Vrije Universiteit Brussel Faculteit van de Wetenschappen Vakgroep Informatica. Deel 2a: Ontwerp van register machines

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Vrije Universiteit Brussel Faculteit van de Wetenschappen Vakgroep Informatica. Deel 2a: Ontwerp van register machines"

Transcriptie

1 Vrije Universiteit Brussel Faculteit van de Wetenschappen Vakgroep Informatica Deel 2a: Ontwerp van registermachines Interpretatie van Computerprogramma's I Theo D'Hondt p. 1

2 Register Machines registers data paths operaties = controller sekwentie p. 2

3 Voorbeeld registers het algoritme van Euclides voor de grootste gemene deler van twee natuurlijke getallen (define (gcd a b) (if (= b 0) a (gcd (b (remainder a b)))) sekwentie operaties p. 3

4 Data-path diagram a a<-b b = rem b<-t t<-r t 0 p. 4

5 Betekenis t register t<-r toekenning rem operatie sekwentie = predicaat 0 constante p. 5

6 Controller diagram start = nee ja stop t<-r a<-b b<-t p. 6

7 Gebruik van een specificatietaal (data-paths (registers ((name a) (buttons ((name a<-b) (source (register b))))) ((name b) (buttons ((name b<-t) (source (register t))))) ((name t) (buttons ((name t<-r) (source (operation rem)))))) (operations ((name rem) (inputs (register a) (register b))) ((name =) (inputs (register b) (constant 0))))) (controller test-b ; label (test =) ; test (branch (label gcd-done)) ; conditional branch (t<-r) ; button-push (a<-b) ; button-push (b<-t) ; button-push (goto (label test-b)) ; unconditional branch gcd-done) ; label p. 7

8 Formele beschrijving van een machine (controller <instructions>) GCD (controller test-b (test (op =) (reg b) (const 0)) (branch (label gcd-done)) (assign t (op rem) (reg a) (reg b)) (assign a (reg b)) (assign b (reg t)) (goto (label test-b)) gcd-done) p. 8

9 GCD-machine die leest en schrijft read a<-rd b<-rd a a<-b b = P print rem b<-t t<-r t 0 p. 9

10 Specificatie GCD (controller gcd-loop (assign a (op read)) (assign b (op read)) test-b (test (op =) (reg b) (const 0)) (branch (label gcd-done)) (assign t (op rem) (reg a) (reg b)) (assign a (reg b)) (assign b (reg t)) (goto (label test-b)) gcd-done (perform (op print) (reg a)) (goto (label gcd-loop))) p. 10

11 Uitgewerkte GCD-machine (define (remainder n d) (if (n < d) n (remainder (- n d) d))) p. 11

12 Uitgewerkte GCD-machine: data-paths a<-b a b = t<-a b<-t t < t<-d rem 0 p. 12

13 Uitgewerkte GCD-machine: controller start = ja stop t<-a nee t<-a < nee a<-b ja b<-t p. 13

14 Uitgewerkte GCD-machine: specificatie (controller test-b (test (op =) (reg b) (const 0)) (branch (label gcd-done)) (assign t (reg a)) rem-loop (test (op <) (reg t) (reg b)) (branch (label rem-done)) (assign t (op -) (reg t) (reg b)) (goto (label rem-loop)) rem-done (assign a (reg b)) (assign b (reg t)) (goto (label test-b)) gcd-done) GCD p. 14

15 Subroutines: het 2 x gcd voorbeeld a a<-b b = c c<-d d = rem b<-t t<-r rem d<-s t 0 s<-r s 0 p. 15

16 Volledig ontdubbelde specificaties (controller... gcd-1 (test (op =) (reg b) (const 0)) (branch (label after-gcd-1)) (assign t (op rem) (reg a) (reg b)) (assign a (reg b)) (assign b (reg t)) (goto (label gcd-1)) after-gcd-1... gcd-2 (test (op =) (reg d) (const 0)) (branch (label after-gcd-2)) (assign s (op rem) (reg c) (reg d)) (assign c (reg d)) (assign d (reg s)) (goto (label gcd-1)) after-gcd-2... ) p. 16

17 Gemeenschappelijke data-paths (controller... gcd-1 (test (op =) (reg b) (const 0)) (branch (label after-gcd-1)) (assign t (op rem) (reg a) (reg b)) (assign a (reg b)) (assign b (reg t)) (goto (label gcd-1)) after-gcd-1... gcd-2 (test (op =) (reg b) (const 0)) (branch (label after-gcd-2)) (assign t (op rem) (reg a) (reg b)) (assign a (reg b)) (assign b (reg t)) (goto (label gcd-2)) after-gcd-2... ) p. 17

18 Gemeenschappelijke controller gcd (test (op =) (reg b) (const 0)) (branch (label gcd-done)) (assign t (op rem) (reg a) (reg b)) (assign a (reg b)) (assign b (reg t)) (goto (label gcd)) gcd-done (test (op =) (reg continue) (const 0)) (branch (label gcd-1-done)) (goto (label gcd-2-done))... gcd-1 (assign continue 0) (goto gcd) gcd-1-done... gcd-2 (assign continue 1) (goto gcd) gcd-2-done...) p. 18

19 Labels als waarde gcd (test (op =) (reg b) (const 0)) (branch (label gcd-done)) (assign t (op rem) (reg a) (reg b)) (assign a (reg b)) (assign b (reg t)) (goto (label gcd)) gcd-done (goto (reg continue))... gcd-1 (assign continue gcd-1-done) (goto gcd) gcd-1-done... gcd-2 (assign continue gcd-2-done) (goto gcd) gcd-2-done...) p. 19

