Themadag Specifieke Diagnoses Nefrotisch syndroom

Transcriptie

1 Themadag Specifieke Diagnoses Nefrotisch syndroom Dr. Michiel Schreuder, kindernefroloog Anne Schijvens, arts-onderzoeker

2 Algemeen Achtergrond informatie Cijfers nefrotisch syndroom Vormen nefrotisch syndroom Nieuwe ontwikkelingen LEARNS studie Onderzoek podocyten RESTERN studie Behandeling Rituximab Vocht- en zoutbeperking Onderdelen

3 Nefrotisch syndroom

4 Combinatie van 3 symptomen albumine

5

6 Eiwitverlies in de nieren

7 Wat weten we nu echt?

8 Cijfers nefrotisch syndroom - NL 1,5 per kinderen per jaar nieuwe kinderen per jaar El Bakkali et al, Pediatr Nephrol 2011

9 Cijfers nefrotisch syndroom - Parijs Alle kinderen met eerste presentatie nefrotisch syndroom in omgeving Parijs 3,5 per kinderen per jaar Dossier et al, Pediatr Nephrol 2016

10 Cijfers nefrotisch syndroom - Parijs Virusinfecties? Dossier et al, Pediatr Nephrol 2016

11 Oise Seine Marne

12 Rol van omgevingsfactoren

13 Indeling nefrotisch syndroom Erfelijk Immuunsysteem Circulerende factor?

14 Indeling nefrotisch syndroom 80-90% idiopathisch 10-20% overig Minimal change (MCNS) Focale segmentale glomerulosclerose (FSGS)

15

16 Nefrotisch syndroom Recidief steroïd gevoelig NS Frequent recidiverend NS Eerste presentatie NS Steroïd afhankelijk NS Steroïd resistent NS

17 Nefrotisch syndroom Recidief steroïd gevoelig NS Frequent recidiverend NS Eerste presentatie NS Steroïd afhankelijk NS Steroïd resistent NS

18 Stellen van de diagnose

19 Eerste presentatie Prednisolon therapie

20 Eerste presentatie Prednisolon therapie Geen voordeel verlenging prednisolonkuur Hoyer, Kidney Int 2015

21 Eerste presentatie Toevoegen andere middelen? Ciclosporine Geen verbetering remissie op lange termijn Mycofenolaat mofetil INTENT studie (Duitsland) Levamisol LEARNS studie (Nederland) Hoyer, J Am Soc Nephrol 2006

22 LEARNS Consortium

23 LEvamisole as Adjuvant therapy to Reduce relapses of Nephrotic Syndrome

24 Doel Voorkomen van recidieven door het toevoegen van levamisol aan de behandeling met prednisolon Minder immuunsuppressieve medicatie Inzicht in oorzaak van nefrotisch syndroom bij kinderen en werking van levamisol Betere kwaliteit van leven

25 Hoofdproject WP1 Klinische trial Projectleider: Dr. Antonia Bouts, Kindernefroloog

26 Deelprojecten Dr. Lotte Haverman, GZ-psycholoog Floor Veltkamp, PhD-student WP2 Kwaliteit van leven WP3 Farmacologie Prof. dr. Ron Mathôt, ziekenhuisapotheker Floor Veltkamp, PhD-student Prof. dr. Sandrine Florquin, nefropatholoog Djera Khan, PhD-student WP4 NS en immuniteit WP1 Klinische trial WP5 NS en podocyten Dr. Michiel Schreuder, kindernefroloog Susan Veissi, PhD-student Dr. Ans van Wijk, kindernefroloog

27 Eerste presentatie nefrotisch syndroom WP1: Klinische studie 4 w 8 w 6 w 7 m Prednisolon dagelijks om de dag afbouw om de dag Levamisol om de dag of Placebo om de dag

28 WP2: Kwaliteit van leven Met behulp van vragenlijsten Kind en ouder Gezin, vrienden, school Verschillen in kwaliteit van leven Gezond en nefrotisch syndroom Levamisol en placebo

29 WP3: Farmacologie Medicijnspiegels van prednison en levamisol In speeksel en in bloed Verschillende tijdstippen Relatie met klinisch beloop? Is de medicatie betrouwbaar te meten in speeksel? Kan speeksel bloedprikken vervangen?

30 WP4: NS en immuniteit Inzicht krijgen in het ontstaan van het nefrotisch syndroom Biomarkers in bloed die de respons op behandeling en de uitkomst op het niveau van de nieren voorspellen Immunologische werking van levamisol Ontwikkelen van specifieke behandelingen

31 WP 5: Podocyten

32 Nefrotisch syndroom Recidief steroïd gevoelig NS Frequent recidiverend NS Eerste presentatie NS Steroïd afhankelijk NS Steroïd resistent NS

33 Recidief nefrotisch syndroom Prednisolon therapie Terugval Tot 3 dagen remissie Remissie 6 weken Prednisolon dagelijks om de dag

34 Geen onderzoeken gedaan naar steroïdbehandeling bij recidief nefrotisch syndroom

35 Recidief nefrotisch syndroom Prednisolon therapie Geen voordeel verlenging prednisolonkuur bij eerste presentatie Hoyer, Kidney Int 2015

36

37 REduceren van STEroïden bij Recidief Nefrotisch syndroom

38 Doel Veilig en effectief reduceren van steroïden bij een terugval nefrotisch syndroom Terugval Tot 3 dagen remissie Remissie 6 weken Prednisolon dagelijks om de dag Vermindering prednisolon 35%

