- 2 - Augustus e Jaargang Nr

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "- 2 - Augustus 2014 37 e Jaargang Nr. 4-86 -"

Transcriptie

1 - 2 - Augustus e Jaargang Nr

2 -3- RIVIERENLAND JUNI e JAARGANG NR 3 Opgericht: 19 januari Deken: Do Cranen Den Dolvert GP Dinther Voorzitter: Bert Pollaert Wilhelminasingel CC Berghem adres: pollaert@caiway.nl Secretaris: vacant adres: zie voorzitter & penningmeester Penningmeester: Sjef Mordang Zwaardvis XV Schijndel adres: jmamordang@ziggo.nl Bestuurslid: Jo v. Giersbergen Lariestraat LH Schijndel Bestuurslid: Mari van Beek Jan Habrakenstraat GV Heeswijk-Dinther Opgave rubriek Lief & Leed bij: het bestuur Op internet te bezoeken via onze website: INHOUD: Inhoud Voorwoord Uitslag Biercompetitie Juni Uitslag Likeurcompetitie Juni Ongewenste gist in wijngaard en wijnmakerij De Twaalf, bier om te 'degusteren.. 98 Aroma en Bouquet Sinaasappel likeur Pastis (type Pernod) Appelsap goed tegen Alzheimer Agenda Lidmaatschap: 40,00 per jaar, inschrijving eenmalig 7,00 Bankrekeningen: Rabobank op naam van: Brabants Am. Wijn- en Bierm.gilde Rivierenland Let op: IBAN = NL13 RABO Maandelijkse gildenavond in: t Spectrum Steeg 9 te Schijndel Aanvang uur, tenzij anders vermeld in de agenda Redactie: Jan van Langen Marylin Somers adres: redactiebawbg@home.nl Kopij: Marylin Somers Janus v.d. Bergstraat NZ Boerdonk Verzending: Jan van Langen Dorpsstraat PH Loosbroek

3 VOORWOORD -5- Wat hebben we genoten deze zomer, al valt het op het moment dat ik dit schrijf met bakken uit de hemel. Voor de meesten onder ons zit de vakantie er weer op en heeft u weer voldoende inspiratie opgebouwd. Ver weg of dichtbij er is overal genoeg te doen. Misschien wel de lekkerste wijn geproefd of het mooiste biertje, en wie richting Duitsland of in de Elzas heeft gezeten de lekkerste Au de Vie of likeur gedronken. Maar we zijn weer terug, al staat voor mij en Corry nog een wijnreisje voor de deur, naar Mayschoss aan de Ahr,waar de meest mooie rode wijnen vandaan komen. Ook wij zijn in de gelegenheid om dit jaar weer een lekkere wijn te maken. De weergoden zijn ons tot nog toe goed gezind geweest en als we dan ook nog een mooie nazomer krijgen dan moet het ons zeker lukken. Dan staan er ook nog wat activiteiten op ons programma buiten t Spectrum met o.a. Op 5 oktober een Gilde presentatie bij Winery & Herbs van Geert Hermans op de pompoenen en sierkalebas dag, en in het Boerenbondsmuseum in Gemert. Maar eerst de opening van ons nieuwe seizoen op 5 september, De A.C. heeft weer de nodige voorbereidingen getroffen om er een gezellige sportieve dag van te maken die we afsluiten met een gezamenlijk etentje. En op vrijdag 26 september de Gildeavond met het proeven van droge wijn. Ik hoop u allen te mogen begroeten, Bert Pollaert Uitslag Biercompetitie juni 2014 klasse: type Palm Sauvin datum: Fles nr: Naam: Punten Score: 7 Do Cranen Jan v. Langen 73, Jo v. Giersbergen 73, Piet d. Vries 73, Mari v. Beek 73, George v. d. Ende 72, Bert Pollaert 71, Mies Schuurmans 70, **************** Bier Spreekwoorden en gezegden In de Hemel is geen bier, daarom drinken wij het hier. Bier is alleen op aarde verkrijgbaar Eigen bier smaakt het best. Wat je zelf maakt,is het lekkerst. Jong bier moet gisten. De jeugd moet vrolijk en uitgelaten zijn Het bier is niet voor de ganzen gebrouwen. Drink het bier op voor het verschraald Hij is boven zijn bier. Hij heeft teveel gedronken. Koud bier maakt warm bloed. Drank verhit de gemoederen

4 -7- Uitslag Likeurcompetitie Juni Klasse L1 datum Fles nr: Naam: Soort: Gemiddeld score 2 Sjef Mordang Limoncella 90, Piet van Lijssel Kersen 88, Albert v/d Lee Japanse wijnbes 87, Joop Johannesen Rabarber 84, Gert Leijten Kakie 84, Jan van Langen Abrikoos 83,71 5 7* Albert v/d Lee Wijnbes 87,43 6* Albert v/d Lee Framboos 85,14 (* Fles 6 en 7 doen niet mee aan de competitie) ************* Wijn spreekwoorden en gezegden 'Water bij de wijn doen.' Een compromis sluiten. 'Oude wijn in nieuwe zakken.' Iets wat al bestaat presenteren als iets nieuws, hetzelfde anders verpakken. 'Klare wijn schenken.' De waarheid zeggen, er niet omheen draaien, zeggen waar het op staat. 'Goede wijn behoeft geen krans.' Iets dat goed is hoeft niet extra aangeprezen te worden. 'Wijn na bier geeft plezier, bier na wijn geeft venijn.' Het is beter om eerst bier drinken en vervolgens wijn wanneer je beide wilt drinken. 'Als de wijn is in de man, is de wijsheid in de kan.' Drank beïnvloedt het gezond verstand van de mens

5 Ongewenste gist in de wijngaard en wijnmakerij: Brettanomyces (bron FAWBG, auteur: Ton Lauret) Iedereen die zelf wijn maakt kent de basisregels: Gebruik goed geredschap Werk zuiver Gebruik enzymen en goede gist Meet Houd een logboek bij. Het kan niet genoeg worden benadrukt dat hygiënisch werken noodzakelijk is. Vanaf het begin tot het einde van het wijnmaakproces is een optimale en bacterievrije zuiverheid een voorwaarde om een goed product te maken. Een goede hygiëne bevordert het gistingsproces, het klaringsproces en bovendien de houdbaarheid van uw wijn. Wie niet hygiënisch werkt kan eigenlijk geen goede zuivere wijn maken. Het woord hygiëne omvat twee begrippen: reinigen steriliseren. Reinigen of schoonmaken betekent dat men de gereedschappen en gebruikte vruchten reinigt, zodat er geen zichtbaar vuil meer aanwezig is. Alles wordt schoongemaakt. Steriliseren betekent dat men alle attributen zuivert van bacteriën. Met andere woorden: door het steriliseren worden alle aanwezige micro-organismen, die niet met het blote oog te zien zijn, gedood. Deze micro-organismen zouden anders bijvoorbeeld de werking van de cultuurgist onderdrukken, wat tot gevolg heeft dat er een ongewenste wilde gisting kan ontstaan of een wijnziekte. In de lucht zitten namelijk ontelbare gisten en bacteriën die vaak voor de wijnmakerij funest kunnen zijn. Voor amateur wijnmakers is het gemakkelijker om met schone producten te werken dan voor professionals. Het maakt verschil of je honderd kilo of duizenden kilo s druiven moet verwerken. In de professionele wijnmakerij is het daarom praktisch onmogelijk om alle vruchten zorgvuldig te reinigen en ontsmetten. De kleine wijnmaker zal, zelfs bij de verwerking van druiven, de vruchten wassen in sulfietwater voordat het uitselecteren van rot, het ontstelen en kneuzen begint. En dan nog kan het goed misgaan! Lees verder op blz De oudste wijngaard in het Land van Maas en Waal ÊWx ^Äx Çx [xxüä }~{x wê Aspert KS Horssen Een gezellig uitstapje voor groepen. (op afspraak vanaf 20 pers.) -94-

