemeier Raadscommissie Leefomgeving) Tijdens de tentoonstelling konden bezoekers reageren op de volgende stelling: Door het voetgangersgebied uit te breiden wordt Den Haag een mooiere stad. Een ruime meerderheid van de bezoekers (86,7%) was het eens of zeer eens met deze stelling. Zo n 10% was het niet met deze stelling eens. Door het voetgangersgebied uit te breiden wordt Den Haag een mooiere stad % 15.0% 30.5% 41.2% 14 15

10 Beleving van mobiliteit Openbare ruimte Minder ruimte voor parkeren Meer ruimte voor fietser en voetganger Het gaat bij mobiliteit niet alleen om snelheid maar ook om de Een mooie en levendige stad trekt mensen, waaronder ook Door veel parkeergelegenheid te faciliteren, stimuleer je ook Fietsers en voetgangers zitten elkaar regelmatig dwars in beleving onderweg. Door rekening te houden met de beleving toeristen. Een hoogwaardiger ingerichte buitenruimte draagt autogebruik. Een grote focus ligt op een verschuiving van de Haagse binnenstad. Vooral de Grote Marktstraat is een van mensen kan bijvoorbeeld het gebruik van OV en de fiets bij aan toename in activiteit, wat op haar beurt weer sociale ruimte voor de auto naar ruimte voor fietser en voetganger. terugkerend thema in de reacties. Men geeft aan dit een aantrekkelijker gemaakt worden. Een focus op het aangenamer interactie stimuleert. Deze interactie is belangrijk voor het Uit de enquête, afgenomen op de Parking Day, bleek dat onduidelijke situatie te vinden en ziet hier vaak gevaarlijke maken van de reis en de plekken waar we langskomen is economisch klimaat, maar ook voor de sociale cohesie van hoewel mensen waarde hechten aan een parkeerplek voor de taferelen. De combinatie van fietsers en voetgangers wordt belangrijk volgens Thomas Straatemeier. Door het aantrekkelijk Den Haag. Bij gebrek aan buitenruimte komen we alleen met deur, het merendeel deze toch zou inruilen voor meer groen of hier niet altijd meer als prettig ervaren; er is grote behoefte maken van haltes en stations, zijn mensen ook bereid om elkaar in contact wanneer dit strikt noodzakelijk is. Het onder- een speelplek voor de kinderen in de wijk. aan meer (gestructureerde) ruimte voor fietser en voetganger. verder te reizen. Een mooi voorbeeld dat in het Stadsgesprek houden en creëren van een hoogwaardige openbare ruimte is Ook voldoende capaciteit in de fietsenstallingen hoort hierbij. naar voren komt is Den Haag Centraal, dat naast haar functio- dus een belangrijk punt op de agenda, blijkt uit verschillende nele inrichting ook positief bijdraagt aan de sfeer van de reacties. Een mooi voorbeeld is de leefstraat : een straat die openbare ruimte. Het is een ontmoetingsplek met leuke cafés (tijdelijk) wordt afgesloten voor autoverkeer zodat bewoners er in het hart van de stad. Overigens kan inspelen op verwachtin- kunnen samenkomen en kinderen er kunnen spelen. gen ook bijdragen aan een positieve reisbeleving. Indien mensen van tevoren gewaarschuwd zijn voor verstoringen en files ervaren zij deze vaak als minder vervelend. Groenere, compactere wijken met kleine centra (horeca, kinderopvang) zouden ideaal zijn! De auto is als een leeuw, hij staat 23 uur per dag stil en is maar een uurtje per dag in beweging. Dat is zonde. (Thomas Straatemeier) Op de Grote Marktstraat zie ik vaak mensen struikelen of tegen elkaar opbotsen

