1. Inleiding Samenvatting Vaststelling... 8

Transcriptie

1 Voorjaarsnota 2012

2

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding Samenvatting Vaststelling Ontwikkelingen Externe ontwikkelingen Interne ontwikkelingen Organisatorische ontwikkelingen Voorjaarsnota 2012 in hoofdlijnen Financiële beschouwingen Begroting 2011 naar programma s en kostendragers Bijgestelde programmabegroting Programma 1: Waterveiligheid Programma 2: Oppervlakte- en grondwater Programma 3: Afvalwaterketen en emissies Programma 4: Wegen Programma 5: Omgeving en organisatie Ondersteunende producten Meerjarenraming 2012 tot en met Financiële ontwikkelingen 2012 tot en met Begroting in meerjarenperspectief Risico s Meerjarenperspectief van de waterschapstaken Meerjarenperspectief watersysteemheffing Meerjarenperspectief wegenheffing Meerjarenperspectief zuiveringsheffing Overige financiële aspecten Kostentoerekening Financiering Diversen Nog te voteren investeringen Voorjaarsnota 2012 Pagina 3

4 Voorjaarsnota 2012 Pagina 4

5 1. Inleiding De voorjaarsnota is het moment om naar de toekomst te kijken. Dit jaar zijn wij daar al vroeg mee begonnen en hebben wij ons een beeld proberen te vormen van onze (financiële) situatie in Wij hebben hierbij in het bijzonder naar onze financiële positie en de tarieven gekeken. Bij het schrijven van de voorjaarsnota in april jongstleden is de politieke dynamiek enorm toegenomen en is het de vraag welke invloed dat zal hebben op onze economie, onze maatschappij en onze organisatie. De positie van Nederland in Europa, de Rijksbegroting, het demissionaire kabinet en de onzekerheid over de verkiezingen van de waterschappen vormen op dit moment onzekere kaders voor ons meerjarenperspectief. Onze blik naar 2030 en de niet aflatende zorg en verantwoordelijkheid voor het waterbeheer in ons gebied geven hierbij richting, leggen een bodem voor keuzes die wij moeten maken en vragen dagelijks handelend optreden. Wij streven een stabiel financieel beleid na, waarbij wij onze verantwoordelijkheden in het heden nemen. Om in de uitvoering van ons waterbeheer niet voor verrassingen te komen te staan, pakken wij dit zo veel als mogelijk planmatig aan. Het waterbeheerplan is onze stabiele leidraad waarbij wij ieder jaar de balans opmaken of de plannen nog wenselijk en binnen de gestelde tijd uitvoerbaar zijn. De economische recessie maakt dat in onze omgeving sommige ontwikkelingen in een lager tempo of niet worden gerealiseerd. Hierop passen wij zodanig onze plannen aan dat onze waterbeheertaken voldoende gewaarborgd blijven. Bepaalde maatschappelijke veranderingen beginnen steeds meer voelbaar te worden in ons werk en vragen van ons dat wij ons herbezinnen op wat wij doen en hoe wij het werk doen. De legitimatie van ons werk is steeds minder een vanzelfsprekendheid en burgers willen inzicht in wat wij doen en vragen begrip en aanpassing op hun leefwereld. De wensen van werknemers veranderen ook. De relatie met de werkgever is minder duurzaam en de binding wordt bepaald door andere factoren dan een vast contract. Beide ontwikkelingen vragen inlevingsvermogen en veranderkracht. Het meerjarenperspectief dat nu voorligt maakt een financieel verantwoorde en stabiele uitvoering van het waterbeheer mogelijk waarbij ingespeeld wordt om op passende wijze in te gaan op de snelle veranderingen van onze omgeving. Stevig en doordacht. Voorjaarsnota 2012 Pagina 5

6 2. Samenvatting Externe ontwikkelingen Bij het opstellen van deze voorjaarsnota is vooral gekeken naar de toekomst. In het bijzonder naar onze financiële positie en tarieven. Het economisch en politiek klimaat in Nederland is momenteel zeer dynamisch. Het is de vraag welke invloed dat zal hebben op onze economie, onze maatschappij en onze organisatie. Het zijn onzekere tijden en die vormen op dit moment onzekere kaders voor het meerjarenperspectief. Na de val van het kabinet bleek dat er in de Tweede kamer alsnog een meerderheid werd gevonden voor een pakket aan maatregelen waarmee het tekort op de rijksbegroting uitkomt op de EU-norm. Hierbij is ook een verhoging van de Btw-tarieven opgenomen. De financiële effecten voor onze begroting zijn niet in deze voorjaarsnota verwerkt. De afspraken tussen het Rijk en de decentrale overheden zijn in het Bestuursakkoord Water (BAW) vastgelegd. In het BAW is afgesproken dat rijk, provincies, gemeenten, waterschappen en drinkwaterbedrijven maatregelen zullen treffen voor een doelmatiger waterbeheer. Deze doelmatigheidswinst is bedoeld om kostenstijging te beperken en de lokale lastenontwikkeling gematigd te houden. Voor HHSK is het van belang om sturing te geven aan onze eigen inspanningen en doelen. Binnen HHSK wordt momenteel het meerjarenperspectief voor en na het BAW in beeld gebracht. In de bestuursrapportages zal de voortgang van maatregelen binnen HHSK worden beschreven, zoals de verschillende samenwerkingstrajecten en efficiencymaatregelen. Waterbeheerplan De doelen van het WBP zijn nog actueel. Het beeld na twee jaar uitvoering is, dat we met het WBP een stevige ambitie hebben neergezet. De uitvoering loopt goed, maar we kunnen zeker niet achterover leunen. Afgezien van onvoorziene ontwikkelingen ziet het er echter naar uit dat de doelen tijdig kunnen worden gerealiseerd. Bestuur en organisatie zullen zich hiervoor onverminderd inzetten. Financiële bijstellingen Op goederen en diensten van derden is een aantal wijzigingen verwerkt ten opzichte van de begroting. Een grote besparing wordt gerealiseerd op kosten grensoverschrijdend afvalwater. Het proces GOA en de bijhorende kosten en budget is in 2011 onderzocht en daar zijn bijstellingen van de prognoses uit voortgekomen. Daarnaast is het budget voor energiekosten structureel verlaagd na aanbesteding van het nieuwe contract in 2011 en het vastklikken van een gunstig tarief. De beschikbare voorziening baggeren is opgelopen doordat de afgelopen jaren minder is gebaggerd, efficiënter is gewerkt en er financieel gunstig kon worden aanbesteed. De dotatie aan de voorziening baggeren is in de planperiode daarom teruggebracht. Met uitzondering van programma 1 zijn op alle programma s budgetverhogingen eenmalig of structureel doorgevoerd. Ten einde de flexibiliteit te vergroten en kansen te benutten is voor de uitvoering van de waterplannen een budget in de exploitatie opgenomen. Het investeringsplan voor de stedelijke waterplannen is hiervoor aangepast, zijn uitgaven getemporiseerd en naar beneden bijgesteld. Daarnaast zijn contributieverhogingen verwerkt, licentiekosten en kosten voor onderhoud software aangepast en is het budget voor externe voorlichting verhoogd (onder andere voor het verbeteren van relatiebeheer met externe partijen). Vanuit het WBP zijn de planning van de maatregelen en de uitgavenpatronen van de bijbehorende investeringen bijgesteld. Het financiële effect is te zien in lagere kapitaallasten. Tevens is de prognose van de aan te trekken langlopende leningen in Voorjaarsnota 2012 Pagina 6

7 2012 bijgesteld aan de hand van de bijgestelde liquiditeitsprognose. Daar komt uit naar voren dat we in 2012 geen langlopend geld meer hoeven aan te trekken. Ook is de rente op kort geld verlaagd van 1,5% naar 1%. Meerjarenperspectief Watersysteemheffing Het meerjarenperspectief van de taak watersysteembeheer is vooral door de gemaakte afspraken in het Bestuursakkoord Water sterk beïnvloed. We zagen in de voorgaande jaren door achterblijvende uitgaven de trend van een positief opbouwende tariefegalisatie reserve. Deze zal door de forse kostenstijging, als gevolg van het opnemen van de bijdrage HWBP in de exploitatie, bij een gelijkblijvende tariefstijging van 4,0% per jaar aan het eind van de planperiode onder de nullijn zakken. Het meerjarenperspectief laat zien dat na de planperiode een groot verschil zal ontstaan tussen de bruto kosten en de belastingopbrengsten. Een gelijkmatige tariefstijging van 4,7% vanaf 2013 voorkomt een forse tariefstijging na de planperiode. Wegenheffing Eind 2011 is een bijdrage van van de provincie Zuid-Holland ontvangen voor het aanbrengen van geluidreducerend asfalt, dit ter compensatie voor de toename van het verkeer als gevolg van de aanleg van de Zuidwestelijke Randweg (onderhandeling met gemeente Ouderkerk). Deze verhoging is verwerkt in het jaarrekeningresultaat van 2011 en verhoogt daarmee de reserve van de wegentaak. De stand van deze reserve per 1 januari 2012 valt dus hoger uit dan werd gedacht ten tijde van het opstellen van de Programmabegroting Mede daarom kunnen de in programma 4 vermelde kostenverhogingen binnen de planperiode nog worden gedekt met een tariefstijging van 4%. Op de langere termijn moeten echter wel maatregelen worden getroffen om deze 4% gestand te kunnen blijven doen. Met de huidige inzichten zal de reserve negatief uitvallen vanaf Zuiveringsheffing Het meerjarenperspectief laat zien dat bij een verlaging van de tariefstijging naar 1% vanaf 2012 binnen de planperiode een kostendekkend tarief gerealiseerd wordt. Een gelijkmatige tariefstijging betekent dat ook na de planperiode kan worden volstaan met een stijging van 1%. Voorjaarsnota 2012 Pagina 7

8 3. Vaststelling Ingevolge artikel 100 van de Waterschapswet opgemaakt door dijkgraaf en hoogheemraden van het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, Rotterdam, 15 mei 2012 Dijkgraaf en hoogheemraden van Schieland en de Krimpenerwaard, secretaris-directeur, dijkgraaf, M.J.H. van Kuijk mr. J.H. Oosters Aldus, vastgesteld door de Verenigde Vergadering van Schieland en de Krimpenerwaard, Rotterdam, 27 juni 2012 secretaris-directeur voorzitter M.J.H. van Kuijk mr. J.H. Oosters Voorjaarsnota 2012 Pagina 8

9 4. Ontwikkelingen 4.1 Externe ontwikkelingen Inleiding: onzekere tijden Het economische en politieke klimaat in Nederland is momenteel zeer dynamisch. De ontwikkelingen gaan zeer snel. In de eerste versie van deze tekst schreven wij nog over het Catshuisoverleg, maar inmiddels hebben we het over de Kunduz-coalitie. Het kabinet is demissionair, en de gevolgen voor diverse wetsvoorstellen die de waterschappen raken zijn nog onzeker. Ook de economische ontwikkelingen, zowel Europees als plaatselijk, laten zich moeilijk voorspellen. In het onderstaande zetten we de laatste ontwikkelingen op een rijtje. Politieke situatie in Nederland: parlementsverkiezingen in september 2012 Op 23 april 2012 heeft premier Rutte het ontslag van de ministers en staatssecretarissen aangeboden aan de koningin. De afspraak van het kabinet Rutte I was dat additioneel ingrijpen nodig was als het EMU-saldo zich niet ontwikkelt in lijn met de afspraken uit het Stabiliteits- en Groeipact of met budgettaire doelstellingen. De coalitiepartijen VVD en CDA en de gedoogpartner PVV hebben in het Catshuis zeven weken onderhandeld over extra maatregelen om de overheidsfinanciën op orde te krijgen. Men beoogde het tekort op de begroting voor 2013 terug te brengen van circa 4,5 naar 3 procent, hetgeen op grond van Europese regels het maximale begrotingstekort is. Deze onderhandelingen mislukten echter toen de gedoogpartner PVV zich terugtrok. Direct na de val van het kabinet bleek dat er in de Tweede Kamer alsnog een meerderheid werd gevonden voor een pakket aan maatregelen waarmee het tekort op de rijksbegroting in 2013 uitkomt op de EU-norm van 3 procent. Dit gebeurde in de zogenoemde Kunduz-coalitie, met steun van VVD, CDA, D66, ChristenUnie en GroenLinks. Op 12 september 2012 zijn de verkiezingen voor de Tweede Kamer. In de tussentijd vergadert de Tweede Kamer door, maar vanwege de demissionaire status van het kabinet niet over alle onderwerpen. De Tweede Kamer stelt nu eerst een lijst op met controversiële onderwerpen, waarvan de behandeling wordt uitgesteld totdat er een nieuw kabinet is of tot de Kamer besluit om het onderwerp van de lijst af te halen. Over geen van de onderwerpen die betrekking hebben op de waterschappen, zoals het Wetsvoorstel indirecte verkiezingen, is op het moment van schrijven bekend of deze wel of niet controversieel zijn. Meer duidelijkheid zal er zijn na de plenaire stemming over de lijst in de Tweede Kamer, op 29 of 31 mei Daarna worden er in de Tweede Kamer nog wijzigingsvoorstellen op de lijst behandeld. Economische situatie in Nederland: recessie en bezuinigingen Zoals bekend, leiden mondiale en Europese financieel-economische ontwikkelingen sinds 2009 tot een afzwakking van de economische groei in Nederland. Deze situatie duurt voort. Uit de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat er in het derde en vierde kwartaal van 2011 zelfs sprake was een krimp van het Bruto Nationaal Product met 0,7 procent. Hiermee bevindt Nederland zich officieel in een recessie. Overigens namen de investeringen van bedrijven nog steeds toe, zij het minder en in een lager tempo dan in eerdere jaren. Voor 2012 verwacht het Centraal Planbureau een licht krimpende economie. Het hierboven genoemde stabiliteitsprogramma, dat wil zeggen het pakket met extra bezuinigingsmaatregelen en lastenverzwaringen om de overheidsfinanciën weer gezond te maken en te voldoen aan de EU-norm, dat door het demissionaire kabinet is Voorjaarsnota 2012 Pagina 9

10 aangekondigd met steun van een meerderheid van de Tweede Kamer, heeft mogelijk gevolgen voor Schieland en de Krimpenerwaard. In elk geval zal de verhoging van de btw-tarieven merkbaar zijn (zie paragraaf 5.1). De overige consequenties zijn nog niet geheel te overzien, maar hoewel een rechtstreeks effect niet kan worden uitgesloten, lijken de consequenties van de extra maatregelen voor het hoogheemraadschap vooral indirect te zijn. Het gaat om een aantal algemene bezuinigingen (WW-uitkering, pensioengerechtigde leeftijd) en maatregelen (onder meer een bankenbelasting). Zo wordt onder meer voorgesteld: - voor ambtenaren gaat twee jaar een nullijn gelden; - via een fiscaal vergroeningspakket wordt het gebruik van fossiele brandstoffen - beperkt; extra middelen komen beschikbaar voor verduurzaming van de economie; - in 2013 wordt voor gemeenten, provincies en waterschappen Schatkistbankieren - ingevoerd, overigens zonder leenfaciliteit. Dat betekent dat liquide middelen bij het Rijk gestald moeten worden tegen een algemeen tarief; - voor natuurbeleid wordt 200 miljoen extra uitgetrokken. Deze en andere voorstellen zullen de komende tijd in wet- en regelgeving moeten worden verankerd. De verwachte effecten zijn bezuinigingen bij onze partners, zoals de gemeenten en een toename van kwijtschelding voor particulieren. Deze eventuele gevolgen zijn in dit stadium nog niet of nauwelijks te concretiseren. Het tijdpad is in veel gevallen onzeker en na de verkiezingen voor de Tweede Kamer worden er mogelijk weer andere accenten gelegd. Waar mogelijk komen de gevolgen voor Schieland en de Krimpenerwaard terug in de toelichting op de programma s. EMU-saldo en het wetsvoorstel houdbare overheidsfinanciën Het strengere Europese toezicht op het maximale begrotingstekort van landen die deelnemen aan de Economische Monetaire Unie, dat mede de aanleiding is voor de extra bezuinigingen en lastenverzwaringen van het rijk, heeft geleid tot het voorstel voor een Wet houdbare overheidsfinanciën (HOF). Het EMU-saldo, dat wil zeggen het begrotingstekort, wordt daarin verdeeld over het rijk en de decentrale overheden. De beoogde wet zou leiden tot een verkleining van de investeringsuitgaven en een verhoging van de belastingtarieven van waterschappen, waaronder Schieland en de Krimpenerwaard. De Unie van waterschappen heeft gepleit voor een aanpassing van het wetsvoorstel. De tijd zal leren of dit advies uiteindelijk een weerslag zal krijgen in de wet. Overigens hebben ook de koepelorganisaties van provincies en gemeenten veel kritiek geuit op het wetsvoorstel. Aangezien in het stabiliteitsprogramma van VVD, CDA, D66, ChristenUnie en GroenLinks is afgesproken dat de begrotingsregels uit het Europese Stabiliteits- en Groeipact zullen worden omgezet in nationale wetgeving, is de verwachting op het moment van schrijven dat de Wet houdbare overheidsfinanciën (Wet HOF) ondanks de demissionaire status van het kabinet gewoon in procedure wordt gebracht. Herziening belastingstelsel voorlopig van de baan In 2011 is er in Unieverband gestudeerd op een herziening van het belastingstelsel van de waterschappen. De uitkomst is dat het stelsel voorlopig niet wordt veranderd. Het waterschapsbestel (beantwoording motie Schouw) Op 6 december 2011 heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen, ingediend door kamerlid Schouw (D66) met het verzoek aan de regering een onderzoek in te stellen om de efficiëntie van het waterbeheer te verhogen en de bestuurlijke drukte te verminderen door de waterschapstaken onder te brengen bij andere bestuurslagen, zoals provincies. Op 29 februari 2012 heeft staatssecretaris Atsma van Infrastructuur en milieu namens Voorjaarsnota 2012 Pagina 10

