Duurzame overheidsopdrachten

Transcriptie

1 Duurzame overheidsopdrachten 3 maart 2016 Frauke Van Goethem Filip Deproost Elke Casteleyn 1 Wat? Planet Ecologisch verantwoord People Sociaal bekommerd Profit Met oog voor kostenefficiëntie 2 Ecologische duurzaamheid door Frauke Van Goethem 1

2 Europees Beleid en.htm Maatregel ikv Europa 2020 de EU-strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei Handboek Buying Green hoe milieucriteria opnemen in OO 3 Waarom groen aankopen? Geld besparen Levenscycluskosten, energie- en/of waterbesparing, besparen op afvalverwijderingskosten Marktsturende rol Voorbeeldfunctie Goed voor milieu Grondstoffen en energie besparen; afval en verontreiniging verminderen; bevorderen duurzame gedragspatronen 4 Ecologische duurzaamheid door Frauke Van Goethem 2

3 Hulpmiddelen EU-criteria voor 21 producten dienstengroepen Informatie GPP website (nieuwsbrief, evenementen, FAQ, praktijkvoorbeelden, studies, ) Wettelijk kader mogelijkheid om milieudoelstellingen te integreren 5 Hulpmiddelen Sectoriële wetgeving - IT-apparatuur voor kantoren: EU Energy Star label - Wegvoertuigen: methodologie voor berekenen operationele kosten tijdens levensduur (Richtlijn 2009/33/eg) - Gebouwen: min. eisen mbt EPB voor nieuwbouw en ingrijpende renovaties. Vanaf 1 jan 2019 BEN voor nieuwbouw 6 Ecologische duurzaamheid door Frauke Van Goethem 3

4 Hoe groen aankopen? 2. Aanbestedingsproces 4. Leveranciers, dienstverleners en aannemers selecteren 5. Inschrijvingen evalueren 6. contractuitvoeringsclausules Beleidskeuze maken prioriteitsectoren duidelijke doelen verantwoordelijken aanduiden monitoring Verankeren in bestuursakkoord of algemeen meerjarenplan. Zie modeltekst VVSG 8 Ecologische duurzaamheid door Frauke Van Goethem 4

5 1.2 Prioriteiten vaststellen 3 belangrijke factoren: milieueffect impact op begroting potentieel om markt te beïnvloeden andere factoren: politieke prioriteiten, beschikbaarheid, kostenoverwegingen, zichtbaarheid, andere praktische overwegingen Doelstellingen vaststellen Duidelijk geformuleerd - groeipad Van belang voor interne en externe communicatie: breed draagvlak! Algemene OF product-/dienstspecifieke OF operationele inkoopdoelstellingen Doeltreffend monitoringsysteem Voorbeeld: federale en Vlaamse regering 10 Ecologische duurzaamheid door Frauke Van Goethem 5

6 Federaal aankoopbeleid 50% duurzame aankopen tegen 2011 Omzendbrief 21/05/2014 Handleiding Duurzame aankopen I. opname van ecologische criteria II. Opname van sociale criteria III. Moraal en sociale ethiek 11 Vlaams aankoopbeleid 100% duurzame overheidsopdrachten tegen 2020 Actieplan Doel: nieuwe dynamiek + betere coördinatie van proces duurzame overheidsopdrachten Actieplan acties en maatregelen; krachtlijnen Vlaams plan OO 12 Ecologische duurzaamheid door Frauke Van Goethem 6

7 1.4 Bronnen van criteria EU-criteria voor 21 producten dienstengroepen kerncriteria en uitgebreide criteria Gids voor duurzame aankopen voor 12 categorieën met meer dan 250 producten en diensten opgesteld door federale overheid Milieukeuren of labels (opgelet: je kan niet eisen dat producten of diensten dit moeten hebben) Netwerken Leren van andere overheden Informatie delen Steunpunt duurzame overheidsopdrachten VVSG: Klankbord duurzame OO (volgende op 21 april 2016), 15 wegwijzers, organiseren infosessie, voorbeeldbestekken 14 Ecologische duurzaamheid door Frauke Van Goethem 7

