Het nefrotisch syndroom Oorzaken en gevolgen. prof. J. Wetzels Radboud UMC Nijmegen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Het nefrotisch syndroom Oorzaken en gevolgen. prof. J. Wetzels Radboud UMC Nijmegen"

Transcriptie

1 Het Oorzaken en gevolgen prof. J. Wetzels Radboud UMC Nijmegen

2 Opbouw presentatie 1. Hoe werken de nieren? 2. Het klachten en verschijnselen oorzaken behandeling bij volwassenen 3. Dr. Bouts: kinderen met 4. Vragen

3 Anatomie van het nefron: een filter met afvoerbuizen

4 De glomerulaire filter vaatwandbekleding (met gaatjes) Basaalmembraan Epitheelcel met voetjes Beschadiging vd filter: een gat Verlies van eiwit en bloedcellen

5 Wanneer spreken we van een nefrotisch syndroom? Veel eiwit in de urine Laag eiwitgehalte in het bloed Vocht in de benen (hoog cholesterolgehalte) oedeem= vochtophoping

6 Nefrotisch syndroom: complicaties Nierfalen Afhankelijk van oorzaak/diagnose Complicaties Oedeem, Trombose, Infecties, Moeheid We moeten de oorzaak weten om zo goed mogelijk te behandelen (en dus nierfalen en complicaties te voorkomen)

7 Algemeen: Behandeling van het nefrotisch syndroom Elk geneesmiddel heeft bijwerkingen Het gaat om de balans voordelen bijwerkingen

8 Nefrotisch syndroom Prednison +/-.. Genezen NS-Resistent Pred+/- NS-recidief Proefbehandeling 1 Proefbehandeling 2 etc RTX MMF CP CNI Genezen NS-Resistent

9 De behandeling van Prednison Cyclofosfamide Mycophenolaat Mofetil Ciclosporine Tacrolimus Rituximab levamisole ACTH? Abatacept Probleem: wie wel behandelen en wie niet? Wie geneest, en wie krijgt toch de ziekte weer terug expertisecentrum

10 Nefrotisch syndroom: oorzaken Kinderen: Minimal change nefropathie Focale Glomerulosclerose

11 Nefrotisch syndroom: oorzaken Volwassenen Membraneuze glomerulopathie Minimal change nefropathie Focale Glomerulosclerose IgA nefropathie en vele anderen: Amyloidosis, Diabetes Mellitus, SLE, MPGN, Fibrillaire gn, immunotactoid gn, NIERBIOPSIE

12 Nierbiopsie Renal Biopsy

13 Nierbiopsie + + lichtmicroscopie immunofluorescentie Electronenmicroscopie Moeilijkheden: Ervaring patholoog Biopsie = beschrijving van beeld ; dit is niet meteen een diagnose; en zegt ook niet alles over de oorzaak winterschool glomerular diseases

14 Oorzaken van het + + De membraneuze nefropathie

15 Wat is het natuurlijk beloop zonder behandeling? Langdurige follow-up: een kwestie van kop of munt ongeveer 50% nierfalen, ongeveer 50% verdwijnen proteinurie Van den Brand et al. CJASN 2011

16 Membraneuze nefropathie: voorspelling mogelijk! behandeling met cyclofosfamide is succesvol

17 Membraneuze nefropathie Oorzaak: antistoffen subepithelial Proteinurie hematurie Normal capillary wall

18 Membraneuze nefropathie: antistoffen tegen PLA2 receptor Beck et al. NEJM 2009

19 Anti-PLA2R en diagnostiek Mogelijkheid stellen van diagnose membraneuze nefropathie zonder nierbiopsie? Waarschijnlijk wel!

20 Zijn anti-pla2r antistoffen relevant? Hofstra et al JASN 2012 Hofstra/Beck et al. ASN 2009

21 Anti-PLA2R als predicitieve marker Lange termijn uitkomst gerelateerd aan anti-pla2r status aan eind van therapie Bech, CJASN 2014

22 De behandeling van Membraneuze Nefropathie Eerste keuze cyclofosfamide en prednison Alternatieven voor cyclofosfamide zijn: Ciclosporine Tacrolimus Mycophenolaat Rituximab ACTH? studies in Nijmegen

23 Oorzaken van het 2 + Minimal change disease (minimale laesies) en Focale Segmentale Glomerulosclerose(FSGS)

24 Oorzaken van het Minimal change disease en Focale Segmentale Glomerulosclerose (FSGS) Beschrijvingen van biopsie Niet echte diagnose (diagnose = ziekte waarvan je precies weet wat je bedoelt) Vele oorzaken Is er echt verschil of zijn het verschillende fasen in een ziektebeeld? WEL: het begint met een beschadiging van de voetjescellen eiwitverlies Bij minimal change disease is er waarschijnlijk sprake van een factor in het bloed.

25 FSGS is het gevolg van verlies van voetjescellen Studies in een diermodel Wharram B L et al. JASN 2005;16: by American Society of Nephrology

26 FSGS is het gevolg van podocyt verlies Wharram B L et al. JASN 2005;16: by American Society of Nephrology

27 Focal glomerulosclerosis: een gevolg van podocyt verlies aangeboren Een factor in het bloed Schade Podocyt verlies glomerulosclerosis

28 FSGS recurrence: recipient dependent Gallon et al. 2012

29 FSGS recurrence: recipient dependent

30 FSGS recidief: plasmaferese vermindert proteinurie Proteïnuria (g/day) egfr (ml/min) Days after transplantation

31 Focal glomerulosclerosis: een gevolg van podocyt verlies Dieetfactoren, roken overgewicht cholesterol hypertension Schade diabetes Proteinurie aangeboren Podocyt verlies Een factor in het bloed glomerulosclerosis

