Rapport van het inspectiebezoek op 1 november 2017 aan de crisisdienst van GGZ Friesland te Leeuwarden

Transcriptie

1 Rapport van het inspectiebezoek op 1 november 2017 aan de crisisdienst van GGZ Friesland te Leeuwarden

2

3 Rapport van het inspectiebezoek aan GGZ Friesland op 1 november 2017 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding en belang Doelstelling Methode Toetsingskader Beschrijving crisisdienst 5 2 Resultaten inspectiebezoek Personeel & huiselijk geweld en kindermishandeling Bereikbaarheid en beschikbaarheid crisisdienst Beoordelen crisissituatie en triage Medicatieveiligheid en medicamenteuze interventies Communicatie en verantwoordelijkheidstoedeling Vervoer en overdracht Crisisdienst en AZC Dossier ( aanmelddossier ) 13 3 Conclusies 15 4 Handhaving 16 Pagina 3 van 16

4 Rapport van het inspectiebezoek aan GGZ Friesland op1 november Inleiding Op 1 november 2017 heeft de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting (hierna: inspectie) een toezichtbezoek gebracht aan de crisisdienst van GGZ Friesland, locaties Hege Wier (Sixmastraat 2) en het Jelgerhuis (Borniastraat 34b) te Leeuwarden. Dit bezoek vond plaats in het kader van de toezichtronde Thematoezicht Acute Zorgketen in de ggz. In dit rapport zijn de bevindingen van het bezoek vastgelegd. Aansluitend aan de toezichtronde stelt de inspectie een rapport op geaggregeerd niveau op, dat openbaar wordt gemaakt. 1.1 Aanleiding en belang Crisisdiensten zijn een belangrijke schakel in de acute ggz keten. Bevindingen vanuit inspectietoezicht, de ontwikkelingen rondom de zorg voor personen met verward gedrag en de in maart 2017 vastgestelde, maar nog niet volledig geïmplementeerde, Generieke Module Acute Psychiatrie vormen aanleiding voor de inspectie om in de periode september 2017 mei 2018 dit toezicht uit te voeren. 1.2 Doelstelling Het doel is om door middel van toezicht, waarbij wordt getoetst op (veld)normen waaraan de crisisdienst moet voldoen, zorg te dragen dat crisisdiensten op basis van deze normen werken. Daarnaast is een van de doelstellingen te stimuleren dat vanaf medio 2018 conform de Generieke Module Acute Psychiatrie wordt gewerkt. Het beoogd effect van het toezicht is dat personen die in crisis zijn met een (vermoeden van een) psychiatrische stoornis, een adequate beoordeling, aanbod van interventies, triage en zo nodig verantwoord vervoer krijgen, waarbij de betrokken crisisdienstmedewerkers effectief communiceren en de juiste personen betrekken bij en tijdens het crisiscontact. 1.3 Methode De inspectie voert in de periode september 2017 tot en met mei 2018 een onderzoek uit naar het functioneren van veertien crisisdiensten. Het toezicht wordt uitgevoerd bij een selectie van crisisdiensten die zijn verbonden aan een geïntegreerde ggz instelling en een regionale functie hebben. Deze crisisdiensten hebben een 7X24 uurs crisisfunctie en maken gebruik van crisis DBC s. De selectie van de te bezoeken crisisdiensten is in het bijzonder gebaseerd op de betrokkenheid bij meldingen aan de inspectie en casuïstiek waarin de inspectie eigen onderzoek heeft gedaan, nieuwe initiatieven om de crisisdienst anders in te richten, grootte van het verzorgingsgebied en een afspiegeling van zowel stedelijk als ruraal gebied. Tijdens deze bezoeken voert de inspectie gesprekken met leden van het management als met acuut psychiatrische hulpverleners. Tevens inspecteert de inspectie tijdens deze bezoeken de medicijnvoorraad/ de dokterstas en voert zij een dossieronderzoek uit. De inspectie heeft voor deze toezichtsronde een instrument ontwikkeld waarin zij heeft vastgelegd welke thema s en vragen aan de orde komen en welke normen daarbij worden gehanteerd. Pagina 4 van 16