11 het kabinet geantwoord dat het opheffen van de waterschappen niet aan de orde is. Hij verwees naar het Bestuursakkoord Water (BAW) en het feit dat de waterschappen als slagvaardige, uitvoerende overheid de afgelopen jaren flinke stappen hebben gezet op het gebied van verdere professionalisering en innovatie. Of het na de verkiezingen te vormen kabinet er ook zo over denkt, is niet te voorspellen. In elk geval heeft demissionair staatssecretaris Atsma zich bezorgd getoond. Hij vreest dat een meerderheid van de Tweede Kamer de Waterschapswet controversieel zal verklaren, waardoor deze op de lange baan wordt geschoven en de discussie over het waterschapsbestel weer oplaait. Geen waterschapsverkiezingen in 2012 In afwachting van het wetsvoorstel tot verkiezing van de vertegenwoordigers voor de ingezetenen in het algemeen bestuur door de leden van de gemeenteraden heeft de Unie van waterschappen vóór de val van het kabinet aan de minister medegedeeld dat de waterschappen in 2012 geen waterschapsverkiezingen zullen organiseren. Indien het voorstel controversieel wordt verklaard, zal het niet in behandeling worden genomen en geldt formeel de nu geldende regelgeving die stelt dat verkiezingen in november 2012 georganiseerd moeten worden. De Unie van waterschappen heeft altijd gesteld dat in dat geval uitstel van de verkiezingen nodig is, met het oog op het zorgvuldig doorlopen van de procedures en om te zorgen voor een gedegen voorbereiding. Dit standpunt is zowel aan het ministerie als de Tweede Kamer kenbaar gemaakt en de staatsecretaris heeft eerder gesteld in dat geval te zorgen voor wetgeving die uitstel regelt. Hierover is de Unie in contact met het departement. Inhoudelijk pleiten de waterschappen overigens voor directe waterschapsverkiezingen, gelijktijdig met de verkiezingen voor de gemeenteraden in Herindeling Krimpenerwaard niet op korte termijn te verwachten Er komt op korte termijn geen gemeentelijke herindeling in de Krimpenerwaard nu minister Spies van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in maart 2012 heeft besloten geen wetvoorstel in te dienen voor de herindeling van de gemeenten Bergambacht, Nederlek, Vlist, Schoonhoven en Ouderkerk. Zij vraagt de gemeenten om een onderzoek uit te voeren naar het bestuurlijk draagvlak voor een ambtelijke fusie. Die moet dan uiterlijk 1 januari 2014 rond zijn. De betrokken gemeenten informeren de minister hierover voor het einde van dit jaar. Als de gemeenten de stap naar een ambtelijke fusie daadwerkelijk zetten, is dat voor de minister een reëel alternatief voor gemeentelijke herindeling als oplossing voor de gewenste versterking van de lokale bestuurskracht in de Krimpenerwaard. Het standpunt van Schieland en de Krimpenerwaard om, zodra dit kan, de wegentaak aan de gemeenten over te dragen, is ongewijzigd. Vorming metropoolregio Rotterdam Den Haag Met het oog op het door het nu demissionaire kabinet eerder aangekondigde einde van de stadsregio s (WGR-plus) per 1 januari 2013, hebben de 24 gemeenten in het gebied van de op te heffen Stadsregio Rotterdam en het Stadsgewest Haaglanden aangegeven vanaf de genoemde datum als (gewone) gemeenschappelijke regeling verder te willen gaan onder de naam Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Dit betreft de gemeenten in het Schielandse deel van ons hoogheemraadschap. Hoewel de opheffing van de WGRplus niet per 1 januari 2013 doorgaat wegens de val van het kabinet, gaat de vorming van de metropoolregio door. De Stadsregio Rotterdam en het Stadsgewest Haaglanden hebben een conceptvoorstel opgesteld naar aanleiding waarvan de gemeenteraden van de 24 betrokken gemeenten hun zienswijze kenbaar zullen maken. De voorzitter van het Stadsgewest, de heer Van Aartsen, heeft mede namens de voorzitter van de Stadsregio, Voorjaarsnota 2012 Pagina 11

12 de heer Aboutaleb, ook de vier betrokken waterschappen, waaronder Schieland en de Krimpenerwaard, uitgenodigd mee te denken en te reageren. Deze wordt voorbereid en het voornemen is om eind september 2012, na een bespreking in de algemeen besturen, als waterschappen een gezamenlijke reactie te sturen. Bestuursakkoord Water zet in op doelmatigheid en samenwerking Het Bestuursakkoord Water (BAW) is één van de vijf onderdelen die vallen onder het Hoofdlijnenakkoord tussen rijk en decentrale overheden over decentralisatie. In april 2011 is het Bestuursakkoord Water ondertekend door alle instanties die een belang hebben in het waterbeheer in Nederland: rijk, provincie, gemeente, waterschappen en drinkwaterbedrijven. Ook voor dit onderwerp geldt dat op het moment van schrijven onzeker is wat de demissionaire status van het kabinet zal betekenen. Wat betekent het voor het bestuursakkoord als de wijziging van de Waterschapswet pas na de verkiezingen wordt behandeld? De tijd zal het leren. In de tussentijd zullen de waterschappen doorgaan met de maatregelen uit het bestuursakkoord. De maatregelen die benoemd zijn het BAW zijn gericht op vijf thema s: heldere verantwoordelijkheden, minder bestuurlijke drukte; beheersbaar programma voor de waterkeringen; doelmatig beheer van de waterketen; werkzaamheden slim combineren; het waterschapsbestuur. Bestuursakkoord Water beoogt efficiency binnen waterbeheer In het BAW is afgesproken dat rijk, provincies, gemeenten, waterschappen en drinkwaterbedrijven maatregelen zullen treffen voor een doelmatiger waterbeheer. Deze doelmatigheidswinst is bedoeld om kostenstijging te beperken en de lokale lastenontwikkeling gematigd te houden. De totale jaarlijkse kosten voor het waterbeheer in Nederland (beheer van het watersysteem en de waterketen) zijn in 2010 ongeveer 7 miljard euro. Dit zijn de gezamenlijke kosten van de verschillende instanties die een rol hebben in het waterbeheer in Nederland (rijk, provincie, gemeenten, waterschappen en drinkwaterbedrijven). De verwachting is dat dit bedrag zal oplopen tot 8 à 9 miljard euro in 2020 indien er geen maatregelen genomen worden. Met het uitvoeren van de maatregelen uit het BAW wordt een doelmatigheidswinst nagestreefd, die geleidelijk oploopt tot jaarlijks 750 miljoen euro in Deze 750 miljoen euro is opgebouwd uit twee delen: miljoen euro in de waterketen door waterschappen, gemeenten en drinkwaterbedrijven; miljoen euro in het beheer van het watersysteem door rijk, provincies, waterschappen en gemeenten. Uitwerking en monitoring van de afspraken en acties van het BAW Er zijn in het Hoofdlijnenakkoord 119 acties gedefinieerd. In het Bestuurakkoord Water zijn 51 acties opgenomen, waarvan er 13 voor 1 november 2011 gereed moesten zijn, 21 op 1 januari 2012 en 1 op maart De besluitvorming over de acties gebeurt in de lijn, dat wil zeggen via de commissies, het Uniebestuur en de Ledenvergadering. Er is landelijk een opzet ontwikkeld om de afspraken uit het BAW over de te realiseren doelmatigheidswinst en de ontwikkeling van de lokale lasten de komende jaren te monitoren. De monitoring zal plaatsvinden aan de hand van drie parallelle sporen: Voorjaarsnota 2012 Pagina 12

13 Spoor 1: monitoren lasten en kosten; Spoor 2: monitoren concrete acties en maatregelen; Spoor 3: monitoren van de prestaties. Spoor 1. Voor de gehele waterschapssector is het doel om in de periode de waterschapsbelastingen met maximaal 2,7% per jaar (exclusief inflatie) te laten stijgen. Dus ook voor ons waterschap. Monitoring van spoor 1 geschiedt jaarlijks in de rapportage Water in Beeld 1 en driejaarlijks in de Monitor Doelmatigheidswinst. Spoor 2. Concreet geeft dit spoor de voortgang weer van het uitwerkingsproces (welke stappen zijn gezet?) en geeft het voorbeelden van resultaten. Het is ondoenlijk om landelijk alle acties en maatregelen te monitoren die de verschillende organisaties de komende jaren gaan ontplooien. Vandaar dat er voor de landelijke rapportage voorbeelden worden gekozen, zodat de verschillende onderdelen van het bestuursakkoord aan de orde komen (met zowel inhoudelijke als geografische spreiding). Spoor 3. Het derde spoor brengt, aan de hand van prestatie-indicatoren, de daadwerkelijk geleverde prestaties van alle partijen in beeld. Dit is voor de monitoring van het BAW van belang omdat op die manier het verband kan worden gelegd tussen de ontwikkeling van de financiën (spoor 1) en de prestaties (spoor 3). De bouwstenen van spoor 3 zijn de bestaande benchmarks en prestatiemetingen 2. De prestaties in de bestaande benchmarks hebben met name betrekking op: betrouwbaarheid (leveringszekerheid, faalkansen en dergelijke), kwaliteit (voldoen aan wettelijke of bestuurlijke normen) en waardering door gebruikers (klanttevredenheid). De relatie met de doelen uit het WBP is sterk: het merendeel van de WBP doelen wordt tevens uitgevraagd bij de benchmark van de waterschappen. Consequenties voor HHSK Voor HHSK is het van belang om sturing te geven aan onze eigen inspanningen en doelen. Binnen HHSK wordt momenteel het meerjarenperspectief voor en na het BAW in beeld gebracht. In de bestuursrapportages zal de voortgang van maatregelen binnen HHSK worden beschreven, zoals de verschillende samenwerkingstrajecten en efficiencymaatregelen. Samenwerking met derden Op diverse terreinen is HHSK bezig de samenwerking met andere waterschappen alsook gemeenten te intensiveren, hierover wordt geschreven binnen de bestuursrapportages. Overdracht taken Per 2011 heeft de provincie de muskusrattenbestrijding overgedragen aan de waterschappen; HHSK is met andere waterschappen binnen West-Nederland een overeenkomst aangegaan om dit centraal bij het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden te beleggen. Afspraken over de herziening van taken op het gebied van zwemwater, vaarwegbeheer en wegen volgen in de loop van 2012 en Interne ontwikkelingen Voortgang WBP: rapportage 2011 In de Verenigde vergadering van 28 maart 2012 is voor de tweede keer gerapporteerd over de voortgang van het Waterbeheerplan (WBP) , als onderdeel van de Jaarrapportage Ongeveer een kwart van de doelen scoort geel, wat inhoudt dat er 1 Water in Beeld is de voortgangsrapportage van het Nationaal Waterplan 2 Benchmark gemeentelijke watertaken, Bedrijfsvergelijking zuiveringsbeheer, Benchmark drinkwaterbedrijven, Waterschapsspiegel, Begroting en verantwoording IenM. Voorjaarsnota 2012 Pagina 13

14 onzekerheid is over het behalen van het doel; hiervoor is extra aandacht gewenst. Vaak heeft dit mede te maken met externe factoren, zoals bijdragen en medewerking van derden (instanties, grondeigenaren). Eén doel staat op rood (doel in gevaar). De prognose is echter dat deze score in de loop van 2012 zal verbeteren. Het ziet het er dan ook naar uit dat vrijwel alle doelen uit het WBP kunnen worden gerealiseerd voor eind De uitgaven over 2011 sluiten aan bij het beeld van de rapportage. In 2011 is door HHSK ca. 72 miljoen geïnvesteerd, dat is 92% van de ramingen, terwijl rekening was gehouden met een vertragingsfactor van 20%. Ook de exploitatiebudgetten over 2011 zijn vrijwel volledig besteed. De doelen van het WBP zijn nog actueel. Het beeld na twee jaar uitvoering is, dat we met het WBP een stevige ambitie hebben neergezet. De uitvoering loopt goed, maar we kunnen zeker niet achterover leunen. Afgezien van onvoorziene ontwikkelingen ziet het er echter naar uit dat veruit de meeste doelen tijdig kunnen worde gerealiseerd. Bestuur en organisatie zullen zich hiervoor onverminderd inzetten. Ontwikkeling geraamde belastingeenheden De verwachte hoeveelheid belastingeenheden in 2012 en verder zijn in de programmabegroting 2012 voor het laatst bijgesteld. Recente cijfers uit de jaarrekening 2011 en van de Waarderingskamer geven aanleiding om de verwachte belastingeenheden iets aan te passen. Watersysteemheffing gebouwd en ongebouwd Door een betere aansluiting van de objectafbakening voor gebouwde onroerende zaken tussen de Waterschapswet de Wet WOZ, neemt het aantal gebouwde objecten toe en daalt het aantal ongebouwde objecten. De aansluiting bij de objectafbakening van de Wet WOZ is in artikel 118 van de Waterschapswet vorm gegeven door bij een samenstel van ongebouwde en gebouwde objecten het dienstbaarheidscriterium te verlaten en te bepalen dat deze objecten uitsluitend als gebouwd worden beschouwd. Hierbij kan gedacht worden aan sportterreinen met kantine en kleedkamers, golfbanen met clubgebouw, begraafplaatsen, maneges, campings, kazerneterreinen met oefenterreinen, etc. De ongebouwde onroerende zaak gaat in deze gevallen deel uitmaken van de gebouwde onroerende zaak. De nieuwe regeling van de Waterschapswet leidt ertoe dat het aantal gebouwde objecten toeneemt en het aantal ongebouwde objecten afneemt. De gemeentelijke objectafbakening is leidend. Voor het gebied van het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard is door toepassing van de nieuwe regeling de som van de ongebouwde oppervlakte op peildatum 1 januari 2011 met totaal 253 hectaren afgenomen. Dit is verwerkt in deze voorjaarsnota. De genoemde toename van het aantal gebouwde objecten leidt niet tot een stijging van de totale WOZ-waarde op gebouwde onroerende zaken, omdat de gemiddelde prijs per object is gedaald op peildatum 1 januari In de programmabegroting 2013 zullen de belastingeenheden, indien nodig, verder worden bijgesteld aan de hand van voortschrijdend inzicht. 4.3 Organisatorische ontwikkelingen Medewerkers: tevreden over werk en organisatie In maart 2012 is er een medewerkertevredenheidsonderzoek gehouden. De respons onder de medewerkers was zeer goed, namelijk 79 procent. De organisatiebrede onderzoeksresultaten geven aan dat het overgrote deel tevreden tot zeer tevreden is over zijn/haar baan en de organisatie. Hierop wordt nader ingegaan bij hoofdstuk 5. Voorjaarsnota 2012 Pagina 14

15 5. Voorjaarsnota 2012 in hoofdlijnen 5.1 Financiële beschouwingen 2012 Algemeen De voorjaarsnota 2012 laat ten opzichte van de programmabegroting 2012 een verbetering van het exploitatieresultaat zien van 0,7 miljoen. Het exploitatie resultaat liet toen een begrotingstekort zien van 1,1 miljoen. Thans ontstaat een begrotingstekort van 0,4 miljoen. De kostendaling wordt vooral veroorzaakt door lager geraamde kapitaallasten en het verlagen van de dotatie aan de voorziening. De financiële kaders De rentepercentages van de programmabegroting 2012 zijn in deze voorjaarsnota niet aangepast met uitzondering van de rente op kort geld. Financieringsrente: De rente op kort geld is verlaagd van 1,5% naar 1,0%; De rente op lang geld (de kapitaalmarkt) wordt gehandhaafd op 4,0%; De rente op het eigen vermogen wordt gehandhaafd op 4,0%. Inflatie goederen en diensten: De inflatie in 2012 bedraagt naar verwachting 2,25%, in de jaren daarna wordt een lichte daling verwacht (bron: Centraal Plan Bureau). Daarom handhaven we het meerjarige inflatiepercentage voor goederen en diensten op 2%. Echter op verschillende budgetten worden door de budgethouders differentiatie in de inflatiecorrectie toegepast afhankelijk van eigen kennis en inzicht op te verwachten prijsstijgingen in dat deel van de markt. BTW verhoging Direct na de val van het kabinet bleek dat er in de Tweede Kamer alsnog een meerderheid werd gevonden voor een pakket aan maatregelen waarmee het tekort op de rijksbegroting in 2013 uitkomt op de EU-norm van 3 procent. Hierbij is ook een verhoging van de BTW-tarieven opgenomen. De financiële effecten zijn niet in de voorjaarsnota verwerkt. In de gevoeligheidsanalyse is becijferd wat het effect is van een stijging per procentpunt voor onze begroting. Een stijging van 2% betekent circa meer kosten Lasten Kapitaallasten: De totale rente en afschrijvingskosten zullen ongeveer lager zijn dan in de programmabegroting 2012 geraamd. Dat komt omdat er nu meer zekerheden zijn. Enerzijds zijn minder projecten afgesloten. Anderzijds zijn kosten van verschillende projecten ten laste gebracht van de exploitatie op grond van onze drempel voor afschrijvingen. De financiële consequentie is dat de afschrijvingskosten in 2012 circa lager zijn dan begroot. Verder zijn de rentekosten circa lager doordat in het eerste kwartaal al voor 25 miljoen euro aan langlopende leningen zijn afgesloten tegen een lager rentepercentage dan begroot. De verwachting is dat we in 2012 geen langlopend geld meer hoeven aan te trekken. Ook is rente op kort geld verlaagd van 1,5% naar 1,0%. Personeelslasten: In deze voorjaarsnota zijn mutaties personeel verwerkt en daardoor stijgen de personele lasten met Voorjaarsnota 2012 Pagina 15

16 Goederen en diensten: De budgetten voor goederen en diensten zijn meerjarig verlaagd. Op totaalniveau is in 2012 een verlaging zichtbaar van , in 2013 loopt dit op naar een verlaging van waarna het in de jaren daarna iets afneemt tot een verlaging van het budget in 2015 van De grootste besparing wordt gerealiseerd op kosten grensoverschrijdend afvalwater als gevolg van bijstellingen en correcties op het budget. Het proces GOA en de bijbehorende kosten en budget, is in 2011 onderzocht en daar zijn bijstellingen van de prognoses uit voortgekomen. Daarnaast is het budget voor energiekosten structureel verlaagd (na de aanbesteding van het nieuwe contract in 2011 en het vastklikken van een gunstig tarief). Met uitzondering van programma 1 zijn op alle programma s ook budgetverhogingen eenmalig of structureel doorgevoerd, deze worden in hoofdstuk 6 bijgestelde programmabegroting 2012 nader toegelicht. Toevoegingen voorzieningen: De dotatie aan de voorziening baggeren is verlaagd met De beschikbare voorziening is opgelopen doordat de afgelopen jaren minder is gebaggerd, efficiënter is gewerkt en er financieel gunstig kon worden aanbesteed. De dotatie aan de voorziening baggeren kan hierdoor in de planperiode worden teruggebracht. Baten Tegenover de geraamde lasten staan de begrote opbrengsten die nodig zijn om de kosten te kunnen financieren. De belastingopbrengsten zijn hiervan de belangrijkste. Deze zijn ongewijzigd gebleven. In de jaarrekening 2011 is gemeld dat de opbrengst uit de heffing van precariobelasting in lager is uitgekomen door het toekennen van een bezwaar over de jaren 2009 tot en met In 2012 en verder wordt daardoor naar verwachting circa minder precariobelasting opgelegd dan begroot. Voorjaarsnota 2012 Pagina 16

17 5.2 Begroting 2011 naar programma s en kostendragers Bedragen x Verschil VJN- Watersysteem Zuiverings Wegen Begroting 2012 VJN Begroting beheer beheer beheer Programma's Jaarschijf Programma 1: Waterveiligheid Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten waterkeringen Aanleg en onderhoud waterkeringen Dijkbewaking en calamiteitenbestrijding Totaal waterveiligheid Programma 2: Oppervlakte en grondwater Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten watersystemen Aanleg, verbetering en onderhoud watersystemen Baggeren van waterlopen en saneren van waterbodems Beheer hoeveelheid water Calamiteitenbestrijding watersystemen Monitoring watersystemen Inrichting en onderhoud vaarwegen en havens Totaal Oppervlakte- en grondwater Programma 3: Afvalwaterketen en emissies Eigen plannen Plannen van derden Getransporteerd afvalwater Gezuiverd afvalwater Verwerkt slib Afvalwaterbehandeling door derden Rioleringsplannen en subsidies lozingen Aanpak diffuse emissies derden Totaal Afvalwaterketen en emissies Programma 4: Wegenbeheer Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten wegen Aanleg en onderhoud wegen Wegenverkeersregeling en-verkeersveiligheid Totaal Wegen Programma 5: Omgeving en organisatie Eigen plannen Plannen van derden Vergunningverlening en advies Toezicht en handhaving Belastingheffing Invordering Bestuur Externe communicatie Algemeen Totaal Omgeving en organisatie Totale kosten Dekking Belastingopbrengsten: Watersysteemheffing Belastingopbrengsten: Zuiveringsheffing Belastingopbrengsten: Wegenheffing Totale dekking Resultaat voor bestemming (tekort) Resultaat voor bestemming (overschot) Bestemmingreserve Watersysteemheffing Zuiveringsheffing Totaal bestemmingsreserve Resultaat na bestemming (tekort) Resultaat na bestemming (overschot) Voorjaarsnota 2012 Pagina 17

