Start, afbouw en stop van voedingstherapie bij zware neuroschade. AZ Nikolaas

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Start, afbouw en stop van voedingstherapie bij zware neuroschade. AZ Nikolaas"

Transcriptie

1 Start, afbouw en stop van voedingstherapie bij zware neuroschade Dr. C. Jadoul Neuroloog AZ Nikolaas 1

2 Casus: recidief slikpneumonie Dame 75 jaar Spoed: algemeen achteruit (mentaal en fysiek) Antec: Parkinson waarvoor medicatie Dementie MMSE 24/30, geen R/ Laatste jaar al 3 opnames pneumonie 2

3 Casus: recidief slikpneumonie Algemeen achteruit tgv pneumonie enkele dagen AB IV activatie/mobilisatie SNEL BETER 3

4 Casus: recidief slikpneumonie Belangrijke slikproblemen Parkinson - uren voeden - recidiverende slikpneumonie vs. Beginnende dementie 4

5 Casus: recidief slikpneumonie Indicatie PEG-sonde? Multidisciplinair overleg: neuroloog/ revaarts/ verpleging/ logo/ voedingsverpleegk./ ergo/ kine/ soc. dienst/ psycho/ pall. verpleegk./ JA Overleg met patient en familie 5

6 Casus: recidief slikpneumonie OVERLEG Patiente akkoord Inwonende zoon akkoord Huisarts akkoord Belangrijke bezwaren bij andere kinderen 6

7 Casus: recidief slikpneumonie Gesprek met familie door arts en psycholoog/medewerker van support team Juridisch advies: ARTS BEHANDELT PATIENT nt FAMILIE PATIENT WILSBEKWAAM bij MMSE 24/30 7

8 Start, afbouw en stop van voedingstherapie bij zware neuroschade Dr. C. Jadoul Neuroloog AZ Nikolaas 8

9 Neurologie Aandoeningen van zenuwstelsel Vaststellen van neurologische schade Voorspellen van evolutie naar herstel/ blijvend letsel 9

10 Zware neuroschade Hersentrombose of bloeding Trauma van schedel of wervelzuil Reanimatie met langdurige hypoxemie Aantasting perifeer zenuwstelsel/ spieren 10

11 Zware neuroschade Hersentrombose of bloeding: schade door - verhoogde intracraniele druk - rechtstreekse schade: omvang locatie 11

12 Zware neuroschade Trauma van schedel of wervelzuil - verhoogde intracraniele druk - rechtstreekse schade: omvang locatie 12

13 Zware neuroschade Reanimatie met langdurige hypoxemie - hersenweefsel erg gevoelig aan hypoxie - diffuse schade 13

14 Zware neuroschade Aantasting perifeer zenuwstelsel/ spieren - patient blijft bewust - gestoorde motoriek, sensibiliteit, slik, Bvb. Guillain-Barre, ALS 14

15 Voeding door derden Onvoldoende bewust Slikprobleem - verwerken voedselbolus - slik/hoestreflex Gestoorde motoriek/sensibiliteit 15

16 Voeding: emotionele betekenis Welbevinden/ genot/ status/ cultuur/ sociaal Honger hebben: discomfort Meer dan energie-/ vochttoediening Een thuis is meer dan een huis Een maaltijd is meer dan voedsel 16

17 Voeding: medische behandeling Wettelijk: vocht en voeding onderdeel van volwaardige therapie. Ethisch: iedereen heeft recht op maximale therapie. STOP DUS OOK MEDISCHE BESLISSING 17

18 Medische beslissing Eind-verantwoordelijkheid van de arts gedragen door het team.! NIET DE BESLISSING VAN DE FAMILIE! wel overleg met familie 18

19 Medische behandeling proportionaliteitsbeginsel START/ STOP BEHANDELING in verhouding tot - ernst van ziekte - verwachte voordeel van behandeling 19

20 Vocht/ voeding bij terminale pt Meer discomfort dan voordelen - oedemen - slikpneumonie - nausea/ braken Levens-/ lijdensduur verlengen - Vocht: dagen - Voeding: weken 20

21 Wil van de patient. PATIENT MAG THERAPIE WEIGEREN! Patient/ vertegenwoordiger/ wilsverklaring Wilsbekwame, goed geinformeerde patient Overwegingen moeten rationeel zijn ARTS MAG THERAPIE NIET OPDRINGEN! 21

22 Wil van de patient Wilsverklaring: wil niet gevoed worden door sonde bvb. CVA met tijdelijk slikprobleem bvb. Hersenstam CVA met vnl. slikprobleem -goed geinformeerd? -rationeel? PEG overleg met patient 22

23 Medisch-professioneel Optimale therapie - medicatie/ supplementen - vocht en voeding - sociale/psychologische begeleiding - revalidatie 23

24 Medisch-professioneel Geen medisch zinloos handelen (geen kans van slagen) Arts kan niet verplicht worden medische interventies uit te voeren, die hij onverantwoord vindt Rekening houden met de wil van patient 24

25 Neuroschade: start voeding Bij iedereen in acute fase tenzij - wilsverklaring - voorafbestaande pathologie - zeer slechte prognose Vocht: dag 1 Voeding: dag 3 via nasogastrische sonde 25

26 Neuroschade: afbouw voeding Opklaren neurobeeld - BWZ - Evolutie van slik: aangepaste voeding enkel nog vocht - Hulp bij voeden (belang goede techniek) 26

27 Neuroschade: PEG Neuro-evolutie nog af te wachten. Goede evolutie maar slik blijft achter. Informeren patient en familie. 27

28 Zware neuroschade: stop Correct inschatten neuroschade en niet meer omkeerbaar zijn ervan. - infectie - electrolietenstoornissen - delirium - intoxicatie 28

29 Zware neuroschade: stop 2 groepen - Ongunstige evolutie klinisch beeld - meer neurologische schade - complicaties oa. recidiverende infectie - orgaanfalen (hart/ long/ nier) - Uitzichtloze situatie (zie verder) ONDERDEEL VAN MEDISCH BELEID 29

30 Uitzichtloze situatie?! Hersendood PVS: persisterende vegetatieve status Toestand van minimaal bewustzijn Locked in syndroom 30