5 Rapport van het inspectiebezoek aan GGZ Friesland op 1 november Toetsingskader Het implementatietraject van de Generieke Module Acute Psychiatrie loopt tot begin 2019 en daarom gebruikt de inspectie deze module nu nog niet als normerend kader. Om het toezicht gericht op de acute ggz zorgketen en de crisisdiensten in het bijzonder toch vorm te geven, maakt de inspectie gebruik van reeds bestaande normen, richtlijnen en protocollen. Hierbij wordt vooral het accent gelegd op (veld)normen die betrekking hebben op knelpunten zoals die in diverse studies en in het incidententoezicht van de inspectie naar voren zijn gekomen. Deze normen zijn in het bijzonder afkomstig uit of afgeleid van: Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg, KKGZ, Wet BIG, WGBO, Wet meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling, Richtlijn psychiatrische diagnostiek, NVvP (Deze normen zijn in het bijzonder afkomstig uit of afgeleid van: - Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg; - Wet BIG; - WGBO; - Wet meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling; - Richtlijn psychiatrische diagnostiek, NVvP (2015); - Handreiking verantwoordelijkheidsverdeling in de zorg KNMG (2010); - Multidisciplinaire richtlijn Diagnostiek en Behandeling van Suïcidaal Gedrag, Trimbos instituut (2012); - Kwaliteitsdocument Ketenzorg bij suïcidaliteit, Trimbos instituut (2010); - NHG-richtlijn informatie-uitwisseling huisarts-tweedelijns GGZ (2011); - Convenant Politie-GGZ Nederland (2012); - Richtlijn Medicatieoverdracht (2011); - Richtlijn Elektronisch Voorschrijven, KNMG (2013); - Nederlandse Apotheek Norm (NAN, 2006); - Standaard Farmaceutische zorg in GGZ-instellingen, GGZ Ned, (2016); - Handreiking werkvoorraad geneesmiddelen ( 2011); - Handreiking patiëntveiligheid vanuit het perspectief van cliënten en familie, LPGGz (2010); - Beleidskader Goede zorg vraagt om goed bestuur, VWS (2016). 1.5 Beschrijving crisisdienst De bezochte crisisdienst van GGZ Friesland is gevestigd in het Jelgerhuis, Borniastraat 34b te Leeuwarden. De crisisdienst valt onder de afdeling GGZ Friesland Spoed en levert de crisiszorg in de hele provincie Friesland, inclusief de bijbehorende Waddeneilanden. GGZ Friesland heeft geen beschikking over een beoordelingslocatie. Er is wel een SEH psychiatrie (SEHP) in ontwikkeling op het terrein van MC Leeuwarden en daarnaast worden de mogelijkheden verkend voor een spoedplein, maar die zijn op dit moment nog niet beschikbaar. Incidenteel vinden er (overdag) wel eens beoordelingen plaats in een spreekkamer in het Jelgerhuis. De crisisbeoordelingen vinden in principe plaats bij patiënten thuis of bijvoorbeeld in een cellencomplex of de SEH van MC Leeuwarden. Er zijn 16 sociaal psychiatrisch verpleegkundigen (SPV en) in dienst, waarvan 14 in vaste dienst, die alleen voor de crisisdienst werken. De anios-sen/aios-sen en psychiaters werken voor verschillende afdelingen en doen bij toerbeurt dienst voor de crisisdienst. Er doen ongeveer 20 psychiaters mee als achterwacht. Er loopt nu ook een pilot om verpleegkundig specialisten die voor andere organisatieonderdelen van GGZ Friesland werken te laten meedraaien als voorwacht in de crisisdienst. In de voorwacht wordt in koppels gewerkt: meestal een SPV en een anios of aios. De achterwacht is een psychiater. In de nacht is er één SPV aanwezig in het Jelgerhuis voor de telefonische triage en is er één koppel voorwacht en één psychiater als achterwacht beschikbaar. In de nacht gaat het gemiddeld om 3 à 5 crisisaanmeldingen. Pagina 5 van 16

6 Rapport van het inspectiebezoek aan GGZ Friesland op1 november 2017 De crisisdienst verzorgt in principe geen vervolgcontacten. Na de crisisbeoordeling wordt, indien van toepassing, zo snel mogelijk de verdere benodigde zorg elders binnen GGZ Friesland of bij een ketenpartner ingezet. Pagina 6 van 16

