Advanced care planning in cardiogeriatrie. Gert Ghijsebrechts Huisarts Cardio 2010

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Advanced care planning in cardiogeriatrie. Gert Ghijsebrechts Huisarts Cardio 2010"

Transcriptie

1 Advanced care planning in cardiogeriatrie Gert Ghijsebrechts Huisarts Cardio 2010

2 Hartcentrum

3 De wet op de patiëntenrechten (2002) Recht op kwaliteitsvolle dienstverstrekking Behandeling die meeste kwaliteit voor patiënt garandeert. Niet over- of onderbehandelen Geen zuiver medisch technische aangelegenheid Oordeel over kwaliteit van het leven speelt mee

4 De wet op de patiëntenrechten (2002) Recht op informatie Diagnose en consequenties Naderend levenseinde Recht op toestemming na informatie Recht om te weigeren Voorafgaande schriftelijke wilsverklaring waarin patiënt een welbepaalde handeling weigert is bindend (zolang hij ze niet herroept)

5 De geriatrische patiënt op de dienst cardiologie Acute situatie Dringende beslissingen noodzakelijk Complexe pathologie Frailty Delirium Dementie

6 De geriatrische patiënt op de dienst cardiologie Nood aan informatie over de wil van patiënt Niet over- of onderbehandelen Handelen in functie van de visie van de patiënt of vertegenwoordiger Informatiedoorstroming van uit de eerste lijn is noodzakelijk Wilsverklaring ACP model op basis van doelstellingen

7 1 Wilsverklaring Wilsverklaring inzake mijn gezondheidszorg en levenseinde ( - Kan een goede aanzet zijn in de thuissituatie bij wilsbekwame ouderen - Document bespreken met de huisarts - Huisarts en vertegenwoordiger moeten de patiënt in het ziekenhuis kunnen bijstaan om het beleid, indien nodig, aan te passen volgens de wil van de patiënt

8 1 Wilsverklaring Voorafgaande wilsverklaring heeft nooit uitwerking zolang de persoon nog wilsbekwaam is Negatieve Onbeperkte geldigheidsduur Kan steeds worden herroepen Juridisch bindend Positieve (euthanasie) Geldigheidsduur 5jaar Juridisch niet bindend

9 Wilsverklaring Negatieve wilsverklaring is bindend bij een wilsonbekwame patiënt De patiënt kan niet steeds goed inschatten wat de invloed is van zijn keuze op het wisselend ziekteverloop

10

11 2 Advanced care planning als procedure Opstart in verschillende rusthuizen Denkproces over toekomstige behandelingskeuzen en behandelingsdoelen Vertegenwoordiger aanduiden In thuissituatie is dit nog weinig van toepassing

12 2 ACP als procedure Wat wil de patiënt? Gesprek noodzakelijk Informatie of visie op een eenvormige en eenvoudige wijze noteren bruikbaar voor alle zorgverstrekkers Informatie overdracht Opname in ziekenhuis Bruikbaar in acute medische situatie

13 Gesprek: wie betrekken? Respecteren van beslissing van patiënt pos: respect voor autonomie Neg: Visie verandert, onvoldoende kennis en inzicht in de mogelijkheden van het medische handelen Familie en omgeving betrekken Belangrijke partner in de zorg Vertegenwoordiger bij wilsonbekwame patiënten

14 Gesprek: wat bespreken? Bespreken van mogelijke medische handelingen: Lange lijst van mogelijkheden Patiënt kan dit moeilijk plaatsen Medische handelingen kunnen soms wel en soms niet meer nuttig zijn Bepalen van doelstellingen

15 Doelstellingen bepalen Comfortzorgen (C) Behouden van de functies (BF) Verlengen van het leven (VL)

16 Werkmodel creëren Doelstellingen Comfortzorgen (C) Behouden van de functies (BF) Verlengen van het leven (VL) Hospitalisatie Is dit nog gewenst?