32 Primaire FSGS: FSGS: behandeling (=MCD) Spontane remissies komen voor (bij volwassenen) 1 Prednison 2 Cyclosporine, tacrolimus, 3 Cyclophosphamide, MMF 4 Rituximab Vaak geen verbetering of terugkeer van de ziekte na staken behandeling. Denk ook aan:bloeddrukverlaging dieet gewicht etc NB: geen kookboek verschillen tussen personen expertisecentrum

33 De behandeling van : bijwerkingen een probleem Prednison: dik gelaat, dunne huid, suikerziekte, botontkalking, infecties e.a Cyclofosfamide: bloedarmoede, infecties, bij lang gebruik blaaskanker e.a Mycophenolaat Mofetil: diarree, infecties Ciclosporine: haargroei, tandvlees, nierfunctiestoornissen Tacrolimus: suikerziekte, neurologie, nierfunctiestoornissen

34 Algemeen: Behandeling van het nefrotisch syndroom Elk geneesmiddel heeft bijwerkingen Het gaat om de balans voordelen bijwerkingen

35 VRAGEN voor later?

Nefrotisch Syndroom bij Volwassenen. J. Deegens afdeling Nierziekten UMC St Radboud Nijmegen

Nefrotisch Syndroom bij Volwassenen. J. Deegens afdeling Nierziekten UMC St Radboud Nijmegen Nefrotisch Syndroom bij Volwassenen J. Deegens afdeling Nierziekten UMC St Radboud Nijmegen nefrotisch syndroom 1. Hoe werken de nieren? 2. Het nefrotisch syndroom klachten en verschijnselen oorzaken onderzoek

Nadere informatie

Membraneuze nefropathie en anti-pla2r antistoffen. Julia M Hofstra Nefroloog Radboudumc Nijmegen

Membraneuze nefropathie en anti-pla2r antistoffen. Julia M Hofstra Nefroloog Radboudumc Nijmegen Membraneuze nefropathie en anti-pla2r antistoffen Julia M Hofstra Nefroloog Radboudumc Nijmegen Inhoud Achtergrond nefrotisch syndroom en membraneuze nefropathie Anti-PLA2R antistoffen in membraneuze nefropathie

Nadere informatie

Nefrotisch syndroom Symptomen

Nefrotisch syndroom Symptomen Nefrotisch syndroom Het Nefrotisch Syndroom (NS) is een zeldzame aandoening van de nieren. Het is geen ziekte op zich, maar een combinatie van ziekteverschijnselen (symptomen) die samen optreden. Verschillende

Nadere informatie

Membraneuze nefropathie en anti-pla2r antistoffen

Membraneuze nefropathie en anti-pla2r antistoffen Membraneuze nefropathie en anti-pla2r antistoffen SKML nabespreking 31-01-19 Anne-Els van de Logt, nefroloog i.o. Radboud UMC Disclosure belangen spreker (potentiele) belangenverstrengeling Geen Voor deze

Nadere informatie

Themadag Specifieke Diagnoses Nefrotisch syndroom

Themadag Specifieke Diagnoses Nefrotisch syndroom Themadag Specifieke Diagnoses Nefrotisch syndroom Dr. Michiel Schreuder, kindernefroloog Anne Schijvens, arts-onderzoeker 30-9-2017 Algemeen Achtergrond informatie Cijfers nefrotisch syndroom Vormen nefrotisch

Nadere informatie

IgA nefropathie. Joost van der Heijden, internist-nefroloog VU Medisch Centrum

IgA nefropathie. Joost van der Heijden, internist-nefroloog VU Medisch Centrum IgA nefropathie Joost van der Heijden, internist-nefroloog VU Medisch Centrum Presentatie - Geschiedenis - Epidemiologie - Het ziekteproces - De patiënt - Het diagnostische proces - De behandeling - De

Nadere informatie

Karen Janssen Kinderarts, H.-Hartziekenhuis Lier

Karen Janssen Kinderarts, H.-Hartziekenhuis Lier Karen Janssen Kinderarts, H.-Hartziekenhuis Lier Proteïnurie: >3g/d of >50mg/kg/d of >40mg/u/m2 of staal >2g/g creat Hypoalbuminemie:

Nadere informatie

Nederlandse Nierdag 2014. Joost van der Heijden, internist-nefroloog VU Medisch Centrum

Nederlandse Nierdag 2014. Joost van der Heijden, internist-nefroloog VU Medisch Centrum Het ABC van IgA nefropathie Nederlandse Nierdag 2014 Joost van der Heijden, internist-nefroloog VU Medisch Centrum Presentatie - Geschiedenis - Epidemiologie - De patiënt - Het diagnostische proces - De

Nadere informatie

Medische informatie voor volwassen patiënten met een nefrotisch syndroom. Prof. dr J. Wetzels afdeling Nierziekten UMC St Radboud Nijmegen

Medische informatie voor volwassen patiënten met een nefrotisch syndroom. Prof. dr J. Wetzels afdeling Nierziekten UMC St Radboud Nijmegen Medische informatie voor volwassen patiënten met een nefrotisch syndroom Prof. dr J. Wetzels afdeling Nierziekten UMC St Radboud Nijmegen nefrotisch syndroom 1. Hoe werken de nieren? 2. Het nefrotisch

Nadere informatie

Volwassenen met een nefrotisch syndroom

Volwassenen met een nefrotisch syndroom Volwassenen met een nefrotisch De meest gestelde vragen Nierpatiënten Vereniging Nederland Secretariaat: Postbus 284 1400 AG Bussum T 035-691 21 28 F 035-691 93 34 E info@nvn.nl I www.nvn.nl pagina 3 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Volwassenen met een nefrotisch syndroom. De meest gestelde vragen

Volwassenen met een nefrotisch syndroom. De meest gestelde vragen Volwassenen met een nefrotisch De meest gestelde vragen Colofon Uitgave Nierpatiënten Vereniging Nederland Commissie Nefrotisch Syndroom Augustus 2009 - Commissie Nefrotisch Syndroom 2009 Nierpatiënten

