Opleidingsplan Gynaecologie en Obstetrie Jeroen Bosch Ziekenhuis s-hertogenbosch

Transcriptie

1 Opleidingsplan Gynaecologie en Obstetrie Jeroen Bosch Ziekenhuis s-hertogenbosch Jeroen Bosch ziekenhuis Opleidingsplan Obstetrie en Gynaecologie 1

2 Inleiding Dit document beschrijft de opleiding tot gynaecoloog in het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) in s- Hertogenbosch. Dit opleidingsplan is een leidraad voor de artsen in opleiding, gynaecologen, stagebegeleiders en de (plv) opleider(s). Het beschrijft de inhoud, organisatie en kwaliteitsborging van de opleiding. Daarnaast beschrijft het de verwachtingen die we stellen aan onze collega s in opleiding. Herman Oosterbaan, opleider, gynaecoloog Ingrid Gaugler-Senden, beoogd plaatsvervangend opleider Corry den Rooyen, opleidingskundige s-hertogenbosch, 2013 Gynaecologie JBZ Jeroen Bosch ziekenhuis Opleidingsplan Obstetrie en Gynaecologie 2

3 Inhoudsopgave Jeroen Bosch ziekenhuis Opleidingsplan Obstetrie en Gynaecologie 3

4 Deel 1 De organisatie van de opleiding gynaecologie Jeroen Bosch ziekenhuis Opleidingsplan Obstetrie en Gynaecologie 4

5 1.1 Inleiding: De Gynaecologie-afdeling in het Jeroen Bosch Ziekenhuis De afdeling gynaecologie van het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) heeft sinds 1971 opleidingsbevoegdheid. De opleiding werd gestart door Dr. G.H.B Broeders oorspronkelijk als B-opleiding. In 1974 volgde een erkenning als A-opleiding. In die tijd was de opleiding vijfjarig, waarvan de eerste 4 jaar in de A-opleiding gevolgd werd. Inmiddels is door de fusie van het Groot Ziekengasthuis met achtereenvolgens het Willem Alexander Ziekenhuis en recent met het Carolus-Liduina Ziekenhuis een van de grootste gynaecologie afdelingen in Nederland ontstaan. Het totaal aantal van ongeveer 2600 klinische bevallingen onderstreept dit nog eens. Het JBZ is een groot opleidingsziekenhuis met vanaf 2011 in de nieuwbouw één grote afdeling Verloskunde en Gynaecologie, geïncorporeerd in een gecombineerde afdeling met de kinderartsen (Moeder-Kind). Het adherentiegebied voor de vakgroep is ongeveer mensen. Dit waarborgt dat het vakgebied in de volle breedte en in al zijn aspecten uitgeoefend kan worden. Aandachtsgebieden van de vakgroep zijn ondermeer: perinatologie, voortplantingskunde, urogynaecologie, micro-invasieve chirurgie en gynaecologische oncologie. Het meest uitgesproken aandachtsgebied van het ziekenhuis is de oncologie, één van de speerpunten van het JBZ, dat onder meer geleid heeft tot het oprichten van een multidisciplinaire oncologische polikliniek. Tot slot beschikt het JBZ over een close format IC. 1.2 De opleidingsgroep Opleider en plaatsvervangend opleider Dr. H.P. Oosterbaan, is de opleider. Hij is primair verantwoordelijk voor alle zaken die de opleiding betreffen: - aannemen van AIOS in gezamenlijke sollicitaties binnen de cluster Nijmegen; - introductiegesprek bij aanvang opleiding op de afdeling gynaecologie; - draagt zorg voor een veilig opleidingsklimaat; - stagerooster c.q. individueel opleidingsplan AIOS; - eerst verantwoordelijke en aanspreekpunt bij problemen van AIOS betreffende de opleiding; - stuurt de opleidingsgroep aan en bewaakt het nakomen van afspraken gemaakt in het lokaal opleidingsplan; - onderhoudt de contacten met regionale en landelijke gremia betreffende de opleiding; - lid centrale opleidingscommissie JBZ; - voorzitter opleidingsvergaderingen van de vakgroep en overleg AIOS; - opstellen en implementeren van het nieuwe opleidingscurriculum; - ontwikkelen en implementeren van nieuwe kwaliteitsinstrumenten, ter verdere verbetering opleiding; - samenstelling onderwijsrooster en onderwijsprogramma; - monitoren en bijhouden van de voortgang van de opleiding van de individuele AIOS door: o controle portfolio s AIOS o houden van voortgangsgesprekken en toetsingsmomenten conform regelgeving CCMS/MSRC; o bespreken en accorderen bekwaamheidsverklaringen - aanvragen en voorbereiden van de opleidingsvisitatie. - organisatie refereeravonden - organisatie clusterbreed onderwijs (eventueel gedelegeerd) - incident bespreking (begeleiding Dr. J.P. de Bruin) - coördinatie wetenschappelijk onderzoek van de AIOS - begeleiden AIOS bij het verrichten van onderzoek en schrijven van een artikel Dr.I. Gaugler is de plaatsvervangend opleider. Zij neemt de verantwoordelijkheid van de opleider over waar deze niet in staat is deze in te vullen door afwezigheid of ziekte, of bij diens afwezigheid. Daarnaast is hij medeverantwoordelijk voor de voortgangsgesprekken en alsmede verantwoordelijk voor de bovenstaande zaken Beiden worden secretarieel ondersteund door het secretariaat van de Maatschap verloskunde en gynaecologie JBZ. Jeroen Bosch ziekenhuis Opleidingsplan Obstetrie en Gynaecologie 5