17 VL BF C Hosp Ja :Max Zorg ZH Ja :Bep Zorg ZH nee :Max Zorg nee :Pal Zorg RVT

18 Doelstelling Behandeling Onderzoek Verple -ging kine ergo Voeding VL H Voluit Voluit Voluit Voluit Voluit Voluit BF H Max Herstel Min Belast. Beperkte Hospital. Mogelijk Voluit Voluit Voluit Voluit BF R Max Hertsel Min Belast. Ambulant Voluit Voluit Voluit Voluit C R Palliatief Geen of uitzonder lijk Comfort Comfort Comfort Comfort

19 Voordelen v/h werkmodel Eenvoudig model Vertrekt van besproken doelstellingen van bewoner, familie en zorgverstrekker Kan op ieder moment gewijzigd worden ifv wisselende doelstellingen Positief beeld van welke zorg we nog kunnen bieden Begrijpbaar voor iedere zorgverstrekker Laat ruimte voor professionele invulling van zorgverstrekkers Gemakkelijk te noteren in het dossier

20 Nadelen werkmodel met doelstellingen Te weinig dwingend Aanvullen met DNR-code?

21 DNR code DNR 0 : geen beperking van therapie DNR 1 : niet reanimeren DNR 2: therapie niet uitbreiden DNR 3: therapie afbouwen

22 DNR Is ontstaan na overleg met zorgverstrekker, bewoner en familie. Geeft duidelijk behandelingsbeperking aan Is bindend naar zorgverstrekker toe. Enkel bij gegronde en schriftelijke motivatie in het dossier kan men hiervan afwijken.

23 DNR Raadg. Com.Bio-Ethiek (16/04/07) Waken over respect uitgedrukte wil Therapeutische verbetenheid voorkomen Menswaardig stervensproces Zorgen aanpassen wil patiënt Behandelingsafspraken respecteren (wachtdienst) Duidelijkheid scheppen binnen team

24 DNR versus ACP beslissingskracht ACP DNR vermindering algemene toestand

25 Informatie noteren bij het verwijzen van bewoner naar het ziekenhuis Standaard verwijsblad: Doelstelling en DNR-code aanvinken indien besproken ACP: o VL DNR: o 0 o BFH o 1 o BFR o 2 o C o 3

26

Hoe pak ik vroegtijdige zorgplanning bij mijn patiënten aan? Prof Dr Jan De Lepeleire KULeuven

Hoe pak ik vroegtijdige zorgplanning bij mijn patiënten aan? Prof Dr Jan De Lepeleire KULeuven Hoe pak ik vroegtijdige zorgplanning bij mijn patiënten aan? Prof Dr Jan De Lepeleire KULeuven Outcome: preferred goal of care Levensverlenging Beperkte zorg Comfort zorg Phelps AC, Maciejewski PK, Nilsson

Nadere informatie

VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING Tips & Trics

VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING Tips & Trics VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING Tips & Trics Dario Gaytant, coördinator Netwerk palliatieve zorg De Mantel vzw 1 Wat zien we vandaag o Randvoorwaarden om VZP te implementeren o Leidraad tot de gespreksvoering

Nadere informatie

VZP in het gezondheidszorglandschap. Zorgcodering i.f.v. transfert

VZP in het gezondheidszorglandschap. Zorgcodering i.f.v. transfert VZP in het gezondheidszorglandschap Zorgcodering i.f.v. transfert K O R T R I J K 1 8 / 2 / 2 0 1 4 Vroegtijdige zorgplanning VZP Is een DENKproces Over de TOEKOMSTIGE (behandelings)keuzen en (behandelings)

Nadere informatie

Vroegtijdige zorgplanning

Vroegtijdige zorgplanning Vroegtijdige zorgplanning BIJ PERSONEN MET EEN BEPERKING N V K V V, 2 1 M A A R T 2 0 1 3 V E R O N I Q U E H O S T E 1. Vroegtijdige zorgplanning VZP Is een DENKproces Over de TOEKOMSTIGE (behandelings)keuzen

Nadere informatie

WAT PLAN JE ZOAL IN JE LEVEN?

