T A I CHI BIJ OUDEREN

Transcriptie

1 T A I CHI BIJ OUDEREN Laforce Annik Wat is Tai Chi Oorspronkelijk was Tai Chi een vechtkunst die in het oude China werd beoefend. Tegenwoordig wordt Tai Chi minder toegepast als een vorm van zelfverdediging maar eerder beoefend ter bevordering van een gezond leven. In het China van nu zie je dagelijks groepen mensen die in een park of op een grasveld met zijn allen erg trage en vloeiende bewegingen maken. Er bestaan verschillende uitvoeringen. Zo heb je bv de 24-vorm en de 40- vorm. Die zachte, vloeiende en harmonieuze bewegingen zijn gericht op het verbeteren van de energiecirculatie in het gehele lichaam, het losmaken van de gewrichten, het voorzien van zuurstof in de spieren en het ontspannen van het zenuwstelsel. Deze actieve rustige vorm van bewegen geeft je meer energie, kracht en uithouding en is daarom geschikt voor iedereen, zowel jong als oud. Het gaat niet om de prestatie, Tai Chi doe je op je eigen tempo en het is niet de bedoeling het lichaam te forceren. Tai Chi bij ouderen. Zoals hierboven vermeld kan iedereen deelnemen aan Tai Chi lessen. Doordat evenwicht en balans tijdens het uitvoeren van de Tai Chi voortdurend van belang is kan deze bewegingsvorm bij mobile ouderen zeker goed gebruikt worden als valpreventie!

2 Voor minder mobile mensen is het echter aan te raden om te zitten op een stoel, liefst zonder armleuningen. Bij een rolwagen worden de armleuningen en de voetsteunen verwijderd indien mogelijk. Onze bewoners hebben weinig lichaamsbeweging en daarom wordt er rustig gestart om de spieren op te warmen en de bloedsomloop op gang te brengen. Belangrijk hierbij is het ritme van de ademhaling om zo tot ontspanning te komen. De Tai Chi sessies worden dan ook begeleid door rustige muziek. Elke keer worden de bewegingen herhaald ervoor zorgdragend dat deze bij elke sessie ongeveer op dezelfde volgorde uitgevoerd wordt. Bij regelmatige deelname aan de Tai Chi sessies worden die bewegingen immers herkend zodat het geheugen gestimuleerd wordt! De deelnemers worden ook zelfzekerder en kunnen zich bij de uitvoering van de bewegingen beter ontspannen. Dat zie je in de groep want er wordt regelmatig gelachen en zachtjes gepraat, soms worden anderen gestimuleerd om de oefening zo goed mogelijk uit te voeren! Soms valt er wel iemand in slaap.. Door de geleidelijke invoering van nieuwe bewegingen worden de concentratie en het geheugen bevorderd. Sommige van deze bewegingen zijn vrij complex. Op deze wijze worden psychomotorische en cognitieve functies aangesproken. Als afsluiter van het eerste deel van de Tai Chi worden verschillende bewegingen na elkaar uitgevoerd wat ons terugbrengt naar de trage vloeiende dans door Chinezen in het park. Voor onze oudere minder mobile mensen bedacht in ik de 6-vorm. Deze vorm duurt niet te lang en heeft repeterende bewegingen. Ik kan alleen maar beamen dat elke deelnemer na deze moeilijke uitvoering erg fier is dit nog te kunnen, wat ik dan telkens ook afsluit met een warm applaus voor jezelf! Dan zie ik alleen nog lachende, ontspannende gezichten!!

3 De les wordt beëindigd met een vingerdans waarna we volledig trachten tot ontspanning te komen door een onzichtbare boom te omarmen waarbij de ademhaling weer centraal staat. Daarna laten we de verkregen energie via kleine klopjes door ons lichaam stromen. Aandachtspunten Elke les duurt ongeveer een uur. Dat is al vrij lang doordat de deelnemers immers algemeen weinig bewegen. De zithouding is van belang en er wordt regelmatig erop toe gezien dat iedereen, volgens eigen kunnen, zo goed mogelijk rechtop zit, beide voeten op de grond. Het maakt niet uit of de beweging correct wordt uitgevoerd, het belangrijkst is dat de deelnemer plezier heeft aan Tai Chi en daardoor de oefeningen zo goed mogelijk probeert mee te doen naar eigen vermogen. Tai Chi mag nooit pijn uitlokken!! Personen die bij bepaalde bewegingen problemen hebben geef ik persoonlijke instructies om toch mee te kunnen doen. Dit is zeer belangrijk voor het zelfvertrouwen! Regelmatig hoor ik van personen dat ze de bewegingen niet zullen kunnen uitvoeren maar door de individuele aanpassing word de drempel verlaagd! Door spanning ontstaan blokkades door ontspanning lossen die op!! In deze wereld is niets zo zacht of dun als water. Niets is zozeer in staat het harde en onbuigzame te dwingen. Iedereen weet dat het zwakke het sterke overwint, dat hardheid plaats maakt voor zachtheid. En toch stelt niemand op die manier vragen. LAO-TZU ( v. C.)