Nadere informatie

Patiënteninformatie Nefrotisch Syndroom

Patiënteninformatie Nefrotisch Syndroom Patiëntenversie van de Zorgstandaard voor volwassenen met nefrotisch syndroom en hun naasten Inhoud Inleiding 3 Samenvatting 4 1. Wat is nefrotisch syndroom? 6 2. Klachten en gevolgen 8 2.1 Lichamelijke

Nadere informatie

Volwassenen met een nefrotisch syndroom

Volwassenen met een nefrotisch syndroom Volwassenen met een nefrotisch De meest gestelde vragen Nierpatiënten Vereniging Nederland Secretariaat: Postbus 284 1400 AG Bussum T 035-691 21 28 F 035-691 93 34 E info@nvn.nl I www.nvn.nl pagina 3 Inhoudsopgave

Nadere informatie

nefrotisch syndroom Prof.dr. J. Wetzels UMC St Radboud Nijmegen Casus 1

nefrotisch syndroom Prof.dr. J. Wetzels UMC St Radboud Nijmegen Casus 1 Nefrotisch syndroom Prof.dr. J. Wetzels UMC St Radboud Nijmegen Casus 1 Een 48 jarige man komt op uw spreekuur met klachten van moeheid. Er bestaat al langer hypertensie. De afgelopen 2 maanden was er

Nadere informatie

Obstetrische nefrologie

Obstetrische nefrologie ASN Review 2014 Obstetrische nefrologie Dr. A. van Tellingen Zaans Medisch Centrum Dr. A. van Tellingen Internist-nefroloog Disclosure potential conflicts of interest Research contracts: Geen Consulting:

Nadere informatie

Systemische Lupus Erythematodes (SLE)

Systemische Lupus Erythematodes (SLE) Systemische Lupus Erythematodes (SLE) Systemische lupus erythematodes (SLE) is een ontstekingsziekte. Deze ontstekingen kunnen in het gehele lichaam (systemisch) voorkomen. SLE is een auto-immuunziekte.

Nadere informatie

Informatie voor de huisarts over. Nefrotisch syndroom

Informatie voor de huisarts over. Nefrotisch syndroom Informatie voor de huisarts over Nefrotisch syndroom Algemene aandachtspunten bij de begeleiding van patiënten met zeldzame ziekten Afhankelijk van het ziektebeeld kunnen bepaalde aandachtspunten in het

Nadere informatie

Voorkomende nierziekte waarbij een deel van patiënten een erfelijke vorm hebben: - nefrotisch syndroom

Voorkomende nierziekte waarbij een deel van patiënten een erfelijke vorm hebben: - nefrotisch syndroom Diagnostiek en advies inzake erfelijkheid bij erfelijke nierziekte Elena Levtchenko kinderarts-nefroloog 4 November 2006 Mogelijke situaties Voorkomende nierziekte waarbij een deel van patiënten een erfelijke

Nadere informatie

Themadag specifieke diagnoses: Dense Deposit Disease

Themadag specifieke diagnoses: Dense Deposit Disease Themadag specifieke diagnoses: Dense Deposit Disease Cees van Kooten & Darius Soonawala Afd Nierziekten LUMC 30 sept 2017 Het programma voor vanochtend Uitleg over achtergrond ziekte De naamgeving Functioneren

Nadere informatie

Wetenschappelijk bewijs: Hoe komt je eraan? NVN Wetenschapsdag Dr Jan van den Brand 13 oktober 2017

Wetenschappelijk bewijs: Hoe komt je eraan? NVN Wetenschapsdag Dr Jan van den Brand 13 oktober 2017 Wetenschappelijk bewijs: Hoe komt je eraan? NVN Wetenschapsdag 2017 Dr Jan van den Brand 13 oktober 2017 Disclosure Geen potentiële belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties Sponsoring

Nadere informatie

Trombose profylaxe bij patiënten. albumine is juist? Radboud Laboratorium voor Diagnostiek

Trombose profylaxe bij patiënten. albumine is juist? Radboud Laboratorium voor Diagnostiek Trombose profylaxe bij patiënten met nefrotisch syndroom: Welke albumine is juist? Dr Miranda van Berkel Dr. Miranda van Berkel Radboud Laboratorium voor Diagnostiek Disclosure Despreker heeft Geen financiële

Nadere informatie

Algemene aandachtspunten bij de begeleiding van patiënten met zeldzame ziekten

Algemene aandachtspunten bij de begeleiding van patiënten met zeldzame ziekten Algemene aandachtspunten bij de begeleiding van patiënten met zeldzame ziekten Afhankelijk van het ziektebeeld kunnen bepaalde aandachtspunten in het overzicht niet of minder van toepassing zijn. Verschillende

Nadere informatie

Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa)

Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa) Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa) Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van prednison/ prednisolon. In

Nadere informatie

Nefrotisch syndroom. Achtergrond richtlijn. volwassenen met nefrotisch syndroom

Nefrotisch syndroom. Achtergrond richtlijn. volwassenen met nefrotisch syndroom Achtergrond richtlijn Nefrotisch syndroom Reikwijdte volwassenen met nefrotisch syndroom Inhoud 1. Definitie 2. Oorzaken 3. Complicaties 4. Behandeling 5. Medicatie 6. Natrium 7. Eiwit 8. Vet 9. Vocht

Nadere informatie

CAT Arts en patiënt 2, afname 29 mei 2017

CAT Arts en patiënt 2, afname 29 mei 2017 CAT Arts en patiënt 2, afname 29 mei 2017 Deze toets bestaat uit 32 open vragen aan de hand van 6 casus. Bij elke vraag staat aangegeven hoeveel punten je maximaal kunt krijgen. In totaal zijn er 90 punten

Nadere informatie

Colofon: Tekeningen: Annabel Bolck Met bijdragen van: Fieke van Hest (10 jaar) Opmaak: Floor Leemans, BeeldinZicht