WAT PLAN JE ZOAL IN JE LEVEN? CONCRETE ZORGPLANNING WAT PLAN JE ZOAL IN JE LEVEN? 1 ZORGZAME ZORG OP MEERDERE DOMEINEN OMTRENT MEDISCHE ZORGEN 3 OMTRENT HET BLIJVEN WONEN ALS JE EEN DAGJE OUDER WORDT DE KINDEREN NIET KORTBIJ WONEN

Nadere informatie

Wilsverklaring invullen. Juridische informatie. Manu Keirse Hoogleraar Faculteit der Geneeskunde, KULeuven

Wilsverklaring invullen. Juridische informatie. Manu Keirse Hoogleraar Faculteit der Geneeskunde, KULeuven Wilsverklaring invullen Juridische informatie Manu Keirse Hoogleraar Faculteit der Geneeskunde, KULeuven Meer dan levenseinde Mijn gezondheidszorg Levenseinde Regelingen nadien zoals: afstaan organen,

Nadere informatie

Rechten van de patiënt?

Rechten van de patiënt? Rechten van de patiënt? Belangrijke Belgische wetgevende initiatieven rond de eeuwwisseling Euthanasiewet 2002 Wet Patiëntenrechten 2002 Wet Palliatieve Zorg 2002 Recht op correcte informatie over zijn

Nadere informatie

Vroegtijdige Zorg Planning:

Vroegtijdige Zorg Planning: Vroegtijdige Zorg Planning: Waarover maak jij je zorgen? M. Van de Wiele Lid RVB / Ethicus VZW Rusthuizen Zr. Van Berlaar Ethicus RZ H Hart Tienen Psychotherapeut/seksuoloog 1. Inleiding Enkele casussen

Nadere informatie

Vroegtijdige Zorgplanning

Vroegtijdige Zorgplanning Vroegtijdige Zorgplanning Theoretisch kader Dr Ruth Piers Dienst Geriatrie UZ Gent 1 Inleiding Wetgevend kader MAAR praktijk Kanttekeningen vanuit de patiënt Kanttekeningen vanuit de zorgverstrekkers Toegepast

Nadere informatie

Vroegtijdige Zorgplanning en levenseindebeslissingen in de Brugse WZC: stand van zaken (2010-2015)

Vroegtijdige Zorgplanning en levenseindebeslissingen in de Brugse WZC: stand van zaken (2010-2015) // Vroegtijdige Zorgplanning en levenseindebeslissingen in de Brugse WZC: stand van zaken (-5) Hans Bogaert Huisarts Groepspraktijk De Schakel WZC Van Zuylen OCMW Brugge INHOUD Inleiding Het Brugs model

Nadere informatie

ZORG VOOR EEN MENSWAARDIG LEVENSEINDE

ZORG VOOR EEN MENSWAARDIG LEVENSEINDE ZORG VOOR EEN MENSWAARDIG LEVENSEINDE 1. INLEIDING De beslissing nemen om te verhuizen naar een WZC is niet vanzelfsprekend. Vele zaken worden afgewogen vooraleer de beslissing valt. Dit ook voor wat het

Nadere informatie

VERDUIDELIJKING WETGEVING ROND HET LEVENSEINDE

VERDUIDELIJKING WETGEVING ROND HET LEVENSEINDE VERDUIDELIJKING WETGEVING ROND HET LEVENSEINDE Alle wetteksten en/of documenten, beschreven in dit document zijn te downloaden op www.palliatieve.org > professionele gebruiker > wetgeving en documenten

Nadere informatie

BIJLAGEN (website) Bijlage 1: Stroomdiagram voor de implementatie van vroegtijdige zorgplanning in woon- en zorgcentra.