6 -11- Zoals eerder gezegd, wemelt het om ons heen van de wilde gisten en bacteriën. Wij zien ze niet maar ze zijn er wel. De beruchtste zijn wel azijnzuurbacteriën, melkzuurbacteriën en de gisten van het geslacht Brettanomyces (vaak Brett genoemd). Ze zijn in staat om zich snel te ontwikkelen, tolerant voor alcohol en redelijk resistent tegen sulfiet. Bierbrouwers kennen deze gist ook, en dan voornamelijk de variant Brettanomyces Bruxellensis. Hiermee wordt de befaamde gueuze gebrouwen. Brett is een wilde gist die wijn een aroma geeft van paardenstal, urine, animaal, (nat) leer, zweet, marmite en bitumen of teer. Niet lekker dus, hoewel ze in kleine hoeveelheden een verrijking voor het wijnaroma kunnen zijn. Een besmetting wordt vaak niet herkend als een afwijking, maar geïnterpreteerd als een aroma dat bij de soort wijn hoort. Ze komt zelfs bij de beste wijnhuizen voor. De oorzaak van een besmetting met Brett is vaak terug te leiden naar de wijngaardenier. Velen gaan gewapend met een refractometer de wijngaard in om het juiste pluktijdstip te bepalen. De gedachte er achter is: hoe meer suiker in de vrucht zit, hoe minder er moet worden toegevoegd. Je bent immers een Hollander. Nu is het zo dat bij het rijpingsproces ook de hoeveelheid zuur in de vrucht afneemt. En een zure omgeving is toch echt nodig om de gisting vlot op gang te laten komen en goed te laten verlopen. Gelukkig gebruikt iedere wijnmaker tegenwoordig wel een geselecteerde gist uit het geslacht Saccharomyces Cerevisiae Ellipsoidus om de alcoholische gisting te starten. Dit wordt niet meer aan de natuur overgelaten. Als nu in een minder zure omgeving de gisting wordt gestart, komt deze moeilijk of niet op gang. In die tijd krijgen de aanwezige bacteriën en ook Brett de kans om zich lekker te ontwikkelen. Zij zijn al vanaf het begin met velen, vooral als de vruchten en de most onvoldoende werden ontsmet. Op een gegeven moment ziet de wijnmaker wel dat er een fermentatieproces op gang is gekomen, maar of dat nu daadwerkelijk ook de gewenste alcoholische gisting is, is de vraag. Komt de gisting direct met een goede giststarter goed op gang omdat er voldoende zuur en gistvoeding in de most aanwezig was, dan krijgen de bacteriën en wilde gisten geen kans om zich heerlijk te vermenigvuldigen in een zuurstof- en suikerrijke omgeving. Pas na de alcoholische gisting gaan de andere bacteriën en wilde gisten zoals Brett zich ontwikkelen Dit is ook de reden waarom tegenwoordig wordt aangeraden een eventuele appel-/melkzure fermentatie direct te laten aansluiten op de alcoholische gisting. Sterker nog: er zijn goede resultaten geboekt met het reeds aan het begin van de alcoholische gisting toevoegen van geselecteerde melkzuurbacteriën (malobic, malocid). Deze stammen zorgen voor de gewenste zuuromzetting en vorming van aangename zachte aroma s in tegenstelling tot hun wilde broeders. Omdat ander fruit dan druiven meestal veel zuur bevat, zal hierin minder vaak een besmetting voorkomen. Ook rode wijnen hebben over het algemeen een hogere ph (minder zuur) en zijn daardoor gevoeliger. Door most en wijn te sulfiteren wordt een duidelijke rem gezet op de groei van de kolonie melkzuurbacteriën en Brett, maar ze worden niet gedood. De melkzuurbacteriën kunnen worden gedood met lysozyme. De oorzaak van de ontwikkeling van de eerdergenoemde smerige aroma s zijn fenolen die in de schil, pit en steeltjes zitten. In tannine en hout zit vinylfenol, wat door Brett enzymatisch wordt omgezet in ethylfenol, de veroorzaker van genoemde geuren en smaken. In grotere hoeveelheden dragen deze stoffen meer negatief bij aan het aroma en de smaak dan in kleinere concentraties Brett kan goed in wijn ook in de fles overleven. Ook als deze is gebotteld. De gist heeft een langzame stofwisseling en kan bij een erg laag suikergehalte nog gisten. Brett zet glucose, fructose en zelfs cellulose om en kan in grote hoeveelheden voor een troebele wijn zorgen. In de traditionele wijnbouwlanden vormt de Brett-besmetting een probleem. De wijnmakers willen daarom graag en snel weten of de gist in hun wijn aanwezig is. Dit kan door een monster op kweek te zetten, maar met nieuwe methoden en middelen kan dit sneller gebeuren. In veel wijngaarden komt tegenwoordig Brett voor. Ook hiervoor is vaak de wijngaardenier verantwoordelijk. Vaak wordt namelijk na de gisting de perspulp teruggebracht in de wijngaard. De kolonie zal zich maar lekker hebben kunnen ontwikkelen! Maar ook het gebruikte materiaal kan een bron van besmetting zijn. Vroeger werd wel gezegd dat niet goed gereinigde houten vaten ervoor verantwoordelijk waren, maar ook in de roestvrijstalen tanks kan Brett overleven. Steeds vaker worden vaten en apparatuur met behulp van ozon gesteriliseerd. -96-

7 -13- Door het gebruik van sulfiet krijgt Brett weinig kans zich te ontwikkelen. Omdat ze samen met de andere vaste deeltjes uit de wijn naar de bodem zakt, is het mogelijk een groot deel van de gistcellen door regelmatig overhevelen te verwijderen. Ook als de wijn met lysozyme of met klaringsmiddelen wordt behandeld slaan de gistcellen van Brett mee neer. Steriel filteren is een andere manier om Brett te verwijderen. Hebben wij ook Brettanomyces in Nederland? Vast en zeker. Steeds vaker worden de keurmeesters van de FAWBG geconfronteerd met wijn van Regent die geïnfecteerd is. Maar ook met andere wijnen die er last van hebben. De wijnmaker denkt vaak dat de wijn typische aroma s en smaak heeft van regentwijn. De oorzaak is meestal te laat plukken (weinig zuur), waardoor de gisting slecht op gang kwam. Al na een maand ruik je de typische geur. En daarmee kan de besmettingscyclus op gang komen, als de apparatuur niet grondig gereinigd en ontsmet worden. Advies 1. Reinig alle apparatuur grondig en ontsmet deze. 2. Er is weer een argument voor de wijnmaker om sulfiet te gebruiken. Het onderdrukt de ontwikkeling van Brett en door regelmatig sulfiteren en hevelen blijft de populatie onder controle. 3. Was de vruchten zoveel mogelijk met sulfietwater voordat u ze schoonmaakt, ontsteelt en kneust of perst. 4. Voeg aan de most altijd sulfiet toe (8 g per 100 liter) 5. Sommige druivenrassen (bijv. Regent, Golubok) en vruchten bevatten bij de oogst te weinig zuur. Meet daarom altijd het zuurgehalte van de most en breng dit op een gehalte van minstens 7 g wijnsteenzuur/liter voordat u de gisting start 6. Gebruik gistvoeding en voeg dit toe voordat u de gist toevoegt. 7. Start een eventuele appel-/melkzure fermentatie gecontroleerd tijdens of direct na de alcoholische gisting en stop deze met lysozyme 8. Breng geen geïnfecteerde pulp in de wijngaard -14- De Twaalf, bier om te 'degusteren. Brabants dagblad: Petra Janbroers WESTVLETEREN - om half vier s morgens op voor de nachtwake, overdag zes gebedsdiensten. Vader abt en zijn twintig broeders van de Sint-Sixtusabdij in het Belgische Westvleteren leven en werken volgens strikte regels. Een leven lang zoeken zij naar God, maar brouwen en passant 'het beste bier ter wereld', de Westvleteren 12. Het donkere, sinds 1992 beschermde trappistenbier wordt al een aantal jaren door bierkenners als beste gekozen, waaronder vier keer op rij via RateBeer.com. Omdat er jaarlijks maar hectoliter wordt geproduceerd en het alleen aan de poorten van het klooster zelf te koop is, heeft de WVL 12 (10,2 procent alcohol) bijna mythische dimensies gekregen. Voor de 'Bourgogne van het bier' reizen liefhebbers naar het West-Vlaamse dorp om maximaal twee houten kratten met 24 etiket loze flesjes met gele kroonkurk op te halen; uitsluitend na telefonische reservering en met minimaal zestig dagen tussen de bestellingen. De trappist mag niet in de handel worden gebracht. Het is een onooglijk bordje dat de weg naar de Sint-Sixtusabdij wijst even buiten het al even onooglijke dorp ten noorden van Poperinge. Op sommige dagen staan hier tientallen auto's vol dorstige bierpelgrims, smachtend naar 'het uiterst rijke, caramelachtig, moutig smaakpalet, met een rozijn zoetige en nootachtige geur' van het beroemde bier. In geen velden of wegen is een monnik te zien. De leden van de Cisterciënzer Orde van de Strikte Observantie houden de deuren dicht. Ondanks de populariteit van het bier zwicht abt Manu van Hecke niet voor de commercie. De productie wordt niet verhoogd. Op is op. Vervolg op blz 17 Traditie ontmoet moderne techniek in de trappistenbrouwerij in Westvleteren

