Green Public Procurement (GPP) awareness in. Belgium.

Transcriptie

1 Green Public Procurement (GPP) awareness in Belgium

2 Green public procurement awareness in belgium 22 juni 2010 Het juridische kader voor duurzame overheidsaankopen in België FOD Kanselarij van de Eerste Minister Dienst overheidsopdrachten C. Dardenne en S. Depré

3 Wettelijk en reglementair kader Europees 1. Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (voorheen: Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap) > algemene regels en beginselen, m.n. vrij verkeer van goederen en diensten en vrijheid van vestiging + afgeleide beginselen: gelijke behandeling, discriminatieverbod, wederzijdse erkenning, evenredigheid en transparantie 2. Europese richtlijn 2004/17/EG van het Europees Parlement de Raad van 31 maart 2004 houdende coördinatie van de procedures voor het plaatsen van opdrachten in de sectoren water- en energievoorziening, vervoer en postdiensten (speciale sectoren) Europese richtlijn 2004/18/EG van het Europees Parlement en de Raad van 31 maart 2004 betreffende de coördinatie van de procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten voor 3 werken, leveringen en diensten (klassieke sectoren)

4 Wettelijk en reglementair kader Europees Europese richtlijn 2009/33/EG van het Europees Parlement en de Raad van 23 april 2009 inzake de bevordering van schone en energiezuinige wegvoertuigen (klassieke en speciale sectoren) Pro memorie: 1. Interpretatieve mededeling van de Commissie d.d betreffende het Gemeenschapsrecht van toepassing op overheidsopdrachten en de mogelijkheden om milieuoverwegingen hierin te integreren 2. Interpretatieve mededeling van de Commissie d.d betreffende het Gemeenschapsrecht van toepassing op overheidsopdrachten en de mogelijkheden om sociale aspecten hierin te integreren 4

5 Wettelijk en reglementair kader Belgisch 1. Vigerende wetgeving: wet van 24 december 1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten + KB s van 8 en 10 januari en 18 juni 1996 (gunningsregels) + KB van 26 september 1996 met inbegrip van de AAV (uitvoeringsregels) 2. Toekomstige wetgeving: wet overheidsopdrachten en bepaalde opdrachten voor werken, leveringen en diensten van 15 juni nieuwe uitvoeringsbesluiten ter vervanging van de bovenstaande KB s 5

6 Wettelijk en reglementair kader Belgisch Federale omzendbrieven - Omzendbrief P&O/DO/1 van 27 januari Implementatie van het duurzame ontwikkelingsbeleid bij de overheidsopdrachten van leveringen gelanceerd door aanbestedende overheden van de federale overheid die behoren tot de klassieke sectoren [- Omzendbrief P&O/DD/2 van 18 november 2005 betreffende het aankoopbeleid van de federale overheid ter bevordering van het gebruik van duurzaam geëxploiteerd hout] -> in herziening - Omzendbrief 307quinquies van 13 juli Aanschaffen van personenvoertuigen die bestemd zijn voor de staatsdiensten en voor de instellingen van openbaar nut 6

7 Wettelijk en reglementair kader NB: verplichte Europese en Belgische wetgeving op milieu- en sociaal gebied Voorbeelden: - Richtlijn 96/71/EG - terbeschikkingstelling van werknemers - Richtlijn 2001/23/EG - behoud van de rechten van de werknemers bij de overgang van ondernemingen - Wet van betreffende productnormen ter bevordering van duurzame productie- en consumptiepatronen en ter bescherming van het leefmilieu en de volksgezondheid - KB van betreffende de autocontrole, meldingsplicht en traceerbaarheid in de voedselketen 7

8 Overzichtstabel (klassieke sectoren) Richtlijn 2004/18 (*) Wet 24/12/ KB Wet 15/06/ ontw-kb gunning 1. Voorwerp + techn. specificaties Art. 23 Art 82bis & 83bis Art Uitsluitingsgronden Art. 45 Art. 17 (W), 43 (L), 69 (D) Art Kwalitatieve selectie Art Art. 19&20ter (W), 45 (L), 71&73ter (D) Art. 67 (W), 69 (L), 70 (D) + Art Gunning (gunningscriteria ) Art. 53 Art. 16 Art Uitvoeringsvoorwaarden Art. 26 Art. 27 Art. 18 bis, 1 Art Voorbehouden opdrachten Art. 19 Art. 18 bis, 2 Art. 22 (*) zie ook de overwegingen 1, 5, 6, 28, 29, 33, 34, 43, 44 en 46 8