18 6. Bijgestelde programmabegroting 2012 Dit hoofdstuk bevat de vijf programma s, die in grote lijnen gebaseerd zijn op de thema s uit het Waterbeheerplan (WBP ). Elk programma is opgebouwd uit een aantal vaste elementen. Het eerste deel komt rechtstreeks uit het WBP en is statisch (weergegeven binnen het kader). Hierin staat weergegeven wat het programma op hoofdlijnen inhoudt (wat zijn de belangrijkste taken), welk effect hiermee wordt beoogd (wat ervaart de omgeving ervan) en welke doelen voor deze taken zijn bepaald voor de periode van het WBP (welke resultaten willen we de komende jaren bereiken als waterschap). De doelen zijn geclusterd op het niveau van ambities, die het hogere bestuurlijk streven weergeven. Het tweede deel bijstellingen en ontwikkelingen beschrijft welke specifieke ontwikkelingen dit jaar spelen en wat de organisatie in grote lijnen anders of meer gaat doen om de doelen voor 2012 te bereiken. Vervolgens komen de ontwikkelingen en maatregelen 2013 en verder aan de orde. Wat gaat de organisatie in grote lijnen doen om de einddoelen van het WBP te bereiken? De maatregelen genoemd in het WBP zijn indicatief. In de programmabegroting worden deze jaarlijks geconcretiseerd, waarbij het accent ligt op de bestuurlijk relevante maatregelen. Over deze punten zal ook worden gerapporteerd. Voorjaarsnota 2012 Pagina 18

19 Programma 1: Waterveiligheid Inhoud programma Het hoogheemraadschap draagt zorg voor veilige waterkeringen en bevordert de veilige inrichting van het beheersgebied. Dit houdt in: het voorkomen van overstroming, het beperken van de gevolgen van een overstroming, het bestrijden van incidenten, calamiteiten en rampen. Hiervoor zijn landelijke en provinciale programma s waaraan HHSK uitvoering geeft, zoals het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) en het Deltaprogramma. Beoogd effect Voldoende beschermen tegen overstroming, zoveel mogelijk beperken van de gevolgen van overstromingen en in stand houden van het boezem(kade)stelsel. Doelen planperiode Ambitie: Basisgegevens op orde De beheerregisters van de genormeerde waterkeringen en de waterkeringenleggers voldoen aan de wettelijke eisen. Ambitie: Prominente rol bij beleidsontwikkelingen en ruimtelijke ordening aangaande waterveiligheid HHSK levert een proactieve bijdrage aan de ontwikkeling van veiligheidsnormen, hydraulische randvoorwaarden en het toetsingsinstrumentarium. HHSK geeft actief invulling aan de adviesrol bij de (her-)inrichting van gebieden en toetst in het kader van de watertoets de inrichting van het gebied aan het overstromingsrisico. Ambitie: Waterkeringen op orde De waterkeringen zijn getoetst overeenkomstig de vigerende voorschriften en leidraden. Afgekeurde primaire waterkeringen uit de 1 e en 2 e toetsronde zijn voor 2015 verbeterd. Genormeerde regionale keringen voldoen aan uitkomsten van de toetsing. HHSK verbetert in de planperiode de minst veilige delen van de primaire waterkeringen Categorie C langs de Hollandsche IJssel, mits over de financiering hiervan afdoende afspraken kunnen worden gemaakt met het Rijk. Het gewoon onderhoud van de waterkeringen wordt uitgevoerd door de onderhoudsplichtigen, overeenkomstig keur en legger. HHSK voert het buitengewoon onderhoud van de waterkeringen uit op basis van onderhoudsprogramma s, inspectieplannen en eventuele gebreken wanneer die eerder zijn geconstateerd. Voorjaarsnota 2012 Pagina 19

20 Bijstellingen en ontwikkelingen 2012 Op basis van de meest recente inzichten ten aanzien van de voorlopige resultaten van de toetsing van de regionale keringen zijn de planning en de begroting van het 10 jaren ophoogprogramma zo goed mogelijk bijgesteld. Eerder waren de onzekerheden over deze raming opgenomen in de risico paragraaf. Daarnaast is er nog een aantal andere effecten die voor de komende jaren van invloed zijn op de hoogte van het investeringsprogramma voor de regionale keringen. De mutaties worden veroorzaakt door de volgende factoren: - verwerken van de resultaten van de voorlopige toetsing regionale keringen, het betreft deels het versnellen van ingeplande kadevakken en deels het uitvoeren van aanvullende maatregelen (steunbermen e.d.); - elk kadevak wordt in zijn geheel opgehoogd in plaats van alleen de lage plekken, in het oorspronkelijke plan was (deels) alleen rekening gehouden met het ophogen van de meest lage delen; Recente metingen (waaronder gegevens uit Flymap) maken een nauwkeurige inschatting van de benodigde ophogingen mogelijk; - personeelskosten zijn nu integraal verwerkt in de volledige planning, dat was slechts gedeeltelijk het geval; - bijdragen aan diverse gemeente die kadevakken oppakken zijn opgenomen en geïndexeerd, in de afgelopen jaren is duidelijk geworden hoe de kostenverdeling vorm gegeven moet worden, de exacte afspraken zijn nu verwerkt in de planning. Voor het overige zijn er geen grote ontwikkelingen in 2012 die tot substantiële bijstelling van een investeringsplan of exploitatie hebben geleid. Financiën 2012 Netto kosten in exploitatie voor dit programma, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Bedragen x Programma 1: Waterveiligheid Begroting 2012 VJN Verschil VJN- Begroting Jaarschijf Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten waterkeringen Aanleg en onderhoud waterkeringen Dijkbewaking en calamiteitenbestrijding Totaal Toelichting: De totale kosten van het programma waterveiligheid zijn naar beneden bijgesteld omdat de rente- en afschrijvingslasten zijn afgenomen. Dit komt enerzijds omdat een aantal projecten niet in 2011 is afgesloten maar doorlopen in Anderzijds door het aanpassen van uitgavenpatronen van de investeringen. Ontwikkelingen en maatregelen 2013 en verder Het realiseren van de reconstructies van de regionale keringen blijft lastig. Zeker waar de kering in gebruik is als tuin door particulieren. In de komende jaren zullen we nog een flink aantal van dergelijke kadervakken moeten oppakken. Het is onzeker in hoeverre de planning in tijd en geld realistisch genoeg is. Op de verdere termijn is het ritme van onderzoeken (Flymap e.d.) doorgezet, ook na de planperiode van het WBP. Voorjaarsnota 2012 Pagina 20

21 Financiën 2013 en verder Netto kosten in exploitatie voor dit programma, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Bedragen x Waterveiligheid Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten waterkeringen Aanleg en onderhoud waterkeringen Dijkbewaking en calamiteitenbestrijding Voorjaarsnota Begroting Verschil Toelichting: Bij het product aanleg en onderhoud waterkeringen heeft de verschuiving in de uitgavenpatronen tot gevolg dat de rente en afschrijvingslasten voor de jaren 2013 tot en met 2015 verlaagd zijn met gemiddeld ten opzichte van de programmabegroting Het saldo van deze lagere kapitaallasten bestaat uit aangepaste uitgaven- en inkomstenpatronen van het investeringsplan dijkversterking Krimpen en de administratieve correctie op de te activeren uren personeel (in totaal gemiddeld per jaar). De verhoging van het investeringsplan reconstructie regionale waterkeringen verhoogt de kapitaallasten (in exploitatie) weer met gemiddeld Verder is er verschuiving van personeelslasten zichtbaar tussen programma 1 en 4 waardoor de personeelslasten gemiddeld per jaar lager zijn voor programma 1. Tot slot zijn er voor gemiddeld minder indirecte kosten toegerekend aan dit programma. Onderstaande tabel toont de te voteren bedragen uit het investeringsprogramma voor programma 1: Bedragen x Te voteren investeringsbedragen Investering TOTAAL Na 2016 Hoogwaterbeschermingsprogramma: Dijkversterking Krimpen Nw Maasdijk Kr. ad IJssel subs Toetsing waterkeringen Reconstructie primaire waterkeringen Reconstructie regionale waterkeringen jaarlijkse inventarisatie waterkeringen Te activeren uren personeel Voorb.PWK cat.c Voorb.PWK cat.c subsidie Uitvoering PWK cat.c PM PM PM Totaal investeringen programma Toelichting per investering Hoogwaterbeschermingsprogramma Door Rijkswaterstaat wordt de dijkversterking Krimpen gefinancierd vanuit het Hoogwaterbeschermingsprogramma. De subsidie zal 100% bedragen met uitzondering van de grondaankopen. Naar schatting is met de grondaankopen een bedrag gemoeid van ongeveer De uitgaven van de investeringplannen zijn meerjarige grondaankopen. Voorjaarsnota 2012 Pagina 21

22 Toetsing waterkeringen Deze investering is opgenomen in het WBP Het betreft onder andere de wettelijke toetsing van de primaire waterkeringen (in 2017) en de toetsing van de regionale waterkeringen, kunstwerken en niet waterkerende objecten (in de periode van 2012 tot 2020). Hierbij wordt onder andere de stabiliteit en het waterkerend vermogen van de waterkeringen onderzocht. In dit kader worden ook de dijkvakken die in het kader van de laatste toetsronde de score 'nog geen oordeel' hadden gedetailleerd/geavanceerd verder getoetst. Daarnaast worden er investeringen geraamd voor de monitoring van de veiligheidstoetsing van de waterkeringen in relatie tot het overstromingsrisico (doorlopend toetsproces). Hierbij moet worden gedacht aan het opstellen van overstromingsscenario's (schade en slachtoffers), implementatie van de DAM (Dijk Analyse Module) en onderzoek naar innovatieve monitoringsmethodes. Dit wordt zoveel mogelijk in samenwerking met kennisinstituten en andere waterschappen uitgevoerd. Reconstructies primaire waterkeringen Afhankelijk van de resultaten van de veiligheidstoetsing komen delen van de primaire waterkering in aanmerking voor reconstructie. De bedragen zijn aangepast. Voor de goedgekeurde dijkvakken geldt een regime van preventief onderhoud. Voor de afgekeurde dijkvakken geldt een regime van curatief onderhoud. Reconstructie regionale waterkeringen (gemiddeld per jaar) Het gaat hier om uitvoering van werken op basis van het 10-jaren ophoogplan In 2012 is de reconstructie van diverse kadevakken in voorbereiding genomen die in uitvoering zullen gaan in 2012 en Bijvoorbeeld langs de Rotte, de Ringvaart langs de Prins Alexanderpolder, de Ringvaart van de Zuidplaspolder en de vaart van de polder in Bleiswijk. De planning en het uitgavenpatroon zijn bijgesteld op basis van de laatste inzichten, voortgang en afspraken met derden (gemeenten en provincie). Begin 2012 is de toetsing van de regionale waterkeringen in concept gereed en zal in het 2 e deel van het jaar aangeboden worden aan de provincie. Aan de hand van deze toetsing zal een nieuw ophoogplan gekoppeld worden aan de cyclus van het waterbeheerplan. Uiterlijk 2015 is er een 12-jaren ophoogplan. Al in 2013 zal aan een eerste concept van het programma worden gewerkt. Een deel van de aanbevelingen uit de toetsing is reeds meegenomen in het huidige ophoogplan. Tweejaarlijkse inventarisatie waterkeringen Om het jaar wordt, onder andere ten behoeve van het dagelijkse beheer en het opstellen van meerjaren onderhoudsplannen, nauwkeurig de hoogteligging van de waterkeringen van het halve beheersgebied bepaald. Hierbij wordt gebruik gemaakt van laser-altemetrie (Flymap). Te activeren uren personeel Voor de uitvoering van investeringsprojecten worden jaarlijks de uren van personeel geactiveerd. Aanpak Primaire Categorie C waterkeringen In het WBP is opgenomen dat HHSK actief aan de slag gaat met de voorbereiding van dijkversterkingen van Categorie C-keringen (waterkeringen langs de Hollandsche IJssel). Het betreft de concrete voorbereiding van de twee meest urgente dijkvakken. Reeds is een voorbereidingskrediet gevoteerd van In het investeringsprogramma is meerjarig 12,2 miljoen opgenomen. Het moment van de uitgaven loopt niet gelijk met het verwachte tijdstip van de ontvangst van de te verwerven subsidie zoals wel is opgenomen in de begroting. Hier zullen enkele jaren tussen liggen. De kosten als gevolg van voorfinancieren zijn de rentelasten van de investeringen. Bij toewijzing van de subsidie zal HHSK, naast de bijdrage aan het vereveningsfonds, uiteindelijk ook een deel van de kosten zelf moet opbrengen. In het Bestuursakkoord Voorjaarsnota 2012 Pagina 22

23 Water is vastgelegd dat 10% als doelmatigheidsprikkel voor rekening van de beheerder komt. Momenteel wordt alles in het werk gesteld om de vakken ook daadwerkelijk voor subsidie in aanmerking te laten komen. Daarnaast is de procedure gestart om de overige afgekeurde dijkvakken langs de Hollandsche IJssel aan te melden voor het nieuw HWBP. Hiervoor wordt voor deze dijkvakken een oriënterend onderzoek gedaan naar de versterkingsvariant (in grond of een constructie) en de kosten, die daarmee zijn gemoeid. Voorjaarsnota 2012 Pagina 23

24 Voorjaarsnota 2012 Pagina 24

25 Programma 2: Oppervlakte- en grondwater Inhoud programma Het hoogheemraadschap draagt zorg voor de inrichting en het beheer van het oppervlaktewater, grondwater en vaarwegen in het beheersgebied. Binnen oppervlaktewater zijn drie subthema s te onderscheiden: waterkwantiteit, zoetwatervoorziening en wateraanvoer, waterkwaliteit. Hierbij wordt uitgegaan van landelijke programma s waaraan HHSK uitvoering geeft, zoals het Nationaal Bestuursakkoord Water en de Kaderrichtlijn Water. Beoogd effect Tegengaan van wateroverlast in stedelijk en landelijk gebied, beschikbaarheid van voldoende zoet water in droge perioden, voldoen aan ecologische doelstellingen en het in stand houden van bestaande gebruiksmogelijkheden door het op orde brengen en houden van het watersysteem. Doelen planperiode Ambitie: Basisgegevens op orde De basisgegevens en leggers van ten minste de hoofdwatergangen en de boezemwateren, inclusief peilregelende kunstwerken, zijn op orde. HHSK beheert en onderhoudt een waterkwantiteits- en waterkwaliteitsmeetnet dat inzicht verschaft in de toestand en ontwikkelingen van het watersysteem. Ambitie: Robuust en veerkrachtig oppervlaktewatersysteem met (tenminste) behoud van huidige waterkwaliteit In 2015 voldoet het gebied van HHSK aan de NBW-normen (met uitzondering van het centrum van Rotterdam); ook de overige maatregelen uit de Wateropgave 2015 en de watersysteemmaatregelen binnen de landinrichting Krimpenerwaard zijn uitgevoerd. De KRW-maatregelen waarvoor HHSK verantwoordelijk is zijn uitgevoerd, en HHSK coördineert de uitvoering van KRW-maatregelen door andere instanties. HHSK voert de maatregelen uit de zwemwaterprofielen uit waarvoor zij zelf verantwoordelijk is. Voor de overige maatregelen wordt afstemming gezocht en worden afspraken gemaakt met de beheerders en eigenaren. De ecologische waterkwaliteitsnormen voor het oppervlaktewater worden in overleg met provincie gebiedsspecifiek uitgewerkt. HHSK en gemeenten beschikken over gemeentelijke waterplannen. HHSK voert in 2012 de NBW-klimaattoets uit en heeft de KRW- en NBW-maatregelen voor de periode tijdig bepaald en verantwoord onderbouwd. Bij nieuwbouw, reconstructie of vervanging van gemalen, stuwen en sluizen wordt gestreefd naar vispasseerbaarheid. Ambitie: Optimaal op gebruik afgestemd peilbeheer, rekeninghoudend met ecologie en ontwikkelingen HHSK heeft vastgestelde actuele peilbesluiten. HHSK voert het peilbeheer volgens de vastgestelde peilbesluiten. Ambitie: Gegarandeerde zoetwatervoorziening voor huidige gebruiksfuncties Het huidige beheer inzake wateraanvoer en zoetwatervoorziening wordt voortgezet. HHSK onderzoekt samen met de partners de mogelijke toekomstige ontwikkelingen en bepaalt vóór 2015 de strategie en aanpak om de zoetwatervoorziening op de middellange en lange termijn veilig te stellen en te optimaliseren. Voorjaarsnota 2012 Pagina 25

26 Ambitie: Het oppervlaktewater wordt beheerd en onderhouden overeenkomstig de functie en belangen. HHSK onderhoudt hoofdwatergangen en boezemwateren overeenkomstig de bepalingen van keur en legger Het onderhoud van wateren en eventuele kunstwerken door derden wordt uitgevoerd conform de daarvoor geldende eisen en uitgangspunten. HHSK voert het onderhoud van wateren uit conform de Ecokleurenkoers en Flora- en faunawet, en promoot de toepassing daarvan door derden. De gemalen en regelende kunstwerken zijn voortdurend in een bedrijfszekere staat van onderhoud. HHSK onderzoekt met de betrokken partijen hoe het baggeren door derden in stedelijk gebied zo efficiënt mogelijk kan worden uitgevoerd. Het beleid zoals beschreven in de Kadernota Vis wordt uitgevoerd. Ambitie: Grondwatertaak gefaseerd invullen op basis van duidelijke taakverdeling tussen partners De grondwatertaken worden geïmplementeerd overeenkomstig het Beleidskader Grondwater HHSK Het grondwaterbeleid wordt in 2012 geëvalueerd. Op grond daarvan wordt het beleid eventueel aangepast. Ambitie: Nautisch beheer en vaarwegbeheer continueren met het accent op het beschermen van de wateren, oevers en natuurwaarden op en langs vaarwegen HHSK zet tot nader besluit de huidige praktijk met betrekking tot het nautisch beheer en het vaarwegbeheer voort. HHSK maakt in de planperiode afspraken met de provincie over het toekomstig vaarwegbeheer en nautisch beheer en werkt het beleid waar nodig verder uit. Bijstellingen en ontwikkelingen 2012 Modellering en basisinformatie Er zijn twee hydrologen aangetrokken die zich volledig wijden aan het maken van modellen van het watersysteem en het implementeren van het waterkwantiteit informatiesysteem. In 2010 is gestart met het systematisch inmeten van het hoofdwatersysteem inclusief alle peilregelende en niet peilregelende kunstwerken. Inmiddels is voor zowel de hoofden overige waterwatergangen als de peilregelende en niet peilregelende kunstwerken het register voor 70% compleet en actueel, dat wil zeggen: niet ouder dan 3 jaar. Conform de voorjaarsnota 2011 zijn twee formatieplaatsen beschikbaar gekomen voor meetwerkzaamheden. Tezamen met een restformatie op de afdeling automatisering betekent dit dat er op 1 mei ,6 fte landmeters in dienst zijn van HHSK. Deze meetploeg wordt volledig ingezet voor het vullen van het beheerregister met actuele informatie. Met de komst van de meetploeg en goede interne procesafspraken is geborgd dat het register tijdig volledig actueel is en blijft. Leggers HHSK heeft de ambitie vastgelegd in het Wbp om de Leggers voor boezemwateren en hoofdwatergangen op orde te hebben. Door wijzingen in de Wet- en regelgeving is daar een opgave voor de overige watergangen bijgekomen. Om leggers op te kunnen stellen is tenminste nodig: Een actueel beheerregister met ligging en afmetingen van de hoofdwatergangen en peilregelende kunstwerken; actuele peilbesluiten. Voorjaarsnota 2012 Pagina 26