8

9 ,,Zoals elk mens moeten wii kunnen bestaan. We moeten leven van en met onze brouwerij. Maar wij leven niet vóór onze brouwerij. Het kan dan ook niet anders of wij komen wat vreemd over bij mensen die in de harde zakenwereld staan en niet begrijpen dat wij uit de gegeven commerciële mogelijkheden zo weinig halen. Wij zijn geen brouwers. Wij zijn monniken", zegt hij. Wel liet Van Hecke een informatiecentrum recht tegenover de abdij bouwen.,,we hebben gezocht naar een vorm van gastvrijheid die toelaat dat de broeders niet weggetrokken worden uit het leven waartoe ze geroepen zijn." Er is een tentoonstelling over het leven binnen het klooster en in café In de Vrede kan de burger het hemelse nat proeven. En zelfs maximaal twee doosjes van zes flesjes scoren, als de voorraad het toelaat. Niet alleen de Wesvleteren 12 wordt er geserveerd (4,90 euro), ook de donkere Westvleteren 8 ( 8 procent alcohol) en de Westvleteren blond 6 (5,8 procent), de jongste telg. De dame van de bediening schenkt de Twaalf voorzichtig in een kelkglas, de temperatuur is tussen de 12 en 16 graden. En dan heel voorzichtig nippen. Want, zo zeggen de monniken:'trappistenbier drink ie niet, dat degusteer je.' Maximaal twee houten kratten met 24 flesies per klant, uitsluitend na telefonische reservering

10 Aroma en bouquet -19- Veel wijnen smaken uitstekend, maar vertonen een gebrek aan aroma en/of bouquet. Vooral bij wedstrijden valt dat op want dan staan soortgelijke wijnen naast elkaar en als er dan ééntje is die wel iets in dat opzicht te bieden heeft is dat een verademing voor de keurmeester. Het is wellicht het beste om reeds bij het samenstellen van de most ingrediënten op te nemen waarvan bekend is dat ze een goed aroma geven. Het bouquet is iets dat pas komt na een voldoende rijpingstijd, als de alcohol en bepaalde zuren vluchtige esters hebben gevormd. Ingrediënten Bloemen, fruit, kruiden en honing kunnen voor aroma zorgen, elk apart of in combinatie. Waak echter voor overdrijving. Bloemen De vlierbloem, de roos, de muurbloem, de brem, de kamille en de moerasspirea hebben alle een mooie en vrij sterke geur. Vooral vlierbloemen overheersen al gauw, gebruik er niet meer van dan 0,25 1 afgeritst en losjes gestort per 10 liter wijn als toevoeging. Voor een vlierbloemenwijn gebruikt u het dubbele of meer. Van de andere bloemen kunt je meer gebruiken. Niet altijd heb je de beschikking over de gewenste bloemen en daarom is het handig ze te conserveren. Het handigste is om van elke gewenste soort een concentraat te maken door in een sterke witte wijn zoveel mogelijk bloemen te laten macereren tot de geur in de wijn is opgelost. Daarna worden de bloemen verwijderd en wordt de wijn gefiltreerd en bewaard tot hij nodig is. Door het concentraat bij b.v. een liter van de wijn te druppelen en te ruiken kun je er achter komen hoeveel er nodig is om de gewenste geursterkte te bereiken. In het blad Fermentati On suggereert dhr. Palfrey de bloemen in blokjes ijs in te vriezen, maar daar heb ik geen ervaring mee. Ik weet wel dat men dit met hop heeft gedaan en met goed resultaat. Bloemen kunnen ook worden gedroogd. Een deel van de geur gaat dan verloren, maar als het drogen goed gebeurt met niet te hoge temperatuur en niet in de zon kan het verlies worden beperkt Fruit Van de vruchten met een goed en krachtig aroma noem ik: de framboos (rood en goudkleurig), de abrikoos, de perzik, de kweepeer. de Williams peer, de Reine Claudepruim en de aardbei. Ter verbetering van het aroma voeg je een (kleine) hoeveelheid van deze vruchten toe aan een te maken wijn. Vers fruit is te verkiezen boven gedroogd fruit of fruit in blik. Kruiden Vanillepeultjes geven de wijn een geur die doet denken aan rijping op eikenhout. Licht geroosterde eikenkrullen doen dat ook. Wie vanillepeultjes te duur vindt kan ook vanillesuiker gebruiken. Kruidnagelen versterken een bestaande geur, maar wees zuinig met dit kruid want één kruidnagel in 60 liter wijn is al te proeven. Bierbrouwers gebruiken korianderzaden in witbier. In wijn kun je deze zaden ook gebruiken om een soort citrusgeur te krijgen. In appelwijn kun je bij het bottelen een takje Lieve vrouwebedstro toevoegen. Dat is een aardig gezicht en ook de geur van de wijn verandert in gunstige zin. Maitrank noemt men dit in Luxemburg. Gebruik geen essences zoals likeurbereiders die toepassen want die zijn veel te sterk en onnatuurlijk. De wijn gaat dan lijken op een goedkope parfum. Van sterk geurende honing, zoals heidehoning, is één theelepel per liter ruim voldoende voor het verkrijgen van voldoende geur. Van andere soorten kun je iets meer nemen. Meer geur door de methode van werken Soms is pulpgisting nodig om kleur en geur te extraheren uit het fruit. Gisting hij een lage temperatuur is gunstig voor het behoud van de geur. Door een hoge temperatuur verloopt de gisting stormachtig en veel van het aroma verlaat de most samen met de stroom koolzuurgasbelletjes en gaat zo verloren. Bouquet Na enige jaren ontwikkelt zich een wijnachtig bouquet, soms niet helaas. We kunnen dit bevorderen door aan elke wijn een beetje rozijnen of druivenconcentraat of druiven toe te voegen. Ook het gebruiken van barnsteenzuur werkt positief op de vorming van het bouquet. Langzamerhand wordt aroma verdrongen of omgevormd tot bouquet, waardoor het moeilijker wordt de vruchten te herkennen waarvan de wijn is gemaakt, maar dat is niet erg, want we maken wijn en geen vruchtenlimonade Bron: Jan van Schaik, -104-

11 -21- Bierbrouwerij Sint Servattumus Ericastraat 11 b 5482 WR Schijndel Officieel verdeler van Brouwland. Voor leden geldt een korting van 10% op Brouwlandprijzen. Speciale prijzen voor mouten. Mouten en hop en gist is altijd op voorraad. Voor alle andere artikelen geldt : vóór maandag besteld vrijdag of zaterdagochtend ophalen. Kijk op: voor het bestelformulier Sinaasappellikeur -22- We hebben al een aantal weken kunnen genieten van mooi voorjaars- en zomerweer. Dan leef je buiten en geniet alsof je ergens aan de Middellandse Zee op vakantie bent. Als u ooit hebt rondgeneusd in een Spaanse supermercado, kent u ze vast wel: de flessen met gele inhoud en bruinrood etiket waarop in het midden in grote cijfers staat 43. De Spanjaarden noemen het dan ook cuarenta-y-tres. Dat betekent niets meer of minder dan drieenveertig. Ongeveer mijn leeftijd. Moet u eens kopen, zo'n fles. Ook een beetje behoorlijke slijter in ons land heeft de flessen in het schap staan. U neemt een tulpvormig glas, doet daarin een goede bodem "kwarentitres" (want zo spreek je het uit) en twee klontjes ijs. Da's genieten! Maar ook bij vanille-ijs of in een mix doet cuarenta-y-tres het goed. U proeft een heerlijke likeur die volgens de overlevering zo'n tweeduizend jaar geleden door de Romeinen in Spanje werd geïntroduceerd en waarin 43 ingrediënten zijn verwerkt. Maar overduidelijk aanwezig is de geur en de smaak van sinaasappels. Ik zou willen dat ik ze zo kon maken. Eenvoudiger is het volgende recept: Neem 4 grote sinaasappels en 2 kleine citroenen. Was het fruit grondig en schil ze voorzichtig, zodat er geen wit meekomt. Doe de schillen in een weckfles en voeg daar 225 g witte kandijsuiker en 0,75 l alcohol 40% (wodka) aan toe. Sluit de fles goed af en zet ze donker weg. Iedere dag even goed omschudden. Na 40 dagen filteren door een moltonfilter en in een fles met schroefdop bewaren. Proef een vleugje Spaanse zon met deze heerlijke Licor de Naranja! Matthy Willeboordse

12 Pastis (type Pernod) -23- (bron FAWBG, auteur: Matthy Willeboordse) -24- In de landen rond de Middellandse Zee is het drinken van een glaasje anijsdrank als aperitief heel gebruikelijk. Ieder land heeft er een andere naam voor: pastis, anisette, anisado, ouzo, raki: het klinkt allemaal anders maar het verschilt niet zoveel. Uiteraard heeft iedere fabrikant zijn eigen franje aan het drankje meegegeven, maar dat is het dan ook wel. Lekker in de avondzon op het terras, glaasje pastis, wat water erbij, en genieten maar. Het is thuis ook heerlijk trouwens, bijvoorbeeld voordat je gaat barbecuen. Het volgende recept is afkomstig van de heer J. Koenders. ingrediënten 50 druppels anethol *) 0,5 l alcohol van 90% 2 theelepels anijszaad 5 of 6 hele steranijs vruchten 4 klontjes suiker half stokje zoethout, in de lengte gesneden. werkwijze Doe de ingrediënten bij elkaar en laat dit 24 uur macereren. Vervolgens filteren en (facultatief) 1 eetlepel caramelvloeistof toevoegen. Klaar! ADVERTENTIE 8 Niet puur drinken. Maak op een warme dag een pastisje door een bodempje in een glas te doen en dit aan te vullen met wat blokjes ijs en water. De vloeistof wordt dan melkachtig wit. Proost! Matthy Willeboordse *) Anethol is de actieve stof uit anijs. Het is een vlugolie die slechts vloeibaar is bij temperaturen boven 22 C. Onder deze temperatuur kristalliseert de vloeistof in kleurloze kristallen. Als dit het geval is, zet u het flesje met anethol eventjes in een badje met warm water, waardoor de kristallen weer vloeibaar worden, en u de vloeistof kunt uitgieten en de benodigde druppels kunt aftellen