7 Rapport van het inspectiebezoek aan GGZ Friesland op 1 november Resultaten inspectiebezoek In dit hoofdstuk zijn de beoordelingen per getoetste norm per thema weergegeven. Tevens is een beschrijving opgenomen van de wijze waarop de crisisdienst het betreffende thema in de praktijk vorm geeft. 2.1 Personeel & huiselijk geweld en kindermishandeling Norm Medewerkers weten met welke richtlijnen, protocollen en werkinstructies er voor de crisisdiensten en de doelgroep gewerkt moet worden, waarom die nodig zijn en hoe ze gebruikt moeten worden. Personeel verhoudt zich kwalitatief en kwantitatief tot de doelgroep. Een opleidingsplan is beschikbaar (passend scholingsbeleid om de benodigde deskundigheid te kunnen leveren). Instelling heeft de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling vastgesteld en bevordert kennis en gebruik. De crisisdienstmedewerkers maken gebruik van de kindcheck Beoordeling deels deels deels Richtlijnen, protocollen en werkinstructies De gesprekspartners gaven aan dat er een Handboek Spoed is dat op intranet beschikbaar is en via welke ook diverse protocollen zijn te raadplegen. Het handboek heeft de inspectie overigens tijdens het bezoek niet ingezien. Wel heeft de inspectie drie documenten ontvangen: Ketendocument Samenwerking in de Keten Acute Psychiatrie Friesland, Samenvatting implementatie uit het Ketendocument over de samenwerking in de Keten Acute Psychiatrie en Onderzoek bij suïcidaal gedrag. De instelling doet mee aan de pilot GGZ-Triagewijzer, onderdeel van de Generieke Module Acute Psychiatrie, ontwikkeld door het Netwerk Kwaliteitsontwikkeling GGZ. De medewerkers gebruiken de GGZ-Triagewijzer-app, waarmee onder andere de urgentie van de crisisaanmelding kan worden bepaald. Personeel De gesprekspartners gaven aan dat de crisisdienst voldoende bezetting heeft wat betreft het aantal SPV en, maar dat de functie van anios/aios en psychiater moeilijker te vervullen is. Er staan diverse vacatures open. De pool van beschikbare psychiaters is krimpende. De gesprekspartners geven aan dat de diensten over steeds minder psychiaters verdeeld moeten worden en dat zij daardoor steeds zwaarder worden belast worden. De uren die zij in diensten werken zijn zij vervolgens (overdag) niet beschikbaar voor de reguliere zorg. Om de roosters voor de crisisdienst rond te krijgen heeft er een aantal wijzigingen plaatsgevonden, zoals het loslaten van een regionale indeling, het aantal psychiaters in de nacht teruggebracht van twee naar één, en aan psychiaters van 57+ jaar (die in principe geen nachtdiensten meer hoeven te doen) gevraagd of zij toch beschikbaar willen zijn. De gesprekspartners geven aan dat de deskundigheid van de medewerkers op peil is. Het betreft een ervaren team met veel oudere collega s. De psychiaters benoemden nog dat zij graag zouden zien dat er ook een klinisch psycholoog in de voorwacht meedoet. Pagina 7 van 16

