Diabetes Mellitus rondom een operatie: wat moeten we ermee?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Diabetes Mellitus rondom een operatie: wat moeten we ermee?"

Sonja de Vos
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Diabetes Mellitus rondom een operatie: wat moeten we ermee? Maarten Visscher Resident in Anaesthesiology PhD Candidate

2 Casus Patient, mw. D, 63 jr, lapchol VG: 1x HNP OK 1990 MI 1996 DM Med: PCM, gliclazide, ascal All: huisstof Nuchter, medicatie met water ingenomen vanochtend Waar moet u op letten?

3 Inhoud Diabetes Mellitus DM op OK; gevolgen DM op OK; behandeling Slot

4 Inhoud Diabetes Mellitus DM op OK; gevolgen DM op OK; behandeling Slot

5 Diabetes Mellitus Diabetes mellitus type 1 Diabetes mellitus type 2 Medicijngebruik

6 Acute/Stress Hyperglykemie

7 Diabetes Mellitus Nuchter glucose 7.0 mmol/l Random glucose 11.1 mmol/l

8 Glucose huishouding Weefsels Insuline Bloedvat Glucose Pancreas

9 DM type 1 Weefsels Insuline Bloedvat Glucose Pancreas

10 DM type 2 Weefsels Insuline Bloedvat Glucose Pancreas

11 Gevolgen van diabetes mellitus

12 Behandeling van diabetes mellitus DM type 1: - Insuline DM type 2: - 1. Metformine - 2. SU s (tolbutamide, glibenclamide, gliclazide), ea - 3. Insuline

13 Omvang van het probleem Personen met diabetes in Nederland % DM2 9% DM1

14 Omvang van het probleem Hermanides et al, NTvG, 2008

15 Omvang van het probleem Finucane et al, Lancet, 2011

Omvang van het probleem Patiënten met DM hebben een 2-6 maal vergrote kans om geopereerd te worden 12.

16 Omvang van het probleem Patiënten met DM hebben een 2-6 maal vergrote kans om geopereerd te worden % van de patiënten in een ziekenhuis hebben DM Aubert et al, Diabetes-Related Hospitalization and Hospital Utilization.National Institutes of Health, 1995 Clement et al, Diabetes Care, 2004 De Berardis et al, Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2011

17 Inhoud Diabetes Mellitus DM op OK; gevolgen DM op OK; behandeling Slot

18 DM op OK; gevolgen Verhoogd risico op complicaties en overlijden in het ziekenhuis Umpierrez et al, J Clin Endocrinol Metab 2002

19 DM op OK; gevolgen Veel co-morbiditeit Diabetische keto-acidose/hyperosmolair coma Hypoglycemie Hyperglykemie

20 Diabetische keto-acidose DM type 1 Glucose 17 mmol/l, ph < 7.3 en ketonen in urine Kussmaul-ademhaling, tekenen van uitdroging, acetongeur Uitlokkende factor: infectie, cardiovasculair, OK!

21 Hyperosmolair coma DM type 2 Glucose ~> 33 mmol/l Verwardheid, dehydratie, coma Kan gepaard gaan met keto-acidose Behandeling van keto-acidose en hyperosmolaire ontregeling Iom internist Vochtsuppletie Insuline, aanvangsbolus 0,15 E/kg bolus i.v, dan pomp Kalium (zn, afhankelijk van uitgangskalium) Glucose niet sneller dalen dan 3-4 mmol/l per uur Acute boekje, van Zuiden Communications, 2006

22 Hypoglykemie DM 1 en 2 Glucose < 3.9 mmol/l Bij insuline, SU s Transpireren, tremor, tachycardie en/of gedragsveranderingen, sufheid, insulten, coma Ook bij leverfalen, alcohol intoxicatie

23 Hypoglykemie

24 Behandeling hypoglykemie Druivensuiker + oraal gram koolhydraten (boterham, vla) Ernstiger c.q. coma: 50 ml glucose 40% i.v. (alternatief 100 ml 20%), daarna, na bijkomen, oraal gram koolhydraten. Onvoldoende respons nogmaals 25 ml 40% glucose en vervolgens onderhoudsinfuus 5 of 10% glucose. Cave lang aan- houdend effect SU s, vooral gliclazide en glimepiride. Acute boekje, van Zuiden Communications, 2006

