jaar biologischdynamische landbouw in Nederland Bodem. Bodemkennis- Bodemkunde - Bodemacties Landbouw en natuur, gaat dat samen?

Transcriptie

1 Biohuis Kees van Zelderen Op weg naar 50 jaar en Kees Scheepens biologische en 100 jaar biologischdynamische landbouw in Nederland Biologisch-dynamische landbouw en biologische landbouw kenmerken zich door pioniersgeest en sterke, vasthoudende, mogelijk eigen-wijze karakters. In ieder decennium sinds de start van de biologischdynamische landbouw in 1924 en de biologische landbouw in het begin van de jaren 70 zijn er inspirerende ondernemers die op basis van hun waarden en normen voor bio gekozen hebben.kees van Zelderen en Kees Scheepens gaan met een 10-tal van deze ondernemers aan de keukentafel in debat over de vraag hoe zij de toekomst zien van biologischdynamische (100 jaar in 2024) en biologische landbouw (50 jaar rond 2024).Is biologische landbouw dan verdwenen, is het een niche-producent van levensmiddelen voor een rijke middenklasse óf bestaat er in Nederland enkel nog biologisch/biodynamische landbouw? Save our Soils- LBI WUR- PPO Future Farmers Sprekers: Peter Vanhoof (Organic Forest Polsca), Nick van Eekeren (LBI), Wijnand Sukkel (WUR- PPO), Harm Westers, Joris van der Kamp (Future Farmers) en Michael Wilde (Save our Soils) Leen Janmaat 2015 Jaar van de Bodem. Bodemkennis- Bodemkunde - Bodemacties Wat weten we van de bodem, wat ontbreekt er nog. Maar vooral hoe past de boer zijn kennis toe en maakt dit tot kunde. Onderzoekers brengen kennis en boeren vertellen over hun kunde. Maar in het jaar van de bodem gaat het om acties. Hoe laten we burgers delen in onze zorgen over de bodem en kwetsbaarheid van de uiterst dunne schil om de aarde. Save our Soils opent haar toolbox en maant ons tot actie. Inleidingen met op weg naar bodemacties in het jaar van de bodem Johan van de gronden, directeur van het Wereld Natuur Fonds, Natuurboer Jan Duijndam en Guus van Laerhoven projectleider bij Friesland Campina Maaike Raaijmakers, Landbouw en natuur, gaat dat samen? Zijn landbouw en natuur het meest gebaat bij een strikte scheiding of moeten we juist toe naar een verdergaande integratie? En hoe doen we dat dan boeren mét natuur? Deze vragen legden we voor aan Johan van de gronden, directeur van het Wereld Natuur Fonds. Begin 2014 presenteerde het Wereld Natuur Fonds, vooral bekend van de bescherming van natuur in verre landen, haar visie op de Nederlandse natuur. Daarin besteden ze uitgebreid aandacht aan natuur in het agrarische gebied. Tijdens deze zal Johan van den Gronden de visie van het WNF op de samenwerking tussen landbouw en natuur nader toelichten. Natuurboer Jan Duijndam en Guus van Laerhoven projectleider bij Friesland Campina geven een korte reactie op zijn verhaal. Daarna is er tijd voor discussie met de zaal. debat Wageningen UR en biokennis Gijs Weenink, DebatAcademie Biologisch en gangbaar: verschillende routes naar duurzaamheid In 2030 zijn we weer grote stappen verder in innovatieve oplossingen om duurzamer te boeren, in zowel de biologische als de gangbare sector. Maar, hoe ziet die duurzame toekomst er dan uit? Welke wegen kunnen we bewandelen om daar te komen? Welke knelpunten moeten eerst opgelost? Vier visies over duurzame routes naar 2030 worden gepresenteerd met daarna een lagerhuisdebat om de mogelijkheden voor een duurzame toekomst nader te verkennen. lagerhuisdeba t Do-It Grondstoffen tekort

2 Kroon/Natudis, Vogelbescher ming Nederland en Boer Pelleboer Peter van der Schoot namens Kroon/Natudis; Henk Pelleboer biologisch melkveehouder; Gerrit Gerritsen Vogelbescherming Nederland. Gerrit Gerritsen Rijke weidekaas: een heerlijke biokaas die rijke weides beschermt Tijdens de Biobeurs 2014 ontstond het idee deze kaas te ontwikkelen en een half jaar later was hij al op de markt. Een jaar later kunnen we van een succes spreken voor alle betrokken partijen. Het is het eerste zuivelproduct met een geborgde natuurinspanning waarvan rijke weides met hun vogels en planten vanaf 2015 gaan profiteren. Per kilo verkochte kaas gaat 1 euro naar weidevogelbescherming. Lezing en debat. Stichting Natuurboer uit de buurt Inleiding door Dennis Rerink, bestuurslid Natuurboeren. Paneldiscussie met - Jaap Braad, Natuurmonumenten - Hans van de Beek, Staatsbosbeheer - Hans Gerritzen, Landschap Overijssel Berrie Klein Swormink Natuurboeren in ontwikkeling Stichting Natuurboer uit