11 Keuze 3 Vraag en aanbod parkeren beter in balans Wat zegt de HMA over Vraag en aanbod parkeren beter in balans: tijd voor een nieuw parkeerbeleid? Wat zijn de plannen? Er wordt gezocht naar manieren om de parkeerdruk en -overlast onder controle te houden. Meer aanpak op maat: rekening houden met omstandigheden en behoeften per wijk. In Den Haag heeft ca. 51% van de huishoudens de beschikking over één of Alternatieven voor de eigen auto stimuleren, zoals meer auto s. Deze auto s staan ca. 95% van de tijd stil. Parkeren is daarmee bijvoorbeeld deelauto s. DEELFIETS één van de grootste ruimtegebruikers in de stad. De groei van de stad Bestaande parkeergelegenheid beter benutten. vraagt om een andere organisatie van parkeren. Het faciliteren van Stimuleren van het gebruik van parkeerruimte op DEELAUTO DEELAUTO HAAGSE DEELFIETS AGSE FIETS GSE IETS goedkope parkeerruimte voor bewoners heeft de grenzen bereikt. Op straat is geen ruimte voor extra parkeerplaatsen, zonder dat dit direct ten koste gaat van de ruimte voor voetgangers, fietsers, groen of terrasjes. eigen terrein. Flexibilisering parkeernormen voor woonfuncties en parkeereisen meer gebiedsgericht bepalen. Ook de bouw van parkeergarages is door de hoge kosten (tussen de ,- en ,- per parkeerplaats excl. exploitatie) slechts beperkt haalbaar. Bij nieuwbouw leiden parkeereisen tot hoge bouwkosten. Het is noodzakelijk om de vraag naar en het aanbod van parkeerplaatsen in Den Haag weer beter in balans te krijgen

12 In gesprek met de stad over Vraag en aanbod parkeren beter in balans Hoge parkeerdruk Deelnemers aan vrijwel alle bijeenkomsten ervaren een hoge parkeerdruk. Met name bezoekers van de tentoonstelling geven dan ook aan meer parkeerplaatsen te wensen. In het grootste deel van Den Haag geldt al betaald parkeren, maar als bewoner vind je bijna geen plek voor je eigen deur, vooral in de avond rijd je soms drie rondjes voordat je een parkeerplek vindt. Innovatieve parkeerruimte Bezoekers van de tentoonstelling komen soms met innovatieve ideeën voor alternatief parkeergebruik. Zo geeft een bewoner aan een groene ring voor auto s rondom het centrum op prijs te stellen, om van daaruit verder met het openbaar vervoer te reizen. Een ander stelt voor parkeerplaatsen voor auto s om te zetten in parkeerplaatsen voor fietsen, brommers of motoren. Zo wordt de ruimte efficiënter gebruikt. Ook worden de parkeergarages onder het Plein en het Tournooiveld als goede voorbeelden genoemd. Auto s staan een groot deel van de tijd stil, zo blijkt ook uit reacties van bezoekers van het gesprek platformstad: de meeste bezoekers hebben een auto, maar ondanks de regen is slechts een enkeling met de auto gekomen. Veel bewoners zien de auto nog als statussymbool, zo blijkt uit reacties van het Stadsatelier. Parkeren op openbare grond zien zij als grondrecht. Daarom is het belangrijk te focussen op het algemeen belang van de openbare ruimte voor iedereen. Gratis parkeren bestaat niet. Grond die je voor een parkeerplaats reserveert kan niet voor iets anders gebruikt worden. De kosten worden altijd doorberekend in onze gemeentelijke belastingen en de prijzen in de winkels. (Giuliano Mingardo Erasmus Universiteit tijdens het platformstad) Liever speelruimte dan parkeerruimte Iets minder dan de helft van de deelnemers aan de Park[ing] Day heeft een auto. 67% van deze mensen stalt de auto het liefst voor de deur: zo kun je deze immers in de gaten houden. Maar wanneer ze de keuze wordt voorgelegd tussen parkeergelegenheid voor de deur en speelruimte voor de kinderen, gaat de grote voorkeur (76%) uit naar speelruimte