20 Recursieve processen (define (fac n) (if (= n 1) 1 (* (fac (- n 1)) n))) p. 20

21 Recursie via een stapel = val 1 n rn sn stack * - controller sc rc continue stack after-fact fact-done p. 21

22 Recursie via een stapel (controller (assign continue (label fact-done)) fact-loop (test (op =) (reg n) (const 1)) (branch (label base-case)) (save continue) (save n) (assign n (op -) (reg n) (const 1)) (assign continue (label after-fact)) (goto (label fact-loop)) after-fact (restore n) (restore continue) (assign val (op *) (reg n) (reg val)) (goto (reg continue)) base-case (assign val (const 1)) (goto (reg continue)) return to caller fact-done) factorial-machine p. 22

23 Complexe recursieve processen (define (fib n) (if (< n 2) n (+ (fib (- n 1)) (fib (- n 2))))) p. 23

24 Het Fibonacci controle-programma (controller (assign continue (label fib-done)) fib-loop (test (op <) (reg n) (const 2)) (branch (label immediate-answer)) (save continue) (assign continue (label afterfib-n-1)) (save n) (assign n (op -) (reg n) (const 1)) (goto (label fib-loop)) afterfib-n-1 (restore n) (restore continue) (assign n (op -) (reg n) (const 2)) (save continue) (assign continue (label afterfib-n-2)) (save val) (goto (label fib-loop)) p. 24

25 Het Fibonacci controle-programma afterfib-n-2 (assign n (reg val)) (restore val) (restore continue) (assign val (op +) (reg val) (reg n)) (goto (reg continue)) immediate-answer (assign val (reg n)) (goto (reg continue)) fib-done) p. 25

Oefeningen Interpretatie I Reeks 6 : Registermachines

Oefeningen Interpretatie I Reeks 6 : Registermachines Oefeningen Interpretatie I Reeks 6 : Registermachines Deze oefeningenreeks behandelt het beschrijven van computationele processen aan de hand van registermachineprogrammaʼs. Registermachines manipuleren

Nadere informatie

Let op dat de scoping regels gerespecteerd blijven; het volgende voorbeeld mag geen fout melden.

Let op dat de scoping regels gerespecteerd blijven; het volgende voorbeeld mag geen fout melden. Vrije Universiteit Brussel Faculteit Wetenschappen Vakgroep Computerwetenschappen Academiejaar 2009 2010: tweede examenzittijd Interpretatie van Computerprogrammaʼs I schriftelijke test Voorafgaandelijk:

Nadere informatie

Succes! Theo DʼHondt 13 juni 2010

Succes! Theo DʼHondt 13 juni 2010 Vrije Universiteit Brussel Faculteit Wetenschappen Vakgroep Computerwetenschappen Academiejaar 2009 2010: eerste examenzittijd Interpretatie van Computerprogrammaʼs I schriftelijke test Voorafgaandelijk:

Nadere informatie

Achtste college algoritmiek. 12 april Verdeel en Heers. Dynamisch Programmeren

Achtste college algoritmiek. 12 april Verdeel en Heers. Dynamisch Programmeren Achtste college algoritmiek 12 april 2019 Verdeel en Heers Dynamisch Programmeren 1 Uit college 7: Partitie Partitie Partitie(A[l r]) :: // partitioneert een (sub)array, met A[l] als spil (pivot) p :=

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN ComputerSystemen Deeltentamen B (weken 6..9) vakcode 2M208 woensdag 19 Maart 2003, 9:00-10:30

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN ComputerSystemen Deeltentamen B (weken 6..9) vakcode 2M208 woensdag 19 Maart 2003, 9:00-10:30 TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN ComputerSystemen Deeltentamen B (weken 6..9) vakcode 2M208 woensdag 19 Maart 2003, 9:00-10:30 Algemene opmerkingen (lees dit!): - Dit tentamen duurt ANDERHALF UUR! - Dit

Nadere informatie

Discrete Structuren. Piter Dykstra Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie

Discrete Structuren. Piter Dykstra Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie Discrete Structuren Piter Dykstra Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie www.math.rug.nl/~piter piter@math.rug.nl 22 februari 2009 INDUCTIE & RECURSIE Paragrafen 4.3-4.6 Discrete Structuren Week 3:

Nadere informatie

Java virtuele machine JVM

Java virtuele machine JVM Implementatie Java Java virtuele machine JVM Java programma vertaald naar byte code instructies Byte code instructies uitgevoerd door JVM JVM is processor architectuur kan in principe in hardware worden

Nadere informatie

Programmeermethoden. Recursie. week 11: november kosterswa/pm/

Programmeermethoden. Recursie. week 11: november kosterswa/pm/ Programmeermethoden Recursie week 11: 21 25 november 2016 www.liacs.leidenuniv.nl/ kosterswa/pm/ 1 Pointers Derde programmeeropgave 1 Het spel Gomoku programmeren we als volgt: week 1: pointerpracticum,

Nadere informatie

Programmeermethoden. Recursie. Walter Kosters. week 11: november kosterswa/pm/

Programmeermethoden. Recursie. Walter Kosters. week 11: november kosterswa/pm/ Programmeermethoden Recursie Walter Kosters week 11: 20 24 november 2017 www.liacs.leidenuniv.nl/ kosterswa/pm/ 1 Vierde programmeeropgave 1 De Grote getallen programmeren we als volgt: week 1: pointerpracticum,

Nadere informatie

Inleiding Programmeren 2

Inleiding Programmeren 2 Inleiding Programmeren 2 Gertjan van Noord November 26, 2018 Stof week 3 nogmaals Zelle hoofdstuk 8 en recursie Brookshear hoofdstuk 5: Algoritmes Datastructuren: tuples Een geheel andere manier om te

Nadere informatie

10 Meer over functies

10 Meer over functies 10 Meer over functies In hoofdstuk 5 hebben we functies uitgebreid bestudeerd. In dit hoofdstuk bekijken we drie andere aspecten van functies: recursieve functies dat wil zeggen, functies die zichzelf

Nadere informatie

Tentamen Programmeren in C (EE1400)

