Masterclass mensgericht ontwerpen

Transcriptie

1 Masterclass mensgericht ontwerpen Leuven Sjoerd Reinstra Eur. Erg.

2 ErgoS Human Factors Engineering Ergonomisch advies en cbureau - (her)ontwerp - onderzoek - consultancy - trainingen

3 Uitgangspunten Human Factors Ontstaan van de ergonomie Definitie: 3 elementen Aandachtsgebieden Taakgerichte aanpak Ontwerpproces Gebruikersparticipatie

4

5 1936

6 1940

7

8

9 Definitie 1. Ontwerpgericht

10 Definitie 2. Resultaat Optimaal

11 Definitie 2. Resultaat en dus niet minimaal

12 Definitie 3. Systeembenadering Systeem = het geheel van mensen, middelen en omgeving dat nodig is om het systeemdoel te realiseren

13 Definitie 3. Systeembenadering

14 Mens, machine, omgeving.. CNC-machine

15 Mens, machine, omgeving.. Internetwinkel

16 Mens, machine, omgeving..

17

18 Ergonomie?

19 Ergonomie?

20 Aandachtsgebieden

21 Gedrag

22 Aandachtsgebieden

23 Fysiek

24 Fysiek

25 Aandachtsgebieden

26 Organisatorisch

27 Aandachtsgebieden

28 Sensorisch

29 Aandachtsgebieden

30 Cognitief

31 Cognitief

32 Aanpak: Taakgericht

33 Taakgericht - voorbeeld fietsenfabriek Fietsenfabriek Fietsen produceren Montage Lasserij Assemblage Wielen spaken Frames samenstellen Onderdelen monteren

34 Fietsenfabriek Fietsenfabriek Fietsen produceren Montage Lasserij Assemblage Wielen spaken Frames samenstellen Onderdelen monteren Taken Onderdelen klaarleggen Frame lassen Lasnaden nabewerken. Pijp pakken Pijp in mal plaatsen Koppelstuk pakken Koppelstuk in mal plaatsen Lasapparaat pakken Pijp aan koppelstuk lassen enz. Handelingen

35 Ontwerpproces

36 Afbakenen Voorbereiding Systeem en systeemgrenzen bepalen Systeem = het geheel van mensen, middelen en omgeving dat nodig is om het systeemdoel te realiseren

37 Systeem en systeemgrenzen Voorbereiding - welke werkplekken /afdeling? - welke taken of functies? - bepaalde categorieën medewerkers? - Welke hulpmiddelen?

38 Project structureren Voorbereiding - randvoorwaarden - mate van detaillering van het ontwerp - onderzoeksmethoden - participatie van gebruikers - tijdsplanning - projectcoördinatie -

39 Ontwerpproces Voorbereiding

40 Ontwerpproces

41 Gegevens verzamelen Formele analyse WAT Resultaat: 1. Werkplekbeschrijving 2. Taakoverzicht: alle gebeurtenissen die nodig zijn om het systeemdoel te realiseren

42 Gegevens verzamelen Taakanalyse HOE De manier waarop de taken door de medewerkers worden uitgevoerd. Resultaat: Inzicht in taakuitvoering

43 Analyseren: gegevens verzamelen Documenten Interview / enquête Observatie: meelopen (video, checklist, metingen) Gegevens structureren / bewerken Gegevens beoordelen / evalueren

44 Formele analyse Systeemgegevens systeemgrenzen doel van productiesysteem takenoverzicht Productieproces hoe wordt het doel bereikt (welke bewerkingen & samenhang) producten, logistieke & productiekentallen evt. grondstoffen e.d. Werkplekken aantal, beschrijving, afmeting, etc. Personeel variatie in de populatie functies roosters

45

46 Formele analyse 1 2

47 Taakanalyse gebruikers Fysieke aspecten Houding en bewegingsregistraties, Fysiologische arbeidsbelasting: (O 2 verbruik) Psychologische aspecten Waarnemen: observatie, oogbewegingen registratie Denk- en werkwijze, besluitvorming: interview, vragenlijst, beoordelingsschalen, hard-op denken Mentale belasting Stress: hoeveelheid informatie, taken vergelijken. (hartslag, transpiratie )

48 Informatie verzamelen wekt verwachtingen!

49 Programma van Eisen (PvE) De verzameling van ambities, doelstellingen, eisen, wensen en randvoorwaarden t.a.v. het eindresultaat.