Colofon: Tekeningen: Annabel Bolck Met bijdragen van: Fieke van Hest (10 jaar) Opmaak: Floor Leemans, BeeldinZicht 3 Colofon: Tekeningen: Annabel Bolck Met bijdragen van: Fieke van Hest (10 jaar) Opmaak: Floor Leemans, BeeldinZicht Met dank aan: De ouders en hun kinderen met nefrotisch syndroom die als ervaringsdeskundigen

Nadere informatie

Het nefrotisch syndroom en zwangerschap

Het nefrotisch syndroom en zwangerschap Het nefrotisch De meest gestelde vragen Nierpatiënten Vereniging Nederland Secretariaat: Postbus 284 1400 AG Bussum T 035-691 21 28 F 035-691 93 34 E info@nvn.nl I www.nvn.nl pagina 3 Inhoudsopgave Voorwoord

Nadere informatie

Ciclosporine/Neoral bij nieraandoeningen

Ciclosporine/Neoral bij nieraandoeningen Ciclosporine/Neoral bij nieraandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel ciclosporine te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u

Nadere informatie

Welkom. Namen presentatoren

Welkom. Namen presentatoren Welkom Namen presentatoren Programma Behandeling en preventie van chronische nierschade door dr. Andrea Kramer, internist-nefroloog Dialyse als nierfunctievervangende behandeling door dr. Akin Özyilmaz,

Nadere informatie

Belangrijke risico-informatie over bèta-interferonen: risico op trombotische microangiopathie en nefrotisch syndroom

Belangrijke risico-informatie over bèta-interferonen: risico op trombotische microangiopathie en nefrotisch syndroom 8 september 2014 Belangrijke risico-informatie over bèta-interferonen: risico op trombotische microangiopathie en nefrotisch syndroom Geachte heer, mevrouw, In overleg met het wetenschappelijke Comité

Nadere informatie

Colofon: Tekeningen: Annabel Bolck Met bijdragen van: Fieke van Hest (10 jaar) Opmaak: Floor Leemans, BeeldinZicht

Colofon: Tekeningen: Annabel Bolck Met bijdragen van: Fieke van Hest (10 jaar) Opmaak: Floor Leemans, BeeldinZicht Colofon: Tekeningen: Annabel Bolck Met bijdragen van: Fieke van Hest (10 jaar) Opmaak: Floor Leemans, BeeldinZicht Met dank aan: De ouders en hun kinderen met nefrotisch syndroom die als ervaringsdeskundigen

Nadere informatie

C3-(glomerulo)nefritis en Dense Deposit Disease. Jaap Groothoff

C3-(glomerulo)nefritis en Dense Deposit Disease. Jaap Groothoff C3-(glomerulo)nefritis en Dense Deposit Disease Jaap Groothoff DDD/C3N = nierfilterziekte door ontsporing van het complement systeem: membranoproliferatieve glomerulonefritis DDD/C3N = nierfilterziekte

Nadere informatie

Het nefrotisch syndroom en zwangerschap. De meest gestelde vragen

Het nefrotisch syndroom en zwangerschap. De meest gestelde vragen Het nefrotisch De meest gestelde vragen Colofon Uitgave Nierpatiënten Vereniging Nederland Commissie Nefrotisch Syndroom Augustus 2009 - Commissie Nefrotisch Syndroom 2009 Nierpatiënten Vereniging Nederland

Nadere informatie

St. Antonius Ziekenhuis

St. Antonius Ziekenhuis INTERNE GENEESKUNDE IgA-nefropathie BEHANDELING IgA-nefropathie Door uw arts is IgA-nefropathie bij u vastgesteld of er is een vermoeden dat u deze aandoening heeft. In deze folder leest u meer over de

Nadere informatie

Geneesmiddelen voor de behandeling van het nefrotisch syndroom. bijwerkingen. J.F.M. Wetzels E. Levtchenko Universitair Medisch Centrum Nijmegen

Geneesmiddelen voor de behandeling van het nefrotisch syndroom. bijwerkingen. J.F.M. Wetzels E. Levtchenko Universitair Medisch Centrum Nijmegen Geneesmiddelen voor de behandeling van het nefrotisch syndroom bijwerkingen J.F.M. Wetzels E. Levtchenko Universitair Medisch Centrum Nijmegen Opzet van de voordracht 1. Welke geneesmiddelen gebruiken

Nadere informatie

Behandeling en Diagnostiek van Minimal Change Disease en Focale Segmentale Glomerulosclerose: de vertaling van de KDIGO richtlijn naar de praktijk.

Behandeling en Diagnostiek van Minimal Change Disease en Focale Segmentale Glomerulosclerose: de vertaling van de KDIGO richtlijn naar de praktijk. Behandeling en Diagnostiek van Minimal Change Disease en Focale Segmentale Glomerulosclerose: de vertaling van de KDIGO richtlijn naar de praktijk. Nederlandse federatie voor Nefrologie Oktober 2013 De

Nadere informatie

Ciclosporine (Neoral, Sandimmune ) bij reumatische aandoeningen

Ciclosporine (Neoral, Sandimmune ) bij reumatische aandoeningen Ciclosporine (Neoral, Sandimmune ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel ciclosporine te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit

Nadere informatie

Aan: Opleiders Inwendige Geneeskunde Regio Amsterdam II. Geachte collegae,

Aan: Opleiders Inwendige Geneeskunde Regio Amsterdam II. Geachte collegae, Aan: Opleiders Inwendige Geneeskunde Regio Amsterdam II Geachte collegae, Op 27 september is de ROIG over nefrologie gepland. Bij deze ontvangt u het programma. Het is de bedoeling dat een AIOS uit het

Nadere informatie

Handout bij presentatie behandeling van pemphigus en pemfigoïd drs Annemarie van Houten

