JAAROVERZICHT 2010 MVO NEDERLAND

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "JAAROVERZICHT 2010 MVO NEDERLAND"

Transcriptie

1 JAAROVERZICHT 2010 MVO NEDERLAND

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Voorwoord Managementsamenvatting jaaroverzicht Partners Interne organisatie Organisatiestructuur Partners en Producten Overzicht Partners en Producten Resultaten Partners en Producten Het Grote Bedrijven Netwerk Koplopersprogramma Programma s en Projecten Doelstellingen en activiteiten Programma s en Projecten Resultaten Programma s en Projecten Activiteiten en resultaten nationale programma s Brancheprogramma Materiaalketenproject People programma Arbeidsparticipatie: Meer Werkplekken bij Werkgevers Nationaal Stimuleringsprogramma MBO Informatiepunt Duurzaam Inkopen voor Bedrijven Regioprogramma Activiteiten en resultaten internationale programma s Programma Ontwikkelingslanden Programma Communicatie OESO-richtlijnen Internationaal Brancheprogramma / Opkomende markten Kennis en Leren Activiteiten en resultaten Kennis en Leren Communicatie Resultaten Communicatie

3 9.2 Activiteiten Communicatie Bedrijfsvoering, personeel en bestuur Personeelsbestand & verloop Arbeidsvoorwaarden Ziekteverzuim Trainingen en opleidingen Medewerkertevredenheid Bestuur en programmaraad Financiën Vooruitblik Interne organisatie in Mensgericht ondernemen/sociale innovatie/p van people Over dit verslag Bijlage I: bestuursleden en programmaraad Bijlage II: overzicht van bijeenkomsten waaraan MVO Nederland in 2010 een bijdrage leverde Bijlage III: initiatieven OL-programma in samenwerking met brancheorganisaties Bijlage IV: activiteiten MBO-programma Bijlage V: MVO-dynamiek bij brancheverenigingen Bijlage VI: over het brancheprogramma Bijlage VII: duurzaam mensgericht ondernemen Bijlage VIII: partnermanifest Leeswijzer In deze rapportage vindt u een weergave van de resultaten die MVO Nederland in 2010 heeft behaald. Achtereenvolgens leest u een beknopt jaaroverzicht (dat ook is verschenen in de jaarrekening over 2010), de ontwikkeling van het partnernetwerk van MVO Nederland en de resultaten van de afdelingen van MVO Nederland: Partners en Producten, Programma s en Projecten en Kennis en Leren. Aansluitend volgen de resultaten en ontwikkelingen van de afdeling Communicatie en in de interne organisatie. De rapportage wordt afgesloten met een financiële paragraaf en een vooruitblik op In deze rapportage blijft IDH buiten beschouwing. Hoewel IDH tot medio 2011 juridisch onderdeel is van MVO Nederland, vindt hierover een separate verantwoording plaats ten behoeve van het ministerie van Buitenlandse Zaken/Ontwikkelingssamenwerking. 3

4 Over MVO Nederland MVO Nederland is de nationale kennis- en netwerkorganisatie die ondernemers inspireert en stimuleert om maatschappelijk verantwoord te ondernemen. Binnen het netwerk van MVO Nederland werken inmiddels ruim 1500 bedrijven, ondernemersorganisaties en NGO's samen op het gebied van MVO. Gezamenlijk vertegenwoordigen zij meer dan ondernemers. MVO Nederland helpt ondernemers om concreet met MVO aan de slag te gaan. Dit is MVO Nederland MVO Nederland inspireert en motiveert ondernemers om met MVO aan de slag te gaan. Op een zodanige manier dat People, Planet en Profit centraal staan in alle bedrijfsprocessen en ondernemersbeslissingen. Van inkoop tot sales, van productie tot personeelsbeleid. MVO Nederland geeft ondernemers praktische tips, laat goede voorbeelden zien en verwijst door naar handige contacten. MVO Nederland bouwt aan een dynamisch en snelgroeiend MVO-bedrijvennetwerk - van nu al ruim 1500 bedrijven en organisaties - groot en klein, uit allerlei sectoren. Met daarin koplopers, echte MVOkanjers, maar ook bedrijven die net de eerste stappen zetten op weg naar duurzaamheid. MVO Nederland werkt nauw samen met brancheorganisaties, kamers van koophandel, de EVD en werkgeversverenigingen om MVO direct te vertalen naar marktkansen in de branche, de regio en de keten. Zo bereikt MVO Nederland nu al meer dan ondernemers. MVO Nederland is een platform en aanspreekpunt voor alle partijen die MVO-activiteiten (willen) ondernemen. Als onafhankelijke stichting stimuleert MVO Nederland de samenwerking tussen bedrijven, ondernemersorganisaties, overheid, maatschappelijke organisaties, onderzoek en onderwijs. 4

5 Voorwoord MVO Nederland groeit In 2010 heeft MVO Nederland een krachtige groei doorgemaakt, zowel in het aantal aangesloten bedrijven als door een groeiend aantal projectopdrachten. Het bereik en de impact van MVO Nederland zijn hierdoor flink toegenomen. Dat is voor een belangrijk deel te danken aan onze nauwe samenwerking met brancheorganisaties, werkgeverskoepels, kennisinstellingen, NGO s, overheden en andere externe partijen. Deze groei illustreert de steeds grotere belangstelling van bedrijven voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het is verheugend vast te stellen dat bedrijven die al langer met MVO bezig zijn gemiddeld beter blijken te presteren dan hun branchegenoten. Die signalen komen uit alle sectoren. Bedrijven die werken aan het verduurzamen van hun producten en processen, rapporteren dat duurzaamheid hen in deze moeilijke tijden heeft geholpen om marktaandeel te winnen. Men merkt dat de ingeslagen weg duidelijke voordelen oplevert, zowel voor het bedrijf als voor de samenleving. Daarom verwacht MVO Nederland dat de versnelling die MVO op dit moment in het Nederlandse bedrijfsleven doormaakt, zich in 2011 zal doorzetten. In 2010 is MVO Nederland in opdracht van de rijksoverheid door een onafhankelijk bureau geëvalueerd. Uit deze evaluatie blijkt dat onze organisatie kan rekenen op brede waardering en dat alle betrokkenen van mening zijn dat MVO Nederland haar activiteiten niet alleen moet voortzetten maar ook verder moet uitbreiden. Tegen deze achtergrond is een begin gemaakt met een meerjaren beleidsplan voor de periode In dat plan werkt MVO Nederland voorstellen uit om meer partners te werven, onze kennis- en netwerkactiviteiten uit te breiden en meer private inkomsten te genereren. Onderdeel daarvan is een marktverkenning naar mogelijkheden om zelfstandig omzet te genereren door het geven van trainingen en presentaties. Ook het onderwerp mensgericht ondernemen, de P van people, krijgt in onze toekomstige activiteiten meer aandacht. Deze plannen worden in 2011 verder uitgewerkt. MVO Nederland vindt het belangrijk dat het zijn onafhankelijke, publieke kennisfunctie kan blijven uitvoeren. De tevredenheid van onze partners en het toenemend aantal bezoekers van onze bijeenkomsten en onze website geven daartoe alle aanleiding. Gesterkt door deze steun zien wij het jaar 2011 met vertrouwen tegemoet. Directie MVO Nederland Willem Lageweg Juni

6 1. Managementsamenvatting jaaroverzicht Ons jaarplan 2010 droeg de titel MVO als aanjager van duurzaam herstel en een duurzame economie in Nederland. Met dit motto werd ingespeeld op zowel de recessie als op grote vraagstukken als grondstoffenschaarste, klimaatverandering, milieuvervuiling, armoede, werkloosheid en sociale ongelijkheid. MVO Nederland stelt zich tot taak om de kennis over maatschappelijk verantwoord ondernemen zo concreet mogelijk aan bedrijven aan te bieden. Onze belangrijkste doelen waren: Uitbreiding van het aantal betalende partners van ruim 600 naar 1250 ultimo 2010 Waardering voor onze activiteiten van onze belangrijkste stakeholders met een ruime 7. Meer dan mainstream ondernemers op een inspirerende en vaak sectorale manier ondersteunen met concrete en praktische MVO kennis via laagdrempelige kanalen, zoals branche- en ondernemersmedia, onze website en beurzen. Doel hiervan is om zowel de bijdragen van ondernemers aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken te vergroten als de concurrentiepositie en de rentabiliteit van deze bedrijven te versterken. Samenwerkingsovereenkomsten met meer dan 45 brancheorganisaties en de Kamers van Koophandel om structureel te werken aan doelen zoals die worden genoemd in de tien punten van ons partnermanifest. Enkele kernpunten uit dit manifest: het verlagen van de ecologische voetafdruk, het bevorderen van vitaliteit en diversiteit in het personeelsbestand, ketenverantwoordelijkheid, duurzame en sociale innovatie. Het manifest vindt u in de bijlage. Terugkijkend op 2010 zijn we tevreden over de bereikte resultaten. Groei Het jaar 2010 kan worden gekenmerkt als het jaar van de voortgaande groei: het aantal partners steeg naar 1332 het aantal leden van het Brancheprogramma steeg van 38 naar 45 de inkomsten uit subsidies en contributies bereikten een totaal van 3,8 miljoen, dat is ca 20 procent meer dan oorspronkelijk begroot. Een andere belangrijke mijlpaal was de evaluatie van onze werkzaamheden door het bureau B&A Consulting die in opdracht van het ministerie van EL&I plaats vond. Het onderzoeksbureau concludeerde op basis van deskresearch en gesprekken met meer dan 20 stakeholders dat MVO Nederland effectief en efficiënt functioneert. Het bureau rapporteerde dat alle relevante partijen van mening zijn dat MVO Nederland haar werkzaamheden moet voortzetten en zelfs moet uitbreiden. De aanbevelingen uit het B&A advies zijn verwerkt in een nieuw meerjarenbeleidsplan voor de periode Dit beleidsplan kreeg in 2010 de volledige steun van de programmaraad. Het plan is inmiddels onderwerp van gesprek met de rijksoverheid. Het plan voorziet in een subsidieaanvraag van 1,2 miljoen per jaar om ook na 2012 een belangrijk deel van de publieke kennis- en 6

7 bewustwordingsfunctie te kunnen voortzetten. Naar verwachting zal het kabinet hierover medio 2011 een besluit nemen. Basisprogramma en projecten In 2010 werd het basisprogramma van MVO Nederland verder uitgebouwd. De kennisfunctie werd versterkt door een groeiend aantal dossiers en MVO-hulpmiddelen in de database. De website werd vernieuwd en het aantal bezochte webpagina s steeg van 1,2 naar 1,3 miljoen. Naast het basisprogramma acquireerde MVO Nederland ook steeds vaker projecten die een belangrijke bijdrage leveren aan de MVO-bewustwording en -kennis bij bedrijven. Voorbeelden van dergelijke projecten zijn: het Internationale Brancheprogramma dat zich vooral richt op ketenverantwoordelijkheid in branches en bij bedrijven; het project Arbeidsparticipatie dat zich richt op het werven en ondersteunen van bedrijven die actief jongeren met een flinke afstand tot de arbeidsmarkt (o.a. Wajongeren) in dienst willen nemen. Partners Nadat in 2009 een begin was gemaakt met het werven van bedrijven die bereid zijn om zich tegen betaling van een contributie bij MVO Nederland aan te sluiten, is deze activiteit in 2010 met kracht voortgezet. Het resultaat is dat per eind partners zich bij MVO Nederland hebben aangesloten. Dat is ruim 50 meer dan aanvankelijk begroot. IDH Het Initiatief Duurzame Handel (IDH) is inmiddels uitgegroeid tot een organisatie met een fors budget en een geheel eigen dynamiek en werkwijze. In 2010 is mede op advies van de accountant besloten IDH juridisch te verzelfstandigen. Alle belangrijke besluiten daartoe zijn in 2010 genomen. De verzelfstandiging zal in 2011 worden geëffectueerd. Daarbij is tevens afgesproken dat de samenwerking op een aantal operationele en inhoudelijke terreinen zal worden voortgezet. Huisvesting In 2010 bleek dat de bestaande huisvesting in hoog tempo tekort schoot. Omdat onze verhuurder, KvK Midden Nederland, niet in onze groei kon voorzien is nieuwe huisvesting gezocht. Die is inmiddels gevonden aan de Nieuwekade in Utrecht, vlakbij het oude kantoor. De verhuizing heeft begin 2011 plaats gevonden. Interne organisatie en personeel De organisatie wordt aangestuurd door een managementteam waarin zowel het team Programma s en Projecten als het team Partners en Producten vertegenwoordigd zijn. De afdelingen Kennis en Leren, Communicatie en Control vervullen een belangrijke ondersteunende functie en werden daarom in 2010 versterkt. Het aantal fte s groeide in 2010 van 27 naar 32 (44 personen). 7

8 Financiën De inkomsten stegen in 2010 naar een totaalbedrag van 3,8 miljoen. Dit was het gevolg van groeiende inkomsten van partners en een flinke groei in de projectomzet. Het tarievenbeleid en de interne doorbelastingen zijn op een meer marktconform niveau gebracht. Het jaar werd afgesloten met een positief saldo. Dit positieve saldo was vooral het gevolg van enige vertragingen in de uitgaven voor meerjarige projecten, van een vertraagde instroom van enkele functionarissen (o.a. de business unit manager van het team Partners en Producten) en van meevallende marktinkomsten. Voorzien wordt dat dit positieve saldo in 2011 geheel zal worden aangewend voor de doelen waarvoor de middelen zijn verkregen. Vooruitblik Verwacht wordt dat MVO Nederland in 2011 verder zal groeien, zowel qua inkomsten als qua personeel. Het streven is om het aantal aangesloten partners uit te breiden naar Door het opzetten van een MVO Nederland-academie zullen ook de private inkomsten verder toenemen. De inkomsten uit projecten zullen naar verwachting ongeveer gelijk zijn aan de projectinkomsten in Belangrijk wordt de besluitvorming over de toekomstige subsidie van het rijk voor de activiteiten vanaf

9 2. Partners In 2010 groeide het aantal betalende partners van MVO Nederland naar De toename is groter dan de prognose en kan worden gezien als een krachtige indicatie dat bedrijven waarde hechten aan de activiteiten en kennis van MVO Nederland. Het jaar 2010 was het eerste volledige kalenderjaar dat bedrijven moesten betalen voor het partnerschap. Ondanks deze contributie groeide het partnernetwerk gestaag, met zo n 50 aanmeldingen per maand. Het verloop in 2010 was klein: ongeveer 60 partners hebben opgezegd, waarvan 15% door sluiting van het bedrijf. 9

10 Het partnerschap van MVO Nederland onderscheidt 6 tariefniveaus: Aantal werknemers Bijdrage , , , en/of een omzet van meer dan 100 miljoen. 1500,- Brancheorganisaties en beroepsverenigingen 500,- Grote Bedrijven Netwerk 7000,- Inkomsten uit het partnernetwerk De inkomsten uit contributies van partners bedroegen in ,-. Deze private inkomsten werden in 2010 aangewend om het partnerprogramma verder te ontwikkelen. Opbouw partnerbasis De opbouw van onze partnerbasis is vergelijkbaar met die van De verdeling naar bedrijfsgrootte obv het aantal fte bleef grotendeels ongewijzigd: 42% van de partners heeft 2-10 medewerkers. Nog steeds valt het leeuwendeel (78%) van de partners in de categorie MKB (inclusief adviesbureaus). Verheugend is ook dat het aantal grote bedrijven dat zich bij MVO Nederland aansluit gestaag blijft doorgroeien. Dienstverlening en industrie zijn de meest voorkomende branches in ons partnerbestand. Tevredenheidsonderzoek partners Onder de partners werd een onderzoek gehouden naar hun tevredenheid en behoeften. Partners waardeerden het partnerschap met een 7. Uit het onderzoek kwam ook naar voren dat de netwerk- en de kennisfunctie van MVO Nederland belangrijke argumenten zijn om zich bij ons aan te sluiten. In het meerjaren beleidsplan zijn deze signalen vertaald in uitbreiding van ons aanbod voor partners, onder andere op het terrein van scholing en training. 10

11 3. Interne organisatie MVO Nederland maakte in 2010 een frisse start met twee nieuwe business units. De afdeling Programma s en Projecten is verantwoordelijk voor alle publiek gefinancierde activiteiten. De afdeling Partners en Producten organiseert alle door partners en andere marktpartijen gefinancierde activiteiten. De hoofden van beide afdelingen vormen samen met de directeur het MT. Beide afdelingen worden ondersteund door de afdelingen Communicatie, Kennis en Leren, Control en Office/Personeelszaken. Het aantal fte steeg in 2010 van 27 naar 36. Hiervan werden 13,5 fte gefinancierd uit de basissubsidie; 13,5 fte werden gefinancierd uit projectinkomsten en 4,9 fte kwamen ten laste van partner- en marktinkomsten. De resterende 4,1 fte komt voor rekening van gedetacheerden, stagiaires en freelancers. In 2010 zijn er 14 nieuwe medewerkers aangenomen (=10,8 fte). Vijf medewerkers (3,48 fte) verlieten de organisatie. 3.1Organisatiestructuur 11

12 4. Partners en Producten 4.1 Overzicht Partners en Producten De afdeling Partners en Producten is in 2010 van start gegaan. Deze afdeling beheert en ontwikkelt de activiteiten van MVO Nederland die zijn gericht op betalende partners. Verdieping van kennis, concrete actie, het bevorderen van onderlinge samenwerking en duurzaam zakendoen zijn hier de speerpunten. Het gaat om thema s als het borgen van MVO in de eigen organisatie, verantwoord inkopen, duurzame productontwikkeling, transparantie en hoe blijf ik onderscheidend? Ook evenementen zoals the Future Leaders Event en de nieuwjaarsbijeenkomst van MVO Nederland worden vanuit dit team georganiseerd Uitgangspunten Partners en Producten Voor de afdeling Partners en Producten gelden de volgende uitgangspunten: De activiteiten dienen vanaf 2012 ten minste kostendekkend te worden gefinancierd uit bijdragen van partners, deelnemers of andere financiers. Uit de inkomsten zal ook een continuïteitsreserve worden opgebouwd voor de periode na 2012 (einde huidige subsidietermijn). Tot 2011 draagt de overheid in aflopende mate bij in de personeelskosten van deze afdeling. Het activiteitenprogramma van Samenleving & Bedrijf is volledig in deze afdeling geïntegreerd.. De naam Samenleving & Bedrijf is komen te vervallen ten gunste van de nieuwe naam Grote Bedrijven Netwerk (GBN). Kern van de activiteiten is van en voor de partners van MVO Nederland zij betalen hiervoor ook zelf. De activiteiten voorzien in de behoefte van de partners en zijn een aanvulling op de markt. Waar mogelijk en gewenst wordt met commerciële marktpartijen samengewerkt, voor zover de functie van MVO Nederland als onafhankelijk kennisinstituut dit toelaat. MVO-Helpdesk De afdeling Partners en Producten verzorgt ook de MVO-Helpdesk. In 2010 beantwoordde de MVO- Helpdesk ongeveer 850 vragen, gemiddeld zo n 70 per maand. De helpdesk is in 2010 verder geprofessionaliseerd. Vragen worden in bijna alle gevallen binnen drie werkdagen beantwoord. Voor inhoudelijke vragen werkt de MVO-Helpdesk nauw samen met de afdeling Kennis en Leren. Omwille van efficiëntie en kostenbesparingen is in 2010 besloten om vanaf begin 2011 de helpdesk samen te voegen met de Helpdesk Duurzaam Inkopen. 12

13 4.2 Resultaten Partners en Producten Activiteiten In 2010 heeft MVO Nederland een tiental evenementen en bijeenkomsten voor partners georganiseerd, variërend in grootte van enkele tot honderden deelnemers. Voorbeelden daarvan zijn de Meet & Greets voor nieuwe partners, de workshops Aan de slag met het nieuwe werken, Maatschappelijk verantwoord inkopen in China en het Nieuwjaarsevent. Daarnaast heeft MVO Nederland in 2010 een bijdrage geleverd aan ruim 70 activiteiten, evenementen en bijeenkomsten die door of in samenwerking met andere organisaties werden georganiseerd. Voor een volledige lijst zie bijlage II. Nieuwjaarsbijeenkomst In januari 2010 heeft er een Nieuwjaarsbijeenkomst plaatsgevonden met 546 deelnemers, die het evenement waardeerden met een 7,4. Meet&Greet In 2010 heeft er twee keer een Meet & Greet voor nieuwe partners plaatsgevonden, in mei en in november. Ruim 100 partners werden ontvangen bij dit informatieve netwerkevenement. Tijdens de Meet & Greet volgen deelnemers workshops over MVO en kunnen zij 1-op-1-gesprekken voeren met de specialisten van MVO Nederland Werving partners In april-mei is er een interne wervingsactie gehouden waarbij alle collega s van MVO Nederland geactiveerd zijn om partners te werven. Dit heeft 72 nieuwe partners opgeleverd. In mei-juni is er een externe wervingsactie gestart met medewerking van Annemarie van Gaal. De payoff: blijf je doorpraten over MVO of ga je doorpakken (met het partnerschap MVO Nederland als een logische volgende stap). Ruim 5000 relaties van MVO Nederland zijn actief benaderd met een actienieuwsbrief die drie maal is verstuurd met elke keer een ander inhoudelijk argument om partner te worden. De campagne heeft direct 68 nieuwe partners opgeleverd en 114 nieuwe aanmeldingen voor de nieuwsbrief. De campagne heeft naast de directe werving ook een doorwerking op de lange termijn. Door de campagne is de zichtbaarheid van MVO Nederland verder vergroot. Dit levert ook op de lange termijn een bijdrage aan de regelmatige toestroom van nieuwe aanmeldingen voor partnerschap van gemiddeld 50 per maand. Behoeftenonderzoek partners In juli 2010 is er een behoeften- en tevredenheidonderzoek uitgevoerd onder 782 partners van MVO Nederland. Respons op de enquête was 28 procent. Belangrijkste conclusies uit het onderzoek 13

14 MVO Nederland wordt gezien als actueel en heeft een goede reputatie. Het partnerschap van MVO Nederland wordt door driekwart van onze partners gewaardeerd met een 7 of hoger (10% geeft een cijfer dat hoger is dan een 8 of lager dan een 6); MVO Nederland scoort bij haar partners opvallend hoog op een aantal imagokenmerken. Deze zijn met name actueel (4,1 op schaal van 5) en reputatie (4,0), gevolgd door de aspecten onafhankelijk (3,8), praktisch (3,7), innovatief en klantgericht (3,6). Iets lager maar nog steeds ruim boven het gemiddelde scoren: spreekt ondernemerstaal (3,5) en uitgebreide database (3,4). Kennis, netwerk en profilering zijn de drijfveren voor het partnerschap. Kosten en voordelen van het partnerschap zijn in balans. Partners van MVO Nederland zijn tevreden met hun eigen MVO-resultaten. Partners ervaren positieve effecten van hun MVO-beleid op hun bedrijfsresultaten. Vrijwel alle partners gaan de komende twee jaar meer aan MVO doen omdat MVO zorgt voor een betere profilering, een betere marktpositie, een beter imago en een hogere omzet. 4.3 Het Grote Bedrijven Netwerk Het Grote Bedrijven Netwerk, dat ook bij Partners en Producten is ondergebracht, biedt aangesloten bedrijven een exclusief platform voor corporate dialoog waarbinnen vraagstukken aan de orde kunnen komen die specifiek voor grote bedrijven van belang zijn. Het Grote Bedrijven Netwerk ondersteunt aangesloten bedrijven met bijeenkomsten in diverse formats, die vraaggestuurd worden ingevuld. De leden bepalen dus de agenda. Aangesloten bedrijven betalen hiervoor een jaarlijkse bijdrage van 7000,-, van waaruit de activiteiten van het GBN worden bekostigd. Het Grote Bedrijven Netwerk is in 2010 flink gegroeid van 20 naar 34 leden. Daarmee zijn veel belangrijke sectoren in het GBN vertegenwoordigd. Tijdens bijeenkomsten blijken deze uiteenlopende achtergronden van de leden van grote waarde. Kennis en best practices worden gedeeld en er vindt kruisbestuiving plaats. KPN en TNT hebben in 2010 afscheid genomen van het GBN. 14