27 Eind 2011 is HHSK gestart met de eerste van een nieuwe reeks leggers. Deze eerste leggers, voor de Tweemanspolder en de Krimpenerwaard, zijn inmiddels gereed voor bestuurlijke behandeling. Dat betekent dat er een algemene toelichting is geschreven die ook op het maken van de andere leggers van toepassing is. Naast de hoofdwatergangen en peilregelende kunstwerken zijn ook de overige watergangen opgenomen met de werkelijke ligging en breedte en een theoretische diepte. Tenslotte is er een digitale omgeving gemaakt waar de leggers eerst digitaal ter visie kan worden gelegd en na vaststelling digitaal te raadplegen blijft. Peilbesluiten In 2011 zijn 10 peilbesluiten vastgesteld. In 2012 worden de peilbesluiten voor de Zuidplaspolder, polder Capelle aan den IJssel en de Rotte opgesteld en vastgesteld en in 2013 voor de polder Bleiswijk ca. Daarmee zijn de peilbesluiten geactualiseerd en beschikt HHSK gebiedsdekkend over actuele peilbesluiten. Uiteraard blijven peilbesluiten doorlopend aandacht vragen. In 2011 is tevens gewerkt aan het ontsluiten van de peilbesluiten voor de ingelanden. Op de website van HHSK staat een kaart van het beheergebied waar met een muisklik het betreffende peilbesluit kan worden geopend. NBW/KRW Het verbeteren van de waterafvoer Schiebroek en de bouw gemaal Bergweg-Zuid is deels afhankelijk van de planvorming rond Rijksweg A13/A16. Door middel van een watersysteemanalyse van de polder Bleiswijk wordt in 2012 onderzocht welke langemaar ook korte termijn maatregelen nodig zijn voor zowel NBW als KRW. Financiën 2012 Netto kosten in exploitatie voor dit programma, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Bedragen x Programma 2: Oppervlakte en grondwater Begroting 2012 VJN Verschil VJN- Begroting Jaarschijf Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten watersystemen Aanleg, verbetering en onderhoud watersystemen Baggeren van waterlopen en saneren van waterbodems Beheer hoeveelheid water Calamiteitenbestrijding watersystemen Monitoring watersystemen Inrichting en onderhoud vaarwegen en havens Totaal Toelichting: De verhoging op beleidsproduct Eigen plannen wordt veroorzaakt door het opnemen van een budget van voor maatregelen stedelijke waterplannen om kleinere projecten uit de waterplannen snel en efficiënt te kunnen realiseren. Op basis van de bijgestelde urenbegroting zijn binnen de beleidsproducten de productieve uren anders verdeeld. Het effect van het verschuiven van uren is dat het ene beleidsproduct meer personele kosten krijgt toegekend en een ander minder. Op totaalniveau zijn geen verschillen op de personele kosten. Het effect van het verschuiven van de uren raakt alle beleidsproducten maar is vooral zichtbaar op Eigen plannen, Plannen van derden en Monitoring watersystemen. Dalingen van de kosten op de beleidsproducten Aanleg, verbetering en onderhoud watersystemen en Beheer hoeveelheid water worden veroorzaakt door lagere afschrijvingslasten. Voorjaarsnota 2012 Pagina 27

28 De daling op beleidsproduct Baggeren van waterlopen en saneren waterbodems wordt veroorzaakt door: lagere rente en afschrijvingslasten; het overhevelen van het budget voor de schouw buitengewoon onderhoud van naar programma 5, beleidsproduct Toezicht handhaving; het verlagen van de dotatie aan de voorziening baggeren met in de planperiode. (Zie ook de toelichting bij baggeren in de paragraaf ontwikkelingen en maatregelen 2013 en verder) Per saldo dalen de kosten met ten opzichte van de programmabegroting. Ontwikkelingen en maatregelen 2013 en verder NBW Het realiseren van de wateropgave 2015 is aan verandering onderhevig. Stagnerende ruimtelijke ontwikkelingen, nieuwe inzichten en nieuwe betere informatie zijn aanleiding om de voorgenomen plannen aan te passen. De watersysteemanalyses geven de input voor deze wijzigingen. Ook geeft dit instrument inzicht in de daadwerkelijke maatregelen die HHSK moet treffen om de NBW-opgave ter plaatse te realiseren. Voor een aantal gebieden zullen bovenstaande ontwikkelingen aanleiding zijn om de plannen te wijzigen. Met uitzondering van Rotterdam zal HHSK de NBW-opgave vooralsnog realiseren. Baggeren HHSK is bezig met de implementatie van het nieuwe baggerbeleid. Alle hoofdwatergangen moeten op orde zijn. Het beleid is er op gericht om enerzijds inzicht te krijgen in de baggeropgave binnen ons beheersgebied en anderzijds deze baggeropgave zo efficiënt en effectief mogelijk weg te werken zowel in landelijk- als bebouwd gebied. Voor dit laatste wordt nadrukkelijk de samenwerking gezocht met gemeenten. De beschikbare voorziening is verder opgelopen doordat er de afgelopen jaren minder is gebaggerd dan gepland, er efficiënter is gewerkt en er financieel gunstig kon worden aanbesteed. De dotatie aan de voorziening baggeren kan hierdoor in de planperiode worden teruggebracht te meer daar HHSK nog niet zo ver is om een grotere rol te spelen in het baggeren van stedelijk gebied, voor dit laatste lopen in 2012 twee pilots in Capelle aan den IJssel. Waterplannen Het waterplan is een belangrijk instrument waarlangs afspraken worden gemaakt met gemeenten over NBW, KRW en mogelijke verbeteringen in het stedelijk water. De uitvoering van waterplannen heeft vooral ten aanzien van de laatste component vertraging opgelopen. Grotere investeringen om het watersysteem in stedelijk gebied verder te verbeteren (vooral waterkwaliteitsspoormaatregelen ) staan onder druk door de financiële situatie waarin gemeenten zich bevinden. Bovendien is er bij de realisatie van kleinere projecten en het benutten van kansen bij de uitvoering meer behoefte aan flexibiliteit, veelal gaat het hierbij om verbeteringen van het watersysteem of regulier onderhoud. Om bovenstaande redenen is het investeringsplan voor stedelijke waterplannen aangepast, uitgaven zijn getemporiseerd en naar beneden bijgesteld. Ten einde de flexibiliteit te vergroten en kansen te benutten is voor de uitvoering van waterplannen vanaf 2012 een budget in de exploitatie opgenomen. Voorjaarsnota 2012 Pagina 28

29 Financiën 2013 en verder Netto kosten in exploitatie voor dit programma, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Bedragen x Oppervlakte en grondwater Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten watersystemen Aanleg, verbetering en onderhoud watersystemen Baggeren van waterlopen en saneren van waterbodems Beheer hoeveelheid water Calamiteitenbestrijding watersystemen Monitoring watersystemen Inrichting en onderhoud vaarwegen en havens Voorjaarsnota Begroting Verschil Toelichting: De wijzigingen in 2012 zijn structureel van aard en zichtbaar in het meerjarenperspectief. De kleine schommelingen die meerjarig te zien zijn, worden veroorzaakt door lagere afschrijvingskosten. De daling bij beleidsproduct Beheer hoeveelheid water in 2015 en 2016 komt omdat HHSK na 2014 geen huurlasten meer schuldig is aan de Stichting Beheer Registergoederen Schieland (SBRS) voor een vijftal gemalen. De gemalen komen namelijk weer terug bij HHSK conform afspraak in de overeenkomst. Onderstaande tabel toont de te voteren bedragen uit het investeringsprogramma voor programma 2: Te voteren investeringsbedragen Investering TOTAAL Na 2016 Wateropgave KRW Kaderrichtlijn water Peilbesluiten en leggers Visstandbeheer Grondwaterbeheer Stedelijke Waterplannen Renovatie kunstwerken WS Baggeren Te activeren uren personeel Totaal investeringen programma Bedragen x Toelichtingen per investering: Wateropgave 2015 Het programma heeft zijn oorsprong in het programma Peil 2010 en in de herijking die hierop volgde. Het programma is erop gericht om de kans op wateroverlast door extreme neerslag in het beheersgebied van HHSK te verkleinen door vergroting van de bergingscapaciteit van het watersysteem en door versterking van de watersysteemstructuur: vergroten van afvoercapaciteit van gemalen en watergangen en verkleinen/oplossen van hydraulische knelpunten. Met het Nationaal Bestuursakkoord Water hebben de overheden vastgelegd op welke wijze, met welke middelen en langs welk tijdpad zij gezamenlijk de wateropgave in de 21e eeuw willen aanpakken. Het NBW heeft tot doel om in 2015 het watersysteem op orde te hebben en daarna op orde te houden, anticiperend op veranderende omstandigheden, zoals de verwachte klimaatsverandering, zeespiegelstijging, bodemdaling en toename van verhard oppervlak. Voorjaarsnota 2012 Pagina 29

30 Kaderrichtlijn Water De Europese Kaderrichtlijn Water heeft als hoofddoel de daartoe aangewezen grond- en oppervlaktewateren te beschermen tegen achteruitgang en waar mogelijk te verbeteren. HHSK zal tot en met 2015 de maatregelen uitvoeren die zijn vastgelegd in het eerste Stroomgebiedbeheersplan Rijndelta Peilbesluiten en leggers Deze kredieten zullen worden aangewend om de peilbesluiten te actualiseren aan de gewenste waterstaatkundige situatie en nieuwe wet- en regelgeving. Tevens zijn de kredieten voor de realisatie van de peilbesluiten. De eisen aan de watergangen met de onderhoudsverplichtingen worden vastgelegd in de legger. Visstandbeheer In de periode 2015/2027 willen we komen tot een goede waterkwaliteit met een in dat verband relevante gezonde en gevarieerde visstand. Om dit te bereiken willen we in de planperiode van het WBP komen tot gebiedsgerichte (visstandbeheer-)plannen. Deze plannen worden overigens opgesteld door derden en getoetst door HHSK. Grondwaterbeheer HHSK voert haar taken op het grondwaterbeheer uit conform de Waterwet. Het ambitieniveau is vastgelegd in de kadernota grondwater. Stedelijke waterplannen ( ) Met dit investeringsplan willen we bereiken dat voor alle (deel)gemeenten in het beheersgebied een stedelijk of regionaal waterplan wordt opgesteld. De verantwoordelijkheid voor het opstellen van de stedelijke waterplannen ligt bij de gemeenten, maar wij leveren daaraan een bijdrage. Gemeentelijke waterplannen (GWP) zijn een belangrijk instrument om afspraken te maken over het realiseren van opgaven voor de inrichting, het beheer en het onderhoud van watersystemen in hun onderlinge samenhang op lokaal schaalniveau. Binnen het kader van de GWP maken gemeenten, HHSK en eventueel andere betrokkenen nadere afspraken over de concrete invulling en uitvoering van maatregelen. Voor HHSK ligt de prioriteit in de planperiode tot en met 2015 op de waterkwaliteitsspoormaatregelen (beperken van overstort van rioolwater of mitigeren van de effecten hiervan) en op de uitvoering van vastgestelde KRW- en NBWmaatregelen. Grotere investeringen om het watersysteem in stedelijk gebied verder te verbeteren (vooral waterkwaliteitsspoormaatregelen ) staan onder druk door de financiële situatie waarin gemeenten zich bevinden. Het investeringsplan is daarop aangepast. Renovatie kunstwerken watersystemen Deze kredieten zijn ten behoeve van de renovatie van de gemalen en/of kunstwerken die op grond van een onderhoudsplanning worden uitgevoerd. Baggeren Dit betreft baggerwerkzaamheden in de Ringvaart van de Zuidplaspolder. In 2011 is reeds krediet voor baggerwerkzaamheden in de Ringvaart gevoteerd. In het investeringsplan is nog het restant zichtbaar. Boezemwateren maken geen onderdeel uit van de reguliere baggerbudgetten. Te activeren uren personeel Voor de uitvoering van investeringsprojecten worden jaarlijks de uren van personeel geactiveerd. Voorjaarsnota 2012 Pagina 30

31 Programma 3: Afvalwaterketen en emissies Inhoud programma Het hoogheemraadschap draagt zorg voor het transporteren en zuiveren van afvalwater, inclusief slibverwerking en ziet toe op de aanpak van emissies vanuit rioleringen en diffuse bronnen naar oppervlaktewater. Beoogd effect Waarborgen van de volksgezondheid en een aantrekkelijke leefomgeving, waarbij het huidige niveau van zuiveringenbeheer wordt behouden en tijdig wordt ingespeeld op toekomstige hogere eisen en waarbij de emissies uit rioleringen en diffuse bronnen verder worden teruggedrongen ten behoeve van een betere waterkwaliteit. Doelen planperiode Ambitie: Optimaliseren van de eigen taak binnen de afvalwaterketen door een bijdrage te leveren aan duurzaamheid, efficiëntie en effectiviteit Informatiesystemen voor de afvalwaterketen zijn operationeel, actueel en volledig. De zuiveringen voldoen voor 100% aan de (op dat moment) geldende lozingsvergunningen en overeengekomen afnameverplichting. De reguliere bedrijfsvoering en beheer- en onderhoudsmaatregelen van de awzi s, rioolgemalen en transportleidingen worden doeltreffend uitgevoerd. Jaarlijks wordt op de zuiveringsinstallaties een verbetering van de energieefficiëntie gerealiseerd van 2%. (periode , referentiejaar 2005) Er is in 2015 een besparing gerealiseerd van circa 10% in de afvalwaterketen kosten bij gelijke taakuitoefening ten opzichte van de uitgaven in Met de gemeenten en andere betrokken instanties zijn afspraken gemaakt over optimalisatie van de samenwerking in de afvalwaterketen. Ambitie: Terugdringen van emissies vanuit rioleringen, waarbij gemeenten zorg dragen voor de riolering en HHSK bevoegd gezag is en toeziet op realisatie Het informatiesysteem voor rioleringen is geoperationaliseerd en volledig ingevuld op basis van actuele informatie van gemeenten. De basisinspanning riolering en waterkwaliteitsspoor maatregelen (gekoppeld aan riolering) van de gemeenten zijn tijdig uitgevoerd conform de afspraken. Ongezuiverde lozingen van huishoudens en glastuinbouwbedrijven worden gesaneerd. Bij nieuwe en bestaande rioolstelsels is verharding verantwoord afgekoppeld. Uitschieters rioolvreemd water worden in samenwerking met gemeenten aangepakt. Ambitie: Terugdringen van diffuse lozingen uit glastuinbouw, landbouw, beheer terreinen en bouw Diffuse verontreiniging van het oppervlaktewater door overheden en bedrijven wordt beëindigd of geminimaliseerd. Lozingen vanuit de glastuinbouw worden volledig gesaneerd. Bijstellingen en ontwikkelingen 2012 Op grond van de nadere analyse van de hoeveelheid grensoverschrijdend afvalwater en de neerwaarts bijgestelde plannen voor woningbouw is in de meerjarenbegroting het budget voor verrekening van het grensoverschrijdend afvalwater neerwaarts bijgesteld. Voorjaarsnota 2012 Pagina 31

32 De huidige recessie en de daardoor sterk afgenomen intensiteit van de woningbouw geeft voor gemeenten aanleiding om de planning in de woningbouw neerwaarts bij te stellen. Dit heeft onder andere. ook effect op de verwachte ontwikkeling van het afvalwateraanbod, waardoor uitbreidingen van transport en zuiveringscapaciteiten kunnen worden uitgesteld. Dit vertaalt zich in uitstel van de daarbij behorende investeringen (bijvoorbeeld in bedrijfname van het oude circuit op de awzi Kortenoord. Dit biedt ons ook de nodige tijd om voor dergelijke uitbreidingen de inpassing van innovatieve technieken te overwegen. Financiën 2012 Netto kosten in exploitatie voor dit programma, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Bedragen x Programma 3: Afvalwaterketen en emissies Begroting 2012 VJN Verschil VJN- Begroting Jaarschijf Eigen plannen Plannen van derden Getransporteerd afvalwater Gezuiverd afvalwater Verwerkt slib Afvalwaterbehandeling door derden Rioleringsplannen en subsidies lozingen Aanpak diffuse emissies derden Totaal Toelichting: De verhoging van op het beleidsproduct Getransporteerd afvalwater wordt met name veroorzaakt door hogere kapitaalslasten (ongeveer ). De investering voor ATS de Groote Zaag is eind 2011 gesplitst zodat de twee rioolgemalen welke reeds in gebruik genomen waren geactiveerd konden worden en de afschrijving gestart is in De investering bijdrage renovatie rioolgemalen Rotterdam is ook gesplitst naar de verschillende objecten zodat de afgeronde investeringen geactiveerd konden worden. Daardoor loopt de afschrijvingstermijn meer in de pas met de technische levensduur. De budgetten onderhoud ( ) en bijdrage exploitatie rioolgemalen in beheer bij de gemeenten ( ) zijn voor 2012 incidenteel verhoogd. De verhoging van de bijdrage exploitatie rioolgemalen is het gevolg van een afrekening voor de jaren van de gemeente Capelle aan den IJssel, de kosten voor deze jaren zijn hoger dan de destijds betaalde voorschotten. De energiebudgetten zijn als gevolg van het nieuwe contract en het gunstig vastzetten van de tarieven meerjarig verlaagd ( in 2012). De verhoging van op beleidsproduct Gezuiverd afvalwater is incidenteel voor het jaar 2012 op de budgetten onderhoud ( ) en overige diensten derden ( ). Daarnaast zijn de budgetten voor chemicaliën, materialen lab, onderzoekskosten en arbo structureel verhoogd met ongeveer per jaar, deze verhoging wordt gecompenseerd door een structurele jaarlijkse verlaging van ongeveer van de energiebudgetten. De verlaging van op beleidsproduct Afvalwaterbehandeling door derden is het gevolg van een forse structurele verlaging van het budget grensoverschrijdend afvalwater. Als gevolg van de definitieve afrekeningen voor het jaar 2008 (en voor HHR de jaren ) is de in het verleden gebruikte prognose van de ontwikkeling van de vervuilingeenheden voor grensoverschrijdend afvalwater begin 2012 bijgesteld. Uit de afrekeningen bleek namelijk dat de in het verleden verwachte stijging van het aantal Voorjaarsnota 2012 Pagina 32