Handout bij presentatie behandeling van pemphigus en pemfigoïd drs Annemarie van Houten Ziet u links géén menu, klik dan hier. Handout bij presentatie behandeling van pemphigus en pemfigoïd drs Annemarie van Houten Behandeling per groep van blaarziekten: Pemphigus (PV,PF, drug-induced pemphigus,

Nadere informatie

www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro De Ziekte Van Behçet Versie 2016 2. DIAGNOSE EN THERAPIE 2.1 Hoe wordt het gediagnosticeerd? De diagnose is voornamelijk klinisch. Het kan een tot vijf jaar

Nadere informatie

Nierschade Acute nierschade Klachten acute nierschade

Nierschade Acute nierschade Klachten acute nierschade Nierschade Vaak is er sprake van chronische Doordat er in het begin weinig tot geen klachten zijn, kan het lange tijd onopgemerkt blijven. Nierschade kan ook plotseling ontstaan: acute Als acute nierschade

Nadere informatie

Prednison bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum

Prednison bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum Prednison bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar Inleiding De maag-darm-leverarts (MDL-arts) heeft samen met u besloten om u te behandelen met Prednison. In deze

Nadere informatie

Nefrotisch syndroom. Achtergrond richtlijn. volwassenen met nefrotisch syndroom

Nefrotisch syndroom. Achtergrond richtlijn. volwassenen met nefrotisch syndroom Achtergrond richtlijn Nefrotisch syndroom Reikwijdte volwassenen met nefrotisch syndroom Inhoud 1. Definitie 2. Oorzaken 3. Complicaties 4. Behandeling 5. Medicatie 6. Natrium 7. Eiwit 8. Vet 9. Vocht

Nadere informatie

Maag-, darm- en leverziekten

Maag-, darm- en leverziekten Afdeling: Onderwerp: Maag-, darm- en leverziekten Prednison bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa Inleiding De maag-darm-leverarts (MDL-arts) heeft samen met u besloten om u te behandelen met Prednison.

Nadere informatie

Nieren, nierziekten en behandeling. Nierfilterontsteking. (Glomerulonefritis)

Nieren, nierziekten en behandeling. Nierfilterontsteking. (Glomerulonefritis) Nieren, nierziekten en behandeling Nierfilterontsteking (Glomerulonefritis) Nierfilterontsteking Een verzamelnaam voor nieraandoeningen door beschadigde nierfilters Bij nierfilterontsteking raken de filtertjes

Nadere informatie

GPA (Wegener) Granulomatose met Polyangiitis Vroeger de ziekte van Wegener. FWS regiodag, 5 april 2014

GPA (Wegener) Granulomatose met Polyangiitis Vroeger de ziekte van Wegener. FWS regiodag, 5 april 2014 GPA (Wegener) Granulomatose met Polyangiitis Vroeger de ziekte van Wegener FWS regiodag, 5 april 2014 Chris Hagen, internist nefroloog Meander Medisch Centrum Amersfoort Waarom de naamsverandering? Wie

Nadere informatie

www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro De Ziekte van Behçet Versie 2016 2. DIAGNOSE EN THERAPIE 2.1 Hoe wordt het gediagnosticeerd? De diagnose is voornamelijk klinisch. Het kan een tot vijf

Nadere informatie

Dense Deposit Disease (DDD) Cees van Kooten Afd Nierziekten, LUMC. 26 sept Nephrology

Dense Deposit Disease (DDD) Cees van Kooten Afd Nierziekten, LUMC. 26 sept Nephrology Dense Deposit Disease (DDD) Cees van Kooten Afd Nierziekten, LUMC 26 sept 2015 Dense Deposit Disease (DDD) Dense Deposit Disease (DDD) Membrano Proliferative Glomerulonephritis type II (MPGN-II) C3 Glomerulonephritis

Nadere informatie

Richtlijn Behandeling en Diagnostiek van Focale Segmentale Glomerulosclerose

Richtlijn Behandeling en Diagnostiek van Focale Segmentale Glomerulosclerose Richtlijn Behandeling en Diagnostiek van Focale Segmentale Glomerulosclerose November 2006 De richtlijn bevat aanbevelingen van algemene aard. Het is mogelijk dat in een individueel geval deze aanbevelingen

Nadere informatie

Marike Wabbijn Internist-nefroloog/acuut geneeskundige Ikazia Ziekenhuis

Marike Wabbijn Internist-nefroloog/acuut geneeskundige Ikazia Ziekenhuis Marike Wabbijn Internist-nefroloog/acuut geneeskundige Ikazia Ziekenhuis Nierschade bij diabetes en vaatlijden Wat is nierfunctie? Wanneer is er sprake van nierschade? Wanneer is er sprake van nierfunctieverlies?

Nadere informatie

Lithium bij ouderen, wat als de nierfunctie verslechtert?

Lithium bij ouderen, wat als de nierfunctie verslechtert? Lithium bij ouderen, wat als de nierfunctie verslechtert? KenBis Maart 2017 Anna Krikke, psychiater Inleiding Inleiding Lithium, indicaties, bijwerkingen Richtlijn Renale bijwerkingen chronisch lithium

Nadere informatie

Bijwerkingen op de nier. Patricia van den Bemt Lareb Bijwerkingendag 20-11-2014

Bijwerkingen op de nier. Patricia van den Bemt Lareb Bijwerkingendag 20-11-2014 Bijwerkingen op de nier Patricia van den Bemt Lareb Bijwerkingendag 20-11-2014 Belangrijkste aandoeningen Acuut nierfalen Pre-renaal Renaal Post-renaal Nefrotisch syndroom Chronisch nierfalen Acuut nierfalen

Nadere informatie

Patiënteninformatie Nefrotisch Syndroom

Patiënteninformatie Nefrotisch Syndroom Patiënteninformatie Nefrotisch Syndroom Een overzicht van goede zorg voor kinderen met NS en hun naasten inhoud > Inhoud. 1. Wat is nefrotisch syndroom? 2. Wat zijn de kenmerken van nefrotisch syndroom?