15 4.3.1 Leden van het GBN, verdeeld over clusters Clusters GBN per ultimo 2010 Nutsbedrijven Food & drinks IT & Research Finance & consulting Bouw People Transport Vitens Coca Cola Accenture ABN AMRO BAM UWV Athlon Essent BAT Centric APG Desso Randstad Albron IBM ASR Dura Vermeer Vebego Bavaria Logica Deloitte Strukton Vitae Oracle Delta Lloyd Van Nieuwpoort Ordina Ernst & Young Volker Wessels Ricoh ING KPMG PGGM van Lanschot Bankiers Accountmanagement en acquisitie Gedurende de tweede helft van 2010 had het GBN de beschikking over een eigen accountmanager. Deze accountmanager voert met alle partners individuele gesprekken en is voor hen een klankbord bij de verdere invulling van MVO in hun organisatie. Tijdens deze gesprekken worden de behoeften van partners geïnventariseerd. Deze werkwijze heeft geresulteerd in een hernieuwde strategie waarbij naast de corporate evenementen als het FLE en de CSR Managers Meetings meer de nadruk wordt gelegd op kleinschalige inhoudelijke bijeenkomsten (de zogenaamde focusgroepbijeenkomsten). 15

16 4.3.3 Evenementen van het GBN Naast de vraaggestuurde focusgroepen, intervisies en ronde tafels die het GBN faciliteert, organiseerde het GBN in 2010 ook enkele aanbodgestuurde evenementen die primair gericht zijn op de aangesloten GBN-leden. Deze evenementen keren jaarlijks terug. CSR Managers Meetings Het GBN organiseert twee netwerkbijeenkomsten per jaar voor MVO-managers om kennis en ervaring te delen over MVO in de bedrijfsprocessen. De bijeenkomsten zijn interactief en gebaseerd op de inbreng van experts uit wetenschap, praktijk en samenleving. Cases en Good Practices van leden zijn een vast onderdeel van het programma. Dit zijn de bijeenkomsten van 2010: 8 april CSR in Global Context - OECD Guidelines; Milennium Development Goals; Global Compact 16 september - De andere people P - Hoe betrek je eigen medewerkers bij MVO-beleid en hoe geef je invulling aan een duurzaam HR-beleid The Future Leaders Event 2010 In 2010 werd de derde editie gehouden van het succesvolle Future Leaders Event. Leden van het Grote Bedrijven Netwerk kregen gelegenheid hun jonge talenten deel te laten nemen aan een inspirerende, intensieve dag rond leiderschap en duurzaamheid in een globaliserende wereld. De editie 2010 bracht 200 high potentials uit bedrijfsleven en overheid (dit jaar voor het eerst, uitgenodigd via het Rijksprogramma voor Duurzame Ontwikkeling) in direct contact met keynote speakers Yvo de Boer, Trude Maas-Brouwer, Herman Mulder en duurzaam ondernemer Ruud Koornstra. De deelnemers werden uitgenodigd de inspiratie om te zetten in concrete plannen die vervolgens werden gepubliceerd in een special van het Financieele Dagblad en werden gepresenteerd aan de voorzitter van de SER. The Future Leaders Event maakte intensief gebruik van Internet en sociale media: er werd een LinkedIn-groep actief gemanaged, een Twitteraccount opgericht ( en er zijn in digitale nieuwsbrieven gestuurd naar (potentiële) deelnemers en stakeholders. Het evenement werd door de deelnemers beoordeeld met een 8. Zie ook Koplopersprogramma Koplopers spelen een belangrijke voorbeeldrol bij het inspireren van mainstream ondernemingen. Het koplopersprogramma van MVO Nederland richt zich op bedrijven die vergaand en integraal met MVO aan de slag zijn en dit op een transparante manier uitdragen en verantwoorden. Het koplopersprogramma van MVO Nederland is in 2010 geïntegreerd in het reguliere partnerprogramma van Partners en Producten en wordt in dit jaaroverzicht voor het laatst apart genoemd. De activiteiten voor de 150 MKB-bedrijven en 10 grootbedrijven die betrokken waren bij het koplopersprogramma gingen in 2010 wel gewoon door. 16

17 4.4.1 Activiteiten en resultaten koplopersprogramma Ruim 250 bedrijven hebben deelgenomen aan in totaal vier koploperbijeenkomsten: Financiering Duurzame Innovaties; (maart 2010) Energie en klimaat maatregelen in bedrijf. (juni 2010) Samenwerking voor MVO innovatie (september 2010) Workshop op Nationaal Sustainability Congres (november 2010) Tientallen MVO-koplopers zijn zichtbaar gemaakt in landelijke en regionale media, als praktijkvoorbeeld op de website van MVO Nederland en in diverse publicaties. MVO-koplopers zijn benaderd voor verschillende projecten van MVO Nederland; bijvoorbeeld als praktijkvoorbeeld in het kader van het internationale programma, het Brancheprogramma of het regioprogramma, als spreker op door MVO Nederland georganiseerde evenementen of als deelnemer aan de wervingscampagnes. Ook zijn zij meerdere malen uitgenodigd om deel te nemen aan evenementen en bijeenkomsten, georganiseerd door partners of relaties van MVO Nederland. Om de activiteiten voor MVO-koplopers ook in 2010 en 2011 te kunnen voortzetten, zijn afspraken gemaakt met Agentschap NL. Voor de periode van twee jaar zal MVO Nederland in opdracht van Agentschap NL een bijdrage leveren aan de organisatie van een achttal MVO-koploperbijeenkomsten. 17

18 5. Programma s en Projecten De afdeling Programma s en Projecten omvat de activiteiten die voorheen vielen onder het basisprogramma en de met publieke middelen gefinancierde projecten die MVO Nederland uitvoert voor diverse ministeries en andere overheidsorganen. De activiteiten van de afdeling Programma s en Projecten zijn grotendeels vastgelegd in het medio 2009 bijgestelde meerjaren basisprogramma (waaronder het Brancheprogramma en het regioprogramma) en in diverse projectplannen waarvoor ministeries subsidie ter beschikking stellen (zoals de programma s gericht op MVO in de agribusiness, in opkomende markten, in ontwikkelingslanden, de voorlichting over OESO-richtlijnen e.d.). Deze programma s richten zich vooral op een sectorale of branchegewijze stimulering van bewustwording en acties in het mainstream bedrijfsleven. De afdeling Programma s en Projecten levert kennis, inspiratie en hulpmiddelen aan het mainstream bedrijfsleven om zoveel mogelijk ondernemers bewust en actief aan de slag te laten gaan met MVO in de kernactiviteiten van hun bedrijven. Deze kennis wordt breed naar het bedrijfsleven gecommuniceerd. Om zoveel mogelijk bedrijven te bereiken, werkt de afdeling langs drie sporen: Brede communicatie naar het Nederlandse bedrijfsleven; Bewustwordingsprogramma Sectoren, Branches en Regio s, waarin nauw wordt samengewerkt met intermediaire organisaties; Concrete projecten, waarbij de sectorale aanpak en bewustwording centraal staan. De afdeling voert, zoals de naam al aangeeft diverse projecten uit in opdracht van ministeries en andere overheidsorganen. Een overzicht van de lopende en afgesloten projecten: Brancheprogramma Communicatie OESO-richtlijnen Programma Ontwikkelingslanden Programma Opkomende Markten / Internationaal Brancheprogramma MBO-stimuleringsprogramma MVO in de Agribusiness Regioprogramma Arbeidsparticipatie - Project Meer werkplekken bij werkgevers Ketenportal Materiaalketenproject BoP-project Ambassadeproject Steunpunt Duurzaam Inkopen 18

19 5.1 Doelstellingen en activiteiten Programma s en Projecten In het jaarplan 2010 werden de doelstellingen voor de afdeling Programma s en Projecten als volgt geformuleerd: Het begrip MVO neerzetten als een manier van ondernemen die zowel marktkansen biedt voor ondernemers als een mogelijkheid om de crises (economische crisis, klimaatcrisis, energiecrisis, voedselcrisis e.d.) te lijf te gaan. Daarbij gaat het vooral om bewustwording en het aanbieden van concrete tools, zodat ondernemers zelf met MVO aan de slag kunnen gaan. Om deze doelstelling te bereiken zijn in 2010 de volgende activiteiten ondernomen: Intensieve samenwerking met tal van ondernemersmedia, brancheorganisaties en andere externe partijen uit zowel de publieke als particuliere sector. De vernieuwde website is in het eerste kwartaal van 2010 ontwikkeld en live gegaan. Nieuwe accenten zijn een sterke segmentering naar doelgroepen, het faciliteren van een sociaal netwerk voor partners en het bieden van een portalfunctie naar satellietwebsites over gespecialiseerde onderwerpen zoals ketenverantwoordelijkheid, OESOrichtlijnen en MBO. In 2010 is de afdeling ook begonnen met het aanbieden van doelgroepgerichte digitale nieuwsbrieven, als onderdeel van de online strategie. Meer informatie over de ontwikkeling van de website en nieuwsbrieven is te vinden in de sectie over de afdeling Communicatie. Aanwezigheid op een aantal landelijke en regionale ondernemersbeurzen en -bijeenkomsten, om de mainstream MKB-ondernemer te informeren over MVO en hen te enthousiasmeren. In 2010 is een begin gemaakt met het sectorspecifiek aanbieden van communicatie-uitingen, zodat ondernemers MVO makkelijker in hun bedrijfsproces kunnen integreren. Samen met intermediairs (onder andere brancheverenigingen en Kamers van Koophandel) en adviesbureaus heeft MVO Nederland in 2010 een aantal tools ontwikkeld en verspreid, waarbij we steeds per sector de goede voorbeelden uitlichten. Ook heeft MVO Nederland een starterstoolkit ontwikkeld, met name bedoeld voor ondernemers die niet via intermediairs te bereiken zijn. 19

20 5.2 Resultaten Programma s en Projecten De inspanningen van de afdeling als geheel en van de individuele programma s leidden in 2010 tot de volgende resultaten: MVO wordt door ondernemers steeds meer gezien als een kans om hun marktpositie te versterken. Zowel in landelijke als ondernemersmedia is MVO in 2010 een regelmatig terugkerend onderwerp geweest. Met onze directe en indirecte communicatie bereikten wij minimaal ondernemers. De websites van MVO Nederland werden gewaardeerd met een ruime 7. Het aantal keren dat een webpagina van MVO Nederland werd bezocht, is toegenomen van 1,2 miljoen naar ca 1,3 miljoen. Programma s en Projecten heeft een MVO-starterstoolkit ontwikkeld, mede bedoeld voor de ondernemers die niet via intermediairs te bereiken zijn. De afdeling Programma s en Projecten voert diverse nationale en internationale programma s uit. Zij verdienen twee aparte hoofdstukken. In het volgende hoofdstuk leest u meer over de activiteiten en resultaten van de programma s met een focus op Nederland. Hoofdstuk 7 handelt over de internationale programma s. 20

21 6. Activiteiten en resultaten nationale programma s De programma s in dit hoofdstuk vallen onder de afdeling Programma s en Projecten. Zij kenmerken zich door een focus op nationaal niveau. 6.1 Brancheprogramma Het Brancheprogramma van MVO Nederland helpt brancheorganisaties om MVO te stimuleren bij hun leden. Onder begeleiding van de sectorspecialisten van MVO Nederland doorlopen zij de MVObeleidscyclus: kennismaking met MVO draagvlakcreatie beleidsvorming implementatie monitoring & evaluatie. De aangesloten brancheorganisaties worden ondersteund bij het opzetten en uitvoeren van MVO-beleid. Hiermee worden bedrijven die aangesloten zijn bij deze organisaties structureel en sectorspecifiek bewust gemaakt van het belang en de kansen van MVO. Het jaar 2010 werd afgesloten met 45 deelnemers aan het brancheprogramma, conform de in het jaarplan 2010 uitgesproken ambitie. Daarmee is het bereik van de deelnemende brancheverenigingen gestegen van tot rond de ondernemers. In 2010 zijn er 11 nieuwe brancheverenigingen toegetreden tot het brancheprogramma. MVO Nederland houdt een overzicht bij van de MVO-gerelateerde activiteiten van brancheverenigingen die bij het Brancheprogramma betrokken zijn. Dit overzicht vindt u in bijlage V. In 2010 zijn de succesvol verlopen intervisiebijeenkomsten van 2009 verder doorontwikkeld. Er zijn drie intervisiebijeenkomsten georganiseerd. De intervisiebijeenkomsten bieden de mogelijkheid om concrete ervaringen te delen en vormen een platform om gezamenlijke standpunten ten opzichte van MVO te formuleren. Thema s waren: ketenverantwoordelijkheid, ISO en MVO-tools. Deelnemers waarderen de intervisiebijeenkomsten gemiddeld met een 7 en tonen grote bereidheid om kennis uit te wisselen met andere brancheorganisaties. Voortgangsgesprekken tonen aan dat er goede stappen worden gezet bij de deelnemers (zie bijlage III) dat de samenwerking gewaardeerd wordt en dat men MVO Nederland weet te vinden wanneer nodig. Actievere benadering is echter nodig om ambities hoger te krijgen. Daarvoor zoekt MVO Nederland ook de samenwerking met andere instanties, zoals de SER. Intern wordt actief gewerkt met de MVO-beleidscyclus kennismaking, draagvlakcreatie, beleidsvorming, implementatie, monitoring en evaluatie (zie bijlage VI). Ook de deelnemers kunnen zichzelf hierin indelen. Komend jaar willen we actief naar buiten met de cyclus en meer aandacht geven aan monitoring van resultaten. Alle deelnemers aan het Brancheprogramma die partner waren zijn dit gebleven. Nieuwe partners dit jaar zijn Koninklijke Metaalunie, BRBS Recycling, Federatie Goud en Zilver, De vereniging van Evementenmakers, VERAS, NLingenieurs, Vereniging van Grootwinkelbedrijven in Textiel, Platform Promotional Products, Koninklijke Nederlandse Slagersorganisatie en Aannemersfederatie Nederland Bouw & Infra. Komend jaar verwachten we zeker 10 nieuwe partners. 21

22 6.1.1 Brancheprogramma Handel & Dienstverlening Binnen het Brancheprogramma vormen de sectoren handel en dienstverlening een apart cluster. Binnen dit cluster valt een bonte verzameling van brancheverenigingen, waaronder die voor de zakelijke, financiële en facilitaire dienstverlening en de groot- en detailhandel. Tot september 2010 was er geen sectormanager die zich bezighield met deze sectoren, waardoor er weinig activiteiten zijn uitgevoerd. Toen is een sectormanager gestart die zich de eerste maanden met name heeft gericht op het aanhalen van de contacten met bestaande relaties en enkele nieuwe partners. Daarnaast hebben zich diverse brancheverenigingen gemeld die partner wilden worden. Het partnerschap volgt veelal snel, ook wanneer de vereniging nog nauwelijks beleid had ontwikkeld op het gebied van MVO. Er was dan ook veel vraag naar ondersteuning in de beginfase, in de vorm van presentaties, persoonlijke gesprekken en intervisiebijeenkomsten. Voor de verhuisbranche is een rondetafelgesprek gehouden met enkele verhuisondernemers en Willem Lageweg dat geresulteerd heeft in een artikel in het blad Verhuizen Brancheprogramma Agribusiness Eind 2009 is het Brancheprogramma agribusiness gestart. In lijn met de doelstelling en werkwijze van het algemene Brancheprogramma van MVO Nederland wordt MVO op structurele wijze speciaal onder de aandacht gebracht van ondernemend agrarisch Nederland (food en non-food). Hierin wordt intensief samengewerkt met diverse branche- en ondernemersorganisaties in de sector. Het programma wordt projectmatig gefinancierd door het ministerie van EL&I (voorheen LNV). Met het doel om MVO te stimuleren in de agribusinessector en tegelijkertijd de reputatie van de agribusiness op dit gebied te versterken zijn in 2010 diverse (communicatie)projecten geïnitieerd, uitgevoerd en ondersteund. Activiteiten en resultaten Brancheprogramma Agribusiness Brainstormsessie MVO in de Agribusiness, i.s.m. Jeen Communicatie. Genodigden (bestuurders uit verschillende deelsectoren van de agribusiness) discussieerden op 14 september over de toekomst van duurzaamheid in de agribusiness (ketens) en brachten gezamenlijk kansen en bedreigingen in kaart. Het verslag van de discussie verscheen in de vorm van een journalistiek artikel op de speciaal voor de sector in het leven geroepen website Organisatie ondernemerscongres MVO in de Agribusiness (2 november 2010). Het congres trok ruim 200 bezoekers en werd als succesvol beoordeeld (gemiddeld gaven bezoekers het evenement het cijfer 7,5). Het verslag van de bijeenkomst vindt u op de website Lancering state-of-the-art online publicatie MVO in de Agribusiness, i.s.m. Jeen Communicatie. De uitgebreide publicatie geeft een kwalitatief beeld van de huidige stand van zaken van MVO in de agribusiness. Ook biedt zij een overzicht van praktijkvoorbeelden van 22

23 ondernemers (tekst en filmpjes). Het eindresultaat is beschikbaar op de website en werd op het congres aangeboden aan de heer Oomen (ministerie van LNV). De publicatie wordt inmiddels als lesmateriaal gebruikt door diverse hogescholen, waaronder InHolland Organisatie van workshops en voorlichtingsbijeenkomsten met diverse brancheorganisaties waaronder FNLI (bereik 45 bedrijven) en ZLTO (bereik 50 ondernemers). Ondersteuning en advisering bij LNV informatieportal voor landbouwattachés Ondersteuning DLV Plant en EVD bij de organisatie van een handelsmissie voedselverwerkende industrie naar Costa Rica en Panama. Met het doel MVO Nederland Agribusiness-proof te maken is veel energie gestoken in het verankeren van agri-kennis binnen de organisatie. Hierin is zoveel mogelijk gezocht naar kruisbestuiving met andere programma s binnen MVO Nederland. Daarnaast is veel aandacht besteed aan interne dossiervorming en is een start gemaakt met het ontsluiten van praktijkgerichte duurzaamheidsinformatie via de website van de organisatie. Het Brancheprogramma agribusiness behaalt goede resultaten. Dit blijkt o.a. uit het snel toenemende aantal organisaties en bedrijven in de sector dat zich aansluit bij het programma en het partnernetwerk van MVO Nederland Brancheprogramma Bouw en Industrie In 2010 lag de focus vooral op de bouwsector. Dit kwam tot uitdrukking in het thema Samenwerking in de bouw, dat het Brancheprogramma ondersteunde met relatiemanagement, projecten/producten, kennismanagement en communicatie. Het aantal partners in de bouw bedraagt meer dan 80, en is met 6 procent de vier na grootste partnercategorie. De industriesector is met 149 partners in het netwerk vertegenwoordigd en met 12 procent de op twee na grootste categorie. Activiteiten en resultaten Bouw en Industrie In 2010 verwelkomde het Brancheprogramma in deze sector de volgende brancheverenigingen als partner: Aannemersfederatie, VERAS, NLingenieurs, Koninklijke Metaalunie, BRBS Recycling, Federatie Goud en Zilver Ook het GBN werd versterkt met partners uit de bouwsector: Strukton, Van Nieuwpoort De volgende brancheorganisaties ontvingen in 2010 actieve ondersteuning: Manifest alsnog getekend met NRK en KVGO, NLingenieurs (gedragscode, MVO-stuurgroep), UNETO-VNI (Eco-Install workshop, themadag duurzaamheid en energie, nieuwsbrief, monitoring, div.), Bouwend NL (MVO workshops met Syntens), VERAS (MVO-beleid), Kon. Metaalunie (partnerschap, plan voor ondersteuning), FME-CWM (MVO-beleid), 23

24 VOBN (MVO-ledenvergadering), Kon. Hibin (MVO-ledenvergadering, diverse info en contacten), FOSAG (MVO-stuurgroep, div.), AFN (MVO-beleid, contacten), NKI (presentatie), KNVVK (artikel in nieuwsbrief) Er zijn nieuwe contacten gelegd met brancheorganisaties BNA (architecten), Vereniging Golfkarton, BFBN. Het Brancheprogramma heeft een presentatie / workshop gegeven voor NKI Workshop gegeven over samenwerking in de bouw op het IDH/ISCM-congres, voor ca. 20 zeer positieve deelnemers. Het Brancheprogramma was aanwezig bij het symposium UNETO-VNI over duurzaam inkopen tool Eco-Instal Deelname MVO-themadag UNETO-VNI Bestuurslidmaatschap MVO-platform UNETO-VNI: er hebben dit jaar vier vergaderingen plaats gevonden. Aanwezigheid high-level netwerkbijeenkomsten in de bouw met als doel het onder de aandacht brengen van het Brancheprogramma van MVO Nederland en het partnerschap Informatie verstrekt op MVO-branchedag van Kon. Hibin; bereik: 200 deelnemers. Inhoudelijke ondersteuning Bouwend Nederland en Syntens voor MVO-workshops voor aannemers Projecten/producten Het Materiaalketenproject (VROM) op het deelonderwerp beton is afgerond, inclusief het organiseren van een bijeenkomst met deelnemers uit de hele keten en een webdossier. 10 Workshops roadshow duurzaamheid = business ism ING, Bouwend NL, UNETO-VNI, Koninklijke Hibin en SBR bouwlokalen: er waren in totaal 330 deelnemers. Er is een samenwerkingstraject gestart op initiatief van Beco: gezamenlijke organisatie van twee bijeenkomsten over ondergrondse netwerken; voor dit traject is in 2011 een pauze ingelast; Workshop over ketensamenwerking in de bouw op het IDH/ISCM-congres, in samenwerking met NEVI en twee externe partijen. Door praktijkvoorbeelden met inkopers te delen, werd aangetoond hoe goed men kan samenwerken in de bouw. Zowel onderwerp als doelgroep zijn heel belangrijk om verder in het bouwproces samen te werken. Het Brancheprogramma volgde de ontwikkelingen op het gebied van cradle-to-cradle, onder andere door deelname aan de bijeenkomsten van het cradle-to-cradle netwerk. Op de website is het productdossier Uitgeverij gepubliceerd. Communicatie De sector Bouw en Industrie van het Brancheprogramma produceerde diverse nieuwsberichten over eigen activiteiten en die van brancheorganisaties in de bouw en industrie in de algemene nieuwsbrief van MVO Nederland en de branchenieuwsbrief. Daarnaast verschenen er meerdere artikelen in diverse 24

25 vakbladen (artikel over c2c in Ondernemen! van MKB Nederland en vakblad KNVVK (Koninklijke Vereniging voor de Koude). Ook is er een factsheet voor de bouwsector ontwikkeld. Om het belang van MVO te onderstrepen, heeft directeur Willem Lageweg een actieve bijdrage gelverd aan een aantal evenementen uit de sector bouw en industrie: Eco-Install dagvoorzitterschap, NRK artikel, presentatie Green Buildings, Dag van Duurzaam Drukwerk 6.2 Materiaalketenproject Huidige en toekomstige schaarste van grondstoffen is een hot issue dat steeds meer ondernemers zal raken. Om ervoor te zorgen dat producenten blijven beschikken over de grondstoffen die zij voor hun producten nodig hebben, is het belangrijk de productieketens zo veel mogelijk sluitend te krijgen. Het Materiaalketenproject is in 2010 gestart in opdracht van het ministerie van VROM. Dit onderzoeksproject bracht de MVO-handelingsperspectieven in kaart voor vier sectoren, namelijk: cement & beton; metalen; vlees en mobiliteit. Het Materiaalketenproject biedt zo concrete informatie aan ondernemers die hun materiaalketens willen verduurzamen. Voor elke sector is een webdossier uitgewerkt en een bijeenkomst georganiseerd met partijen in de keten. De informatie is tot stand gekomen door samenwerking met brancheorganisaties die behoefte hebben aan dergelijke informatie voor hun leden. Het Materiaalketenproject is uitgevoerd door het Brancheprogramma, in samenwerking met de afdeling Kennis en Leren. 6.3 People-programma Begin 2010 is het besluit genomen om meer aandacht te gaan besteden aan initiatieven op het terrein van mensgericht ondernemen, ook wel de P van People genoemd. Er is immers veel te doen rond mens- en werkgerelateerde thema s. Denk aan vergrijzing, de war on talent, arbeidsparticipatie, diversiteitsbeleid, het glazen plafond, een leven lang leren, het nieuwe werken en de steeds groter wordende mobiliteit op de arbeidsmarkt. Visievorming MVO Nederland heeft eerst een visie uitgewerkt voor een uit te voeren People-agenda. Deze visie is ontstaan door gesprekken met verschillende bedrijven en organisaties die zich hebben bewezen als koplopers op People-gebied (o.a. Peeze Koffie, Vitae, Vebego, Drukkerij Wedding, Antropia, Start Foundation, NIGZ en Roteb). Ook is er een adviseursraadpleging geweest. De visie is besproken en goedgekeurd door directie en bestuur van MVO Nederland, en vond zijn beslag in het visiestuk Mensgericht ondernemen, dat medio 2010 in eerste versie verscheen. De huidige versie van het visiedocument vindt u in bijlage VII. Projectontwikkeling In nauwe samenspraak met het ministerie van SZW heeft MVO Nederland een projectplan geschreven en subsidie verworven voor de overname en uitbreiding van de Pilot Werken naar Vermogen. Voor de uitvoering van dit projectplan heeft MVO Nederland nieuw talent aangetrokken via een mensgericht 25

