KennisQuiz. Menselijk handelen en arbeidsongevallen. Je ziet het of je ziet het niet: ongevallen en gedrag

Transcriptie

1 KennisQuiz Menselijk handelen en arbeidsongevallen 1 Je ziet het of je ziet het niet: ongevallen en gedrag 1412-

2 Vraag 1 Wie is er verantwoordelijk voor veiligheid? a. de werknemer b. de werkgever en werknemer samen 2

3 Antwoord 1.b Maar. if two people are responsible for feeding a horse, that horse will grow thin En bij een ongeval....zijn het opeens de menselijke fouten Let dus op: menselijke fout kan leiden tot die medewerkers moet gewoon beter opletten de medewerkers zijn zich niet bewust etc Met andere woorden: de medewerker is de schuldige 3

4 Vraag 2 Hoeveel procent van de slachtoffers van ernstige arbeidsongevallen in Nederland heeft blijvend letsel? a. < 10% b. > 30% 4

5 Antwoord 2 b Hoeveel procent van de slachtoffers van ernstige arbeidsongevallen in Nederland heeft (vermoedelijk) blijvend letsel? Cijfers uit Storybuilder: 34% permanent letsel Feiten uit Storybuilder Permanent: 34% Bron: Storybuilder data, RIVM Overleden: 4% Niet permanent: 39% Onbekend: 22% Database met scenario s van meer dan meldingsplichtige arbeidsongevallen (I-SZW, en 2012) 5

6 Vraag 3 Welk ongevalscenario heeft een hogere kans? a. vallen van hoogte b. vallend object 6

7 Antwoord 3. a Feitelijk: vallen van hoogte Perceptie: vallend object 7

8 Xtra vraag Wat is belangrijkste oorzaak voor vallen van een ladder? a. kwaliteit van de ladder b. neerzetten van de ladder 8

9 Xtra vraag Wat is belangrijkste oorzaak voor vallen van een ladder? a. kwaliteit van de ladder 24% b. neerzetten van de ladder 43% 9

10 Vraag 4 Hoe vaak is cultuur een basisoorzaak voor ernstige arbeidsongevallen? a.± 40% b.± 80% 10

11 Antwoord 4.a Cultuur is bij 39% vd ongevallen achterliggende oorzaak 8 MDS-en: Techniek Ergonomie (mens-machine interface) Materieel (kwaliteit arbeidsmiddelen) Organisatie Plannen en procedures Beschikbaarheid (van voldoende personeel) Competentie (kennis en vaardigheden) Feiten uit Storybuilder Techniek: 19% Organisatie: 24% Cultuur: 39% Onbekend: 18% Cultuur Motivatie/ Alertheid (aandacht voor veiligheid/ alertheid) Tegenstrijdige belangen (bijv. productie vóór veiligheid) Communicatie/ Samenwerking Bron: Storybuilder data, RIVM Database met scenario s van meer dan meldingsplichtige arbeidsongevallen (I-SZW, en 2012) 11

12 Vraag 5 Hoe vaak speelt menselijk handelen een rol bij ontstaan van ernstige arbeidsongevallen? a.54% b.82% 12

13 Antwoord 5 a Directe oorzaak versus achterliggende oorzaak Menselijke fout? Niet of niet goed gebruiken van veiligheidsmaatregelen Maar waarom? SYSTEEM/OMGEVING Uit Storybuilder (> meldingsplichtige arbeidsongevallen): - veiligheidsmaatregelen: - Niet aanwezig - Niet goed gebruikt -> 54% - Niet goed onderhouden - Geen goed toezicht 13

14 Vraag 6 Welk type menselijk handelen komen bij gebruiksfouten het vaakst voor? a. Opzettelijke overtreding b. Vergissing en onbedoelde handeling 14