6 Gynaecologen en opleidingsteam In het JBZ werken 14 gynaecologen en een consulent gynaecologische oncologie, deels in voltijd en deels in parttime verband. Alle gynaecologen zijn vakinhoudelijk breed georiënteerd op alle aspecten van de eindtermen van de opleiding en velen zijn erkend subspecialist of hebben een specifiek aandachtsgebied. De opleidingsgroep is in zijn geheel verantwoordelijk voor de kwaliteit, inhoud en vormgeving van de opleiding tot gynaecoloog in het JBZ. Alle gynaecologen werken gelijkwaardig samen aan de opleiding. Hierin hebben een aantal specialisten extra taken en verantwoordelijkheden. Binnen de opleidingsgroep is een opleidingsteam verantwoordelijk voor de dagelijkse organisatie en bewaking van de opleiding. Dit team bestaat uit de opleider en drie stagebegeleiders (iedere differentiatiegroep is vertegenwoordigd) waarvan er een tevens plaatsvervangend opleider is. Vanuit dit team worden de supervisoren uit de diverse aandachtsgebieden aangestuurd. De taken en verantwoordelijkheden zijn hieronder nader uitgewerkt. Opleider en plv opleider H. Oosterbaan en I. Gaugler ondersteuning perinatologie R. J.P. Rijnders urogynaecologie A. M. van der Leeuw- van Beek voortplanting J.P. de Bruin minimale invasieve chirurgie J.W. van der Steeg R.J.P. Rijnders, A.M. van der Leeuw - van Beek, J.P. de Bruin en J.W. van der Staag zijn stagebegeleiders. Zij zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de opleiding binnen hun aandachtsgebied, in samenspraak met de (plv.) opleider. Hiervoor worden de volgende werkzaamheden verricht: - gesprekken met de aios ten behoeve van de stage: introductie-, tussentijdse- en eindevaluatie; - op basis van de gesprekken met de aios wordt het individueel opleidingsplan (IOP) van de aios bijgesteld; - stuurt de supervisoren aan ten aanzien van de supervisie van aios, inclusief de toetsing; - stelt in samenspraak met de supervisoren uit het aandachtsgebied de evaluatie van de aios samen en bespreekt dit met de (plv.) opleider; - ontwikkelen en implementeren van de stage, inclusief de toetsing; - evalueren van de stage en op basis van de evaluaties bijstellen van de inhoud van de stage, in afstemming met het opleidingsteam; - draagt mede verantwoordelijkheid voor het invullen van de diverse onderwijsmomenten. De opleidingsgroep wordt ten aanzien van de opleiding secretarieel ondersteund. Zij is verantwoordelijk voor: - planning gesprekken tussen aios en opleider; - planning van de gesprekken tussen stagebegeleiders en aios; - planning van de opleidingsvergadering en opleidingsteamvergadering; - in samenspraak met opleider opstellen van het onderwijsprogramma; - plannen en notuleren opleidingsvergadering en opleidingsteam vergadering. Jeroen Bosch ziekenhuis Opleidingsplan Obstetrie en Gynaecologie 6

7 Alle gynaecologen superviseren de aios bij (poli) klinische werkzaamheden en nemen actief deel aan overdrachten en onderwijsmomenten. Hiertoe hebben zij (of volgen) onder meer het Teach the Teachers nascholingsprogramma gevolgd. De opleidingsgroep als geheel bewaakt de (individuele) medisch-inhoudelijke en professionele voortgang van de aios en begeleidt hem/haar tijdens de gehele opleiding. De stagebegeleiders informeren de opleider over de ontwikkeling van de aios en waar nodig zijn zij betrokken bij de beoordeling van de aios. De opleidingsgroep is verantwoordelijk voor het implementeren en bewaken van het lokale opleidingsplan. Dit opleidingsplan is afgeleid van het landelijk opleidingsplan van de opleiding tot gynaecoloog (NVOG-BOEG). Het voldoet aan de daarin gestelde eisen en aan de regelgeving met betrekking tot het specialisme gynaecologie (kaderbesluit en specifiek besluit CCMS, KNMG, 2010). 1.3 Organisatie, taken en verantwoordelijkheden van het opleidingsteam Alle gynaecologen superviseren de AIOS bij (poli-) klinische activiteiten en nemen actief deel aan overdrachten en onderwijsmomenten. Hiertoe hebben zij of zullen zij onder meer de Teach the Teachers nascholingsprogramma s volgen. De opleidingsgroep bewaakt de (individuele) medisch-inhoudelijke en professionele voortgang van de AIOS en begeleidt hem/haar tijdens de gehele opleiding. De supervisoren worden door de opleider gehoord en waar nodig betrokken bij de beoordelingen en toetsmomenten van de AIOS. De verantwoordelijken verschillen per subspecialisme en aandachtsgebied. Onderstaand een schema met daarin het opleidingsteam en de persoonsgebonden aandachtsgebieden en/of subspecialismen. Specialist Subspecialist Aandachtsgebied Mw. A.E. Bouwma Urogynaecologie en sexuologie Dr. D. Boll Gynaecologische oncologie Dr. J.P. de Bruin Voortplantingskunde J.D. Dirken Perinatologie Mw. dr. I.P.M. Gaugler-Senden Perinatologie Dr. C.J.C.M. Hamilton Voortplantingskunde Plaatsvervangend opleider Mw. M.H.H.M. Kerkhof Perinatologie Mw. A.M. van der Leeuw-van Beek Urogynaecologie Dr. H.P. Oosterbaan Perinatologie Opleider Mw. B. Pijlman Gynaecologische oncologie Dr. R.J.P. Rijnders Perinatologie Mw. R.A. Smit Gynaecologische oncologie Dr. J.W. van der Steeg Micro-invasieve chirurgie, voortplantingsgeneeskunde Mw. G.H. Stevens Urogynaecologie Mw. D. Sykora Gynaecologische oncologie 1.4 Mentorschap gynaecologie opleiding Als AIOS is het van belang om tijdens je opleiding, naast opleidingsinhoudelijke zaken, met een ervaren specialist te kunnen praten over overkoepelende zaken. Vandaar dat (zo mogelijk) elke AIOS een mentor krijgt die per definitie niet de opleider is. De onderwerpen die met de mentor besproken worden kunnen per AIOS sterk variëren maar in ieder geval komen punten als balans opleiden, werk en privé en samenwerking met het opleidingsteam aan bod. Doel van mentorschap: Aandacht geven aan AIOS en proberen er zorg voor te dragen dat de AIOS zich er van bewust is dat er iemand is waar hij met vragen/problementerecht kan. Het gaat hierbij enerzijds om professionele zaken, maar ook om items die spelen op het raakvlak van werk en privé. De mentor is daarmee een soort vertrouwenspersoon waarmee in alle rust zaken kunnen worden doorgesproken. Start van mentorschap: De mentor neemt voor het eerste gesprek het initiatief, daarna is het aan de mentor en de AIOS om te bepalen in welke vorm en frequentie zij elkaar spreken. De voorkeur gaat uit naar minimaal 2 x per jaar een gesprek. Indien er problemen Jeroen Bosch ziekenhuis Opleidingsplan Obstetrie en Gynaecologie 7