Nadere informatie

Behandeling en Diagnostiek van Membraneuze Nefropathie: de vertaling van de KDIGO richtlijnen naar de praktijk

Behandeling en Diagnostiek van Membraneuze Nefropathie: de vertaling van de KDIGO richtlijnen naar de praktijk Behandeling en Diagnostiek van Membraneuze Nefropathie: de vertaling van de KDIGO richtlijnen naar de praktijk Nederlandse federatie voor Nefrologie november 2013 De richtlijn bevat aanbevelingen van algemene

Nadere informatie

GEZONDE NIEREN VOOR IEDEREEN

GEZONDE NIEREN VOOR IEDEREEN GEZONDE NIEREN VOOR IEDEREEN Publiekslezing door Prof.dr. Ron T. Gansevoort Hoogleraar Interne Geneeskunde, UMC Groningen in het bijzonder preventie van chronische nierschade. Martinikerk Groningen, 14

Nadere informatie

Hairy cell leukemie. Mariëlle Wondergem hematoloog VUmc

Hairy cell leukemie. Mariëlle Wondergem hematoloog VUmc Hairy cell leukemie Mariëlle Wondergem hematoloog VUmc Wie krijgen leukemie? Elk jaar krijgen in Nederland rond de 1500 mensen leukemie Ongeveer 750 acute leukemie Bij de anderen gaat het om chronische

Nadere informatie

Chronische nierschade

Chronische nierschade Chronische nierschade Pauline Heijstee Kaderhuisarts diabetes Nierfunctie n Afvalstoffen klaren n Vochtbalans handhaven n Electrolytenbalans handhaven Nierschade n Verlies van stoffen die we niet willen

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/23059 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Mourer, Jacqueline Sarah Title: Late concentration-controlled calcineurin inhibitor

Nadere informatie

De patiënt met een falend transplantaat. De andere realiteit van transplantatiezorg. Bouke Hepkema en Stefan Berger

De patiënt met een falend transplantaat. De andere realiteit van transplantatiezorg. Bouke Hepkema en Stefan Berger De patiënt met een falend transplantaat. De andere realiteit van transplantatiezorg Bouke Hepkema en Stefan Berger Translantaatfalen In de VS nr 5 van oorzaken voor nierfalen 4% van de dialysepopulatie

Nadere informatie

Door stapeling/onvoldoende excretie van urinezuur. Een thiazidediureticum kan neerslagen van urinezuur in de gewrichten nog verder versterken

Door stapeling/onvoldoende excretie van urinezuur. Een thiazidediureticum kan neerslagen van urinezuur in de gewrichten nog verder versterken Casus 1 Een 73 jarige man die je op de polikliniek controleert voor chronische nierschade stadium IV (egfr 22 ml/min *1.73m2) op basis van diabetische nefropathie heeft al 4 maanden op en af jicht in meerdere

Nadere informatie

Chronische Nierschade. Wim de Grauw. Huisarts te Berghem Afd. Eerstelijnsgemeeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Bestuurslid DiHAG

Chronische Nierschade. Wim de Grauw. Huisarts te Berghem Afd. Eerstelijnsgemeeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Bestuurslid DiHAG Chronische Nierschade Wim de Grauw Huisarts te Berghem Afd. Eerstelijnsgemeeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Bestuurslid DiHAG Wie moet ik extra in de gaten houden? DiHAG sterrencursus 11 juni 2009 2 Omvang

Nadere informatie

Prednis(ol)on. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Informatiefolder. N-ICC folder PRED uitgave november 2014

Prednis(ol)on. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Informatiefolder. N-ICC folder PRED uitgave november 2014 Prednis(ol)on bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Informatiefolder N-ICC folder PRED uitgave november 2014 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen en MDL artsen

Nadere informatie

Ciclosporine (Neoral) (bij huidaandoeningen)

Ciclosporine (Neoral) (bij huidaandoeningen) Ciclosporine (Neoral) (bij huidaandoeningen) 1122 Inleiding In overleg met uw behandeld dermatoloog heeft u besloten te starten met ciclosporine voor de behandeling van ernstige constitutioneel eczeem

Nadere informatie

(N.B. Delen van dit verslag zijn overgenomen uit ons verslag van een lezing door dr. van den Wall Bake in 2006)

(N.B. Delen van dit verslag zijn overgenomen uit ons verslag van een lezing door dr. van den Wall Bake in 2006) Nierschade Samenvatting van de lezing door dr. A.G.Lieverse, als specialist interne geneeskunde verbonden aan het Máxima Medisch Centrum, op maandag 22 september 2014 voor de DVN Regio Peel & Kempen. door

Nadere informatie

Leerdoelen. Wees alert op nierproblemen bij probleeminventarisatie medicatie beoordeling. Begeleid beschermende maatregelen.

Leerdoelen. Wees alert op nierproblemen bij probleeminventarisatie medicatie beoordeling. Begeleid beschermende maatregelen. NIERFUNCTIE 2 Leerdoelen Wees alert op nierproblemen bij probleeminventarisatie medicatie beoordeling Begeleid beschermende maatregelen Functies Volume- osmo- en zuurregulatie Excretie afvalproducten stofwisseling

Nadere informatie

Informatie verspreid onder het gezag van het federaal agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten

Informatie verspreid onder het gezag van het federaal agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten Een Direct Healthcare Professional Communication (DHPC) is een schrijven dat naar de gezondheidszorgbeoefenaars wordt gezonden door de farmaceutische firma s, om hen te informeren over mogelijke risico

Nadere informatie

Transmurale Afspraak Nierfunctiestoornis. 30 september 2010

Transmurale Afspraak Nierfunctiestoornis. 30 september 2010 Transmurale Afspraak Nierfunctiestoornis 30 september 2010 Onderwerpen 1. Definitie 2. Prevalentie 3. Richtlijnen 4. Diagnostiek 5. Preventie nierfunctieverlies 6. Behandeling metabole complicaties 7.