Tentamen Programmeren in C (EE1400) TU Delft Tentamen Programmeren in C (EE1400) 5 april 2012, 9.00 12.00 Faculteit EWI - Zet op elk antwoordblad je naam en studienummer. - Beantwoord alle vragen zo nauwkeurig mogelijk. - Wanneer C code

Nadere informatie

Recursie: definitie. De som van de kwadraten van de getallen tussen m en n kan als volgt gedefinieerd worden:

Recursie: definitie. De som van de kwadraten van de getallen tussen m en n kan als volgt gedefinieerd worden: Recursie: definitie Een object wordt recursief genoemd wanneer het partieel bestaat uit of partieel gedefinieerd is in termen van zichzelf. Recursie wordt gebruikt bij wiskundige definities, bijvoorbeeld:

Nadere informatie

Inleiding Programmeren 2

Inleiding Programmeren 2 Inleiding Programmeren 2 Gertjan van Noord November 28, 2016 Stof week 3 nogmaals Zelle hoofdstuk 8 en recursie Brookshear hoofdstuk 5: Algoritmes Datastructuren: tuples Een geheel andere manier om te

Nadere informatie

Oplossingen overzicht PHP. Oplossing KPN opgave, zonder testen van POST

Oplossingen overzicht PHP. Oplossing KPN opgave, zonder testen van POST Oplossingen overzicht PHP Oplossing KPN opgave, zonder testen van POST internetminuten in welke categorie val ik?

Nadere informatie

Ontwerp van Algoritmen: opgaven weken 3 en 4

Ontwerp van Algoritmen: opgaven weken 3 en 4 0 Ontwerp van Algoritmen: opgaven weken 3 en 4 Voor alle volgende opgaven over programmaatjes geldt de spelregel: formuleer altijd eerst alle bewijsverplichtingen. selectie 45. (tail distribution)(prima

Nadere informatie

7 Omzetten van Recursieve naar Iteratieve Algoritmen

7 Omzetten van Recursieve naar Iteratieve Algoritmen 7 Omzetten van Recursieve naar Iteratieve Algoritmen Het lijkt mogelijk om elke oplossings-algoritme, die vaak in eerste instantie recursief geformuleerd werd, om te zetten in een iteratieve algoritme

Nadere informatie

Hoe werkt een computer precies?

Hoe werkt een computer precies? Hoe werkt een computer precies? Met steun van stichting Edict Ben Bruidegom & Wouter Koolen-Wijkstra AMSTEL Instituut Universiteit van Amsterdam Overview Introductie SIM-PL Simulatietool voor werking computer

Nadere informatie

Achtste college algoritmiek. 8 april Dynamisch Programmeren

Achtste college algoritmiek. 8 april Dynamisch Programmeren Achtste college algoritmiek 8 april 2016 Dynamisch Programmeren 1 Werkcollege-opgave Dutch Flag Problem Gegeven een array gevuld met R, W, en B. Reorganiseer dit array zo dat van links naar rechts eerst

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Memory management Assembler programmering

Computerarchitectuur en netwerken. Memory management Assembler programmering Computerarchitectuur en netwerken 2 Memory management Assembler programmering Lennart Herlaar 10 september 2018 Inhoud 1 Protectie: Hoe het O.S. programma s tegen elkaar kan beschermen modes memory management

Nadere informatie

Programmeermethoden NA. Week 5: Functies (vervolg)

Programmeermethoden NA. Week 5: Functies (vervolg) Programmeermethoden NA Week 5: Functies (vervolg) Kristian Rietveld http://liacs.leidenuniv.nl/~rietveldkfd/courses/prna/ Bij ons leer je de wereld kennen 1 Functies Vorige week bekeken we functies: def

Nadere informatie

EE1410: Digitale Systemen BSc. EE, 1e jaar, , 10e hoorcollege

EE1410: Digitale Systemen BSc. EE, 1e jaar, , 10e hoorcollege EE1410: Digitale Systemen BSc. EE, 1e jaar, 2012-2013, 10e hoorcollege Arjan van Genderen, Stephan Wong, Computer Engineering 13-5-2013 Delft University of Technology Challenge the future Hoorcollege 10

Nadere informatie

2 Recurrente betrekkingen

2 Recurrente betrekkingen WIS2 1 2 Recurrente betrekkingen 2.1 Fibonacci De getallen van Fibonacci Fibonacci (= Leonardo van Pisa), 1202: Bereken het aantal paren konijnen na één jaar, als 1. er na 1 maand 1 paar pasgeboren konijnen

Nadere informatie

Een eenvoudig algoritme om permutaties te genereren

Een eenvoudig algoritme om permutaties te genereren Een eenvoudig algoritme om permutaties te genereren Daniel von Asmuth Inleiding Er zijn in de vakliteratuur verschillende manieren beschreven om alle permutaties van een verzameling te generen. De methoden

Nadere informatie

Van Poort tot Pipeline. Ben Bruidegom & Wouter Koolen-Wijkstra AMSTEL Instituut Universiteit van Amsterdam

Van Poort tot Pipeline. Ben Bruidegom & Wouter Koolen-Wijkstra AMSTEL Instituut Universiteit van Amsterdam Van Poort tot Pipeline Ben Bruidegom & Wouter Koolen-Wijkstra AMSTEL Instituut Universiteit van Amsterdam Van Poort tot Pipeline Pipeline processor One cycle machine Calculator File of registers Assembly

Nadere informatie

Wouter Geraedts Processen & Processoren

Wouter Geraedts Processen & Processoren FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Wouter Geraedts Overzicht Welkom op het 5 e werkcollege van Processen & Processoren! Uitwerkingen vorige opgavenserie Behandelen (oefen)opgaven

Nadere informatie

Datastructuren: stapels, rijen en binaire bomen

Datastructuren: stapels, rijen en binaire bomen Programmeermethoden Datastructuren: stapels, rijen en binaire bomen week 12: 23 27 november 2015 www.liacs.leidenuniv.nl/ kosterswa/pm/ 1 Inleiding In de informatica worden Abstracte DataTypen (ADT s)