31 Hersendood Intracraniele drukstijging die leidt tot volledige stop van de intracraniele circulatie Zeer strikte criteria voor diagnose 31

32 PVS non responsive wake-syndrome Vitale functies verlopen autonoom Slaap-waakritme Reageren met reflexen Overwegen stop therapie - 3 maand na reanimatie - 6 maand na primair hersenletsel 32

33 Minimaal BWZ Kans op herstel Beslissing veel moeilijker, geen strikte richtlijnen DUS Advies expertcentrum/ functionele MRI Overleg met team en familie 33

34 Locked-in syndrome Intacte functie van beide hersenhelften Belangrijke hersenstamschade (beademde patient) met minimale oogbewegingen Besef van eigen situatie WIL VAN PATIENT!!! Kiest vaak om verder te gaan. 34

35 STOP voeding en vocht Besluitvorming bij de neuro-patient Valkuilen: -Metabolisme! Neem genoeg tijd! -Patient niet wilsbekwaam -Proportionaliteit: leeftijd/ geass. pathologie 35

36 STOP voeding en vocht Besluitvorming - Kadert binnen medisch handelen (expertise) -Is overlegd en gedragen door het team -Is gedragen (niet beslist) door de naasten -Is gedragen door een globaal ethisch beleid binnen het ziekenhuis (richtlijnen) -Wordt zo nodig ondersteund door expert-advies 36

37 Uitdaging!! Met kennis van zaken en zorgzaam omspringen met behandelbeslissingen. Als de opties goed of duidelijk zijn, is het niet moeilijk om de juiste beslissingen te nemen. 37

38 Dank voor uw aandacht 38

03 mei 2012. Indicatie gebruik PEG-sonde Evaluatie van het gebruik via neurologische ziektebeelden. Dienst neurologie AZ Groeninge

03 mei 2012. Indicatie gebruik PEG-sonde Evaluatie van het gebruik via neurologische ziektebeelden. Dienst neurologie AZ Groeninge SYMPOSIUM GERIATRIE 03 mei 2012 Indicatie gebruik PEG-sonde Evaluatie van het gebruik via neurologische ziektebeelden Dr. Guy MEERSMAN Dr. Guy MEERSMAN Dienst neurologie AZ Groeninge NEUROLOGISCHE AANDOENINGEN

Nadere informatie

Palliatieve zorg en (centraal) neurologische aandoeningen. Palliatief netwerk

Palliatieve zorg en (centraal) neurologische aandoeningen. Palliatief netwerk Palliatieve zorg en (centraal) neurologische aandoeningen Palliatief netwerk Introductie Aandacht voor neurologie omdat Er in de neurologie veel chronische aandoeningen bestaan die vroeg of laat leiden

Nadere informatie

Op weg naar huis: samen revalideren in de keten. Revalidatie in de acute fase na een CVA in het Elkerliek ziekenhuis

Op weg naar huis: samen revalideren in de keten. Revalidatie in de acute fase na een CVA in het Elkerliek ziekenhuis Op weg naar huis: samen revalideren in de keten Revalidatie in de acute fase na een CVA in het Elkerliek ziekenhuis Revalidatie volgens de richtlijn diagnostiek, behandeling en zorg voor patiënten met

Nadere informatie

Definitie Vroegtijdige zorgplanning is :

Definitie Vroegtijdige zorgplanning is : Vroegtijdige Zorgplanning : welk belang bij Voeding en vocht in de palliatieve fase? GERDA OKERMAN VORMINGSVERANTWOORDELIJKE PALLIATIEVE ZORG GENT-EEKLO Definitie Vroegtijdige zorgplanning is : HET CONTINU

Nadere informatie

Patrick Cras Hoogleraar neuroloog UZ Antwerpen Voorzitter Ethische Commissie UZA

Patrick Cras Hoogleraar neuroloog UZ Antwerpen Voorzitter Ethische Commissie UZA Patrick Cras Hoogleraar neuroloog UZ Antwerpen Voorzitter Ethische Commissie UZA Verworven wilsonbekwaamheid vanuit een medisch perspectief Prof. dr. Patrick Cras Neurologie Universiteit Antwerpen en UZ

Nadere informatie

ACUTE VERWARDHEID NIET ALTIJD DEMENTIE 10 en 12/11/2015

ACUTE VERWARDHEID NIET ALTIJD DEMENTIE 10 en 12/11/2015 ACUTE VERWARDHEID NIET ALTIJD DEMENTIE 10 en 12/11/2015 Niet steeds dementie Vraagstelling: 1) Kan elke verwardheid voorkomen worden? 2) Wat kunnen we doen om te voorkomen? 3) Wat kunnen we doen bij acute

Nadere informatie

Lyan de Roos, SO Brabantzorg

Lyan de Roos, SO Brabantzorg Lyan de Roos, SO Brabantzorg Oorzaken van voedingsproblemen bij dementie Behandelmogelijkheden/interventies Ethische dilemma s bij dementie Wie hakt de knoop door bij meningsverschil? Mevrouw A is opgenomen

Nadere informatie

PALLIATIEVE ZORG VOOR PERSONEN MET DEMENTIE W Z C D E W I N G E R D

PALLIATIEVE ZORG VOOR PERSONEN MET DEMENTIE W Z C D E W I N G E R D PALLIATIEVE ZORG VOOR PERSONEN MET DEMENTIE W Z C D E W I N G E R D OVERLEVING BIJ DEMENTIE * 2 Invloed van acuut event op prognose Elk acuut event verkort de levensduur Morrison et al.: JAMA 2000; 284:

Nadere informatie

Complexe zorg in de eerstelijn. Een confronterend verhaal uit de dagelijkse praktijk

Complexe zorg in de eerstelijn. Een confronterend verhaal uit de dagelijkse praktijk Complexe zorg in de eerstelijn. Een confronterend verhaal uit de dagelijkse praktijk Visie vanuit een Huisartsenpraktijk Solo huisartsenpraktijk sedert 1982 Permanentie Avondwachtdienst Weekenddienst Bij

Nadere informatie

EN DAN KOM JE VOOR DE VRAAG TE STAAN: IS DIT LEVEN DE MOEITE WAARD?