8 gesignaleerd worden, neemt de mentor actief contact op met de AIOS voor een gesprek. Onderwerpen die aan bod komen: 1. Kennismaking met elkaar, verwachtingen bespreken en een eerste uitwisseling van ervaringen van AIOS met de opleiding en het opleidingsteam tot nu toe. Gespreksonderwerpen kunnen hieruit voortkomen. Dit geeft o.a. inzicht in hoe een AIOS over omgang met verschillende mensen denkt, leert hiermee indirect soms wat over die mensen (kan tot reflectie of terugkoppeling leiden) maar leert bovenal dat de AIOS moet leren omgaan met verschillende (soorten) opleiders / supervisoren 2. Praktische aspecten rondom organisatie werkzaamheden, studie en nascholing 3. Samen met AIOS bewaking van de ontwikkeling gedurende de hele opleiding door aanwezig te zijn bij de afronding van stages 4. Balans tussen werken en privé 5. Problemen in de werksituatie In een latere fase interesse voor bepaalde zaken in het opleiden bespreken. De opleider heeft hier uiteraard ook een taak in omdat hiermee keuzes worden vastgelegd. De aios onderling kennen naast het mentorschap een buddystysteem waarin jongere jaars aios (en anios) door een oudere aios worden begeleid. Dit betreft het wegwijs maken in de organisatie, werkzaamheden en dienen de byddies als vertrouwenspersoon. 1.5 Communicatie Om de organisatie, de uitvoering en de kwaliteit van de opleiding vorm te geven is het noodzakelijk om met verschillende partijen op bepaalde momenten te overleggen en af te stemmen. Hieronder staan de verschillende overlegmomenten genoemd, inclusief doel, aanwezigen, frequentie, deelnemers en plaats waar notulen zijn te vinden. Regionaal Opleidersoverleg Doel: - Volgen ontwikkeling AIOS over regionale instellingen heen. Daarnaast worden alle AIOS binnen het cluster eenmaal per jaar centraal te Nijmegen tezamen met de universitaire opleider geëvalueerd (3-4 maal per jaar op wisselende dagen). - Toetsing en afstemming opleidingsschema s regionale opleidingsinstellingen - Toetsing en afstemming lokale opleidingsplannen aan regionaal opleidingsplan - Toetsing en aanscherping regionaal opleidingsplan aan landelijke kaders - Evaluatie en afstemming opleidingszaken (organisatorisch en inhoudelijk) in regionaal verband - Selecteren van nieuwe gynaecologen i.o Frequentie: 4 maal (op woensdag) te Nijmegen. Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden aangedragen (o.a. regionaal opleidingsplan, cursorisch onderwijs, opleidingsroosters, verdeling instroom gynaecologen i.o., voortgang AIOS, selectie AIOS voor wetenschappelijk onderzoek, programma s profileringsstages). Notulen en vergaderstukken worden elektronisch verspreid en digitaal gearchiveerd Centrale Opleidings Commissie (COC) van het JBZ Doel: Evaluatie en afstemming opleidingszaken (organisatorisch en inhoudelijk) in JBZ-verband met als doel om met elkaar de kwaliteit van de opleiding tot medisch specialist vorm te geven, te bewaken en te bevorderen conform de regelgeving CCMS (Kaderbesluit 2010). Frequentie: 5x per jaar op maandag van uur. Deelnemers: Opleiders JBZ en/of plaatsvervangend opleiders JBZ, afvaardiging AIOS, afvaardiging Raad van Bestuur, manager Leerhuis en afhankelijk van de agenda inhoudsdeskundigen (op uitnodiging). Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden uitgedragen (o.a. lokaal generiek opleidingsplan, discipline overstijgend onderwijs). Notulen: door secretaresse Leerhuis, die ook zorgt voor de archivering. Opleidingsvergadering Doel: Lopende opleidingszaken (organisatorisch en inhoudelijk) worden besproken. Frequentie: 6 x per jaar (op wisselende dag/tijd) 17:00-18:30 Deelnemers: A(N)IOS, opleider, plv. opleider, eventueel gynaecologen. Notulen: worden gestuurd naar alle A(N)IOS en supervisoren. Archivering door AIOS en opleider digitaal. Jeroen Bosch ziekenhuis Opleidingsplan Obstetrie en Gynaecologie 8

9 AIOS- overleg Doel: Alle relevante zaken betreffende de opleiding worden besproken. Met name afstemming en voorbereiding op het overleg van de opleidingscommissie en opleidingsvergadering. Frequentie: 6 x per jaar, in principe gekoppeld aan Opleidingsvergadering (zie boven). Deelnemers: alle AIOS. Voorbereiding: niet specifiek, in principe door AIOS en opleider tezamen. Notulen: elektronisch terug te vinden op domein assistenten gynaecologie. Maatschapvergadering Doel: Alle relevante zaken betreffende de organisatie van de maatschap worden besproken, inclusief opleidingszaken als vast agendapunt. Frequentie: 12 x per jaar (derde maandag van de maand van 18:00-21:00 uur). Deelnemers: alle maatschapsleden. Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden uitgewerkt. De agenda wordt gemaakt door voorzitter maatschap en dagelijks bestuur. Opleidingszaken vormen een vast agendapunt. Notulen: elektronisch terug te vinden op domein gynaecologen, archivering door secretaresse maatschap. Jeroen Bosch ziekenhuis Opleidingsplan Obstetrie en Gynaecologie 9