Nadere informatie

Modelleren en Programmeren

Modelleren en Programmeren Modelleren en Programmeren Jeroen Bransen 13 december 2013 Terugblik Fibonacci public class Fibonacci { public static void main(string[] args) { // Print het vijfde Fibonaccigetal System.out.println(fib(5));

Nadere informatie

Tentamen Programmeren in C (EE1400)

Tentamen Programmeren in C (EE1400) TU Delft Tentamen Programmeren in C (EE1400) 3 feb. 2012, 9.00 12.00 Faculteit EWI - Zet op elk antwoordblad je naam en studienummer. - Beantwoord alle vragen zo nauwkeurig mogelijk. - Wanneer C code gevraagd

Nadere informatie

Europese Unie Bingo. Oorlog voorkomen. Brussel. De voorzitter van de Europese Commissie. De Europese Raad. De Europese Commissie

Europese Unie Bingo. Oorlog voorkomen. Brussel. De voorzitter van de Europese Commissie. De Europese Raad. De Europese Commissie 143043-1 ProDemos Binnenhof 2014_bingo 210 x 148 mm 26-03-14 16:43 Pagina 3 Brussel 12 Economie Ja 143043-1 ProDemos Binnenhof 2014_bingo 210 x 148 mm 26-03-14 16:43 Pagina 4 Brussel Ja Nee Economie 143043-1

Nadere informatie

REEKS I. Zaterdag 6 november 2010, 9u

REEKS I. Zaterdag 6 november 2010, 9u TEST INFORMATICA 1STE BACHELOR IN DE INGENIEURSWETENSCHAPPEN - ACADEMIEJAAR 2010-2011 REEKS I Zaterdag 6 november 2010, 9u NAAM :... VRAAG 1: MINSTENS [5 PUNTEN] Schrijf een methode minstens(), met twee

Nadere informatie

Recursion. Introductie 37. Leerkern 37. Terugkoppeling 40. Uitwerking van de opgaven 40

Recursion. Introductie 37. Leerkern 37. Terugkoppeling 40. Uitwerking van de opgaven 40 Recursion Introductie 37 Leerkern 37 5.1 Foundations of recursion 37 5.2 Recursive analysis 37 5.3 Applications of recursion 38 Terugkoppeling 40 Uitwerking van de opgaven 40 Hoofdstuk 5 Recursion I N

Nadere informatie

Proeftentamen in1211 Computersystemen I (NB de onderstreepte opgaven zijn geschikt voor de tussentoets)

Proeftentamen in1211 Computersystemen I (NB de onderstreepte opgaven zijn geschikt voor de tussentoets) TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT Faculteit Informatietechnologie en Systemen Afdeling ISA Basiseenheid PGS Proeftentamen in1211 Computersystemen I (NB de onderstreepte opgaven zijn geschikt voor de tussentoets)

Nadere informatie

Digitale technieken Deeltoets II

Digitale technieken Deeltoets II Digitale technieken Deeltoets II André Deutz 11 januari, 2008 De opgaven kunnen uiteraard in een willekeurige volgorde gemaakt worden geef heel duidelijk aan op welke opgave een antwoord gegegeven wordt.

Nadere informatie

Programmeermethoden NA. Week 5: Functies (vervolg)

Programmeermethoden NA. Week 5: Functies (vervolg) Programmeermethoden NA Week 5: Functies (vervolg) Kristian Rietveld http://liacs.leidenuniv.nl/~rietveldkfd/courses/prna2016/ Functies Vorige week bekeken we functies: def bereken(a, x): return a * (x

Nadere informatie

Introductie in flowcharts

Introductie in flowcharts Introductie in flowcharts Flow Charts Een flow chart kan gebruikt worden om: Processen definieren en analyseren. Een beeld vormen van een proces voor analyse, discussie of communicatie. Het definieren,

Nadere informatie

Een diverse inhoud deze keer: aangepaste procedures voor GIOS, machinetaal, geheugenmanipulatie, BASIC-equivalenten en recursief programmeren.

Een diverse inhoud deze keer: aangepaste procedures voor GIOS, machinetaal, geheugenmanipulatie, BASIC-equivalenten en recursief programmeren. Turbo Pascal deel 6 MSX Club Magazine 36 Erik van Bilsen Scanned, ocr ed and converted to PDF by HansO, 2001 Een diverse inhoud deze keer: aangepaste procedures voor GIOS, machinetaal, geheugenmanipulatie,

Nadere informatie

Helden van de wiskunde: L.E.J. Brouwer Brouwers visie vanuit een logica-informatica perspectief

Helden van de wiskunde: L.E.J. Brouwer Brouwers visie vanuit een logica-informatica perspectief Helden van de wiskunde: L.E.J. Brouwer Brouwers visie vanuit een logica-informatica perspectief Herman Geuvers Radboud Universiteit Nijmegen Technische Universiteit Eindhoven 1 Helden van de wiskunde:

Nadere informatie

Hoe werkt een rekenmachine?

Hoe werkt een rekenmachine? Hoe werkt een rekenmachine? Uit welke hardware-componenten bestaat een rekenmachine? Welke instructies kan de machine uitvoeren? Practicum met de rekenmachine I Constante getallen Instructies van het type

Nadere informatie

Uitgebreide uitwerking tentamen Algoritmiek Dinsdag 5 juni 2007, uur

Uitgebreide uitwerking tentamen Algoritmiek Dinsdag 5 juni 2007, uur Uitgebreide uitwerking tentamen Algoritmiek Dinsdag juni 00, 0.00.00 uur Opgave. a. Een toestand bestaat hier uit een aantal stapels, met op elk van die stapels een aantal munten (hooguit n per stapel).