BIJLAGEN (website) Bijlage 1: Stroomdiagram voor de implementatie van vroegtijdige zorgplanning in woon- en zorgcentra. BIJLAGEN (website) Bijlage 1: Stroomdiagram voor de implementatie van vroegtijdige zorgplanning in woon- en zorgcentra. 1 2 Bijlage 2: Gesprekssjablonen (naar M. Keirse) STAPPENPLAN VOOR BESPREKING VAN

Nadere informatie

Dr. Marc Desmet Palliatieve Dienst Virga Jesseziekenhuis Hasselt

Dr. Marc Desmet Palliatieve Dienst Virga Jesseziekenhuis Hasselt Dr. Marc Desmet Palliatieve Dienst Virga Jesseziekenhuis Hasselt Inhoud Codes Beperking Therapie Vroegtijdige zorgplanning (VZP) Wilsverklaringen Vertegenwoordiger / vertrouwenspersoon = middelen (geen

Nadere informatie

Het levenseinde teruggeven aan de mensen

Het levenseinde teruggeven aan de mensen Het levenseinde teruggeven aan de mensen Manu Keirse Hoogleraar, Faculteit der Geneeskunde KU Leuven Ondervoorzitter Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen Sterven is zo oud als de mensheid Het levenseinde

Nadere informatie

Beslissingen omtrent het levenseinde

Beslissingen omtrent het levenseinde Beslissingen omtrent het levenseinde Heb je er al over nagedacht? Als ik mijn vrouw niet meer herken, wil ik euthanasie (Etienne Vermeersch) Dit is volgens de wet onmogelijk! als ik mijn vrouw niet meer

Nadere informatie

VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING

VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING Vaardigheidstraining voor de huisarts LOK VZP 20 oktober 2016 dia 1 Wie is wie? LOK VZP 20 oktober 2016 dia 2 De presentatie kwam tot stand door: LOK VZP 20 oktober 2016 dia 3

Nadere informatie

Casus Hoe wensen mensen te sterven? Samen werken rond. vroegtijdige zorgplanning. Samen werken rond. Vroegtijdige Zorgplanning

Casus Hoe wensen mensen te sterven? Samen werken rond. vroegtijdige zorgplanning. Samen werken rond. Vroegtijdige Zorgplanning DEELSEL Gent : (SEL : samenwerking Eerste Lijn) Samen werken rond vroegtijdige zorgplanning Samen werken rond Vroegtijdige Zorgplanning Palliatieve Zorg Gent-Eeklo Uitgangspunt van dit project : Toename

Nadere informatie

DNR EEN ZORGVULDIGE AFWEGING VAN WAT MEDISCH NOG ZINVOL IS

DNR EEN ZORGVULDIGE AFWEGING VAN WAT MEDISCH NOG ZINVOL IS DNR EEN ZORGVULDIGE AFWEGING VAN WAT MEDISCH NOG ZINVOL IS Een zorgvuldige afweging van wat medisch (nog) zinvol is... Soms biedt een medische behandeling geen oplossing meer voor een bestaand medisch

Nadere informatie

Vlaams Patiëntenplatform vzw. Ups en downs 12 februari 2012

Vlaams Patiëntenplatform vzw. Ups en downs 12 februari 2012 Je rechten als patiënt Vlaams Patiëntenplatform vzw Ups en downs 12 februari 2012 1 Inhoud 1. Wat is het Vlaams Patiëntenplatform vzw? 2. Een paar vaststellingen 3. Wet op de patiëntenrechten en verpleegkundigen

Nadere informatie

Casus Hoe wensen mensen te sterven? Waarom vroegtijdig nadenken over zorg? Samen werken rond. vroegtijdige zorgplanning.

Casus Hoe wensen mensen te sterven? Waarom vroegtijdig nadenken over zorg? Samen werken rond. vroegtijdige zorgplanning. DEELSEL Gent : (SEL : samenwerking Eerste Lijn) Samen werken rond vroegtijdige zorgplanning Samen werken rond Vroegtijdige Zorgplanning Palliatieve Zorg Gent-Eeklo Uitgangspunt van dit project : Toename

Nadere informatie

Zorgplanning is 26/03/2014. Zorgplanning voor kwetsbare ouderen over de grenzen van de instellingen heen.