13 -25- Appelsap goed tegen Alzheimer (bron: Telegraph.co.uk) Het drinken van twee glazen appelsap per dag kan mogelijk het begin van de ziekte van Alzheimer uitstellen. Daarnaast zou het drinken van appelsap een beter denk- en prestatievermogen bij ouderen kunnen opleveren. Dit blijkt uit onderzoek bij muizen aan de universiteit van Massachusetts. De dieren presteerden beter in een doolhof wanneer zij appelsap hadden gedronken. Oudere muizen bleken met deze fruitdrank sommige testen te kunnen doen die normaalgesproken te zwaar voor ze zijn. Al eerder was gevonden dat appelsap helpt om het brein optimaal te laten functioneren. Maar nu blijkt dat dit sap de productie van het eiwitfragment beta amyloïde afremt. In de hersenen van Alzheimerpatiënten is er een teveel van dit fragment. De onderzoekers vermoeden daarom ook dat appelsap kan helpen in het vertragen van het verloop van de ziekte van Alzheimer. Zij stellen dan ook dat hun conclusies een nieuw bewijs vormen voor het bestaan van een verband tussen voeding en genetische risicofactoren bij leeftijdsgebonden neurodegeneratie. "Wij hebben namelijk sterk de indruk dat een regelmatig verbruik van appelsap bij mensen niet alleen helpt om de hersenen optimaal te doen functioneren, maar ook een bijdrage kan leveren aan het tegenhouden en vertragen van sleutelaspecten van de ziekte van Alzheimer," aldus professor Thomas Shea van het centrum voor neurobiologie van de Amerikaanse universiteit. ********* Vis hoort drie maal te zwemmen: eerst in water, dan in boter en tenslotte in goede wijn. *** Zonder wijn eten we, met wijn dineren we. *** Het leven is te kort om slechte wijn te drinken AGENDA -26- Alle activiteiten in Schijndel beginnen om uur, tenzij anders is aangegeven. In december is er geen bijeenkomst. vrijdag 5 september Opening seizoen vrijdag 26 september Gildenavond droge wijnen zondag 5 oktober Boerenbondsmuseum in Gemert (open dag) vrijdag 31 oktober Gildenavond bier en likeur L3 vrijdag 7 november Vergadering alle commissies met bestuur vrijdag 28 november Gildenavond medium wijnen. Inleveren mousserende wijnen voor de Sjampagne-cup Diverse mededelingen: zondag 29 juni Steekgala bij de Kleine Heerlijkheid in Horssen zondag 14 september Restyle & Recycle Fair bij de Kleine Heerlijkheid zondag 14 september Bierfestival Biereloth. Amateur brouwerijen uit alle windstreken presenteren hier hun speciaalbieren. Entree: gratis. Locatie: Rozemarijnstraat te Boxtel. zaterdag 20 september OBBK (Open Bergsche Bierbrouwkampioenschap) 2014; info op za/zo 20 en 21 sep. Open Dag Nederlandse wijngaarden 5 September a.s. jeu de boulles Bij de opening van het seizoen *********** KOPIJ VOOR HET VOLGENDE BOEKJE DIENT UITERLIJK DONDERDAG 21 AUGUSTUS BIJ DE REDACTIE TE ZIJN -110-

14

Januari 2013 36 e JAARGANG Nr. 1

Januari 2013 36 e JAARGANG Nr. 1 Januari 2013 36 e JAARGANG Nr. 1 - - - - -3- RIVIERENLAND JANUARI 2013 36 e JAARGANG NR 1 Opgericht: 19 januari 1977. Deken: Do Cranen Den Dolvert 14 0413 29 25 58 5473 GP Dinther Voorzitter: Bert Pollaert

Nadere informatie

Gratis E-book Wijn maken druivenwijnmaken.nl

Gratis E-book Wijn maken druivenwijnmaken.nl Gratis E-book Wijn maken druivenwijnmaken.nl Hoe maak je wijn? Op de volgende pagina s leer je stap voor stap wijn maken van druiven. Zelf doe ik dit nu al 17 jaar, in begin met wisselend succes, maar

Nadere informatie

Gratis E-book Wijn maken druivenwijnmaken.nl

Gratis E-book Wijn maken druivenwijnmaken.nl Gratis E-book Wijn maken druivenwijnmaken.nl Hoe maak je wijn? Op de volgende pagina s leer je stap voor stap wijn maken van druiven. Zelf doe ik dit nu al 18 jaar, in begin met wisselend succes, maar

Nadere informatie

APRIL 2013 36 e JAARGANG Nr. 2

APRIL 2013 36 e JAARGANG Nr. 2 APRIL 2013 36 e JAARGANG Nr. 2 -3- RIVIERENLAND APRIL 2013 36 e JAARGANG NR 2 Opgericht: 19 januari 1977. Deken: Do Cranen Den Dolvert 14 0413 29 25 58 5473 GP Dinther Voorzitter: Bert Pollaert Wilhelminasingel

Nadere informatie

Bier. Inhoud. Inleiding. Geschiedenis

Bier. Inhoud. Inleiding. Geschiedenis Bier Inhoud 1. Geschiedenis. 2. Hoe wordt het gebrouwen. 3. Merken en verschillen. 4. Biersoorten 5. Waarom word je van te veel bier dronken? 6. Wist je dat 7. Vragen aan de klas. Inleiding Ik doe mijn

Nadere informatie

De beknopte biergids van bierkraag.be

De beknopte biergids van bierkraag.be De beknopte biergids van bierkraag.be Wat is het Iedereen kent het wel, maar wat is bier eigenlijk? Bier is een drank die gemaakt wordt met hoofdzakelijk water en mout. Mout is een soort graan dat gaat

Nadere informatie

De Wijn deel II. De druiven geplukt toen ze nèt goed rijp waren. Dit proefondervindelijk vastgesteld.

De Wijn deel II. De druiven geplukt toen ze nèt goed rijp waren. Dit proefondervindelijk vastgesteld. De Wijn deel II De druiven geplukt toen ze nèt goed rijp waren. Dit proefondervindelijk vastgesteld. Ontsteeld, gewassen en gekneusd in twee emmers. Een heel subtiele met de neus heerlijk waarneembare

Nadere informatie

Peterseliewijn Recept van Luc Volders

Peterseliewijn Recept van Luc Volders Peterseliewijn Recept van Luc Volders De meesten van ons kennen de strip Asterix en Obelix wel. Onoverwinnelijke Galliers die het tegen de Romeinse overheersers opnamen. In de strip komt ook altijd de

Nadere informatie

PRODUCT. Sinds 1921 CATALOGUS

PRODUCT. Sinds 1921 CATALOGUS PRODUCT Sinds 1921 CATALOGUS Beste klant, Siebrand, een bijzonder familiebedrijf, is opgericht in 1921. Wij zijn trots op de rijke historie die wij als bedrijf hebben. Het Siebrand-imago wordt gekenmerkt

Nadere informatie

Ons Carusobier is een volmoutbier van hoge gisting, gebrouwen door de Scheldebrouwerij

Ons Carusobier is een volmoutbier van hoge gisting, gebrouwen door de Scheldebrouwerij BIERKAART Bieren van t vat pilsener 25 cl alc. 5,0 % vol. 2,10 pilsener 50 cl alc. 5.0 % vol. 3,90 Up 22 cl alc. 5,5 % vol 2,20 Hoppen Blond van Jopen alc. 6,8% vol. 3,30 Ons eigen bier 2,60 Ons Carusobier

Nadere informatie

Maken van aperitieven door: Luc Bolle

Maken van aperitieven door: Luc Bolle Maken van aperitieven door: Luc Bolle Samenstelling van aperitieven: Het aanmaken van een aperitief is zeer eenvoudige zaak. Om een aperitief aan te maken kunnen we vertrekken van een aantal uitgangsposities.

Nadere informatie

- - December e JAARGANG Nr

- - December e JAARGANG Nr - - December 2013 36 e JAARGANG Nr. 6 - - -3- RIVIERENLAND DECEMBER 2013 36 e JAARGANG NR 6 Opgericht: 19 januari 1977. Deken: Do Cranen Den Dolvert 14 0413 29 25 58 5473 GP Dinther Voorzitter: Bert Pollaert

Nadere informatie

website Nieuwsbrief Januari 2017

website  Nieuwsbrief Januari 2017 Brabants Amateur Wijnmakers-en Bierbrouwersgilde Rivierenland Beste Gildeleden, website www.gilde-rivierenland.nl Nieuwsbrief Januari 2017 Voor iedereen die we nog niet gezien hebben op onze nieuwjaar

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Het Leeghwatertje. Mededelingenblad voor de leden van de. Volkstuindersvereniging Leeghwater

Het Leeghwatertje. Mededelingenblad voor de leden van de. Volkstuindersvereniging Leeghwater Het Leeghwatertje Mededelingenblad voor de leden van de Volkstuindersvereniging Leeghwater Opgericht te Beemster op 23 november 1981 Jaargang 11, nr.4 (december 2015) 1 Mededelingen van het bestuur. Van

Nadere informatie

Bier. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Wat is bier?