Nadere informatie

Vierde college algoritmiek. 23/24 februari Complexiteit en Brute Force

Vierde college algoritmiek. 23/24 februari Complexiteit en Brute Force Algoritmiek 2017/Complexiteit Vierde college algoritmiek 23/24 februari 2017 Complexiteit en Brute Force 1 Algoritmiek 2017/Complexiteit Tijdcomplexiteit Complexiteit (= tijdcomplexiteit) van een algoritme:

Nadere informatie

Paradox van zelfreproductie. IN2505-II Berekenbaarheidstheorie. Zelfreproductie? Programma s en zelfreproductie. College 11.

Paradox van zelfreproductie. IN2505-II Berekenbaarheidstheorie. Zelfreproductie? Programma s en zelfreproductie. College 11. Paradox van zelfreproductie College 11 Algoritmiekgroep Faculteit EWI TU Delft 27 mei 2009 1 Levende wezens zijn machines. 2 Levende wezens kunnen zich reproduceren. 3 Machines kunnen zich niet reproduceren.

Nadere informatie

Programmeertechnieken Week 7

Programmeertechnieken Week 7 Programmeertechnieken Week 7 Tim Cocx, Kristian Rietveld http://liacs.leidenuniv.nl/~rietveldkfd/courses/pt2017/ "Confidence in Code" "Ons programma / onze module is af, maar hoe weten we nu of alles werkt?"

Nadere informatie

Algoritmiek. 2 februari Introductie

Algoritmiek. 2 februari Introductie College 1 Algoritmiek 2 februari 2017 Introductie 1 Introductie -1- docent: Rudy van Vliet rvvliet@liacs.nl assistent werkcollege: Bart van Strien bartbes@gmail.com website: http://www.liacs.leidenuniv.nl/~vlietrvan1/algoritmiek/

Nadere informatie

Algoritmen abstract bezien

Algoritmen abstract bezien Algoritmen abstract bezien Jaap van Oosten Department Wiskunde, Universiteit Utrecht Gastcollege bij Programmeren in de Wiskunde, 6 april 2017 Een algoritme is een rekenvoorschrift dat op elk moment van

Nadere informatie

Vier voorbeelden van Fourier

Vier voorbeelden van Fourier Vier voorbeelden van Fourier Gjerrit Meinsma Mathematisch Café 1 Overzicht 1. Wereldkampioen matrix-vectorproduct 2. Fast Fourier Transform (FFT) 3. Voorbeelden: routers jpeg producten antialiasing Mathematisch

Nadere informatie

slides6.pdf 16 nov

slides6.pdf 16 nov Inhoud Inleiding Algemeen 5 Waarom programmeertalen? Geschiedenis Abstractiemechanismen Programmeertalen Piet van Oostrum 16 november 2001 INL/Alg-5 1 X INL/Alg-5 1 X Machinecode Voor- en nadelen assemblercode

Nadere informatie

Derde college algoritmiek. 22 februari Complexiteit Toestand-actie-ruimte

Derde college algoritmiek. 22 februari Complexiteit Toestand-actie-ruimte Algoritmiek 2019/Complexiteit Derde college algoritmiek 22 februari 2019 Complexiteit Toestand-actie-ruimte 1 Algoritmiek 2019/Complexiteit Opgave 1 bomenpracticum Niet de bedoeling: globale (member-)variabele

Nadere informatie

Take-home Tentamen Protocolvericatie. Universiteit van Amsterdam. 27 Maart 1994

Take-home Tentamen Protocolvericatie. Universiteit van Amsterdam. 27 Maart 1994 Take-home Tentamen Protocolvericatie Vakgroep Programmatuur Universiteit van Amsterdam 27 Maart 1994 Algemene Opmerkingen Dit tentamen omvat zes reguliere opgaven plus een bonusopgave. Opgaves 1, 2, 5

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Optimalisatie van de mmips. Forwarding optie 1. Design flow. implementation

Inhoudsopgave. Optimalisatie van de mmips. Forwarding optie 1. Design flow. implementation 2 Inhoudsopgave Optimalisatie van de mmips pc Sander Stuijk Veel gestelde vragen Hoe moet ik forwarding implementeren? Hoe moet ik clipping implementeren? Waarom is mijn simulatie zo traag? Hoe kan ik

Nadere informatie

start -> id (k (f c s) (g s c)) -> k (f c s) (g s c) -> f c s -> s c

start -> id (k (f c s) (g s c)) -> k (f c s) (g s c) -> f c s -> s c Een Minimaal Formalisme om te Programmeren We hebben gezien dat Turing machines beschouwd kunnen worden als universele computers. D.w.z. dat iedere berekening met natuurlijke getallen die met een computer

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Memory management Assembler programmering

Computerarchitectuur en netwerken. Memory management Assembler programmering Computerarchitectuur en netwerken 2 Memory management Assembler programmering Lennart Herlaar 12 september 2016 Inhoud 1 Protectie: Hoe het O.S. programma s tegen elkaar kan beschermen modes memory management

Nadere informatie

Examen Datastructuren en Algoritmen II

Examen Datastructuren en Algoritmen II Tweede bachelor Informatica Academiejaar 2012 2013, tweede zittijd Examen Datastructuren en Algoritmen II Naam :.............................................................................. Lees de hele

Nadere informatie

Opgaven Eigenschappen van Getallen Security, 2018, Werkgroep.

Opgaven Eigenschappen van Getallen Security, 2018, Werkgroep. Opgaven Eigenschappen van Getallen Security, 2018, Werkgroep. Gebruik deze opgaven, naast die uit het boek, om de stof te oefenen op het werkcollege. Cijfer: Op een toets krijg je meestal zes tot acht

Nadere informatie

Machine-Level Programming III: Procedures

Machine-Level Programming III: Procedures Machine-Level Programming III: Procedures Topics IA32 stack discipline Register saving conventions Creating pointers to local variables IA32 Region of memory managed with stack discipline Grows toward

Nadere informatie

Bij elkaar behorende instructies die een probleem oplossen of een taak uitvoeren.