15 Antwoord 6b Welke type menselijke fouten komen bij gebruiksfouten het vaakst voor? a. Opzettelijke overtreding b. Vergissing/onbedoelde handeling Bron: Storybuilder data, RIVM Feiten uit Storybuilder Opzettelijke overtreding: 25% Vergissing: 38% Onbedoelde handeling: 37% Database met scenario s van meer dan meldingsplichtige arbeidsongevallen (I-SZW, en 2012) 15

16 De menselijke fout (1): opzet of niet? Fout Onbedoelde handeling Menselijke fout Vergissingen Opzet Overtreding Naar Rasmussen en Reason 16

17 De menselijke fout (2): welk niveau? Onbedoelde handeling Uitglijder Fout Vergissingen Afdwaling Vergissing procedureniveau Menselijke fout Vergissing kennisniveau Routine Opzet Overtreding Situationeel Exceptioneel 17

18 Vraag 7 Van de menselijke fout Onbedoelde handeling : Welke subcategorie komt het vaakst voor? a.uitglijder: verlies van concentratie/aandacht b.afdwaling: iets vergeten 18

19 Antwoord 7 a Van de menselijke fout Onbedoelde handeling : Welke subcategorie komt het vaakst voor? a. Uitglijder: verlies van concentratie/aandacht b. Iets vergeten (afdwaling) Feiten uit Storybuilder Uitglijder:verlies van concentratie/aandacht: 93% Afdwaling: iets vergeten 6% Bron: Storybuilder data, RIVM 19

20 Resumé: menselijk handelen Verdeling van alle gebruiksfouten over de verschillende typen menselijke fouten 25% van de gebruiksfouten met opzet (overtreding) Vergissing: 38% Onbedoelde handeling: 37% Onbedoelde handeling Van Eijk, Mud, Bellamy, Manuel, Damen & Oh (2013) 20

21 Vraag 8 Wie kunt u het beste de voorbereiding op het werk laten doen? a.man b.vrouw 21

22 Antwoord 8b. natuurlijk Verdeling gebruiksfouten naar type menselijke fout voor mannen en vrouwen 22 Van Eijk, Mud, Bellamy, Manuel, Damen & Oh (2013)

23 Vraag 9 Wie maakt minder fouten in het gebruik van veiligheidsvoorzieningen? a de jonge medewerker b de medewerker op leeftijd 23

24 Antwoord 9 a, maar afhankelijk van het werk je laat doen Aantal gebruiksfouten per leeftijdsgroep Gebruiksfouten naar jaarlijkse uren blootstelling aan gevaar * Van Eijk, Mud, Bellamy, Manuel, Damen & Oh (2013)

25 Verschillen in leeftijd Verdeling gebruiksfouten naar type menselijke fout per leeftijdsgroep Legenda 25 Van Eijk, Mud, Bellamy, Manuel, Damen & Oh (2013)

26 Vraag 10 Welke maatregel kunt u het beste treffen om uitglijders (verlies van concentratie/aandacht) te voorkomen? a. de fysieke werkplek aanpassen b. een cultuurprogramma opzetten 26

27 Antwoord 10 a en b Onbedoelde handeling 34% Uitglijder Afdwaling Aanpassen werkplek Mens-machine interactie Checklists en reminders, LMRA Collega laten checken Waarschuwingsalarmen Fout Vergissingen Vergissing procedureniveau 28% Vergissing kennisniveau Aanpassen procedure Instructie procedure Resilience Story cards What if scenario s trainen Tools voor besluitvorming (flowcharts) AAR Opzet Overtreding Routine 13% Situationeel Exceptioneel Organisatiecultuur: bewustzijn regels en consequenties van overtreden Effectief toezicht Zorg ervoor dat het makkelijk de bocht afsnijden niet lukt: Werkprocessen, onnodige regels schrappen etc. Organisatiecultuur: moedig rapporteren van overtredingen aan, zorg ervoor dat niet-naleven sociaal niet acceptabel is. 27

28 Dank voor uw aandacht! 28 Je ziet het of je ziet het niet: ongevallen en gedrag 1412-