50 Programma van Eisen (PvE) De verzameling van ambities, doelstellingen, eisen, wensen en randvoorwaarden t.a.v. het eindresultaat.

51 PvE e hebt thuis een grasveld... hiervoor wil je een rasmaaier kopen. elke overwegingen spelen en rol bij je aankoop?

52 PvE 5 6

53 Overwegingen Kosten (aanschaf, onderhoud, brandstof) Status / imago Grootte van het grasveld Manoeuvreerruimte, opbergmogelijkheid Voorkeur voor draad/draadloos Fysieke vermogen en beschikbare tijd van de taakuitvoerder(s) Intensiteit van het gebruik Belasting voor het milieu / duurzaamheid Geluid

54 Ontwerpproces Voorbereiding Analyse

55 Ontwerpproces

56 1. Op basis van het Programma van Eisen 2. Arbeidshygiënische strategie

57 1. Op basis van het Programma van Eisen 2. Arbeidshygiënische strategie 3. Taakallocatie

58 Taakallocatie

59 1. Op basis van het Programma van Eisen 2. Arbeidshygiënische strategie 3. Taakallocatie 4. Vlekkenplan en schetsontwerp 5. Functioneel ontwerp 6. Detailontwerp

60 Ontwerp proces controleruimte Realisatie

61 Mockup

62 3D detailontwerp

63 Ontwerpproces Voorbereiding Analyse Ontwerp

64 Ontwerpproces

65 Ontwerpproces Voorbereiding Analyse Ontwerp Realisatie

66 Ontwerpproces

67 Ontwerpproces Voorbereiding Analyse Ontwerpen Realisatie Evaluatie

68 Ontwerpproces Voorbereiding Analyse Ontwerp Realisatie Evaluatie

69 Ontwerpproces - kosten vs. beslisruimte

70 Oefening De facilitair manager van het Park Inn Hotel is van plan om één van de vergaderruimten te verbouwen tot kantoorruimte. Ze vraagt jou, als ergonoom, daarbij advies. Hoe pak je dat aan? Maak een stappenplan.

71 Gebruikersparticipatie

72 Gebruikersparticipatie (GP) Het raadplegen van gebruikers voor taakinformatie en voor commentaar op ontwerp-concepten. Het gaat om argumenten, niet om meningen. Argumenten leiden tot criteria (PvE) Gebruikers zijn experts op het gebied van het eigen werkproces maar geen analisten of ontwerpers

73 Wat heb je nodig voor GP? Commitment bij de beslissers Duidelijke randvoorwaarden Een afvaardiging van de gebruikers (werkgroep) Afspraken over: Wie mag wanneer, waarover meepraten? Wie neemt uiteindelijk welke beslissing?

74 Wat heb je nodig voor GP? Een goed gevulde gereedschapskist omgaan met weerstand inhoudelijk adviseren

75 Wat heb je nodig voor GP? Een goed gevulde gereedschapskist Realiteitszin: weet dat je bent afhankelijk bent van gebruikers voor een goed ontwerp. Goede projectcoördinatie.

76 Wat levert GP op? Weloverwogen ontwerpbeslissingen. Minder aanpassingen na oplevering. Een constructieve manier om weerstand te kanaliseren. Gemeenschapsgevoel en draagvlak: Samen hebben we een goed ontwerp gemaakt. Een goed ontwerp

77 Gebruikersparticipatie in verschillende fasen van het ontwerpproces.

78 Werkgroep samenstellen Afspraken maken over informatie verzamelen, meepraten en meebeslissen Interviews en observaties Controle van de gegevens Programma van Eisen opstellen Vlekkenplan Schetsontwerpen Mock-up Begeleiding van de bouw Interviews Observaties

79 Tips Geen fancy ontwerpplaatjes maar houd het eenvoudig, passend bij het ontwerpstadium. Kritische, gemotiveerde reacties altijd positief waarderen..en wat als gebruikers slechte keuzes maken?

80 Einde Uitgangspunten Human Factors