EN DAN KOM JE VOOR DE VRAAG TE STAAN: IS DIT LEVEN DE MOEITE WAARD? EN DAN KOM JE VOOR DE VRAAG TE STAAN: IS DIT LEVEN DE MOEITE WAARD? Over ethische inschatting Dr. Bert Bogaert Kliniek de Mick was een onderdeel van Heropbeuring vzw 116 revalidatie bedden waarvan 6 comabedden

Nadere informatie

Advanced care planning in cardiogeriatrie. Gert Ghijsebrechts Huisarts Cardio 2010

Advanced care planning in cardiogeriatrie. Gert Ghijsebrechts Huisarts Cardio 2010 Advanced care planning in cardiogeriatrie Gert Ghijsebrechts Huisarts Cardio 2010 Hartcentrum De wet op de patiëntenrechten (2002) Recht op kwaliteitsvolle dienstverstrekking Behandeling die meeste kwaliteit

Nadere informatie

Het zorgtraject van de bewoner in De Wingerd

Het zorgtraject van de bewoner in De Wingerd Woon- & Zorgcentrum De Wingerd Het zorgtraject van de bewoner in De Wingerd Dr. Jo Lisaerde Het zorgtraject van de bewoner Belevingsgerichte zorg: wie is deze bewoner? Zorgplanning: wat wenst de bewoner

Nadere informatie

Medische Beslissingen rond het levenseinde

Medische Beslissingen rond het levenseinde Medische Beslissingen rond het levenseinde Jo Lisaerde Eric Triau Maartje Wils Bewonersadviesraad 7 december 2011 Definitie Palliatieve Zorg Palliatieve zorg is een totaalzorg voor mensen die aan een ziekte

Nadere informatie

PALLIATIEVE SEDATIE

PALLIATIEVE SEDATIE Ik heb er geen bezwaar tegen dat de mensen tijdens de voordracht naar hun horloge kijken, maar ik aanvaard niet dat ze met hun horloge beginnen te schudden om er zeker van te zijn dat het ding nog werkt.

Nadere informatie

! "# #$ # # "!% & '# (% %&'%)

! # #$ # # !% & '# (% %&'%) BIJLAGE C: Model van formulier voor verlenging: Aanvraagformulier tot VERLENGING van de terugbetaling van een specialiteit opgenomen in 223000 van hoofdstuk IV van het K.B. van 21 december 2001 II Aanvraag

Nadere informatie

Volwassenen met licht traumatisch hoofd-/hersenletsel

Volwassenen met licht traumatisch hoofd-/hersenletsel Volwassenen met licht traumatisch hoofd-/hersenletsel U heeft een licht traumatisch hoofd-/hersenletsel opgelopen door een ongeval of een klap tegen uw hoofd. Deze folder informeert u over de mogelijke

Nadere informatie

Deel I: Sociaal verslag

Deel I: Sociaal verslag Naam Patiënt.Voornaam Patiënt. Deel I: Sociaal verslag Voornaam: Geboortedatum: / / Geboorteplaats: Geslacht: M V Burgerlijke stand: gehuwd ongehuwd weduw(e)naar gescheiden Rijksregisternummer: Identiteitskaartnummer:

Nadere informatie

PALLIATIEVE ZORG. IFPC Turnhout 23 oktober Hilde Michiels coördinator palliatief support team

PALLIATIEVE ZORG. IFPC Turnhout 23 oktober Hilde Michiels coördinator palliatief support team PALLIATIEVE ZORG IFPC Turnhout 23 oktober 2017 Hilde Michiels coördinator palliatief support team Palliatieve zorg - definitie Palliatieve zorg is de actieve totaalzorg voor mensen die ongeneeslijk ziek

Nadere informatie

casus Nood aan duidelijke criteria voor het opstarten alsook stopzetten van sondevoeding

casus Nood aan duidelijke criteria voor het opstarten alsook stopzetten van sondevoeding Peg of Pech casus casus Bewoonster verblijft vanaf eind jaren tachtig in het WZC en er wordt dan beslist (heel terecht) om een PEG-sonde te plaatsen. Criteria zijn de levensverwachting, kwaliteit van leven

Nadere informatie

Cognitieve beperkingen & delier

Cognitieve beperkingen & delier Cognitieve beperkingen & delier Introductie Uit eerder onderzoek blijkt dat 16-40% van oudere patiënten op de SEH cognitieve beperkingen hebben Oorzaken: Dementie Delier Depressie Klinisch ziek zijn hypoperfusie

Nadere informatie

Er zijn verschillend oorzaken bij hersenletsel. Deze oorzaken worden verdeeld in 3 groepen.

Er zijn verschillend oorzaken bij hersenletsel. Deze oorzaken worden verdeeld in 3 groepen. Boekverslag door S. 1258 woorden 21 maart 2015 5.8 5 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn Niet aangeboren hersenletsel NAH De afkorting NAH staat voor niet aangeboren hersenletsel. Dit wil zeggen dat er

Nadere informatie

Aanvraag tot opname. Sociaal verslag. Faxen naar of mailen naar Adres:

Aanvraag tot opname. Sociaal verslag. Faxen naar of mailen naar Adres: Aanvraag tot opname 1 Sociaal verslag Naam: Adres: Voornaam: Geboortedatum: / / Geboorteplaats: Geslacht: M V Burgerlijke stand: gehuwd ongehuwd weduw(e)naar gescheiden Rijksregisternummer: Identiteitskaartnummer:

Nadere informatie

INHOUD Dit protocol is gebaseerd op de NVN richtlijn 2011 Prognose van post-anoxisch coma. 1 september 2012

INHOUD Dit protocol is gebaseerd op de NVN richtlijn 2011 Prognose van post-anoxisch coma. 1 september 2012 INHOUD Dit protocol is gebaseerd op de NVN richtlijn 2011 Prognose van post-anoxisch coma. 1 september 2012 Inleiding: Een post-anoxisch coma wordt veroorzaakt door globale anoxie of ischemie van de hersenen,

Nadere informatie

Screening op cognitieve en gedragsproblemen helpt bij het personaliseren van de ALS zorg