8 Hoe groen aankopen? 2. Aanbestedingsproces 4. Leveranciers, dienstverleners en aannemers selecteren 5. Inschrijvingen evalueren 6. contractuitvoeringsclausules Aanbestedingsproces 2.1 Overzicht overheidsopdrachten Maak jaarlijkse planning op Communiceer planning naar alle diensten Wanneer moet bestek opgesteld worden? Welke aankopen gebeuren al duurzaam? Zijn er contracten die aflopen? 16 Ecologische duurzaamheid door Frauke Van Goethem 8

9 2. Aanbestedingsproces 2.2 Overleg met de markt Kennis over markt mbt beschikbaarheid, kosten, mogelijke praktische consequenties van groenere alternatieven, Marktonderzoek: online, telefonisch, Technische dialoog mag, maar opletten voor oneerlijk voordeel Markt ruim op voorhand inlichten Aanbestedingsproces 2.3 opstellen overtuigende businesscase Levenscycluskostenberekening (LCC) Vermijd greenwashing Gezamenlijke aankoop Onderhouds- en energieprestatiecontract (OEPC) 18 Ecologische duurzaamheid door Frauke Van Goethem 9

10 Hoe groen aankopen? 2. Aanbestedingsproces 4. Leveranciers, dienstverleners en aannemers selecteren 5. Inschrijvingen evalueren 6. contractuitvoeringsclausules Voorwerp definiëren Grote vrijheid, maar opletten voor gelijke mededingingsvoorwaarden Feitelijke behoeften inschatten (is aankoop wel ndzkl?, kleiner volume,..) Belangrijkste milieueffecten identificeren Algemene visie van bestuur opnemen 20 Ecologische duurzaamheid door Frauke Van Goethem 10

11 3.2 Milieutechnische specificaties beschrijving van de opdracht Minimale, meetbare technische vereisten Verwijzen naar (inter)nationale normen, in termen van prestaties of functionaliteit Verwijzen naar passende specificaties van milieukeuren of labels Materialen en productiemethoden specifiëren Moet betrekking hebben op fabricage van product en bijdragen aan de productkenmerken Bv bestaan uit gerecycleerde materialen, stroom afkomstig van groene energiebron 22 Ecologische duurzaamheid door Frauke Van Goethem 11

12 3.4 Gebruik van varianten Inschrijvers toestaan alternatief te voorzien In aankondiging aangeven Min. eisen specifiëren Evalueren op basis van zelfde set gunningscriteria Meer flexibiliteit voorwaarden voor gebruik milieukeuren 24 Ecologische duurzaamheid door Frauke Van Goethem 12

13 3.5 voorwaarden voor gebruik milieukeuren Kenmerken van product of dienst specifiëren Geen criteria die betrekking hebben op alg managementpraktijk Gebaseerd op wetenschappelijke gegevens Je kan niet eisen dat bedrijf of product gecertificeerd moet zijn! 25 Hoe groen aankopen? 2. Aanbestedingsproces 4. Leveranciers, dienstverleners en aannemers selecteren 5. Inschrijvingen evalueren 6. contractuitvoeringsclausules 26 Ecologische duurzaamheid door Frauke Van Goethem 13

14 4. Leveranciers, dienstverleners en aannemers selecteren 4.1 Uitsluitingscriteria Bedrijven uitsluiten vanwege inbreuk op milieuwetgeving Enkel als er nationale wetgeving bestaat die de inbreuk gelijkstelt aan een fout bij de beroepsuitoefening Leveranciers, dienstverleners en aannemers selecteren 4.2 Selectiecriteria Milieutechnische capaciteit: kan het bedrijf de opdracht uitvoeren Milieubeheerssystemen: gericht op verbeteren algemene milieuprestatie van bedrijf Vb. EMAS en ISO Certificaat kan niet geëist worden Moet rechtstreeks verband houden met uitvoering van de opdracht 28 Ecologische duurzaamheid door Frauke Van Goethem 14