8 Rapport van het inspectiebezoek aan GGZ Friesland op1 november 2017 De gesprekspartners uitten hun zorgen over de tendens van de afgelopen jaren dat er in Friesland steeds meer kleine zorginitiatieven en vrijgevestigde psychiatrische praktijken zijn ontstaan die zich richten op de meer lichte problematiek en die geen crisiszorg bieden. GGZ Friesland is de afgelopen jaren gekrompen door deze ontwikkeling, maar ervaart wel een hoge druk omdat zij de crisiszorg moeten garanderen. Er zijn enkele vrijgevestigde psychiaters die bereid zijn te gaan meedraaien in de crisisdienst, hetgeen binnenkort gaat gebeuren. Opleidingsplan en deskundigheid Er is een teambreed scholingsplan voor de SPV en, als onderdeel van het jaarplan. Er zijn geen individuele scholingsplannen De aios-sen hebben hun eigen onderwijs en een supervisor. De psychiaters gaven aan geen persoonlijk opleidingsplan te hebben, maar wel vrij te zijn in het volgen van zelf te kiezen nascholing om aan de herregistratie-eis te kunnen voldoen. Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling en kindcheck GGZ Friesland heeft een Meldcode voor Huiselijk Geweld en Kindermishandeling. Deze is volgens de medewerkers te raadplegen via het handboek op intranet maar staat ook opgenomen in het Ketendocument Samenwerking in de Keten Acute Psychiatrie Friesland. De vijf stappen die de verplichte meldcode voorschrijft zijn daarin opgenomen. Er wordt echter niet gespecificeerd hoe de verantwoordelijkheidsverdeling is; welke functionarissen verantwoordelijk zijn voor welke stappen. Met name bij stap 5, het besluit om wel/niet te melden aan Veilig Thuis, vereist het Basismodel Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling dat is vastgelegd welke functionaris verantwoordelijk is voor die beslissing. De gesprekspartners gaven aan dat dat in de praktijk de dienstdoende achterwacht is, al komt stap 5 bij eenmalige crisiscontacten niet vaak voor. Medewerkers met wie de inspectie sprak, die nog niet lang in dienst waren, waren wel bekend met de meldcode maar hadden er in de praktijk (nog) niet mee te maken gehad. De inspectie merkt op dat er onder medewerkers verschillend gehandeld wordt wat betreft de kindcheck en het uitvragen van huiselijk geweld. De gesprekspartners gaven aan dat de kindcheck een standaard onderdeel is bij de overdracht. Over de verslaglegging in de dossiers merkt de inspectie op dat medewerkers op verschillende plekken in het dossier de kindcheck noteren. Bij controle van twee willekeurige dossiers bleek niet te zijn vastgelegd dat een kindcheck is uitgevoerd. 2.2 Bereikbaarheid en beschikbaarheid crisisdienst Norm De crisisdienst is 24/7 bereikbaar en beschikbaar (voor de politie, huisartsen en andere verwijzers). Beoordeling De website van GGZ Friesland geeft weer dat mensen met acute problemen zich bij de huisarts/dokterswacht moeten melden. Het management meldt dat niet bekende patiënten niet rechtstreeks naar de crisisdienst kunnen bellen maar uitsluitend via de erkende verwijzers (vaak de eigen huisarts of de Dokterswacht Friesland) en dat er voor bekende patiënten een centraal telefoonnummer van de crisisdienst is. Het telefoonnummer is 24 uur per dag, 7 dagen per week bereikbaar. De gesprekspartners gaven aan dat in principe de streefdoorlooptijden wel gehaald worden. De triage-app houdt die gegevens bij. Er zijn geen klachten bekend over de bereikbaarheid en beschikbaarheid van de crisisdienst. Pagina 8 van 16

9 Rapport van het inspectiebezoek aan GGZ Friesland op 1 november 2017 Hoewel er in de nacht meestal maar enkele crisisaanmeldingen zijn, kan het met de beschikbaarheid van slechts één psychiater in de nacht soms voorkomen dat de wachttijden oplopen als er twee of meer aanmeldingen tegelijk binnenkomen. 2.3 Beoordelen crisissituatie en triage Norm De crisisdienst maakt gebruik van een richtlijn/protocol waarin opgenomen is hoe een persoon in crisis moet worden beoordeeld en wie hierbij wordt betrokken. Bij bekende patiënten wordt nagegaan of een crisiskaart/signaleringsplan aanwezig is. Risicotaxatie tijdens crisiscontact. Kennis van de Generieke module Samenwerking en ondersteuning naasten van mensen met psychische problematiek (2016). * De crisisdienst maakt gebruik van een richtlijn/protocol op grond van welke criteria -na de beoordeling- de zorgtoeleiding van de persoon in crisis plaatsvindt. *Deze generieke module is niet aan te merken als een veldnorm Beoordeling niet Crisisbeoordeling De crisisdienst beschikt over een Handboek Spoed. Het Ketendocument Samenwerking in de Keten Acute Psychiatrie Friesland bevat het schema Het Ketenproces acute psychiatrie in vier scenario s met de taken van de verschillende ketenpartners en de functionarissen binnen de crisisdienst. De gesprekspartners hebben mondeling toegelicht dat een SPV de telefonische triage doet en dat de voorwacht bestaat uit een SPV en een anios/aios. Beoordelingen worden bijna altijd door een tweetal gedaan. De voorwacht overlegt in principe bij elke beoordeling met de achterwacht. De psychiater in de achterwacht wordt in ieder geval ingeschakeld als er (mogelijk) een inbewaringstelling aangevraagd moet worden. De inspectie merkt op dat de verslaglegging van crisisinterventies in het elektronisch patiëntendossier niet altijd consistent gebeurt. Er bestaat een uitgebreid intakeformulier en een beknopter beoordelingsformulier. Medewerkers gaven wisselende antwoorden op de vraag welk formulier bij welke situatie wordt gebruikt. Crisiskaart/signaleringsplan De gesprekspartners gaven aan dat er in de triage in principe altijd gevraagd wordt naar een crisisplan. Reeds bekende patiënten hebben meestal een crisisplan, zeker als zij opgenomen zijn geweest. Het werken met crisisplannen is verankerd in de werkwijze. De gesprekspartners lichtten toe dat er een systeem bestaat, het Fries Schakelpunt Crisiszorg, waarin diverse zorgaanbieders de crisisplannen van patiënten (die daarvoor toestemming geven) uploaden. Daarmee kan GGZ Friesland in crisissituaties van patiënten die bij een andere zorgaanbieder een crisisplan hebben opgesteld, deze raadplegen. Volgens de gesprekspartners is het een mooi systeem maar werkt het nog niet optimaal, onder andere omdat veel patiënten geen toestemming geven voor het uploaden van hun gegevens. Risicotaxatie tijdens crisiscontact Risicotaxaties op het gebied van agressie en suïcide vormen een vast onderdeel van de triage en de crisisbeoordeling. Ook in de ketenafspraken is een format voor overdracht van informatie, waarin risicotaxaties op onder andere suïcide, agressie en somatiek een standaardonderdeel vormen. Pagina 9 van 16