Screening op cognitieve en gedragsproblemen helpt bij het personaliseren van de ALS zorg Screening op cognitieve en gedragsproblemen helpt bij het personaliseren van de ALS zorg Dr. Carin Schröder Dr. Tanja Nijboer 29 september ALS congres Cognitie Wie gebruikt er screening voor cognitief

Nadere informatie

Scen. Malaga 2014 Petrie van Bracht en Rob van Lier scenartsen

Scen. Malaga 2014 Petrie van Bracht en Rob van Lier scenartsen Scen Malaga 2014 Petrie van Bracht en Rob van Lier scenartsen inhoud Inleiding Getallen Zorgvuldigheidscriteria Valkuilen Euthanasie versus palliatieve sedatie De scenarts S: staat voor steun: informatie,

Nadere informatie

Casuïstiek (Primair) Cerebraal (gelokaliseerd) lymfoom

Casuïstiek (Primair) Cerebraal (gelokaliseerd) lymfoom Casuïstiek (Primair) Cerebraal (gelokaliseerd) lymfoom Moderator Jacqueline Viejou 1st author / speaker Maaike de Ruijter Verpleegkundig specialist hematologie i.o. Spaarne Gasthuis Hoofddorp Belangenverklaring

Nadere informatie

Voorbehouden aan sociale dienst De Mick. Naam: Aanvraagdatum: Voorwaarden voor kandidaten. Minimum 1 maand en maximum 6 maanden in coma.

Voorbehouden aan sociale dienst De Mick. Naam: Aanvraagdatum: Voorwaarden voor kandidaten. Minimum 1 maand en maximum 6 maanden in coma. Voorbehouden aan sociale dienst De Mick Naam: Aanvraagdatum: Voorwaarden voor kandidaten In orde Minimum 1 maand en maximum 6 maanden in coma PEG sonde DNR code besproken Geen beademing Wettelijke vertegenwoordiger

Nadere informatie

Palliatieve zorgen bij neurodegeneratieve aandoeningen. Nu, straks of nooit. Gaëlle Vermeersch 26 oktober 2017

Palliatieve zorgen bij neurodegeneratieve aandoeningen. Nu, straks of nooit. Gaëlle Vermeersch 26 oktober 2017 Palliatieve zorgen bij neurodegeneratieve aandoeningen Nu, straks of nooit Gaëlle Vermeersch 26 oktober 2017 Nu, straks of nooit Wanneer starten wij als neuroloog met palliatieve zorgen? Palliatieve zorg

Nadere informatie

Overwegingen betreffende wils(on)bekwaamheid en levenseinde bij dementie: ethische en juridische overwegingen

Overwegingen betreffende wils(on)bekwaamheid en levenseinde bij dementie: ethische en juridische overwegingen Overwegingen betreffende wils(on)bekwaamheid en levenseinde bij dementie: ethische en juridische overwegingen Peter Paul De Deyn Departement Neurologie, AZ Middelheim, ZNA Neurochemie en gedrag Instituut

Nadere informatie

(potentiële) belangenverstrengeling

(potentiële) belangenverstrengeling (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie

Nadere informatie

Opvang van beroerte op de spoedgevallen

Opvang van beroerte op de spoedgevallen Opvang van beroerte op de spoedgevallen Status praesens 2013 Voortgezette opleiding Urgentiegeneeskunde Raf Brouns Overzicht Deel I: Theorie 1. Inleiding 2. Time = brain 3. Competence = brain 4. Klinisch

Nadere informatie

! "#$%!&''! ( # ' ) * )# ' ' # ' ' ' ## * ' +,+, # '# - '.) ' +, # '# /, ' 0 1231 2 3 ' ) ' ## *' ' )" " # # * ) " ' ) ' ## ) ' 4

! #$%!&''! ( # ' ) * )# ' ' # ' ' ' ## * ' +,+, # '# - '.) ' +, # '# /, ' 0 1231 2 3 ' ) ' ## *' ' )  # # * )  ' ) ' ## ) ' 4 BIJLAGE A: Model van formulier voor eerste aanvraag: Formulier voor eerste aanvraag tot terugbetaling van een specialiteit ingeschreven in 2230000 van hoofdstuk IV van het K.B. van 21 december 2001 II

Nadere informatie

Palliatieve sedatie is geen euthanasie. Medische aspecten

Palliatieve sedatie is geen euthanasie. Medische aspecten Palliatieve sedatie is geen euthanasie Medische aspecten Hoe kwam deze richtlijn er? Werkgroep artsen met interesse in palliatieve zorg Uit meerdere regionale ziekenhuizen en 1 ste lijn Meerdere specialiteiten

Nadere informatie

Zorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen: een begaanbare weg

Zorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen: een begaanbare weg Zorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen: een begaanbare weg Jeroen Janssens Specialist Ouderengeneeskunde, commissielid 8-12-2016 Opbouw Workshop 1. Vragen

Nadere informatie

DNR EEN ZORGVULDIGE AFWEGING VAN WAT MEDISCH NOG ZINVOL IS

DNR EEN ZORGVULDIGE AFWEGING VAN WAT MEDISCH NOG ZINVOL IS DNR EEN ZORGVULDIGE AFWEGING VAN WAT MEDISCH NOG ZINVOL IS Een zorgvuldige afweging van wat medisch (nog) zinvol is... Soms biedt een medische behandeling geen oplossing meer voor een bestaand medisch

Nadere informatie

- $! $ ## " $ $!.. # # "!. $! $##!$ /

- $! $ ##  $ $!.. # # !. $! $##!$ / BIJLAGE A: Model van formulier voor eerste aanvraag: Formulier voor eerste aanvraag tot terugbetaling van EXELON pleisters voor transdermaal gebruik ( 4680000 van hoofdstuk IV van het K.B. van 21 december

Nadere informatie

VELE HANDEN. In kader van CVA. Chinette Verhagen, Physician Assistant neurologie

VELE HANDEN. In kader van CVA. Chinette Verhagen, Physician Assistant neurologie VELE HANDEN In kader van CVA Chinette Verhagen, Physician Assistant neurologie Informatiebijeenkomst 14-12-2010 aan wijkverpleegkundige betrokken bij CVA patiënten. Inhoud presentatie Wat is CVA Verschillende