13 Gedifferentieerd parkeerbeleid Elke wijk is anders, zo constateren ook de deelnemers aan het Stadsgesprek Haagse Mobiliteiteitsagenda en het Stadsgesprek platformstad. Daarom vragen zij een parkeerbeleid dat is toegespitst op de wensen en behoeften die kunnen variëren per wijk. Daarbij dient wel rekening gehouden te worden met de overlast die bewoners in sommige wijken ervaren: een autoluw centrum kan drukte in de omliggende wijken tot gevolg hebben. Er dient rekening te worden gehouden met de tariefverschillen tussen sommige wijken. Zo stellen twee bezoekers van de tentoonstelling een probleem aan de kaak op onderstaande specifieke situaties: Parkeren moet beter op wijken afgestemd worden, vooral woonwijken waar nu een parkeerduur van maximaal 2 uur wordt gehanteerd. Betaald parkeren overdag zo min mogelijk aan de rand van het centrum, daar zijn nu te veel lege plekken die kunnen worden ingevuld door mensen die bereid zijn een stuk te lopen naar het centrum. Je zou hen daar gratis moeten laten parkeren. Parkeertarieven op straat De overheid kan volgens sommige deelnemers aan het Stadsgesprek Haagse Mobiliteitsagenda een strenger parkeerbeleid invoeren, mits er voldoende alternatieven zijn. Ze erkennen dat de prijzen voor parkeren op straat voor bewoners erg laag zijn, zeker in vergelijking met de tarieven in garages. Een voorstel van sommigen is daarom om het parkeertarief op straat op te schroeven en dat in garages juist te verlagen. Over deze kwestie bestaat nog wel onenigheid: vooral uit reacties tijdens de tentoonstelling blijkt dat erg veel burgers juist gebrand zijn op lagere parkeertarieven voor zowel bezoekers als bewoners. Wel lijkt invoering van een duurdere vergunning voor een tweede auto voor een groot deel van de deelnemers acceptabel. Gelijkstelling van de regelingen voor betaald parkeren in aan elkaar grenzende wijken. Bijv. Statenkwartier en Duinoord. Momenteel is er veel overlast in Duinoord. Het parkeerbeleid kan/ mag nog wel eens beter bekeken worden. Bijvoorbeeld de Haven en Westduinweg op Scheveningen zijn twee verschillende zones met verschillende tijden. Hierdoor neemt de parkeerruimte in de haven toe. Parkeernormen en deelauto s Er wordt in het Energiekwartier al geëxperimenteerd met bouwen met een flexibelere parkeernorm. Woningcorporaties geven hierbij aan het lastig te vinden de behoefte aan parkeerplaatsen in te schatten. Onze huurders zijn vaak allang blij dat ze een woning kunnen krijgen, zegt Cisca de Jong van Staedion. Daarbij komt dat kopers van nieuwbouwwoningen niet snel kiezen voor een woning zonder parkeerplaats. Een mogelijkheid is om met toekomstige bewoners in gesprek te gaan over alternatieven, zoals deelauto s. Mensen zien dan ook dat er met minder parkeerplaatsen meer groen in de buurt gerealiseerd kan worden, aldus Tineke Groenewegen van Blauwhoed. Ook de bezoekers van de tentoonstelling lijken het hiermee eens te zijn. Op de stelling Het is goed dat alternatieven voor de eigen auto (bijvoorbeeld deelauto s) worden gestimuleerd, reageerde 76,7% positief. Het is goed dat alternatieven voor de eigen auto (bijvoorbeeld deelauto s) worden gestimuleerd % 16.2% 23.4% 37.1% 22 23

14 Keuze 4 Ruim baan voor de fiets LEIDEN PARK + BIKE DEELFIETSEN Wat zegt de HMA over Ruim baan voor de fiets, Den Haag Fietsstad Hagenaars pakken steeds vaker de fiets, dat is goed voor de gezondheid en bereikbaarheid. Het biedt ook kansen voor een gezonde, verkeersveilige en aantrekkelijke inrichting van de buitenruimte. De groei brengt ook opgaven met zich mee. De fietsroutes van en naar het centrum worden in de spits zwaar belast en in de binnenstad is er een tekort aan fietsenstallingen. Fietsers en scooters zitten elkaar steeds vaker dwars op smalle fietspaden. Het is van belang dat de maat en schaal van fietsvoorzieningen blijven meegroeien met het toenemende aantal fietsers en de diversiteit van fietsen. Om de groei van het fietsgebruik in goede banen te leiden is het noodzakelijk om meer ruimte en meer geld beschikbaar te stellen voor de aanleg van goede voorzieningen. Wat zijn de plannen? Meer ruimte voor fietsers en voetgangers bij de afstelling van verkeerslichten en meer capaciteit op de drukste fietsroutes. Versnelde realisatie van sterfietsroutes. Uitbouw van snelfietsroutes in de regio. Versnellen en versterken van grootschalige stallingsvoorzieningen in de binnenstad en bij stations, in combinatie met handhaving. HAAGSE DEELFIETS AGSE FIETS GSE IETS 24 25