33 vervuilingeenheden door de gestagneerde gebiedsontwikkelingen niet gerealiseerd is en dat de verwachting is dat deze gebiedsontwikkelingen de komende jaren nog on hold zullen blijven staan. Ontwikkelingen en maatregelen 2013 en verder Los van het effect van de recessie op de intensiteit van de woningbouw, die zich ook voor langere tijd zal manifesteren (zie hiervoor) zal de veroudering van onderdelen van de transport- en zuiveringsinstallaties de nodige investeringen vergen. Gelet op de leeftijd van de zuiveringen in samenhang met de in de meerjarenbegroting investeringen reeds voorziene renovaties en aanpassingen valt op dat een en ander ontbreekt voor de installaties Kralingseveer en Groenedijk. Dit is de reden waarom vooruitlopend op de resultaten van het nog te introduceren asset management thans in de meerjarenbegroting een voorschot wordt genomen op ingrijpende vervangingen en of renovaties van de mechanisch-/elektrische installaties. Als gevolg van het klimaatakkoord en de MJA3 is een langjarige ambitieuze doelstelling voor onder andere het energieverbruik van kracht. Volgens de MJA3 dient zo jaarlijks 2% efficiencyvoordeel in het energieverbruik te worden behaald. Thans blijkt dat dit een zeer ambitieuze doelstelling is, die de nodige investeringen vraagt. Van rijkswege (Agentschap.nl) is de verplichting van de 2% dan ook bijgesteld en is het voldoende indien maatregelen ter verbetering van de energie-efficiency worden uitgevoerd, liefst met een zo groot mogelijk besparing van het energieverbruik. Onze intentie blijft om dergelijke investeringen slechts te overwegen indien vanuit bedrijfseconomisch oogpunt dit niet leidt tot hogere kosten. Voorts wordt daarbij natuurlijk zoveel als mogelijk aangesloten op de reguliere vervangingsmomenten waarop de restwaarde van de te derven investering minimaal is. Recentelijk is het Emissiebeheerplan vastgesteld. Hieruit volgen een groot aantal activiteiten en maatregelen. De doelstelling is om middels een effectieve en gecoördineerde inzet van middelen, en voor zover het tot de mogelijkheden en verantwoordelijkheid van HHSK behoort, emissies (van stoffen) geen beperkende factor meer te laten zijn bij het bereiken van chemische en ecologische doelstellingen. Jaarlijks worden in een Activiteitenplan te behalen resultaten concreet benoemd. Hiermee wordt geborgd dat de in het plan opgenomen activiteiten ook daadwerkelijk worden uitgevoerd. Financiën 2013 en verder Netto kosten in exploitatie voor dit programma, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Bedragen x Afvalwaterketen en emissies Eigen plannen Plannen van derden Getransporteerd afvalwater Gezuiverd afvalwater Verwerkt slib Afvalwaterbehandeling door derden Rioleringsplannen en subsidies lozingen Aanpak diffuse emissies derden Voorjaarsnota Begroting Verschil Toelichting: De hogere kapitaallasten door eerder activeren van de in gebruik genomen rioolgemalen hebben ook in 2013 een verhoging van het beleidsproduct Getransporteerd afvalwater tot gevolg. Daarnaast zijn de energiebudgetten op dit beleidsproduct verlaagd met ongeveer per jaar voor de jaren 2013, 2014 en Voorjaarsnota 2012 Pagina 33

34 Op beleidsproduct Gezuiverd afvalwater zijn de budgetten voor chemicaliën, materialen lab, onderzoekskosten en arbo structureel verhoogt met ongeveer per jaar, deze verhoging wordt gecompenseerd door een structurele jaarlijkse verlaging van ongeveer van de energiebudgetten. Voor de jaren 2013, 2014 en 2015 is het budget voor grensoverschrijdend afvalwater met 1,0 miljoen per jaar verlaagd. In de planperiode is voor beleidsproduct Afvalwaterbehandeling door derden rekening gehouden met mogelijke tariefstijgingen bij de andere waterschappen. Onderstaande tabel toont de te voteren bedragen uit het investeringsprogramma voor programma 3: Te voteren investeringsbedragen Bedragen x Investering TOTAAL Na 2016 Renovatie AWZI De Groote Zaag ATS De Groote Zaag Bijdragen Renovaties awzi's Proces automatisering AWK Uitv. studies en efficiëntiepl Renovatie transportstelsels Bijdragen van gemeenten Bijdragen aan gemeenten Bemonsteringsapparatuur Opt. Studies & onderz. AWK Diffuse bronnen Subsidie/bijdrage regelingen Totaal investeringen programma Toelichtingen per investering Jaarlijks worden de investeringsplannen op de meest recente inzichten bijgesteld. Deze verfijning leidt veelal tot enige herziening van de planning in de verwachte uitgaven. Renovatie AWZI De Groote Zaag De investering betreft de uitvoering van de renovatie awzi De Groote Zaag. Dit is een van de maatregelen voor de realisatie van De Groote Zaag als een bedrijfszeker en duurzaam afvalwatersysteem (een van de uitkomsten van de in 2007 uitgevoerde voorstudie). Als gevolg van de onlangs gebleken bouwkundige toestand van de awzi zijn nadere studies uitgevoerd naar de mogelijkheden en te behalen duurzaamheid van de investeringen. Hierdoor is een vertraging ontstaan in de eerder geplande uitvoering van een jaar. De aanbesteding van het tweede deel van de ATS en de zuiveringsinstallatie zal in 2012 plaats hebben, waarna de uitvoeringswerkzaamheden kunnen starten. Renovatie awzi's (+ 2,25 miljoen) Deze investeringen betreffen vervanging en renovatie van onderdelen van de awzi s. Dit in verband met de voortgaande veroudering van de desbetreffende systemen. Het gaat hierbij om de volgende projecten: 1. Diverse renovaties aan de awzi Kralingseveer (hiervoor is een nieuwe investering opgenomen voor vervanging van mechanische en elektrische installaties in de jaren 2014, 1,0 miljoen en ,0 miljoen waarvoor in de komende jaren vanuit het op te starten asset management zal worden vastgesteld welke onderdelen vervangen worden, de investeringsbedragen zijn dan ook thans indicatief geraamd), 2. Renovatie en opnieuw in gebruik nemen van de eerste straat awzi Kortenoord (gedeeltelijk doorgeschoven van 2016 naar 2017 in verband met de verwachte vertraging in de ontwikkeling van de woningbouw), 3. Diverse renovaties aan de awzi s in de Krimpenerwaard (Ammerstol en Haastrecht), Voorjaarsnota 2012 Pagina 34

35 4. Renovatie of vervanging van de verouderde gasmotoren op de awzi Kralingseveer en het herstel van de drijflaagput op de awzi Kralingseveer (een jaar doorgeschoven van 2012 naar 2013). 5. Tevens is een nieuwe investering opgenomen van voor diverse renovaties en vervangingen van mechanische en elektrische installaties op de awzi Groenendijk in Procesautomatisering AWK De voorbereiding van het project ter vervanging van de procesautomatisering van transport- en zuiveringstechnische installaties is afgerond. Een eerste vervanging van deze verouderde installaties is gestart en de tweede uitvoeringsfase wordt eind 2011/begin 2012 opgestart. De geplande uitgaven in 2012 zijn doorgeschoven (verdeeld over de jaren ). Uitvoering studies en efficiëntieplannen Deze investeringen zijn in de meerjarenbegroting opgenomen voor het realiseren van de aanpassingen voortvloeiend uit de slibstrategie studie en het opstellen en uitvoeren van de energie-efficiëntie plannen (voor deze investering is een extra jaarschijf toegevoegd na de planperiode, immers vast staat dat de uitvoering van maatregelen van de energieefficiëntie plannen ook na de planperiode van het vigerende WBP doorlopen). In april 2007 is de zuiveringsslibstrategie studie voor HHSK afgerond. Renovatie transportstelsels ( ) Deze investeringen betreffen de nieuwbouw van diverse rioolgemalen in de Krimpenerwaard, het afvalwatertransport Zuidplas, en de rioolgemalen Westergouwe en Triangel. Een onderzoeksbudget is vervallen en de geplande uitvoering van rioolgemaal Triangel is op grond van de gemeentelijke planning een jaar naar voren geschoven (van 2012 naar 2013). Bijdragen van gemeenten Voor de uitvoering van de hierboven genoemde investeringen wordt van de gemeenten een bijdrage ontvangen. Deze bijdragen worden berekend conform verdeelsleutels die in het verleden zijn vastgesteld. In verband met de verrekening van de BTW met de gemeenten wordt in toenemende mate de nieuwbouw of renovatie van rioolgemalen via de constructie van twee opdrachtgevers gerealiseerd. Hierbij wordt aan de gemeente als medeopdrachtgever, conform de afgesproken kostenverdeling, direct door de aannemer of andere uitvoerende partij gefactureerd. Hierdoor nemen zowel het te verrekenen aandeel van de gemeente als de bruto-investering van HHSK af (Het moment van verwachte ontvangst van de inkomsten is aangepast op de bijgestelde uitgavenplanning). Bijdragen aan overheden Bijdragen aan overheden voor renovatie rioolgemalen in beheer van de gemeenten. Het betreft hier gemalen en persleidingen in de gemeenten Zoetermeer, Capelle aan den IJssel en de gemeente Rotterdam. Binnen de planperiode staan alleen renovaties van gemeente Rotterdam op de planning, de jaren van voteren en de hoogte van onze bijdragen worden jaarlijks aan de hand van de bijgestelde planningen van gemeentewerken Rotterdam bijgesteld. Bemonsteringsapparatuur Het opgenomen bedrag is bestemd voor het vervangen van bemonsteringsapparatuur (investering verschoven van 2013 naar 2015). Optimalisatiestudies & onderzoeken AWK ( ) Deze investeringen zijn opgenomen voor het uitvoeren van studies en onderzoeken. De onderzoeken zullen zich hoofdzakelijk richten op kleinschalig toegepast onderzoek dan wel studies in relatie tot de inzetbaarheid van nieuwe technologieën. Uit het KRW-onderzoek awzi s moet blijken welke maatregelen er genomen moeten worden om te voldoen aan de Kaderrichtlijn Water. Hierbij speelt vooral de herziening Voorjaarsnota 2012 Pagina 35

36 van de lozingsvergunningen voor lozing van het gezuiverde afvalwater op rijkswater een belangrijke rol. Het onderzoek volgend uit de lozingsvergunningen van de awzi Kralingseveer is inmiddels gestart en wordt in 2012 afgerond. Een restant investeringsbudget van is nog beschikbaar in 2012 voor aanvullend onderzoek, indien blijkt dat dit budget niet nodig is vervalt dit investeringsbedrag eind Tevens worden er onderzoeken en studies uitgevoerd voorafgaand aan het opstellen van afvalwaterplannen. De uitkomsten worden in de afvalwaterplannen nader uitgewerkt. Afspraken met gemeenten over samenwerking op het gebied van investeringen in de afvalwaterketen zijn gemaakt op basis van Optimalisatie Afvalwatersysteem Studies (OAS) per awzi-verzorgingsgebied. In lijn met het Bestuursakkoord Waterketen (BWK) en de overeenkomst tussen de Unie van Waterschappen en de VNG worden afspraken met gemeenten gemaakt op het gebied van samenwerking binnen de afvalwaterketen. Het is in dit stadium nog niet mogelijk om een onderbouwde raming te maken van de mogelijke efficiencybesparingen. De geraamde investeringen zijn totaal met verlaagd. Diffuse bronnen (m.n. glastuinbouw) Het betreft hier de deelname in diverse onderzoeksprojecten met de glastuinbouwsector en collega-overheden om diffuse emissies zo veel mogelijk te beperken. De geplande investering in jaarschijf 2015 is gedeeltelijk verschoven naar Uit de ervaring van de afgelopen jaren blijkt dat het opstarten en uitvoeren van de onderzoeksprojecten langzamer verloopt dan verwacht, de temporisering van onze eigen investeringsplanning is daarom gewenst. Subsidie/bijdrageregelingen Deze investering omvat twee bijdrageregelingen, te weten: de bijdrageregelingen aan gemeenten om bij renovatieprojecten aan het rioleringsstelsel van bestaande bebouwde gebieden de hemelwaterafvoer af te koppelen van het rioolstelsel, zodat het schone hemelwater terechtkomt in een watergang. de bijdrageregeling die wordt aangewend ter motivatie van de gemeenten om de lozingen uit de glastuinbouw op de riolering aan te sluiten. In de verwachting dat ook na de planhorizon van het Waterbeheersplan bijdragen worden verleend is op grond van het gebleken uitgavenpatroon een deel van de geraamde bijdragen tot na de planperiode uitgesteld Voorjaarsnota 2012 Pagina 36

37 Programma 4: Wegen Inhoud programma Het hoogheemraadschap draagt zorg voor het beheer van het wegennet buiten de bebouwde kom in de Krimpenerwaard, uitgezonderd provinciale wegen. Beoogd effect Waarborgen van voldoende bereikbaarheid, verkeersveiligheid en berijdbaarheid. Doelen planperiode Ambitie: Op termijn overdragen van het wegenbeheer aan derden; tot dat moment wordt nauw samengewerkt met betrokken partijen In de planperiode worden de mogelijkheden voor overdracht van de wegentaak inzichtelijk gemaakt. Wegbeheerders in de Krimpenerwaard werken efficiënter en effectiever aan uitvoering en beheer door verbeterde samenwerking. Ambitie: Behoud van de kwaliteit van de wegen met extra aandacht voor veiligheid De kerngegevens van wegen zijn in een beheerregister beschikbaar. Het aantal onveilige locaties is afgenomen waarbij gestreefd wordt naar vermindering van het aantal verkeersongevallen. De mobiliteit in de Krimpenerwaard is in beeld gebracht. HHSK neemt geen initiatief tot verbetering van de mobiliteit, maar staat welwillend tegenover initiatieven van derden; wel voert HHSK een beperkt aantal projecten uit in het kader van het fietspadenplan van de provincie. De huidige kwaliteit van beheerde objecten is in stand gehouden conform planmatige onderhoudsprogramma s van wegen, groen, kunstwerken en bebakening en door implementatie van wet- en regelgeving. Bijstellingen en ontwikkelingen 2012 Door het besluit van minister Spies om de samenvoeging van de vijf gemeenten in de Krimpenerwaard om niet een gemeentelijke herindeling voor te leggen maar opdracht te geven voor een onderzoek naar de ambtelijke samenvoeging van de gemeenten, wordt een nieuwe bestuurlijke entiteit gemist om de wegentaak aan over te dragen. Op welke wijze dit invloed heeft op de mogelijkheid om de wegen over te dragen moet nog worden bezien. Daarmee is de evaluatie herverdeling wegen in 2013 vooralsnog het enige directe aanknopingspunt voor een eventuele overdracht van de wegentaak. De voorbereiding van deze evaluatie is begonnen, waarbij wij nadrukkelijk inzetten op overdracht. Op basis van de nieuwste beschikbare informatie zijn de investeringsplanningen aangepast en zijn planjaren gewijzigd. Door afstemming met derden en samenloop met projecten van andere overheden is de voorbereidingsperiode uitgelopen of het moment van uitvoeren bijgesteld. De ramingen zijn aangepast als gevolg van de huidige inzichten in noodzakelijke maatregelen, of op basis van besluitvorming in het college (variantenstudie Benedenkerk, Benedenheul, Schenkel). Voorjaarsnota 2012 Pagina 37

38 Financiën 2012 Netto kosten in exploitatie voor dit programma, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Bedragen x Programma 4: Wegenbeheer Begroting 2012 VJN Verschil VJN- Begroting Jaarschijf Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten wegen Aanleg en onderhoud wegen Wegenverkeersregeling en-verkeersveiligheid #REF! 2 Totaal Toelichting: De kosten van aanleg en onderhoud wegen zijn hoger ten opzichte van de begroting. De oorzaak hiervan zijn de hogere rente- en afschrijvingskosten. Ontwikkelingen en maatregelen 2013 en verder Op termijn overdracht van het wegenbeheer aan derden; tot die tijd in nauwe samenwerking met partijen In 2013 wordt de wet herverdeling geëvalueerd. Er lijkt bij diverse partijen bereidheid om naar de verdeling van het wegenbeheer breed in (west) Nederland te kijken. HHSK gaat dit traject in samen met de overige wegbeherende waterschappen. Vanuit het rijk wordt steeds meer aangestuurd op (regionale) samenwerking en landelijk geldende afspraken op het vlak van de wegentaak. HHSK is hierin volgend, wel wordt extra inzet verwacht. Behoud van de kwaliteit van de wegen met extra aandacht voor veiligheid HHSK analyseert de ontwikkelingen op het vlak van verkeersveiligheid. Op basis van een nieuw op te stellen black-spot kaart worden nieuwe projecten geïnitieerd. Middels GEOweb komen steeds meer en verbeterde gegevens beschikbaar van wegen, groen, verkeersborden en kunstwerken. In 2013 worden meerdere wegreconstructies uitgevoerd waarvan de voorbereiding in 2012 heeft plaatsgevonden. Financiën 2013 en verder Netto kosten in exploitatie voor dit programma, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Bedragen x Wegenbeheer Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten wegen Aanleg en onderhoud wegen Wegenverkeersregeling en-verkeersveiligheid Voorjaarsnota Begroting Verschil Voorjaarsnota 2012 Pagina 38

39 Toelichting: Eind 2011 is een bijdrage van van de provincie Zuid-Holland ontvangen voor het aanbrengen van geluidreducerend asfalt, dit ter compensatie voor de toename van het verkeer als gevolg van de aanleg van de Zuidwestelijke Randweg (onderhandeling met gemeente Ouderkerk). Deze verhoging is verwerkt in het jaarrekeningresultaat van 2011 en daarmee de tariefegalisatiereserve. De kosten voor het aanbrengen van het geluidreducerend asfalt worden vanaf 2013 opgevoerd. In 2013 wordt een incidentele verhoging opgevoerd van De overige zijn inclusief indexering verdeeld over 30 jaar. Dit betekent vanaf 2013 een structurele verhoging van Daarnaast kent het product aanleg en onderhoud van wegen een gemiddelde verhoging van de rente- en afschrijvingen van per jaar veroorzaakt van de verhogingen in het investeringsplan van de polderwegen. Verder is er verschuiving van personeelslasten zichtbaar tussen programma 1 en 4 waardoor de personeelslasten gemiddeld per jaar hoger zijn voor programma 4. Tot slot krijgt dit programma gemiddeld indirecte kosten doorberekend van gemiddeld per jaar. Onderstaande tabel toont de te voteren bedragen uit het investeringsprogramma voor programma 4. Te voteren investeringsbedragen Bedragen x Investering TOTAAL Na 2016 Reconstructie polderwegen Rotonde Capellelaan-N Vervanging wegbruggen Aanpak black en grey spots Te activeren uren personeel Totaal investeringen programma Toelichtingen per investering Reconstructie polderwegen Deze investering betreft de reconstructie van polderwegen in de Krimpenerwaard. Door de slechte bodemgesteldheid van de Krimpenerwaard wordt ieder jaar circa 4 km polderweg versterkt met gewapend asfalt en duurzaam veilig ingericht. Het blijkt steeds vaker dat het noodzakelijk is om (delen van) de fundering te vervangen om voldoende drooglegging en daarmee draagkracht van de constructie te waarborgen. Bij een reconstructie wordt de totale inrichting van de weg en het aanzien van de weg geëvalueerd en aangepast aan de categorisering en de veranderde omstandigheden. Reconstructies zijn vaak in meerdere opzichten complexer dan vooraf voorzien en vergen met name een goede afstemming met de omgeving en extra tijd. Reconstructies worden eerst volledig voorbereid voordat een uitvoeringskrediet wordt aangevraagd. De genoemde aspecten hebben geleid tot een aangepast investeringsprogramma in tijd en omvang. Vervanging wegbruggen De investering betreft het vervangen van wegbruggen door duikers of nieuwe bruggen in de Krimpenerwaard. Dit investeringsprogramma is volledig herzien op basis van een uitgebreide rapportage ten aanzien van de actuele onderhoudstoestand van de bruggen in het beheersgebied van de Krimpenerwaard. Uit de inspecties en nadere onderzoeken is gebleken dat veel bruggen aan het einde van de technische levensduur zijn en daarom op korte termijn vervangen moeten worden. Voorjaarsnota 2012 Pagina 39