Bier. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Wat is bier? Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over een drank die men in de horeca veel schenkt of tapt, namelijk bier. Wat wordt er van je verwacht? Na het bestuderen van deze kaart kun je: de grondstoffen

Nadere informatie

Cheery cucumber. Royal Orange Ice Tea. Citrus splash

Cheery cucumber. Royal Orange Ice Tea. Citrus splash Cheery cucumber Is dit een bekende cocktail die iedereen bijna wel kent. Komkommer is gezond, smaakvol en heeft een reinigende werking. Een ideale cocktail wanneer je dus niet helemaal fit voelt of omdat

Nadere informatie

10 VERFRISSENDE RECEPTEN MET TARWEGRAS WWW.OPTIMALEGEZONDHEID.COM

10 VERFRISSENDE RECEPTEN MET TARWEGRAS WWW.OPTIMALEGEZONDHEID.COM 10 VERFRISSENDE RECEPTEN MET 10 VERFRISSENDE RECEPTEN MET Wie heeft er inmiddels niet van gehoord: Tarwegras! Een ontzettend populair voedingsmiddel met een extreem hoge concentratie aan supergezonde voedingsstoffen.

Nadere informatie

Van Wijngaard tot Albertin Boisé. Wijndomein Sint Hubertushof Paul Spierings

Van Wijngaard tot Albertin Boisé. Wijndomein Sint Hubertushof Paul Spierings Van Wijngaard tot Albertin Boisé Wijndomein Sint Hubertushof Paul Spierings Opzet presentatie Wijntuin, uitgaande van het groeiseizoen 2011 Het maken van Rode Wijn in 2011: Albertin Boisé Aanplant Aanplant

Nadere informatie

Eerbeckse Dorpsbrouwerie

Eerbeckse Dorpsbrouwerie Eerbeckse Dorpsbrouwerie Mijn naam is Koos van der Velde. Ik woon met vrouw en kinderen in Eerbeek. Ik ben 44 jaar oud en overdag werkzaam als bedrijfsleider bij een Electro Technisch installatiebureau.

Nadere informatie

Proeven doe je met je tong. Op je tong zitten allemaal smaakpapillen. Je herkent daardoor dat banaan zoet smaakt en citroen zuur.

Proeven doe je met je tong. Op je tong zitten allemaal smaakpapillen. Je herkent daardoor dat banaan zoet smaakt en citroen zuur. Over de Tong Op heel veel scholen ga ik smaakproeven doen. Ook op jullie school! En jullie kunnen me daarbij helpen door aan mijn experimenten mee te doen. Als goede proefpersonen willen jullie je natuurlijk

Nadere informatie

website Nieuwsbrief November 2017

website   Nieuwsbrief November 2017 Brabants Amateur Wijnmakers-en Bierbrouwersgilde Rivierenland website www.gilde-rivierenland.nl Nieuwsbrief November 2017 Beste Gildeleden, De herfst draait alweer op volle toeren met regenbuien en harde

Nadere informatie

EetbaarSoest - Workshop Fermenteren 23 Jan 2016, G. Christiansson, EetbaarSoest & IVN Eemland Duurzaamheid

EetbaarSoest - Workshop Fermenteren 23 Jan 2016, G. Christiansson, EetbaarSoest & IVN Eemland Duurzaamheid EetbaarSoest - Workshop Fermenteren 23 Jan 2016, G. Christiansson, EetbaarSoest & IVN Eemland Duurzaamheid Fermenteren = Voedsel te laten verbeteren door micro-organismen (bacteriën, schimmels). Wilde

Nadere informatie

38 ste INTERNATIONALE WEDSTRIJD DE BESTE FRUITTOB 2013 MET EEN EXTRA WAARDEVOLLE PRIJZENPOT

38 ste INTERNATIONALE WEDSTRIJD DE BESTE FRUITTOB 2013 MET EEN EXTRA WAARDEVOLLE PRIJZENPOT 38 ste INTERNATIONALE WEDSTRIJD DE BESTE FRUITTOB 2013 MET EEN EXTRA WAARDEVOLLE PRIJZENPOT De Keizerlijke Commanderie van de Edele Haspengouwse Fruyteniers en hun Gastronomie van Sint Truiden richt dit

Nadere informatie

Confituur maken (oriëntatie)

Confituur maken (oriëntatie) Confituur maken (oriëntatie) Recept 1. Recept 2. Werkwijze Ingrediënten Hoeveelheid Maateenheid Seizoensfruit 500 gram Suiker 500 gram 5 minuten Confituur maken (oriëntatie) 2. Werkwijze 1. Recept 2. Werkwijze

Nadere informatie

Presentatie. Paul Houben

Presentatie. Paul Houben Port proeverij Presentatie Paul Houben Wijngebieden langs de Douro Douro wijn Dourovallei beschut tegen Atlantische winden Arme grond: leisteen, graniet met zand Klimaat: bergen beschermen wijnranken,

Nadere informatie

Micro-organismen. Waar gaat deze kaart over? De soorten micro-organismen. Wat wordt er van je verwacht? Wat zijn micro-organismen?

Micro-organismen. Waar gaat deze kaart over? De soorten micro-organismen. Wat wordt er van je verwacht? Wat zijn micro-organismen? Waar gaat deze kaart over? De soorten micro-organismen Deze kaart gaat over micro-organismen. Microorganismen zitten in voedsel. Als je voedsel bereidt is het belangrijk om te weten wat micro-organismen

Nadere informatie

ROZENBOTTEL (uit de Proost)

ROZENBOTTEL (uit de Proost) ROZENBOTTEL (uit de Proost) De rozenbottel behoort tot de Rosaceae-soorten (roosachtigen). Men onderscheidt de wilde en de gekweekte vorm. De wilde vorm is de Rosa canina, ook wel hondsroos genaamd. Deze

Nadere informatie

Proefdoos: Italiaanse klasse wijnen

Proefdoos: Italiaanse klasse wijnen Proefdoos: Italiaanse klasse wijnen 2011 Damilano Barbera d'asti DOCG 100% Barbera uit wijngaarden in Casorzo, gelegen in de heuvels van Monferrato in de provincie Asti. Uit dit specifieke gebied komen

Nadere informatie

LES VOOR G-KRACHT. Drinkwater Dit water is gebotteld leidingwater waar koolzuurgas al dan niet wordt aan toegevoegd en chloor wordt uitgefilterd.

LES VOOR G-KRACHT. Drinkwater Dit water is gebotteld leidingwater waar koolzuurgas al dan niet wordt aan toegevoegd en chloor wordt uitgefilterd. LES VOOR G-KRACHT DRINKWATERS Ons lichaam bestaat voor 70% uit water. Dagelijks scheiden we 2,5 liter uit langs de gekende wegen. We zouden ongeveer 1,5 l water moeten drinken per dag en daarbij nemen

Nadere informatie

Biertypes. Alles over bier SCHWARZBIER STOUT. horecasupport.be

Biertypes. Alles over bier SCHWARZBIER STOUT. horecasupport.be Alles over bier Biertypes HET ASSORTIMENT BIEREN IN DE MARKT GROEIT. NAAST TYPES EN SMAKEN IS ER ONDERSCHEID TUSSEN ONDERGISTEND EN BOVENGISTEND BIER. BEKENDSTE ONDERGISTEND BIER (GEBROUWEN BIJ LAGE TEMPERATUREN)

Nadere informatie

Van druif tot wijn. Druif. Wijnbereiding. De gisting

Van druif tot wijn. Druif. Wijnbereiding. De gisting Van druif tot wijn Druif De druif is een klimplant, die wordt gekweekt als de druivenstok, ook wel wijnstok, wijnrank of druivenboom genoemd. Naast de wilde soort zijn er veel cultivars, gekweekte varianten:

Nadere informatie

Micro-organismen kweken en bekijken. Zelf bacteriën kweken. Benodigdheden. Werkwijze. Ziek van virussen?