26 werving- en selectieproces, waarbij we eerst hebben ontmoet en daarna pas beoordeeld. Tijdens een kennismakingsmiddag bij MVO Nederland over het aanstaande project gingen 26 aanwezigen onderling in gesprek over het project, de doelstellingen en de organisatie. Zo hebben MVO Nederland en de bezoekers elkaar leren kennen, waardoor deelnemers een beter beeld hebben gekregen waar ze nu voor zouden solliciteren. Productontwikkeling Op basis van gesprekken met tal van partijen zijn de eerste contouren ontstaan voor mogelijke nieuwe producten voor de partners van MVO Nederland. Een van de vormen is de MVO Expeditie, een ander is de MVO Tafel. Inmiddels is besloten om in 2011 een speerpunt te maken van het People-thema. Dit zal tot uitdrukking komen in grotere aandacht voor het thema in de communicatie van MVO Nederland en door een groeiend aantal bijeenkomsten en workshops rond de (deelgebieden van) People Activiteiten en resultaten People Ondernemers stelden MVO Nederland in 2010 veel vragen rond het People-thema maar ook de pers wist ons te vinden. Dit resulteerde in publicaties in onder meer Sp!ts, Reflex en P&O Actueel. Presentaties Tijdens diverse gelegenheden zijn presentaties gegeven op de verschillende deelthema s van de P van people. Tijdens de week van het nieuwe werken organiseerde MVO Nederland een succesvolle workshop HNW bij Seats2Meet in Utrecht. 50 deelnemers konden workshops en presentaties volgen van Ahrend, Finext, Microsoft, Conclusion, TNO en natuurlijk MVO Nederland. Andere bijeenkomsten waaraan MVO Nederland een bijdrage leverde op het People-thema: Zoetermeerse ondernemers Diversiteit 100 bezoekers Jurylid Pantar Award voor bedrijf dat beste kansen biedt aan mensen met een beperking Performa beurs in Nyenrode masterclass Leiderschap 60 bezoekers Agricongres worldcafe met verschillende people thema s 25 bezoekers Nationaal Sustainability congres presentatie over sociale innovatie 150 bezoekers International Supply Management Congres 2 worldcafe sessies met diverse People thema s 2x 40 deelnemers. 6.4 Arbeidsparticipatie: Meer Werkplekken bij Werkgevers MVO Nederland wil bedrijven stimuleren, versterken en verbinden in het mensgericht ondernemen. Onderdeel van mensgericht ondernemen is het bieden van kansen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Het project Meer Werkplekken bij Werkgevers bestaat uit twee pilotprojecten: Toonaangevende Bedrijven en Next Generation. Op zijn beurt maakt Meer Werkplekken bij Werkgevers weer onderdeel uit van de pilots Werken naar Vermogen. Sinds september 2010 voert MVO Nederland 26

27 deze projecten uit in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het project Next Generation is opgestart per en valt om die reden buiten de scope van dit jaarverslag. De projecten lopen tot 31 december Doel van project Meer Werkplekken bij Werkgevers is het verzamelen en delen van kennis en ervaring rondom de vraag: wat hebben werkgevers nodig om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen en te houden? MVO Nederland wil hiermee ook het MKB bereiken Doelstellingen Eind 2012 nemen 24 grote bedrijven en 50 MKB bedrijven deel aan het project Meer Werkplekken bij Werkgevers. Deze bedrijven gaan actief aan de slag om werkplekken vrij te maken voor mensen met een arbeidsbeperking. Ontwikkelde methodieken en best practices worden verspreid onder het bedrijfsleven in Nederland, zodat een sneeuwbaleffect ontstaat Resultaten Meer Werkplekken bij Werkgevers 2010 De periode september december 2010 heeft enerzijds in het teken gestaan van overdracht van kennis, ervaringen en netwerk van het project Toonaangevende Bedrijven door de vorige projectleider. Daarnaast is in die periode het Toonaangevende Bedrijven netwerk uitgebreid met acht bedrijven, waardoor in maart 2011 het totaal aantal deelnemers aan de werkgeversvoorhoede op het gebied van arbeidsparticipatie van arbeidsgehandicapten op 24 kwam. Daarmee is de doelstelling voor 2010 gehaald. In november 2010 zijn alle toonaangevende bedrijven samengekomen om kennis en ervaringen uit te wisselen. Ook hebben Cedris, Boaborea, Divosa, UWV en MVO Nederland een convenant gesloten, getiteld Wij werken aan werk voor iedereen. Alle deelnemende bedrijven zijn bezocht om in kaart te brengen op welk punt zij zich in het proces bevonden (van oriëntatie op het werken met arbeidsgehandicapten, werving & selectie naar het concreet in dienst hebben en houden van de persoon met een beperking). 27

28 6.5 Nationaal Stimuleringsprogramma MBO Het MBO-programma van MVO Nederland is in 2009 van start gegaan op basis van subsidie van het ministerie van VWS. Doel van het programma is om maatschappelijk betrokken ondernemen (MBO) in Nederland groter, sterker en beter te maken. Met als resultaat: meer medewerkers die vrijwilligerswerk doen én meer perspectief voor groepen in de maatschappij die wel wat steun kunnen gebruiken. Het programma loopt tot 2012 en kent zes doelstellingen: Bevorderen van MBO en met name medewerkervrijwilligerswerk binnen het bedrijfsleven. Professionaliseren van MBO-intermediairs en hun netwerk landelijk dekkend maken. Vergroten van de zichtbaarheid van MBO. Investeringen en effecten van MBO benchmarken, meten, publiceren en volgen in de tijd. Verbinden van MBO-actoren. Maatschappelijke partijen stimuleren om bedrijven te benaderen Activiteiten en resultaten MBO-programma In 2010 heeft het MBO-programma actief en concreet gewerkt aan het behalen van bovenstaande doelstellingen. Naast de resultaten over 2010 zijn in deze sectie enkele activiteiten kort uitgelicht. Een volledige weergave van de activiteiten over 2010 is te vinden in bijlage IV. Bevorderen van MBO en met name medewerkervrijwilligerswerk binnen het bedrijfsleven Onder de vlag van het MBO-programma zijn diverse workshops georganiseerd over starten en verankeren van MBO en het opzetten van in company mentorprogramma s. Er zijn acht artikelen over MBO verschenen in de algemene nieuwsbrief van MVO Nederland, en één artikel in de branchenieuwsbrief van MVO Nederland. De MBO-themapagina op mvonederland.nl is in 2010 zo n 6000 keer bezocht. Ook andere media besteedden aandacht aan MBO. In 2010 verleende het MBO-programma zijn medewerking aan artikelen en items in publicaties als NL DOET in bedrijf, P+, Pepper, Vakblad Chemie, Vakblad Verhuizen, het Financieele Dagblad, Telegraaf, Trouw, BNR Nieuwsradio en FunX. Professionaliseren van MBO-intermediairs en hun netwerk landelijk dekkend maken Centraal in het bereiken van deze doelstelling staat de website een initiatief van MVO Nederland. Deze website is in keer bezocht. Ook zijn er twee landelijke bijeenkomsten georganiseerd; een voor MBO-intermediairs (106 deelnemers, gewaardeerd met een 7,8) en een voor non-profit MBO-intermediairs (36 deelnemers, gewaardeerd met een 8,7). Vergroten van de zichtbaarheid van MBO het evenement Wereldz Alle activiteiten van het MBO-programma dragen bij aan dit doel maar het speerpunt voor het behalen van deze doelstelling was het evenement Wereldz. Dit evenement vond plaats op 8 november 2010 en werd georganiseerd in samenwerking met Rabobank, het Oranje fonds en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het evenement trok 621 bezoekers (doel: 500) en werd 28

29 gewaardeerd met een 7,2. Tijdens het evenement verzorgde MVO Nederland onder auspiciën van het MBO-programma 13 workshops en 9 dialoogtafels. Meer informatie over het evenement is te vinden op Investeringen en effecten van MBO benchmarken, meten, publiceren en volgen in de tijd Deze doelstelling wordt nagestreefd met het initiatief Nationale MBO Monitor, ondersteund door de website Deze website bevat online vragenlijsten, toegesneden op 3 verschillende doelgroepen. Daarnaast heeft het MBO programma een onderzoek laten uitvoeren onder 2000 MKB-bedrijven. De resultaten hiervan zijn tijdens het Wereldz-evenement gepubliceerd. Verbinden van MBO-actoren & Maatschappelijke partijen stimuleren om bedrijven te benaderen In 2010 bleek het nog te vroeg om deze doelstellingen op een betekenisvolle manier na te streven. Daarom is besloten deze doelstellingen door te schuiven naar Inmiddels heeft MVO Nederland de lancering aangekondigd van een Nationaal Platform MBO-coalities, waarbinnen bedrijven kunnen samenwerken om hun MBO-inspanningen te coördineren en het rendement ervan zo te vergroten. 6.6 Informatiepunt Duurzaam Inkopen voor Bedrijven Het project heeft als doel bedrijven te stimuleren en te faciliteren bij het toepassen van de duurzaam inkoopcriteria van de overheid. Het project loopt van september 2010 tot en met augustus 2012 en wordt gefinancierd door het ministerie I&M. De focus binnen dit project lag in 2010 op de sociale voorwaarden die overheden via hun aanbestedingen aan bedrijven gaan opleggen. De sociale voorwaarden zijn gericht op het verbeteren van arbeidsomstandigheden en mensenrechten in internationale productieketens. De voorlichting hierover komt in de loop van 2011 op gang zodra de overheid deze voorwaarden heeft vastgesteld. Inmiddels is al wel een helpdesk ingericht, is er een webdossier gepubliceerd en is een handleiding voor bedrijven in ontwikkeling voor het toepassen van de sociale voorwaarden. 6.7 Regioprogramma Het Regioprogramma is in 2010 stopgezet als gevolg van de herallocatie van de overheidssubsidie. Er worden mogelijkheden onderzocht om het Regioprogramma, al dan niet in gewijzigde vorm, een nieuwe impuls te geven in

30 7. Activiteiten en resultaten internationale programma s Deze programma s kenmerken zich door een internationale focus, met name gericht op ontwikkelingslanden en opkomende markten. 7.1 Programma Ontwikkelingslanden Het Programma OntwikkelingsLanden (OL-programma) heeft tot doel om kennis rond internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen (IMVO) te ontwikkelen en te delen. Belangrijke thema s in dit kader zijn eerlijke handel, corruptie, base of the pyramid en internationale arbeidsomstandigheden. Het OL-programma is in 2009 opgestart met behulp van subsidie door het ministerie van Buitenlandse Zaken en loopt tot Het programma wordt met 4 fte uitgevoerd Activiteiten en resultaten Programma Ontwikkelingslanden In 2010 is er een enquête rond het thema ketenverantwoordelijkheid (over ontwikkelingssamenwerkingsthema s zoals arbeidsomstandigheden, diversiteit en kinderarbeid) uitgevoerd onder internationale ondernemers, in samenwerking met totaal 27 brancheorganisaties. Een viertal branches heeft naast het rapport ook een sectorspecifieke rapportage opgevraagd. Er zijn contacten gelegd met nieuwe brancheorganisaties (in gesprek met Scheepsbouw Nederland, VACO, NVMP en specifiek in het kader van de klimaataanpak met NWP en Duurzame Energiekoepel). Door representatie (stands, presentaties, workshops) op diverse sector- en regiospecifieke evenementen zijn ruim 650 ondernemers direct bereikt (outputdoelstelling: 500). Base of the Pyramid Het project Base of the Pyramid (extern gefinancierd door provincie Utrecht) zijn gezamenlijk met het bedrijfsleven in Utrecht de marktkansen verkend voor een specifieke regio in Zuidoost India. Behoeften van de arme lokale bevolking/potentiële consumenten werden geïnventariseerd en zijn als uitgangspunt genomen om de marktkansen te verkennen. Het project is uitgevoerd in samenwerking met CREM, Habitat for Humanity en COS Utrecht. Uit het onderzoek bleek grote behoefte aan communicatiemiddelen en ict-producten, financiële dienstverlening en watervoorziening. Het project Base of the Pyramid is afgerond met de ontsluiting van de resultaten (workshop, 3 sectorspecifieke handboeken Base of the Pyramid innovaties voor ruim 20 bedrijven) op de websites van MVO Nederland en BoP Inc. Productontwikkeling In de zomer 2010 is een telefonisch behoeftenonderzoek uitgevoerd onder Nederlandse bedrijven die zaken doen in en met ontwikkelingslanden. Hen is gevraagd welke vragen en behoeften zij hebben op het gebied van MVO in ontwikkelingslanden. De uitkomsten van dit behoeftenonderzoek worden gebruikt om richting te geven aan de ontwikkeling van producten: thematische leerkringen, tools om 30

31 MVO te verwerken in businessplannen en een MVO-implementatie instrument waarmee een bedrijf stappen kan zetten in MVO. MVO Beleidstool In opdracht van de EVD is in samenwerking met NCP OESO Richtlijnen een MVO beleidstool ontwikkeld. Primair bedoeld voor PSI bedrijven, maar deze kan tevens worden gebruikt door andere bedrijven. Middels deze tool kunnen internationaal actieve bedrijven een realistisch en uitvoerbaar MVO beleid opstellen. De MVO beleidstool is van start gegaan in januari CSR Passport en behoeftenonderzoek onder buitenlandse posten Het CSR Passport is een folder in de vorm van een Nederlands paspoort, speciaal ontwikkeld voor alle Nederlandse posten/ambassades om medewerkers te informeren over het IMVO-beleid van Nederland. In de praktijk is het een zeer waardevol communicatiemiddel gebleken. Ambassades reiken het CSR Passport veelvuldig uit aan het lokale bedrijfsleven en politici, waardoor het bereik ervan veel groter is geworden dan oorspronkelijk voorzien. Het CSR passport dient ook mede ter versteviging van de goede naam van Nederland in het buitenland. Het CSR-passportproject is gefinancierd door het ministerie van BZ en DDE. De verspreiding van het CSR-passport is gevolgd door een onderzoek bij alle posten in het buitenland om te inventariseren wat de behoeften op het gebied van MVO zijn van medewerkers op deze posten. Een van de belangrijkste conclusies van het onderzoek was de behoefte aan een online informatiepunt voor Nederlandse medewerkers van posten. MVO-portal voor posten. Naar aanleiding van bovengenoemd onderzoek is vanuit de ministeries (voorheen) LNV en BZ een initiatief gestart voor de ontwikkeling van een online platform waar primair het personeel van posten kennis en ervaringen kan halen en delen op het gebied van MVO draagvlakcreatie. Secundair kan het platform ook de dialoog tussen NGO s, bedrijfsleven en het personeel van posten lokaal en mogelijk internationaal faciliteren. Status per ultimo 2010: in verkenning /ontwikkeling. MVO Nederland is kennisleverancier en treedt op als overal adviseur op inhoud, vormgeving, proces en communicatie. Kennis en website In verband met de komst van de nieuwe website van MVO Nederland, is veel tijd geïnvesteerd in het overzetten, herschrijven, aanvullen en valideren van kennis. Ontwikkeling en ontsluiting van nieuwe informatie en instrumenten over internationaal MVO en Ontwikkelingslanden: Biodiversiteit en grondstoffenschaarste, Base of the Pyramid, Corruptie, Eerlijke handel, Energie en Klimaat, Ketenverantwoordelijkheid, Kinderarbeid, Mensenrechten (incl. gender/gelijke rechten) en internationale arbeidsomstandigheden. Daarnaast zijn er 25 extra praktijkvoorbeelden ontwikkeld en ontsloten. Daarmee staan er eind 2010 in totaal 53 internationale MVO praktijkvoorbeelden op de website van MVO Nederland. 31

32 7.2 Programma Communicatie OESO-richtlijnen De OESO-richtlijnen maken duidelijk wat de Nederlandse overheid van internationaal actieve bedrijven verwacht op het gebied van MVO. Ze bieden een handvat voor gedragscodes van ondernemingen om met maatschappelijke kwesties als kinderarbeid, milieu en corruptie om te gaan. De communicatie over de OESO-richtlijnen wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van EL&I. Na een positieve evaluatie van het Nederlandse NCP (Nationaal ContactPunt) in 2010, is het verzorgen van de communicatie voor een nieuwe periode van 3 jaar aan MVO Nederland gegund. Het programma omvat 1 fte Activiteiten programma communicatie OESO-richtlijnen 2010 MVO-missie In september 2010 heeft het programma communicatie OESO-richtlijnen meegewerkt aan een 12- daagse MVO-missie aan China. Daarbij is een inhoudelijke bijdrage geleverd aan het MVO-evenement van Bencham (Benelux Chamber of Commerce) en is het personeel van de Nederlandse ambassade en consulaten in China voorgelicht over MVO, de OESO-richtlijnen en het NCP. Ook zijn de behoeftes rond MVO bij verschillende stakeholders verkend en is een begin gemaakt met het in kaart brengen van een lokaal MVO ondersteuningsnetwerk voor het Nederlandse bedrijfsleven in China Presentaties Er zijn presentaties gegeven over OESO, NCP en MVO voor: de wereldwijde inkoopdirecteuren van DSM, de ondernemingsraden van 50 multinationals (Stichting MNO), 600 deelnemers aan het congres Internationaal MVO van stichting IDH, door voormalig staatssecretaris van Economische Zaken Frank Heemskerk 25 deelnemers aan een conferentie van MVO Nederland voor grote bedrijven, door voormalig FNV-voorzitter Lodewijk de Waal. Communicatie Het communicatieprogramma OESO-richtlijnen heeft zijn sectorale aanpak in 2010 gehandhaafd, door proactief contact te zoeken met brancheorganisaties om zo het MKB optimaal te bereiken. In 2010 heeft het NCP contact onderhouden met 25 brancheorganisaties. Het communicatieprogramma OESO-richtlijnen heeft meegewerkt aan de totstandkoming van de Navigator MVO-richtlijnen in 2010, een online tool waarmee bedrijven gedragscodes en keteninitiatieven kunnen selecteren binnen hun sector. De tool laat zien in hoeverre de OESO-richtlijnen worden afgedekt met deze gedragscodes en initiatieven. In opdracht van het programma Private Sector Investeringen (PSI) van NL EVD Internationaal heeft het communicatieprogramma OESO-richtlijnen een toolbox ontwikkeld waarmee bedrijven een MVObeleidsplan kunnen maken op basis van de OESO-richtlijnen. Zo n MVO-beleidsplan is verplicht voor ondernemers die voor deze subsidieregeling in aanmerking willen komen. 32

33 In samenwerking met het NCP en met MVO Nederland heeft de EVD een MVO-boekje ontwikkeld voor het MKB in het buitenland. Het NCP heeft meegewerkt aan het CSR passport, uitgegeven voor Nederlandse ambassades. Deze publicatie is beschikbaar in het Engels, Frans en Spaans. De OESO-richtlijnen en informatie over de werking van het NCP zijn geïntegreerd in de diverse pagina s over Internationaal MVO op MVO Nederland onderhoudt de NCP-website Voorlichting en workshops Als onderdeel van handelsmissies naar Brazilië, China, de Perzische Golfstaten, India, Rusland Vietnam, Panama, Peru en Zuid-Afrika is ook een groot aantal Nederlandse MKB-bedrijven voorgelicht over IMVO en de OESO-richtlijnen. Voor de EVD is een nieuw, geavanceerd trainingsprogramma ontwikkeld, bestaande uit workshops en rollensimulaties over specifieke thema s zoals kinderarbeid, milieu en corruptie. Deze trainingen zullen jaarlijks worden gegeven. Het NCP onderhoudt twee keer per jaar contact met haar stakeholders via stakeholdersbijeenkomsten. Aan de bijeenkomsten in 2010 namen gemiddeld 30 personen deel uit het georganiseerde bedrijfsleven en brancheverenigingen, NGO s en vakbonden en de overheid. 7.3 Internationaal Brancheprogramma / Opkomende markten Het Internationaal Brancheprogramma (ook wel bekend onder de naam Programma Opkomende Markten) staat ondernemers bij met MVO-kennis op de terreinen internationaal investeren, importeren en exporteren met een focus op opkomende markten. Het project is gestart op 1 oktober 2009 en loopt tot 1 oktober Het programma ontvangt financiering van het Ministerie van EL&I. Het primaire doel van het Internationaal Brancheprogramma is om het bedrijfsleven te ondersteunen in zijn ambitie om, conform het SER Internationaal MVO-initiatief, zelf invulling te geven aan ketenverantwoordelijkheid. Daartoe zal MVO en internationale ketenverantwoordelijkheid worden ondersteund in een significant aantal Nederlandse sectoren. Dit gebeurt in beginsel op verzoek van of in aansluiting op initiatieven van brancheorganisaties Activiteiten Internationaal Brancheprogramma In 2010 zijn kennismakingsgesprekken en voortgangsgesprekken met diverse brancheorganisaties gevoerd om behoeften te bepalen en vervolgstappen te definiëren, o.a. FME, NRK, VACO, EFSA, PPP, VFI, Metaalunie, Modint, VNMI, CBW Mitex, etc. 33

34 Het Stappenplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen is in 2010 herzien. Er is een Ketensimulator ontwikkeld (interactieve workshop). Er is een Verantwoord Inkopen Test ontwikkeld. Het Internationaal Brancheprogramma heeft presentaties gehouden en workshops georganiseerd tijdens diverse evenementen, zoals de Internationale Handelsdag van KvK, ledenvergaderingen van brancheorganisaties en bijeenkomsten van de SER. Webdossier Inkoop & Keten ontwikkeld en regelmatig geactualiseerd. Er zijn in 2010 verschillende productdossiers ontwikkeld (bijvoorbeeld beton, cosmetica, metalen). Dossiers voor speelgoed, rubber en elektronica zijn in ontwikkeling. Beperkt gevoel van urgentie bij brancheorganisaties Het opzetten van nieuwe activiteiten is in 2010 bij veel brancheorganisaties moeizaam gebleken. Uit de gesprekken met de brancheorganisaties bleek dat er nauwelijks sprake is van een actieve vraag (of gevoel van urgentie) op het thema ketenverantwoordelijkheid (uitzonderingen zijn bijvoorbeeld VFI en PPP). Ook hebben de brancheorganisaties vrijwel nog geen eigen activiteiten opgestart (uitzonderingen zijn bijvoorbeeld VNCI en Modint). NB: andere (agro) sectoren kennen wel al vrij veel initiatieven op ketenverantwoordelijkheid, bijvoorbeeld in de bakkerijsector (VBZ), diervoedersector (Nevedi), houtsector (VVNH) en de natuursteensector (ABN). Deze sectoren vallen echter buiten de scope van het Internationaal Brancheprogramma. Er zijn meerdere oorzaken aan te wijzen voor het ontbreken van een actieve vraag bij brancheverenigingen: niet ervaren van externe druk op het thema ketenverantwoordelijkheid; gebrek aan interesse bij de branche of bij de leden van de branche; gebrek aan tijd/capaciteit door hoge werkdruk; weinig beslissingsbevoegdheid van branchevertegenwoordigers; traag werkende interne organisatie of bestuursstructuren. Bij ongeveer 10 brancheorganisaties heeft het initiatief van MVO Nederland in 2010 wel geleid tot - plannen voor verdere samenwerking op het thema ketenverantwoordelijkheid (zie eerste kolom van onderstaande tabel). Dit varieert van beloften om in de komende maanden activiteiten op te starten, tot het publiceren van een artikel in een branchemagazine, tot het inhoudelijk uitgebreid ondersteunen bij het ontwikkelen van een branchespecifieke gedragscode of stappenplan. Tabel: Overzicht van alle brancheorganisaties waarmee gesprekken zijn gevoerd in de periode oktober 2009 t/m juni 2011) 34