Zorgplanning is 26/03/2014. Zorgplanning voor kwetsbare ouderen over de grenzen van de instellingen heen. Zorgplanning voor kwetsbare ouderen over de grenzen van de instellingen heen. Maartje Wils Geriatrisch Support Team UZ Leuven Zorgplanning is Een geïndividualiseerde benadering waarbij anticiperend op

Nadere informatie

De patiënt nu en in de toekomst verwachtingen van patiënten tav verpleegkundigen

De patiënt nu en in de toekomst verwachtingen van patiënten tav verpleegkundigen De patiënt nu en in de toekomst verwachtingen van patiënten tav verpleegkundigen Vlaams Patiëntenplatform vzw Symposium NVKVV 20 maart 2012 1 Inhoud 1. Wat is het Vlaams Patiëntenplatform vzw? 2. Een paar

Nadere informatie

Onderzoeksvragen vanuit de praktijk 17/10/2017

Onderzoeksvragen vanuit de praktijk 17/10/2017 Onderzoeksvragen vanuit de praktijk 17/10/2017 Deze lijst van onderzoeksvragen kwam tot stand na een bevraging bij de coördinatoren van de regionale netwerken voor palliatieve zorg en de voorzitters van

Nadere informatie

Vroegtijdige zorgplanning in woonzorgcentra. hype of hulp? Dr. Gert Huysmans, Voorzitter Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen

Vroegtijdige zorgplanning in woonzorgcentra. hype of hulp? Dr. Gert Huysmans, Voorzitter Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen Vroegtijdige zorgplanning in woonzorgcentra hype of hulp? Dr. Gert Huysmans, Voorzitter Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen 2 Historiek medische zorg Besef dat gezondheidzorg bestaat uit meerderheid

Nadere informatie

VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING - VEEL GESTELDE VRAGEN

VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING - VEEL GESTELDE VRAGEN VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING - VEEL GESTELDE VRAGEN VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING Wat is vroegtijdige zorgplanning? Patiënten en de hulpverleners hebben niet altijd gelijklopende ideeën, verwachtingen en percepties

Nadere informatie

Het zorgtraject van de bewoner in De Wingerd

Het zorgtraject van de bewoner in De Wingerd Woon- & Zorgcentrum De Wingerd Het zorgtraject van de bewoner in De Wingerd Dr. Jo Lisaerde Het zorgtraject van de bewoner Belevingsgerichte zorg: wie is deze bewoner? Zorgplanning: wat wenst de bewoner

Nadere informatie

Wilsverklaring-wilsbeschikkinglevenstestament. Juridische aspecten Herman NYS

Wilsverklaring-wilsbeschikkinglevenstestament. Juridische aspecten Herman NYS Wilsverklaring-wilsbeschikkinglevenstestament Juridische aspecten Herman NYS Plan uiteenzetting Het begrippenkader De juridische duiding Het Belgisch recht (Tussentijdse) Besluiten Het begrippenkader Complexe

Nadere informatie

Praten over later: je lot zelf in handen nemen!

Praten over later: je lot zelf in handen nemen! Praten over later: je lot zelf in handen nemen! Nele De Win 08/10/2015 Snelle toename sinds begin 20ste eeuw 1850: 42.25 1900: 46.59 1950: 66.36 2000: 77.92 2005: 79.21 -- 2014 : 80,74 ( man 77,94 vrouw

Nadere informatie

Nu denken aan dan Wegwijs in het web van wilsverklaringen rondom het levenseinde

Nu denken aan dan Wegwijs in het web van wilsverklaringen rondom het levenseinde Nu denken aan dan Wegwijs in het web van wilsverklaringen rondom het levenseinde Bekkevoort, 24 april 2015 Paul Schotsmans (i.s.m. Herman Nys, medisch recht KU Leuven) Wilsverklaring? Een wilsverklaring

Nadere informatie

PALLIATIEVE ZORG VOOR PERSONEN MET DEMENTIE W Z C D E W I N G E R D

PALLIATIEVE ZORG VOOR PERSONEN MET DEMENTIE W Z C D E W I N G E R D PALLIATIEVE ZORG VOOR PERSONEN MET DEMENTIE W Z C D E W I N G E R D OVERLEVING BIJ DEMENTIE * 2 Invloed van acuut event op prognose Elk acuut event verkort de levensduur Morrison et al.: JAMA 2000; 284:

Nadere informatie

Vroegtijdige zorgplanning

Vroegtijdige zorgplanning Vroegtijdige zorgplanning Mijn wensen, een zorg voor nu of later? T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B

Nadere informatie

Advanced care planning. Ketenzorg Arnhem

Advanced care planning. Ketenzorg Arnhem Advanced care planning Advance Care planning = Vroegtijdige zorg planning Continu proces van gesprekken over: Levensdoelen en wensen, hoe zorg daarbij past; Eventuele reanimatie; Opties voor palliatieve

Nadere informatie

Christophe Lemmens Advocaat Dewallens & partners Gastprofessor UAntwerpen AHLEC Effectief lid Federale Controle- en Evaluatiecommissie Euthanasie

Christophe Lemmens Advocaat Dewallens & partners Gastprofessor UAntwerpen AHLEC Effectief lid Federale Controle- en Evaluatiecommissie Euthanasie Christophe Lemmens Advocaat Dewallens & partners Gastprofessor UAntwerpen AHLEC Effectief lid Federale Controle- en Evaluatiecommissie Euthanasie DE WILSVERKLARING EUTHANASIE JURIDISCH DOORGELICHT Overzicht

Nadere informatie

VROEGTIJDIGE ZORGpLANNING

VROEGTIJDIGE ZORGpLANNING VROEGTIJDIGE ZORGpLANNING Vooruitzien op wonen, leven, zorg zoals jij het wenst. Vroegtijdige zorgplanning Wonen, leven en zorgen zoals jij het wil Dat is onze grootste uitdaging: wonen, leven en zorg

Nadere informatie

Patiëntenrechten. Dr. Christina Tobback

Patiëntenrechten. Dr. Christina Tobback Patiëntenrechten Dr. Christina Tobback Patiënt de natuurlijke persoon aan wie gezondheidszorg wordt verstrekt, al dan niet op eigen verzoek hij ontvangt zorg omdat hij ernaar vraagt op vraag van een vertegenwoordiger

Nadere informatie

Voorafgaande zorgplanning - juridische omkadering -

Voorafgaande zorgplanning - juridische omkadering - Voorafgaande zorgplanning - juridische omkadering - Sylvie Tack 23 april 2014 Doctor in de Rechten Advocaat Praktijkassistent Gezondheidsrecht Overzicht Inleiding Wat is voorafgaande zorgplanning? Wat

Nadere informatie

4. Toestemming in iedere tussenkomst van de beroepsbeoefenaar

4. Toestemming in iedere tussenkomst van de beroepsbeoefenaar Welke zijn de rechten van de patiënt? De wet betreffende de rechten van de patiënt voorziet in: 1. Kwaliteitsvolle dienstverstrekking 2. De vrije keuze van een beroepsbeoefenaar 3. Informatie over de persoonlijke

Nadere informatie

Voorafgaande zorgplanning en wilsverklaringen. Christophe Lemmens Advocaat Dewallens & partners Gastprofessor UAntwerpen

Voorafgaande zorgplanning en wilsverklaringen. Christophe Lemmens Advocaat Dewallens & partners Gastprofessor UAntwerpen Voorafgaande zorgplanning en wilsverklaringen Christophe Lemmens Advocaat Dewallens & partners Gastprofessor UAntwerpen 1 Overzicht Begrippenkader Positieve wilsverklaring Euthanasieverklaring Negatieve

Nadere informatie

Voorafgaande zorgplanning: van studies naar klinische praktijk. Naomi Dhollander

Voorafgaande zorgplanning: van studies naar klinische praktijk. Naomi Dhollander Voorafgaande zorgplanning: van studies naar klinische praktijk. Naomi Dhollander Inhoud Wat is advance care planning (ACP) in kader van goede palliatieve zorg? Enkele cijfers voor Vlaanderen/België? ACP

Nadere informatie

Zorg en behandeling rondom het levenseinde. Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie

Zorg en behandeling rondom het levenseinde. Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie Zorg en behandeling rondom het levenseinde Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie Inleiding In deze folder kunt u de visie en het beleid van

Nadere informatie

Nu praten over later: zinvol!?