Nadere informatie

III Identificatie van de geneesheer die verantwoordelijk is voor de behandeling (naam, voornaam, adres, RIZIV-nummer):

III Identificatie van de geneesheer die verantwoordelijk is voor de behandeling (naam, voornaam, adres, RIZIV-nummer): BIJLAGE A: Model van formulier voor eerste aanvraag: Formulier voor eerste aanvraag tot terugbetaling van EXELON pleisters voor transdermaal gebruik ( 4680000 van hoofdstuk IV van het K.B. van 21 december

Nadere informatie

Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden. Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater

Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden. Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater Programma Inleiding Casuistiek, in groepen Centrale terugkoppeling Inzicht vanuit geriatrisch

Nadere informatie

John Deckers Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts geriatrische revalidatie 24 september 2014. Contusie Cerebri. Als NAH letsel een grillig beeld

John Deckers Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts geriatrische revalidatie 24 september 2014. Contusie Cerebri. Als NAH letsel een grillig beeld John Deckers Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts geriatrische revalidatie 24 september 2014 Contusie Cerebri Als NAH letsel een grillig beeld Indeling NAH letsel Traumatisch Zonder scheldel letsel

Nadere informatie

Vroegtijdige zorgplanning in woonzorgcentra. hype of hulp? Dr. Gert Huysmans, Voorzitter Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen

Vroegtijdige zorgplanning in woonzorgcentra. hype of hulp? Dr. Gert Huysmans, Voorzitter Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen Vroegtijdige zorgplanning in woonzorgcentra hype of hulp? Dr. Gert Huysmans, Voorzitter Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen 2 Historiek medische zorg Besef dat gezondheidzorg bestaat uit meerderheid

Nadere informatie

Beslissing tot opstarten of stopzetten van sondevoeding als voorbeeld van vroegtijdige zorgplanning

Beslissing tot opstarten of stopzetten van sondevoeding als voorbeeld van vroegtijdige zorgplanning Beslissing tot opstarten of stopzetten van sondevoeding als voorbeeld van vroegtijdige zorgplanning casus Nood aan duidelijke criteria voor het opstarten alsook stopzetten van sondevoeding opstarten en

Nadere informatie

Melding van de ambulance: patient op straat gevonden met hartstilstand

Melding van de ambulance: patient op straat gevonden met hartstilstand Melding van de ambulance: patient op straat gevonden met hartstilstand Prof.Dr. R.J.G. Peters Afdeling cardiologie Academisch Medisch Centrum Amsterdam Probleem patient komt onaangekondigd groot risico

Nadere informatie

Ethische kwesties. bij de Zorgboog. Behandeling en zelfbeschikking. Wat betekent dit voor u?

Ethische kwesties. bij de Zorgboog. Behandeling en zelfbeschikking. Wat betekent dit voor u? Ethische kwesties bij de Zorgboog In deze folder leest u over een aantal levensaspecten die een rol kunnen spelen bij uw behandeling, verzorging en verpleging binnen de Zorgboog. Het gaat hierbij om vragen

Nadere informatie

Voorbereiding van mijn aanvraag, Te bewaren

Voorbereiding van mijn aanvraag, Te bewaren FOD SOCIALE ZEKERHEID Directie-generaal Personen met een handicap Tel.: 0800 98 799 (elke werkdag van 8.30u tot 13.00u) Fax: 02 509 81 85 E-mail: via het contactformulier op www.handicap.fgov.be Brussel,

Nadere informatie

Licht traumatisch hoofd/hersenletsel (LTH)

Licht traumatisch hoofd/hersenletsel (LTH) Licht traumatisch hoofd/hersenletsel (LTH) Afdeling Spoedeisende Hulp Locatie Veldhoven U heeft een ongeval gehad waarbij u mogelijk letsel aan het hoofd/hersenen heeft opgelopen. In deze folder kunt u

Nadere informatie

Externe aanvraag tot opname op de dienst revalidatie (Z2)

Externe aanvraag tot opname op de dienst revalidatie (Z2) Externe aanvraag tot opname op de dienst revalidatie (Z2) Dr. J. Darcis - dr. S. Hendrix - dr. L. Van Mol Gelieve dit formulier volledig ingevuld terug te zenden naar de sociale dienst t.a.v. An Joachims.

Nadere informatie

Kennis- en behandelcentrum

Kennis- en behandelcentrum Kennis- en behandelcentrum Norschoten Klaverweide 1 3773 AW Barneveld T 0342-40 40 00 E info@norschoten.nl I www.norschoten.nl juni 2017 Algemeen De behandelaren van het kennis- en behandelcentrum behandelen

Nadere informatie

At the end of the day : moeten we stoppen?

At the end of the day : moeten we stoppen? At the end of the day : moeten we stoppen? Erwin J.O. Kompanje Department of Intensive Care Staken van ingestelde IC behandeling: waarom? Eerst definieren! Staken: stoppen van iets omdat bijvoorbeeld de

Nadere informatie

De Eetpoli Diagnostisch Centrum Voedingsproblemen

De Eetpoli Diagnostisch Centrum Voedingsproblemen De Eetpoli Diagnostisch Centrum Voedingsproblemen 17 maart 2018 Nee-Eten contactdag Drs. Hilde Krom, arts-onderzoeker Dr. Angelika Kindermann, kinderarts-mdl INLEIDING INLEIDING Fysiologie Respiratoir

Nadere informatie

Een beroerte, wat nu?