40 Gezien de omvang van het programma en om de kosten van het programma omlaag te brengen zal het werk niet op traditionele wijze aangepakt kunnen worden. Als mogelijke besparingen kan men denken aan:innovaties op het gebied van aanleg, materiaal keuze, beheer en onderhoud van de te vervangen bruggen en standaardisering. Verder is ervoor gekozen om de meest urgente bruggen (circa 20 stuks in 2 jaar) via Design en Construct op de markt te brengen. Het beheer- en onderhoudsprogramma vormen de basis voor de volgorde. Daarnaast worden tien bruggen meegenomen in de reconstructie Gouderakse Tiendweg (planning 2012). Veiligheid: Black- en Greyspots Deze investering is opgenomen in het Waterbeheerplan Blackspots zijn onveilige locaties of wegvakken met een concentratie van ongevallen. Vaak betreft het hier ongevallen met slachtoffers of dodelijke afloop. Greyspots zijn onveilige locaties waar enkele ongevallen hebben plaatsgevonden of verwacht kunnen worden. Bij de ongevallen zijn meestal nog geen slachtoffers gevallen. Om het aantal ongevallen te verminderen worden maatregelen genomen om de verkeersveiligheid te verbeteren. Het weggedeelte van de dijkversterking Nederlek wordt duurzaam veilig ingericht. Aansluitende wegvakken worden hierbij, indien mogelijk, meegenomen. Naar de verkeersveiligheid op Tiendweg West te Lekkerkerk wordt een onderzoek uitgevoerd en indien noodzakelijk worden maatregelen genomen. Te activeren uren personeel Voor de uitvoering van investeringsprojecten worden jaarlijks de uren van personeel geactiveerd. Voorjaarsnota 2012 Pagina 40

41 Programma 5: Omgeving en organisatie Inhoud programma Het programma beslaat de onderdelen die betrekking hebben op de wijze waarop de primaire taken (waterkeringen, watersysteem, zuiveringen, wegen) worden uitgevoerd en de onderdelen die de primaire taken ondersteunen. De gewenste manier van uitvoeren is verwoord in het WBP, waarbij als leidend thema is gesteld dat de omgeving centraal moet staan. De bestuurlijk meest relevante thema s zijn: gebiedsgerichte aanpak; calamiteitenzorg; vergunningverlening, toezicht en handhaving; communicatie- en informatiebeleid; klimaat en duurzaamheid; financieel beleid, waaronder Treasury en heffing & invordering; organisatiebeleid en Human Resource Management (HRM). Beoogd effect Een betrouwbare organisatie met een goede verhouding met de burgers, het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties, en de medewerkers. Er is ruimte en aandacht voor maatschappelijke ontwikkelingen en de bewoners in het gebied, met een zo breed mogelijk draagvlak bij de besluitvorming. Er is ruimte en aandacht voor de ontwikkeling van de organisatie en de medewerkers zelf, daarbij inspelend op ontwikkelingen en vereisten vanuit de maatschappij. Dit alles door de taken uit te voeren op een maatschappelijk verantwoorde wijze, waarbij leefbaarheid, veiligheid, werkomgeving, klimaat en duurzaamheid centraal staan. Doelen planperiode Ambitie: Tijdige en kwalitatief goede inbreng van wateraspecten in beleid en plannen voor ruimte, milieu en groen HHSK beschikt over heldere informatie, actuele uitgangspunten en inhoudelijke kaders voor de uitvoering van de watertoets en past die ook toe. HHSK levert bij (boven)regionale ruimtelijke plannen in een zo vroeg mogelijk stadium advies over functiegeschiktheid en randvoorwaarden voor de inrichting van het gebied (waterkansenkaart, watervisie). Bij de inbreng en advisering wordt mede rekening gehouden met landschappelijke waarden, natuur, cultuurhistorie en recreatief medegebruik, voor zover deze gerelateerd zijn aan de taken van HHSK. Ambitie: Uitmuntende calamiteitenzorg HHSK werkt samen met partners aan de versterking van de functionele waterkolom; Het calamiteitenplan en de bestrijdingsplannen zijn actueel en zijn afgestemd op plannen van partners; Risico- en crisiscommunicatie worden verbeterd en verder geprofessionaliseerd; HHSK past adequaat informatiemanagement toe binnen de calamiteitenorganisatie. Ambitie: Omgevingsgerichte en vlotte vergunningverlening met doeltreffende en risicogerichte handhaving ten behoeve van een juiste naleving HHSK anticipeert actief op nieuwe en veranderende wet- en regelgeving. HHSK zorgt voor adequate (eigen) regelgeving, beleidsregels en (vergunningen)procedures. Voorjaarsnota 2012 Pagina 41

42 HHSK beschikt over een actuele nota Handhaving en realiseert een adequaat handhavingniveau, waarbij ook rekening wordt gehouden met de specifieke situatie waarbinnen een overtreding plaatsvindt. De schouw op het onderhoud door derden van de waterkeringen, de wateren en de wegen wordt doeltreffend uitgevoerd. Ambitie: Tijdige en heldere communicatie met derden; bereikbaar en aanspreekbaar voor derden De communicatieaanpak van HHSK wordt zo goed mogelijk afgestemd op de interesses en informatiebehoeften van de doelgroepen De externe informatievoorziening en elektronische dienstverlening van HHSK wordt uitgebreid. Ambitie: Invulling van nationale en internationale doelstellingen voor klimaat en duurzaamheid, voor zover ze passen binnen de taken en verantwoordelijkheden In 2015 wordt gestreefd naar 100% toepassing aan de door VROM geformuleerde duurzaamheidcriteria bij de inkopen van HHSK. HHSK werkt ten opzichte van 2010 in % energie-efficiënter en voorziet in 2015 in 30% van de totale energiebehoefte door eigen duurzame energieproductie. In 2020 is het percentage 40%. Bij de uitwerking van het beleid, maatregelen en regelgeving wordt de mate waarin het milieu en klimaat worden belast nadrukkelijk meegewogen. Daarnaast vindt een afweging plaats deze belasting (op innovatieve wijze) te beperken. Ambitie: Transparantie en verantwoording van het gevoerde beleid en beheer, zowel in- als extern door te werken vanuit klantgerichtheid en professionaliteit in de gehele organisatie Jaarlijks wordt, geïntegreerd in de begrotingscyclus, bepaald hoe de doelen uit dit plan van dit plan worden gerealiseerd. HHSK maakt zo goed mogelijk gebruik van subsidies en bijdrageregelingen. HHSK streeft naar aanvaardbare belastingtarieven en een doelmatige belastingheffing. Goed werkgeverschap met voldoende ruimte en aandacht voor de ontwikkeling van medewerkers. Doelmatige ingerichte organisatie (structuur, processen, voorzieningen). Op de taak berekende (informatie)systemen gericht op de eigen taakuitoefening en de wensen van de klant. Bijstelling ambitie geformuleerd vanuit het vastgestelde MVO beleidsplan: Ambitie: Invulling van nationale en internationale doelstellingen voor klimaat en duurzaamheid, voor zover ze passen binnen de taken en verantwoordelijkheden In 2015 wordt gestreefd naar 100% toepassing aan de door VROM geformuleerde duurzaamheidscriteria bij de inkopen van HHSK. HHSK werkt ten opzichte van 2010 in % energie-efficiënter en voorziet in 2015 in 30% van de totale energiebehoefte door eigen duurzame energieproductie. In 2020 is dit 40%. Bij de uitwerking van het beleid, maatregelen en regelgeving wordt de mate waarin het milieu en klimaat worden belast nadrukkelijk meegewogen. Daarnaast vindt een afweging plaats deze belasting (op innovatieve wijze) te beperken. Bijstellingen en ontwikkelingen 2012 Calamiteitenzorg In 2012 wordt de ingeslagen weg om kennis en ervaring te borgen en meer zelf te doen in plaats van uit te besteden doorgezet. Voorjaarsnota 2012 Pagina 42

43 Externe communicatie Problemen met de personele bezetting hebben in 2011 vertraging opgeleverd in het meten van de klanttevredenheid en overige activiteiten op het vlak van communicatie. Inmiddels zijn stappen gezet de bezetting hiervoor op orde te brengen door uitbreiding van de formatie met een administratief medewerker (0,7 fte). HHSK wil de buitenwereld naar binnen halen en meer omgevingsbewustzijn en -sensitiviteit integreren binnen de organisatie. En tegelijkertijd ook dichter bij de beleving van de burger staan. Om hier toe te komen zijn aanvullende acties nodig. Hieronder een greep uit de vele en verschillende activiteiten die ingezet gaan worden: Zoals het verbeteren van intra- en internet, inzetten van een interactieve kaart voor de verschillende doelgroepen met hierop alle projecten en gebouwen van HHSK, vergroten van de bewustwording middels filmpjes (over het jaarverslag, wat is een peilbesluit? wat is een legger? Ophoging van keringen, wat betekent dat voor u? Bewustwording op het gebied van Schouw, baggeren en wat de consequenties hiervan zijn voor de mensen waar we het voor doen). Een ander thema is het inzetten van relatiebeheer, zoals actieve participatie op het gebied van bewonersbijeenkomsten en evenementen. Dit leidt tot structureel hogere kosten die hieronder nader worden toegelicht. Vergunningverlening en handhaving Met ingang van 2012 hebben de waterschappen het vaarwegbeheer als nieuwe taak erbij gekregen. Deze taak lag eerst bij de provincie en zal door HHSK reactief worden opgepakt. Eind 2011 is V&H gestart met een verbetertraject, in het verbeterplan is rekening gehouden met zowel de ontwikkeling binnen de afdeling als de afstemming met de rest van de organisatie, met name de primaire afdelingen. Na uitgesteld te zijn in 2011 is per 1 april 2012 het Omgevingsloket Online Water (OLO water) gestart, de eerste digitale aanvragen zijn inmiddels ontvangen. Daarnaast zal er een nieuwe versie van het procesbeheerssysteem worden geïmplementeerd en zal HHSK zich aansluiten bij de digitale watertoets, voor het afhandelen van simpele, risicoloze adviesaanvragen voor ruimtelijke plannen. Er wordt ook een Nota Advies en vergunningverlening opgesteld. Deze nota heeft tot doel om handen en voeten te geven aan de doelstelling naar "omgevingsgerichte" vergunningverlening. Het document wordt eind in eerste helft van 2012 afgerond en zal een strategisch, kaderstellend karakter hebben. Financiën 2012 Netto kosten in exploitatie voor dit programma, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Bedragen x Programma 5: Omgeving en organisatie Begroting 2012 VJN Verschil VJN- Begroting Jaarschijf Eigen plannen Plannen van derden Vergunningverlening en advies Toezicht en handhaving* Belastingheffing Invordering Bestuur Externe communicatie Algemeen Totaal * Inclusief beheerproduct Schouw BO Toelichting: Eigen plannen Op calamiteitenzorg is sprake van een kleine structurele besparing door meer zelf te doen in plaats van uit te besteden. Voorjaarsnota 2012 Pagina 43

44 V&H Een budget voor de schouw buitengewoon onderhoud ad is toegevoegd. Dit budget is overgeheveld van programma 2 en op dat programma in mindering gebracht. Daarnaast worden minder personele lasten toegerekend aan de beheerproducten omdat teveel uren waren begroot. De indirecte kosten nemen daardoor af. Bestuur In de jaarrekening 2011 is gemeld dat de opbrengst uit de heffing van precariobelasting in lager is uitgekomen door het toekennen van een bezwaar over de jaren 2009 tot en met In 2012 en verder wordt daardoor naar verwachting circa minder precariobelasting opgelegd dan begroot. Ook circa extra contributies aan de Unie van Waterschappen en de STOWA. Tot slot zijn de indirecte kosten iets toegenomen, omdat de directe kosten zijn gestegen met circa op dit beleidsproduct. Externe communicatie Het budget voor externe voorlichting is verhoogd om onder meer het relatiebeheer met externe partijen te verbeteren, de website door te ontwikkelen en voor digitalisering van de voorlichting. Verder is de formatie bij het cluster communicatie verhoogd met met 0,7 fte administratief medewerker voor onder meer het organiseren van bewonersbijeenkomsten en evenementen. Daarentegen is het budget voor interne voorlichting met verlaagd. Ontwikkelingen en maatregelen 2013 en verder Op het gebied van calamiteitenzorg blijft HHSK werken aan verdere ontwikkeling. Hiervoor zijn de randvoorwaarden aanwezig. Het opleiding- en oefenprogramma sluit aan op de behoefte van de organisatie en het netwerk. In 2013 wordt het gewenste niveau van de calamiteitenorganisatie verder geconcretiseerd. Financiën 2013 en verder Netto kosten in exploitatie voor dit programma, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Bedragen x Omgeving en organisatie Eigen plannen Plannen van derden Vergunningverlening en advies Toezicht en handhaving* Belastingheffing Invordering Bestuur Externe communicatie Algemeen Voorjaarsnota Begroting Verschil * Inclusief beheerproduct Schouw BO Toelichting: De mutaties in 2012 zijn structureel van aard waardoor de totale kosten van programma 5 stijgen ten opzichte van de programmabegroting De schommelingen van kosten op beleidsproduct bestuur in 2014, 2015 en 2016 worden veroorzaakt door afschrijvingskosten. Voorjaarsnota 2012 Pagina 44

45 Onderstaande tabel toont de te voteren bedragen uit het investeringsprogramma voor programma 5: Bedragen x Te voteren investeringsbedragen Investering TOTAAL Na 2016 Verkiezingen Informatievoorziening Totaal investeringen programma Toelichting op geplande investeringen: Verkiezingen 2014 Deze investering is bestemd voor het organiseren van de verkiezing van het algemeen bestuur van het waterschap. Het krediet zal naar verwachting in 2013 worden aangevraagd. Informatievoorziening In 2012 wordt mogelijk een eenmalige investering van gedaan voor automatisering van de eigendomsadministratie. Ondersteunende producten De kosten van de ondersteunende producten worden verdeeld over alle andere producten. Ze vormen de indirecte kosten voor alle programma s. De methodiek van verdelen wordt beschreven in hoofdstuk 8.1 kostentoerekening. Bijstellingen en ontwikkelingen 2012 In het voorjaar van 2012 is de HR visie vastgesteld. In deze HR-visie staan de relevante ontwikkelingen voor het waterschap, de maatschappelijke ontwikkelingen en uitdagingen voor HR verwoord. Dit leidt tot een HR-strategie voor de komende jaren, waarin dominante thema s op het niveau van doelen, activiteiten en resultaten zijn uitgewerkt. Om de activiteiten zoals die in de visie staan te kunnen uitvoeren is het noodzakelijk om een extra HR-adviseur te werven. Medewerkerstevredenheidsonderzoek In het voorjaar van 2012 is een medewerkertevredenheidsonderzoek (MTO) uitgevoerd. Dit MTO biedt informatie over hoe het werkgeverschap van HHSK door de medewerkers ervaren wordt. 79% van de medewerkers heeft de enquête ingevuld. Van deze medewerkers geeft 87% aan tevreden tot zeer tevreden te zijn over de eigen baan. 79% van de medewerkers geeft aan tevreden tot zeer tevreden te zijn over de organisatie. Vier jaar geleden was 86 % tevreden tot zeer tevreden over zijn/haar baan en was slechts 66% tevreden tot zeer tevreden over de organisatie. Voor de meeste medewerkers is het dus prettig werken bij HHSK. Er zijn ook aspecten waar men minder tevreden over is en die aandacht behoeven. Deze informatie is besproken met management en medewerkers. De uitkomsten zullen verder als input dienen voor verbeterplannen, HR-beleid, organisatieontwikkeling en arbeidsmarktcommunicatie en het biedt inzicht in specifieke aandachtpunten binnen de verschillende afdelingen. Gebouw Maasboulevard en toekomstige werkwijze Een van de aspecten die in negatieve zin naar voren komt in het MTO is het gebouw waarin gewerkt wordt. Een meerderheid van de medewerkers vindt het gebouw een onaangename uitstraling hebben en 64% is ontevreden tot zeer ontevreden over de temperatuur/klimaatbeheersing in het gebouw. Voorjaarsnota 2012 Pagina 45

46 Deze beoordeling bevestigt het onderzoek dat begin dit jaar is uitgevoerd naar de onderhoudstoestand van het gebouw aan de Maasboulevard. Aanleiding hiervoor zijn het aflopen van de technische levensduur van de installaties en de toename van het aantal incidenten en storingen. Op basis van de constateringen en het inspectierapport wordt geadviseerd om op korte termijn investeringen te doen in het onderhoud of de vervanging van de gebouw- en bedrijfsinstallaties. Daarbij gaat het onder meer om de luchtbehandeling en klimaatinstallaties, de liften in het Fundament, de vervanging en uitbreiding van toiletgroepen in het Fundament en het toegangscontrolesysteem. Ook bouwkundig zijn er zorgpunten. De trappenhuizen en verkeersruimten vertonen groot achterstallig onderhoud, de gevelconstructies zijn ongewenste tochtgaten en in de garage moeten aanvullende voorzieningen worden getroffen. Ook in de Corridor is groot onderhoud noodzakelijk. De inrichting van het restaurant van zowel het kookgedeelte als het meubilair in het restaurant gedeelte moet binnen enkele jaren worden vervangen. Op het terrein van duurzaamheid valt veel te winnen met een grondige renovatie van het gebouw, waarbij de energieprestatie van het gebouw wordt verbeterd en de exploitatiekosten worden gereduceerd. Het overwegen van investeringen van substantiële omvang en die bedoeld zijn voor een goed en mogelijk verbeterd gebruik van het gebouw voor de komende 25 jaar, is een belangrijk moment om te kijken naar de indeling van het gebouw en het (toekomstig) gebruik ervan. Het aantal medewerkers dat in het gebouw aanwezig is, is aanzienlijk gegroeid in de afgelopen jaren. Voornamelijk door de groei van het aantal (grote) projecten en de ambitie zoals vastgelegd in ons WBP. Zoals in de HRM-nota beschreven voorzien wij voor de toekomst meer flexibele arbeidsrelaties en willen wij een substantieel aantal stagiaires een plaats bieden. De ruimtebehoefte zal de komende jaren naar verwachting verder groeien. Bij het schetsen van de strategische koers voor de komende jaren voor de bedrijfsvoering en aansturing van de organisatie komen drie doelen als bepalend thema naar voren: 1. verbetering gerichtheid en interactie met de omgeving; 2. verdere ontwikkeling resultaatgericht gedrag; 3. in- en externe samenwerking. Wij ervaren op twee van deze aspecten de huidige indeling van het gebouw als beperkend, niet open en te weinig flexibel. Wij zijn momenteel aan het onderzoeken in welke mate een verandering van werkwijze ondersteunend is aan het behalen van de beoogde doelstellingen. De indeling en inrichting van het gebouw is een aspect dat een nieuwe werkwijze in belangrijke mate kan ondersteunen. Om de benodigde investeringen voor (achterstallige) onderhoud op een toekomstbestendige wijze te kunnen uitvoeren, vragen wij bij deze voorjaarsnota kredietruimte van 5 miljoen voor de noodzakelijke voorzieningen en willen wij op basis van uitwerking van de bedrijfsstrategie en de daarbij behorende werkwijze en kantoorconcept bij de begroting eventueel een nader investeringsvoorstel doen. Voorjaarsnota 2012 Pagina 46

