Protocol RM psychogeriatrie Gooi & Vechtstreek

Transcriptie

1 Protocol RM psychogeriatrie Gooi & Vechtstreek Netwerk Dementie Gooi & Vechtstreek Januari 2013

2 INLEIDING Dit protocol is tot stand gekomen vanuit het Netwerk Dementie Gooi & Vechtstreek. De volgende personen hebben deelgenomen: - Hanneke Bruls; specialist ouderengeneeskunde bij Stichting Hilverzorg - Jan Keizer; huisarts in Hilversum - Kees Krouwel; sociaal psychiatrisch verpleegkundige GGZ Centraal - Flip van Lidth de Jeude; huisarts in Huizen - Els Schipper; casemanager dementie Netwerk Dementie Gooi& Vechtstreek - Bregje Smit; specialist ouderengeneeskunde bij Vivium - Sandra Kok, casemanager dementie Netwerk Dementie Gooi & Vechtstreek In dit protocol wordt de werkwijze RM bij psychogeriatrie beschreven. Onderstaand worden de verschillende termen uitgelegd die men tegen kan komen bij de opname op een gesloten PG afdeling in een zorginstelling. Belangrijk is de aanwezigheid van een ZZP 5 of ZZP 7. Het gevaar moet niet anders dan door een gedwongen opname af te wenden zijn. Anders gezegd: ambulant moet alles al geprobeerd zijn. De BOPZ De wet BOPZ voorziet in een aantal regelingen met betrekking tot onvrijwillige (gedwongen) opname in een psychiatrisch ziekenhuis dan wel in een BOPZ erkende afdeling binnen een verpleeghuis. De Wet BOPZ zal voor de psychogeriatrie binnenkort vervangen worden door de wet Zorg en Dwang. Artikel 60 Cliënten die naar een psychogeriatrisch verpleeghuis gaan tonen daarvoor vaak noch vrijwilligheid, noch echt verzet. Cliënten met cognitieve stoornissen of een dementie overzien vaak niet hun eigen levenssituatie, de gevaren daarbij, dan wel wat een opname behelst. Zij tonen geen bereidheid maar uiten ook geen bezwaar tegen zo n opname. Opname in een verpleeghuis kan dan plaats vinden onder het zogenaamde artikel 60. Het Centraal Indicatie Orgaan voor de Zorg (CIZ) geeft zo n verklaring af. Wanneer een cliënt geen toestemming geeft voor opname of artikel 60 niet van toepassing kan zijn, kan opname alleen met een RM of IBS plaats vinden. IBS, RM De In Bewaring Stelling (IBS) geldt bij acuut gevaar en de Rechterlijke Machtiging (RM) bij chronisch gevaar. Criteria voor IBS/RM: - Er moet een geestesstoornis zijn; - Er moet een gevaar zijn en; - Er moet verband tussen beide zijn; Januari

3 Wanneer een RM (Rechterlijke Machtiging) procedure starten? De vijf criteria: 1. de cliënt vormt een gevaar voor zichzelf of zijn omgeving (suïcide of fysiek geweld jegens anderen); 2. dit gevaar houdt verband met een stoornis van de geestesvermogens; 3. het gevaar is niet af te wenden door tussenkomst van personen of instellingen buiten de psychogeriatrische instelling; 4. de cliënt geeft geen blijk van de nodige bereidheid tot opname; 5. de cliënt is ouder dan 12 jaar. Gevaar Aangaande het gevaarcriterium noemt het Besluit Administratieve Bepalingen BOPZ acht redenen voor (gedwongen) opname. Dit betreft situaties waarbij de patiënt: 1. een gevaar is door zichzelf (ernstig) letsel toe te brengen; 2. een gevaar is door anderen (ernstig) letsel toe te brengen; 3. een gevaar is door agressie tegen zichzelf uit te lokken, 4. een gevaar is voor de psychische toestand van de omgeving 5. de maatschappelijke teloorgang en zelfverwaarlozing; 6. door zijn/haar hinderlijk gedrag agressie van anderen tegen zichzelf zal oproepen; 7. een ander die nog aan zijn zorg is toevertrouwd zal verwaarlozen; 8. een gevaar veroorzaakt voor de algemene veiligheid van personen en goederen. Hij/zij kan dus een gevaar zijn voor zichzelf, voor anderen, of voor de algemene veiligheid van personen of goederen. Wanneer bovenstaande van toepassing is bespreekt de casemanager of huisarts de te starten procedure met de mantelzorgers en geeft uitleg wat het inhoudt. Blijf bij alle stappen mantelzorgers informeren! Januari