35 Gesprek(ken) zijn gevoerd, enige vervolgactiviteiten zijn gestart of ingepland Federatie NRK (rubber- en kunststofindustrie) VACO (banden en wielen) Metaalunie (metaalverwerkende MKB bedrijven) Modint (producenten mode, interieur, tapijt en textiel) PPP (promotionele artikelen) EFSA (floral & lifestyle products) VNMI (metallurgische industrie) VFI (fondsenwervende instellingen) FME (technologische industrie) VACO (banden en wielen) VMRG (metalen gevels en kozijnen) Ornes (speelgoed producenten) Gebra (speelgoed detailhandel) Kennismakingsgesprek is gevoerd, (nog) geen verdere samenwerking Uneto-VNI (installatiebedrijven) VIVO (importeurs verre oosten) VNCI (chemische industrie) VLM (milieutechnologie) HBD (hoofdbedrijfschap detailhandel) CBW-Mitex (detailhandel mode, wonen, schoenen, sport) VGT (groothandels textiel) Fenedex (exporterende bedrijven) DiBeVo (diervoeder en benodigdheden) Tuinbranche NL OfficeWorld (kantoorartikelen) Scheepsbouw NL VNNI (natuursteen importeurs) ICT Office (software & hardware) 35

36 8. Kennis en Leren In het najaar van 2009 is een start gemaakt met de ontwikkeling van een nieuwe strategische visie op de kennisfunctie van MVO Nederland. Dit leidde tot de oprichting van Kennis en Leren als zelfstandige afdeling in mei In deze afdeling zijn de voorheen zelfstandig werkende kennismanagers samengevoegd. De afdeling Kennis en Leren telt 6 medewerkers. Kennis en Leren wordt deels bekostigd uit de basisfinanciering, deels uit projectfinanciering. MVO Nederland hecht er veel waarde aan dat de onafhankelijkheid van de geproduceerde kennis gewaarborgd blijft. In 2010 heeft Kennis en Leren een belangrijke professionaliseringsslag gemaakt in de vorm van de ontwikkeling van een kennismanagementsysteem (KMS) een uitgebreide kennisdatabase met gevalideerde kennis over de voor MVO Nederland meest relevante thema s (energie, mensenrechten etc), bedrijfstakken (bouw, detailhandel), producten (hout, soja, drukwerk), bedrijfsprocessen (inkoop, marketing), regio s (China, India) en trends & ontwikkelingen (Het Nieuwe Werken, ISO 26000). Alle medewerkers van MVO Nederland hebben toegang tot het KMS. Zij gebruiken deze kennis als bron voor doelgroepgerichte informatie, die zo veel mogelijk bedrijfs-, branche- en themaspecifiek wordt aangeboden. Daarnaast is in 2010 ook een start gemaakt met investeren in een lerende organisatie, waarbij alle medewerkers over kennis en vaardigheden beschikken die zij nodig hebben om hun functie uit te voeren. Er is gewerkt aan een inhoudelijk inwerkprogramma, en aan de opzet van een intern lerenprogramma waarin medewerkers hun inhoudelijke kennis delen met collega s (via lunchbijeenkomsten). De uitvoering van deze plannen staat op de rol voor Kennis en Leren onderhoudt informele samenwerkingsverbanden, voornamelijk met kennishouders. Zo werkt de afdeling samen met het NEN, de EVD, hogescholen en universiteiten, maatschappelijke organisaties, ministeries, etc. 8.1 Activiteiten en resultaten Kennis en Leren 2010 Kennis en Leren voorziet dagelijks in MVO-informatie op maat, ten behoeve van samenwerkingspartners (bedrijven, brancheorganisaties), online en offline communicatie, media en de interne organisatie. Ten behoeve van de nieuwe website zijn tientallen kennisdossiers ontwikkeld op MVO-thema s, bedrijfstakken, producten, bedrijfsprocessen en trends & ontwikkelingen. Deze zijn te vinden op de website van MVO Nederland De database met praktijkvoorbeelden is uitgebreid en verbeterd. Momenteel zijn er ruim 150 praktijkvoorbeelden van bedrijven. In 2010 zijn 50 praktijkvoorbeelden aan de database toegevoegd, waarvan 25 over bedrijven die zich richten op internationaal MVO (IMVO). Er is onderzoek uitgevoerd naar de duurzaamheid van Nederland t.o.v. de EU en de rest van de wereld en naar de MVO-prestaties van het Nederlandse bedrijven ten opzichte van buitenlandse bedrijven. Hiervan verschenen in het najaar 2010 twee rapporten. 36

37 In 2010 heeft Kennis en Leren via de helpdesk 1115 vragen ontvangen, waarvan 730 inhoudelijk van aard waren; significant meer dan in de doelstelling van 2010 werd omschreven. In 90% van de gevallen zijn de vragen binnen drie werkdagen beantwoord. Een ruime meerderheid van de vragen werd gesteld door bedrijven. Andere partijen die MVO Nederland vragen stellen zijn studenten, maatschappelijke organisaties, overheden en een klein aantal particulieren. Naast deze vragen zijn ongeveer 1440 persberichten verwerkt/ geborgd. Een doelstelling van kennis en leren is het ontwikkelen van een inhoudelijke visie op kernthema s gerelateerd aan MVO. In 2010 is onder andere gewerkt aan visieontwikkeling op het gebied van MVO-certificering en keurmerken, MVO-beleid ontwikkelen, MVO-prestaties zichtbaar maken, ISO 26000, MVO in de zorg en MVO in de retail. Op verzoek van het ministerie van VROM (nu I&M) is een brainstorm georganiseerd met alle partijen die zich in opdracht van de landelijke overheid of de Europese Unie bezighouden met bedrijven en biodiversiteit. Het resultaat hiervan is een verbeterde afstemming tussen deze partijen. Kennis en Leren vertegenwoordigt MVO Nederland in de werkgroep Zelfverklaring ISO Er is een inventarisatie gemaakt over de duurzaamheid van Nederland en Nederlandse bedrijven ten opzichte van andere landen door een overzicht van verschillende ranglijsten te verzamelen. Kennis en Leren heeft diverse trends en ontwikkelingen gesignaleerd binnen het MVOspeelveld (als input voor presentaties en persdoeleinden). 37

38 9. Communicatie In 2010 was de maatschappelijke aandacht voor MVO onveranderd groot. De inspanningen van de afdeling Communicatie zijn er dan ook op gericht te voorzien in deze behoefte aan informatie en inspiratie. De afdeling was ultimo 2010 bemenst met 7,1 fte, een forse toename ten opzichte van Deze toename heeft te maken met een verschuiving binnen de organisatie: de communicatiefuncties van Programma s en Projecten en het Brancheprogramma zijn per bij de afdeling Communicatie ondergebracht. De afdeling Communicatie werkt nauw samen met de andere afdelingen. De communicatiestrategie is gericht op de pijlers ondernemersmedia, evenementen en de website. In 2010 was er veel aandacht voor onderstaande thema s. Daar werd dan ook intensief over gecommuniceerd: starten met MVO een branche- of sectorgerichte aanpak van MVO het verankeren van MVO in alle bedrijfsactiviteiten internationale ketenverantwoordelijkheid/duurzaam inkopen MVO en de recessie resp. economisch herstel Door reductie van de basissubsidie in 2009 zijn actieve persactiviteiten in 2010 onder druk komen te staan, hoewel MVO Nederland de weg naar externe media goed weet te vinden, met name door de plaatsing van columns en opiniërende stukken van de hand van directeur Willem Lageweg. 9.1 Resultaten Communicatie De resultaten van de afdeling Communicatie laten een stijgend bereik zien van MVO Nederland, zowel naar de directe doelgroep als via diverse externe publicaties. In 2010 heeft de website pageviews gegenereerd, een stijging van 9 procent ten opzichte van Er zijn in algemene nieuwsbrieven verstuurd. Ultimo 2010 ontvingen 4921 mensen de nieuwsbrief. Het openingspercentage van de nieuwsbrief bedraagt gemiddeld 32 procent. Dat is hoger dan het gemiddelde voor de non-profit sector (20,4 procent). Er is een wervingscampagne opgezet en uitgevoerd met Annemarie van Gaal als boegbeeld. Dit resulteerde in de aanmelding van 68 nieuwe partners. De aandacht van andere media in 2010 voor MVO Nederland en haar activiteiten vertegenwoordigde een mediawaarde van minimaal ,- 9.2 Activiteiten Communicatie De afdeling Communicatie functioneert over het algemeen ondersteunend aan concrete activiteiten van MVO Nederland, zoals opgesomd bij de hoofdstukken over de andere afdelingen. Corporate communicatie is de hoofdtaak van de afdeling. Dit omvat het onderhouden van contacten met de pers 38

39 en samenwerkingsverbanden met andere publicaties die zich positioneren op het snijvlak van duurzaamheid en ondernemen. De afdeling verzorgt en coördineert ook externe media-exposure, onder meer via vaste columns van de hand van directeur Willem Lageweg in publicaties als Pepper, P+ en Berichten Buitenland. Daarnaast verschijnen stukken van zijn hand met enige regelmaat in het Financieele Dagblad en in een brede waaier aan branchepublicaties en bedrijfsbladen. Daarmee is het daadwerkelijke bereik van MVO Nederland een veelvoud van het publiek dat MVO Nederland via de eigen kanalen bedient De website In 2010 is de website van MVO Nederland vernieuwd, zowel technisch als inhoudelijk. Zo draait tegenwoordig op een open source CMS, dat beter schaalbaar en gebruikersvriendelijker is dan de oplossing die voorheen in gebruik was. Voor de content is een zogenaamde docentstrategie als uitgangspunt genomen. Dit betekent dat MVO Nederland als een digitale docent fungeert die de gebruikers van haar website op eenvoudige en snelle wijze de gevraagde en gerelateerde informatie toont. MVO Nederland geeft daarbij geen waardeoordeel over de aangeboden kennis. Het is aan de bezoeker zelf om te bepalen wat het meest relevant voor zijn eigen situatie is. Deze docentstrategie heeft de indeling van de nieuwe site en zijn inhoud bepaald. Die kent nu drie kolommen: Leren, voor de bezoeker die meer over MVO te weten wil komen, in de breedste zin van het woord. Zowel voor ervaren als nieuwe gebruikers. Doen, voor de ondernemer die MVO wil implementeren. Netwerken, voor de ondernemer die ervaringen wil delen en uitwisselen met gelijkgestemden. Tijdens het opnieuw indelen van de content voor de site is deze bijgewerkt en aangevuld waar nodig. Alle kennis is herschreven voor het web voor de doelgroep ondernemers. De nieuwe website geeft voor 15 sectoren concrete informatie, stappenplannen, voorbeelden, netwerken en keurmerken. Ook bevat de website informatie over de MVO-aspecten van uiteenlopende bedrijfsprocessen en is er een schat aan dossierkennis te lezen over grondstoffen en producten. Op de homepage kan de ondernemer via een branchekeuzetool direct doorklikken naar de voor hem relevante informatie. De website biedt de partners van MVO Nederland de mogelijkheid zich te profileren. Zij kunnen zelf inloggen op het CMS en hun eigen bedrijfsprofiel invullen, hun MVOactiviteiten opsommen, hun evenementen aankondigen en aanbiedingen publiceren die interessant kunnen zijn voor andere partners van MVO Nederland. Bovendien kunnen organisaties zich via de website van MVO Nederland als partner inschrijven. Zo kan duurzaam Nederland zich van zijn beste kant laten zien en andere ondernemers inspireren en op weg helpen. 39

40 De website van MVO Nederland werd in keer bezocht (in 2009: keer, een stijging van 6%). Gemiddeld is dat keer per maand. Vanaf 4 mei 2010, de datum dat de huidige versie live ging, werden er 179 nieuwsberichten op de website geplaatst door MVO Nederland zelf. Via een RSS-feed kwamen nog eens 1750 nieuwsberichten voorbij. In dezelfde periode zijn bovendien 350 agenda-items geplaatst. Er werden pagina s opgevraagd, een lichte stijging ten opzichte van 2009 ( ). figuur: overzicht van MVO-thema's op de website Ketenportal De website van MVO Nederland herbergt ook de Ketenportal, een initiatief van het ministerie van EL&I in samenwerking met het programma Opkomende Markten. Dit gebeurde in opdracht van de Tweede Kamer, naar aanleiding van kamervragen over productieketens. Oorspronkelijke doelstelling was een aparte website waarmee productieketens ontsloten zouden kunnen worden. Om het beschikbare budget voor de te ontwikkelen Ketenportal effectiever te kunnen aanwenden, is besloten de 40

41 Ketenportalinformatie te ontsluiten via de website van MVO Nederland. Zo is bovendien voorkomen dat er weer een extra loket voor ondernemers werd gecreëerd. Sectorspecifieke informatie is ontsloten door middel van de integratie van de Ketenportal in de MVO Nederland website. Er zijn specifieke productdossiers ontwikkeld voor ontwikkelingslanden, waaronder natuursteen, vlees, soja (en veevoer), thee, koffie, palmolie, katoen, hout, cacao, papier, elektronica en metaal. De productdossiers werden in 2010 goed bezocht met totaal bezoekers. De dossiers over katoen (1.464) en cacao (1.192) zijn het drukst bezocht. De themadossiers (met grotendeels IMVO informatie) zijn maal bekeken. De totstandkoming van deze gespecialiseerde content is mogelijk gemaakt door de MVO Nederland-programma s Ontwikkelingslanden en Opkomende Markten Nieuwsbrieven In 2010 verzond MVO Nederland 25 nieuwsbrieven naar de algemene verzendlijst, plus 3 nieuwsbrieven in het kader van de wervingscampagne met Annemarie van Gaal. Medio 2010 heeft een grote opschoonactie van het mailbestand plaatsgevonden, als onderdeel van de migratie naar een nieuw verzendplatform. Hierdoor daalde de adressenlijst van 5696 ontvangers naar 4924 ontvangers Sindsdien groeit de adressenlijst weer gestaag. Het openingspercentage van de nieuwsbrief sinds de migratie bedraagt gemiddeld 32 procent. Dat is hoger dan het gemiddelde voor de non-profit sector (20,4 procent). Naast de algemene, tweewekelijkse nieuwsbrief verstuurde MVO Nederland een aantal sector- of doelgroepgerichte nieuwsbrieven, onder andere naar brancheorganisaties en ten behoeve van het MBO-programma, de nieuwjaarsmeeting, de koplopersbijeenkomsten en andere evenementen van MVO Nederland Media In 2010 was er aandacht voor MVO Nederland (en haar doelstellingen) in meer dan 280 perspublicaties met een gemiddelde maandelijkse mediawaarde van grofweg ,- fluctuerend tussen de circa (januari) en meer dan ,- (maart, september). De totale mediawaarde over 2010 bedraagt ruim ,-. MVO Nederland leverde inhoudelijke bijdragen aan management-, ondernemers- en duurzaamheidsmagazines, verscheen in landelijke media als De Telegraaf, Het Financieele Dagblad, De Volkskrant, Trouw en NRC Handelsblad, in diverse regionale kranten en in een veelheid aan landelijke vakmedia voor verschillende branches, van overheden tot financiële dienstverlening, van agribusiness tot bouw- en facilitaire bedrijven. Trouw plaatste MVO Nederland-directeur Willem Lageweg op nummer 28 van haar lijst van De Duurzame 100. Alle partners van MVO Nederland ontvangen het MVO-vakblad P+ (oplage >25.000, verschijnt elke twee maanden) gratis. In elke uitgave van P+ en zijn bijdragen opgenomen van MVO Nederland, evenals in de publicatie Pepper (verschijnt tweemaandelijks, oplage 7500). 41

42 Als boegbeeld van MVO Nederland was Willem Lageweg in 2010 meerdere malen te gast bij onder andere BNR Nieuwsradio. Naar aanleiding van het Future Leaders Event wijdde Het Financieele Dagblad een 32 pagina tellende Special aan het onderwerp Een duurzaam Nederland in 2025 onder de titel Gedurfde Ambitie Social Media In 2010 heeft MVO Nederland de inzet van social media uitgebreid. MVO Nederland stimuleert het gebruik van Twitter door haar medewerkers. Gedetailleerde statistieken over de inzet van social media zijn in 2010 niet verzameld, onderstaande cijfers dienen ter indicatie. Twitter. MVO Nederland twittert sinds medio Twitter wordt gebruikt om aankondigingen van nieuwsberichten door te plaatsen en om in dialoog te gaan met volgers en andere tweeps die MVO Nederland noemen in hun tweets. Vacatures worden ook mede via Twitter wereldkundig gemaakt. Het gebruik van Twitter geeft MVO Nederland beter inzicht in wat er leeft onder MVO-minded Nederland. Ook directeur Willem Lageweg is actief op Twitter, evenals een substantieel aantal medewerkers van MVO Nederland. In 2010 verzond MVO Nederland ongeveer 500 tweets, waarmee ultimo 2010 ongeveer 2500 volgers werden bereikt. LinkedIn MVO Nederland beheert op LinkedIn de groepen Partners van MVO Nederland (300 leden) en Brancheprogramma MVO Nederland (40 leden). Het bedrijfsprofiel van MVO Nederland kent ultimo 2010 ongeveer 500 volgers. Facebook Sinds medio 2010 is MVO Nederland ook te vinden op Facebook. Op de profielpagina van MVO Nederland worden geselecteerde nieuwsberichten doorgeplaatst Evenementen In 2010 heeft MVO Nederland een tiental activiteiten, evenementen en bijeenkomsten voor partners georganiseerd, variërend in grootte van enkele tot honderden deelnemers. Voorbeelden zijn de Meet & Greets voor nieuwe partners, de workshops Aan de slag met het nieuwe werken en Maatschappelijk verantwoord inkopen in China, de Henk van Luijk-lezing en het Nieuwjaarsevent. Over de laatste twee events leest u hieronder meer. Nieuwjaarsevent 2010 Samen met Initiatief Duurzame Handel (IDH) organiseerde MVO Nederland op 18 januari 2010 in de Van Nelle Ontwerpfabriek in Rotterdam een Nieuwjaarsevent rondom het thema transparantie, waar 546 deelnemers op af kwamen. Onderneemster Annemarie van Gaal trad op als gastvrouw. Tijdens dit event reikte staatssecretaris Frank Heemskerk van Economische Zaken de Transparantieprijs 2009 uit 42

43 aan de Rabobank, de onderneming die haar MVO-activiteiten in 2009 het beste verantwoordde in haar jaarverslag. Directeur Giuseppe van der Helm van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VDBO) bood op zijn beurt staatssecretaris Heemskerk het eerste exemplaar aan van Sustainable remuneration, een onderzoek naar de koppeling tussen bonussen en duurzaamheidsprestaties van bedrijven. Het Nieuwjaarsevent was in 2010 groter van opzet dan het jaar ervoor, wat tot uitdrukking kwam in een fors gestegen bezoekerstaantal: 546 tegenover 275 in het jaar Ook de waardering van het evenement steeg, van een 7,1 in 2009 naar een 7,4 in mensen schreven zich in voor de nieuwsbrief van MVO Nederland naar aanleiding van het evenement. Eerste Henk van Luijk lezing Op 30 juni 2010 vond de eerste Henk van Luijk lezing plaats, georganiseerd in samenwerking met Nyenrode Business Universiteit. Prof. dr. Henk van Luijk ( ) was een pionier in de Europese bedrijfsethiek en hij geldt als de nestor van de bedrijfsethiek in Nederland. Hij was van 2004 tot 2008 bestuurslid van MVO Nederland. Met zijn scherpe en onafhankelijke geest heeft hij een belangrijke bijdrage geleverd aan de koers van MVO Nederland. Professor Joanne Ciulla (University of Richmond) verzorgde de eerste Henk van Luijk lezing. De lezing trok ca 100 bezoekers. 43

44 10. Bedrijfsvoering, personeel en bestuur 10.1 Personeelsbestand & verloop In 2010 zijn 37 reguliere medewerkers in dienst geweest (geheel of voor een deel van 2010), aangevuld met 6 externen op freelance, uitzend- of detacheringsbasis. In 2009 waren dat er respectievelijk 29 en 3. Er zijn 14 nieuwe medewerkers aangenomen. 5 medewerkers hebben de organisatie verlaten. De verdeling man/vrouw bij MVO Nederland is 22 respectievelijk 78 procent. Van de 9 leidinggevende posities worden er 4 bezet door mannen en 5 door vrouwen. Mensen met een beperking worden actief geworven. Al vanaf 2009 worden alle vacatures van MVO Nederland op de vacaturebank van ValidPeople geplaatst Arbeidsvoorwaarden Alle medewerkers van MVO Nederland vallen onder dezelfde arbeidsvoorwaardenregeling. Er is geen vergoeding aan directie of andere werknemers die uitkomt boven de inkomensgrens die wordt bepaald in de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens. Directeur Willem Lageweg is werkzaam via een detacheringsovereenkomst met Rabobank Nederland. In 2009 heeft de heer Lageweg het bestuur van MVO Nederland voorgesteld om zijn Rabobanksalaris te verlagen tot het norminkomen voor de directeur van MVO Nederland. Dit norminkomen is, mede op basis van een extern onderzoek naar de arbeidsmarktpositie van de directeur, door het bestuur vastgesteld op ,-. In 2010 is het systeem van beoordelen en belonen (het functie-loongebouw) herzien. Functieweging en de arbeidsvoorwaarden zijn daarbij vergeleken met vergelijkbare publieke en publiek-private organisaties. MVO Nederland heeft sindsdien marktconforme primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden. Zo is er een collectieve pensioenregeling, waarbij ongeveer 75% van de premie door de werkgever wordt betaald. Reiskosten woon-werk worden volledig vergoed op basis van tweede klas OV. Om een gezonde levensstijl te stimuleren zijn er maandelijks stoelmassages en is er een sportvergoeding. Voor alle medewerkers is er een vaste tegemoetkoming in de ziektekostenpremie. MVO Nederland wil ook haar eigen werknemers stimuleren om privé te streven naar een duurzame levensstijl. Vanaf 2008 kunnen medewerkers in het kader van het Energie Privéplan een energiescan voor hun huis laten uitvoeren en tot een maximum van 500,- energiebesparende maatregelen bij de werkgever declareren. Er is geen ondernemingsraad (dit is pas verplicht vanaf 50 werknemers), maar het managementteam van MVO Nederland heeft besloten dat er een vorm van werknemersvertegenwoordiging wordt 44

45 opgericht, die te zijner tijd kan gaan functioneren als een ondernemingsraad. Deze PVT (PersoneelsVerTegenwoordiging) gaat in 2011 van start. Voor medewerkers van MVO Nederland is er veel ruimte om werktijden en de plek waar men werkt op kantoor of thuis naar eigen inzicht in te vullen Ziekteverzuim Het ziekteverzuim over het jaar 2010 is 2,7 procent. Dit is inclusief twee langdurig zieken Trainingen en opleidingen MVO Nederland biedt medewerkers de mogelijkheid om vakgerelateerde cursussen en opleidingen te volgen en draagt (deels) bij in de kosten. Kennis die wordt opgedaan via externe trainingen en cursussen, wordt zo veel mogelijk intern overgedragen. In 2010 zijn er twee in-company trainingen georganiseerd: presentatievaardigheden en gesprekstechnieken. Aan beide trainingen namen 12 collega s deel. Ook volgen medewerkers individuele trainingen, cursussen en opleidingen, waaronder functioneel applicatiebeheer, individuele coaching, MBA in een dag, nascholing BHV en presentatievaardigheden. In 2010 is in totaal ruim uitgegeven aan trainingen Medewerkertevredenheid In april 2009 is er een Investors in People (IiP)-nulmeting uitgevoerd. Uit deze nulmeting is een vrij goede score naar voren gekomen op het gebied van medewerkertevredenheid. Verbeterpunten werden benoemd op terreinen als leidinggeven, scholing en ontwikkeling. Om het leidinggeven te verbeteren, is een intervisietraject gestart onder de leidinggevenden. In 2011 zal MVO Nederland opnieuw een medewerkertevredenheidonderzoek uitvoeren Bestuur en programmaraad Het bestuur wordt sinds februari 2009 voorgezeten door de heer Simon van Driel. Er hebben zich in 2010 geen veranderingen voorgedaan in de samenstelling van het bestuur. Op 19 januari 2010 is oud-bestuurslid van het eerste uur Henk van Luijk overleden. Wij gedenken hem als een zeer gewaardeerd bestuurslid die een grote bijdrage heeft geleverd aan de oprichting en vorming van MVO Nederland. De jaarlijkse Henk van Luijk-lezing is naar hem vernoemd. Het bestuur heeft 6 keer vergaderd. Belangrijke onderwerpen waren de meerjarenbegroting,, de toekomst van MVO Nederland, de evaluatie door B&A in opdracht van het ministerie van EL&I, de nieuwe huisvesting, de relatie met IDH en samenwerkingsverbanden met diverse organisaties. 45