15 Hoe groen aankopen? 2. Aanbestedingsproces 4. Leveranciers, dienstverleners en aannemers selecteren 5. Inschrijvingen evalueren 6. contractuitvoeringsclausules Offertes evalueren 5.1 Gunningscriteria Ofwel uitsluitend criterium prijs ofwel economisch meest voordelige opdracht (is ook afhankelijk van gekozen procedure) Weging aan elk criterium geven Vooraf te bepalen en duidelijk opnemen in bestek Moeten verband houden met de opdracht Geen selectiecriteria 30 Ecologische duurzaamheid door Frauke Van Goethem 15

16 5. Offertes evalueren 5.2 Levenscycluskostberekening Hoe definieer je de kosten? Alle kosten in aanmerking nemen Langetermijnvisie Aankoopprijs miv levering, installatie, Bedrijfskosten miv energie, reserveonderdelen, onderhoud, Kosten na einde levensduur zoals buiten bedrijfstelling of verwijdering Offertes evalueren 5.2 Levenscycluskostberekening Door rekening te houden met alle kosten zullen duurzame alternatieven vaak als goedkoopste er uit komen. Besparingen op energie- en waterverbruik Kan ook rekening houden met externe milieueffecten, maar wel verband houden met voorwerp opdracht (vb richtlijn inzake schone wegvoertuigen 32 Ecologische duurzaamheid door Frauke Van Goethem 16

17 5. Offertes evalueren 5.2 Levenscycluskostberekening Voor juiste beoordeling volgende in aanmerking nemen: - levensduur - discontopercentage (nationale rentevoet) - beschikbaarheid en betrouwbaarheid van gegevens Offertes evalueren 5.2 Levenscycluskostberekening-Hulpmiddelen Calculator voor aankoop van voertuigen: methode LCC- berekening in bouw: on/files/compet/life_cycle_costing/final_report_e n.pdf Ecologische duurzaamheid door Frauke Van Goethem 17

18 Hoe groen aankopen? 2. Aanbestedingsproces 4. Leveranciers, dienstverleners en aannemers selecteren 5. Inschrijvingen evalueren 6. contractuitvoeringsclausules Contractuitvoeringsclausules 6.1 Regels Geen verkapte technische specificaties, gunnings- of selectiecriteria Naleving ervan mag alleen bewaakt worden tijdens uitvoering van contract Duidelijk opnemen in bestek Moeten verband houden met uitvoering van de opdracht. 36 Ecologische duurzaamheid door Frauke Van Goethem 18

19 6. Contractuitvoeringsclausules 6.2 Voor levering van goederen Duurzame leveringswijze Manieren om milieu-effecten van opdracht te verminderen: - laten leveren in passende hoeveelheid - leveren buitenspitsuur - bijhorende verpakking terugnemen - leverancier vragen om op info te verstrekken over CO 2 -uitstoot door levering en welke maatregelen om deze gedurende looptijd contract te verminderen Contractuitvoeringsclausules 6.3 Voor levering van werken of diensten Hoe dienst of werk wordt uitgevoerd Opleiding van personeel van de contractant Vervoer van producten en hulpmiddelen naar leveringsplaats Verwijdering van gebruikte producten of verpakkingen 38 Ecologische duurzaamheid door Frauke Van Goethem 19

20 6. Contractuitvoeringsclausules 6.4 Toezicht op contractnaleving Enkel doeltreffend mits passend toezicht op naleving Hoe? - Bewijs van naleving vragen - Steekproefsgewijze controle - Derde partij inhuren om toezicht op naleving te houden 39 Samenvatting Duurzaam aankopen. Hoe eraan beginnen? 2. Breed draagvlak creëren 3. Overzicht van de overheidsopdrachten 4. Stap voor stap: beginnen met 1 productgroep 5. Info verzamelen + marktonderzoek 40 Ecologische duurzaamheid door Frauke Van Goethem 20

21 Samenvatting Hoe milieuvriendelijke criteria opnemen in bestek? 1. Bepaal de werkelijke behoefte 2. In het voorwerp van de opdracht 3. Selectiecriteria 4. Technische specificaties 5. Gunningcriteria 6. Uitvoeringsvoorwaarden 41 Bedankt voor uw aandacht! Vragen? Info: Frauke Van Goethem Ecologische duurzaamheid door Frauke Van Goethem 21