Methoden van Organisatieonderzoek. ABK 34 Januari Maart Hans Doorewaard (coördinator) Brian Tjemkes Arnoud van de Ven

Transcriptie

1 Methoden van Organisatieonderzoek ABK 34 Januari Maart 2012 Hans Doorewaard (coördinator) Brian Tjemkes Arnoud van de Ven Faculteit der Managementwetenschappen Radboud Universiteit Nijmegen

2 Tentamen * kennis- en inzichtvragen (.. Wat verstaat A onder het begrip X; Wat is de visie van auteur A op onderwerp Y; wat is uw mening over de visie van auteur A?) * Opdrachten Kwantitatief en Kwalitatief korte casus; opdracht plan - data-verzameling - operationalisering - data-analyse

3 Methoden van Organisatieonderzoek Doel- en vraagstelling (individueel werkstuk, max. 10 pagina s) * Elementen: - Projectkader - Doelstelling - Onderzoeksmodel - Vraagstelling - Literatuurverkenning - Globaal Conceptueel Model * Stijl en grammatica * Citeren en literatuurlijst

4 Methoden van Organisatieonderzoek Programma bijeenkomst 2 - Projectkader - Doelstelling - Onderzoeksmodel - Vraagstelling - Globaal Conceptueel model

5 Typen afstudeerproject Theorie-gerichte projecten: * Theorie-ontwikkelend * Theorie-toetsend Praktijk-gerichte projecten: * diagnose-gericht * ontwerp-gericht * verandering-gericht * evaluatie-gericht

6 Achterbergh, e.a. (2009) Diagnostisch onderzoek verschil verschil P(e) = P(n) P(f) V(e) = V(n) V(f) Oorzaken Knelpunten

7 Projectkader: (de algemene context waarbinnen het afstudeerproject plaatsvindt) Wat is het probleem? Voor wie is het een probleem? Mogelijke oorzaken? Mogelijke oplossingen?

8 Doelstelling (a) omschrijving van de bijdrage van het onderzoek aan de oplossing van het probleem van het projectkader door. (b) kernachtige omschrijving van de manier waarop deze bijdrage wordt geleverd

9 Projectkader: In organisatie Y ervaart Arbo-directeur X grote problemen met betrekking tot de rol van de Arbo-artsen in allerlei arbeidsconflicten. Vaak komen werknemers bij de Arbo-arts met ziekteklachten die duidelijk gerelateerd zijn aan conflicten tussen leidinggevenden en ondergeschikten. DeArbo-arts komt dan in een dubbele positie, waarin hij of zij te maken heeft met zowel de belangen van een zieke patiënt als met de belangen van de organisatie. Wat is nu de beste rol van een Arbo-arts in dit soort zaken? Doelstelling: (a) Het doen van aanbevelingen aan X voor het beleid ter verbetering van de rol van de Arbo-arts bij conflicten door (b) het geven van inzicht in de meningen van betrokken groeperingen (Arbo-artsen, leidinggevenden, medewerkers, P en O-functionarissen) over de invloed van arbeidsconflicten op ziekteklachten van medewerkers en over de rol van Arbo-artsen hierbij.

10 (a) Het doen van aanbevelingen aan X voor het beleid ter verbetering van de rol van de Arbo-arts bij conflicten opdrachtgever onderzoeker

11 (a) Het doen van aanbevelingen aan X voor het beleid ter verbetering van de rol van de Arbo-arts bij conflicten door (b) het geven van inzicht in de meningen van betrokken groeperingen (Arbo-artsen, leidinggevenden, medewerkers, P en O-functionarissen) over de invloed van arbeidsconflicten op ziekteklachten van medewerkers en over de rol van Arbo-artsen hierbij. opdrachtgever onderzoeker

12 Onderzoeksmodel: Een overzichtelijk schema van de belangrijkste stappen in het onderzoek Voordelen: * helder beeld * bespreekbaar * literatuursuggesties * vraagstelling * inhoud van de scriptie

13 Stap 1 Stel het doel vast (= de bijdrage van het onderzoek zie het (a)-deel van de doelstelling)

14 Aanbevelingen

15 Stap 2: Stel aard en hoeveelheid vast van de onderzoeksobjecten (de onderwerpen waarover uitspraken wordt gedaan)

16 Aard van de onderzoeksobjecten: Personen: * klantengroep * organisatieleden Situaties: * arbeidsmarktsituatie * afzetmarktsituatie Systemen: * samenwerkingsvormen * ICT-systemen Processen: * productieprocessen * implementatieprocessen

17 Arbo-artsen Leiding P en O Medew. Aanbevelingen

18 Stap 3: Stel de aard vast van het conceptueel model (het theoretisch kader waarmee naar de onderzoeksobjecten wordt gekeken)

19 Type project Diagnose Ontwerp Verandering Evaluatie Aard conceptuele model analyse-onderwerpen, knelpunten-oorzaken ontwerpprincipes en condities checklist (KSF en hun invloed) beoordelingscriteria

20 Arbo-artsen Leiding Analyseonderwerpen P en O Medew. Aanbevelingen

21 Stap 4: Stel vast langs welke wegen u tot het conceptuele model komt

22 * Theorieën Kernbegrip Theorie - Conflict Conflictheorie - Ziekteklachten Ziekte(patroon) - Rol Artsinterventie * Vooronderzoek (nadere verkenning projectkader, deskundigen)

23 Theorie Conflict Theorie Ziekte Theorie Arts-interv. Vooronderzoek (a) Arbo-artsen (b) (c) (d) Leiding Analyseonderwerpen P en O Medew. Aanbevelingen