Bij elkaar behorende instructies die een probleem oplossen of een taak uitvoeren. Programma Structuur Diagram: Een gestructureerd programma is een programma dat we gemakkelijk kunnen begrijpen. Dit kunnen we bereiken door het programma op te bouwen uit drie programmacomponenten: Als

Nadere informatie

Datastructuren Uitwerking jan

Datastructuren Uitwerking jan Datastructuren Uitwerking jan 2015 1 1a. Een abstracte datastructuur is een beschrijving van een datastructuur, met de specificatie van wat er opgeslagen wordt (de data en hun structuur) en welke operaties

Nadere informatie

Eerste Toets Concurrency 20 december 2018, , Educ-β.

Eerste Toets Concurrency 20 december 2018, , Educ-β. Eerste Toets Concurrency 20 december 2018, 11.00 13.00, Educ-β. Motiveer je antwoorden kort! Stel geen vragen over deze toets; als je een vraag niet duidelijk vindt, schrijf dan op hoe je de vraag interpreteert

Nadere informatie

{ specificatie (contract) en toelichting }

{ specificatie (contract) en toelichting } Programmeren Blok B Drie aspecten van routines http://www.win.tue.nl/ wstomv/edu/2ip05/ College 7 Tom Verhoeff Technische Universiteit Eindhoven Faculteit Wiskunde en Informatica Software Engineering &

Nadere informatie

Pythoncursus. Eindopdracht L-systemen. Joost, Koen, Marein en Ramon december 2015

Pythoncursus. Eindopdracht L-systemen. Joost, Koen, Marein en Ramon december 2015 Pythoncursus Eindopdracht L-systemen Joost, Koen, Marein en Ramon december 2015 Samenvatting Dit is de eindopdracht van deze cursus. Hij bestaat uit een aantal onderdelen. Als je minimaal onderdeel a,

Nadere informatie

Dynamic Publisher Twee handige hulpjes voor DP

Dynamic Publisher Twee handige hulpjes voor DP Dynamic Publisher Twee handige hulpjes voor DP Ron Holst MSX Computer & Club Magazine nummer 89 - zomer 1997 Scanned, ocr ed and converted to PDF by HansO, 2001 Bij het doorspitten van diskettes en directory's

Nadere informatie

recursie Hoofdstuk 5 Studeeraanwijzingen De studielast van deze leereenheid bedraagt circa 6 uur. Terminologie

recursie Hoofdstuk 5 Studeeraanwijzingen De studielast van deze leereenheid bedraagt circa 6 uur. Terminologie Hoofdstuk 5 Recursion I N T R O D U C T I E Veel methoden die we op een datastructuur aan kunnen roepen, zullen op een recursieve wijze geïmplementeerd worden. Recursie is een techniek waarbij een vraagstuk

Nadere informatie

EE1410: Digitale Systemen BSc. EE, 1e jaar, , vragencollege 1

EE1410: Digitale Systemen BSc. EE, 1e jaar, , vragencollege 1 EE40: Digitale Systemen BSc. EE, e jaar, 202-203, vragencollege Arjan van Genderen, Stephan Wong, Computer Engineering 28-3-203 Delft University of Technology Challenge the future Huiswerk hoorcollege

Nadere informatie

Proefstuderen Informatica

Proefstuderen Informatica Proefstuderen Informatica Raphael kena Poss Introductie 1. Open een terminal, dan vor het volgende commando uit: mkdir opdracht-jouwnaam Vervang JOUWNAAM door je naam en/of die van je werkpartner. Tip

Nadere informatie

algoritmiek - antwoorden

algoritmiek - antwoorden 2016 algoritmiek - antwoorden F. Vonk versie 1 28-8-2016 inhoudsopgave eenvoudige algoritmes... - 3 - complexe algoritmes... - 7 - zoeken (vwo)... - 10 - sorteren (vwo)... - 12 - Dit werk is gelicenseerd

Nadere informatie

Bij elkaar behorende instructies die een probleem oplossen of een taak uitvoeren.

Bij elkaar behorende instructies die een probleem oplossen of een taak uitvoeren. 1 Programma Structuur Diagram: Een gestructureerd programma is een programma dat we gemakkelijk kunnen begrijpen. Dit kunnen we bereiken door het programma op te bouwen uit drie programmacomponenten: Als

Nadere informatie

DUAL TEMPERATUUR MEETSYSTEEM

DUAL TEMPERATUUR MEETSYSTEEM DUAL TEMPERATUUR MEETSYSTEEM Raymond vd Geest CUC journaal Scanned, ocr ed and converted to PDF by HansO, 2001 Temperatuurmeting met een MSX-1/2 of SVI.328 machine Wanneer we de temperatuur van iets willen

Nadere informatie

compileren & interpreteren - compileren: vertalen (omzetten) - interpreteren: vertolken

compileren & interpreteren - compileren: vertalen (omzetten) - interpreteren: vertolken compileren & interpreteren - compileren: vertalen (omzetten) - interpreteren: vertolken - belangrijkste punten: - ontleden van de programmatekst - bijhouden van de datastructuren Data Structuren en Algoritmen

Nadere informatie

Van Oerle Alberton BV (Autoliv) De toepassing van een LIMS in Quality control processen in de Automotive sector

Van Oerle Alberton BV (Autoliv) De toepassing van een LIMS in Quality control processen in de Automotive sector Van Oerle Alberton BV (Autoliv) De toepassing van een LIMS in Quality control processen in de Automotive sector INHOUD 1. Het productie proces; 2. Klanten eisen; 3. Controleplan; 4. Systeem eisen aan een

Nadere informatie

Talen & Automaten. Wim Hesselink Piter Dykstra Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie 9 mei 2008

Talen & Automaten. Wim Hesselink Piter Dykstra Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie   9 mei 2008 Talen & Automaten Wim Hesselink Piter Dykstra Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie www.cs.rug.nl/~wim 9 mei 2008 Talen & automaten Week 1: Inleiding Dit college Talen Automaten Berekenbaarheid Weekoverzicht