10 Deel 2 De inhoud van de opleiding gynaecologie Jeroen Bosch ziekenhuis Opleidingsplan Obstetrie en Gynaecologie 10

11 2.1 Profiel en functie gynaecoloog Jeroen Bosch Ziekenhuis Gynaecologie is het specialisme dat zich richt op de voortplanting, op de baring in al zijn facetten en op het voorkomen, herkennen en behandelen van ziekten van de vrouwelijke geslachtsorganen. De gynaecoloog bewaakt mede de kwaliteit van de vrouwengezondheidszorg in het algemeen. De gynaecoloog werkt direct of indirect samen met verloskundigen, verpleegkundigen, functieassistenten, administratief medewerkers, alle in het ziekenhuis aanwezige specialisten en huisartsen. Continuïteit en coördinatie van medische zorg zijn sleutelbegrippen als het om de rol en positie van de gynaecoloog gaat. De gynaecoloog is hoofdbehandelaar van de aan zijn zorg toevertrouwde patiënten en coördineert de contacten met alle andere hulpverleners, medisch en paramedisch, in het ziekenhuis en daarbuiten. De gynaecoloog handelt volgens de in het JBZ vastgestelde medische kaders en houdt rekening met de specifieke omstandigheden van de patiënt en zijn begeleiders. De gynaecoloog ziet erop toe dat hij zich bekwaamt en blijft bekwamen in kennis en vaardigheden die van hem in de uitoefening van zijn functie worden verwacht. Hij participeert in de voor hem relevante overlegstructuren. Voorts zorgt hij voor onderlinge afstemming en overleg met collega gynaecologen en draagt bij aan de ontwikkeling van het vakgebied. De gynaecoloog draagt zorg voor regelmatig overleg met specialistische vakgroepen, huisartsen en verloskundigen. In onderling overleg worden richtlijnen voor behandelingen opgesteld. 2.2 Opbouw van de opleiding De totale opleiding tot gynaecoloog duurt 6 jaar, waarvan men maximaal 4 jaar in het JBZ kan doorlopen. De opleiding wordt gestart in de NU-kliniek, waar in principe ook wordt geëindigd. Het middendeel van de opleiding wordt gevolgd in de U-kliniek (UMCN). In het laatste deel van de opleiding kan een profileringstage gevolgd worden (zie aldaar), vaak deels ook in de U-kliniek. Tijdens de opleiding krijgen de AIOS de gelegenheid zich de competenties van de gynaecoloog eigen te maken, in samenwerking met de opleidingsregio Nijmegen. Leermiddelen De competenties van de gynaecoloog zijn uitgewerkt in thema s waarin ziektebeelden en vaardigheden zijn opgenomen. Om al deze thema s tijdens de opleiding te ontwikkelen zijn leermiddelen nodig. Van deze leermiddelen zijn een aantal verplicht en een aantal zijn door de AIOS te kiezen uit een gevarieerd aanbod. Ook kan het voorkomen dat een AIOS in overleg met de opleider specifieke onderdelen volgt naar aanleiding van geconstateerde lacunes. Een overzicht van de verschillende leermiddelen staat in tabel 1 van dit opleidingsplan. Een aantal van deze leermiddelen worden getoetst (en soms beoordeeld) in de vorm van onder meer een Korte Praktijk Beoordeling (KPB). Tabel 1 Overzicht leermiddelen en toetsen Leermiddelen Introductie Leerhuis / opleider Ochtendoverdracht Avondoverdracht Visite lopen Statusvoering Grote visite Gesprek met patiënten / familie Dienst Brieven Consult / aanvullend onderzoek aanvragen Begeleiden co-assistenten PA- bespreking Probleempatiënt bespreking CAT Refereerbijeenkomst Artikel/voordracht Protocollen maken/bijstellen Oncologie bespreking lokaal en regionaal Toetsen aanwezigheid KPB overdracht KPB overdracht KPB algemeen Fiatteren status door supervisor KPB grote visite KPB algemeen en KPB gesprek KPB dienst KPB brief KPB grote visite Voortgangsgesprek KPB CAT / referaat / Probleempatiënt / PA bespreking KPB CAT / referaat / Probleempatiënt / PA bespreking KPB CAT / referaat / Probleempatiënt / PA bespreking KPB CAT / referaat / Probleempatiënt / PA bespreking Acceptatie/uitvoering Beoordeling resultaat en werkwijze aanwezigheid Jeroen Bosch ziekenhuis Opleidingsplan Obstetrie en Gynaecologie 11

12 Lokaal onderwijs Regionaal onderwijs Landelijk onderwijs Discipline overstijgend onderwijs Leerhuis/BMS/PAOG Voortgangstoetsen Bijeenkomsten wetenschappelijke vereniging aanwezigheid certificaat certificaat certificaat certificaat certificaat Het opleiden vindt met name op de werkplek plaats, tijdens de patiëntenzorg. Op elk moment kan er dan ook geleerd worden. De werkzaamheden op de werkplek omvatten het gehele vakgebied gynaecologie en vormen de kern van de verplichte leermiddelen. Zij zijn op de werkvloer voor de AIOS herkenbaar aan de aard van de betrokken patiëntenpopulaties. De AIOS neemt tijdens het werk deel aan de opleidingsmomenten die het meest relevant zijn voor de fase van de opleiding. Sommige activiteiten zullen specifiek aandacht aan het leren besteden, dit zijn m.n. de onderwijsmomenten. Tijdens deze opleidingsactiviteiten komen verschillende zaken aan de orde die door een supervisor beoordeeld kunnen worden. Voor de ontwikkeling van kennis en wetenschap wordt onder andere gebruik gemaakt van referaten, probleempatiëntbespreking en CAT. Patiënten worden gestructureerd gepresenteerd volgens de SABAR methodiek (een acroniem dat staat voor Situatie, Achtergrond, Beoordeling, Aanbeveling, Repeteer). In Deel 3 worden de verschillende instrumenten toegelicht. Functioneringsniveau AIOS Door de groeicurve van de AIOS gedurende de gehele opleiding wordt het niveau van een medisch specialist bereikt voor alle competenties. Deze groei wordt bewaakt in de voortgangsgesprekken tussen opleider en AIOS. Verslaglegging en documentatie ten aanzien van deze groei zijn terug te vinden in het portfolio van de AIOS. De AIOS bespreekt de voor hem of haar geldende leerdoelen per periode tevoren indien van toepassing met de supervisor die de betreffende periode begeleidt en beschrijft deze in een individueel opleidingsplan (IOP). Bijzondere aandacht dient hierbij uit te gaan naar het individuele leerdoel. Deze individuele leerdoelen worden vastgesteld tijdens het voortgangsgesprek met de opleider. Zo wordt niet nodeloos veel energie gestoken in competenties die al op het benodigde niveau blijken te zijn ontwikkeld en slechts periodiek onderhoud behoeven. Tevens wordt extra aandacht besteed aan achterblijvende competenties, zodat een evenwichtig competentieprofiel ontstaat tijdens de opleiding. Van de AIOS wordt verwacht dat er een toename plaatsvindt in het zelfstandig functioneren (afname supervisie) in steeds complexere situaties. Het kennen van eigen grenzen (en daarmee tijdig inschakelen van hulp) is een belangrijke competentie die gedurende de opleiding ontwikkeld wordt. Wanneer de AIOS aantoonbaar heeft laten zien voldoende competent te zijn op onderdelen van de opleiding, en dit ook zelf aangeeft, ontvangt hij een voor die onderdelen een bekwaamheidsverklaring. Deze wordt vooraf door de opleider met de opleidingsgroep besproken en aldaar geaccordeerd. Voortgang en beoordelen Middels zelfreflectie op basis van de ervaringen van de afgelopen periode en het portfolio vinden de voortgangsgesprekken plaats met de opleider en plaatsvervangend opleider. Om de ontwikkeling en voortgang van de AIOS tijdens de opleidingsjaren te monitoren en bij te stellen zullen naast deze voortgangsgesprekken zo nodig evaluatiegesprekken worden gevoerd. De gesprekken hebben als doel de totale vorderingen van de AIOS te bespreken mede op basis van het portfolio (en de directe beoordeling van supervisoren middels KPB s en overige documenten als multisource feedback (MSF)). Daarnaast wordt met regelmaat een update gegeven van de vorderingen in de bekwaamheidsverklaringen. 2.3 Overzicht van het wetenschappelijk spectrum binnen de opleiding tot gynaecoloog Het JBZ is een STZ ziekenhuis waarin naast opleiden wetenschap een belangrijke rol speelt naast het verzorgen van topklinische zorg. Daarvoor is een wetenschapsbureau opgericht met een secretaris en epidemioloog. Binnen de inrichting is een beleidsplan uitgewerkt waarin de speerpunten van onderzoek binnen het JBZ zijn vastgelegd. Het is voor de afronding van de opleiding vereist dat de AIOS in een onderzoeksproject tenminste één publicatie in een peer-reviewed tijdschrift gepubliceerd heeft of een voordracht houdt op een (inter-)nationaal congres of regionale refereeravond. Waar mogelijk wordt gelegenheid gecreëerd voor wetenschappelijk onderzoek. Initiatieven tot het doen van wetenschappelijk onderzoek worden gestimuleerd en zo mogelijk gefaciliteerd. Naast het doen van onderzoek worden er voldoende opleidingsmomenten gecreëerd waarin aandacht is voor het Jeroen Bosch ziekenhuis Opleidingsplan Obstetrie en Gynaecologie 12