Micro-organismen kweken en bekijken. Zelf bacteriën kweken. Benodigdheden. Werkwijze. Ziek van virussen? Micro-organismen kweken en bekijken Zelf bacteriën kweken Je gaat zelf bacteriën kweken. Benodigdheden twee lege petrischaaltjes met daarop je naam, klas en datum brander en lucifers vloeibare voedingsbodem

Nadere informatie

Dessert Mandarijn Sorbet

Dessert Mandarijn Sorbet Dessert Mandarijn Sorbet Mandarijnen Honing Rozenwater (100%) rozenwater De helft van de mandarijnen schillen en in de thermomix of blender (met pit en al, in de pit zit amygdaline en kininesulfaat). De

Nadere informatie

Les je dorst met. Smaakwater. 6 coole kraanwaterrecepten voor kids

Les je dorst met. Smaakwater. 6 coole kraanwaterrecepten voor kids Les je dorst met Smaakwater 6 coole kraanwaterrecepten voor kids Water drinken houd je fit en gezond. Meer dan de helft van je lichaam bestaat uit water. Ruim 65% zelfs. Het beste is om iedere dag 8 glazen

Nadere informatie

Gisten en wafels... Doe - activiteit Doe - activiteit

Gisten en wafels... Doe - activiteit Doe - activiteit 1 Gisten en wafels... OPDRACHT 1: Om goed te kunnen onderzoek wat gisten zijn, gaan we eerst wafels onderzoeken. Je hebt hiervoor 2 soorten deeg nodig... Maak het deeg zoals voorzien in de receptjes. Recept

Nadere informatie

Wist je dat. Bitter Zuur Zout Zoet. ... de bobbeltjes op je tong je smaakpapillen zijn. Hiermee proef je of iets bitter, zuur, zout of zoet is.

Wist je dat. Bitter Zuur Zout Zoet. ... de bobbeltjes op je tong je smaakpapillen zijn. Hiermee proef je of iets bitter, zuur, zout of zoet is. Wist je dat... de bobbeltjes op je tong je smaakpapillen zijn. Hiermee proef je of iets bitter, zuur, zout of zoet is. Bitter Zuur Zout Zoet... mensen vroeger dachten dat suiker geluk bracht. En nog steeds

Nadere informatie

Hartelijk Welkom in Trittenheim aan de Moezel bij Ingrid-Elisa Ballmann

Hartelijk Welkom in Trittenheim aan de Moezel bij Ingrid-Elisa Ballmann Hartelijk Welkom in Trittenheim aan de Moezel bij Ingrid-Elisa Ballmann op het wijngoed met tapperij en terras met uitzicht over de rivier en de wijnbergen aan een van de mooiste bochten van de Moezel....

Nadere informatie

Met water de door 10 inspirerende recepten op basis van water, gewoon uit de kraan

Met water de door 10 inspirerende recepten op basis van water, gewoon uit de kraan winter Met water de door 10 inspirerende recepten op basis van water, gewoon uit de kraan Kraanwater is goed voor je Ook in de winter is het belangrijk om genoeg water te drinken, liefst zes tot acht glazen

Nadere informatie

Gratis. Gratis. recepten. recepten. lekkere gezonde. nummer 1 in gezondheid

Gratis. Gratis. recepten. recepten. lekkere gezonde. nummer 1 in gezondheid IJS gezond 5 0 Gratis Gratis lekkere gezonde recepten recepten nummer Voorwoord Natuurlijk liggen de supermarkten vol met ijsjes in alle soorten en maten. Maar wat is er nu leuker dan zelf (water) ijsjes

Nadere informatie

Wijnpromoties gelden tot 31 mei 2012 (zolang de voorraad strekt).

Wijnpromoties gelden tot 31 mei 2012 (zolang de voorraad strekt). Wijnpromoties gelden tot 31 mei 2012 (zolang de voorraad strekt). Herckenrodestraat 51 3550 Heusden-Zolder Telefoon: 011-42 25 21 Fax: 011-42 99 43 Al onze wijnen bewaren en rijpen in donkere en koele

Nadere informatie

Drinkwaters. De les ná G-kracht. In deze les gaat het over:

Drinkwaters. De les ná G-kracht. In deze les gaat het over: De les ná G-kracht Drinkwaters In deze les gaat het over: Welke rol water speelt voor onze gezondheid Welke soorten drinkwater er zijn Hoe je water het best kunt drinken en serveren Opdracht 1: Ben jij

Nadere informatie

Brouwland, 26 mei 2012

Brouwland, 26 mei 2012 Zuurstof, een vloek of een zegen? Jacques Bertens Een vet verhaal Brouwland, 26 mei 2012 Vet Dit verhaal gaat over zuurstof en vet Verzadigde vetzuren worden onder invloed van zuurstof omgezet in onverzadigde

Nadere informatie

zuur en zuurmanagement

zuur en zuurmanagement zuur en zuurmanagement in de wijnmakerij welke zuren in vruchten? zuurgraad en zuurgehalte hoeveel zuur in wijn wat doet zuur hoe bepalen we het zuurgehalte waarvoor is de zuurgraad van belang? correctie

Nadere informatie

Bacteriën als hulpje. Yoghurt maken. Benodigdheden. Werkwijze

Bacteriën als hulpje. Yoghurt maken. Benodigdheden. Werkwijze Bacteriën als hulpje Yoghurt maken Je gaat in deze opdracht zelf yoghurt maken. Benodigdheden schone pan thermometer warmwaterbad eetlepel yoghurt 0,5l. melk klein flesje van 0,5l. aluminium en elastiekjes

Nadere informatie

Chileense huis wijnen

Chileense huis wijnen Wijnkaart Chileense huis wijnen Pionero Viña Morande Chardonnay In deze droge witte wijn proeft u aroma's van fris fruit zoals perzik, peer, citrus en meloen. Smaaktype: soepel, aromatisch met houtrijping.

Nadere informatie

Meer recepten vindt u op Groenesmoothie.eu

Meer recepten vindt u op Groenesmoothie.eu Meer recepten vindt u op Groenesmoothie.eu Inleiding Bedankt! Allereerst willen we u bedanken voor de geringe bijdrage voor dit e-book, door u kunnen onze servers draaien en kunnen anderen ook genieten

Nadere informatie

VINTAE DE BARDOS Romántica Verdejo :

VINTAE DE BARDOS Romántica Verdejo : Romántica Verdejo : Romántica Verdejo wordt gemaakt in het hart van Rueda. Dit is een wijn met een intens aroma van fruit met kruidige notities, zijn frisheid en elegantie munten uit. Prijs/st : 75cl.:

Nadere informatie

Inhoudsopgave. - Vieno - Assortiment - Witte Vieno s - Rose Vieno s - Rode Vieno s - Dessert Vieno s - Prijzen - Contactinformatie

Inhoudsopgave. - Vieno - Assortiment - Witte Vieno s - Rose Vieno s - Rode Vieno s - Dessert Vieno s - Prijzen - Contactinformatie Informatie brochure Vieno 2017 Inhoudsopgave - Vieno - Assortiment - Witte Vieno s - Rose Vieno s - Rode Vieno s - Dessert Vieno s - Prijzen - Contactinformatie 1 2 3 5 6 7 8 8 Vieno is hét nieuwe alcoholvrije

Nadere informatie

Water met een smaakje

Water met een smaakje Water met een smaakje Workshop voor alle ouders in Kanaleneiland Voorwoord Ruim een kwart van de kinderen in de wijk Kanaleneiland is te zwaar. Overgewicht onder jonge kinderen van 4 tot 12 jaar is een

Nadere informatie

website Nieuwsbrief November 2018

website   Nieuwsbrief November 2018 Brabants Amateur Wijnmakers-en Bierbrouwersgilde Rivierenland Beste Gildeleden, website www.gilde-rivierenland.nl Nieuwsbrief November 2018 We kunnen terug kijken op een bijzonder mooie zomer en een goed

Nadere informatie

Informatie brochure 2018

Informatie brochure 2018 Informatie brochure 2018 Inhoudsopgave - Vieno - Assortiment - Witte Vien0 s - Rose Vien0 s - Rode Vien0 s - Dessert Vien0 s - Product informatie - Prijzen - Contactinformatie 1 2 3 5 6 7 8 9 9 Vien0 is

Nadere informatie

VAN WAT KAN MEN FRUITWIJN MAKEN?