de buurt speelt in op de groeiende marktruimte voor producten die meer rekening houden met consumer concerns. De marktintroductie van rundvlees van Oud Hollandse rassen is succesvol. Er wordt gewerkt aan nieuwe producten met meerwaarde. Tegelijkertijd moet het profiel van natuurboeren zorgvuldig worden opgebouwd en bewaakt. Dit doen de natuurboeren samen met Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en Landschap Overijssel. Luister en denk mee over dit kansrijk perspectief voor biologische boeren. paneldiscussi e Louis Bolk Instituut en bio akkerbouwers en veehouders Annewillem Maris, Joost van Alphen, Antoine Damen en Henk Pelleboer Jan de Wit en Heleen Klinkert Nieuwe verbindingen tussen bio akkerbouwers en veehouders Samenwerking tussen biologische akkerbouwers en veehouders biedt kansen voor het verhogen van productie, meer regionale voerteelt en minder afhankelijkheid van gangbare mest. Maar hoe doe je dat? Tijdens deze delen biologische boeren hun ervaringen met het uitwisselen van voer, mest en bijproducten. Na een discussie over knelpunten en succesfactoren in deze samenwerking, gaat de marktvloer open en kunt u uw eigen vraag en aanbod onder de aandacht brengen. Geef uw vraag en aanbod op via het inschrijfformulier: / ivxbwlwx0e37sguqprqaqfeuzy6lv0hg URBQ/viewform Stichting Van Eigen Erf Jan Belon van Locafora, Arie van den Brand van De Nieuwe Proef, Henk Venner van de Heijerhof Iris van de Graaf, Stichting Van Eigen Erf ZELDZAAM GOED VERPAKT: vertel je eigen verhaal via je verpakking Aan de hand van twee aansprekende voorbeelden vertellen biologische producenten hoe hun verpakking meerwaarde geeft aan hun product. Het ene voorbeeld is Zeldzaam Sap, een nieuwe verpakking voor een 5 liter appeltap met een verhaal over de landschapswaarde van Hoogstamboomgaarden en de waarde van het behoud van bijzondere fruitrassen. Het andere voorbeeld is Zeldzaam Lokaal, een luxe uitgevoerde geschenkdoos met producten en verhalen van boeren en telers uit de buurt. Beiden verpakkingen hebben als uitgangspunt: vertel je persoonlijke verhaal via de verpakking.

3 Klein Gemaakt; Pluk de Stad Bart Kraaijvanger; Elma Roelvink Een andere inrichting van ons voedselsysteem: een rechtstreekse verbinding tussen boer en buur! Stadslandbouw en zelf je voedselsysteem organiseren leeft. Hoe één bericht op facebook er toe kan leiden dat 2600 consumenten rechtstreeks hun voedsel gaan inkopen bij (bio)boeren uit de buurt. Kunnen steden als Eindhoven en Utrecht een eigen lokale voedseleconomie organiseren? Dat de vraag er is, is zeker. Dat het kan ook. In deze vertellen Bart en Elma over hun ervaringen rondom Pluk de Stad en Voedselcollectief Eindhoven. Wat komt er bij kijken om zo n lokaal voedselsysteem te organiseren, wat wil de consument nu eigenlijk echt, en welke rol kan of moet een boer hierin spelen? Graanrepubliek Gert Noordhoff Bouwe Ruiter Land & Co Magda Scholte, de Stroese Dame en Biologische Boerenmarkt Utrecht Gert Noordhoff Terug naar de korrel De Graanrepubliek is een nieuw concept voor het beleven van oude graansoorten, met als motto: Terug naar de korrel!. De Graanrepubliek wil consumenten weer kennis laten maken met de rijke en unieke smaak van oude graansoorten. In bijvoorbeeld moderne gerechten als risotto s en salades. Tijdens de wordt gekookt met oude granen en wordt er verder nagedacht over de Social Return projecten van de Graanrepubliek: hoe zorgen oude granen voor een sociaal economische impuls? Maria van Boxtel, Land & Co en Iris van de Graaf, Van Eigen Erf Boerenmarkt: slim verkopen Slim verkopen op de markt? De vertrouwde Biologische Boerenmarkt, een streekmarkt of de markthal in de stad: markten zijn in opkomst. Magda Scholte maakt de overheerlijke Stroese Dame geitenkaas, die haar man Harry van Wenum verkoopt op de Biologische Boerenmarkt in Utrecht. Hoe halen zij goed rendement? En hoe sluiten zij aan bij de wensen van de moderne klant? Laat je als marktkraamhouder inspireren. Stichting De Mooie Maaltijd Martin Bongers (Iceberg Webshop & Hands), Jan Aalberts (Aalberts AGF), Herman van Assen (biologische zuivelboerderij De Vreugdehoeve), Wim Kruithof (Voedingsservice Heuvelrug), Bart Boon (Eco Fields) Lasca ten Kate, directeur Stichting De Mooie Maaltijd Mooie Maaltijden in de zorg, een aparte tak van sport... Ouderen wonen steeds langer thuis. Er ontstaan nieuwe woonzorgvormen en een enorme uitbreiding van