13 wetenschappelijk denken en werken. Tweemaal per jaar doen de A(N)IOS een CAT, zijn er refereeravonden en worden aan de hand van probleempatiëntbesprekingen het evidence based denken en werken gestimuleerd. De verschillende supervisoren die de bijeenkomsten begeleiden c.q. aanwezig zijn geven de AIOS met name feedback op de wetenschapscomponent (zie KPB/CAT/referaat/probleempatiëntbespreking). Daarnaast worden er door het Leerhuis verschillende cursussen aangeboden waarmee AIOS bepaalde onderzoeksvaardigheden kunnen ontwikkelen. 2.4 Cursorisch onderwijs Cursorisch onderwijs is onderwijs dat zich buiten de patiëntenzorg afspeelt, maar wel een duidelijk verband heeft met de patiëntenzorg. Het gaat hierbij om onderwijs op het gebied van algemene kennis, vakinhoudelijke kennis, vaardigheden en gedrag (waar mogelijk te realiseren deels met behulp van e-learning). Lokaal wordt cursorisch onderwijs gegeven, waarbij naar aanleiding van casuïstiek/planning onderwerpen interactief onderwijs wordt gegeven. Daarnaast zijn er de landelijke verplichtingen en regionale bijeenkomsten, zoals deze worden vastgesteld door het Concilium. Het discipline overstijgend onderwijs (WMO, JBZ-breed, georganiseerd door de JBA en PAOG Nijmegen) is toegankelijk voor de AIOS (zie hiervoor generiek opleidingsplan JBZ). Deelnamecertificaten en behaalde resultaten worden opgenomen in het portfolio. Het onderwijs vindt plaats op woensdagmiddag. Verplichte cursussen van NVOG - Cobra alpha cursus (chirurgische vaardigheden) (2 dagen, 1 e jaars) - Echoscopie (online cursus met terugkomdag, 1 e en 2 e jaars) - Foetale bewaking (2 dagen, 1 e en 2 e jaars) - Cursus Toegepaste Gynaecologische Anatomie (1 dag, 3 e /4ejaars) - MOET Provider Course (2 dagen, vanaf 3 e jaar) - Gynaecongres (2x 2 dagen, alle jaren) - Landelijke opleidingsdagen (1 dag, alle jaren) - Voortgangstoets (1 middag, alle jaren) Het discipline overstijgend onderwijs in het JBZ op woensdagmiddag (WMO, JBZ-breed, georganiseerd door de Jeroen Bosch Academie en Post-Academisch Onderwijs Geneeeskunde Nijmegen) is toegankelijk voor alle AIOS (zie hiervoor het generiek opleidingsplan JBZ). De thema s zijn: 1. Kennis en wetenschap deel 1 en 2 2. Patiëntveiligheid deel 1 en 2 3. Zorg en leven in balans (alle aios) 4. Juridische en ethische dilemma s (alle aios) 5. Teaching skills voor aios (mn beginnende aios) 6. Bestuur en organisatie deel 1 en 2 7. Capita selecta medisch handelen (alle aios) Vier keer per jaar organiseert de JBA samen met de UNIE (vereniging van AIOS) de journalclub die voor alle AIOS toegankelijk is. Daarnaast wordt een wetenschapsmiddag en een tweetal KNMG-symposia georganiseerd waar een actueel / en/of relevant onderwerp aan de orde komt. De thema s 1,2 en 5 worden op een beginners en gevorderd niveau gegeven. Afhankelijk welke stage de AIOS loopt (1ste of 2de) zal de keuze worden gemaakt voor beginnend of gevorderd en op basis van eerder gevolgd onderwijs (bv in de academie). De toelichting op de thema s die worden aangeboden zijn te vinden op het Leerplein JBA. In overleg met de opleider worden de te volgen thema s besproken (op basis van interesse en relevantie voor de AIOS). Iedere AIOS volgt minimaal 20 uur (20 punten) WMO per jaar. Het maakt onderdeel uit van het IOP en wordt vastgelegd in het portfolio. Rolspecialisatie AIOS gynaecologie (BOEG 2013) Het JBZ biedt aios die zich verder willen verdiepen of verbreden in een onderwerp naast medisch handelen een mogelijkheid om te participeren in het zogenaamde development traject. Dit traject heeft enerzijds als doel aios een vorm van rolspecialisatie te bieden waarmee zij hun eigen positie op de arbeidsmarkt kunnen verstevigen en anderzijds het ziekenhuis om inbreng te krijgen van kritische, gemotiveerde en enthousiaste medewerkers. De onderwerpen kunnen divers zijn maar zullen in hoofdlijn passen onder: Jeroen Bosch ziekenhuis Opleidingsplan Obstetrie en Gynaecologie 13