25 (Stress) Hyperglykemie Glucose > ~8-10 mmol/l Tijdelijk staken van medicatie Operatie

26 Stress-hyperglykemie Patient, 63 jr, lobectomie VATS Blanco VG I-stat uit arterielijn: glucose 11.2 mmol/l Wat nu?

27 Stress Hyperglykemie Glucose (mmol/l) Baseline On platform After Jump

28 Stress Hyperglykemie Kruyt et al, Diabetes Technol Ther. 2012

29 Stress Hyperglykemie 9 patients without DM, elective hip surgery Hermanides et al, Neth J Med, 2009

30 Stress Hyperglykemie Weefsels Insuline Bloedvat Glucose Adrenaline Cortisol Pancreas

31 Dungan et al, Lancet, 2009 Stress Hyperglykemie

32 Stress Hyperglykemie Umpierrez, Crit Care Med, 2002

33 Gevolgen van hyperglykemie Risico op trombosebeen bij hyperglykemie na een heupoperatie Glucose dag 1 na heupok OR voor trombose 2 1,5 1 0,5 0 < >7.9 mmol/l Hermanides et al, JTH, 2010

34 Gevolgen van hyperglykemie Risico op complicaties/overlijden na Buikchirurgie Thoraxchirurgie Vaatchirurgie IC Hartinfarct CVA Eshuis, Hermanides et al, Ann Surg, 2011 Dungan, Lancet, 2009

35 Inhoud Diabetes Mellitus DM op OK; gevolgen DM op OK; behandeling Slot

36 DM op OK; behandeling Ochtend van de OK Geen orale anti-diabetica Metformine lactaatacidose SU s (gliclazide, glimepiride) hypoglykemie Halvering of weglaten ochtenddosering insuline Pre-operatief glucose meten

37 DM op OK: behandeling Tijdens de operatie Zowel bij DM als bij stress hyperglykemie Glucose <10 mmol/l Geen hypo s! Insuline

38 Insulin iv vs sc 10 IU Actrapid sc 5 IU Actrapid iv Potocka et al, J Clin Pharmacol, 2011

39 Insulin iv vs sc Gezond persoon Elbers and Ince, Crit Care, 2006

40 Insulin iv vs sc Gezond persoon Septische shock Elbers and Ince, Crit Care, 2006 Elbers and Ince, Crit Care, 2006

41 DM op OK: behandeling Tijdens de operatie Zowel bij DM als bij stress hyperglykemie Glucose <10 mmol/l (en in ieder geval boven 4.5 mmol/l) Geen hypo s! Insuline IV Controle na min ADA, Diabetes Care, 2010

42 Manual Master, Diakweb, 2012 DM op OK; behandeling

43 Inhoud Diabetes Mellitus DM op OK; gevolgen DM op OK; behandeling Slot

44 Conclusie Diabetes bij ± 1 op de 4 patiënten op OK Verschil tussen type 1 en type 2 Type 1: insuline, keto-acidose Type 2: orale medicatie, hyperosmolair Wees alert op hypoglykemie (ochtend medicatie) en hyperglykemie Hyperglykemie kan ook voorkomen bij mensen zonder DM Peroperatieve behandeling: insuline

45 Casus Patient, mw. D, 63 jr, lapchol VG: 1x HNP OK 1990 MI 1996 DM Med: PCM, gliclazide, ascal All: huisstof Nuchter, medicatie met water ingenomen vanochtend Waar moet u op letten?

46 Vragen?

48 Dexamethason

49 Glucose respons

Vergelijkbare documenten

Belangenverstrengeling. Acute Diabeteszaken Wat zien we op de SEH en wat zijn de valkuilen. Drie valkuilen bij Comorbiditeit

Belangenverstrengeling. Acute Diabeteszaken Wat zien we op de SEH en wat zijn de valkuilen. Drie valkuilen bij Comorbiditeit Belangenverstrengeling Acute Diabeteszaken Wat zien we op de SEH en wat zijn de valkuilen Langerhansdagen 2018 Frits Holleman Praatjes/adviesraden: sanofi, AstraZeneca, Bioton Alle (neven)inkomsten gaan