47 Financiën 2012 Netto kosten in exploitatie van ondersteunende producten, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Bedragen x Ondersteunende producten Begroting 2012 VJN Verschil VJN- Begroting Jaarschijf Centraal management Personeel en organisatie Interne voorlichting Concerncontrol en financieel beleid Informatiebeleid en automatisering Huisvesting Interne faciliteiten Materieelbeheer Algemeen bestuurlijke- en juridische ondersteuning Totaal Toelichting: De verhogingen bij personeelsbeleid, huisvesting en interne faciliteiten worden veroorzaakt door hogere personeelslasten. Zie ook de toelichting bij de ontwikkelingen. Dalingen zijn voornamelijk te wijten aan lagere afschrijvinglasten. Ontwikkelingen en maatregelen 2013 en verder Facilitair en Systemen De exploitatiekosten van het product I&A zijn structureel gestegen. Deze verhoging wordt veroorzaakt door verhoging in de bijdrage aan het Waterschapshuis, de kosten aan onderhoud van software en de toegenomen vraag in het gebruik van smartphones en mobiele PC s. De ontsluiting van (geo)informatie naar onze burgers heeft een hoge prioriteit. In 2012 is aangevangen met het bieden van deze informatie via kaarten. Het aanbieden van het geschikte instrumentarium daarvoor leidt tot een structurele verhoging van kosten voor softwarelicenties en dienstverlening derden. De exploitatiekosten van het product huisvesting zijn structureel gestegen door de aanvullende onderhoudskosten van de nieuwe daktuin en de valbeveiliging van het gemeenlandshuis als ook de meerkosten ten gevolge van de toename van storingen aan de installaties. In de exploitatiekosten van interne faciliteiten is groei ontstaan in aankoop en het gebruik van dienstkleding en uitbreiding van personele capaciteit bij het onderdeel Klanteninformatie. De bestaande personele capaciteit is te beperkt om een goede bezetting te kunnen realiseren aan de receptie, interne servicedesk en klanteninformatie. Ook de dienstverlening met betrekking tot de behandeling van meldingen en klachten wordt met deze uitbreiding op het gewenste niveau gebracht. Ten aanzien van het onderdeel documentaire informatievoorziening is al enige jaren sprake van achterstanden in de dossiervorming en archivering. De achterstand zijn stabiel maar blijven wel bestaan. De noodzaak om deze achterstand structureel weg te werken wordt jaarlijks steeds groter. Door een uitbreiding van de personele capaciteit voor een periode van 2 jaar zal deze achterstand worden weggenomen. Voorjaarsnota 2012 Pagina 47

48 Financiën 2013 en verder Netto kosten in exploitatie van ondersteunende producten, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Bedragen x Ondersteunende Producten Centraal management Personeel en organisatie Interne voorlichting Concerncontrol en financieel beleid Informatiebeleid en automatisering Huisvesting Interne faciliteiten Materieelbeheer Algemeen bestuurlijke- en juridische onderst Voorjaarsnota Begroting Verschil Toelichting: De stijging in de jaren wordt vooral veroorzaakt door toename van personele lasten. De daling in 2015 door uitstroom van personeel die niet meer wordt opgevuld. Zie ook de toelichting bij de paragraaf ontwikkelingen 2013 en verder. Onderstaande tabel toont de te voteren bedragen uit het investeringsprogramma van de ondersteunende producten. Bedragen x 1000 Te voteren investeringsbedragen Investering TOTAAL Na 2016 Materieel HHSK Informatievoorziening Bedrijfsvoering Huisvesting Totaal investeringen programma Toelichting op geplande investeringen: Materieel HHSK Het betreft de investeringen in materieel dat wordt ingezet bij de beheerstaken van het waterschap. Het materieel omvat onder meer bedrijfsauto s, aanhangwagens, zoutstrooiers, tractoren, boten en pompen. Voor watersystemen is een vervangingsprogramma opgemaakt conform de methode bij waterkeringen. Het investeringsplan is op basis van deze vervangingsprogramma s geactualiseerd. De effecten zijn vooral zichtbaar in de jaren 2013, 2015, 2016 en de jaren daarna. Informatievoorziening Deze investering is gebaseerd op het informatiebeleidsplan. Bedrijfsvoering Hieronder vallen het bedrijfsmiddelenkrediet, het onderzoeks- en ontwikkelingskrediet en een krediet ter vervanging van mobiele telefoons. Het bedrijfsmiddelenkrediet is bedoeld voor onvoorziene investeringen. Het onderzoek- en ontwikkelingskrediet is bedoeld voor voorbereiding van, onderzoek naar en faciliteren van nieuwe / innovatieve plannen. Huisvesting Investering opgenomen voor renovatie Maasboulevard en de verbouwing van de loods op de locatie Zuidbroek ten behoeve van de huisvesting van muskusrattenbestrijders. Voorjaarsnota 2012 Pagina 48

49 7. Meerjarenraming 2012 tot en met Financiële ontwikkelingen 2012 tot en met 2016 X 1000 euro Begrotingstekort Programmabegroting Voorjaarsnota Verschil X 1000 euro Belastingopbrengsten Programmabegroting Voorjaarsnota Verschil X 1000 euro Kosten Programmabegroting Voorjaarsnota Verschil Bovenstaande tabel geeft de verschillen in het begrotingstekort ten opzichte van de programmabegroting 2012 weer voor de jaren 2012 tot en met Over de planperiode 2012 tot en met 2015 neemt het totale begrotingstekort af met circa 4,5 miljoen. Dit wordt veroorzaakt door diverse mutaties die hieronder worden toegelicht. Ten eerste laat het meerjarenperspectief een lichte stijging van de belastingopbrengsten zien van 0,2 miljoen. Tegelijkertijd nemen de totale kosten in de planperiode 2012 tot en met 2015 af met circa 4,3 miljoen. De belangrijkste oorzaken van de dalende kosten zijn: het structureel verlagen van de dotatie aan de voorzien baggeren; het structureel verlagen van het budget voor grensoverschrijdend afvalwater; het naar beneden bijstellen van de energiekosten als gevolg van de aanbesteding van het nieuwe contract in Voorjaarsnota 2012 Pagina 49

50 7.2 Begroting in meerjarenperspectief Meerjarenbegroting naar programma s Bedragen x VJN Waterveiligheid Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten waterkeringen Aanleg en onderhoud waterkeringen Dijkbewaking en calamiteitenbestrijding Totaal waterveiligheid Oppervlakte en grondwater Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten watersystemen Aanleg, verbetering en onderhoud watersysteme Baggeren van waterlopen en saneren van waterb Bouw en verwerving kunstwerken actieve waterb Calamiteitenbestrijding watersystemen Monitoring watersystemen Inrichten en onderhoud vaarwegen en havens Totaal Oppervlakte- en grondwater Afvalwaterketen en emissies Eigen plannen Plannen van derden Getransporteerd afvalwater Gezuiverd afvalwater Verwerkt slib Afvalwaterbehandeling door derden Rioleringsplannen en subsidies lozingen Aanpak diffuse emissies derden Totaal Afvalwaterketen en emissies Wegenbeheer Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten wegen Aanleg en onderhoud wegen Wegenverkeersregeling en-verkeersveiligheid Totaal Wegen Omgeving en organisatie Eigen plannen Plannen van derden Vergunningverlening en advies Toezicht en handhaving Belastingheffing Invordering Bestuur Externe communicatie Algemeen Totaal Omgeving en organisatie Totale kosten Dekking Belastingopbrengsten: Systeemheffing Belastingopbrengsten: Zuiveringsheffing Belastingopbrengsten: Wegenheffing Totale dekking Resultaat voor bestemming (tekort) Resultaat voor bestemming (overschot) Bestemmingreserve Watersysteemheffing Zuiveringsheffing Totaal bestemmingsreserve Resultaat na bestemming (tekort) Resultaat na bestemming (overschot) Voorjaarsnota 2012 Pagina 50

51 7.3 Risico s Risicoparagraaf In de risicoparagraaf wordt een aantal zaken vermeld, waarover bij het samenstellen van deze voorjaarsnota nog (financiële) onzekerheid bestaat en waarvan de uitkomst van invloed kan zijn op het toekomstige jaarresultaat. De onderwerpen die van toepassing zijn op de wat langere termijn en dus niet direct in 2012 spelen, zijn separaat vermeld. In lijn met de Nota risicomanagement, die in november 2010 is vastgesteld, wordt in de risicoparagraaf aandacht besteed aan het zoveel mogelijk vertalen van de risico s naar kansen en gevolgen en het aangeven van beheersmaatregelen. Het kader geeft aan wat in de risicoparagraaf moet worden opgenomen, echter in praktijk blijkt de vertaling nog regelmatig lastig te maken en is niet in alle gevallen duidelijk hoe het best kan worden omgegaan met de kwantificering van de risico s. Hierdoor zijn ook nog niet alle risico s in de risicoparagraaf gekwantificeerd naar kans; ook zijn niet altijd de eventuele beheersmaatregelen aangegeven. Risico s 2012 Waterberging Eendragtspolder en Aflaatconstructie Rotte In oktober 2010 is de realisatie van de inrichting van de Eendragtspolder gegund aan GMB. Hierbij is gebleken dat ten opzichte van de projectbegroting een aanmerkelijk voordeel is ontstaan. Bij de gunning van de werken is de kostprijs voor de inrichting vastgesteld en is het risico dat samenhangt met de kosten van de inrichting verminderd. Daarnaast is meer zekerheid ontstaan over de grondprijs die voor de onteigening van de gronden in de Eendragtspolder moet worden verrekend. De verwachting is dat het project in het eerste kwartaal van 2013 wordt opgeleverd. Met de voortschrijding in de tijd dalen ook de risico s die nog voor het project gelden. Thans worden deze risico s voor HHSK op geraamd boven het gevoteerde bedrag van ruim 7,4 miljoen. (inclusief de bouw van de Eendragter Verlaat). Investering renovatie awzi De Grote Zaag inclusief afvalwatertransport Ten behoeve van de renovatie van de awzi De Groote Zaag en het aangesloten transportsysteem heeft in de verenigde vergadering van juni 2011 nadere besluitvorming plaats gehad. In vervolg hierop zijn de geraamde investeringsniveaus in de meerjarenbegroting bijgesteld. De ramingen die daarbij zijn gepresenteerd zijn gebaseerd op het (voor)ontwerp, waarvoor doorgaans een onnauwkeurigheid van plus of min 30% wordt aangehouden. Tot nog toe geven de verdere uitwerkingen van het plan geen aanleiding om de financiële verwachtingen bij te stellen. Een intrinsiek risico blijft echter wel de grondstabiliteit tijdens de uitvoering van de bouw. Deze stabiliteit is bepalend voor de houdbaarheid van de grotere installatieonderdelen die hun functie de komende jaren behouden, zoals de beluchting- en nabezinkruimten. Het financieel risico tot en met de uitvoering van het (nieuw)bouwproject worden thans geschat op 10-15%, zijnde afgerond 1,5 miljoen. Onderhoud persleidingen en appendages In 2011 is het inmeten en de inspectie van de persleidingen tussen de eind(riool)gemalen en de zuiveringsinstallaties gestart. In dit project wordt naast de ligging van de persleiding vooral ook gekeken naar de onderhoudstoestand van de verschillende appendages, zoals ontluchters en afsluiters. Gebleken is dat hier sprake is van een achterstand in het onderhoud. Een groot deel van de al geïnspecteerde appendages blijken op de korte termijn aan vervanging toe. Dit onderhoud wordt zo veel als mogelijk direct na de constatering uitgevoerd en leidt tot een hogere financiële druk op het product transporteren van afvalwater. Voor het inhalen van het achterstallig onderhoud is inmiddels een krediet groot beschikbaar gesteld. Echter de werkelijke kosten Voorjaarsnota 2012 Pagina 51

52 hangen af van de resultaten van de inspecties. Het totale risico is dan ook moeilijk te bepalen, doch wordt geschat op ,-. Juridische procedures Schieland en de Krimpenerwaard is momenteel betrokken in de volgende juridische procedures, die financiële consequenties kunnen hebben. De eigenaar van een woonboot, gelegen in de Ringvaart te Moordrecht, vordert het herstel van het volledige sluizencomplex van de (oude) Snelle Sluis. Het herstel moet zodanig uitgevoerd worden, dat de boot via de Snelle Sluis de rivier De Hollandsche Ijssel kan bereiken voor het uitvoeren van onderhoud aan de woonboot. Echter, de boot is groter dan de afmetingen van de sluis. Herstel van het volledige sluizencomplex beloopt een bedrag van circa 1,1 miljoen. Het Gerechtshof heeft in juni 2011 vonnis gewezen. Het Hof heeft de eis tot herstel van het volledige sluizencomplex afgewezen. Wel is HHSK veroordeeld nog éénmaal medewerking te verlenen aan het schutten van het woonschip vanuit de Ringvaart naar de rivier de Hollandsche IJssel. De hieraan verbonden kosten belopen naar verwachting een bedrag van De kosten van de herverkiezing 2004 zijn geclaimd bij de veroorzaker van deze herverkiezing. Ter zekerheidsstelling van onze vordering van (te vermeerderen met rente) was conservatoir beslag gelegd op een appartementsrecht van de veroorzaker. Omdat hij dat wilde verkopen heeft hij, de vordering ter hoogte van voldaan. Inmiddels is HHSK door de rechtbank in het gelijk gesteld. De veroorzaker van de herverkiezing is echter in hoger beroep gegaan bij het Hof. Uitspraak van het Hof wordt begin 2013 verwacht. Er loopt één juridische procedure over een aanslag precariobelasting die is opgelegd voor een dam aan de s-gravenweg in Capelle aan den IJssel. Het gerechtshof heeft HHSK onlangs in het gelijk gesteld. Er is vervolgens beroep in cassatie aangetekend bij de Hoge Raad. Als de belastingplichtige in het gelijk wordt gesteld loopt HHSK de kans dat we geen aanslagen precariobelasting meer mogen opleggen voor de eerste dam en/of brug naar iemands perceel. Naast het mislopen van een bedrag aan inkomsten moeten aanzienlijke inspanningen verricht worden om de eigendomssituatie van deze bruggen/dammen te regelen, om daarmee eigendomverlies door verjaring te voorkomen. Belastingen De RBG is met behulp van niet eerder verkregen informatie over het waterverbruik een volledigheidsonderzoek aan het uitvoeren. De eerste focus is daarbij gericht geweest op bedrijven. In de vervolgfase zullen ook huishoudens worden gecontroleerd. De verwachting is dat een aantal woonruimten (en in het verlengde ook ingezetenen) alsnog in de aanslagoplegging wordt betrokken. Het risico bestaat dat niet het maximaal haalbare aantal belastbare eenheden aan ingezetenen wordt opgelegd. Indien uit het volledigheidsonderzoek blijkt dat de eenheden voor woonruimten moeten worden bijgesteld, dan zullen we dat in de programmabegroting 2013 doen. Een ander risico bij het bepalen van het aantal vervuilingseenheden is de verdere toename van het aantal eenpersoonshuishoudens. Deze groei kan het aantal vervuilingseenheden neerwaarts beïnvloeden. TAX-i In 2007 hebben Het Waterschapshuis (HWH) en Logica een aantal overeenkomsten gesloten voor de levering van een drietal samenhangende ICT systemen voor het heffen en innen van belastingen en het ontsluiten van basisregistraties. Sinds de aanbesteding in 2007 is door HWH en Logica gewerkt aan het project TAX-i. Als gevolg van een langere doorlooptijd dan voorzien, is het project ingehaald door de tijd. De waterschappen hebben hierdoor andere beslissingen moeten nemen en hebben HWH en Logica in goed overleg besloten niet verder te investeren. Op 18 november 2011 is door de Unie van Waterschappen een bestuurlijke commissie ingesteld om het project af te ronden. In maart 2012 is de afronding gerealiseerd en hebben HWH en Logica een overeenkomst Voorjaarsnota 2012 Pagina 52

53 gesloten. Het HWH heeft eind maart aangegeven dat de ontwikkelingskosten circa 11 miljoen bedragen. De kosten worden over de deelnemende waterschappen verdeeld. Voor HHSK kan het bedrag gekwantificeerd worden op max Er is nog bestuurlijke discussie; de definitieve besluitvorming wordt verwacht in de algemene ledenvergadering van de Unie van Waterschappen in juni. Programma Wateropgave 2015 De haalbaarheid van de doelstelling van het programma Wateropgave 2015, namelijk dat in 2015 met uitzondering van Rotterdam aan de NBW-norm voor wateroverlast wordt voldaan en de overige waterstuctuurmaatregelen uit het programma zijn uitgevoerd, staat onder druk. Enerzijds doordat integrale gebiedsontwikkelingen (met name in de Zuidplaspolder, polder Bleiswijk en Rotterdam) onzeker zijn geworden en/of vertragen en beoogde groen-blauwe structuren voorlopig niet haalbaar meer lijken. Anderzijds doordat ruimtelijke ontwikkelingen, nieuwe inzichten in het watersysteem en voortschrijdend inzicht in de effectiviteit en doelmatigheid van maatregelen aanleiding geven voor heroverweging van maatregelen of het implementeren van alternatieven. Bovenstaande ontwikkeling betekent dat de realisatie van maatregelen uit het programma kunnen vertragen dan wel dat individuele maatregelen duurder (veelal omdat HHSK niet kan meeliften met gebiedontwikkelingen) of goedkoper (effectievere maatregelen om NBW-norm te realiseren) kunnen worden uitgevoerd. Voor het inmiddels gerealiseerde en afgesloten project Noord-Zuidverbinding te Zevenhuizen (2008) heeft onze opdrachtnemer van het project Pro-rail achteraf een claim ingediend van voor meerwerk (2012). Daar de onderbouwing niet voldoet aan gestelde voorwaarden van goedkeuring en vastlegging is deze claim vooralsnog afgewezen. Hoogwaterbeschermingsprogramma 2 (HWBP-2) De bijdrage van HHSK aan het huidige HWBP-2 die in de meerjarenbegroting is voor 2012 en 2013 gebaseerd op vastgestelde afspraken. Voor de verdere jaren zijn het inschattingen vooruitlopend op de verdere gesprekken tussen de waterschappen en met het Rijk. Programma Watergebiedsplan Krimpenerwaard In het kader van de voorbereiding van de uitvoering zijn twee nieuwe risico's onderkend. Ten eerste bestaat het risico dat maatregelen worden uitgevoerd die door wijziging in de (natuur)doelstellingen achteraf niet effectief en/of doelmatig blijken te zijn. Dit risico wordt ten dele beheerst door maatregelen die niet altijd goed zijn en door afspraken te maken met onze bestuurlijke partners over de inhoud, aanpak en planning van de maatregelen. Naarmate de onzekerheid langere tijd aanhoudt, komt de haalbaarheid van de planning van de betreffende maatregelen onder druk te staan. Ten tweede bestaat het risico dat gemeenten niet willen meewerken aan de voor de uitvoering van maatregelen benodigde RO-procedures. Dit risico is in potentie van toepassing op het gehele programma, hoewel een groot deel van de maatregelen naar verwachting binnen de vigerende bestemmingsplannen kunnen worden gerealiseerd. Ander belangrijk risico voor het programma is dat grondeigenaren niet willen meewerken aan de realisatie van maatregelen. Dit risico wordt beheerst door in de voorbereidingsfase van de maatregelen rekening te houden met bezwaar- en beroepsprocedures en zo nodig het wettelijke instrumentarium in te zetten om de uitvoering van maatregelen mogelijk te maken. Als de verwerving van grond nodig is en geen overeenstemming met grondeigenaren kan worden bereikt over de aankoop van grond (of over grondruil), dan wordt overwogen het instrument van onteigening in te zetten. De bestuurlijke partners zullen worden betrokken bij de afweging die HHSK hierin maakt. Er zijn twee belangrijke financiële risico's. Enerzijds is er het risico dat het maatregelenpakket duurder blijkt te zijn dan geraamd. Anderzijds is er het risico dat vertraging van maatregelen kan leiden tot gedeeltelijk verlies van subsidie van de Voorjaarsnota 2012 Pagina 53