14 o o o o Bestuur en organisatie Patiëntveiligheid en kwaliteit van zorg Opleiden en onderwijs Participatie in ziekenhuisbreed project Werkwijze van het development traject: Start twee maal per jaar met een maximum van vier aios per keer (1 ste keer in september 2013); Op basis van een gesprek tussen aios, opleider en JBA wordt een aios wel/niet toegelaten tot traject; Iedere aios krijgt een coach toegewezen op basis van verdiepingsonderwerp of beschikbaarheid (voorkeur affiniteit/deskundigheid met het onderwerp); Traject start met een assessment welke aanknopingspunten biedt voor het persoonlijk ontwikkeltraject Gedurende het jaar vinden er een aantal gezamenlijke bijeenkomsten (4) plaats waarin: 1. Persoonlijke ontwikkelingslijn: terugkoppeling en deling van ervaringen (intervisie), time management; 2. Inhoudelijke lijn met gezamenlijke thema s tbv het traject: verdieping in leiderschapsvaardigheden en organisatie, management, nadere invulling met de groep; De 3 de lijn betreft eigen verdieping/verbredingsonderwerp Aios zijn ambassadeur en dragen belang van onderwerpen binnen eigen afdeling en aios uit; In de verdieping wordt een product voor het JBZ opgeleverd (win win situatie: dit kan op diverse wijzen zijn door participatie bijdrage, product, kwaliteitsverbetering, etc.). Van aios wordt verwacht dat zij een kritische houding hebben (wordt nadrukkelijk gevraagd om een feedback te geven waardoor het JBZ kan leren (blinde vlekken, etc.) Om een traject succesvol te laten verlopen zal er aan een aantal randvoorwaarden moeten worden voldaan. Deze zijn: 1. De opleiding van de aios mag niet in gevaar komen. Dit betekent dat de aios in ieder geval op niveau passend bij de opleidingsfase functioneert. Dit is ter beoordeling van opleider (en groep), aios en JBA. 2. De opleider het traject ondersteunt zowel in betrokkenheid, stimulans als in faciliteren in tijd 3. De aios minimaal een jaar in het JBZ in opleiding is 4. Afspraken vastgelegd worden in een contract tussen aios, JBA en opleider 5. Stafbestuur en Raad van bestuur zijn betrokken bij het traject (netwerk) Jeroen Bosch ziekenhuis Opleidingsplan Obstetrie en Gynaecologie 14

15 2.5 Besprekingen Toelichting verschillende besprekingen In de volgende paragrafen worden de verschillende overlegmomenten/besprekingen besproken hoe deze optimaal gehanteerd kunnen worden voor het leerproces van de AIOS. Het betreft de volgende activiteiten: 1. Overdracht en ochtendrapport 2. Skills en drills 3. Probleempatiëntbespreking 4. Bespreking met de patholoog, necrologiebespreking 5. Critically Appraised Topic 6. Referaat 7. Wetenschappelijk klimaat Jeroen Bosch ziekenhuis Opleidingsplan Obstetrie en Gynaecologie 15

16 1. Overdracht en ochtendrapport Het ochtendrapport is een belangrijk leermoment en goede gelegenheid voor de beoordeling van de vorderingen van de AIOS, vooral wat betreft het klinisch denken. Het nodigt de AIOS uit tot reflectie op de klinische keuzes tijdens de dienst. Op deze wijze wordt er gewerkt aan verdieping van kennis en inzicht, tevens worden lacunes zichtbaar. Leerdoelen - Informatieoverdracht op gestructureerde wijze (SABAR methodiek) - Verantwoording afleggen over diagnostisch en therapeutisch handelen. Kader Maandag: 45 minuten ( ), dinsdag t/m vrijdag (08:00-08:30) 1. Er is een vast format, waarbij eerst de op de VK verblijvende patiënten worden besproken gevolgd door de opnames en uiteindelijk de bevallingen van de afgelopen periode. 2. Rest wordt kort overgedragen, waarbij op overdracht-spreadsheet wordt gemarkeerd wie besproken worden. 3. Bespreking wordt voorgezeten door dienstdoende gynaecoloog (eventueel door AIOS). Structuur ochtendoverdracht In overleg met de ochtendrapportvoorzitter worden patiënten geselecteerd voor nadere bespreking; overige patiënten worden ten behoeve van bedrijfsvoering zo nodig genoemd. De gegevens van de (te bespreken) patiënten staan vermeld in het spreadsheet wat gebruikt wordt voor overdrachten. Van de AIOS wordt verwacht dat de volgende gegevens kort en bondig worden verteld (SABAR): - Naam, leeftijd, verpleegeenheid en indicatie waarvoor patiënt is opgenomen; - Relevante voorgeschiedenis - Anamnese: klachten patiënt bij presentatie. Benoem alle positieve en negatieve bevindingen die de werkdiagnose ondersteunen; - Gegevens uit het lichamelijk onderzoek: algehele indruk, bloeddruk, pols, lichaamstemperatuur alleen die positieve (en z.n. negatieve) bevindingen die de werkdiagnose ondersteunen - Laboratoriumonderzoek: alleen die afwijkende (en z.n. normale) uitslagen noemen die de werkdiagnose ondersteunen; - Geef de conclusie, c.q. werkdiagnose; bevindingen samenvatten die tot werkdiagnose hebben geleid; expliciet die zaken uit probleemlijst noemen die niet in de werkdiagnose zijn onder te brengen! - Geef in het kort het ingestelde diagnostisch en therapeutisch beleid weer. Aandachtspunten voor feedback door de superviserende specialist (= dienstdoende achterwacht gynaecologie). Tijdens overdracht, de AIOS: - Kan hoofd- en bijzaken onderscheiden - Benoemt reële differentiaal diagnose - Benoemt expliciet die zaken uit de probleemlijst die niet binnen de werkdiagnose vallen - Doet voorstellen voor aanvullend onderzoek - Betrekt prognose van patiënt in het gevoerde beleid - Neemt verantwoording voor gevoerd beleid en doet eventueel voorstellen voor vervolg - Benoemt eigen twijfels over diagnostisch en therapeutisch handelen - Is actief bij selectie van de te bespreken patiënten met rapportvoorzitter - Kan uit de voeten met instructie om patiënten zo nodig kort te bespreken - Maakt problemen in de organisatie van zorg bespreekbaar (hulponderzoeken, samenwerking andere specialismen) Aandachtspunten voor de ochtendrapportvoorzitter. De voorzitter: - bewaakt de structuur van de overdracht (bepaalt in overleg welke patiënten er uitvoerig worden besproken) en bewaakt de tijd; - stelt vragen die uitnodigen te reflecteren over zaken die bovengenoemde leerdoelen betreffen; - tracht de aanwezigen in de zaal actief hierin te betrekken, waarbij altijd de AIOS als eerste uitgenodigd worden te reageren; - supervisoren worden gevraagd relevante terminologie, interpretaties, denkprocessen of handelen te expliciteren; - draagt zorg voor veiligheid: o feedback op actueel gedrag en niet op beleving o positieve feedback Jeroen Bosch ziekenhuis Opleidingsplan Obstetrie en Gynaecologie 16