46 De programmaraad vergaderde 2 keer, o.a. over de meerjarenbegroting,, de toekomst van MVO Nederland, de evaluatie door B&A in opdracht van het ministerie van EL&I en samenwerkingsverbanden met diverse organisaties. In de programmaraad heeft Matthijs Bierman (Triodos Bank) zijn taak overgedragen aan Hann Verheijen (Triodos Bank) en heeft Hans Zuiver (Combiwel) afscheid genomen. Zie bijlage I voor een overzicht van leden in bestuur en programmaraad. De statuten van MVO Nederland zijn te vinden op 46

47 11. Financiën Het boekjaar 2010 werd afgesloten met een overschot, dat vooral het gevolg was van enerzijds een paar posten die te ruim begroot waren en anderzijds de overloop van gesubsidieerde activiteiten die pas in 2011 worden afgerond. Ook hogere inkomsten uit partners en marktfinanciering droegen bij aan het goede resultaat. Een uitgebreide toelichting op en verantwoording van de inkomsten en uitgaven is opgenomen in de financiële jaarrekening. Deze is op te vragen bij de afdeling finance van MVO Nederland: of De jaarrekening van MVO Nederland zonder integratie van de cijfers van IDH is beschikbaar op 47

48 12. Vooruitblik wordt een uitdagend jaar voor MVO Nederland. De tweede periode dat we financiering voor de basisactiviteiten ontvangen (brancheprogramma, kennisontwikkeling, website, communicatie, overhead) nadert haar einde. Tegelijkertijd wordt gewerkt aan nieuwe activiteiten en financieringsbronnen op basis van een groeiend aantal partners. Om op deze ontwikkeling in te spelen heeft MVO Nederland een concept-beleidsplan opgesteld, met daarin het voornemen MVO Nederland om te bouwen tot een publiek-private organisatie. Wij willen ons daarmee positioneren als het meest brede, actuele en onafhankelijke MVOkennisnetwerk van ons land, dat beter dan wie ook een brug kan slaan tussen enerzijds MVO-kennis en ervaringen van MVO-koplopers en anderzijds MVO-wensen en -mogelijkheden bij het mainstream bedrijfsleven. Daarnaast zijn wij als geen ander in staat overheden en bedrijven rond concrete MVOthema s goed met elkaar te verbinden wordt dus vooral een transitiejaar. Wij zetten succesvolle en door de overheid gefinancierde activiteiten voort, zoals het Brancheprogramma en diverse kennis- en bewustwordingsprojecten. Daarnaast anticiperen wij op nieuwe overheidsprioriteiten, op de groeiende aandacht voor duurzame en sociale innovatie bij onze partners en op een vernieuwing van onze organisatie als gevolg van het nieuwe meerjarenplan. In 2011 wil MVO Nederland bijdragen aan een verdere mainstreaming en verankering van MVO in het Nederlandse bedrijfsleven. Onze belangrijkste doelen en activiteiten daarbij zijn: Meer dan mainstream ondernemers op een inspirerende en vaak sectorale manier ondersteunen met concrete en praktische MVO-kennis via laagdrempelige kanalen, zoals branche- en ondernemersmedia, onze website en beurzen. Samenwerkingsovereenkomsten met > 50 brancheorganisaties, KvK s e.d. om via deze organisaties bij het mainstream bedrijfsleven structureel te werken aan doelen zoals die worden genoemd in de tien punten van ons partnermanifest (verlaging ecologische voetafdruk, bevordering vitaliteit en diversiteit personeelsbestand, ketenverantwoordelijkheid, duurzame en sociale innovatie, e.d.). Het manifest is opgenomen als bijlage VIII. Uitbreiding van het aantal betalende partners naar 2000 ultimo directe contacten met ondernemers via workshops, bijeenkomsten etc. Toename van het websitebezoek naar 1,5 miljoen pageviews (in 2010: 1.3 miljoen) Realisatie van ca. 10 kennis- en/of bewustwordingsprojecten in samenwerking met 5 ministeries. Waardering voor onze activiteiten van onze belangrijkste stakeholders met een ruime 7. 48

49 12.1 Interne organisatie In 2011 zullen wij meer projectmatig en klantgericht gaan werken. Daarbij introduceren wij ook nieuwe werk- en overlegvormen die mede mogelijk worden gemaakt door onze verhuizing naar een nieuw pand en de introductie van het concept van het nieuwe werken. In 2011 wordt op basis van het Investors in People model onder medewerkers opnieuw een meting gedaan, zodat kan worden beoordeeld of de goede resultaten uit de meting van 2009 zijn gehandhaafd en zijn verbeterd op die onderdelen waar medewerkers specifieke wensen hebben (zoals scholing, leiding geven en coaching). De afdeling Partners en Producten blijft zich in 2011 richten op een verdere groei van het aantal partners en van privaat gefinancierde activiteiten. Verdieping, concrete actie, het bevorderen van onderlinge samenwerking en duurzaam zakendoen blijven hier de speerpunten. Daarnaast gaat veel aandacht uit naar de oprichting van een MVO academie, met betaalde workshops en trainingen. De afdeling Programma s en Projecten zal ook in 2011 nieuwe kennis, inspiratie en hulpmiddelen aanbieden, zowel via ons basisprogramma als via specifieke thema- of doelgroepgerichte projecten Mensgericht ondernemen/sociale innovatie/p van people Uit tal van signalen blijkt dat er een sterk groeiende interesse is in thema s die verbonden zijn met mensgericht ondernemen, sociale innovatie en de P van people binnenland. Het gaat hierbij om onderwerpen als leiderschap, slim samenwerken, verankering van MVO in de interne organisatie, medewerkersbetrokkenheid, arbeidsparticipatie, het nieuwe werken, etc. Gezien deze sterk groeiende interesse heeft MVO Nederland in 2011 het onderwerp sociale innovatie/de P van people als speerpunt gekozen voor de activiteiten ten behoeve van haar partners. Dat komt o.a. tot uitdrukking in leer- en inspiratiebijeenkomsten, dossiers op de website, publicaties etc. Aan deze keuze ligt een visiedocument ten grondslag, dat medio 2010 onder de titel mensgericht ondernemen in nauw overleg met een aantal aangesloten partners is opgesteld. 49

50 13. Over dit verslag In 2009 heeft MVO Nederland ervoor gekozen om het Jaarverslag 2009 zo veel mogelijk in te richten volgens de GRI-richtlijnen (C-niveau) voor maatschappelijke verslaglegging. In het Jaarverslag 2009 was de reguliere rapportage gecombineerd met een duurzaamheidverslag. MVO Nederland heeft moeten afwijken van het voornemen dit voor het jaaroverzicht 2010 te herhalen door personele onderbezetting. Het Jaarverslag 2010 heeft betrekking op alle activiteiten van MVO Nederland, exclusief IDH, inclusief S&B en exclusief de partners van MVO Nederland. Het jaarverslag heeft tot doel om alle stakeholders van MVO Nederland te informeren over onze activiteiten in Tot onze belangrijkste stakeholders rekenen wij: Medewerkers, bestuur en programmaraad van MVO Nederland Subsidieverleners en projectfinanciers Partners van MVO Nederland Ondernemers in Nederland Maatschappelijke organisaties, kennisinstellingen en overige relaties 50

51 Bijlage I: bestuursleden en programmaraad Bestuur MVO Nederland Het stichtingsbestuur bestaat uit zeven leden. Het bestuur neemt de belangrijkste beleidsbeslissingen en stelt een jaarlijks werkplan vast. De bestuursleden vergaderen ongeveer vijf keer per jaar. Het bestuur bestaat uit de volgende bestuursleden: Simon van Driel voorzitter Simon van Driel is de voorzitter van MVO Nederland. De heer Van Driel is lid van de Eerste Kamer en heeft een aantal toezichthoudende posities in het bedrijfsleven, cultuur en het onderwijs. Hij vervulde diverse functies binnen de overheid en het bedrijfsleven. De laatste zeven jaar was hij voorzitter van de directie van Loyalis N.V. Anne Jan Zwart Directeur ECOStyle Anne Jan Zwart is directeur van ECOstyle Holding te Appelscha. ECOstyle is een familiebedrijf dat uitgegroeid is tot een internationaal opererend bedrijf met werkmaatschappijen in Nederland, België en Scandinavië. ECOstyle levert biologische bestrijdingsmiddelen, zoals nuttige insecten en schimmels. Met de titel 'Onderneming van het jaar 2001' laat ECOstyle zien dat maatschappelijk verantwoord en ondernemerschap hand in hand gaan. Eric Bouwmeester HECHT!, Communication & Sustainable Development Eric Bouwmeester is ruim dertig jaar werkzaam in leidinggevende posities in PR en Corporate Communicatie waarvan de laatste twintig jaar in combinatie met Duurzame Ontwikkeling of MVO. Hij gaf leiding aan communicatie adviesbureaus en werkte ondermeer bij Heineken, DSM N.V., ABN Amro N.V en Fortis Group. Sinds 2010 is hij directeur-eigenaar van Hecht! Johan Doruiter Senior Vice President Southern Europe Technology & Managing Director the Netherlands, Oracle Nederland Johan Doruiter is Senior Vice President Southern Europe Technology & Managing Director bij Oracle Nederland BV, waar hij verantwoordelijk is voor de regio Iberia, Frankrijk en Italië. Johan Doruiter heeft onder meer bij Hagemeyer, Fujitsu en Siemens gewerkt. Ton Nelissen Waarnemend voorzitter bestuur Kamer van Koophandel Nederland Ton Nelissen is voormalig lid van de Raad van Bestuur van bouwconcern Dura Vermeer en vicevoorzitter van Bouwend Nederland, de branchevereniging voor bouw- en infrabedrijven, waar hij ook voorzitter was van de werkgroep MVO. 51

52 Tineke Bahlmann Commissaris Commissariaat voor de Media en hoogleraar bedrijfseconomie Universiteit Utrecht Tineke Bahlmann is voorzitter bij het Commissariaat voor de Media en hoogleraar bedrijfseconomie. Daarnaast is zij commissaris/bestuurder bij o.a. ING, Nedap, Canisius Wilhelmina Ziekenhuis Nijmegen,, Deloitte en Max Havelaar. Tineke Bahlmann heeft ruime ervaring in het adviseren van bedrijven over strategievorming, organisatieverandering, leiderschap en innovatie. Z.K.H. Prins Carlos Bourbon de Parme o.a. directeur Insid Prins Carlos is al geruime tijd actief op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen, o.a. door jonge ondernemers te adviseren en te ondersteunen op het gebied van duurzaamheid en door actief deel te nemen aan discussies en projecten op dit terrein. 52

53 Leden van de programmaraad in 2010 Naam Organisatie Vertegenwoordiging Sijas Akkerman Stichting Natuur & Milieu NGO's Colette Alma-Zeestraten Matthijs Bierman (opgevolgd door dhr. Verheijen) Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) Triodos Bank VNO-NCW MVO-koplopers Wim van Dijk Uneto VNI Brancheorganisaties Marlies Filbri (opgevolgd door Johan Verburg) Oxfam Novib NGO s John Halmans Gulpener Bierbrouwerij MVO-koplopers Paul van den Heuvel Koninklijke Vereniging van Nederlandse Houtondernemingen (VVNH) Brancheorganisaties Hans Hoogeveen ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Rijksoverheid Karin Hoogeveen (tot januari 2010) Kamer van Koophandel Nederland KvK Jeroen Jansen ASN Bank MVO-koplopers Huib Klamer VNO-NCW VNO-NCW Wim de Kleuver Kamer van Koophandel Noord-Nederland KvK Enno Masurel Vrije Universiteit van Amsterdam, Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde Wetenschap Suzan van der Meij MVO Platform NGO's Mario van Mierlo MKB Nederland MKB Nederland Joost Oorthuizen Initiatief Duurzame Handel IDH Erik de Ruijter Nederlandse Rubberen Kunststofindustrie (NRK) Brancheorganisaties Mark Streuer CBW-MITEX Brancheorganisaties Hans Zuiver (tot mei 2010) Combiwel MKB Nederland 53

54 Bijlage II: overzicht van evenementen, workshops, trainingen en bijeenkomsten waaraan MVO Nederland in 2010 een bijdrage leverde Effectivents Samen voor de Bilt; presentatie op conferentie/werkbezoek. VNO-NCW Bilderberg conferentie KvK Academie: Cursus Bedrijfsvoering & Ondernemerschap Opening Duurzaamheidscentrum Groningen KvK Academie: Dagcursus Basis MVO Bedrijvenkring Culemborg Seminar WK Roadshow 2010 'Oranje onderneemt' Symposium 'Goed inkopen = ketenverantwoordelijkheid', tijdens ESEF beurs CZ Fonds relatiedag Dagvoorzitter VROM/VNO-NCW-event voor brancheverenigingen VSCD: inleiding/presentatie Internationale Handelsdag KvK Den Haag deelname netwerkplein Internationale Handelsdag KvK Tilburg, presentatie en deelname netwerkplein Internationale Handelsdag KvK Bergen op Zoom, presentatie en deelname netwerkplein Workshop BoP innovatie Utrecht KvK Academie: Dagcursus MVO voor gevorderden Mondial Movers KvK Academie: Cursus Bedrijfsvoering & Ondernemerschap EVD International challenge met focus op duurzaamheid informatiemarkt Symposium Impaction, presentatie MVO young-talent-event-2010 Ondernemers Vereniging Scheveningen Tel uit je Winst; Ei van Columbus: Dagvoorzitter Congres Duurzaamheid in de Aanbieding; Meeting Retail en Consumer Products Presentatie MVO Congres Noord Nederland Rotaryclub Oosterbeek/Kabeljauw: inleiding over Verantwoord leven en MVO Universiteit Utrecht, Studium Generale Lustrum Samen voor Betrokken Ondernemen; paneldiscussie Rabobank Rijnstreek KvK Academie: Cursus Bedrijfsvoering & Ondernemerschap Bijeenkomst over MVO in de zorg: Gezondheid en duurzaamheid in de zorg SVE Netwerk Congres Real Food Kamer van Koophandel; MVO managers Seminar duurzaam ondernemen ING Intervisiebijeenkomt voor brancheorganisaties: thema ISO

55 Green Buildings 2010: Het Nieuwe Werken en Eneregiebesparing FNLI bijeenkomst; ondertekening partnerschap EVD International Challenge focus op agro Workshop Environmental Footprint Modelling Bijeenkomst duurzaamheid en beton in het kader van het materiaalketenproject/bouwsector MVO-bijeenkomst gemeente Almere Fair Careerevent Juristen congres Enterprise 2010 MarketPlace Event Goed inkopen in Haaglanden Nationaal ondernemerscongres MVO in de Agribusiness Wereldz Bavaria Avond van de Duurzaamheid Dag van de Duurzaamheid Rabobank Westland; presentatie en discussie leiden Handelsmissie Costa Rica en Panama DvDD Dag van Duurzaam Drukwerk 2010 Zeist Onderneemt Nationaal Sustainability Congres (NSC) Italiaanse zaken FOSAG: MVO jaarcongres International supply chain congress Intervisiebijeenkomst voor partners over duurzaamheidscans NEN Seminar ISO

56 Bijlage III: initiatieven OL-programma in samenwerking met brancheorganisaties Branche Issues Samenwerking CBW-Mitex AFTEG VBZ VFI: investeren in OL FNLI Verkenning MVO issues rondom leer. Aandacht voor arbeidsomstandigheden, genderen milieuproblematiek bij de verwerking van leer in ontwikkelingslanden. Inkoop van metalen door gieterijen. Aandacht voor arbeidsomstandigheden, gebonden arbeid, kinderarbeid en milieuproblematiek bij de winning van metalen in ontwikkelingslanden. inkoop van palmolie door bedrijven voor de verwerking in zoetwaren industrie. inkoop grondstoffen voor levensmiddelen industrie breed. Hoofdthema ketenverantwoordelijkheid, met als onderdelen OS thema s. Verkenning in uitvoering m.b.t. leer en optekening handelingsperspectief voor detaillisten m.b.t. OS thema s. nog contact leggen. Verkenning OS thema s in uitvoering. nog contact leggen. Verkenning in uitvoering m.b.t. OS thema s. nog contact leggen Contact gelegd. Hoofdthema ketenverantwoordelijkheid en subthema s arbeidsomstandigheden en milieu thema s onderzocht (29 bedrijven meegewerkt aan onderzoek). Op basis van resultaten: branche vatbaar voor hoofdthema en subthema s (in afnemende volgorde) inefficiënt gebruik energie en grondstoffen, arbeidsomstandigheden met name werktijden en onveilige werkomstandigheden. Propositievoorstel in ontwikkeling. 56

57 VBW Vis Bloemisten. Hoofdthema ketenverantwoordelijkheid met als onderdelen OS thema s. Hoofdthema ketenverantwoordelijkheid en traceerbaarheid. Hoofdthema en OS thema s onderzocht (6 bedrijven hebben meegewerkt aan onderzoek). branche vatbaar voor hoofdthema en subthema s kinderarbeid, gedwongen arbeid, discriminatie, vrijheid van vereniging en recht op collectief handelen, werktijden en diverse milieuthema s. Verkenning uitbreiding met telers in uitvoering. Mogelijkheid voor organisatie bloemenketen bijeenkomst. Verkenning in uitvoering: mogelijkheid voor organisatie visketen bijeenkomst. NIBA Biotechnologie sector Mogelijkheden op duurzaamheidkansen door toepassing biotechnologie. Groensector, boomkwekerij Groente en tuinbouw NRK en VACO Export. Vaststellen kansen MVO als export product. Rubber / kunststof en banden Nog starten Verkenning in uitvoering. Doelstelling: vaststellen welke ketens nog niet op de kaart zijn gezet (in tegenstelling tot koffie, thee, cacao). Voorlopige conclusie: organisatie van bijeenkomsten voor o.a. sperziebonen sector, ananas en andere tropische producten. Doelstelling: creatie multistakeholder dialoog. Status: verkenning in uitvoering m.b.t. winning natuurrubber en compensatiemogelijkheid. NKI koelinstallaties Mogelijkheden verkennen duurzame export naar Latijns - Amerika. NVMP Producenten en imporeurs electronica, gericht op inzameling, recycling, export (e-waste) Status: contact gelegd, momenteel geen interesse 57

58 Bijlage IV: activiteiten MBO-programma 2010 Activiteiten en resultaten 2010 per doelstelling: Bevorderen van MBO en met name medewerkervrijwilligerswerk binnen het bedrijfsleven: 1 workshop over starten met MBO: 7 deelnemers, waardering 7,4 1 workshop over verankeren van MBO: 8 deelnemers, waardering 7,3 1 workshop over mentorprogramma s : 7 deelnemers, waardering 7 13 workshops over diverse thema s (Wereldz): 300 deelnemers, waardering goed 9 dialoogtafels over diverse thema s (Wereldz): 90 deelnemers, waardering goed 8 artikelen in de corporate nieuwsbrief: ontvangers 1 artikel in de branchenieuwsbrief: 150 ontvangers MBO-themapagina op website van MVO NL: pageviews 1 presentatie aan ondernemers uit Elst (VVD-MVV): 35 aanwezigen 1 artikel in publicatie NL DOET in bedrijf: 2 artikelen in P+: 2 artikelen in Pepper: 1 artikel in vakblad Chemie: 1 artikel in vakblad Verhuizen: 1 artikel in Financieele Dagblad (Wereldz): 1 artikel in Telegraaf (Wereldz): 1 artikel in Trouw (Wereldz): 1 radio interview Business News Radio (Wereldz): 1 radio interview FunX (Wereldz): Professionaliseren van MBO-intermediairs en hun netwerk landelijk dekkend maken: 1 landelijke bijeenkomst van een halve dag (programma voor alle intermediairs), 106 deelnemers waardering 7,8 1 landelijke bijeenkomst van een hele dag (programma voor non-profit intermediairs), 36 deelnemers, waardering 8,7 1 startertraject van de MBO School voor intermediairs 10 deelnemers, NPS 67% 1 online kennistoets, 55 vragen, 4 versies 23 geslaagden 1 workshop aan lokale afdelingen van Stichting Present 25 deelnemers 1 website pageviews 6 edities van de MBO-nieuwsflits 500 ontvangers 4 directe s naar het hele netwerk 325 ontvangers 1 brief naar besturen van vrijwilligerscentrales (NOV-i) bereik 30 vwc s 1 paneldiscussie bij Stichting Present 150 aanwezigen 1 presentatie aan leden NOV (MBO-starters) 40 aanwezigen 1 brainstorm met leden NOV (MBO-gevorderden) 30 aanwezigen 58

59 Vergroten van de zichtbaarheid van MBO: Wereldz 2010: 621 aanwezigen (doel: 500): 226 uit bedrijfsleven (doel: 250) van 146 verschillende bedrijven (doel:125) 51 van overheden (35 verschillende instanties) 10 van fondsen (7 verschillende fondsen) 38 intermediairs (27 verschillende organisaties) 208 van maatschappelijke organisaties 44 standhoudende MBO-experts 44 ondersteuners (diverse organisaties, o.a. jongeren met een beperking) Waardering door bezoekers: 7,2 1 presentatie aan netwerk Samen voor Zeist: 70 aanwezigen Investeringen en effecten van MBO benchmarken, meten, publiceren en volgen in de tijd. Nationale MBO Monitor: Ontwerpen, ontwikkelen, lanceren online vragenlijst voor 3 doelgroepen Coördineren telefonische enquête onder 2000 MKB-bedrijven (EIM) Coördineren rapportage EIM-onderzoek Coördineren publicatie EIM-onderzoek Presentatie resultaten tijdens Wereldz Verbinden van MBO-actoren: geen specifieke acties en resultaten. Maatschappelijke partijen stimuleren om bedrijven te benaderen: geen specifieke acties en resultaten. 59

60 Bijlage V: MVO-dynamiek bij brancheverenigingen Een overzicht van recente MVO-ontwikkelingen bij brancheverenigingen en vakbonden Steeds meer brancheverenigingen, beroepsorganisaties en vakbonden zetten zich actief in voor het stimuleren van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) onder hun leden. Na een eerste periode van kennismaking zetten brancheorganisaties stappen om MVO te integreren in het productaanbod naar hun leden. Als resultaat hiervan wordt een brede stroming van ondernemers zichtbaar in het bedrijfsleven die met MVO aan de slag gaan. MVO Nederland helpt ondernemersorganisaties die MVO willen stimuleren bij ondernemers. Onder begeleiding van de sectorspecialisten van MVO Nederland doorlopen zij de MVO beleidscyclus: kennismaking met MVO draagvlakcreatie beleidsvorming implementatie monitoring & evaluatie. In 2010 werden er ruim 45 branche- en beroepsorganisaties door MVO Nederland begeleid. Samen bereiken zij structureel ruim Nederlandse ondernemers. Dit document geeft een beknopt overzicht van de stappen die de deelnemers hebben genomen om MVO te stimuleren bij hun ondernemers. ABN Algemene Nederlandse Bond van Natuursteenbedrijven 180 leden Betrokken sinds: mei 2006 ABN is deelnemer aan het IDH programma natuursteen waarbinnen een Europees Ecolabel voor duurzame natuursteen wordt ontwikkeld. ABN neemt MVO mee in haar communicatie richting leden via de website, nieuwsberichten en vakbladen. Het keurmerk Natuursteen wordt uitgebreid met MVO-criteria. ABN spant zich in om ook partijen in de natuursteenketen te stimuleren om MVOcriteria mee te nemen. 60