Nadere informatie

Ciclosporine. (Neoral) Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Bij reumatische aandoeningen

Ciclosporine. (Neoral) Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Bij reumatische aandoeningen Ciclosporine (Neoral) Bij reumatische aandoeningen U heeft in overleg met uw reumatoloog besloten dat u in verband met reumatische klachten ciclosporine gaat gebruiken of u overweegt dit te gaan doen.

Nadere informatie

Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij de ziekte van Crohn en Collitus Ulserosa bij kinderen

Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij de ziekte van Crohn en Collitus Ulserosa bij kinderen Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij de ziekte van Crohn en Collitus Ulserosa bij kinderen In overleg met de behandelend arts is besloten dat uw kind het medicijn Prednison gaat gebruiken. De

Nadere informatie

Adjuvante systeemtherapie Patiënte: DM type 2

Adjuvante systeemtherapie Patiënte: DM type 2 Take home messages Een 59 jarige vrouw met mammacarcinoom en diabetes. An Reyners Internist-oncoloog UMCG Kankerbehandeling: houd rekening met bijwerkingen op korte en langere termijn Stem af wie waarvoor

Nadere informatie

Disease morbidities 1; Polyneuropathy, Bing Neel, Amyloid

Disease morbidities 1; Polyneuropathy, Bing Neel, Amyloid International Waldentrom s Patient Meeting 9 oct 2016, Amsterdam Disease morbidities 1; Polyneuropathy, Bing Neel, Amyloid Monique Minnema, internist-hematoloog Morbus Waldenström Kankercellen : Waldenström

Nadere informatie

Peggy Roestenberg - The role of CTGF in diabetic nephropathy. Chapter 10. Samenvatting in het Nederlands

Peggy Roestenberg - The role of CTGF in diabetic nephropathy. Chapter 10. Samenvatting in het Nederlands Chapter 10 Samenvatting in het Nederlands Chapter 10 Peggy Roestenberg - The role of CTGF in diabetic nephropathy DIABETES MELLITUS Diabetes mellitus, in de volksmond beter bekend als suikerziekte of diabetes,

Nadere informatie

Interne Geneeskunde Nefrologie. Informatie over afstoting na niertransplantatie

Interne Geneeskunde Nefrologie. Informatie over afstoting na niertransplantatie Interne Geneeskunde Nefrologie Informatie over afstoting na niertransplantatie Interne Geneeskunde Nefrologie Wat is afstoting na niertransplantatie? U krijgt medicijnen om afstoting van uw transplantatienier

Nadere informatie

Prednison Aurobindo 5 mg, tabletten RVG 18234=50970

Prednison Aurobindo 5 mg, tabletten RVG 18234=50970 1.3.1 Bijsluiter Rev.nr.1505 Pag. 1 van 5 ALGEMENE KENMERKEN Naam van het geneesmiddel Prednison Aurobindo 5 mg, tabletten Samenstelling Werkzame stof: 5 mg prednison per tablet. Hulpstoffen: lactose,

Nadere informatie

Behandeling van nefrotische pathologieën

Behandeling van nefrotische pathologieën Behandeling van nefrotische pathologieën 2.1. HET NEFROTISCH SYNDROOM Behandeling van de oedemen Behandeling van de proteinurie en de hypoalbuminurie Behandeling van de hyperlipidemie Behandeling van de

Nadere informatie

Nierziekten en medicijnen

Nierziekten en medicijnen Nierziekten en medicijnen Paul van der Boog Nierziekten LEIDEN Nieren Urine Functies van nieren Urineproductie Vocht Afvalstoffen Nog meer functies? http://www.youtube.com/watch?v=iua1hgiolee Behandeling

Nadere informatie

Prednis(ol)on. Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Prednis(ol)on. Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Prednis(ol)on Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Prednis(ol)on. In deze folder krijgt u informatie over de

Nadere informatie

Domino-effect. Gevolgen van diabetes

Domino-effect. Gevolgen van diabetes Domino-effect Het gevaar van complicaties is dat ze pas na jaren optreden. Bovendien heeft diabetes een domino-effect. Vanaf dat je één aandoening hebt, zijn deze een trigger voor meerdere aandoeningen.

Nadere informatie

Cyclofosfamide (Cycloblastine, Endoxan) bij reumatische aandoeningen

Cyclofosfamide (Cycloblastine, Endoxan) bij reumatische aandoeningen Cyclofosfamide (Cycloblastine, Endoxan) bij reumatische aandoeningen In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten het geneesmiddel cyclofosfamide te gebruiken. Deze folder geeft informatie over

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Chronische nierschade en nierfalen

PATIËNTEN INFORMATIE. Chronische nierschade en nierfalen PATIËNTEN INFORMATIE Chronische nierschade en nierfalen Inhoud Waarom deze folder?... 3 Waar zitten de nieren en hoe zien ze eruit?... 3 Wat doen de nieren?... 4 Wat is chronische nierschade?... 4 Wat

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting. Complicaties van systemische lupus erythematosus. Irene E.M. Bultink

Nederlandse samenvatting. Complicaties van systemische lupus erythematosus. Irene E.M. Bultink Nederlandse samenvatting Complicaties van systemische lupus erythematosus Irene E.M. Bultink complications of Systemic Lupus Erythematosus 144 145 ACHTERGROND VAN DIT PROEFSCHRIFT In dit proefschrift worden

Nadere informatie

Chronische nierinsufficiëntie

Chronische nierinsufficiëntie nefrologie - endocrinologie informatiebrochure Chronische nierinsufficiëntie Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is chronische nierinsufficiëntie? 4 3. Wat zijn de functies van de nieren? 6 4. Wat is de

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting Complicaties van systemische lupus erythematosus. Irene E.M. Bultink

