Post-mortem hersenonderzoek: kans om zorg te verbeteren

Transcriptie

1 3 juni 2015 Post-mortem hersenonderzoek: kans om zorg te verbeteren Marleen Rademaker

2 Informatiefilm over hersendonatie

3 Motivatie vanuit de kliniek

4 Waarom postmortem onderzoek? Beperkingen huidig onderzoek Beeldvorming (MRI): globale veranderingen (vorm, grootte, activiteit) niet mogelijk om op celniveau te kijken Dieronderzoek: Van toegevoegde, maar toch ook beperkte waarde: Psychiatrische symptomen kunnen niet goed nagebootst worden Perifeer onderzoek, bv. bloed Van toegevoegde, maar toch ook beperkte waarde: Het brein heeft unieke eigenschappen, o.a. door de BHB

5 Oude wijn in nieuwe zakken? Postmortem onderzoek in de psychiatrie al meer dan 100 jaar: schizophrenia is the `graveyard of neuropathologists Nee: Meer kennis over patiënten Kwaliteit hersenweefsel veel beter Onderzoekstechnieken veel beter Vergelijk neurologie: eerste observatie van tangles en plaques (begin 20ste eeuw), geen idee van betekenis en hoe we er nu over denken

6 Postmortem: de missing link? MRI DNA Dier NHB-Psy

7 Waar een klein land groot in is 1: Nederland: in klein land grote cohort studies (patiënten met psychiatrische ziekte, soms ook familieleden en gezonde vrijwilligers) veel informatie beschikbaar. 2: De Nederlandse Hersenbank is een van de beste hersenbanken ter wereld. 3: Nederland = klein lichaam binnen 3 uur in VUmc, Amsterdam voor obductie.

8 De Nederlandse Hersenbank Donor Onderzoeker

9

10 Registraties: 3176 (18 februari 2015) Psych; 625; 20% Rest group; 121; 4% CONTR; 1588; 50% Ter vergelijking: In Psy registraties (6,6% van totaal) PSP; 5; <1% PD/DLBD; 203; 6% Specificatie psychiatrische ziekten: MS; 496; 16% PSYCH; 35 PTSS; 24 SCHIZ; 44 ADHD; 26 ASS; 22 Other dem; 7; 0% FTLD/Tau; 42; 1% AD; 89; 3% OCD; 21 CONTR AD FTLD/Tau Other dem MS PD/DLBD PSP Psych Rest group BPS; 230 DEPRI; 223

11 Hoe komen mensen bij NHB-Psy? OZA ADHD/ASS OZA SCH/BPS OZA MDD OZA OCD (2) Onderzoekscohorten Patiënten- en familieverenigingen Chronische en gespecialiseerde klinieken OZA PTSS Via de media

12 Cohorten waarvan individuele leeftijd deelnemers bekend is: Cohort deelnemers, per leeftijdscategorie Geregistreerd Niet geregistreerd > 98 14% 11% 18% 26% 26% 30% 51% 33% Focus op ouderenpsychiatrie

13 Dataverzameling tijdens leven Van alle donoren bij registratie (medische) informatie (op)vragen en z.n. psychiatrisch interview afnemen (Vijf) jaarlijks informatie opnieuw checken

14

15 Obducties: 3889 ( ) Rest group; 346; 9% panr; 129; 3% Psych; 114; 3% PSP; 64; 2% CONTR; 1258; 32% PD/DLBD; 285; 7% MS; 239; 6% Other dem; 264; 7% FTLD/Tau; 192; 5% AD; 998; 26% Specificatie psychiatrische ziekten: bipolaire stoornis 23 depressie 33 schizofrenie 58 CONTR AD FTLD/Tau Other dem MS PD/DLBD PSP Psych Rest group panr

16 Diagnose & Opslag

17 1 uitsnijprotocol 2. Obductie, diagnostiek en opslag uc- e'volgens'protocol ng'medische'gegevens iseerde'neuropathologische'diagnose

18 Binnen ziekten homogenere subgroepen onderzoeken Tussen ziekten overlappende symptomen onderzoeken

19 Verrijkingen Aanvullende post mortem karakterisatie: Isolatie van primaire microglia en astrocyten Genereren van cellijnen daarvan RNA/DNA isolatie uit strategische gebieden Humane pluripotente stamcellen (ipsc s)

20 NHB-Psy maakt meer mogelijk

21 Depressie met doodsoorzaak al dan niet suïcide (gekeken in ACC) Target gene Suicide Dep/ Non-suicide Dep SMRI Non-suicide Dep/Control NBB Target gene Suicide Dep/ Non-suicide Dep SMRI Non-suicide Dep/Control NBB GABRA1 GluR1 GABRA2 GluR2 GABRA3 GluR3 GABRA4 GluR4 GABRA5 GluR5 GABRB1 NR1 GABRB2 NR2A GABRB3 NR2B GABRG2 PSD93 GABBR1 PSD95 GABBR2 GLUL GAD1 GLS GAD2

22 Suicide ideatie in de depressie groep (NHB) 0.25 GABRD GABBR2 * 1.6 * 0.24 ** GluR NoSuicideIdeation 0.8 SuicideIdeation NoSuicideIdeation 0.14 SuicideIdeation NoSuicideIdeation SuicideIdeation

23 NHB-Psy Bewustwording Erover nadenken Bespreken En bij weloverwogen JA, REGISTREREN Over 10 jaar: > 500 Psy breinen voor onderzoek

24 Toekomst Begrijpen wat er misgaat om zo betere behandelingen te kunnen ontwikkelen Patients DALY s QoL Individualized medicine

25 Samenwerking Poster in de wachtkamers? Brochures neerleggen en/of uitreiken? Presentatie tijdens familieavond? Maandelijks spreekuur onderzoeksassistent NHB-Psy?

26