61 AFN Aannemersfederatie Nederland leden Betrokken sinds: februari 2010 De MVO-aanpak van AFN gaat over ketensamenwerking en duurzaamheid. Onder duurzaamheid verstaan zij o Mensen/sociale innovatie o TCO/kwaliteit/levensduur o Omgevingsmanagement o Ondersteuning samenleving o Communicatie met opdrachtgevers AFN zal een onderzoeksvoorstel indienen over klimaatverandering in de aannemerij: welke gevolgen hebben extreme hitte en koude voor de bouw. AFN gaat aan de slag met gebiedsontwikkeling en energiebesparing en zet hierbij in op projectoverstijgende samenwerking in het bouwproces. Met de organisatie van regionale workshops helpt AFN leden van onderliggende brancheverenigingen concreet met MVO aan de slag te gaan. ANVR Algemene Nederlandse Vereniging van Reisondernemingen 2000 leden info@anvr.travel Betrokken sinds: februari 2006 ANVR wil zich, samen met haar leden, richten op MVO in het algemeen en Duurzaam Toeristisch Ondernemen (DTO) in het bijzonder. ANVR werkt binnen het IDH samen aan de verduurzaming van toeristische bestemmingen in Tanzania, Kenia, Turkije, Egypte, Thailand en Brazilië. ANVR en haar leden hanteren sinds 2003 een systeem dat zich richt op DTO in de gehele keten (vervoer, verblijf, vermaak). 61

62 BNO De beroepsorganisatie Nederlandse ontwerpers 2700 leden (2500 ontwerpers en 200 bedrijven) Betrokken sinds: juli 2010 De BNO heeft, i.s.m. onder andere MVO Nederland de website de Groene Offerte ontwikkeld ( waarop opdrachtgevers en ontwerpers hun ervaringen met duurzame ontwerpen uitwisselen. MVO Nederland heeft een workshop over MVO voor de medewerkers van de BNO over wat MVO voor de BNO zelf betekent Tevens worden workshops aan de leden van de BNO aangeboden op het gebied van duurzaamheid. Bouwend Nederland De vereniging van bouw- en infrabedrijven 4500 leden Betrokken sinds: oktober 2005 Bouwend Nederland heeft aan de wieg gestaan van de duurzaamheidverklaring die de zeven grootste bouwbedrijven in februari 2008 hebben ondertekend (de Leidende Principes). In deze verklaring onderkennen zij het belang van MVO en kondigen aan concrete stappen te zetten om met opdrachtgevers en onderaannemers op een duurzame manier samen te gaan werken. Bouwend Nederland heeft een dossier over MVO geplaatst op haar website en eerder verscheen een brochure over MVO in de bouw. In februari 2009 is een poster met voorbeelden van duurzame innovatieve bouwprojecten gepubliceerd. Bouwend Nederland zet zich in voor duurzaam aanbesteden. In juni 2010 organiseerden ING Bank, Bouwend Nederland, UNETO-VNI, de Koninklijke Hibin en MVO Nederland tien regionale bijeenkomsten over MVO voor alle partijen in het bouwproces. Bouwend Nederland heeft een beleidsadviescommissie duurzaamheid opgericht. Deelnemers zijn onder andere grote aannemers. Sinds september 2010 organiseert Bouwend Nederland regionale workshops om ondernemers concreet te helpen met MVO aan de slag te gaan. 62

63 BOVAG De vereniging voor de mobiliteitsbranche leden Betrokken sinds: januari 2009 BOVAG heeft het certificaat Erkend Duurzaam ontwikkeld speciaal voor autodealers. Ondernemers die dit certificaat willen behalen committeren zich aan een continu verbeteringsproces op het gebied van MVO. Volvo Zoetermeer ontving in 2009 het allereerste duurzaamheidscertificaat. Inmiddels zijn er 100 scans uitgevoerd. BOVAG is van plan om m² zonnepanelen op daken van garagebedrijven te plaatsen. BRBS Recycling Branchevereniging breken en recyclen Betrokken sinds: juli 2010 BRBS Recycling heeft een MVO-adviesgroep opgezet die bezig is met beleidsontwikkeling BRBS Recycling is betrokken bij het project verduurzaming van de betonketen van MVO Nederland 63

64 CBW-MITEX Ondernemersorganisatie voor de wonen-, mode-,schoenen- en sportdetailhandel 4500 leden Betrokken sinds: juli 2006 CBW Mitex heeft een praktijkboek voor de kledingdetailhandel ontwikkeld. Hiermee kunnen ondernemers MVO oppakken in hun winkel. CBW Mitex heeft een onderzoek uit laten voeren naar de stand van zaken op het gebied van MVO in de mode-, schoenen-, en sportdetailhandel. Sinds de zomer van 2010 lijkt de kledingbranche meer bezig te zijn met MVO. Nauwe samenwerking met Modint en de VGT in communicatie en in aandacht voor internationale aspecten. CBW Mitex bouwt een nieuw kantoorpand waarbij veel aandacht is voor duurzaamheid. CEDRIS Brancheorganisatie voor sociale werkgelegenheid & arbeidsintegratie 100 leden Betrokken sinds: december 2010 Brancheorganisatie Cedris heeft tot doel de reïntegratie van mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt en is dus sterk gericht op de people-kant van MVO. Het bestuur van Cedris wil MVO ook als geheel binnen de branche op de kaart zetten. Cedris neemt deel aan de nieuwe werkgroep van brancheverenigingen die MVO beleid willen opstellen. 64

65 CNV Vakmensen CNV Metaaltechniek werknemersleden Betrokken sinds: oktober 2007 CNV Bedrijvenbond heeft samen met MVO Nederland posters en kaarten gemaakt over MVO in de metaaltechniek, speciaal gericht op de rol van de werknemer. Alle leden van CNV in de metaal- en installatiesector hebben hiervan een exemplaar ontvangen. In de CAO voor de metaal en techniek 2008/2009 zijn afspraken opgenomen over MVO. Dit houdt in dat projecten worden opgepakt over MVO in relatie tot werknemers en werkgevers. MVO Nederland heeft een plan van aanpak opgesteld voor de besteding van de in 2008/2009 gereserveerde middelen. CNV Bedrijvenbond heeft begin 2009 een MVO-visiedocument opgesteld. Dit document is inmiddels voor internationale doeleinden ook vertaald naar het Engels. CNV wil in september met een aantal partijen, waaronder MVO Nederland, verkennen op welke manier de duurzame ontwikkeling invloed heeft op de technische sector en welke gevolgen dit heeft op de werknemer. Nieuwe technologieën en nieuwe markten ontwikkelen zich, standaarden worden ontwikkelt en in het onderwijs worden stappen gezet. In hoeverre sluiten de ontwikkelingen op elkaar aan en waar is ondersteuning vanuit werknemersperspectief nodig? Dibevo Brancheorganisatie voor ondernemers in de gezelschapsdierensector 1600 leden Betrokken sinds: september 2010 Dibevo is eind 2010 partner geworden van MVO Nederland. MVO is tot speerpunt benoemd door het bestuur van Dibevo. Dibevo neemt deel aan de nieuwe werkgroep voor brancheverenigingen die MVO beleid willen gaan opstellen. 65

66 EFSA European Floral and Lifestyle Suppliers Association 36 leden in Europa Betrokken sinds: juli 2010 Het bestuur van EFSA heeft eind 2010 besloten MVO tot speerpunt te benoemen. Eén van de eerste activiteiten die worden opgestart is een gezamenlijke Code of Conduct voor de inkoopactiviteiten in Azië. FME CWM Ondernemersorganisatie voor de technologisch-industriële sector 2750 leden Betrokken sinds: november 2006 FME CWM heeft een platform opgericht waarin duurzame innovaties in de techniek worden gebundeld. FME CWM is een belangrijke gesprekspartner voor verschillende projecten van MVO Nederland, bijvoorbeeld op het gebied van ketenverantwoordelijkheid. FME CWM heeft een MVO-foto van de branche gemaakt. Aan de hand van zes thema s heeft FME CWM handige instrumenten en checklists verzameld die ondernemers kunnen gebruiken bij het ontwikkelen en invoeren van duurzame inzetbaarheid in de organisatie. Ook in de CAO Metalektro is duurzame inzetbaarheid opgenomen. Het MVO-beleid van FME CWM voor de komende jaren kent vier facetten: Zelf het goede voorbeeld geven; I(internationaal)MVO op de kaart zetten; rapporteren; informeren, enthousiasmeren en adviseren van leden. 66

67 FNLI Federatie voor de Nederlandse Levensmiddelen Industrie Betrokken sinds: augustus 2008 Duurzaamheid is een sleutelbegrip in de toekomstvisie van FNLI. FNLI is deelnemer in het Convenant Duurzaam Voedsel, waarbinnen overheid en bedrijfsleven samenwerken om het aandeel duurzaam geproduceerd voedsel te vergroten. FNLI en MVO Nederland organiseerden een voorlichtingsbijeenkomst over de implementatie van MVO in de bedrijfsvoering en de rol van MVO Nederland (oktober 2010). Hier werd tevens een samenwerkingsovereenkomst tussen beide partijen getekend. FNV Zelfstandigen leden Betrokken sinds: juli 2007 FNV Zelfstandigen heeft een MVO-tool ontwikkeld speciaal voor zelfstandigen. Leden kunnen met behulp van de tool hun eigen MVO-DNA samenstellen. Een groep van zelfstandigen heeft zich verenigd in een ambassadeursnetwerk MVO. Gezamenlijk stimuleren zij MVO onder ZZP-ers. Tijdens de Nacht van de Duurzaamheid heeft FNV Zelfstandigen een prijs uitgereikt voor ZZP-ers die een bijzondere prestatie hebben geleverd op het gebied van MVO. 67

68 FOSAG Ondernemersorganisatie schilders-, onderhouds-, metaalconserverings-, en glasbranche 3000 leden Betrokken sinds: maart 2007 FOSAG heeft in 2008 een MVO checklist ontwikkeld en toegepast bij een aantal bedrijven. In november 2008 is een minispecial uitgebracht, waarin deze bedrijven zijn gepresenteerd om als voorbeeld te dienen voor de rest van de branche. FOSAG heeft een tool ontwikkeld, waarmee bedrijven hun eigen MVO-gedragscode kunnen opstellen. FOSAG heeft ook in 2009 op haar ledendag aandacht besteed aan MVO. In april 2010 is een convenant gesloten met VNG om leerwerkplekken voor jongeren te creëren. FOSAG heeft in oktober 2010 tien bedrijven met workshops en adviezen geholpen bij het opstarten van MVO in hun eigen organisatie. Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD) Betrokken sinds: september 2010 Het HBD is een publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie (pbo) die de detaillist ondersteunt bij zijn of haar ondernemersactiviteiten. Het bestuur bestaat uit vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers in de detailhandel. Het HBD ondersteunt branches in de detailhandel bij het ontwikkelen van MVO beleid en tools. De website van het HBD biedt (sinds 2008) een tool met MVO tips op maat voor ondernemers in de detailhandel. 68

69 ICT Office Branchevereniging van IT-, Telecom-, Internet- en Officebedrijven 480 leden Betrokken sinds: november 2006 ICT Office heeft MVO benoemd als een van de vijf kernonderwerpen. De branchevereniging heeft een plan van aanpak geschreven, met speciale aandacht voor onderwerpen als ketenverantwoordelijkheid, energie en de bijdrage van de sector aan duurzame ontwikkelingen. Centraal staat de MJA energie-efficiency waaraan 37 leden deelnemen. ICT Office werkt aan een programma om de milieudruk van e-waste te beperken. ICT Milieu geeft binnen ICT Office leiding aan het ICT inzamelsysteem en is bron van kennis over milieuaangelegenheden binnen de sector. ICT Office is begin 2010 gestart met MVOTube :een middel om MVO projecten te presenten en daarmee anderen te inspireren. KNS De Koninklijke Nederlandse Slagersorganisatie is de brancheorganisatie voor de Nederlandse Slager leden Betrokken sinds: november 2010 Eind 2010 is de KNS partner geworden van MVO Nederland. KNS heeft de Barometer Duurzame Slager ontwikkeld, i.s.m. Stichting Milieukeur. De organisatie heeft de brochure Op weg naar de duurzame slager, inclusief duurzaamheidstest uitgebracht. Op de website wordt een aantal praktijkvoorbeelden van duurzame lidbedrijven beschreven. 69

70 Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie Beroepsorganisatie voor notarissen Betrokken sinds: november 2009 In 2009 is KNB van start gegaan met MVO. Het eerste onderdeel van de aanpak is het intern vormgeven aan MVO. In december heeft MVO Nederland in samenwerking met KNB een brainstorm georganiseerd over MVO en publiekrechtelijke beroepsorganisaties. KVGO Ondernemersorganisatie voor de grafimediabranche 2000 leden Betrokken sinds: maart 2007 KVGO heeft het voornemen uitgesproken om MVO aan te pakken op brancheniveau. Momenteel wordt hiervoor aan een plan van aanpak gewerkt. KVGO-leden die hun elektriciteit en gas afnemen van de Stichting Energie Inkoop draaien volledig op groene stroom. Het jaarverslag 2008 stond in het teken van duurzaamheid. KVGO is betrokken bij de oprichting van circa tien regionale milieucirkels. KVGO heeft een inventarisatie over MVO bij haar leden uitgevoerd en op basis daarvan een nieuwe MVO-visie ontwikkeld waarop het MVO-beleidsplan afgestemd wordt. 70

71 Koninklijke Horeca Nederland Brancheorganisatie voor de horecaondernemer leden Betrokken sinds: mei 2008 Koninklijke Horeca Nederland heeft MVO benoemd als speerpunt in haar beleid voor de komende jaren. KHN is deelnemer in het Convenant Duurzaam Voedsel, waarbinnen overheid en bedrijfsleven samenwerken om het aandeel duurzaam geproduceerd voedsel te vergroten. Koninklijke Metaalunie Ondernemersorganisatie voor het MKB in de metaal leden Betrokken sinds: oktober 2008 Koninklijke Metaalunie heeft samen met het Adviescentrum Metaal een project opgezet om bedrijven te helpen bij het implementeren van duurzaam ondernemen. Koninklijke Metaalunie heeft een branchecampagne energiebesparing uitgevoerd. In april 2009 loofde Koninklijke Metaalunie de ECO-Economy Award uit aan het bedrijf dat zich het beste onderscheidt door winst te maken door te investeren in duurzaam ondernemen. De tien beste inzendingen ontvingen een gratis advies op het gebied van duurzaam ondernemen. In 2009 heeft Koninklijke Metaalunie een onderzoek uit laten voeren naar de status van duurzaam ondernemen in het MKB metaal versus het MKB industrie. In september 2009 gaf Metaalunie een duurzame lunch op de vakbeurs TIV in Hardenberg. Koninklijke Metaalunie is bezig met het ontwikkelen van de digitale Metaalunie MVOmonitor. De digitale MVO-monitor is het product van het nieuwe Metaalunie-project Duurzame toekomst mkb-metaal. In de eerste fase van dit project is een drietal studies uitgevoerd naar duurzaam inkopen, cradle-to-cradle en ISO

72 MODINT Ondernemersorganisatie voor mode, interieur, tapijt en textiel 825 leden Betrokken sinds: december 2005 MODINT is al geruime tijd bezig met MVO, met name op het gebied van arbeidsomstandigheden en logistiek. Samen met CBW-Mitex, VGT, Made By, CREM en Solidaridad heeft Modint eind 2010 tevens een serie factsheets en andere producten ontwikkeld over de planetkant van MVO in de mode en kleding. Binnen MODINT is een werkgroep duurzaamheid en MVO opgezet. Modint biedt leden persoonlijke ondersteuning op het gebied van MVO. Modint heeft zitting in het bestuur van de Fair Wear Foundation. NCR De NCR is een vereniging van coöperatieve ondernemingen werkzaam in de land- en tuinbouw en in de financiële dienstverlening en het verzekeringswezen. 49 leden Betrokken sinds: april 2010 Het onderwerp van de NCR Coöperatiedag 2009 was "De coöperatie, een duurzame onderneming", MVO Nederland verzorgde hier een aantal workshops. 72

73 NLingenieurs Branchevereniging van advies-, management- en ingenieursbureaus 150 leden Betrokken sinds: januari 2009 De gedragscode van NLingenieurs is medio 2010 aangevuld met onder andere MVO-codes. Oprichting van Expertnetwerk MVO in Oprichting "BV Nederland krijgt nieuwe energie": In 2010 is in diverse bijeenkomsten aandacht besteed aan Het Nieuwe Werken. NLingenieurs voert jaarlijks in februari een enquête uit over MVO onder de aangesloten bureaus, voor het eerst in Extra aandacht in communicatiemiddelen voor koplopers op het gebied van MVO. Input in het duurzame inkoopbeleid van de overheid. NLingenieurs is betrokken bij de CO2-prestatieladder, o.a. bij het ontwikkelen van een branchegerichte toelichting en zitting in de Raad van Deskundigen. Meningsuiting over MVO-onderwerpen in diverse media. NOvAA (NBA in oprichting) De Nederlandse Orde van Accountants-Administratieconsulenten 6500 leden Betrokken sinds: juni 2006 NOvAA heeft in samenwerking met de Rabobank en MVO Nederland twee MVObrochures uitgebracht. Eén over MVO op accountantskantoren en één over het stimuleren van MVO bij de mkb-klanten van de accountant. Alle 6500 leden ontvangen deze brochures. In het najaar van 2010 is tijdens de accountantsdag op verschillende plekken aandacht besteed aan MVO. Tevens zijn samen met MVO Nederland 3 workshops gegeven over MVO aan jonge accountants op het AA-link evenement. 73

74 NRK De Nederlandse Rubber-, Lijm- en Kunststofindustrie 670 leden Betrokken sinds: mei 2006 De NRK heeft vier P s: People, Planet, Profit en Polymeer. Onder Polymeer is innovatie en R&D gebundeld. De rubber-, lijm- en kunststofproducten maken deel uit van maatschappelijke oplossingen. De NRK hanteert het motto plannen maken, en projecten doen. Zo wordt beleid vertaalt in concrete acties gericht op duurzaam ondernemen en wordt er bijv. geïnvesteerd in het verlagen van eigen energie- en milieubelasting, maar ook in goede arbeidsomstandigheden. Daarnaast is de NRK actief op het gebied van duurzame beleidsvorming in Nederland en Europa. Voorbeelden van maatschappelijke contracten met de overheid en partners die de NRK heeft afgesloten, zijn gericht op energiebesparing (MJA3), milieu (Integrale Milieutaakstelling, Samenwerken op Maat), arbo (branche RI&E en arbocatalogi), arbeidsvoorwaarden (branche CAO kunststof- en rubberindustrie), ecodesign ( en en het opstellen van de criteria voor duurzaam inkopen. De NRK heeft in 2009 een MVO-scan ontwikkeld. NRK heeft een nieuw beleidsplan opgesteld en is bezig met de volgende thema s: gebruiksfase van een project, biobased grondstoffen, recycling en innovatie/duurzaamheid. PPP Platform Promotionele producten 300 leden Betrokken sinds: mei 2010 PPP heeft in 2010 een nieuwe gedragscode ontwikkeld voor haar leden. Deze gedragscode is opgesteld in nauw overleg met MVO Nederland en voorziet in spelregels waarmee, onder andere, de maatschappelijke verantwoordelijkheden van de leden zijn opgenomen. PPP leden kunnen zich aan de hand van deze gedragscode vrijwillig laten certificeren. PPP neemt actief deel aan de verschillende activiteiten van MVO Nederland op het 74

75 gebied van internationaal MVO. PPV Keurmerk Professionele Project Verhuizers 36 leden Betrokken sinds: mei 2007 In navolging op de MVO workshop in het voorjaar, heeft de PPV in oktober 2008 deelgenomen aan de Roadshow Duurzaam Inkopen. Tijdens deze bijeenkomst is het partnerschap met MVO Nederland ondertekend. PPV werkt aan het uitvoeren van de MVO ambities; te beginnen met het opnemen van MVO in diverse communicatie-uitingen en het invullen van klimaatneutraal verhuizen. PPV heeft een MVO special van het vakblad Verhuizen uitgegeven Samen met MVO Nederland is een speciale nieuwsflits over MVO voor verhuizers verspreid. Eind december 2010 is een rondetafelgesprek gehouden met MVO ondernemers in de verhuisbranche bij MVO Nederland tbv een artikel in het blad verhuizen. Transport en Logistiek Nederland (TLN) 6000 leden Betrokken sinds: juli 2010 TLN heeft MVO vertaald als Milieu Veiligheid en Ondernemerschap en vanuit die invalshoek worden veel activiteiten ontplooid. Thema s die spelen zijn onder andere: brandstofverbruik, rijtijden, veiligheid van de chauffeur en de omgeving, MBO, energiebesparing. 75

76 Tuinbranche Nederland Brancheorganisatie voor leveranciers en retailers in de tuinbranche 470 leden Betrokken sinds: januari 2008 In 2009 heeft Tuinbranche Nederland samen met leden een MVO visie voor de Tuinbranche gepresenteerd tijdens het congres Kiezen voor Kansen. Ook presenteerde de Tuinbranche Nederland hier een boek met praktijkvoorbeelden over MVO en ondertekenden MVO Nederland en Tuinbranche Nederland het partnerschap. Tuinbranche Nederland heeft in 2009 en 2010 verschillende producten ontwikkeld om de leden te helpen bij het maatschappelijk verantwoord ondernemen, waaronder een energiescan voor tuincentra, een keurmerkenoverzicht, een MVO scorecard en een 0-meting over verduurzaming van de logistieke ketens in de branche. Vanaf 2010 zijn verschillende leden zeer actief met MVO. De uitdaging voor de branche is gezamenlijk te komen tot duurzame productontwikkeling. 76

77 UNETO-VNI Ondernemersorganisatie voor de installatiebranche en de technische detailhandel 5300 leden Betrokken sinds: december 2005 UNETO-VNI richtte in 2006 (op initiatief van haar leden) het MVO-platform op om MVO te stimuleren in de installatiebranche. MVO Nederland is actief in het bestuur van het platform MVO van UNETO-VNI. Het platform heeft een folder gemaakt waarin de doelen, activiteiten, producten en diensten uitgelegd worden. UNETO-VNI heeft een boek met MVO-praktijkvoorbeelden uit de installatiebranche gemaakt. Er is een aparte website over MVO in de installatiebranche gemaakt, gecombineerd met een digitale nieuwsbrief. Twee maal per jaar organiseert het platform MVO een themabijeenkomst die in het teken staat van MVO. In samenwerking met OTIB zijn cursussen Blikopener (uitleg en toepassing van MVO voor bedrijven die met MVO beginnen) en Goed Werkgeverschap (sociale component van MVO, gericht op HRM-afdelingen) ontwikkeld. Ten behoeve van de cursus MVO is het digitaal instrument MotiVaOr ontwikkeld. Hiermee leert de deelnemer spelenderwijs hoe MVO in de bedrijfsvoering toegepast kan worden. UNETO-VNI heeft in februari 2009 voor het eerst een Markt- en Techniekdag voor haar leden georganiseerd. De MVO-workshop die door MVO Nederland werd gegeven was de drukst bezochte op een totaal van 10 workshops en ook de MVOstand heeft de nodige aanloop gehad. UNETO-VNI introduceerde in 2009 een MVO-duurzaamheidsscan voor haar leden. Deze scan geeft de leden inzicht in de stand van zaken op het gebied van MVO. UNETO-VNI heeft in 2009 een duurzaamheidscan uitgevoerd bij het secretariaat van de eigen organisatie. In juni 2010 organiseerden ING Bank, Bouwend Nederland, UNETO-VNI, de Koninklijke Hibin en MVO Nederland tien regionale bijeenkomsten over MVO voor alle partijen in het bouwproces. UNETO-VNI heeft voor haar leden een scan kansen bij verkassen ontwikkeld die in korte tijd in kaart brengt welke duurzaamheidskansen een verhuizing of verbouwing creëert en hiervan een actielijst maakt. UNETO-VNI en OTIB hebben een aantal partijen gevraagd voor de branche een eigen duurzaamheidsindex samen te stellen, Eco-instal genaamd. In oktober 2010 vond weer een themadag plaats over MVO en energiebesparing. InstalNova werd opgezet met het doel regionale initiatieven te stimuleren op het terrein van oa duurzaamheid. In 2010 is een nieuwe brochure gemaakt met een overzicht van alle MVOactiviteiten. 77