4 PROCEDURE Procedureverloop: De gehele RM procedure moet binnen 6 tot maximaal 8 weken verlopen zijn en duidelijkheid geven waar de cliënt geplaatst wordt. Eerst moet een niet behandelend psychiater de patiënt onderzoeken en een oordeel vellen over de criteria. Als hij denkt dat aan deze voldaan is dan stelt hij een geneeskundige verklaring op en stuurt deze naar de rechtbank. Deze zal binnen een periode van 2 tot 3 weken een rechtszitting plannen, meestal daar waar de cliënt verblijft. Hierbij aanwezig zijn de rechter, de griffier, de advocaat, de beoordelend psychiater/specialist ouderengeneeskunde, de casemanager, bij voorkeur de mantelzorger en eventueel de behandelaar ( s). Stapsgewijs de volgende acties ondernemen: ZZP 5 of ZZP 7 is al eerder aangevraagd bij het CIZ voordat de RM procedure wordt gestart. Daar waar casemanager wordt genoemd kan men ook SPV er lezen. Voor de te starten procedure zoals hieronder beschreven is moet de BOPZ afwijzing van het CIZ aanwezig zijn. Is deze afwijzing niet voorhanden dan moet men gebruik maken van het formulier BOPZ toestemmingsformulier CIZ ( zie bijlage 2 ). 1. Casemanager heeft ruggespraak met een psychiater/specialist ouderengeneeskunde of de huisarts om samen te besluiten tot het starten van de procedure. De casemanager en aanvragende arts maken een samenvatting voor een aanvraag RM waarin minimaal de volgende items worden beschreven: Diagnose: door wie vastgesteld en wanneer? Bijkomende somatische of psychiatrische ziekten Gevaar criteria Welke zorg is ingezet? Wat is al geprobeerd om gevaar af te wenden? (medicatie, dagbehandeling, inzet zorg enz. ) Is huisarts akkoord met de aanvraag? Zo nee, waarom niet? Is familie geïnformeerd, is familie akkoord? Zo nee, waarom niet? 2. Casemanager vraagt een psychiater een beoordeling en aanvraag bij de rechtbank te doen. Huisbezoek vindt binnen drie weken plaats met casemanager, mantelzorger en psychiater. 3. Casemanager informeert de huisarts over de gestarte procedure. 4. De psychiater 1 wordt door de rechtbank geïnformeerd over de planning van de zitting. Wanneer de aanvraag bij de rechtbank binnen is moet de zitting bij de cliënt thuis binnen drie weken plaatsvinden. Als voorgestelde datum niet past kan hiervan worden afgeweken en wordt er in onderling overleg een andere datum gepland. 1 Als de wet Zorg en Dwang van toepassing wordt dan kan de specialist ouderengeneeskunde ook de rol van de psychiater in de RM procedure vervullen. Januari

5 5. De psychiater licht de casemanager in zodra de zittingsdatum bekend is. Wanneer de casemanager niet zelf aanwezig kan zijn dan zorgt deze zelf voor vervanging door een andere casemanager. 6. De casemanager licht de klanthouder in over de te starten RM procedure en de datum en tijdstip van de zitting. Voor de zittingsdatum moet bekend zijn waar opname van de cliënt gaat plaatsvinden. De casemanager zorgt voor een schriftelijke overdracht. 7. Casemanager geeft datum en tijdstip door aan mantelzorgers. 8. Bij de zitting zijn aanwezig: cliënt, mantelzorger(s) de rechter, de griffier, de advocaat van de cliënt, psychiater en casemanager. Meestal doet de rechter na de zitting een mondelinge uitspraak en maakt ter plekke de schriftelijke beschikking. Opname moet binnen 14 dagen na de beschikking plaatsvinden anders vervalt de RM maar is wenselijk op de dag van de uitspraak. 9. Een dag voorafgaand aan de opname bestelt de casemanager een ambulance middels het standaard aanvraagformulier (zie bijlage 2) voor vervoer en meldt dat het een opname met RM betreft. Belangrijk is te melden het tijdstip van de zitting en het tijdstip van de opname. De beschikking moet in bezit zijn van de casemanager. De casemanager gaat mee met de cliënt en neemt de beschikking mee. De casemanager overhandigt de beschikking aan het ambulancepersoneel anders mogen zij de cliënt niet vervoeren. 10. De casemanager schakelt bij een te verwachten agressie van tevoren de huisarts in voor extra medicatie. Tevens belt de casemanager met de politie. Hij/zij maakt in overleg met de politie een inschatting of politieassistentie direct of op de achtergrond noodzakelijk is. Wanneer dit allemaal is geregeld dan opnieuw met de mantelzorgers afstemmen over wat er gaat gebeuren. 11. De casemanager evalueert de RM procedure met de betrokkenen. NB: na 2 dagen gaan kijken in het verpleeghuis en 99 % zien dat de cliënt geen verzet meer vertoont. Januari

6 Checklist benodigde formulieren/ documenten: o Samenvatting voor een aanvraag RM (zie protocol procedure punt 1). o Geneeskundige verklaring (zie bijlage 1) van onafhankelijke psychiater/specialist ouderengeneeskunde. o Document BOPZ verzet van CIZ. Is dit niet voorhanden dan het toestemmingsformulier (zie bijlage 2) getekend door familie zodat het document alsnog opgevraagd kan worden bij het CIZ. o Schriftelijke overdracht naar de instelling van opname. o Standaard aanvraagformulier voor ambulancevervoer (zie bijlage 3). o Beschikking RM. o Belangrijke telefoonnummers: GGZ Centraal Ambulance vervoer Politie Januari

7 Bijlage 1 Geneeskundige verklaring Januari

8 Januari

9 Januari

10 Januari

11 Bijlage 2 BOPZ toestemmingsformulier CIZ Januari

12 Bijlage 3 Aanvraag Ambulancevervoer Januari

13 Januari