9 1. Voorwerp opdracht/technische specificaties A. Voorwerp opdracht Wat wil ik als aanbestedende overheid kopen? aanbestedende overheid heeft ruime gelegenheid om duurzaamheidsaspecten in rekening te nemen: niveau hangt af van bewustzijn en aanwezige kennis -> Marktverkenning! Voorbeelden: - Schoonmaakdiensten volgens milieuvriendelijke methode - Levering van groene electriciteit - Aankoop biologische geteelde groenten en fruit - Aankoop PC s aangepast aan behoeften van personen met handicap 9

10 1. Voorwerp opdracht/technische specificaties A. Voorwerp opdracht Bepaling voorwerp opdracht gebeurt in fase die voorafgaat aan toepassing regelgeving overheidsopdrachten -> impliceert keuzevrijheid aanbestedende overheid Beperking: algemene regels en beginselen Gemeenschapsrecht (Verdrag) -> geen beperking mededinging, m.n. t.a.v. buitenlandse inschrijvers 10

11 1. Voorwerp opdracht/technische specificaties B. Technische specificaties Voorafgaande opmerking: rekening houden met bindende internationale (Eur) en nationale wetgeving (die met Gemeenschapsrecht verenigbaar is) - op vlak van milieu, bijv: verbod op gebruik van bepaalde schadelijke stoffen; - op sociaal vlak, bijv: bescherming gezondheid en hygiëne Techn. Spec. = kenmerken waaraan product of dienst volgens AO moet voldoen om te beantwoorden aan het gebruik waarvoor het is bestemd -> objectieve en meetbare eigenschappen gekoppeld aan voorwerp opdracht 11

12 1. Voorwerp opdracht/technische specificaties B. Technische specificaties In definitie wordt uitdrukkelijk verwezen naar niveau van milieuvriendelijkheid en toegankelijkheidscriteria om rekening te houden met behoeften gebruikers Hoe definiëren? 1. verwijzen naar internationale/europese/nationale norm, cf. milieukeur (bijv. ecolabel) 2. omschrijven prestatie- of functionele eisen 3. combinatie van 1 en 2 12

13 1. Voorwerp opdracht/technische specificaties B. Technische specificaties Voorwaarden/beperkingen: - vermeld in opdrachtdocumenten (bestek) - ingeval gebruik normen, toelaten dat met elk passend middel (bijv. testverslag onafhankelijk labo) wordt aangetoond dat product/dienst voldoet aan eisen technische specificaties - in elk geval moeten tech. specificaties inschrijvers gelijke toegang bieden en mogen ze niet tot ongerechtvaardigde belemmeringen van de mededinging leiden 13

14 1. Voorwerp opdracht/technische specificaties B. Technische specificaties NB: variante = alternatieve conceptie-of uitvoeringswijze die hetzij op vraag van de AO, hetzij op initiatief van een inschrijver wordt ingediend Bijv: bij aankoop voertuigen: - basisoplossing: dieselmotor (+ roetfilter) - variante oplossing: hybride of elektrische motor Met name vrije variante geeft mogelijkheid tot innovatie (cf. nieuwe milieuvriendelijke technieken) 14

15 1. Voorwerp opdracht/technische specificaties B. Technische specificaties NB: aankoop van schone en energiezuinige voertuigen (zie de voormelde RL 2009/33/EG) Aanbestedende overheden dienen rekening te houden met energie- en milieueffecten (minstens energieverbruik, CO²uitstoot en uitstoot van Nox, NMHC en fijne stofdeeltjes) Een mogelijkheid om dit te doen (naast de gunningscriteria infra) is door technische specificaties inzake energie- en milieuprestaties mbt de voormelde effecten alsmede eventuele bijkomende effecten op te nemen 15

16 2. Uitsluitingsgronden (toegangsrecht) = verplichte en facultatieve gronden (limitatief in reglementering) op basis waarvan aan kandidaten en inschrijvers toegang tot de procedure kan worden ontzegd Voorbeelden: - definitieve veroordeling voor misdrijf dat professionele integriteit aantast, bijv. overtreding milieuwetgeving, inbreuk antiracismewet - zware beroepsfout bij uitvoering vorige opdracht - niet hebben voldaan aan sociale zekerheidsverplichtingen (betaling RSZ) 16

17 3. Kwalitatieve selectie Kwalitatieve selectiecriteria = criteria ter beoordeling van de bekwaamheid van kandidaten en inschrijvers 2 soorten: (- financiële en economische draagkracht) - technische draagkracht/beroepsbekwaamheid -> reglementering bevat lijsten van criteria die kunnen worden gebruikt (W/L/D) Voorbeelden: - schoonmaakdiensten: verklaring over gebruikte materieel/producten - eis dat men voldoet aan bepaalde normen inzake milieubeheer (zie EMAS) - referenties van opdrachten met aandacht voor opleiding langdurig werklozen 17