VAN WAT KAN MEN FRUITWIJN MAKEN? 1 VAN WAT KAN MEN FRUITWIJN MAKEN? Hard fruit appelen en peren Zacht fruit kersen, krieken, alle bessen, pruimen, sleedoorn, perzik, aardbeien. Druiven rode en witte Gedroogde vruchten krenten en rozijnen

Nadere informatie

Belgische bieren. Trappistenbier. Sfeeropener. vult sfeerbeeld aan

Belgische bieren. Trappistenbier. Sfeeropener. vult sfeerbeeld aan Titel inspiratie Genieten van Sfeeropener meestal human touch, vult sfeerbeeld aan Belgische bieren België is het bierland bij uitstek. Als geen ander weten we hoe authentieke bieren te brouwen, met oog

Nadere informatie

Wijngaard het Groenewoud

Wijngaard het Groenewoud 2 E JAARGANG 4 E EDITIE 2017 Wijngaard het Groenewoud 1 november 2017 En het werd herfst! In dit nummer 1 En het werd herfst 2 Ons You-tube kanaal 3 Onze eerste oogst 4. Molentjes 5. Website bezoek geweldig

Nadere informatie

Geen tapas maar shapas het is Sherryweek

Geen tapas maar shapas het is Sherryweek Geen tapas maar shapas het is Sherryweek Inderdaad geen tapas, maar shapas het is Internationale sherryweek, zoals je in mijn oktober dagboek al kon lezen ben ik in oktober aangeschoven bij een taps lunch,

Nadere informatie

Voedsel. kweek, productie en vertering. mbo

Voedsel. kweek, productie en vertering. mbo Voedsel kweek, productie en vertering mbo Microben en voedsel zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. In de landbouw worden voedselgewassen constant bedreigd door ziekteverwekkers. Maar zonder microben

Nadere informatie

smoothies en sappen - 0 -

smoothies en sappen - 0 - smoothies en sappen - 0 - Smoothies & Sappen Door Serita. De recepten zijn recepten veelal geleend van internet, even als de plaatjes. Sommige van de recepten zijn top-secret V&D La place sappen. Ik zal

Nadere informatie

Stoofaal van Lon. Een pak van 1 kilo diepgevroren stoofaal met het etiket van het Duurzaam Palingfonds

Stoofaal van Lon. Een pak van 1 kilo diepgevroren stoofaal met het etiket van het Duurzaam Palingfonds Stoofaal van Lon Paling kennen en eten we (bijna) allemaal. Grote favoriet hierbij is tegenwoordig de heerlijke gerookte paling of palingfilet. Gestoofde paling is redelijk uit de mode geraakt, maar volkomen

Nadere informatie

Bier Kaart. MARTIN'S PALE ALE

Bier Kaart. MARTIN'S PALE ALE Bier Kaart. MARTIN'S PALE ALE Wie kent niet de Martin s Pale Ale? Het bier dat onze voorouders "de nobelste Engelse Pale Ale noemden... Dit unieke bier is de vrucht van een absoluut buitengewone ambachtelijke

Nadere informatie

Proefdoos: Toscaanse top wijnen

Proefdoos: Toscaanse top wijnen Proefdoos: Toscaanse top wijnen 2009 Pianirossi Sidus DOC De CEO van Tod's & Hogan is de eigenaar van dit domein. Een middelzware fruitige wijn is de beste typering. Veel fruit, sap met mooie tonen van

Nadere informatie

BAKKER VAN DE VEN. Uitgave 5 september 2013

BAKKER VAN DE VEN. Uitgave 5 september 2013 herfst BAKKER VAN DE VEN Uitgave 5 september 2013 Midden in de zomer denken wij s avonds in Italië op een terrasje na over ons komende herfstmagazine. En dat valt nog niet mee, want onze gedachten zijn

Nadere informatie

VINIFICATIE VAN WITTE WIJN

VINIFICATIE VAN WITTE WIJN VINIFICATIE VAN WITTE WIJN Stap :1 oogsten Druiven zo lang mogelijk laten hangen. Het uitzicht van de plant verandert van groeien naar het opslaan van reservestoffen de loofwand verkleurt van groen naar

Nadere informatie

INHOUD INLEIDING...7 EEN AANTAL TIPS VOORDAT JE AAN DE SLAG GAAT...8

INHOUD INLEIDING...7 EEN AANTAL TIPS VOORDAT JE AAN DE SLAG GAAT...8 water opmk 190x190.indd 3 INHOUD INLEIDING...7 EEN AANTAL TIPS VOORDAT JE AAN DE SLAG GAAT...8 Granny Smith-appel + limoen...12 Ananas + kokosnoot + kokoswater...14 Venkel + tijm + komkommer...16 Rood

Nadere informatie

15. eten moet je toch

15. eten moet je toch GRATIS voorproefje 15. eten moet je toch Uitnodigen Ik zal zorgen dat ik honger heb. Hou het eenvoudig, hoor! Ik eet alles. Ik ben niet zo n moeilijke eter. Maar verder eet ik alles! Je ziet me wel verschijnen.

Nadere informatie

Naam: WATER. pagina 1 van 8

Naam: WATER. pagina 1 van 8 Naam: WATER Geen leven zonder water Zonder water kun je niet leven. Als je niet genoeg drinkt, krijgt je dorst. Als je dorst hebt, heeft je lichaam water tekort. Je raakt dit water vooral kwijt door te

Nadere informatie

Gesjoemel in het koelvak

Gesjoemel in het koelvak Tekst 1 Lees eerst de vragen in het boekje Examen VMBO-KB. Zoek daarna de antwoorden op in de hierna volgende tekst. Je hoeft de tekst dus niet eerst door te lezen. Let op: deze tekst bestaat uit vijf

Nadere informatie

Natuurschatten SPEELNATUUR

Natuurschatten SPEELNATUUR Naam: Natuurschatten SPEELNATUUR Groep: LES 10 - WERKBLAD 1 Bekijk het clipje: Speelnatuur a) Als je thuis buiten gaat spelen, waar speel je dan? b) Is er natuur waar jij buitenspeelt? Zo ja, waar speel

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

Flesvoeding. patiënteninformatie

Flesvoeding. patiënteninformatie Flesvoeding patiënteninformatie Mevrouw, Wanneer u geen borstvoeding wenst te geven, of dit om een of andere reden niet mogelijk is, bieden de zuigelingenvoedingen een goed alternatief. In deze brochure

Nadere informatie

www.deschuttervis.nl Aan: Beste Leden, Als eerste wens ik u namens het bestuur een goed en gezond 2012 toe.

www.deschuttervis.nl Aan: Beste Leden, Als eerste wens ik u namens het bestuur een goed en gezond 2012 toe. Beste Leden, Als eerste wens ik u namens het bestuur een goed en gezond 2012 toe. Even een terugblik naar onze jaarlijkse feestavond van december 2011. Met een goed gevulde zaal, blije mensen en vele mooie

Nadere informatie

Thema Zintuigen. BSO in 2 nature Bushraft activiteit. www.in2nature.eu info@in2nature.eu. stichting in2nature. www.in2nature.eu info@in2nature.

Thema Zintuigen. BSO in 2 nature Bushraft activiteit. www.in2nature.eu info@in2nature.eu. stichting in2nature. www.in2nature.eu info@in2nature. BSO in 2 nature Bushraft activiteit www..eu info@.eu Thema Zintuigen www..eu info@.eu Johan en Sandra Van der Wielen Verbindingsweg 22 3921DM Elst (ut) 0318-471974 Triodos: 390288675 KvK: 30264584 Inleiding

Nadere informatie

Memo: bierbrouw recepten gezamenlijk brouwdag

Memo: bierbrouw recepten gezamenlijk brouwdag Memo: bierbrouw recepten gezamenlijk brouwdag Op 12 september 2015 wordt bij de bierbrouw vereniging t Hopbelleke een gezamenlijke bierbrouwdag georganiseerd. De T.C. is gevraagds om een aantal brouwrecepten

Nadere informatie

Maart 2013. Geerte, Annewil en Corrie zijn druk bezig geweest met de grote schoonmaak buiten. Na de schoonmaak was het even tijd voor andere energie.

Maart 2013. Geerte, Annewil en Corrie zijn druk bezig geweest met de grote schoonmaak buiten. Na de schoonmaak was het even tijd voor andere energie. Maart 2013 Bijna iedereen in het Thomashuis loopt te hoesten en te proesten. Griep is de vaste gast geworden. Met drankjes en honing in de thee wordt de griep weggejaagd. Geerte, Annewil en Corrie zijn

Nadere informatie

De Schuimkragen VZW. Bieren met een Goed Doel 23/01/2015

De Schuimkragen VZW. Bieren met een Goed Doel 23/01/2015 Bieren met een Goed Doel 23/01/2015 De Schuimkragen VZW Stichtend lid van vzw Zythos, Confederatie van Belgische Objectieve Bierproeversverenigingen Lid van de Gemeentelijke Cultuurraad van Zele BUFO 4,8

Nadere informatie

o In zakken gemaakt uit de huid van de dieren. o In de magen van de dode dieren. o Door veel te roeren in de melk.

o In zakken gemaakt uit de huid van de dieren. o In de magen van de dode dieren. o Door veel te roeren in de melk. Oppervlaktespanning Lees aandachtig info fiche 1 Beantwoord de vragen. info fiche 1 Apps 15 min Van probleem tot ontwerp In welk voorwerp bewaarden de jagers hun melk vele jaren geleden? o In zakken gemaakt

Nadere informatie

Ik ga nu wat foto s geven om je een indruk te geven van de afgelopen 4 weken:

Ik ga nu wat foto s geven om je een indruk te geven van de afgelopen 4 weken: Korte impressie; hoe de cursus was: De term welvaartsziekte is toch wel bekend? Ziekten die voortkomen uit een ongezonde levensstijl. Veel zitten, weinig beweging, stress, te veel.te vet te zout eten,

Nadere informatie

Presentatie PAUL HOUBEN

Presentatie PAUL HOUBEN AMARONE PROEVERIJ Presentatie PAUL HOUBEN AMARONE GEBIED ITALIË WIJNGEBIEDEN VALPOLICELLA Valpolicella wijnen worden gemaakt volgens de gebruikelijke methode van wijn maken. Alle rode wijnen worden gemaakt