Nadere informatie

D e u r e n g e m a a k t o m m o o i t e z i j n

D e u r e n g e m a a k t o m m o o i t e z i j n D e u r e n g e m a a k t o m m o o i t e z i j n M a e s t r o, m e e s t e r i n h e t m a k e n v a n k w a l i t e i t s d e u r e n, a f g e s t e m d o p u w s m a a k e n i n t e r i e u r. S t

Nadere informatie

Groepen, ringen en velden

Groepen, ringen en velden Groepen, ringen en velden Groep Een groep G is een verzameling van elementen en een binaire operator met volgende eigenschappen: 1. closure (gesloten): als a en b tot G behoren, doet a b dat ook. 2. associativiteit:

Nadere informatie

(On)Doenlijke problemen

(On)Doenlijke problemen Fundamentele Informatica In3 005 Deel 2 College 1 Cees Witteveen Parallelle en Gedistribueerde Systemen Faculteit Informatie Technologie en Systemen Overzicht Inleiding - Relatie Deel 1 en Deel 2 - Doenlijke

Nadere informatie

Faculteit Economie en Bedrijfskunde

Faculteit Economie en Bedrijfskunde Faculteit Economie en Bedrijfskunde Op dit voorblad vindt u belangrijke informatie omtrent het tentamen. Voordat u met het tentamen t: lees dit voorblad! Tentamen: V&O IV: Programmeren Tentamendatum &

Nadere informatie

continue in een for, while of do lus herhaalt de lus vroegtijdig. De volgende herhaling wordt onmiddellijk begonnen.

continue in een for, while of do lus herhaalt de lus vroegtijdig. De volgende herhaling wordt onmiddellijk begonnen. Hoofdstuk 3: controlestructuren instructies en blokken Naar elke instructie staat een ; Instructies worden door de haakjes {} in een block samengevat. if else if ( expression) statement1; else statement2;

Nadere informatie

Presentatie Michiel. Informaticastage najaar 2004

Presentatie Michiel. Informaticastage najaar 2004 Presentatie Michiel michielborkent@gmail.com Informaticastage najaar 2004 Inhoud presentatie: Wie ben ik? Over mijn stage Informatie over Lisp Wie/wat ben ik? Student Technische Informatica, Universiteit

Nadere informatie

Automaten. Informatica, UvA. Yde Venema

Automaten. Informatica, UvA. Yde Venema Automaten Informatica, UvA Yde Venema i Inhoud Inleiding 1 1 Formele talen en reguliere expressies 2 1.1 Formele talen.................................... 2 1.2 Reguliere expressies................................

Nadere informatie

inleiding theoretische informatica practicum 1 deadline woensdag 20 februari 2008 om uur

inleiding theoretische informatica practicum 1 deadline woensdag 20 februari 2008 om uur 1 Inleiding inleiding theoretische informatica 2007-2008 practicum 1 deadline woensdag 20 februari 2008 om 14.00 uur Dit practicum is een kennismaking met functioneel programmeren. Twee belangrijke functionele

Nadere informatie

College 13: Patterns (2)

College 13: Patterns (2) Concurrency Gerard Tel / Jacco Bikker - november 2016 februari 2017 College 13: Patterns (2) Welkom! genda: Collective Operations Reduce Scan Stencil Recurrence Concurrency college 13 Patterns (2) 3 Collectives

Nadere informatie

Stapelgeheugen. Processoren 6 maart 2012

Stapelgeheugen. Processoren 6 maart 2012 Stapelgeheugen Processoren 6 maart 2012 Programma van komende week 7 maart 8.45: extra vragenuur over HADES 13 maart 8.45: hoorcollege vervalt, maar werkcolleges vinden plaats. Stapelgeheugen Tanenbaum

Nadere informatie

Stacks and queues. Hoofdstuk 6

Stacks and queues. Hoofdstuk 6 Hoofdstuk 6 Stacks and queues I N T R O D U C T I E In dit hoofdstuk worden drie datastructuren stack, queue en deque behandeld. Om deze datastructuren te implementeren, worden onder andere arrays en linked

Nadere informatie

Gelijktijdigheid: Wederzijdse Uitsluiting & Synchronisatie Concurrency: Mutual Exclusion & Synchonization (5e ed: 5.1-5.2, Appendix A.

Gelijktijdigheid: Wederzijdse Uitsluiting & Synchronisatie Concurrency: Mutual Exclusion & Synchonization (5e ed: 5.1-5.2, Appendix A. Gelijktijdigheid: Wederzijdse Uitsluiting & Synchronisatie Concurrency: Mutual Exclusion & Synchonization (5e ed: 51-52, Appendix A1) Processes zijn meestal niet onafhankelijk Bijvoorbeeld: 2 processen

Nadere informatie

Computertechniek vorige examens

Computertechniek vorige examens Computertechniek vorige examens Examen 2009 Groep 1 1. Geef de 2 manieren waarop de adressen van de I/O-module in de adresruimte geïntegreerd kunnen zijn. (memory-mapped en isolated dus) 2. Wat is post-indexering?

Nadere informatie

Software Mobiliteit. UAMS - 6 maart 2001. Theo D'Hondt Lab voor Pogrammeerkunde Vrije Universiteit Brussel http://prog.vub.ac.

Software Mobiliteit. UAMS - 6 maart 2001. Theo D'Hondt Lab voor Pogrammeerkunde Vrije Universiteit Brussel http://prog.vub.ac. Software Mobiliteit Theo D'Hondt Lab voor Pogrammeerkunde Vrije Universiteit Brussel http://prog.vub.ac.be/~tjdhondt p. 1 Overzicht Stelling Objecttechnologie Distributie Mobiliteit Evolutie Besluit p.