10 Rapport van het inspectiebezoek aan GGZ Friesland op1 november 2017 Generieke module Samenwerking en ondersteuning naasten van mensen met psychische problematiek De Generieke module Samenwerking en ondersteuning naasten van mensen met psychische problematiek bleek bij de meeste medewerkers niet bekend. Desalniettemin gaven gesprekspartners aan dat het (proberen te) betrekken van naasten wel gebruikelijk is. Bij dossiertoetsing is ook gebleken dat de contactgegevens van naasten stonden vermeld. Zorgtoeleiding na de crisisbeoordeling Zoals aangegeven onder Crisisbeoordeling is het Ketendocument Samenwerking in de Keten Acute Psychiatrie Friesland leidend. Over wat er na de crisisbeoordeling moet gebeuren, is aan de klinische inschatting van de medewerkers. 2.4 Medicatieveiligheid en medicamenteuze interventies Norm Incidenten met medicatie/ geneesmiddelengebruik worden centraal gemeld, besproken en geanalyseerd, in een systeem van Veilig Incidenten Melden (VIM). De analyse van meldingen leidt tot daadwerkelijke verbeteracties. Medicatieopdrachten worden, behoudens acute noodsituaties gegeven met een elektronisch voorschrijfsysteem, inclusief een geautomatiseerd systeem voor medicatiebewaking. De betrokken medewerkers (voor- of achterwacht) hebben bij bekende patiënten toegang tot een actueel medicatie overzicht (AMO)van tenminste alle voorgeschreven geneesmiddelen, inclusief 'zo nodig' medicatie, event. contra-indicaties en geneesmiddelen allergieën. Er is door juiste bewaring, opslagcondities en voorwaarden voor verantwoorde opslag aandacht voor het verkleinen van de risico's van de geneesmiddelenvoorraad. Er is een, nauwkeurig vastgesteld en omschreven, niet op-naam-gestelde werkvoorraad geneesmiddelen (= dokterstas ) aanwezig, die in een redelijke verhouding staan tot het aantal patiënten dat de artsen behandelen, de aard van hun aandoeningen en de termijn waarbinnen de apotheker de werkvoorraad redelijkerwijs kan aanvullen. Er is een registratiesysteem. De samenstelling van de werkvoorraad wordt jaarlijks geëvalueerd door de artsen en de apotheker gezamenlijk. Beoordeling deels deels Niet beoordeeld (zie toelichting) deels Melden incidenten medicatie/geneesmiddelengebruik Triasweb wordt gebruikt om incidenten te registreren. De medewerkers verklaarden dit in verschillende mate te gebruiken. Uit de gesprekken maakte de inspectie op dat het binnen de crisisdienst geen gedeelde cultuur is om incidenten consequent in Triasweb te registreren, noch dat de incidenten werden geanalyseerd en geëvalueerd. Medicatieopdrachten Het voorschrijven van medicatie gebeurt door de arts (door de psychiater of door de aios/anios in overleg met de psychiater) middels het Elektronisch Voorschrijfsysteem. Afhankelijk van de situatie (bijvoorbeeld of een apotheek is aangesloten), is het voorschrijven op receptpapier ook nog mogelijk. De psychiaters Pagina 10 van 16