15 In gesprek met de stad over Ruim baan voor de fiets 82,3% van de bezoekers van de tentoonstelling is het eens met de stelling dat er meer ruimte moet komen voor de fietsers in Den Haag. Tijdens het Fietsdebat wordt dit nogmaals bevestigd, wanneer 76% aangeeft dat ruimte in de eigen straat ten koste zou mogen gaan van ruimte voor de auto ten gunste van de fiets. Den Haag fietsstad Saskia Kluit legt tijdens de bijeenkomst van de Raadscommissie Leefomgeving uit dat de fiets het belangrijkste vervoersmiddel is voor mensen zonder auto of rijbewijs. Het stimuleren van fietsgebruik is belangrijk, ook om toe te werken naar een autoluwe stad. Nu blijkt dat fietsen in Den Haag vaak nog als onduidelijk en chaotisch wordt ervaren. Een droom voor 2040 die uit het Stadsgesprek naar voren komt, is dan ook om ontspannen te kunnen fietsen, waarbij medefietsers zich ook netjes aan de regels houden. Een betere fietsinfrastructuur kan hier uitkomst bieden. Vrijheid blijheid voor fietsers! Fietspaden Tijdens de Fietsverwendag geven vele inwoners aan behoefte te hebben aan bredere, geasfalteerde fietspaden die bovendien beter verlicht zijn. Een veelgenoemde ergernis is de hoge snelheid van elektrische fietsen en brommers. Brede fietspaden en verschillende fietsstroken voor verschillende snelheden zijn gewenst. Ook wordt door sommigen genoemd dat het oversteken van tramrails met de fiets levensgevaarlijk is. De tramrails zijn met regen erg glad, waardoor je er makkelijk over uitglijdt of er in blijft vasthaken. (Reactie Fietsverwendag) Er moet meer ruimte komen voor fietsers in Den Haag

16 Fietsparkeren Het gebrek aan fietsenstallingen en de aanwezigheid van rondslingerende zwerffietsen is ook een terugkerende frustratie. Inwoners zien graag meer (gratis en beveiligde) fietsenstallingen. Daarnaast wordt tijdens het Stadsgesprek benoemd dat men soms alleen wil flitsparkeren : even snel een winkel in en uit. Fietsbeugels bij drukbezochte plekken zoals bijvoorbeeld de Grote Markt kunnen dit faciliteren. Tijdens het Fietsdebat geeft het merendeel van de aanwezigen (63%) aan dat bedrijven en winkels hier ook best verantwoordelijkheid voor mogen dragen. Ten slotte zou de gemeente nog vaker zwerffietsen kunnen inzamelen en beter kunnen handhaven op het fietsparkeren. Stimuleren van fietsgebruik Om fietsverkeer te stimuleren moet er geïnvesteerd worden in het veiliger en sneller maken van fietsgebruik, blijkt uit het Stadsgesprek. Nu geven veel inwoners tijdens de Fietsverwendag nog aan dat kruispunten vaak onoverzichtelijk zijn en dat wachten voor het stoplicht erg lang duurt. Stoplichten en kruispunten zouden beter afgestemd kunnen worden op de Haagse fietser. Daarnaast kan er nagedacht worden over het vergoeden van woon- werkverkeer met de fiets, zegt Saskia Kluit. Vergoeding voor autogebruik en openbaar vervoer is heel gewoon en dit kan doorgetrokken worden naar fietsgebruik. Op die manier stimuleer je het fietsgebruik nog meer. Verder raken deelfietssystemen in Nederland steeds meer in trek. Ook in Den Haag hebben verschillende aanbieders zich hiervoor aangemeld. Bezoekers en toeristen kunnen daarmee gemakkelijk op hun bestemming komen of de stad verkennen. Tijdens het Fietsdebat zijn de positieve en negatieve meningen over deelfietsen ongeveer gelijk verdeeld. Het is een kansrijke vorm van mobiliteit, maar de introductie van deelfietsen kan ook chaos met zich meebrengen. In elk geval moet de introductie van deelfietsen hand in hand gaan met goede regulatie en voorwaarden. Op lange afstanden zijn we vaak afhankelijk van de auto, maar op kortere afstanden kunnen mensen meer gemotiveerd worden om de fiets te pakken. (Saskia Kluit Raadscommissie Leefomgeving) Grote Marktstraat Reacties over fietsen door de Grote Marktstraat lopen strak uiteen. Allen zijn het erover eens dat de huidige situatie onoverzichtelijk, gevaarlijk en frustrerend is. Waar sommige reacties pleiten voor het compleet afschaffen van fietsen door de Grote Marktstraat, zijn anderen voorstander van het handhaven van de fietser in de straat. Voorbeelden om de situatie in de Grote Marktstraat te verbeteren zijn het instellen van tijden waarop fietsers wel of niet door de straat mogen fietsen, of het huidige fietspad voorzien van een andere kleur zodat het meer opvalt. Tijdens het Fietsdebat stemt 70% tegen het afschaffen van fietsen door de Grote Marktstraat. Er kan volgens hen beter gefocust worden op gedragsverandering bij fietsers en het verduidelijken van de verkeerssituatie