Een beroerte, wat nu? Een beroerte, wat nu? U bent opgenomen in het VUmc op de zorgeenheid neurologie, omdat u een beroerte heeft gehad. Wat is een beroerte? Een beroerte wordt in vaktaal een CVA genoemd: een Cerebro Vasculair

Nadere informatie

VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING Tips & Trics

VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING Tips & Trics VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING Tips & Trics Dario Gaytant, coördinator Netwerk palliatieve zorg De Mantel vzw 1 Wat zien we vandaag o Randvoorwaarden om VZP te implementeren o Leidraad tot de gespreksvoering

Nadere informatie

NEUROLOGIE. Opname op de Stroke Unit

NEUROLOGIE. Opname op de Stroke Unit NEUROLOGIE Opname op de Stroke Unit Opname op de Stroke Unit U bent opgenomen op de Stroke Unit, een onderdeel van de afdeling Neurologie. De Stroke Unit is bedoeld voor mensen die speciale neurologische

Nadere informatie

Actuele Reflecties over Palliatieve Sedatie. Introductie. Introductie. 9de Vlaams Congres Palliatieve Zorg. 13 september Patricia Claessens

Actuele Reflecties over Palliatieve Sedatie. Introductie. Introductie. 9de Vlaams Congres Palliatieve Zorg. 13 september Patricia Claessens Actuele Reflecties over Palliatieve Sedatie Patricia Claessens Verpleegkundige, lic. ziekenhuiswetenschappen Doel van palliatieve zorg = ruimte laten om te leven Dus: focus op adequate symptoomcontrole

Nadere informatie

Voorafgaande zorgplanning - juridische omkadering -

Voorafgaande zorgplanning - juridische omkadering - Voorafgaande zorgplanning - juridische omkadering - Sylvie Tack 23 april 2014 Doctor in de Rechten Advocaat Praktijkassistent Gezondheidsrecht Overzicht Inleiding Wat is voorafgaande zorgplanning? Wat

Nadere informatie

Casussen. Hilde Michiels. Coördinator Palliatief Support Team AZ Turnhout

Casussen. Hilde Michiels. Coördinator Palliatief Support Team AZ Turnhout Casussen Hilde Michiels Coördinator Palliatief Support Team AZ Turnhout 2 Casus 1 - Christine Sociaal vrouw 55 j gehuwd 3 kinderen (1d + 2z) 2 kleinkinderen dochter is zwanger (bevalt binnen 2 mnd) schoonmoeder

Nadere informatie

Rechten van de patiënt?

Rechten van de patiënt? Rechten van de patiënt? Belangrijke Belgische wetgevende initiatieven rond de eeuwwisseling Euthanasiewet 2002 Wet Patiëntenrechten 2002 Wet Palliatieve Zorg 2002 Recht op correcte informatie over zijn

Nadere informatie

Logopedie. Patiënteninformatie. Problemen met slikken. Slingeland Ziekenhuis

Logopedie. Patiënteninformatie. Problemen met slikken. Slingeland Ziekenhuis Logopedie Problemen met slikken i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Deze folder is bedoeld voor mensen met slikproblemen en voor hun familieleden. In deze folder leest u hoe het komt dat

Nadere informatie

Inschatting wilsbekwaamheid volgens KNMG richtlijn

Inschatting wilsbekwaamheid volgens KNMG richtlijn Naam patiënt:.. Geboortedatum patiënt:... Naam afnemer: Datum afname: Inschatting wilsbekwaamheid volgens KNMG richtlijn 1. Wilsbekwaamheid wordt altijd beoordeeld ter zake een bepaald onderzoek of bepaalde

Nadere informatie

VROEGTIJDIGE ZORGpLANNING

VROEGTIJDIGE ZORGpLANNING VROEGTIJDIGE ZORGpLANNING Vooruitzien op wonen, leven, zorg zoals jij het wenst. Vroegtijdige zorgplanning Wonen, leven en zorgen zoals jij het wil Dat is onze grootste uitdaging: wonen, leven en zorg

Nadere informatie

Overdracht in de palliatieve zorg Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant

Overdracht in de palliatieve zorg Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Overdracht in de palliatieve zorg Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Marlie Spijkers Arts symptoombestrijding en palliatieve zorg Sint Annaziekenhuis Medisch adviseur netwerk palliatieve zorg

Nadere informatie

6 e mini symposium Ouderenzorg

6 e mini symposium Ouderenzorg 6 e mini symposium Ouderenzorg Aanvullende diagnostiek bij dementie in de 1 e lijn Suzanne Boot, specialist ouderengeneeskunde, kaderarts psychogeriatrie i.o. 28-09-2015 Pagina 1 6 e Mini symposium ouderenzorg

Nadere informatie

Delier 18-04-2011. Sini van den Boomen Anja Manders Marianne de Nobel

Delier 18-04-2011. Sini van den Boomen Anja Manders Marianne de Nobel Delier 18-04-2011 Sini van den Boomen Anja Manders Marianne de Nobel Welkom Doel: Kennisoverdracht/bewustwording Signalering Verpleegkundige interventies Programma Film Medische aspecten delier Casus in

Nadere informatie

MEER WILSBEKWAAM DAN JE DENKT NATHALIE NELLES MARIE-LOUISE VAN LEEUWEN

MEER WILSBEKWAAM DAN JE DENKT NATHALIE NELLES MARIE-LOUISE VAN LEEUWEN MEER WILSBEKWAAM DAN JE DENKT NATHALIE NELLES MARIE-LOUISE VAN LEEUWEN SITUERING Toename van aantal wilsonbekwame personen, overgrote deel: dementie - Verbetering van de medische zorg, men hoeft niet meer

Nadere informatie

BIJLAGEN (website) Bijlage 1: Stroomdiagram voor de implementatie van vroegtijdige zorgplanning in woon- en zorgcentra.