de markt voor 'thuismaaltijdbereiders'. De nieuwe kleinschaligere woonzorgvormen lijken in potentie een beter te behappen doelgroep dan de grootaanbieders. Tegelijkertijd zijn laatstgenoemde aanbieders op zoek naar manieren om hun positie te behouden in een sterk veranderend zorgwereld. Het gebruik van biologische producten komt lijken een kansrijk marketing instrument met nog altijd de vraag hoe dit logistiek te organiseren. Genoeg voer voor een leerzame, interactieve... Zaadhandel Neutkens Sander Bernaerts Grasklaver: Welk mengsel past op mijn bedrijf? Er zijn ontelbare mogelijkheden in het samenstellen van een gras/ klavermengsel. Welke klavers gebruik je nu eigenlijk het beste? Voeg je kruiden toe, luzerne of bijvoorbeeld rietzwenk of timothee? Is de prijs belangrijk of staat de voederwaarde voorop? Wat is verstandig en wat zijn de mogelijkheden?

4 & Core Organic Marinus van Kampen, WUR en Monique Bestman, Louis Bolk Instituut Marian Blom, De oogst van 4 jaar Europees onderzoek in CORE Organic: bio eiwit voor varkens en pluimvee, gezonde biologische hennen In Core Organics werken 22 landen in de EU samen aan financiering van onderzoek voor de biologische sector. Beoordeelt u zelf of die internationale samenwerking heeft geloond. Marinus van Krimpen vertelt over het ICOPP project, een onderzoek naar de bijdrage van lokaal geteeld voer aan een 100% biologisch dieet voor pluimvee en varkens. Monique Bestman doet de resultaten van Healthy Hens uit de doeken. In dit project onderzochten 8 partners het gezondheidsmanagement, welzijn en milieueffecten in de biologische legpluimveehouderij & Core Organic VBV en BodemBoeren. nl Wijnand Sukkel, WUR/Chris Koopmans, LBI, en Felice Simeone, WUR Gerdien Kleijer Fransjan de Waard, Joris van der Kamp en enkele geinterviewde boeren Marian Blom, Heleen Klinkert () De oogst van 4 jaar Europees onderzoek in CORE Organic: niet kerende grondbewerking en echtheidscheck voor bioproducten Do s & don ts bij huisverkoop biologisch varkensvlees Filmpremière 'Bodemboeren' In Core Organics werken 22 landen in de EU samen aan financiering van onderzoek voor de biologische sector. Beoordeelt u zelf of die internationale samenwerking heeft geloond. Wijnand Sukkel en/of Chris Koopmans vertellen over Tilman Org, een onderzoek naar verbetering van teeltmethoden, o.a. niet kerende grondbewerking. Felice Simeone geeft de resultaten weer van het AuthenticFood project waar methoden zijn ontwikkeld om de echtheid van biologische producten te controleren. (this presentation will be held in English) Welke kansen bieden huisverkoop en webwinkels aan biologische varkenshouders? Gerdien Kleijer leidt de bijeenkomst in met een overzicht van relevante trends en actuele ontwikkelingen. Vervolgens delen varkenshouders hun ervaringen met huisverkoop en gaan hierover in gesprek. Vijf eigenwijze Nederlandse boeren doken met een kleine filmploeg letterlijk hun bodem in, en vertellen waarom en hoe zij voortdurend experimenteren en observeren om die duurzamer te beheren. Samen verzetten zij de bakens tot een grondig 'nieuw bodemverhaal'. Daarin is duurzame voedselproductie meer dan verliezen compenseren en bedreigingen afwenden. Met oude, soms vergeten, en nieuwe, soms verrassende kennis bouwen zij pro-actief aan hun natuurlijke kapitaal: een bruisend bodemleven met voldoende lucht, water, koolstof en mineralen. Film-premiere Green Acker BV Olaf Bogers teelt van industriegroenten, nu en in de toekomst mogelijkheden van de teelt van industriegroenten voor de bedrijfsvoering van duurzame landbouw. Er wordt gekeken naar de teelt van afgelopen jaar, en naar de huidige en toekomstige markt voor industriegroenten. besloten bijeenkomst Foodforestry Netherlands Wouter van Eck (Voedselbos Ketelbroek) Kees van Veluw (Louis Bolk Instituut, WUR) Voedselbossen: biologische landbouw 2.0? Een landbouwmethode zonder externe inputs, met een rijke biodiversiteit en een hoge productie? Het lijkt een sprookje, maar een goed ontworpen voedselbos kan deze beloften waarmaken. Door gebruik te maken van de ecologische principes van een natuurlijk bos kan een systeem ontworpen waarin een hoge productie van eetbare gewassen wordt gerealiseerd. Bomen en struiken hebben hierbij een belangrijke rol. In deze wordt kort ingegaan op bestaande voorbeelden en vervolgens besproken hoe voedselbossen kunnen bedragen aan toekomstbestendige biologische bedrijven.