4 Tai Chi in de praktijk Bij elk begin van de sessie begroeten wij elkaar We maken een vuist (de zon) met de L-hand. De R-hand is gestrekt. De leraar zegt: Tong xue Hao ('toeng-hswee hau') : welkom leerlingen De leerlingen antwoorden : Lǎoshī Hao ('Laosi hau') : welkom leraar ( de maan) De uitgangshouding Voeten naast elkaar op de grond of op de voetsteunen. Rechtop zitten en rug liefst van de rugleuning af. Voeten eventueel van de voetsteunen af. Hoofd naar boven duwen, tong tegen het verhemelte. Schouders ontspannen. Handen op de schoot. Enkele opwarmingsoefeningen Breng de handen zachtjes van op de schoot naar boven (inademen) en naar beneden uitademen Leg de L-hand op de borst, R-hand op de buik. Zacht inademen en zacht uitademen. Breng het hoofd naar boven (inademen) en naar beneden (uitademen). Draai het hoofd van links naar rechts Breng de schouders naar voor, naar boven (inademen), naar achter en naar voor (uitademen). Breng de schouders naar achter, naar boven (inademen), naar voor en naar achter (uitademen). Houdt de handen vooruit, elleboog gebogen. Draai in de polsen, handpalmen blijven naar beneden gericht.

5 Leg je 2 handen op de schoot, handpalmen naar boven gericht. Glijdt nu zacht zijdelings rond een denkbeeldige bal die op de schoot ligt (inademen). Boven aangekomen duwen we de lucht zacht terug naar beneden (uitademen). Leg de L-hand op het L-been met de handpalm naar boven. Breng de L- hiel zacht omhoog. Breng op hetzelfde moment de L-hand zacht omhoog tot op borsthoogte. Draai de hand en duw die zacht terug tot aan het been terwijl de hiel van de voet terug op de grond gaat. Draai de handpalm terug naar boven en herhaal. Neem een kleine (denkbeeldige) bal vast en draai die rond. Iedereen plaatst dezelfde hand bovenaan en onderaan. De vingerdans: Tik op muziek afwisselend met de wijsvinger, de middenvinger, de ringvinger en de pink op de duim. De boom omarmen en afsluiten van de sessie (ademhaling!) Leg de armen rond een (denkbeeldige) bal, de handpalmen naar elkaar gericht Houdt hoofd en lichaam goed rechtop Adem traag in en uit, luister naar zachte muziek Sluit de ogen en houdt een viertal minuten aan Open de ogen Breng de handen naar voor op schouderbreedte, breng ze vervolgens naar je toe en duw de lucht zachtjes naar beneden duwen Klap 1 keer in de handen en wrijf in de handen. Wrijf rond de ogen, te beginnen in de ooghoeken. Wrijf op voorhoofd en wangen. Tokkel op het hoofd naar de achterzijde van het hoofd. Klop zacht op de schouder, klop langs de bovenarm naar de vingertoppen. Draai de hand om en klop terug van de schouders naar de vingertoppen. Idem andere arm.

6 Klop verder zacht op het lichaam voor en achter, zo verder het L-been en R-been afkloppen. Het afkloppen van het lichaam gebeurt volgens eigen kunnen Opmerking: deelnemers die de armen niet lang voor zich uit kunnen houden mogen, voor de dames de R-hand op hun buik juist onder de navel leggen met daarop hun L-hand. De heren leggen eerst de L-hand onder de navel en daarop de R-hand. Iedereen heeft goed meegedaan, naar eigen vermogen daarom: een groot applaus voor jezelf! Op het einde van de sessie begroeten wij elkaar De leraar: Tong xue Zai Jian ('toeng-hswee tjau tjan'): tot ziens leerlingen De leerlingen antwoorden: Lǎoshī Zai Jian ('Laosi tjau tjan ') : tot ziens leraar. Nawoord Dit schrijven is maar een proevertje van wat (zit)tai Chi inhoudt. Ik raad je aan om, wanneer je deze bewegingsvorm wil introduceren in je instelling, zelf een basiscursus Tai Chi te volgen. Zo zal je vlotter kunnen omgaan met je deelnemers en hen beter aanvoelen. En het is nog positief ook voor je lichaam en geest!