24 Stap 5: verwoording van het onderzoeksmodel Een bestudering van de positie van Arbo-artsen bij arbeidsconflicten, gebaseerd op verschillende theorieën over conflicten, ziektepatronen en arts-interventie, alsmede op een vooronderzoek in organisatie Y, levert een lijst met analyse-onderwerpen (a) waarmee de meningen worden geïnventariseerd van betrokken groeperingen (Arbo-artsen, leidinggevenden, medewerkers, P en O- functionarissen) over de invloed van arbeidsconflicten op ziekteklachten van medewerkers en over de rol van Arbo-artsen bij de oplossing van deze conflicten (b). Een vergelijking van de resultaten van deze analyses (c) resulteert in aanbevelingen aan X voor het beleid ter verbetering van de rol van de Arbo-arts bij conflicten (d)

25 Theorie (a) (b) (c) (d) Theorie Theorie Vooronderzoek Aanbevelingen

26 Theorie (a) (b) (c) (d) Theorie Theorie Aanbevelingen Vooronderzoek

27 (a) (b) (c) Theorie Theorie Theorie Vooronderzoek Aanbevelingen

28 Vraagstelling centrale vragen nodig voor het bereiken van de doelstelling en deelvragen nodig voor het beantwoorden van de centrale vraag

29 Splitsen onderzoeksmodel Ondersteunende Kennissoorten Uiteenrafeling kernbegrippen Doelstelling Centrale vragen Deelvragen

30 Methode van het splitsen van het onderzoeksmodel. Centrale vraag 1 heeft betrekking op het (a)-gedeelte van het onderzoeksmodel = De theoretische vraagstelling

31 Theorie Conflict Theorie Ziekte Theorie Arts-interv. Vooronderzoek (a) Arbo-artsen (b) (c) (d) Leiding Analyseonderwerpen P en O Medew. Aanbevelingen

32 Methode van het splitsen van het onderzoeksmodel. Centrale vraag 1 heeft betrekking op het (a)-gedeelte van het onderzoeksmodel: 1. Wat is er vanuit de theorie bekend over de invloed van arbeidsconflicten op ziekteklachten en de rol van de arbo-arts hierbij?

33 Methode van het splitsen van het onderzoeksmodel. 1. Wat is er vanuit de theorie bekend over de invloed van arbeidsconflicten op ziekteklachten en de rol van de arbo-arts hierbij? Centrale vraag 2 heeft betrekking op het (b)-gedeelte van het onderzoeksmodel = De empirische vraagstelling

34 Theorie Conflict Theorie Ziekte Theorie Arts-interv. Vooronderzoek (a) Arbo-artsen (b) (c) (d) Leiding Analyseonderwerpen P en O Medew. Aanbevelingen

35 Methode van het splitsen van het onderzoeksmodel. 1. Wat is er vanuit de theorie bekend over de invloed van arbeidsconflicten op ziekteklachten en de rol van de arbo-arts hierbij? 2. Wat is de mening van de vier betrokken partijen over de invloed van arbeidsconflicten op ziekteklachten en de rol van de arbo-arts hierbij? Centrale vraag 3 heeft betrekking op het (c)-gedeelte van het onderzoeksmodel = De analytische vraagstelling

36 Theorie Conflict Theorie Ziekte Theorie Arts-interv. Vooronderzoek (a) Arbo-artsen (b) (c) (d) Leiding Analyseonderwerpen P en O Medew. Aanbevelingen

37 Methode van het splitsen van het onderzoeksmodel. T E A 1. Wat is er vanuit de theorie bekend over de invloed van arbeidsconflicten op ziekteklachten en de rol van de arbo-arts hierbij? 2. Wat is de mening van de vier betrokken partijen over de invloed van arbeidsconflicten op ziekteklachten en de rol van de arbo-arts hierbij? 3. Wat zijn de belangrijkste overeenkomsten en verschillen tussen de meningen van de vier betrokken partijen?

38 Conceptueel model De voor het onderzoek relevante kenmerken van de kernbegrippen (variabelen) en de te onderzoeken relatie tussen deze kernbegrippen. Het conceptueel model is het antwoord op de eerste centrale vraag (splitsen van het onderzoeksmodel) De theoretische vraagstelling

39 Conceptueel model (voorbeeld) Mensen Ziekte Onafhankelijke variabele Afhankelijke variabele

40 Conceptueel model (voorbeeld kwantitatief onderzoek) Mensen: * leeftijd * geslacht Ziekte: * duur * frequentie

41 Conceptueel model (voorbeeld kwalitatief onderzoek) Mensen: * opvoeding * woonsituatie Ziekte: * aard * beleving

42 Ziekteverzuim Projectkader: Het ziekteverzuim in een grote organisatie neemt de laatste jaren voortdurend toe. Heeft dat te maken met de vergrijzing van het personeelsbestand, de sfeer op het werk, de werkdruk, het nieuw gebouwencomplex, de stijl van leidinggeven? Doelstelling: Doel van het onderzoek is aanbevelingen te doen aan het hoofd P en O over verbetering van het ziekteverzuimbeleid door de meningen te inventariseren van management en medewerkers over de relatie tussen ziekteverzuim, aard werk, omgaan collega s, stijl van leidinggeven.

43 Ziekteverzuim Aard werk Omgaan collega s Stijl van leidinggeven

44 Aard werk Omgaan collega s Ziekteverzuim Stijl van leidinggeven 1. Causale (directe) relatie

45 Aard werk Stijl van leidinggeven Ziekteverzuim Omgaan collega s 2. Mediërende (indirecte) relatie

46 Stijl van leidinggeven Aard werk Ziekteverzuim Omgaan collega s 3. Modererende (interacterende) relatie

47 Belangrijkste typen Conceptueel model * Causale relatie (directe relatie) * Mediërende relatie (indirecte relatie) * Modererende relatie (interacterende relatie)