5 Natuurweide Peter de Nooij, Theunis Jacob Slob Theunis Jacob Slob Biologische melk produceren in 2030? Europese basis met aanvullende normen! Onderscheidend zijn als Nederlandse biologische melkveehouderij: daar maakt de Natuurweide zich hard voor. Het afgelopen jaar is hard gewerkt aan een systeem van bovenwettelijke normen op de thema s biodiversiteit, dierwelzijn en beweiding, diergezondheid, uitstraling erf en bedrijf, energie en regionaal voer. Vandaag presenteert de Natuurweide haar visie op 2030, en hoe je als biologische sector zelf grip houdt op je ontwikkeling. Presentatie en discussie EKO-keurmerk Henk Kloen CLM, Elze- Lia Visser-Westerweelde (Fruitweelde), Alex van Hootegem ( t Meulwaeter), Freek van Leeuwen (Kaasboerderij de Vierhuizen) Leen Janmaat & René Heusschen Op weg naar 2030, 3 unieke verhalen gebaseerd op de EKO-code, instrument voor duurzame ontwikkeling Een uniek bedrijfspecifiek verhaal kan helpen om biologische bedrijven nog meer onderscheidend te maken. De EKO-code helpt om dit verhaal te onderbouwen, doelen te stellen en het bedrijf verder te ontwikkelen. Drie boeren vertellen hun bijzondere verhaal: Hoe maken we biodiversiteit zichtbaar en hoe leren we van elkaar? Kun je met de gaia-meetlat het verschil laten zien tussen biologische en gangbare boeren en wat zijn de uitdagingen voor 2030? - In 2030 allemaal bijzondere piepers? Een mooi, gezond product met een verhaal.- Of hoe een biologisch fruitbedrijf letterlijk start met de bodem. De basis voor de toekomst is de bodem. Anders, Nl boeren aan t woord Naturim Sander Bernaerts (Naturim), Pieter Blok (WUR), Koos Havelaar (HAK), Robert Sleutel (SBG) en Edwin de Lange (Loonbedrijf de Lange) Onkruidbestrijding in 2030 Onkruidbestrijding is op biologische bedrijven elk jaar opnieuw een felle strijd. Zeker in de afgelopen 10 jaar zijn innovaties in onkruidbestrijding belangrijk geweest. Welke innovaties mogen we in de komende 15 jaar verwachten? Over robotisering, de voortdurende verbetering van conventionele schoffeltechniek, de verfijning van GPS en de ervaringen met vierkantszaai. NieuwVers Jan Seerden (Retail Service Group) Dorine Ruter (NieuwVers) Van grondstof tot consumentenconcept Om maximaal rendement te halen uit duurzaam geproduceerde voedselproducten, zijn smaakvolle grondstoffen en goede consumentenconcepten nodig. NieuwVers schakelt de expertise van de Retail Service Group in om boeren en verwerkers te ondersteunen bij het rendabel ontwikkelen en op de markt introduceren van dergelijke concepten. Tijdens de Bio-Beurs biedt NieuwVers een gratis aan om kennis te maken met deze manier van denken, en feedback te krijgen op uw eigen concept. Vooraf een casus aandragen kan via info@nieuwvers.nu /

6 Biowinkelveren iging De twaalf finalisten zijn: Friesland: Ecoshop Helder, Lemmer Groningen: EkoPlaza Zuiderdiep, Groningen Drenthe: De Ieme, Borger Overijssel: EkoPlaza, Zwolle Flevoland: Natuurwinkel Almere, Almere Gelderland: Natuurwinkel Naturijn, Culemborg Noord-Holland: Goodyfood, Hilversum Zuid-Holland: EkoPlaza, Leiden Utrecht: Ellen Natuurlijk, Wijk bij Duurstede Noord-Brabant: Solidare, Tilburg Limburg: Natuurwinkel Heythuysen, Heythuysen Zeeland: Bioduin, Koudekerke Andre Brouwer Favoriete Biowinkel Een ontmoeting met de provinciale winnaars van de verkiezing van de favoriete Biowinkel met daarna bekendmaking