17 o vermijdt gezichtsverlies o NB: 1 AIOS tegenover 4-15 supervisoren, 2-7 collega s en meerdere co-assistenten, verloskundigen en verpleegkundigen!; - AIOS moet werken (verhoogt daarmee het leerrendement) en niet de supervisor of voorzitter: o AIOS die overdraagt moet leren een patiënt over te dragen en verantwoording af te leggen over diagnostisch en therapeutisch handelen en niet de supervisor of voorzitter; o AIOS in het gehoor wordt actief betrokken; - fouten maken mag: o de geneeskunde gaat niet vooruit door allesweters en alleskunners, maar juist door de erkenning van niet weten en niet kunnen en de bereidheid daar iets aan te doen. Lacunes Vaststellen lacunes in kennis en kunde (concretisering probleemstelling en wanneer rapporteren over oplossing of een zoekvraag die door een AIOS wordt beantwoord middels een CAT (naam van AIOS die het gaat uitwerken, inclusief probleemstelling noteren) Frequentie De AIOS in het dienstenblok moeten twee maal beoordeeld worden op een weekenddienst door de dienstdoende gynaecoloog en worden twee maal beoordeeld na de ochtendoverdracht. De bevindingen worden op de KPB formulieren (KPB diensten en overdracht) genoteerd door respectievelijk de dienstdoende gynaecoloog of voorzitter ochtendrapport. De supervisor doet dit ook met de zaalarts over de presentatie tijdens de overdracht. De AIOS neemt de KPB op in het portfolio. 2. Skills en drills Verloskundige drills Twee wekelijks worden er verloskundige drills ingepland met een acteur op de verloskamers. Bij de drill wordt naast een verloskundig scenario uitgebreid stil gestaan bij het functioneren als team. Laparoscopische endotrainer Alle aios krijgen jaarlijks hun examen op de endotrainer. De endotrainer op het onderwijscentrum is voldoende beschikbaar om te trainen. Verloskundig fantoom Het verloskundig fantoom is bij het inwerken van aios van groot belang. Ook later wordt geoefend naar aanleiding van casuïstiek en bij het doorgeven van vaardigheden aan jongere artsen. Reanimatiecursus Het is ziekenhuisbeleid dat alle artsen hun reanimatiecursus (Basis en Advanced Life Support) doen. Jeroen Bosch ziekenhuis Opleidingsplan Obstetrie en Gynaecologie 17

18 3. Probleempatiëntbespreking Dagelijks bij ochtend- of avondoverdracht is er een mogelijkheid om een probleempatiënt te bespreken. De bedoeling is dat de AIOS de casus presenteert, waarbij het van belang is eerst het probleem te benoemen. Daarna worden de relevante gegevens uit de anamnese verteld, evenals de bevindingen bij lichamelijk onderzoek. In overleg met de aanwezigen wordt een differentiaal diagnose opgesteld. Daarbij worden zo nodig de laboratoriumgegevens (Mirador) en eventuele foto s getoond. Tot slot wordt in samenspraak met de aanwezigen een plan van aanpak vastgesteld. De afspraken worden in het dossier genoteerd. Nota Bene: In belang van het leerproces is het relevant om in een latere fase terug te komen op de casus, zeker als er een diagnose gesteld wordt. 4. Bespreking met de patholoog Een maal per maand vindt er een bespreking plaats met de afdeling pathologie. Rondom een thema worden er biopten of de resultaten van weefselonderzoek besproken. Daarnaast is er 1 maal per jaar een bespreking van een of meerdere obducties (necrologiebespreking) Bespreking biopten Aan de hand van de lijst met onderwerpen is er een cyclische bespreking gedurende 2 jaar van de meest voorkomende PA diagnoses op het gebied van de gynaecologie. De opzet van deze bespreking is als volgt: 1. Een AIOS houdt gedurende 10 minuten een inleidende bespreking over de klinische aspecten van het te bespreken onderwerp. Dit naar aanleiding van de te bespreken patiëntencasuïstiek. 2. Daarna volgt de patholoog met het bespreken van PA materiaal ter illustratie, gedurende 20 min. Daarbij wordt tevens aandacht besteed aan manier van aanvragen PA-onderzoek, insturen materiaal en problemen bij de PAdiagnostiek. Het materiaal wordt geselecteerd uit ingestuurd materiaal door de afdeling Gynaecologie. 3. Daarna volgt een afsluiting van 10 minuten over de leermomenten van hetgeen besproken is, door de AIOS of door de begeleider. De besprekingen worden een half jaar van tevoren gepland. De thema s worden gekozen in overleg met de verantwoordelijke supervisors (Sykora, Pijlman, Smit) en de betrokken patholoog-anatoom. Wanneer een AIOS onverhoopt verhinderd is, dient hij/zij dit zelf te ruilen met een collega. De AIOS neemt twee weken van tevoren contact op met de afdeling pathologie (telefoon 2750/1; mailadres pathologie@jbz.nl), om een afspraak te maken met de patholoog. Het secretariaat van de afdeling pathologie zorgt voor een selectie van patiëntenmateriaal dat voor de onderhavige bespreking in aanmerking komen. Enkele dagen later selecteren assistent en patholoog een 5-10 tal patiënten ter illustratie. Necrologiebespreking Tijdens deze bespreking worden casus besproken, waarbij een AIOS, of de specialisten van het betrokken specialisme middels een powerpoint presentatie de casus presenteert en afsluit met enkele concrete vragen aan de patholoog betreffende de obductie. De te bespreken obducties worden twee weken van tevoren geselecteerd uit het aanbod en doorgeven aan het secretariaat van de afdeling pathologie. Daarna worden deze verdeeld onder de AIOS en/of supervisoren. Bij de voorbereiding geeft de persoon die de casus presenteert zijn vragen één week van tevoren door aan de patholoog, zodat deze zich kan voorbereiden en eventueel extra kleuringen kan inzetten. 5. Critically Appraised Topic (en critical appraisal of literature) Doel De Critical Appraisal of Literature en Critically Appraised Topic (CAL/CAT) zijn vormen om de algemene competentie kennis en wetenschap te ontwikkelen. De principes van evidence based medicine met het kritisch beschouwen van de verschillende onderdelen van wetenschappelijke publicaties wordt hiermee beoordeeld. Daarnaast is het een instrument om de vakkennis te verbreden en de deskundigheid van collega en andere professionals in de gezondheidszorg te bevorderen. Uitwerking De aanleiding voor een CAT is een patiëntencontact, naar aanleiding waarvan een vraag gerezen is met betrekking tot de Jeroen Bosch ziekenhuis Opleidingsplan Obstetrie en Gynaecologie 18