Nederlandse samenvatting Complicaties van systemische lupus erythematosus. Irene E.M. Bultink Nederlandse samenvatting Complicaties van systemische lupus erythematosus Irene E.M. Bultink complications of Systemic Lupus Erythematosus 144 145 chapter IX ACHTERGROND VAN DIT PROEFSCHRIFT In dit proefschrift

Nadere informatie

Prednison bij huidziekten

Prednison bij huidziekten Prednison bij huidziekten In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten of overweegt u het geneesmiddel prednison te gaan gebruiken. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na

Nadere informatie

Prednison bij nieraandoeningen

Prednison bij nieraandoeningen Prednison bij nieraandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel prednison te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen

Nadere informatie

Ziekten die mogelijk insufficiëntie veroorzaken:

Ziekten die mogelijk insufficiëntie veroorzaken: Wat is nier insufficiëntie? Als de nieren altijd onvoldoende werken wordt dit chronische nierinsufficiëntie genoemd ( insufficiënt = onvoldoende) chronische nierinsufficiëntie is het mogelijke gevolg van

Nadere informatie

Familiaire Mediterrane Koorts

Familiaire Mediterrane Koorts www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Familiaire Mediterrane Koorts Versie 2016 2. DIAGNOSE EN BEHANDELING 2.1 Hoe wordt het gediagnosticeerd? Over het algemeen wordt de volgende aanpak gehanteerd:

Nadere informatie

Hoe om te gaan met dure geneesmiddelen?

Hoe om te gaan met dure geneesmiddelen? Hoe om te gaan met dure geneesmiddelen? Onderzoek naar optimaal gebruikschema houdt zorg betaalbaar Kioa Wijnsma & Caroline Duineveld Arts-onderzoeker afdeling kindernefrologie & internist-nefroloog in

Nadere informatie

DIABETISCHE NEFROPATHIE

DIABETISCHE NEFROPATHIE DIABETISCHE NEFROPATHIE Onderdeel van de micro-angiopathie bij diabetes mellitus. Insuline-afhankelijke DM 30% vd ptn krijgt nefropathie Niet-insuline-dependente DM 5% vd ptn Pathogenese: Meerdere factoren

Nadere informatie

Prednis(ol)on bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Prednis(ol)on bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Prednis(ol)on bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Ziekenhuis Gelderse Vallei Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Prednis(ol)on. In deze folder krijgt

Nadere informatie

Informatie over de behandeling met het medicijn prednison bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Informatie over de behandeling met het medicijn prednison bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Patiënteninformatie Prednison Informatie over de behandeling met het medicijn prednison bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa 1234567890-terTER_ Prednison Informatie over de behandeling met het

Nadere informatie

Voor wie is ciclosporine niet bedoeld?

Voor wie is ciclosporine niet bedoeld? Ciclosporine Wat is ciclosporine? Ciclosporine (Neoral ) is een zogeheten immuunsuppressivum, een middel dat de immuniteit (afweer) onderdrukt. Het remt onder andere de deling van T-lymfocyten (soort witte

Nadere informatie

Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van cystenieren

Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van cystenieren Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van cystenieren Dr. F.W. Visser Internist-nefroloog ZGT Almelo Cystenieren Expertise Centrum Universitair Medisch Centrum Groningen 8 septem ber 2015 ADPKD huidige

Nadere informatie

Nierinsufficiëntie bij DM en CVRM

Nierinsufficiëntie bij DM en CVRM Nierinsufficiëntie bij DM en CVRM Dr. Tom Geers, internist - nefroloog en opleider St. Antonius ziekenhuis Nieuwegein Nierfunctie beloop met de leeftijd 1 Hoge sterfte bij dialyse patiënten Prevalentie

Nadere informatie

Belangenverklaring. In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ)

Belangenverklaring. In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) Naam: Organisatie: AC Abrahams UMC Utrecht Ik heb geen 'potentiële' belangenverstrengeling Ik heb de volgende

Nadere informatie

Acute graft-versus-host ziekte na een levertransplantatie: wat te doen? T.J.F. Snijders

Acute graft-versus-host ziekte na een levertransplantatie: wat te doen? T.J.F. Snijders Acute graft-versus-host ziekte na een levertransplantatie: wat te doen? T.J.F. Snijders Casus 47 jarige vrouw Voorgeschiedenis 2004 Primair scleroserende cholangitis 2012 Eindstadium primair scleroserende

Nadere informatie

COMPLICATIES Lange termijn complicaties Complicaties van de ogen (retinopathie) Complicaties van de nieren (nefropathie)

COMPLICATIES Lange termijn complicaties Complicaties van de ogen (retinopathie) Complicaties van de nieren (nefropathie) COMPLICATIES Lange termijn complicaties Wanneer u al een lange tijd diabetes heeft, kunnen er complicaties optreden. Deze treden zeker niet bij alle mensen met diabetes in dezelfde mate op. Waarom deze

Nadere informatie

De achilleshiel van CLL

De achilleshiel van CLL De achilleshiel van CLL Dr. S.H. Tonino 22 november 2012 Afdeling Hematologie AMC, Amsterdam Chronische lymfatische leukemie 1. wat is chronische lymfatische leukemie (CLL?) 2. behandeling anno 2012 3.

Nadere informatie

Richtlijn Behandeling en Diagnostiek van Membraneuze Glomerulopathie

Richtlijn Behandeling en Diagnostiek van Membraneuze Glomerulopathie Richtlijn Behandeling en Diagnostiek van Membraneuze Glomerulopathie November 2006 De richtlijn bevat aanbevelingen van algemene aard. Het is mogelijk dat in een individueel geval deze aanbevelingen niet

Nadere informatie

Prednison/ Prednisolon (corticosteroïden) bij reumatische aandoeningen

Prednison/ Prednisolon (corticosteroïden) bij reumatische aandoeningen Prednison/ Prednisolon (corticosteroïden) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel prednison te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over

Nadere informatie