van de landelijke winnaar. meet and greet leeg PURE JUTE Désirée Rasenberg Met Pure Jute pakken we u in! Met Pure Jute pakken we u in! Verpakkingsvrij winkelen? Pure Jute is het antwoord! Respect voor mens, natuur en milieu uit zich in eerlijke/duurzame handel en transparantie in de productieketen van jute. Duurzame discussie over innovatie met Pure Jute zorgt voor het nieuwe omdenken binnen uw bedrijf. Durft u het aan om net als Pure Jute de gehele verpakkingsindustrie aan en in te pakken? Ekopart en DLV Rundvee Advies Kees Water en Edith Finke nvt Biologische melkveehouderij na 2020 De biologische melkveehouderij wordt gekenmerkt door veelzijdigheid. Ieder maakt hierbij een eigen-(zinnige) keuze. Voorwaarde: perspectief voor de langere termijn om uw bedrijf met eigen inzichten te ontwikkelen, ook na De biologische melkprijs is de laatste jaren goed geweest en de verwachting is dat dit zo blijft. Dat helpt. Hierdoor liggen er goede kansen om uw duurzame productie, via de markt terug te verdienen. Wie pakt die kans. : toekomstvisie op basis van huidige resultaten en marktverwachtingen. Landgilde nl Biologische ondernemers jong en ouder in bedrijfsopvolging Maria van Boxtel en Helmer Wieringa, Land & Co Bedrijfsopvolging: hoe doe je dat? Bedrijfsopvolging: leuk en lastig? Hoe kom je als starter aan een volwaardig bedrijf? Binnen of buiten je familie, met een ideaal en bedrijfsrendement. Bedrijfsopvolging kent leuke en lastige kanten. Met voorbeeld van biologische ondernemers die werken aan opvolging. Hoe pakken zij het aan? Laat je inspireren: welke afspraken maak je, waar moet je aan denken? Maria van Boxtel en Helmer Wieringa delen de ervaringen van anderen in Landgilde, de verbinder tussen jonge en oudere biologische boeren over bedrijfscontinuiteit.

7 Ekoland Kees van Veluw Genomineerde boeren voor de Genomineerde boeren voor de Ekoland Innovatieprijs presenteren hun innovaties Presentatie en discussie Ekoland Innovatieprijs aan het publiek. De innovaties zijn soms technisch van aard maar kunnen ook betrekking hebben op het bedrijfssysteem. Kom luisteren naar deze innovatieve boeren! DLV Plant Christoffel den Herder Kansen voor omschakeling naar biologische akkerbouw Biologische akkerbouw is een innovatieve sector die elk jaar blijft groeien. DLV Plant heeft veel expertise en praktijkkennis op dit gebied en begeleidt jaarlijks veel biologische bedrijven. Deze omschakel is erop gericht om alle kansen en aandachtspunten van de biologische landbouw én marktontwikkeling te tonen: omschakelen naar biologische landbouw, gewaskeuze en vruchtwisseling, onkruidbestrijding, beheersing ziekten en plagen, marktkansen en afzet van producten, economische aspecten van omschakeling Presentatie en discussie BD- Beroepsontwik keling Joke Bloksma Hoe ontwikkel je persoonlijke professionaliteit Persoonlijke ontwikkeling en bedrijfsontwikkeling gaan hand in hand. Waar sta jij in je ontwikkeling? Wat wordt de volgende stap? In de BDberoepsontwikkeling kijk je samen met een coach of samen met collega s naar jouw bedrijf en dagelijkse boerenwerk. Maak in deze kennis met deze manier van collegiale inspiratie. Een goed gesprek begint met een goede vraag. In de oefenen we met gesprekstechnieken en andere methoden die verdieping en inzicht geven. Zo gewenst kunt u zich aanmelden en aansluiten bij een groep in uw eigen regio.