11 Rapport van het inspectiebezoek aan GGZ Friesland op 1 november 2017 vertelden dat zij ook vanaf een app op hun smartphone een recept kunnen uitschrijven en van daaruit een pdf-bestand kunnen verzenden. Actueel medicatieoverzicht Bij bekende patiënten is een actueel medicatieoverzicht in het elektronisch patiëntendossier beschikbaar als deze medicatie door GGZ Friesland wordt voorgeschreven. Bij aanmelding door de huisarts staat over het algemeen wel een medicatieoverzicht in de verwijsbrief van de huisarts, wat tijdens dossiertoetsing ook is gebleken. Een compleet actueel medicatieoverzicht van ambulante patiënten die medicatie van verschillende voorschrijvers krijgen, is echter niet met volledige zekerheid te reconstrueren. Voorraad geneesmiddelen, registratie en controle Tijdens het bezoek heeft de inspectie niet de werktassen met medicatie kunnen inspecteren. Er zijn enkele tassen met medicatie maar deze worden door de artsen mee naar huis genomen. De gesproken artsen hadden op dat moment de tassen niet bij zich. Er is geen opslag van medicatie ter bevoorrading van de werktassen. De medicatie is afkomstig van de ziekenhuisapotheek van MC Leeuwarden. De medewerkers verklaarden dat, voor zover zij wisten, nooit een tas (of medicatie daaruit) was kwijtgeraakt. Er is een lijst met een vastgestelde hoeveelheid voorraad per middel dat in de werktas dient te zitten. De inspectie heeft zo n lijst ingezien. De lijst vermeldt medicatie die qua hoeveelheid en aard in relatie tot de patiënten en hun aandoeningen voldoet. De artsen verklaarden dat hun werktassen verzegeld zijn met een registratielijst. Bij elke afgifte uit de tas moet een registratie ingevuld worden en daarna de tas weer opnieuw worden verzegeld. De boekhouding van de medicijnverstrekking wordt gecontroleerd. De artsen zijn zelf verantwoordelijk voor het beheren van de voorraad in de tas. Indien nodig moet de arts zelf naar de apotheek van MC Leeuwarden gaan om de tas te laten bijvullen. Uit de gesprekken kwam naar voren dat er ongeveer twee keer per jaar een controle van de werktassen door de apotheek van MC Leeuwarden plaatsvindt. Het management gaf tevens aan dat er op beknopte wijze jaarlijks wordt stilgestaan bij de werkwijze, waarbij de apotheker en het management van de crisisdienst elkaar kort bevragen of alles goed verloopt of dat er knelpunten zijn. Van deze overleggen worden geen notulen gemaakt. 2.5 Communicatie en verantwoordelijkheidstoedeling Norm De crisisdienst gebruikt een richtlijn/protocol waarin de verantwoordelijkheden zijn vastgelegd wat betreft de communicatie met ketenpartners die bij de persoon in crisis zijn betrokken. Verplichting huisartsen en tweedelijns GGZ elkaar te informeren op vaste zorgmomenten: Bericht na intake. Beoordeling deels Verantwoordelijkheden communicatie met ketenpartners Het eerder genoemde Ketendocument Samenwerking in de Keten Acute Psychiatrie Friesland' is een uitgebreid document van de stuurgroep Keten Acute Psychiatrie, waarin diverse partijen naast GGZ Friesland zijn vertegenwoordigd, zoals de politie, de Friese ziekenhuizen, de Dokterswacht Friesland, de RAV ambulancegroep Fryslan, en Verslavingszorg Noord Nederland. Het document beschrijft de benodigde zorg Pagina 11 van 16