BIJLAGEN (website) Bijlage 1: Stroomdiagram voor de implementatie van vroegtijdige zorgplanning in woon- en zorgcentra. BIJLAGEN (website) Bijlage 1: Stroomdiagram voor de implementatie van vroegtijdige zorgplanning in woon- en zorgcentra. 1 2 Bijlage 2: Gesprekssjablonen (naar M. Keirse) STAPPENPLAN VOOR BESPREKING VAN

Nadere informatie

Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH)

Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) informatie voor de patiënt Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) NAH is een beschadiging van de hersenen, die ontstaan is in de loop van het leven. Een beschadiging van

Nadere informatie

Geriatrisch Support Team

Geriatrisch Support Team Geriatrisch Support Team Wat is het Geriatrisch Support Team? In het AZ Sint-Lucas bestaat er een zorgprogramma voor de geriatrische patiënt. Dit zorgprogramma omvat een: raadpleging geriatrie erkende

Nadere informatie

FASE 1 TIJDIGE DETECTIE EN SIGNALISERING

FASE 1 TIJDIGE DETECTIE EN SIGNALISERING FASE 1 TIJDIGE DETECTIE EN SIGNALISERING Vermoeden van cognitieve problemen Afnemen van de Observatieschaal voor gedragsverandering bij cliënten in de thuiszorg Vermoeden van cognitieve problemen Observeren

Nadere informatie

Opvang van beroerte op de spoedgevallen Status praesens 2016

Opvang van beroerte op de spoedgevallen Status praesens 2016 Opvang van beroerte op de spoedgevallen Status praesens 2016 Voortgezette opleiding Urgentiegeneeskunde Ann De Smedt Neurologie, UZ Brussel Overzicht 1. Inleiding 2. Time = brain 3. Competence = brain

Nadere informatie

> Zorgaanbod voor mensen met de ziekte van Parkinson. Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling

> Zorgaanbod voor mensen met de ziekte van Parkinson. Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling > Zorgaanbod voor mensen met de ziekte van Parkinson Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling 2 Inleiding Deze folder geeft informatie over het zorgaanbod van MeanderGroep

Nadere informatie

De lange weg is vaak te kort.

De lange weg is vaak te kort. www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw De lange weg is vaak te kort. Dr. F. Krekelbergh Geriater Verantwoordelijke arts palliatieve zorgen Levenseinde is belangrijk moment Vroeg of laat Leven : veel verlieservaringen

Nadere informatie

Opname en ontslag bij een beroerte. CVA-ketenzorg

Opname en ontslag bij een beroerte. CVA-ketenzorg Opname en ontslag bij een beroerte CVA-ketenzorg 2 U hebt een beroerte gehad en bent daarom opgenomen op de afdeling neurologie van het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ). Deze folder is bedoeld om u

Nadere informatie

AFDELINGSPROFIEL GER3 BE

AFDELINGSPROFIEL GER3 BE AFDELINGSPROFIEL GER3 BE AFDELINGSPROFIEL GER3 BE Algemene gegevens Geneeskundig diensthoofd: Dr. Miquel Verpleegkundig diensthoofd: van de Vijver Lut Hoofdverpleegkundige: Vanessa Van Osselaer Stagementoren:

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Welkom op beroertezorg

Patiënteninformatie. Welkom op beroertezorg Patiënteninformatie Welkom op beroertezorg 2 Inhoud Welkom op onze dienst... 4 Wie zijn we en wat doen we?... 4 Voorstelling van het multidisciplinair team... 4 Medisch team van neurologen en neurochirurgen...

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Hersenschudding (Licht traumatisch schedel-/hersenletsel) Hersenschudding (Licht traumatisch schedel-/hersenletsel) 1

Patiënteninformatie. Hersenschudding (Licht traumatisch schedel-/hersenletsel) Hersenschudding (Licht traumatisch schedel-/hersenletsel) 1 Patiënteninformatie Hersenschudding (Licht traumatisch schedel-/hersenletsel) Hersenschudding (Licht traumatisch schedel-/hersenletsel) 1 Hersenschudding (Licht traumatisch schedel-/hersenletsel) Spoed

Nadere informatie

Zorg rondom neurologie

Zorg rondom neurologie Zorg rondom neurologie Zorg rondom neurologie Handboek voor de verpleegkundige praktijk Onder redactie van: Paul van Keeken Berna Rood Marria Wester Hanna van Hemert-van der Poel Henk Hoff Jan Kuks Bohn

Nadere informatie

Syndroom van Guillain- Barré

Syndroom van Guillain- Barré Syndroom van Guillain- Barré SYNDROOM VAN GUILLAIN-BARRÉ Het Guillain-Barré Syndroom (GBS) is een polyneuropathie (zenuwaandoening). Acute inflammatoire polyneuropathie, is de medische naam voor deze ziekte

Nadere informatie

De geriatrische patiënt op de SEH. SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie

De geriatrische patiënt op de SEH. SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie De geriatrische patiënt op de SEH SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie Relevante onderwerpen Delier Symptoomverarming Medicatie op de SEH Duur aanwezigheid patiënt op de SEH Delier

Nadere informatie

Neuropsychologisch onderzoek

Neuropsychologisch onderzoek Neuropsychologisch onderzoek Wat is het neuropsychologisch onderzoek? Het neuropsychologisch onderzoek brengt het cognitief functioneren in kaart door middel van tests, oefeningen en observatie. Functies

Nadere informatie

Eigenzinnige palliatieve zorg

Eigenzinnige palliatieve zorg Eigenzinnige palliatieve zorg Zorg voor ongeneeslijk zieken met een verstandelijke beperking Bart Hansen Palliatieve zorg Casus J is een vrouw van 45 met een ernstige verstandelijke beperking. Moeilijkheid

Nadere informatie

AFDELINGSPROFIEL SP LOCO1 BE

AFDELINGSPROFIEL SP LOCO1 BE AFDELINGSPROFIEL SP LOCO1 BE AFDELINGSPROFIEL SP-LOCO1 BE Algemene gegevens Geneeskundig diensthoofd: Dr. Debuysscher Verpleegkundig diensthoofd: Herman Andries Hoofdverpleegkundige: Anneleen Vantomme

Nadere informatie

Behandeling en Zorg na een beroerte

Behandeling en Zorg na een beroerte Behandeling en Zorg na een beroerte Belangrijke telefoonnummers Afdeling Stroke-Unit: 0513 685 625 CVA Verpleegkundige Tjongerschans 06 20 01 87 18 SSHV : Stichting samenwerkende Hersenletsel verenigingen

Nadere informatie

Casus 3: De Intensieve patiënt OPLOSSING

Casus 3: De Intensieve patiënt OPLOSSING Casus 3: De Intensieve patiënt OPLOSSING Algemene regels Indien er naar een procedure/een verpleegplan wordt verwezen in de casus mag je er van uit gaan dat deze effectief aanwezig is en beschikbaar voor

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Welkom op stroke unit

Patiënteninformatie. Welkom op stroke unit Patiënteninformatie Welkom op stroke unit 2 Inhoud Welkom op onze dienst... 4 Wie zijn we en wat doen we?... 4 Voorstelling van het multidisciplinair team... 4 Medisch team van neurologen en neurochirurgen...