78 VBW Centrale Vereniging Bloemendetailhandel 1400 leden Betrokken sinds: januari 2008 VBW heeft een klankbordgroep MVO opgericht waarin leden meedenken over de invulling van MVO in de branche. MVO Nederland is tevens deelnemer aan de klankbordgroep. De organisatie gaf begin 2010 de MVO-brochure de bewuste bloemist uit en organiseert regionale bijeenkomsten over het onderwerp in het hele land. VBZ De Vereniging voor de Bakkerij- en Zoetwarenindustrie 150 leden Betrokken sinds: april 2007 VBZ heeft tijdens een ledenbijeenkomst over MVO het partnerschap met MVO Nederland ondertekend. MVO Nederland heeft een quickscan uitgevoerd over MVO in de bakkerij- en zoetwarenindustrie. VBZ heeft MVO opgenomen als thema in haar ondernemershandboek en ondernemersscan. VBZ gaat een MVO-netwerk van en voor leden oprichten. VBZ heeft zich aangesloten bij het cacaoproject van het Initiatief Duurzame Handel. Het jaarcongres van VBZ (maart 2010) stond in het teken van duurzaamheid. De organisatie ontwikkelde in 2010 de Barometer Duurzame Bakkerij en Zoetwaren i.s.m. Stichting Milieukeur. 78

79 Veneca De Vereniging Nederlandse Cateringorganisaties 11 leden Betrokken sinds: 2009 Veneca heeft duurzaamheid en gezondheid hoog op de agenda staan voor de komende jaren. Veneca neemt deel aan diverse convenanten: het Convenant Gezond Gewicht, het convenant Marktontwikkeling Biologische Landbouw, het Convenant Marktontwikkeling Verduurzaming Dierlijke Producten (Tussensegment) en het Convenant Duurzaam Voedsel. MVO Nederland verzorgde in 2009 een presentatie op de ledenvergadering van Veneca. VERAS De Vereniging voor de Sloopaannemers 80 leden Betrokken sinds: september 2006 VERAS is met ingang van 1 januari 2009 uit een fusie van BABEX en de Vereniging van Sloopaannemers. BABEX werkt al enige tijd binnen het Brancheprogramma met MVO Nederland samen om MVO binnen de sloopbranche te stimuleren. VERAS wil na de samenvoeging de belangen van de sloopsector nog beter behartigen. VERAS is bezig met het opstellen van een MVO-beleidsnotitie. Er worden middelen vrij gemaakt om het MVO beleid in de praktijk te brengen waaronder de ontwikkeling van een arbo-catalogus en het bevorderen van duurzaam slopen. VERAS is betrokken bij het project verduurzaming van de betonketen van MVO Nederland. 79

80 VFI Vereniging voor Fondsenwervende Instellingen 110 leden Betrokken sinds: maart 2008 VFI heeft een tool ontwikkeld waarmee goede doelenorganisaties MVO kunnen implementeren. In mei 2008 organiseerde VFI een congres over MVO voor haar leden. Tijdens dit congres werd het partnerschap met MVO Nederland ondertekend. In 2010 vindt er een brainstorm met goede doelen organisaties plaats om de vervolgstappen te formuleren. In 2010 heeft MVO Nederland in samenwerking met de VFI een stappenplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen voor Goede Doelen ontwikkeld. VGT Vereniging Grootwinkelbedrijf Textielbranche 19 leden Betrokken sinds: september 2010 In 2009 ontwikkelde de VGT samen met de leden een positionpaper over MVO in de textielbranche. In het najaar van 2009 is het contact gelegd tussen de VGT, CBW MITEX en Modint. Zij trekken nu samen op in het MVO beleid. De leden van de VGT hebben gezamenlijk een MVO beleidsplan opgesteld. 80

81 VHG Branchevereniging VHG voor ondernemers in het groen adviseert en behartigt de belangen voor hoveniers, groenvoorzieners, boomverzorgers, dak- en gevelbegroeners en interieurbeplanters leden Betrokken sinds: december 2009 De groene sector is van grote maatschappelijk waarde door de bijdrage van groen aan CO2 opname, fijnstofbinding, waterretentie en biodiversiteit, veiligheid en gezondheid. VHG wilt door middel van het Brancheprogramma ondernemers in de sector ondersteunen om op bedrijfsniveau te vergroenen, maar ook het groene imago van de sector te versterken en verder uit te dragen. VOBN Brancheorganisatie van de betonmortelindustrie 145 leden Betrokken sinds: maart 2008 In november 2008 heeft VOBN haar leden een boekje gestuurd om hen te informeren over energiebesparing. Met de bureaukalender beton bewust informeert VOBN leden en andere geïnteresseerden over de duurzaamheidaspecten van betonmortel. In 2009 was MVO één van de speerpunten in het beleid van VOBN. Zo is onder andere de website betonbewust gelanceerd. In september 2009 organiseerde MVO Nederland voor VOBN een stakeholderdialoog. De resultaten van deze bijeenkomst dienden als input voor het MVO-beleid van de bij VOBN aangesloten leden. Het MVO-beleid wordt in 2010 vastgesteld. VOBN organiseerde in april 2010 een stakeholderbijeenkomst over arbeidsveiligheid. VOBN is betrokken bij het project verduurzaming van de betonketen van MVO Nederland. 81

82 VSCD Vereniging van Schouwburg- en concertgebouwdirecties 154 leden Betrokken sinds: november 2008 VSCD ontwikkelt een tool aan de hand waarvan theaters hun MVO-beleid kunnen uitwerken. Er wordt een project voorbereid gericht op de vermindering van de milieudruk van de sector, door aandacht te besteden aan afval- en energiebeleid. VVEM Vereniging van Evenementenmakers 100 leden Betrokken sinds: augustus 2010 VVEM is in augustus 2010 partner van MVO Nederland geworden. Leden van de VVEM zijn evenementenmakers. Dit loopt uiteen van festivalorganisatoren tot locatieaanbieders en verhuurbedrijven. De directeur van de VVEM zet zich in voor MVO en praat regelmatig met uiteenlopende partijen over verduurzaming van de evenementensector. Zo is onder andere een Green Key certificaat voor publieksevenementen ontwikkeld. Binnen de sector wordt al veel aan duurzaamheid gedaan, bekende koploper is het festival Lowlands. VVEM werkt aan een hoofdstuk over duurzaamheid in het handboek voor evenementenmakers ZLTO De Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie (ZLTO) is een vereniging voor ondernemers in de groene ruimte leden Betrokken sinds: maart 2010 ZLTO participeert in diverse convenanten, waaronder het Convenant antibioticaresistentie dierhouderij en het Convenant Duurzaam Voedsel, waarbinnen overheid en bedrijfsleven samenwerken om het aandeel duurzaam geproduceerd voedsel te vergroten. 82

83 Bijlage VI: over het brancheprogramma Steeds meer brancheorganisaties zijn op zoek naar een manier om MVO te introduceren bij hun achterban. MVO Nederland helpt hen hierbij en ondersteunt (samen met specialisten uit het netwerk) bij het verankeren van MVO in het beleid van de brancheorganisatie. De informatiebehoefte van de branchevereniging is hierbij leidend. Het Brancheprogramma van MVO Nederland heeft als doel mkb-bedrijven op een effectieve manier te bereiken met informatie over MVO. Door samenwerking met brancheverenigingen worden ondernemers benaderd met een toegankelijke, branchespecifieke MVO-boodschap. Bovendien zijn brancheverenigingen een vertrouwd kanaal voor ondernemers. Ervaringen uitwisselen Brancheverenigingen hebben behoefte aan elkaars kennis en ervaring op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen en nemen daarom deel aan intervisiebijeenkomsten die drie maal per jaar door MVO Nederland worden georganiseerd. Deze bijeenkomsten bieden de mogelijkheid om concrete ervaringen te delen en vormen een platform om gezamenlijke standpunten ten opzichte van MVO te formuleren. Figuur: MVO Beleidscyclus 83

Leiderschap in Turbulente Tijden

Leiderschap in Turbulente Tijden De Mindset van de Business Leader Leiderschap in Turbulente Tijden Onderzoek onder 175 strategische leiders Maart 2012 Inleiding.. 3 Respondenten 4 De toekomst 5 De managementagenda 7 Leiderschap en Ondernemerschap

Nadere informatie

Alle kinderen kunnen Roefelen Stichting Roefelen zoekt partners 2013-2017

Alle kinderen kunnen Roefelen Stichting Roefelen zoekt partners 2013-2017 Alle kinderen kunnen Roefelen Stichting Roefelen zoekt partners 2013-2017 Het is belangrijk dat kinderen al jong kennis maken met bedrijven en beroepen. Roefelen maakt dat mogelijk. De in 2011 opgerichte

Nadere informatie

LEKKER BETROKKEN! Copyright VHVG / Phyllis den Brok- Phliss, jan. 2012 Lekker Betrokken! 1

LEKKER BETROKKEN! Copyright VHVG / Phyllis den Brok- Phliss, jan. 2012 Lekker Betrokken! 1 LEKKER BETROKKEN! Projectvoorstel voor het verduurzamen van de zorgsector wat betreft het aanbod van duurzame producten alsmede verduurzaming van de processen en de mens daarbinnen, uitgaande van het brede

Nadere informatie

Deelnemers van Duurzame Leverancier streven naar een CO2-reductie van 20% in het jaar 2020 (t.o.v. 2010)

Deelnemers van Duurzame Leverancier streven naar een CO2-reductie van 20% in het jaar 2020 (t.o.v. 2010) Actieve deelname aan initiatieven Dit document beschrijft de actieve deelname van Pilkes aan het initiatief Duurzame Leverancier, Nederland CO2 neutraal en het initiatief van SKAO (CO2-Prestatieladder).

Nadere informatie

Jaarplan 2016 Het Groene Brein ROOTS

Jaarplan 2016 Het Groene Brein ROOTS Jaarplan 2016 Het Groene Brein ROOTS 1. De start van Roots Op initiatief van docenten en bestuurders van ROC s en AOC s hebben Antoine Heideveld (Directeur Het Groene Brein), Rob de Vrind (Duurzaam MBO),

Nadere informatie

Jaarplan 2010 MVO Nederland

Jaarplan 2010 MVO Nederland Jaarplan 2010 MVO Nederland MVO als aanjager van duurzaam herstel en een duurzame economie in Nederland 29 november 2009 Inhoudsopgave Pre ambule 1. MVO als aanjager van duurzaam herstel in Nederland 1.1

Nadere informatie

Rapportage. 25 September 2018

Rapportage. 25 September 2018 Rapportage 25 September 2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Positionering advies 3 1.2 Algemeen 3 1.3 Leeswijzer 4 2. Nulsituatie en positiebepaling 4 2.1 Werkwijze 4 2.2 Nulsituatie 5 2.3 Ambitieniveau

Nadere informatie

Communicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder

Communicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder Communicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder Communicatieplan, 22 Augustus 2014 1 Voorwoord Duurzaamheid is geen trend, het is de toekomst. Het is niet meer weg te denken

Nadere informatie

Samen geven we richting aan de koers van de NKC

Samen geven we richting aan de koers van de NKC Samen geven we richting aan de koers van de NKC ₀ ₀ ₀ In de aanloop naar de klimaattop in Parijs is eind 2014 de Nederlandse Klimaatcoalitie van start gegaan om CO2 reductie bij bedrijven en andere organisaties

Nadere informatie

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM De tijd dat MVO was voorbehouden aan idealisten ligt achter ons. Inmiddels wordt erkend dat MVO geen hype is, maar van strategisch belang voor ieder

Nadere informatie

Beleidsplan MVO 2015-2017

Beleidsplan MVO 2015-2017 Beleidsplan MVO 2015-2017 CB Concreet Duurzaam April 2015 Inleiding Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) speelt een belangrijke rol binnen de prestatie- en groeistrategie van Cementbouw. Als een

Nadere informatie

Workshop 6: Stakeholdersconsultatie. Evenement Verbinding Veghel - 15 juni 2017

Workshop 6: Stakeholdersconsultatie. Evenement Verbinding Veghel - 15 juni 2017 Workshop 6: Stakeholdersconsultatie Evenement Verbinding Veghel - 15 juni 2017 Wie zijn wij? Aron Kuijper Gecertificeerde organisatie (niveau 4) QSHE Manager Lid CCvD Sjoerd Wester Certificerende Instelling

Nadere informatie

MKB Monitor Onderzoek. Leer ondernemers echt kennen en weet wat er speelt in ondernemend Nederland!

MKB Monitor Onderzoek. Leer ondernemers echt kennen en weet wat er speelt in ondernemend Nederland! MKB Monitor Onderzoek Leer ondernemers echt kennen en weet wat er speelt in ondernemend Nederland! Waarom Mkb onderzoek? Ondernemers echt kennen en weten wat er speelt. Weten wat hen drijft en waarvoor

Nadere informatie

Lean and Green Personal Mobility

Lean and Green Personal Mobility Lean and Green Personal Mobility Connekt heeft in samenwerking met het ministerie van Infrastructuur en Milieu het programma Lean and Green ontwikkeld voor duurzame mobiliteit. Sinds de introductie in

Nadere informatie

Inventarisatie en bijdrage aan Sectorinitiatieven Verkade Vlaardingen B.V.

Inventarisatie en bijdrage aan Sectorinitiatieven Verkade Vlaardingen B.V. Inventarisatie en bijdrage aan Sectorinitiatieven Verkade Vlaardingen B.V. 1. INVALSHOEK D: PARTICIPATIE Stichting SKAO vraagt middels de CO 2 -Prestatieladder om deelname aan een sector- of keteninitiatief.

Nadere informatie

Highlights resultaten partnerenquête DNZ

Highlights resultaten partnerenquête DNZ Highlights resultaten partnerenquête DNZ Peter Brouwer 28 mei 2015 1 van 8 Inleiding Jaarlijks organiseert De Normaalste Zaak (DNZ) een enquête onder haar leden. De enquête levert nuttige informatie op

Nadere informatie

MENSENRECHTEN & BEDRIJFSLEVEN. ICCO Onderzoek 2015

MENSENRECHTEN & BEDRIJFSLEVEN. ICCO Onderzoek 2015 MENSENRECHTEN & BEDRIJFSLEVEN ICCO Onderzoek 2015 Inhoud 1. Uitgangspunten 2. Onderzoek Demografie Bedrijfsgegevens Functie van de respondent Landen Wat zijn mensenrechten? Waarom mensenrechten? Six step

Nadere informatie

Jaarverslag 2012 Dienst P&O ROC West-Brabant

Jaarverslag 2012 Dienst P&O ROC West-Brabant Dienst Personeel & Organisatie Jaarverslag 2012 Jaarverslag 2012 Dienst P&O ROC West-Brabant Maart 2013 Dienst P&O Jaarverslag Dienst P&O 2012 Pagina 1 Voorwoord Voor de Dienst P&O was 2012 een bewogen

Nadere informatie

4 Internationaal mvo en ketenbeheer: een korte stand van zaken

4 Internationaal mvo en ketenbeheer: een korte stand van zaken 4 Internationaal mvo en ketenbeheer: een korte stand van zaken 4.1 Inleiding Waar staat het bedrijfsleven momenteel als het gaat om rapportage over internationaal mvo en ketenbeheer in het bijzonder? Dit

Nadere informatie

Plan 2018 Regio Rijnmond

Plan 2018 Regio Rijnmond Plan 2018 Regio Rijnmond Het doel van het project is versnelling aan te brengen op de integratie en participatie van vergunninghouders via werk en/ of scholing. Het landelijk dekkend netwerk van regio

Nadere informatie

Visiedocument en Activiteitenplan 2013

Visiedocument en Activiteitenplan 2013 Visiedocument en Activiteitenplan 2013 1. Inleiding In Leusden is in september 2006 gestart met het project Maatschappelijk Betrokken Ondernemen. De Gemeente Leusden, het bedrijfsleven en de maatschappelijke

Nadere informatie

Startbijeenkomst keten innovatieprogramma. Kunststof & Rubber in de Ondergrondse Infrastructuur

Startbijeenkomst keten innovatieprogramma. Kunststof & Rubber in de Ondergrondse Infrastructuur Startbijeenkomst keten innovatieprogramma Kunststof & Rubber in de Ondergrondse Infrastructuur Utrecht, 21 oktober 2015 Inhoud Introductie 3 Zij waren er bij! 4 Circulaire economie 5 RACE programma 6 Sectoranalyse

Nadere informatie

Beleidsplan fondsenwerving HagaVrienden 2013-2015

Beleidsplan fondsenwerving HagaVrienden 2013-2015 Beleidsplan fondsenwerving HagaVrienden 2013-2015 Opgesteld door: Helene Marcus-Baart, coördinator HagaVrienden I.s.m: Hans de Sonnaville, secretaris HagaVrienden (Beknopt) beleidsplan HagaVrienden 2013-2015

Nadere informatie

Continuïteit. innovatie

Continuïteit. innovatie Continuïteit en innovatie Jaarplan 2011 MVO Nederland 30 november 2010 Inhoudsopgave 1. MVO Nederland in 2011 3 1.1 Continuïteit en innovatie 3 1.2 Interne organisatie 5 1.3 Doelen en resultaten 2011 6

Nadere informatie

Jaarplan MVO Nederland 2008. Op weg naar onze tweede termijn

Jaarplan MVO Nederland 2008. Op weg naar onze tweede termijn Jaarplan MVO Nederland 2008 Op weg naar onze tweede termijn Versie 2 31 maart 2008 Jaarplan MVO Nederland 2008 Op weg naar onze tweede termijn Dit jaarplan 2008 betreft de tweede versie van het plan dat

Nadere informatie

4 juni 2015. Algemene Ledenvergadering

4 juni 2015. Algemene Ledenvergadering 4 juni 2015 Algemene Ledenvergadering Algemene ledenvergadering programma: Opening Goedkeuring notulen algemene ledenvergadering 17 april 2014 Ingekomen stukken en mededelingen VNT 2014-2015 Financiën

Nadere informatie

Profiel. Manager Bibliotheken. 20 maart 2015. Opdrachtgever Stichting Bibliotheek Rotterdam

Profiel. Manager Bibliotheken. 20 maart 2015. Opdrachtgever Stichting Bibliotheek Rotterdam Profiel Manager Bibliotheken 20 maart 2015 Opdrachtgever Stichting Bibliotheek Rotterdam Voor meer informatie over de functie Manon Min, adviseur Leeuwendaal Telefoon (070) 414 27 00 Voor sollicitatie

Nadere informatie

MVO beleidsplan MVO Nederland

MVO beleidsplan MVO Nederland MVO beleidsplan MVO Nederland MVO Nederland is de Nederlandse kennis- en netwerkorganisatie voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. In onze activiteiten zijn wij vooral gericht op bewustwording en

Nadere informatie

College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel. Aan Provinciale Staten, PS2008MME13-1 -

College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel. Aan Provinciale Staten, PS2008MME13-1 - PS2008MME13-1 - College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel Datum : 6 mei 2008 Nummer PS : PS2008MME13 Afdeling : ECV Commissie : MME Registratienummer : 2008int221948 Portefeuillehouder : Ekkers Titel

Nadere informatie

Visiedocument en Activiteitenplan 2011

Visiedocument en Activiteitenplan 2011 Visiedocument en Activiteitenplan 2011 1. Inleiding In Leusden is in september 2006 gestart met het project Maatschappelijk Betrokken Ondernemen. De Gemeente Leusden, het bedrijfsleven en de maatschappelijke

Nadere informatie

TNO-instrumentarium Creatieve Industrie

TNO-instrumentarium Creatieve Industrie TNO-instrumentarium Creatieve Industrie Instrumenten TNO voor Innovatie Vraagarticulatie Kennisoverdracht Kennisontwikkeling Technologisch consult in samenwerking met Syntens Branche Innovatie Agenda Challenge

Nadere informatie

Branche Innovatie Agenda: Eindresultaat. Contact: Terry Heemskerk, Uneto-VNI Bart Luiten, TNO Jaap Kolk, Syntens

Branche Innovatie Agenda: Eindresultaat. Contact: Terry Heemskerk, Uneto-VNI Bart Luiten, TNO Jaap Kolk, Syntens Branche Innovatie Agenda: Eindresultaat Contact: Terry Heemskerk, Uneto-VNI Bart Luiten, TNO Jaap Kolk, Syntens Uneto-VNI BIA traject Doel: Branche Innovatie Agenda s voor thema s uit Radar 2020 Vijf technische

Nadere informatie

Resultaat break-out sessies. 2 september: toekomst van ISO 26000

Resultaat break-out sessies. 2 september: toekomst van ISO 26000 Resultaat break-out sessies 2 september: toekomst van ISO 26000 1 Inhoud A. Integratie groep 1 B. Integratie groep 2 C Erkenning D. Branchespecifiek E: MVO en innovatie 2 De vragen per focusgebied 1. Wat

Nadere informatie

FUNCTIEPROFIEL. LTO Noord Manager Programma s & Ontwikkeling (nieuwe functie) Standplaats: Zwolle. 1. LTO Noord

FUNCTIEPROFIEL. LTO Noord Manager Programma s & Ontwikkeling (nieuwe functie) Standplaats: Zwolle. 1. LTO Noord FUNCTIEPROFIEL LTO Noord Manager Programma s & Ontwikkeling (nieuwe functie) Standplaats: Zwolle 1. LTO Noord LTO Noord is dé belangenbehartiger en partner voor boeren en tuinders in de negen provincies

Nadere informatie

SECTOR- EN KETENINITIATIEVEN 2018 CO 2 -PRESTATIELADDER 3.D.1/3.D.2

SECTOR- EN KETENINITIATIEVEN 2018 CO 2 -PRESTATIELADDER 3.D.1/3.D.2 SECTOR- EN KETENINITIATIEVEN 2018 CO 2 -PRESTATIELADDER 3.D.1/3.D.2 Auteurs : L.A. Verhoog M. van Gerdingen Eindverantwoordelijke : N. Moerkerken Datum : 04-01-2019 Documentnaam : Sector- en keteninitiatieven

Nadere informatie

Eindrapportage Stimuleren Duurzame Inzetbaarheid in het MKB / Actieplan Gezond Bedrijf

Eindrapportage Stimuleren Duurzame Inzetbaarheid in het MKB / Actieplan Gezond Bedrijf Eindrapportage Stimuleren Duurzame Inzetbaarheid in het MKB / Actieplan Gezond Bedrijf Verslag van de periode 25 september 2012 tot en met 31 oktober 2013 Subsidienummer 5100-3024 contactpersoon Alan Hameetman

Nadere informatie

Communicatieplan Breur IJzerhandel

Communicatieplan Breur IJzerhandel Communicatieplan Breur IJzerhandel 4 Oktober 2014 4 OKT 2014 Communicatieplan Breur IJzerhandel 1. Voorwoord Duurzaamheid is geen trend, het is de toekomst. Het is niet meer weg te denken uit onze dagelijkse

Nadere informatie

dutch building better//energy markets

dutch building better//energy markets building better//energy markets Alliander versnelling van de energietransitie Opzetten van een nieuwe dienst in een zelfstandige BV; inbrengen van gewenst ondernemerschap Vertalen van mogelijkheden nieuwe

Nadere informatie

Plannen Economische Agenda 20113-2014

Plannen Economische Agenda 20113-2014 Plannen Economische Agenda 20113-2014 Aanvalsplan 1: Marketing regio Amersfoort: be good and tell it Wat is het doel: Gerichte marketingcampagnes starten op het gebied van ondernemen in Amersfoort en de

Nadere informatie

Eenzaamheid is de situatie waarin sprake is van een pijnlijk gemis aan contacten of gebrek aan kwaliteit van contacten.

Eenzaamheid is de situatie waarin sprake is van een pijnlijk gemis aan contacten of gebrek aan kwaliteit van contacten. Activiteiten Coalitie Erbij 2018 Inhoud Algemeen... 3 Coalitie Erbij in 2018... 3 Visie... 3 Missie... 3 en... 3 Kernactiviteiten van Coalitie Erbij in 2018... 4 Kernactiviteit 1: Versterken lokale aanpak...