12 Rapport van het inspectiebezoek aan GGZ Friesland op1 november 2017 aan de hand van de bekende negen bouwstenen van het Aanjaagteam Verwarde Personen. De kerntaken van de afzonderlijke organisaties in de acute fase is beschreven. Voor diverse scenario s (routes via welke een patiënt bij de crisisdienst terecht kan komen) zijn er schema s waarin alle stappen door betrokken partijen worden benoemd. Er zijn ook concrete afspraken over de informatieuitwisseling tussen partijen. Het document bevat een format voor overdracht van informatie in de keten met tien items, waaronder risicotaxaties en de kindcheck. Welke functionaris in de crisisdienst verantwoordelijk is voor de terugkoppeling aan de vorige schakel in de keten (bijvoorbeeld huisarts) lijkt niet te zijn vastgelegd. De gesprekspartners gaven aan dat in de ochtendoverdracht wordt bepaald wie de verwijzers belt voor een terugkoppeling. Dat kan zowel een SPV doen als een anios/aios. Bericht na intake In de gesprekken en de ontvangen documenten werd niet concreet gerefereerd aan de NHG-richtlijn Informatie-uitwisseling huisarts-tweedelijns GGZ (2011). Uit de gesprekken kwam desalniettemin naar voren dat er wel wordt gehandeld naar de eis uit deze richtlijn dat de crisisdienst na crisisbeoordeling een terugkoppeling aan de huisarts van patiënt stuurt. De termijn waarbinnen een terugkoppeling aan de huisarts dient plaats te vinden lijkt niet vastgelegd. De medewerkers gaven aan dat terugkoppelingen aan de huisarts zowel telefonisch als schriftelijk plaatsvinden en dat elke ochtend met elkaar wordt afgesproken wie deze taak doet (SPV of anios/aios). Bij controle van twee dossiers bleek bij één wel een brief met terugkoppeling aan de huisarts was verzonden maar bij de andere (vier dagen na de crisisbeoordeling) nog niet. 2.6 Vervoer en overdracht Norm De crisisdienst gebruikt een richtlijn/protocol over het vervoer van personen in crisis naar een beoordelingslocatie of naar een (opname) afdeling, SEH, of anderszins (bijv. naar huis of naar familie). Ten behoeve van het noodzakelijk vervoer zijn (regionale) geformaliseerde afspraken gemaakt met vervoerders. Beoordeling deels niet Vervoer van personen in crisis GGZ Friesland maakt op dit moment niet gebruik van een vervoersdienst. Er wordt wel gezocht naar een passende vorm. GGZ Friesland kijkt hiervoor naar de lopende pilots passend vervoer in Groningen en Drenthe. Omdat GGZ Friesland niet over een beoordelingslocatie beschikt, vinden vrijwel alle crisisbeoordelingen elders plaats en gaat dus meestal de crisisdienst naar de verblijfplaats van de patiënt. Vervoersproblemen kunnen wel aan de orde zijn indien een patiënt bijvoorbeeld opgenomen moet worden. Geformaliseerde afspraken met vervoerders Ter overbrugging, tot passend vervoer is gerealiseerd, zijn er wel enkele concrete afspraken met politie en ambulancedienst gemaakt over het vervoer van ggzpatiënten (vastgelegd in bouwsteen 7 van het Ketendocument). De gesprekspartners lichtten toe dat indien een patiënt vervoerd moet worden (bijvoorbeeld voor een opname) en vervoer door politie of ambulance niet aan de orde is, dat zij dan afstemmen met de naasten van patiënt over de vervoersmogelijkheden. Pagina 12 van 16