19 directe medische zorg aan die patiënt. Een CAT bestaat uit zeven onderdelen, zoals hieronder weergegeven. Een CAT bestaat uit zeven vaste onderdelen zoals weergegeven in onderstaand figuur. Patiënt (Praktijk) 1 Klinisch scenario Vertaalslag (expert) Trefwoorden Wetenschap (literatuur) 2 Klinische vraag 3 Literatuur search 4 Kritisch beoordelen artikel 1. Klinisch scenario 7 Bottom line 6 Commentaar: besluitvormings proces EBM 5 Evidence table Voor het beschrijven van een goed scenario is het noodzakelijk dat de patiënt helder en bondig wordt gepresenteerd en dat duidelijk wordt waarom het probleem relevant is. Het beschrijven van zo n patiëntenpresentatie kan goed ondersteund worden met behulp van een lijst met noodzakelijke onderdelen: - naam - geslacht - leeftijd - anamnese - lichamelijk onderzoek - uitslag diagnostische tests - aandoening (of verdenking daarop) - specialisatie arts en setting - belangrijke aspecten uit medische voorgeschiedenis (o.a co-morbiditeit en medicatie - relevante leefstijlfactoren (roken, bewegen, alcohol, voeding etc.) - verwachting patiënt - voorkeur patiënt en arts - klinisch dilemma/spanningsveld waaraan klinische vraag zijn relevantie ontleent. 2. Klinische vraag De vragen kunnen betrekking hebben op de diagnose, prognose, therapie en evaluatie van het gevoerde beleid betreffende een specifieke patiënt. Voor het vinden van het juiste antwoord is het van belang dat de vraag is opgebouwd uit concrete meetbare elementen, waardoor voor aanvang van de search duidelijk is wat belangrijk is bij de selectie van een artikel. 3. Literatuur search Het bewijs dat men zoekt moet verkregen zijn binnen een kwalitatief goed wetenschappelijk onderzoek (best evidence), om met voldoende zekerheid het antwoord op de klinische vraag te kunnen onderbouwen. 4. Kritisch beoordelen artikel In welke mate is een gevonden resultaat (een schatting van de werkelijkheid) reproduceerbaar als dat onderzoek opnieuw wordt uitgevoerd en binnen welke marges bevindt zich, met een bepaalde mate van zekerheid, werkelijke waarde van die uitkomstmaat (zie beoordelingsformulieren). 5. Evidence table Jeroen Bosch ziekenhuis Opleidingsplan Obstetrie en Gynaecologie 19

20 Samenvatten en interpreteren van relevante cijfers uit een wetenschappelijke publicatie. Methodologische kwaliteit hoog of laag; geldigheid voor de patiëntencasus hoog of laag. 6. Commentaar De weging van alle componenten is een complex proces, evenals het goed verwoorden hiervan het leggen van de juiste accenten daarbij. 7. Bottom line Terugvertalen van conclusies uit het besluitvormingsproces naar de patiënt uit de klinische vraag. Wanneer Iedere week wordt tijdens de overdracht of visite een onderwerp uitgekozen die volgens een vast rooster door een AIOS wordt uitgewerkt en op een vrijdagmiddag gepresenteerd. Praktische aanpak in het kort CAT s zijn bedoeld als oefening in het wetenschappelijk denken over het klinisch handelen (aanvraaggedrag, therapiekeuze). Een CAT omvat de volgende stappen. - Beschrijving van een klinisch scenario (aan de hand van een patiënt van het ochtendrapport of naar aanleiding van casuïstiek besproken tijdens een grote visite). - Formuleren van een relevante klinische vraag naar aanleiding van dit scenario. - Beschrijven van het zoekproces met databronnen, sleutelworden en inclusiecriteria voor de gevonden artikelen. - Beschrijven van opzet en uitvoering van een wetenschappelijk onderzoek en beoordeling van de kwaliteit ervan. - Weergeven van de mate van evidence. - De CAT voorzien van commentaar en conclusie over het toepassen van de bevindingen voor het geschetste scenario. Middels een PowerPointpresentatie van maximaal 15 minuten wordt het resultaat gepresenteerd. De presentatie wordt bewaard en verspreid onder alle AIOS en leden opleidingsteam. Indien hiertoe aanleiding bestaat wordt eventueel het lokaal vigerend protocol aangepast of een protocol opgesteld.de CAT s hebben betrekking op vier klinisch relevante domeinen: - Diagnostiek - Prognose - Therapie en (contra)indicaties - Evaluatie van het gevolgde beleid Toets Supervisor en overige aanwezigen vullen naar aanleiding van de presentatie het KPB-formulier CAT in. De AIOS neemt dit op in zijn portfolio. Literatuur: Training critical appraisal of a topic. Een onmisbare handleiding in het tijdperk van Evidence Based Medicine. CPM de Brouwer, IJ Kant, LJM Smits, AC Voogd. Mediview BV, Maastricht augustus ISBN Referaat Op tevoren geplande dagen wordt er van tot uur een refereeravond gehouden. Drie AIOS bespreken een onderwerp of artikel rondom een thema, dat in overleg met de supervisor wordt gekozen, die aangewezen is om de avond te begeleiden. De supervisor begeleidt eveneens de voorbereiding hiervan en vult na afloop ook een KPB formulier (KPB referaat) in en bespreekt dit kort na met de AIOS. Tips PowerPointpresentatie Leesbare didactische dia s in PowerPoint maken is een kunst. Besef dat veel collega s s avonds niet op hun best zijn, dus houd het boeiend en gemakkelijk leesbaar. - De leesbaarheid van de dia s blijft belangrijk. Denk er met name aan om tabellen uit een artikel sterk te vergroten en de belangrijke getallen duidelijk te markeren. Een andere mogelijkheid is om zelf een nieuwe tabel te maken met alleen de relevante getallen. - Letters dienen tenminste 18 punts en vet (bold) te zijn. - Beperk de tekst tot de essentie: vermijd volle tabellen (met ranges en betrouwbaarheidsintervallen, SD s). Geef in de kop aan waar de tabel over gaat. Maak niet meer dan 5 kolommen. Verdeel een grote relevante tabel over meerdere dia s. - Geef in de grafieken aan: Jeroen Bosch ziekenhuis Opleidingsplan Obstetrie en Gynaecologie 20