Nadere informatie

HersenletselCongres 2017

HersenletselCongres 2017 HersenletselCongres 2017 6-11-2017 A2a Kinderen met traumatisch hersenletsel; een stille epidemie? Maayke Hunfeld Neuroloog, kinderneuroloog Erasmus Medisch Centrum en Sophia kinderziekenhuis (potentiële)

Nadere informatie

Leefregels na opname kind met licht traumatisch hoofd-/hersenletsel

Leefregels na opname kind met licht traumatisch hoofd-/hersenletsel Leefregels na opname kind met licht traumatisch hoofd-/hersenletsel Uw kind is in het ziekenhuis opgenomen geweest met een licht traumatisch hoofd- of hersenletsel en mag weer naar huis. In deze folder

Nadere informatie

Dysfagie. Logopedie. Beter voor elkaar

Dysfagie. Logopedie. Beter voor elkaar Dysfagie Logopedie Beter voor elkaar 2 Dysfagie Deze folder geeft u uitleg over slikproblemen en hoe u deze zoveel mogelijk kunt voorkomen. De informatie is ook nuttig voor uw omgeving. Laat uw naasten

Nadere informatie

Traumatisch schedelhersenletsel

Traumatisch schedelhersenletsel Traumatisch schedelhersenletsel Arjen Slooter neuroloog intensivist Symposium Intensive Care, UMC Utrecht, 1 april 2011 Traumatisch schedelhersenletsel -Meestal combinatie van extra- en intracraniëel letsel

Nadere informatie

Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog,

Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog, Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog, Deventer Ziekenhuis Ingeborg Visser, GZ-psycholoog i.o. tot

Nadere informatie

WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE ZORG ELKAAR ONTMOETEN

WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE ZORG ELKAAR ONTMOETEN WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE ZORG ELKAAR ONTMOETEN Studiedag werkgroep PST 08 februari 2019 Mathias Demuynck (geriater) Aurélie Van Lancker (geriatrisch verpleegkundige) WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE

Nadere informatie

Als slikken moeilijk gaat

Als slikken moeilijk gaat Als slikken moeilijk gaat Informatie en algemene adviezen voor volwassenen met slikproblemen Logopedie Locatie Hoorn/Enkhuizen Slikken Eten en drinken (en daarmee kauwen en slikken) zijn van levensbelang

Nadere informatie

Klinisch redeneren D. Michel van Megen

Klinisch redeneren D. Michel van Megen Klinisch redeneren D Michel van Megen SEH/IC vpk CWZ Begrippen: Intracraniële infecties» meningitis» encefalitis Ruimte innemende processen» hersenabces» hersentumoren brughoektumor astrocytomen hypofysetumor

Nadere informatie

Casus Hoe wensen mensen te sterven? Samen werken rond. vroegtijdige zorgplanning. Samen werken rond. Vroegtijdige Zorgplanning

Casus Hoe wensen mensen te sterven? Samen werken rond. vroegtijdige zorgplanning. Samen werken rond. Vroegtijdige Zorgplanning DEELSEL Gent : (SEL : samenwerking Eerste Lijn) Samen werken rond vroegtijdige zorgplanning Samen werken rond Vroegtijdige Zorgplanning Palliatieve Zorg Gent-Eeklo Uitgangspunt van dit project : Toename

Nadere informatie

Traumatisch hersenletsel. 17 mei 2016 Ella Fonteyn

Traumatisch hersenletsel. 17 mei 2016 Ella Fonteyn Traumatisch hersenletsel 17 mei 2016 Ella Fonteyn Inhoud Definities traumatisch hersenletsel Protocol SEH Gevolgen en behandeling Niet in deze presentatie: letsel wervelkolom, myelum of zenuwen Definities

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE SLIKPROBLEMEN

PATIËNTEN INFORMATIE SLIKPROBLEMEN PATIËNTEN INFORMATIE SLIKPROBLEMEN Dysfagie is een stoornis in het slikproces. Slikproblemen komen heel frequent voor en hebben een negatieve invloed op de algemene gezondheid en de levenskwaliteit. Een

Nadere informatie

> Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling. voor mensen met de ziekte van Parkinson

> Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling. voor mensen met de ziekte van Parkinson > Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling voor mensen met de ziekte van Parkinson Inleiding Deze folder geeft informatie over het zorgaanbod van MeanderGroep voor cliënten met de ziekte van Parkinson. De

Nadere informatie

Christophe Lemmens Advocaat Dewallens & partners Gastprofessor UAntwerpen AHLEC Effectief lid Federale Controle- en Evaluatiecommissie Euthanasie

Christophe Lemmens Advocaat Dewallens & partners Gastprofessor UAntwerpen AHLEC Effectief lid Federale Controle- en Evaluatiecommissie Euthanasie Christophe Lemmens Advocaat Dewallens & partners Gastprofessor UAntwerpen AHLEC Effectief lid Federale Controle- en Evaluatiecommissie Euthanasie DE WILSVERKLARING EUTHANASIE JURIDISCH DOORGELICHT Overzicht

Nadere informatie

Obstipatie bij kinderen. Dr. Ilse Hoffman Kindergastro-enterologie U.Z. Gasthuisberg, Leuven

Obstipatie bij kinderen. Dr. Ilse Hoffman Kindergastro-enterologie U.Z. Gasthuisberg, Leuven Obstipatie bij kinderen Dr. Ilse Hoffman Kindergastro-enterologie U.Z. Gasthuisberg, Leuven Normaal stoelgangspatroon postnataal: 99% defaecatie binnen 48 uren borstvoeding volwassenen: 3x/dag tot 3x/week

Nadere informatie

Niet aangeboren hersenletsel (NAH)

Niet aangeboren hersenletsel (NAH) Informatie voor de patiënt Niet aangeboren hersenletsel (NAH) Laat zien wat je kunt Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) NAH is een beschadiging van de hersenen, die ontstaan is in de loop van het leven.

Nadere informatie