39 studie Landelijke, dubbelblinde studie 144 kinderen 1-18 jaar Steroïd gevoelig nefrotisch syndroom Kinderen met en zonder onderhoudsmedicijnen

40 Studie-opzet Recidief Remissie Recidief 2 weken 4 weken prednisolon om-de-dag Tijd tot eerste recidief prednisolon dagelijks prednisolon om-de-dag placebo om-de-dag randomisatie

41 Dubbelblind

42 Onderdelen

43 Onderdelen

44 Deelprojecten Psychologische deelstudie

45 Deelprojecten Farmacogenetica

46 Deelprojecten Farmacogenetica

47 Website

48 Nefrotisch syndroom Recidief steroïd gevoelig NS Frequent recidiverend NS Eerste presentatie NS Steroïd afhankelijk NS Steroïd resistent NS

49 Veel verschillende behandelingen Veel mogelijkheden Geen eenduidige richtlijn Veel verschillen tussen kinderartsen en kindernefrologen Digitale vragenlijst aan kinderartsen en kindernefrologen in Nederland over behandeling van nefrotisch syndroom

50 Nefrotisch syndroom Recidief steroïd gevoelig NS Frequent recidiverend NS Eerste presentatie NS Steroïd afhankelijk NS Steroïd resistent NS

51 Steroïd resistent nefrotisch syndroom Genetische oorzaak of niet? Prognose nierfunctie Terugkeer nefrotisch syndroom na niertransplantatie

52 Steroïd resistent nefrotisch syndroom Prognose nierfunctie 20% nierinsufficiëntie 60% nierinsufficiëntie Bierzynska et al, Kidney Int 2017

53 Steroïd resistent nefrotisch syndroom Risico na niertransplantatie Immunologische oorzaak / circulerende factor Genetische oorzaak Hoog risico op ziekte na niertransplantatie Laag risico op ziekte na niertransplantatie Bierzynska et al, Kidney Int 2017

54 Steroïd resistent nefrotisch syndroom Circulerende factor Nefrotisch syndroom transplantatie Opnieuw nefrotisch Andere nierziekte Gallon, N Engl J Med 2012 transplantatie

55 Steroïd resistent nefrotisch syndroom Circulerende factor Nefrotisch syndroom transplantatie Opnieuw nefrotisch Andere nierziekte Gallon, N Engl J Med 2012 transplantatie

56 Steroïd resistent nefrotisch syndroom Circulerende factor Nefrotisch syndroom transplantatie Opnieuw nefrotisch Andere nierziekte Gallon, N Engl J Med 2012 transplantatie

57 Steroïd resistent nefrotisch syndroom Circulerende factor Nefrotisch syndroom transplantatie Opnieuw nefrotisch Andere nierziekte Gallon, N Engl J Med 2012 transplantatie

58 Steroïd resistent nefrotisch syndroom Circulerende factor Nefrotisch syndroom transplantatie Opnieuw nefrotisch Andere nierziekte Gallon, N Engl J Med 2012 transplantatie

59 Steroïd resistent nefrotisch syndroom Groot onderzoek uit het Verenigd Koninkrijk 181 patiënten met steroïd resistent nefrotisch syndroom Zowel genetische als klinische kenmerken Bierzynska et al, Kidney Int 2017

60 Steroïd resistent nefrotisch syndroom Conclusie Primair steroïd resistent 30% genetische oorzaak Hoge kans op eindstadium nierfalen Laag risico terugkeer ziekte na transplantatie Secundair steroïd resistent 0% genetische oorzaak 30% kans op eindstadium nierfalen Hoog risico op terugkeer ziekte na transplantatie Zowel klinische gegevens als genetische informatie gebruiken om de prognose en het ziekteverloop te voorspellen Bierzynska et al, Kidney Int 2017

61 Nefrotisch syndroom Rituximab Recidief steroïd gevoelig NS Frequent recidiverend NS Eerste presentatie NS Steroïd afhankelijk NS Steroïd resistent NS

62 Werking rituximab

63 Rituximab Casus - jongen 16 jaar - steroïd afhankelijk NS - ziekte bloedplaatjes Benz et al, Pediatr Nephrol 2004

64 Rituximab Casus - jongen 16 jaar - steroïd afhankelijk NS - ziekte bloedplaatjes Observationele studies Gerandomiseerde studies

65 Nefrotisch syndroom Rituximab Recidief steroïd gevoelig NS Frequent Klinische recidiverend respons >50% NS Eerste presentatie NS Steroïd Klinische afhankelijk respons >50% NS Klinische Steroïd resistent respons <25% NS Ravani, Clin J Am Soc Nephrol 2015

66 Huidige plaats rituximab Steroïd gevoelig nefrotisch syndroom Bij recidieven ondanks immuunsuppressieve onderhoudsmedicatie Steroïd resistent nefrotisch syndroom Resultaten onderzoeken zijn wisselend

67 Uitdagingen rituximab

68 Toekomst Rituximab bij eerste presentatie?

69 Vocht- en zoutbeperking Recidief steroïd gevoelig NS Frequent recidiverend NS Eerste presentatie NS Steroïd afhankelijk NS Steroïd resistent NS

70 Normaal situatie Albumine 40 g/l Filtratie Reabsorptie

71 Nefrotisch syndroom Albumine 10 g/l Normaal Nefrotisch syndroom Oedeem Albumine 40 g/l Albumine 10 g/l

72 Nefrotisch syndroom Zoutbeperking

73 Vragen?