Nadere informatie

D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout

D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout Personen Verteller Huisvrouw Cake ingrediënten; o Bloem o Zout o Suiker o Eieren o Kersen o Sukade o Krenten o Boter (Bij dit toneelstuk

Nadere informatie

Activiteiten BSO De Berenboot groep 1 t/m 3 Zomervakantie week 1: 6 t/m 10 juli. Thema: Dit is mijn lijf

Activiteiten BSO De Berenboot groep 1 t/m 3 Zomervakantie week 1: 6 t/m 10 juli. Thema: Dit is mijn lijf Zomervakantie week 1: 6 t/m 10 juli Thema: Dit is mijn lijf Maandag 6 juli: Wie ben ik? We beginnen de vakantie relaxed met yoga en massage. Ook maken we omtrekken van onszelf op het schoolplein. Uiteraard

Nadere informatie

Gist en Vergisting. Kennemer Wijn- en Bier Gilde. Peter Tambach

Gist en Vergisting. Kennemer Wijn- en Bier Gilde. Peter Tambach Gist en Vergisting Kennemer Wijn- en Bier Gilde Peter Tambach Dit werk valt onder een Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel- GelijkDelen 4.0 Internationaal-licentie. Opzet Presentatie Inhoud:

Nadere informatie

Lekker stel + + Kleur & vorm. Schaapje Slaaaaa

Lekker stel + + Kleur & vorm. Schaapje Slaaaaa Over de Tong Bekijk voordat je begint deel 1 van de film. Op heel veel scholen ga ik smaakproeven doen. Ook op jullie school! En jullie kunnen me daarbij helpen door aan mijn experimenten mee te doen.

Nadere informatie

GIST. Van wort naar bier. Chris Talbot

GIST. Van wort naar bier. Chris Talbot GIST Van wort naar bier Chris Talbot Inhoud Gist Welke gist gebruik je? Hoeveel gist moet je toevoegen? Berekening korrelgist Hoofd- en nagisting Hergisting Gist Bijzondere ingrediënt Ééncellige schimmel,

Nadere informatie

Onze bieren. Flesbieren

Onze bieren. Flesbieren Geen 18, geen alcohol Flesbieren Kriek Max (3.5%) Helder, donkerrood kriekbier van spontane gisting met een zoet en fruitig aroma en een fruitig zoet-zuur palet door toevoeging van 25% natuurlijke kriekensappen.

Nadere informatie

Koffie-kop 2,00 Koffie-mok 4,00 Espresso 2,00 Koffie verkeerd 2,35 Cappuccino 2,35

Koffie-kop 2,00 Koffie-mok 4,00 Espresso 2,00 Koffie verkeerd 2,35 Cappuccino 2,35 Warme dranken Koffie-kop 2,00 Koffie-mok 4,00 Espresso 2,00 Koffie verkeerd 2,35 Cappuccino 2,35 Thee 2,00 Earl Grey, Mint, English Breakfast, Forest Fruit, Green tea lemon, Rooibos vanilla, Green tea

Nadere informatie

Smoothiegoodness De introductie

Smoothiegoodness De introductie Smoothiegoodness De introductie Hoera!! Hier begint jouw groene smoothieavontuur. Dit betekent een geweldige stap vooruit in je gezondheid en energieniveau, fantastisch dat je eraan gaat beginnen. Misschien

Nadere informatie

HEERLIJKE HOT DRINKS. Warme margemakers in een handomdraai

HEERLIJKE HOT DRINKS. Warme margemakers in een handomdraai HEERLIJKE HOT DRINKS Warme margemakers in een handomdraai Een warm onthaal! Het seizoen van koud bier, gekoelde wijn en verfrissende frisdrank is voorbij. De hoogste tijd dus om na te denken over hoe je

Nadere informatie

Welkom op de eigen pagina van speelzaal Kleine Columbus. Seizoen 2013 / 2014. Thema "water" In dit thema staat water centraal.

Welkom op de eigen pagina van speelzaal Kleine Columbus. Seizoen 2013 / 2014. Thema water In dit thema staat water centraal. Welkom op de eigen pagina van speelzaal Kleine Columbus Seizoen 2013 / 2014 Thema "water" In dit thema staat water centraal. Water komt uit de kraan maar zit ook in een fles, je kunt het drinken maar je

Nadere informatie

43ste INTERNATIONALE WEDSTRIJD DE BESTE FRUITTOB en 14de WEDSTRIJD DE BESTE OUDE & EIGENTIJDSE FRUITBEREIDINGEN MET EEN WAARDEVOLLE PRIJZENPOT

43ste INTERNATIONALE WEDSTRIJD DE BESTE FRUITTOB en 14de WEDSTRIJD DE BESTE OUDE & EIGENTIJDSE FRUITBEREIDINGEN MET EEN WAARDEVOLLE PRIJZENPOT 43ste INTERNATIONALE WEDSTRIJD DE BESTE FRUITTOB 2018 en 14de WEDSTRIJD DE BESTE OUDE & EIGENTIJDSE FRUITBEREIDINGEN MET EEN WAARDEVOLLE PRIJZENPOT De Keizerlijke Commanderie van de Edele Haspengouwse

Nadere informatie

Stoofpeertjes zoet, rood en zonder suiker of alcohol

Stoofpeertjes zoet, rood en zonder suiker of alcohol Stoofpeertjes zoet, rood en zonder suiker of alcohol Als ik kind vond ik ze echt al heerlijk stoofpeertjes en dat is door de jaren heen niet veranderd. Alleen het koken dat duurt wel even. Er zijn heel

Nadere informatie

Waarom zijn bananen krom?

Waarom zijn bananen krom? Alles wat kinderen willen weten over... eten! Mary-Jo de Leeuw Waarom zijn bananen krom? Maak eens waar je over doen lezen WIST JE DAT... Je voor het bereiden van 1 kilo kaas ongeveer 10 liter melk nodig

Nadere informatie

Nieuwsbrief Champagne Select April 2018

Nieuwsbrief Champagne Select April 2018 Nieuwsbrief Champagne Select April 2018 Welkom bij onze Lente nieuwsbrief! In deze nieuwsbrief gaan we u weer informeren over de laatste ontwikkelingen, hebben we een mooie aanbieding en luiden we het

Nadere informatie

Gemarineerde makreel met tomaten mousse. Ingrediënten;(tomaten mousse)

Gemarineerde makreel met tomaten mousse. Ingrediënten;(tomaten mousse) Gemarineerde makreel met tomaten mousse. Ingrediënten;(tomaten mousse) 5 dl tomaten sap geconsenteerd. 3 dl half geslagen slagroom. Peper en zout Fijn gesneden bieslook Tabasco Wodka 6 blaadjes gelatine.

Nadere informatie

Kraanwater! Wat weten kinderen hier eigenlijk van? Mei 2009. ten behoeve van:

Kraanwater! Wat weten kinderen hier eigenlijk van? Mei 2009. ten behoeve van: Kraanwater! Wat weten kinderen hier eigenlijk van? Mei 2009 ten behoeve van: Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 1 Inleiding...3 2 Conclusie...4 3 Achtergrond onderzoek...5 3.1 Doelstelling van het onderzoek...

Nadere informatie

Huiswijn Wit en Rood

Huiswijn Wit en Rood Huiswijn Wit en Rood (Italie) Een heerlijke huiswijn, in de mond proef je een lichte aroma van klein rood en zwart fruit, specerijen en tijm. De aanzet is vol, gevolgd door een lange, zwoele afdronk. Lekker

Nadere informatie

Wereldoriëntatie - Natuur Wereldoriëntatie - Techniek Geschatte lesduur Hoofdstuk 1.2. Nuttige microben benadrukt dat niet alle

Wereldoriëntatie - Natuur Wereldoriëntatie - Techniek Geschatte lesduur Hoofdstuk 1.2. Nuttige microben benadrukt dat niet alle Wereldoriëntatie - Natuur Algemene vaardigheden: 1.1 & 1.2 Levende en niet-levende natuur: 1.3 & 1.5 Wereldoriëntatie - Techniek 2.16* Geschatte lesduur 50 minuten Hoofdstuk 1.2. Nuttige microben benadrukt

Nadere informatie

Dit is het Receptenboek van Luc van Kessel.

Dit is het Receptenboek van Luc van Kessel. Dit is het Receptenboek van Luc van Kessel. Er staan recepten in die ik lekker vind, kijk maar eens! Deze recepten kunnen jullie zelf bakken/maken. Als je deze recepten wil maken duurt het minimaal 10

Nadere informatie

Water en drinkwater (waterhardheid en ontkalken)

Water en drinkwater (waterhardheid en ontkalken) Water en drinkwater (waterhardheid en ontkalken) Ik vertel jullie in mijn spreekbeurt meer over water en drinkwater. Eerst vertel ik wat water is, waarom water het allerbelangrijkste is voor leven, en

Nadere informatie