18 3. Kwalitatieve selectie Voorwaarden/beperkingen: - In verhouding tot aard, doel en omvang opdracht - Specifiek wat betreft eis dat men voldoet aan bepaalde normen inzake milieubeheer: «uitsluitend in passende gevallen» 18

19 4. Gunning (gunningscriteria) Twee mogelijkheden om een opdracht te gunnen: - Laagste prijs (aanbesteding/onderhandelingsprocedure) - Econ. Voordeligste offerte (offerteaanvraag/onderhandeligsproc.) Econ. voordeligste offerte: keuze offerte op basis van meerdere gunningscriteria: prijs, kwaliteit, technische waarde, milieukenmerken, sociale overwegingen, (zie niet-limitatieve opsomming in de wet) Voorbeelden: - milieukenmerken: niveau CO²-uitstoot, energieverbruik van een product, - sociale overwegingen (aanvullend criterium): voorwerp opdracht heeft tegelijk betrekking op schoonmaakdiensten en opleiding jongeren 19

20 4. Gunning (gunningscriteria) Weging van de gunningscriteria Voorwaarden gebruik duurzame gunningscriteria: - vermeld in opdrachtdocumenten - in overeenstemming met principes Verdrag en mogen AO geen onbeperkte keuzevrijheid laten - rechtstreeks verband met voorwerp opdracht en moet objectieve vergelijking op basis van waardeoordeel mogelijk maken (slecht voorbeeld: «ecologisch verantwoord product») zie ook: problematiek ethische criteria bijv: fair trade-koffie 20

21 4. Gunning (gunningscriteria) NB: aankoop van schone en energiezuinige voertuigen (zie de voormelde RL 2009/33/EG) Aanbestedende overheden dienen rekening te houden met energieen milieueffecten (minstens energieverbruik, CO²-uitstoot en uitstoot van Nox, NMHC en fijne stofdeeltjes) Een mogelijkheid om dit te doen (naast de technische specificaties) is door deze effecten te gebruiken als gunningscriteria Ingeval de energie-en milieueffecten worden uitgedrukt in kosten, dient gebruik te worden gemaakt van de in de RL bepaalde methodologie voor de berekening van de operationele levensduurkosten 21

22 5. Uitvoeringsvoorwaarden = voorwaarden gesteld aan uitvoering opdracht (contractuele bepalingen) Voorbeeld: eerbiedigen basisconventies Internationale Arbeidsorganisatie (verbod kinderarbeid, vakbondsvrijheid, ), gelijke kansenbeleid, bescherming leefmilieu, Probleem: controle op de naleving Voorwaarden: - vermeld in opdrachtdocumenten (transparantie) - geen verkapte techn. specificaties, selectie-of gunningscriteria (alle gegadigden moeten in principe in staat zijn om uitvoering te geven aan de clausules) - in overeenstemming met principes Verdrag 22

23 6. Voorbehouden opdrachten = reserveren van deelname aan een procedure voor: -> beschuttende werkplaatsen (personen met een handicap) (nu: opdrachten < Europese drempels; in toekomst: ongeacht bedrag) -> sociale inschakelingsondernemingen (moeilijk in het arbeidsproces te integreren personen) (enkel voor opdrachten < Europese bekendmakingsdrempels) Voorwaarden: - vermelden in opdrachtdocumenten (transparantie) - verbod op discriminatie 23

24 7. Diverse Sociale en fiscale verplichtingen bepalingen in wetgeving verplichten tot het naleven en het doen naleven door eventuele onderaannemers (zie art. 12 wet en art. 42 nieuwe wet ) Arbeidsbescherming Wanneer AO in opdrachtdocumenten vermeldt bij welke instantie de inschrijvers info kunnen verkrijgen over de op de opdracht toepasselijke verplichtingen inzake arbeidsbescherming en arbeidsvoorwaarden, moeten de inschrijvers in hun offerte verklaren dat zij hiermee rekening hebben gehouden (nieuw artikel 86bis KB ) 24

25 7. Diverse! Onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking In de door de wet bepaalde gevallen (zie art. 17, 2, wet ; art. 26, 1, wet ); zie opdrachten < euro excl. btw -> meer ruimte voor duurzaamheidscriteria want soepele procedure: - geen bekendmaking; AO raadpleegt inschrijvers naar keuze - onderhandelingen Beneden euro: gunning met een aangenomen factuur 25

26 8. Nuttige links