17 Keuze 5 Meer ruimte voor innovatie en experiment UBER Wat zegt de HMA over Meer ruimte voor innovatie en experimenten, vernieuwing voor een leefbare en bereikbare stad Technologische en maatschappelijke ontwikkelingen hebben grote invloed op de stedelijke mobiliteit. Er ontstaan vanuit marktpartijen en burgers steeds meer initiatieven om de mobiliteit slimmer en schoner te organiseren. Denk aan de komst van Uber, zelfrijdende auto s en initiatieven voor leefstraten en deelauto s. De gemeente wil ruimte bieden aan innovaties, experimenten en initiatieven die bijdragen aan het slimmer en schoner organiseren van de bereikbaarheid. Wat zijn de plannen? Meer ruimte voor initiatieven van bewoners, bedrijven en organisaties die de bereikbaarheid en leefkwaliteit van de stad kunnen verbeteren. Aandacht voor het ondersteunen van kleinschalige initiatieven die de woonomgeving verbeteren. Ruimte bieden in regelgeving en budget om experimenten en proefprojecten van de grond te krijgen, inclusief acceptatie van de bijbehorende risico s

18 In gesprek met de stad over Innovatie en experiment De gemeente kan innovatie urgent maken De gemeente Den Haag kan innovatie faciliteren, maar misschien is het beter innovatie urgent te maken, zo blijkt uit één van de discussies tijdens de Future Mobility Movement-bijeenkomst. Bijvoorbeeld door meer pilots te organiseren en inwoners actief te betrekken bij ideeën en projecten. Ruim 88,3% van de bezoekers aan de tentoonstelling heeft behoefte aan meer ruimte voor initiatieven van bewoners, bedrijven en organisaties die de bereikbaarheid of leefkwaliteit van de stad kunnen verbeteren. Slechts een klein deel van de bezoekers geeft aan het met de stelling oneens te zijn (7,4%): Er moet meer ruimte komen voor initiatieven van bewoners, bedrijven en organisaties die de bereikbaarheid en leefkwaliteit van de stad kunnen verbeteren % 16.6% 29.1% 42.6% Probeer zo veel mogelijk de ontwikkelingen voor te blijven en daar tijdig op in te spelen. Stimuleren gebruik (elektrische) deelauto s en -fietsen Walter Landstaat van Dutch Housing bespreekt tijdens de bijeenkomst van de Future Mobility Movement een mooi voorbeeld van duurzaam en innovatief wonen. Het gaat om het project ilofts, 43 woningen op de Calandkade. Voor deze woningen zijn slechts 14 parkeerplekken beschikbaar, maar ilofts zorgt wel voor deelauto s en deelfietsen. Ook deelnemers aan de werksessie Innovatie tijdens het Stadsgesprek Haagse Mobiliteitsagenda noemen deelfietsen en -auto s als een bekend en succesvol experiment. Veel mensen maken er gebruik van. Faciliterende rol gemeente Uit verschillende bijeenkomsten komt naar voren dat bestaande regelgeving innovatie nu vaak in de weg staat. Het zou helpen als de gemeente deze regelgeving versoepelt en bijvoorbeeld testlocaties aanbiedt. Ook wordt de gemeente genoemd als de partij bij uitstek om mensen bij elkaar te brengen en innovatie te stimuleren. Mobility-as-a-service: de gemeente zou het voortouw moeten nemen. (Reactie Stadsgesprek) De locaties van deelauto s zijn perfect! Het heeft mij doen besluiten om mijn auto van de hand te doen