Nadere informatie

Purpose, action, impact!

Purpose, action, impact! Purpose, action, impact! Accelereren naar een duurzame toekomst Donderdag 9 november 2017 Congrescentrum 1931, s-hertogenbosch Het Nationaal Sustainability Congres Dé jaarlijkse mijlpaal voor duurzame

Nadere informatie

Netwerk Jong Leefomgeving Jaarplan 2015 Reflectie op 2014 uitdagingen

Netwerk Jong Leefomgeving Jaarplan 2015 Reflectie op 2014 uitdagingen Netwerk Jong Leefomgeving Jaarplan 2015 Het jaarplan is opgebouwd aan de hand van een aantal onderdelen: Een reflectie op de activiteiten in 2014; De visie en doelstellingen binnen het jaarplan voor 2015;

Nadere informatie

SECTOR- EN KETENINITIATIEVEN 2017 CO 2 -PRESTATIELADDER 3.D.1/3.D.2

SECTOR- EN KETENINITIATIEVEN 2017 CO 2 -PRESTATIELADDER 3.D.1/3.D.2 SECTOR- EN KETENINITIATIEVEN 2017 CO 2 -PRESTATIELADDER 3.D.1/3.D.2 Auteurs : L.A. Verhoog M. van Gerdingen Eindverantwoordelijke : N. Moerkerken Datum : 26-10-2017 Documentnaam : Sector- en keteninitiatieven

Nadere informatie

Jaarverslag SCCM 2014

Jaarverslag SCCM 2014 Jaarverslag SCCM 2014 SCCM, platform voor certificatie milieu- en arbomanagementsystemen Speerpunten en resultaten >> Cijfers ISO 14001 >> Cijfers OHSAS 18001 >> Overige activiteiten >> 2015 >> SCCM >>

Nadere informatie

Stichting ICT-Kring Delft

Stichting ICT-Kring Delft Visie & missie Heden Financieel verslag Stichting ICT-Kring Delft Algemene Deelnemersvergadering 4 maart 2013 - Sociëteit Het Meisjeshuis Strategie, doelstellingen en projecten in 2013 Discussie & rondvraag

Nadere informatie

MVO Nederland Jaaroverzicht 2011

MVO Nederland Jaaroverzicht 2011 MVO Nederland Jaaroverzicht 2011 Datum: 23 juni 2012 2 / 115 Inhoudsopgave 1. Over MVO Nederland... 5 2. Managementsamenvatting jaaroverzicht... 6 3. Jaarthema s... 8 4. Publieke voorlichtingsfunctie...

Nadere informatie

EVALUATIE MVO NEDERLAND EINDRAPPORT

EVALUATIE MVO NEDERLAND EINDRAPPORT EVALUATIE MVO NEDERLAND EINDRAPPORT Den Haag, 7 oktober 2010 COLOFON Projectnummer: 26313 Auteurs: Dick Hanemaayer Bas Doets Coen Knipping B&A Consulting bv Prinses Margrietplantsoen 87 Postbus 829 2501

Nadere informatie

Communicatieplan CO 2 -reductie 2014

Communicatieplan CO 2 -reductie 2014 Communicatieplan CO 2 -reductie 2014 BVR Groep B.V. Roosendaal, 20-06-2014. Auteur(s): H. Schrauwen, Energie & Technisch adviseur. Geaccordeerd door: M. Soenessardien, INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 1 1.1

Nadere informatie

Mobiliteitscentrum Glastuinbouw

Mobiliteitscentrum Glastuinbouw Mobiliteitscentrum Glastuinbouw Eindrapport project Scholingsconsulenten Glastuinbouw 2010 René Scholte 7 februari 2011 Inhoud 1. Aanleiding 3 2. Doel 3 3. Aanpak 3 Werkzoekenden Bedrijven Scholen Brancheorganisaties

Nadere informatie

DE OPGEWEKTE WONING CLUB Samen aan de slag, voor jouw duurzame huis!

DE OPGEWEKTE WONING CLUB Samen aan de slag, voor jouw duurzame huis! DE OPGEWEKTE WONING CLUB Samen aan de slag, voor jouw duurzame huis! Wat is de Opgewekte Woning Club? De Opgewekte Woning Club is een slimme aanpak welke energiezuinig wonen en verbouwen bij woningeigenaren

Nadere informatie

Een nieuwe toezichthouder is een kans.

Een nieuwe toezichthouder is een kans. Een nieuwe toezichthouder is een kans. Search & Selectie, NR Academy en Kenniscentrum VERNIEUWING VANUIT ERVARING Een nieuwe commissaris of toezichthouder is een kans en een stimulans voor goed bestuur.

Nadere informatie

Editie Noord Limburg 3 7 juni POM Limburg Corda Campus, 3500 Hasselt T

Editie Noord Limburg 3 7 juni POM Limburg Corda Campus, 3500 Hasselt T Editie Noord Limburg 3 7 juni 2019 POM Limburg Missie, Visie & Activiteiten Missie De organisatie inspireert, ontwikkelt en versterkt de basisvoorwaarden voor duurzame sociaaleconomische groei in de provincie

Nadere informatie

Evaluatie nota vrijwilligerswerkbeleid Oostzaan. Aan de Waterkant 2008-2011

Evaluatie nota vrijwilligerswerkbeleid Oostzaan. Aan de Waterkant 2008-2011 Evaluatie nota vrijwilligerswerkbeleid Oostzaan Aan de Waterkant 2008-2011 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Evaluatiekader 3 1.2 Leeswijzer 3 2 Vrijwilligerswerk Oostzaan 4 2.1 De situatie toen 4 2.2 De

Nadere informatie

Jaarverslag 2013/2014. Stichting Simbólica Projecten

Jaarverslag 2013/2014. Stichting Simbólica Projecten Jaarverslag 2013/2014 Stichting Simbólica Projecten 1 maart 2013 28 februari 2014 Inhoud Algemeen 3 Beleid 4 Uitgevoerde projecten 6 Financieel overzicht 7 2 Algemeen Dit jaarverslag bestaat uit drie delen

Nadere informatie

18 december 2012. Social Media Onderzoek. MKB Nederland

18 december 2012. Social Media Onderzoek. MKB Nederland 18 december 2012 Social Media Onderzoek MKB Nederland 1. Inleiding Er wordt al jaren veel gesproken en geschreven over social media. Niet alleen in kranten en tijdschriften, maar ook op tv en het internet.

Nadere informatie

Sportweetje. Het Katwijkse. sportieve toekomst! naar een. Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven

Sportweetje. Het Katwijkse. sportieve toekomst! naar een. Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven Het Katwijkse Sportweetje Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven digitale nieuwsbrief voor het verenigingsleven editie 2015.1 klik en lees het artikel van uw interesse volg

Nadere informatie

PURPOSE, ACTION, IMPACT!

PURPOSE, ACTION, IMPACT! PURPOSE, ACTION, IMPACT! Accelereren naar een duurzame toekomst Geen focus op visies en meningen, maar op concrete plannen en acties. Word jij onze nieuwe partner? Donderdag 9 november 2017 Congrescentrum

Nadere informatie

20 Tinten Groen. Communicatieplan t.b.v. CO2-prestatieladder Certificering. Datum : Augustus 2013

20 Tinten Groen. Communicatieplan t.b.v. CO2-prestatieladder Certificering. Datum : Augustus 2013 plan t.b.v. CO2-prestatieladder Certificering 20 Tinten Groen Datum : Augustus 2013 plan Cor Millenaar B.V. / G-center B.V. 2013 2014 Augustus 2013 pag. 1 INHOUDSOPGAVE Pag. 1. Inleiding 2. doelstellingen

Nadere informatie

Personeelsvoorziening van de toekomst

Personeelsvoorziening van de toekomst Personeelsvoorziening van de toekomst een transitienetwerk voor Noordoost-Brabant Food & Feed Noordoost-Brabant Wie doet over tien jaar het werk? Waar staat uw bedrijf over tien jaar? De crisis voorbij,

Nadere informatie

Communicatie CO2 footprint. versie mei 2015

Communicatie CO2 footprint. versie mei 2015 Communicatie CO2 footprint versie mei 2015 Steller: CO2 manager Naam Paraaf Datum A. Kneepkens, April 2015 TPA Nederland Controle: Directeur K. Brouns Coldmix BV Mei 2015 AGK Pagina 1 van 5 pagina s 2015

Nadere informatie

Mogelijkheden voor partnerschap

Mogelijkheden voor partnerschap Mogelijkheden voor partnerschap Wat doet Kennispoort Regio Zwolle Kennispoort helpt innovaties realiseren. Ondernemers in de Regio Zwolle krijgen concreet onafhankelijk advies om innovaties in de praktijk

Nadere informatie

Oplegnotitie begroting 2017

Oplegnotitie begroting 2017 Oplegnotitie begroting 2017 In het tweede kwartaal 2016 worden nog veel besluiten genomen over de toekomst van Permar. Dat maakt het op het moment van schrijven van deze begroting vrijwel onmogelijk om

Nadere informatie

STRATAEGOS CONSULTING

STRATAEGOS CONSULTING STRATAEGOS CONSULTING EXECUTIE CONSULTING STRATAEGOS.COM WELKOM EXECUTIE CONSULTING WELKOM BIJ STRATAEGOS CONSULTING Strataegos Consulting is een strategie consultancy met speciale focus op strategie executie.

Nadere informatie

E V E R B I N D I N G, N I E

E V E R B I N D I N G, N I E innovatie Syntens N I E U W E V E R B I N D I N G, N I E U W E B U S I N E S S Het veld waarin bedrijven opereren is voortdurend in beweging. Om een bedrijf gezond en succesvol te houden, is het belangrijk

Nadere informatie

Jaarplan 2017 Arbeidsmarkt & Onderwijs MBO HBO SIGRA

Jaarplan 2017 Arbeidsmarkt & Onderwijs MBO HBO SIGRA Jaarplan 2017 Arbeidsmarkt & Onderwijs HBO SIGRA MBO Inleiding TEXEL DEN-HELDER NOORD-HOLLAND NOORD HOORN ALKMAAR ZAANSTREEK-WATERLAND AMSTERDAM AMSTERDAM, DIEMEN EN AMSTELVEEN Voor u ligt het Jaarplan

Nadere informatie

SECTOR- EN KETENINITIATIEVEN 1.D.1 & 3.D.1 & 3.D.2. Jade Beheer B.V

SECTOR- EN KETENINITIATIEVEN 1.D.1 & 3.D.1 & 3.D.2. Jade Beheer B.V SECTOR- EN KETENINITIATIEVEN 1.D.1 & 3.D.1 & 3.D.2 Jade Beheer B.V. 2.0-20160901 Inhoud 1 INLEIDING... 3 2 OVERZICHT DEELNAME SECTOR- EN KETENINITIATIEVEN... 3 2.1 OVERZICHTSTABEL SECTOR- EN KETENINITIATIEVEN...

Nadere informatie

I INLEIDING 3 II KORTE TERUGBLIK 2013 EN III DOELEN, FUNCTIES EN ACTIVITEITEN IV FINANCIEEL JAARVERSLAG 2013/2014 EN BEGROTING

I INLEIDING 3 II KORTE TERUGBLIK 2013 EN III DOELEN, FUNCTIES EN ACTIVITEITEN IV FINANCIEEL JAARVERSLAG 2013/2014 EN BEGROTING Jaarverslag 2014 Namens de Stuurgroep Samenwerkingsverband Autisme Zuidoost Brabant, Marianne Jacobs, coördinator Samenwerkingsverband Autisme november 2014 www.autismezuidoostbrabant.nl mjacobs@meezuidoostbrabant.nl

Nadere informatie

CO2-Prestatieladder Participatieplan Invalshoek D: Participatie

CO2-Prestatieladder Participatieplan Invalshoek D: Participatie Titel: CO2-Prestatieladder Participatieplan Rapport: CO2-2014/R-05; rev. 0; d.d. 07-04-2015 Auteur: J.A.C. van Dijk Verificateur: A.L.J. Timmermans Vervolgblad : 1 van 4 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 2

Nadere informatie

Smart Industry. KvK Ondernemerspanel onderzoek

Smart Industry. KvK Ondernemerspanel onderzoek KvK Ondernemerspanel onderzoek Smart Industry Algemene gegevens: Start- en einddatum onderzoek: 02-07-2014 tot 22-07-2014 Aantal deelnemende ondernemers: 484 (doelgroep mkb-topsectoren) In dit document

Nadere informatie

FUNCTIEPROFIEL MANAGER FINANCE DIAKONESSENHUIS

FUNCTIEPROFIEL MANAGER FINANCE DIAKONESSENHUIS FUNCTIEPROFIEL MANAGER FINANCE DIAKONESSENHUIS Inhoudsopgave 1 Diakonessenhuis 3 De organisatie 3 De structuur 3 Financiën/de Concerndienst 4 Vergroten van de wendbaarheid 4 2 Manager Finance 4 Plaats

Nadere informatie

22 maart Voor de digitale economie

22 maart Voor de digitale economie 22 maart 2018 Voor de digitale economie Op 22 maart 2018 organiseert Nederland ICT voor de Kamer van Koophandel een ICT Markttoets over de vervanging van haar klantrelatiesysteem (CRM). De ICT Markttoets

Nadere informatie

Goed voorbeeld uit de praktijk

Goed voorbeeld uit de praktijk Goed voorbeeld uit de praktijk 1 GEZOND EN VEILIG WERKT Het ministerie van SZW wil dat mensen veilig en gezond werken. Om die reden is het ministerie voortbouwend op bestaande kennis en ervaring, het programma

Nadere informatie

STRATEGISCH BELEIDSPLAN

STRATEGISCH BELEIDSPLAN STRATEGISCH BELEIDSPLAN 2019-2020 ontmoeting.org Inhoud 1 Introductie... 2 2 Strategie 2019-2020... 4 2.1 Proces... 4 2.2 SWOT... 4 2.3 Strategische speerpunten... 5 2.4 Strategische doelen voor primair

Nadere informatie

Communicatieplan CO 2 -prestatieladder ISO MVO Update December Aboma Holding bv

Communicatieplan CO 2 -prestatieladder ISO MVO Update December Aboma Holding bv Communicatieplan CO 2 -prestatieladder ISO 14001 MVO Update December 2016 Aboma Holding bv Alle rechten uitdrukkelijk voorbehouden. Vermenigvuldiging of mededeling aan derden, in welke vorm dan ook, is

Nadere informatie

DE PARTICIPATIEWET VOOR U ALS WERKGEVER

DE PARTICIPATIEWET VOOR U ALS WERKGEVER UTRECHT MIDDEN DE PARTICIPATIEWET VOOR U ALS WERKGEVER Doel van de Participatiewet De Participatiewet vervangt de bijstandswet, de Wet sociale werkvoorziening en een deel van de Wajong. Het doel van de

Nadere informatie

Meerjaren-Beleidsplan 2014

Meerjaren-Beleidsplan 2014 Meerjaren-Beleidsplan 2014 ALV, 2 oktober 2012 Inleiding Ambities IPMA Nederland voor 2014: IPMA Nederland is hét center of expertise voor projectmanagement in Nederland Doel van IPMA-NL: Verbeteren Projectmngt

Nadere informatie

Ondernemend werken in welzijnsorganisaties

Ondernemend werken in welzijnsorganisaties Training & Advies Ondernemend werken in welzijnsorganisaties Betere resultaten met nieuwe competenties Ondernemend werken in welzijnsorganisaties De welzijnssector is sterk in beweging, dat weet u als

Nadere informatie

Communicatieplan 2014-2015. CO2-prestatieladder Certificering. Inzake 20 Tinten Groen. Continuering 2013-2014. Datum : September 2015

Communicatieplan 2014-2015. CO2-prestatieladder Certificering. Inzake 20 Tinten Groen. Continuering 2013-2014. Datum : September 2015 plan 2014-2015 Inzake 20 Tinten Groen CO2-prestatieladder Certificering Continuering 2013-2014 Datum : September 2015 plan Cor Millenaar B.V. / G-center B.V. 2014 2015 September 2015 pag. 1 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Jaarplan 2012 MVO Nederland. Door verbinding meer impact

Jaarplan 2012 MVO Nederland. Door verbinding meer impact Jaarplan 2012 MVO Nederland Door verbinding meer impact 10 december 2011 Inhoud 1. MVO Nederland in 2012... 3 1.1 Inleiding... 3 1.2 Speerpuntthema s 2012... 4 1.3 Doelstellingen en resultaten... 4 1.4

Nadere informatie

Dit document beschrijft hoe Max Bögl voldoet aan de eisein in categorie D van de CO2-Prestatieladder.

Dit document beschrijft hoe Max Bögl voldoet aan de eisein in categorie D van de CO2-Prestatieladder. Inleiding Dit document beschrijft hoe Max Bögl voldoet aan de eisein in categorie D van de CO2-Prestatieladder. Inhoudsopgave Inleiding... 1 Inventarisatie sector- en keteninitiatieven... 2 Overzicht deelname

Nadere informatie

Beleidsplan 2012 t/m 2016

Beleidsplan 2012 t/m 2016 Beleidsplan 2012 t/m 2016 Mei 2012 Beleidsplan 2012 t/m 2016 Inleiding Dit beleidsplan is het resultaat van een voortgaand proces, waar we sinds twee jaar aan werken. In die periode is het volgende gebeurd.

Nadere informatie

Verzamelen gegevens: december 2013

Verzamelen gegevens: december 2013 Verzamelen gegevens: december 2013 Interpretatie gegevens: april/mei 2014 Organisatiebeschrijving Inzowijs richt zich op de begeleiding van kinderen en jongeren in de leeftijd van 2 t/m 23 jaar. De problematiek

Nadere informatie

Resultaten online enquête Kennisknooppunt Stadslandbouw

Resultaten online enquête Kennisknooppunt Stadslandbouw Resultaten online enquête Kennisknooppunt Stadslandbouw 7 oktober 2015, Jan Eelco Jansma Samenvatting Dit document doet verslag van een online enquête (voorjaar-zomer 2015) onder betrokkenen bij stadslandbouw.

Nadere informatie

Opdrachtgever project Werknemer in opleiding : ministerie van OCW

Opdrachtgever project Werknemer in opleiding : ministerie van OCW Datum: 20 februari 2012 Ons kenmerk: JK1.12.009 Begeleidingsmodel Werknemer in opleiding Opdrachtgever project Werknemer in opleiding : ministerie van OCW Wout Schafrat Gijs van de Beek Preventie en duurzaamheid

Nadere informatie

Resultaten Onderzoek September 2014

Resultaten Onderzoek September 2014 Resultaten Onderzoek Initiatiefnemer: Kennispartners: September 2014 Resultaten van onderzoek naar veranderkunde in de logistiek Samenvatting Logistiek.nl heeft samen met BLMC en VAViA onderzoek gedaan

Nadere informatie

Rob Boers CSU John Bos CSU

Rob Boers CSU John Bos CSU Rob Boers CSU John Bos CSU ... 3... 4... 4... 4... 5... 5... 5... 5... 6... 6... 7 2 CSU staat met zijn activiteiten midden in de maatschappij. Onze diensten bevorderen de gezondheid, het welzijn en daarmee

Nadere informatie

Samenkomst gezamenlijke Medezeggenschapsraden STAIJ

Samenkomst gezamenlijke Medezeggenschapsraden STAIJ Samenkomst gezamenlijke Medezeggenschapsraden STAIJ Werken aan evenwicht 21 maart 2013 Agenda Terugblik vorige bijeenkomst december 2012 Aanpak en prioritering Uitkomsten en effecten voor het komende jaar

Nadere informatie

JAARPLAN HV AFDELING OOST-BRABANT 2017

JAARPLAN HV AFDELING OOST-BRABANT 2017 JAARPLAN HV AFDELING OOST-BRABANT 2017 Inleiding De afdeling Oost-Brabant van het Humanistisch Verbond bestaat nu twee jaar en we mogen rustig zeggen dat het HV ondertussen stevig geworteld is in onze

Nadere informatie

Wie kent werken in Boxtel? Waarvan kent u werken in Boxtel?

Wie kent werken in Boxtel? Waarvan kent u werken in Boxtel? Voor zover mensen mij nog niet kennen ik ben Els van Esch, manager van het Personeelsdiensten Centrum Boxtel Werken in Boxtel is een initiatief van het PDC. Wie kent werken in Boxtel? Waarvan kent u werken

Nadere informatie

DE BASIS EN SPEERPUNTEN VOOR

DE BASIS EN SPEERPUNTEN VOOR 1 JAARPLAN 2015 Voorwoord Het jaar 2014 is bijzonder succesvol geweest voor Present Rotterdam. Met succes zijn we op weg naar een stabiele organisatie met vaste partners, hebben we veel groepen vrijwilligers

Nadere informatie

Samen inclusief hoger onderwijs realiseren. Beleidsplan

Samen inclusief hoger onderwijs realiseren. Beleidsplan Samen inclusief hoger onderwijs realiseren Beleidsplan 2017-2019 Goedgekeurd door de stuurgroep dd. 20.03.2017 Voorwoord Het Steunpunt Inclusief Hoger Onderwijs (SIHO) zet met zijn beleidsplan samen inclusief

Nadere informatie

DGBC Events. Jaarplanning Versie 12 januari 2016

DGBC Events. Jaarplanning Versie 12 januari 2016 DGBC Events Jaarplanning 2016 Versie 12 januari 2016 Inhoudsopgave Over DGBC Missie en Visie Rollen Onze focus 2015 2017 Onze thema s Hoe pakken wij dat aan? Opleidingen Overzicht Events Jaarplanning Events

Nadere informatie

Bor Veen Algemeen Directeur Werkkracht

Bor Veen Algemeen Directeur Werkkracht JAARVERSLAG 2018 Inleiding We zijn gestart! Met grote dank aan alle medewerkers van Werkkracht, onze opdrachtgever de Gemeente Ede, de Ondernemingsraad en de leden van de Raad van Commissarissen die al

Nadere informatie

JAARVERSLAG 2013 DESTINO. stichting. Geef een kind de toekomst! WWW.STICHTINGDESTINO.COM

JAARVERSLAG 2013 DESTINO. stichting. Geef een kind de toekomst! WWW.STICHTINGDESTINO.COM JAARVERSLAG 2013 DESTINO stichting Geef een kind de toekomst! WWW.STICHTINGDESTINO.COM Voorwoord Hierbij bieden wij u het Jaarverslag aan. Dit verslag is een verantwoording van de activiteiten en financiën

Nadere informatie

STAKEHOLDERS. Hoe gaan we daar mee om? Jacques van Unnik Manager Personnel Certification & Training 3 december 2015 BUSINESS ASSURANCE

STAKEHOLDERS. Hoe gaan we daar mee om? Jacques van Unnik Manager Personnel Certification & Training 3 december 2015 BUSINESS ASSURANCE BUSINESS ASSURANCE STAKEHOLDERS Hoe gaan we daar mee om? Jacques van Unnik Manager Personnel Certification & Training 3 december 2015 1 DNV GL 2014 Stakeholders 19 November 2015 SAFER, SMARTER, GREENER

Nadere informatie

dutch building better//telecom & technology

dutch building better//telecom & technology building better//telecom & technology UPC Nederland Business Continuity Plan UITDAGINGEN Ontwikkel een Business Continuity Plan Hou rekening met ISO standaarden, eisen Agentschap Telecom en beleid van

Nadere informatie

Jaarverslag 2017 Lekstroom School s cool

Jaarverslag 2017 Lekstroom School s cool Jaarverslag 2017 Lekstroom School s cool Inhoudsopgave Voorwoord 1. Lekstroom School s cool in het kort 2. Aantallen en resultaten 3. Ontwikkelingen vrijwilligers 4. Verbreden in de regio 5. 2017 Financieel

Nadere informatie

Gemeenten leggen de rode loper uit voor kwetsbare jongeren richting school en werk

Gemeenten leggen de rode loper uit voor kwetsbare jongeren richting school en werk Gemeenten leggen de rode loper uit voor kwetsbare jongeren richting school en werk 1.1 Rode loper coaching 2019-2020 Er is in 2019-2020 ondersteuning vanuit het ministerie van Justitie en Veiligheid beschikbaar

Nadere informatie