54 provincie Zuid-Holland (Nota Ruimtemiddelen). Als zich omstandigheden voordoen die niet redelijkerwijs te voorzien waren en leiden tot vertraging van maatregelen of hogere kosten, dan treden HHSK en de provincie Zuid-Holland in overleg over de mogelijkheid tot bijstelling van het maatregelpakket (alternatieven, versobering). Basisregistratie Grootschalige Topografie In 2012 maakt de overheid een start met de invoering van de basisregistratie Grootschalige Topografie(BGT). Na 2012 zullen ook de waterschappen daarin een belangrijke rol gaan spelen. De waterschappen zullen bronhouder worden voor de onderdelen oppervlaktewater, waterkeringen, kunstenwerken en wegen die zij beheren. Op basis van de huidige informatie in het beheerregister is bepaald dat dit over km water gerelateerd, 7000 km waterkering gerelateerd, 700 km wegen gerelateerde lijn en vlakinformatie gaat. Aangevuld met kunstwerken. Gecombineerd met de bodemkengetallen uit pilots geeft dit een eerste investeringsomvang van circa ,- voor de transitieperiode van 3-7 jaar. Beheerkosten zijn nog niet inzichtelijk, maar de verwachting is dat het huidige exploitatiebudget voor grootschalige basiskaart Nederland (GBKN) minimaal benodigd zal zijn. Deze investeringskosten zijn nog niet verwerkt. Naar verwachting zal in de loop van 2012 daar meer inzicht gaan ontstaan. Vaarwegbeheer De afspraken inzake het vaarwegbeheer en nautisch beheer hebben inmiddels redelijk vast vormen aangenomen. HHSK zal vanaf 2012 jaarlijks structureel zo'n van de provincie ontvangen. Omdat er nog wat onzekerheden in zitten, en we mogelijk een deel moeten overmaken aan het recreatieschap Rottemeren (bediening Zevenhuizens Verlaat) nemen we als 'positief risico' in de Voorjaarsnota op. Daarnaast krijgen we van de provincie nog een vergoeding over de jaren 2010 tot en met Gebouw Maasboulevard en toekomstige werkwijze Om de benodigde investeringen voor (achterstallige) onderhoud op een toekomstbestendige wijze te kunnen uitvoeren, is 5 miljoen voor de noodzakelijke voorzieningen nodig. Dit bedrag wordt in deze voorjaarsnota aangevraagd. Daarnaast willen wij, op basis van uitwerking van de bedrijfsstrategie en de daarbij behorende werkwijze en kantoorconcept, bij de begroting eventueel een nader investeringsvoorstel van 5 miljoen doen. Risico s vanaf 2013 en verder: Nauwkeurigheid investeringen Een aspect is de nauwkeurigheid van de investeringsbedragen die voor bouw, of vervanging van installaties zijn opgegeven. Deze bedragen zijn veelal op basis van kengetallen en een vergelijkende inschatting opgenomen en bezitten daardoor een nauwkeurigheid van plus of min 50%. Om de nauwkeurigheid in de investering te vergroten en daarmee de betrouwbaarheid van de meerjarenbegroting te versterken zouden feitelijk ontwerpen aan de ramingen ten grondslag moeten liggen. Hiermee wordt een nauwkeurigheid van plus of min 30% bereikt. Des te verfijnder de raming tot en met bestek des te nauwkeuriger de raming in de meerjarenbegroting (maximaal op besteksniveau plus of min 15%). Echter om bedrijfseconomische redenen worden dergelijke ontwerpen niet eerder als direct voorafgaand aan de geplande investering uitgevoerd. Dit leidt tot een intrinsiek risico in de hoogte van de aangegeven investeringen. Investeringen in nieuwe rioolpersgemalen en transportstelsels In de meerjarenramingen zijn investeringen van nieuwe afvalwatertransportsystemen, Triangel, Westergouwe en Zuidplas opgenomen. Het daadwerkelijke moment van de bouw van deze afvalwatertransportsystemen is echter afhankelijk van de daadwerkelijke ontwikkeling van deze nieuwbouwgebieden. Vaak is de gemeentelijke planning ambitieus en bestaat de ervaring dat de daadwerkelijke aanleg van de nieuwbouwlocaties om Voorjaarsnota 2012 Pagina 54

55 diverse redenen worden uitgesteld. Onze intentie is om de bouw van het rioolpersgemaal en de aanleg van de leidingen gelijk op te laten lopen met de bouw van de eerste (woon)eenheden, zodat afvalwater tijdig naar de zuivering kan worden getransporteerd. Gelet op zowel de onzekerheden in de woningmarkt als de geschetste onzekerheden in de gemeentelijke planning zijn de verwachtingen ten aanzien van de realisatie van deze bouwwerken zoals zij zijn opgenomen in de meerjarenbegroting investeringen onzeker. Er moet dan ook rekening gehouden worden met eventuele vertraging of versnelling in de activering van deze investeringen. Precariobelasting (na 2012) Al geruime tijd bestaat de politieke wens dat lokale overheden stoppen met het heffen van precariobelasting op de infrastructuur (kabels en leidingen) van nutsbedrijven. Inmiddels ligt een concept-wetsvoorstel voor het afschaffen van precario voor nutsbedrijven. Afschaffing betekent een financieel nadeel van circa In het verleden voorkwam het heffen van precariobelasting dat Schieland en de Krimpenerwaard door natrekking eigenaar werd van de infrastructuur. Inmiddels is door een wijziging van het Burgerlijk Wetboek eigendomsverkrijging door natrekking vervallen. Door de zogenoemde horizontale natrekking blijven de netbeheerders eigenaar van de infrastructuur. nhwbp De financiering van het 3e Hoogwaterbeschermingsprogramma (nhwbp) wordt momenteel uitgewerkt. In het Bestuursakkoord Water is de bijdrage van de waterschappen als geheel op 50% gemaximeerd tot 131 miljoen voor 2014 en oplopend tot 181 miljoen per jaar vanaf De waterschappen gaan voor een groot deel bijdragen op basis van verevening. Daarnaast komt er een 10% project gebonden aandeel voor de waterschappen. Bij HHSK zijn circa 27 kilometer waterkeringen langs de Hollandsche IJssel zijn in het kader van de 3e toetsronde afgekeurd. Deze waterkeringen worden, op basis van gezamenlijk door het Rijk en waterschappen gestelde kwalificatie-eisen in 2012 aangemeld voor het HWBP-3. Hierbij wordt ook de logische volgorde onderzocht (uitvoeringsprogramma) om bijvoorbeeld overlast voor de omgeving te beperken. Het programmabureau nhwbp zal in 2013 de urgentie en prioritering uitwerken en zal er zicht komen of en wanneer en welke vakken definitief deel uit gaan maken van het nhwbp. Dijkverbetering Capelle-Moordrecht Op basis van het Waterbeheerplan (WBP) worden deze voor HHSK urgente delen langs de Hollandsche IJssel voorbereid. Omdat er nog onzekerheid bestaat of en wanneer deze vakken op het nhwbp worden geplaatst wil HHSK gelet op zijn taak en verantwoordelijkheden alsmede de staat, van veiligheid van de waterkering, de uitvoering van deze 2 dijkvakken ter hand te nemen en de hieraan verbonden kosten eventueel zelf dragen. Deze kosten zijn dan een voorfinanciering van de te verwachte subsidie vanuit het nhwbp. Reeds is in totaal gevoteerd voor onderzoek ten behoeve van partiële versterking. De totale kosten worden vooralsnog geraamd op 14 miljoen. De uitvoering start in Indien het project in aanmerking komt voor subsidie uit het nieuw nhwbp dan komen de inkomsten waarschijnlijk pas vanaf 2017 pas binnen. 10% van de kosten komen rechtsreeks voor rekening van HHSK. Ondanks de onzekerheid van de inkomsten, heeft de VV zich uitgesproken, tot uitvoering te zullen overgaan. Het risico bestaat dat er uiteindelijk geen subsidie van het Rijk wordt ontvangen. Dit geldt overigens ook voor de totaal 27 km aan afgekeurde vakken. Dijkversterking Krimpen De totale kosten worden geraamd op 34,95 miljoen (inclusief tussenstukken). Voor tussenstukken, die tot nu toe in het project zijn meegenomen, bedragen de kosten 5 miljoen. Tussenstukken waren nog niet afgekeurd in de 2e toetsronde, maar nu wel in de 3e toetsronde). In de laatste gespreken is vanuit Rijkswaterstaat gewezen op het Voorjaarsnota 2012 Pagina 55

56 eventueel doorschuiven van de tussenstukken naar het nhwbp. Hierdoor komt ook 10% van de kosten van de tussenstukken rechtstreeks voor rekening van HHSK. De inkomsten ( 4,5 miljoen) komen bij doorschuiven dan ook pas na 2017 bij HHSK binnen. Toetsresultaten regionale waterkeringen Uit de toetsing van de regionale waterkeringen komt naar voren dat een beperkt aantal kilometers niet voldoen en dat kadeverbeteringen noodzakelijk zijn. De voorlopige resultaten van de toetsing zijn zo goed als mogelijk in de planning en raming van het onderhoudsprogramma voor het onderhouden van de regionale waterkeringen opgenomen. De verwachting dat de gevolgen beperkt zouden zijn is uitgekomen, maar de (financiële) consequenties zijn dusdanig dat ze niet geheel binnen het bestaande programma konden worden meegenomen. De omvang ligt in de orde van grote zoals dat in de programmabegroting werd omschreven. Het betreft echter een planning op basis van de voorlopige toetsresultaten. Daarbij hebben wij nu ingeschat (beheerderoordeel) dat een aanzienlijk aantal kadevakken alsnog kan worden goedgekeurd. De definitieve toetsresultaten moeten eind 2012 ingeleverd worden bij de provincie. Daarna zullen we de resultaten volledig verwerken in de planning. We verwachten op dit moment geen grote verschuivingen meer. Het is onwaarschijnlijk dat alle waterkeringen die nader onderzocht moeten worden, afgekeurd en daarom versterkt zullen moeten worden. De versterking van alle nader te onderzoeken waterkeringen zou een bedrag in de orde van 50 miljoen zijn. De kans op afkeuren schatten wij in op minder dan 10% (dat wil zeggen dat minder dan 1 op de 10 kadevakken wordt afgekeurd). Het lijkt daarom reëel om rekening te houden met een extra investering in de orde van 1 tot 5 miljoen. Daarvan is nu ca. 1,5 miljoen opgenomen in de meerjarenraming. Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen is het vermogen van de organisatie om (financiële) tegenvallers op te kunnen vangen. Bij HHSK bestaat dit uit de algemene reserves (bodemreserves) en de onbenutte belastingcapaciteit. De algemene reserves van HHSK hebben geen specifieke bestemming en dienen in eerste instantie om eventuele toekomstige financiële tegenvallers van algemene aard te kunnen opvangen. De algemene reserves bestaan uit de bodemreserves voor de taken systeembeheer, zuiveringsbeheer en wegenbeheer. Systeembeheer Zuiveringsbeheer Wegenbeheer Vanwege de mogelijkheid voor HHSK om relatief eenvoudig middelen aan te trekken, door de onbenutte belastingcapaciteit, heeft HHSK in theorie een onbeperkt beschikbare weerstandscapaciteit. Uit het oogpunt van de benodigde weerstandscapaciteit zijn omvangrijke algemene reserves naast de tariefegalisatiereserves daarom niet noodzakelijk. Wel kan het wenselijk worden geacht om naast de tariefegalisatiereserves nog enige algemene reserves aan te houden waarmee eventuele tegenvallers worden opgevangen. Dit biedt dus extra ruimte om tariefschommelingen te voorkomen. Gelet op de bovenvermelde omstandigheden dient het weerstandsvermogen van HHSK als voldoende te worden bestempeld en is er geen aanleiding de huidige bodemreserves te vergroten. Voorjaarsnota 2012 Pagina 56

57 7.4 Meerjarenperspectief van de waterschapstaken Toelichting op het meerjarenperspectief Eén van de financiële uitgangspunten is erop gericht om aan het eind van de periode van de meerjarenraming een kostendekkend tarief te bereiken en de tariefegalisatiereserves te hebben afgebouwd tot nihil. Tegelijkertijd zijn vanaf vorig jaar voor het eerst berekeningen gemaakt voor een langere periode dan vier jaar vooruit, zodat financiële voorspellingen kunnen worden gedaan voor de verdere toekomst. Watersysteemheffing Het meerjarenperspectief van de taak watersysteembeheer is met name door de gemaakte afspraken in het Bestuursakkoord Water sterk beïnvloed. We zagen in de voorgaande jaren door achterblijvende uitgaven de trend van een positief opbouwende tariefegalisatie reserve. Deze zal door de forse kostenstijging, als gevolg van het opnemen van de bijdrage HWBP in de exploitatie, bij een gelijkblijvende tariefstijging van 4,0% per jaar aan het eind van de planperiode onder de nullijn zakken. Het meerjarenperspectief laat zien dat na de planperiode een groot verschil zal ontstaan tussen de bruto kosten en de belastingopbrengsten. Een gelijkmatige tariefstijging van 4,7% vanaf 2013 voorkomt een forse tariefstijging na de planperiode. Wegenheffing Eind 2011 is een bijdrage van van de provincie Zuid-Holland ontvangen voor het aanbrengen van geluidreducerend asfalt, dit ter compensatie voor de toename van het verkeer als gevolg van de aanleg van de Zuidwestelijke Randweg (onderhandeling met gemeente Ouderkerk). Deze verhoging is verwerkt in het jaarrekeningresultaat van 2011 en verhoogt daarmee de reserve van de wegentaak. De stand van deze reserve per 1 januari 2012 valt dus hoger uit dan werd gedacht ten tijde van het opstellen van de Programmabegroting Mede daarom kunnen de in programma 4 vermelde kostenverhogingen binnen de planperiode nog worden gedekt met een tariefstijging van 4%. Op de langere termijn moeten echter wel maatregelen worden getroffen om deze 4% gestand te kunnen blijven doen. Met de huidige inzichten zal de reserve negatief uitvallen vanaf Zuiveringsheffing Het meerjarenperspectief laat zien dat bij een verlaging van de tariefstijging naar 1% vanaf 2012 binnen de planperiode een kostendekkend tarief gerealiseerd wordt. Een gelijkmatige tariefstijging betekent dat ook na de planperiode kan worden volstaan met een stijging van 1%. Voorjaarsnota 2012 Pagina 57

58 Meerjarenperspectief watersysteemheffing Totaaloverzicht watersysteemheffing VJN 2012 t/m 2016 bedragen x Kosten vs opbrengsten Totale kosten Totale belastingopbrengst Resultaat voor bestemming Bestemmingsreserve bedragen x Tariefegalisatiereserve Stand per 1 januari Toevoeging resultaat Onttrekking resultaat Mutatie bestemmingsreserve Stand per 31 december Specificatie van de belastingopbrengsten: Omslagtarief Ingezetenen Belastingopbrengst x Tarieven ,58 78,90 82,39 86,01 89,82 Deze tarieven zijn gebaseerd op woonruimten, het aantal woonruimten wordt jaarlijks verhoogd met 0,3%. Omslagtarief Gebouwd Belastingopbrengst x Tarieven ,0215% 0,0226% 0,0236% 0,0247% 0,0259% Deze tarieven zijn gebaseerd op een WOZ-waarde van Omslagtarief Ongebouwd Belastingopbrengst x Tarieven ,34 105,06 109,99 115,16 120,58 Deze tarieven zijn gebaseerd op hectaren. Natuurterreinen Belastingopbrengst x Tarieven ,18 3,33 3,49 3,65 3,83 Deze tarieven zijn gebaseerd op hectaren. Wijzigingspercentages Totale kosten 3,6% 5,2% 10,1% 5,2% 0,9% Belastingopbrengsten 4,0% 4,7% 4,7% 4,7% 4,7% De bodemreserve watersysteemheffing bedraagt 2,5 mln. Voorjaarsnota 2012 Pagina 58

59 Voorjaarsnota 2012 Pagina 59

60 Meerjarenperspectief wegenheffing Totaaloverzicht wegenheffing VJN 2012 t/m 2016 bedragen x Kosten vs opbrengsten Totale kosten Totale belastingopbrengst Begroot exploitatieresultaat bedragen x Tariefegalisatiereserve Stand per 1 januari Toevoeging resultaat Onttrekking resultaat Stand per 31 december Specificatie van de belastingopbrengsten: Omslagtarief Ingezetenen Belastingopbrengst x Tarieven ,27 45,89 47,58 49,32 51,13 Deze tarieven zijn gebaseerd op woonruimten, het aantal woonruimten wordt jaarlijks verhoogd met 0,5%. Omslagtarief Gebouwd Belastingopbrengst x Tarieven ,0259% 0,0269% 0,0280% 0,0291% 0,0303% Deze tarieven zijn gebaseerd op een WOZ-waarde van Omslagtarief Ongebouwd Belastingopbrengst x Tarieven ,95 34,27 35,64 37,07 38,55 Deze tarieven zijn gebaseerd op hectaren. Natuurterreinen Belastingopbrengst x ,4 0,4 0,5 0,5 0,5 Tarieven ,71 1,77 1,84 1,92 2,00 Deze tarieven zijn gebaseerd op 249 hectaren. Mutaties in procenten: Wijzigingspercentages Totale kosten -1,3% 11,4% 17,3% 10,6% 7,8% Belastingopbrengsten 4,0% 4,0% 4,0% 4,0% 4,0% De bodemreserve wegenbeheer bedraagt 0,5 miljoen Voorjaarsnota 2012 Pagina 60

61 Voorjaarsnota 2012 Pagina 61

62 Meerjarenperspectief zuiveringsheffing Totaaloverzicht zuiveringsheffing VJN 2012 t/m 2016 bedragen x Kosten vs opbrengsten Totale kosten Totale belastingopbrengsten Resultaat voor bestemming Bestemmingsreserve bedragen x Tariefegalisatiereserve Stand per 1 januari Toevoeging resultaat Onttrekking resultaat Mutatie bestemmingsreserve Stand per 31 december Belastingeenheden Aantal opgelegde vervuilingseenheden Kwijtschelding en oninbaar Aantal vervuilingseenheden bedragen x Kostprijs versus tarief Kostprijs per v.e. 54,35 54,26 55,69 57,33 58,78 Tarieven ,00 56,56 57,12 57,69 58,27 Tarieven ,65 2,30 1,43 0,36 0,51- Mutaties in procenten: Wijzigingspercentages Totale kosten 1,9% 0,1% 3,1% 3,4% 3,0% Belastingopbrengsten 2,0% 1,3% 1,4% 1,4% 1,4% Tarief zuiveringsheffing 1,5% 1,0% 1,0% 1,0% 1,0% De bodemreserve zuiveringsheffing bedraagt 2,0 miljoen Voorjaarsnota 2012 Pagina 62

63 Voorjaarsnota 2012 Pagina 63

64 Voorjaarsnota 2012 Pagina 64