13 Rapport van het inspectiebezoek aan GGZ Friesland op 1 november Crisisdienst en AZC Norm Indien zich in de regio een AZC bevindt, kan de crisisdienst 7 x 24 uurs crisiszorg leveren. Beoordeling Crisiszorg bij AZC Er zijn diverse asielzoekerscentra in de provincie Friesland waar GGZ Friesland ook crisiszorg aan bewoners levert. Aanvragen voor bewoners van de AZC s worden niet anders behandeld. Er is geen convenant voor zorg aan AZC s. Er wordt gewoon zorg geleverd, ongeacht of patiënt wel of niet is verzekerd. De gesproken medewerkers gaven aan dat de zorg aan asielzoekers geen bijzondere problemen oplevert. 2.8 Dossier ( aanmelddossier ) Norm Beoordeling 25 De crisisdienst maakt gebruik van aanmelddossiers * niet *Een aanmelddossier is niet aan te merken als een veldnorm Aanmelddossier De crisisdienst van GGZ Friesland heeft geen methode voor verslaglegging voor personen die nog niet beoordeeld/in behandeling zijn. Informatie die via verschillende kanalen over een persoon binnenkomt, wordt niet centraal bewaard. Pas als er een beoordeling plaatsvindt en er een dossier is geopend, wordt informatie daarin opgeslagen. De gesprekspartners vertelden dat documentatie over niet bekende en (nog) niet beoordeelde patiënten een lastig probleem is. Als er zorgwekkende signalen binnenkomen over een persoon die op dat moment niet beoordeeld kan worden (bijvoorbeeld omdat onbekend is waar die persoon zich bevindt), dan bekijkt de crisisdienst of FACT of OGGZ ingezet kan worden en waar nodig wordt overlegd met de geneesheer-directeur of het management. Overige aandachtspunten De gesprekspartners wilden een aantal aandachtspunten delen met de inspectie: Het bestuur uitte zijn zorgen over de ontwikkeling van de afgelopen jaren dat er in Friesland steeds meer kleine zorginitiatieven en vrijgevestigde psychiatrische praktijken zijn ontstaan die zich richten op de lichte problematiek en die geen crisiszorg bieden. GGZ Friesland is de afgelopen jaren gekrompen door deze ontwikkeling maar ervaart wel een hoge druk omdat zij de crisiszorg moeten garanderen. De maatschappelijke verantwoordelijkheid voor de crisiszorg wordt daardoor door steeds minder schouders gedragen, zo betogen zij. De bestuurders hebben over dit probleem een artikel gepubliceerd in De Psychiater en dit artikel ter beschikking gesteld aan de inspectie. 1 Het bestuur uit haar zorgen over de beperkte financiële middelen en tegelijkertijd de hoge eisen die aan de instelling worden gesteld. De instelling wil graag werken conform de Generieke Module Acute Psychiatrie, maar ziet de financiering als een groot knelpunt. De gesprekspartners merken op dat er extra geld nodig is om te kunnen werken conform alle 1 Ton Dhondt en Adriaan Jansen, De GGZ gaat naar de gallemiezen? Dat zullen we nog wel eens zien in: De Psychiater, oktober Pagina 13 van 16

14 Rapport van het inspectiebezoek aan GGZ Friesland op1 november 2017 eisen uit de module. Het bestuur spreekt van een spagaat: waar een somatisch specialist kan zeggen dat iemand uitbehandeld is, ligt er in het geval van psychiatrisch patiënten een grote verantwoordelijkheid bij GGZ Friesland. Met de beperkte financiële middelen is het steeds moeilijker om de brandweerfunctie te kunnen vervullen. Pagina 14 van 16

15 Rapport van het inspectiebezoek aan GGZ Friesland op 1 november Conclusies De inspectie is van oordeel dat de bezochte crisisdienst van GGZ Friesland grotendeels voldoet aan de (veld)normen om verantwoord kwalitatieve en veilige zorg te bieden. Richtlijnen, protocollen en werkinstructies zijn op orde en medewerkers van de crisisdienst kunnen hiermee uit de voeten. De crisisdienst is goed bereikbaar en de beschikbaarheid van deskundige medewerkers is kwalitatief en kwantitatief op orde, hoewel de bezetting van in het bijzonder psychiaters onder druk staat. Tevens wordt adequaat gecommuniceerd met ketenpartners. Aandacht is nodig voor het (beter) melden van incidenten in de zorg (VIM) en het gestandaardiseerd vastleggen van het resultaat van het toepassen van de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling en de kindcheck. Daarnaast kunnen afspraken rondom het vervoer van personen in crisis beter worden geformaliseerd. Pagina 15 van 16

16 Rapport van het inspectiebezoek aan GGZ Friesland op1 november Handhaving De inspectie ziet geen aanleiding nadere handhavingsmaatregelen te treffen. De kwaliteit en veiligheid van de zorg die wordt geleverd door de crisisdienst kan wel zo nodig tijdens regulier toezicht worden getoetst door middel van een aangekondigd of een onaangekondigd inspectiebezoek. Dit in het bijzonder tegen de achtergrond van de (verdere) implementatie van de Generieke Module Acute Psychiatrie. Pagina 16 van 16