Nadere informatie

Algebra. voor Informaticastudenten Getallen. Ernic Kamerich. Jean Delville: de school van Plato

Algebra. voor Informaticastudenten Getallen. Ernic Kamerich. Jean Delville: de school van Plato Algebra voor Informaticastudenten Getallen Jean Delville: de school van Plato Ernic Kamerich januari 2007 Inhoud 1 De gehele getallen..........................................................................

Nadere informatie

Informatica. Deel II: les 1. Java versus Python. Jan Lemeire Informatica deel II februari mei 2014. Parallel Systems: Introduction

Informatica. Deel II: les 1. Java versus Python. Jan Lemeire Informatica deel II februari mei 2014. Parallel Systems: Introduction Informatica Deel II: les 1 Java versus Python Jan Lemeire Informatica deel II februari mei 2014 Parallel Systems: Introduction Arabidopsis (zandraket) Arabidopsis (zandraket) MMIQQA Multimodal Microscopic

Nadere informatie

Lessen Java: Reeks pag. 1

Lessen Java: Reeks pag. 1 Lessen Java: Reeks 2 1-3-2016 pag. 1 Primitieve types type grootte waardes byte 8 bits 128, 127 short 16 bits 32768, 32767 int 32 bits 2 31, 2 31 1 long 64 bits 2 63, 2 63 1 type grootte waardes float

Nadere informatie

{ specificatie (contract) en toelichting }

{ specificatie (contract) en toelichting } Programmeren Blok A Drie aspecten van routines http://www.win.tue.nl/ wstomv/edu/2ip05/ College 5 Kees Hemerik Tom Verhoeff Technische Universiteit Eindhoven Faculteit Wiskunde en Informatica Software

Nadere informatie

Datastructuren Werkcollege Intro

Datastructuren Werkcollege Intro Bart Hijmans, Universiteit Leiden. Universiteit Leiden The Netherlands Focus 1 19 ˆ Ervaring in gebruik en implementatie van datastructuren ˆ Kennis van mogelijkheden ˆ Programmeren voor andere programmeurs

Nadere informatie

Derde college algoritmiek. 23 februari Complexiteit Toestand-actie-ruimte

Derde college algoritmiek. 23 februari Complexiteit Toestand-actie-ruimte Algoritmiek 2018/Complexiteit Derde college algoritmiek 2 februari 2018 Complexiteit Toestand-actie-ruimte 1 Algoritmiek 2018/Complexiteit Tijdcomplexiteit Complexiteit (= tijdcomplexiteit) van een algoritme:

Nadere informatie

AI en Software Testing op de lange termijn

AI en Software Testing op de lange termijn AI en Software Testing op de lange termijn Is het een appel? Traditioneel programmeren AI Kleur = rood, groen, geel Vorm = rond Textuur = glad Artificial Intelligence Machine Learning Methods Technologies

Nadere informatie

Opdracht 1 Topics on Parsing and Formal Languages - fall 2010

Opdracht 1 Topics on Parsing and Formal Languages - fall 2010 Opdracht 1 Topics on Parsing and Formal Languages - fall 2010 Rick van der Zwet 13 november 2010 Samenvatting Dit schrijven zal uitwerkingen van opgaven behandelen uit het boek [JS2009]

Nadere informatie

Uitwerking tentamen Algoritmiek 9 juli :00 13:00

Uitwerking tentamen Algoritmiek 9 juli :00 13:00 Uitwerking tentamen Algoritmiek 9 juli 0 0:00 :00. (N,M)-game a. Toestanden: Een geheel getal g, waarvoor geldt g N én wie er aan de beurt is (Tristan of Isolde) b. c. Acties: Het noemen van een geheel

Nadere informatie

OBSERVATIESCHEMA. Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen ACADEMISCHE INITIËLE LERARENOPLEIDING. academiejaar 2003/2004

OBSERVATIESCHEMA. Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen ACADEMISCHE INITIËLE LERARENOPLEIDING. academiejaar 2003/2004 Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen ACADEMISCHE INITIËLE LERARENOPLEIDING academiejaar 2003/2004 Vakdidactiek: informatica Lesgever: Prof. A. Hoogewijs Vakgroep Pure wiskunde en computeralgebra

Nadere informatie

Getallensystemen, verzamelingen en relaties

Getallensystemen, verzamelingen en relaties Hoofdstuk 1 Getallensystemen, verzamelingen en relaties 1.1 Getallensystemen 1.1.1 De natuurlijke getallen N = {0, 1, 2, 3,...} N 0 = {1, 2, 3,...} 1.1.2 De gehele getallen Z = {..., 4, 3, 2, 1, 0, 1,

Nadere informatie

Datastructuren: stapels, rijen en binaire bomen

Datastructuren: stapels, rijen en binaire bomen Programmeermethoden : stapels, rijen en binaire bomen Walter Kosters week 12: 26 30 november 2018 www.liacs.leidenuniv.nl/ kosterswa/pm/ 1 en Vierde programmeeropgave Othello programmeren we als volgt:

Nadere informatie

Examen Datastructuren en Algoritmen II

Examen Datastructuren en Algoritmen II Tweede bachelor Informatica Academiejaar 2014 2015, eerste zittijd Examen Datastructuren en Algoritmen II Naam :.............................................................................. Lees de hele

Nadere informatie

Opdracht 1 Topics on Parsing and Formal Languages - fall 2010

Opdracht 1 Topics on Parsing and Formal Languages - fall 2010 Opdracht 1 Topics on Parsing and Formal Languages - fall 2010 Rick van der Zwet 8 december 2010 Samenvatting Dit schrijven zal uitwerkingen van opgaven behandelen uit het boek [JS2009]

Nadere informatie

VOLAUTOMATISCH TEKSTEN SAMENVATTEN

VOLAUTOMATISCH TEKSTEN SAMENVATTEN VOLAUTOMATISCH TEKSTEN SAMENVATTEN VAT SAMEN MET DE SUMMARIZER Iedereen is inmiddels bekend met de term Big data de groeiende hoeveelheid door machines gegenereerde informatie uitgedrukt in cijfers en

Nadere informatie