19 Reizen zonder zorgen Met name uit het Stadsgesprek komt een behoefte aan zorgeloos reizen naar voren. Voetgangers willen minder wachttijden, fietsers willen (deel-)fietsen overal weg kunnen zetten en OV-reizigers wensen meer comfort en een kortere reistijd. Zelfrijdend vervoer kan in de toekomst menselijk falen en daarmee het aantal ongelukken reduceren. Al met al is het belangrijk om minder moeite te hoeven doen om van A naar B te komen en hiervoor meerdere keuzemogelijkheden te hebben. Waarbij niet het eigen autobezit centraal staat, maar waarbij mobiliteit als dienst of abonnement kan worden afgenomen bij verschillende aanbieders; Mobility as a Service. Irene Boskma spreekt tot slot tijdens de Future Mobility Movement-bijeenkomst over Turnn, een boekingsplatform voor slimme mobiliteit. Werknemers kunnen met één druk op de knop het meest geschikte vervoersmiddel voor dat moment kiezen en direct de kosten declareren bij de werkgever. Deze kan op zijn beurt inzien hoe duurzaam, snel en kostenefficiënt zijn werknemers zich verplaatsen; zo snijdt het mes aan twee kanten. Op termijn zou Turnn zich niet alleen op bedrijven maar ook op individuele reizigers willen richten. Reisinformatie aanbieden aan reizigers gaat al relatief goed, er is steeds betere dienstverlening. Met gebruik van big data kun je deze adviezen nog meer optimaliseren en op maat maken. (Reactie Stadsgesprek) Nawoord De Haagse Mobiliteitsagenda heeft veel waardevolle ideeën en reacties opgeleverd, die zoveel mogelijk zullen worden gebruikt en verwerkt bij het vervolg. Inmiddels worden voor verschillende thema s vervolgstappen gezet. Voor de fiets zal onder de titel Ruim baan voor de fiets een project worden gestart waarin het fietsbeleid tot 2040 wordt vormgegeven. Resultaten van dit project worden in de tweede helft van 2018 verwacht. Ook de Schaalsprong openbaar vervoer is al verder uitgewerkt, mede in relatie met de ontwikkeling van het Central Innovation District (het gebied tussen de drie hoofdstations van Den Haag) en de Binckhorst. De uitwerking van het parkeerbeleid wordt voorbereid door het testen van mogelijke oplossingen in pilots met deelauto s, andere parkeernormen en Park & Bike. Ook op het gebied van innovaties en ruimte maken zijn inmiddels vervolgacties van start gegaan. De komende jaren zal de stad veel nieuwe inwoners verwelkomen en zal ook de mobiliteit meegroeien, veranderen en vernieuwen. De Haagse Mobiliteitsagenda en de verzamelde reacties bieden een goede basis om de vragen en uitdagingen die op de stad afkomen van een passend antwoord te voorzien

20 Met dank aan alle organisatoren en deelnemers van de volgende bijeenkomsten: Parkingday 15 september 2017 Stadsatelier Ruimte voor de stad 3 oktober 2017 Platform Stad 14 september 2017 Fietsweek (met Fietsdebat en Fietsverwendag) 6 t/m 13 oktober CROW-KpVV verkiezing gemeente 23 augustus 2017 Future Mobility Movement 22 november 2017 Stadsgesprek Haagse Mobiliteitsagenda 30 november 2017 Werkbespreking Commissie Leefomgeving 13 december 2017 Copyright 2018 Gemeente Den Haag Tekst en redactie: Tabula Rasa Vormgeving en Illustraties: Jiska van den Berg Cartoons: Suus van den Akker 36 37

21