Nu praten over later: zinvol!? Nu praten over later: zinvol!? Op weg naar waardig levenseinde 21 april 2018 Netwerk Palliatieve Zorg Limburg 1 De context van levenseinde : Medisch-technische evolutie : - overlijden = medisch falen -

Nadere informatie

Zorg en behandeling rondom het levenseinde. Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie

Zorg en behandeling rondom het levenseinde. Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie Zorg en behandeling rondom het levenseinde Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie Inleiding In deze folder kunt u het beleid van de Frankelandgroep

Nadere informatie

VANDAAG ZORGEN VOOR MORGEN

VANDAAG ZORGEN VOOR MORGEN VANDAAG ZORGEN VOOR MORGEN BROCHURE VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING Beste bewoner, Dat is immers onze zorg: betrokken zijn op u en uw naasten en u zoveel als mogelijk gelukkig zien. Wij zijn blij dat u koos

Nadere informatie

Patiëntenrechten en -plichten

Patiëntenrechten en -plichten Patiëntenrechten en -plichten Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Rechten 1 Toestemming voor behandeling 2 Minderjarige patiënten 2 Het recht op inzage in uw dossier 3 Wetenschappelijk

Nadere informatie

De lange weg is vaak te kort.

De lange weg is vaak te kort. www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw De lange weg is vaak te kort. Dr. F. Krekelbergh Geriater Verantwoordelijke arts palliatieve zorgen Levenseinde is belangrijk moment Vroeg of laat Leven : veel verlieservaringen

Nadere informatie

Masterclass palliatieve zorg bij dementie 17 jan 2019

Masterclass palliatieve zorg bij dementie 17 jan 2019 Masterclass palliatieve zorg bij dementie 17 jan 2019 Palliatieve zorg is alle zorg die er op gericht is iemand met een levensbedreigende ziekte (en zijn naasten) een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven

Nadere informatie

Voorafgaande zorgplanning en omgaan met het levenseinde informatie voor patiënten

Voorafgaande zorgplanning en omgaan met het levenseinde informatie voor patiënten Voorafgaande zorgplanning en omgaan met het levenseinde informatie voor patiënten 2 Wilsverklaring en levenseinde Stilstaan bij je levenseinde is nooit gemakkelijk. Toch kan het zinvol zijn erover na te

Nadere informatie

Zorg en behandeling rondom het levenseinde. Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie

Zorg en behandeling rondom het levenseinde. Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie Zorg en behandeling rondom het levenseinde Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie Inleiding In deze folder leest u de visie en het beleid van

Nadere informatie

Start, afbouw en stop van voedingstherapie bij zware neuroschade. AZ Nikolaas

Start, afbouw en stop van voedingstherapie bij zware neuroschade. AZ Nikolaas Start, afbouw en stop van voedingstherapie bij zware neuroschade Dr. C. Jadoul Neuroloog AZ Nikolaas 1 Casus: recidief slikpneumonie Dame 75 jaar Spoed: algemeen achteruit (mentaal en fysiek) Antec: Parkinson

Nadere informatie

Film. à Zorg beter afstemmen op wensen en opvattingen patiënt/ naasten. à Voorkómen van onnodige/onwenselijke medische handelingen

Film. à Zorg beter afstemmen op wensen en opvattingen patiënt/ naasten. à Voorkómen van onnodige/onwenselijke medische handelingen Inhoud workshop Inleiding Advance Care Planning Advance Care Planning Landelijk Congres Palliatieve Zorg Lunteren, 22 september 2014 Drs. Kirstin Jalink Dr. Ir. Jenny van der Steen Film Stappenplan Advance

Nadere informatie

AUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK?

AUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK? AUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK? PATIËNTENRECHTEN EN ETHIEK IN DE PSYCHIATRIE AXEL LIÉGEOIS Inleiding Verschillende benaderingen van de zorgrelatie Ethische beschouwingen bij de Wet Patiëntenrechten

Nadere informatie

Medische Beslissingen rond het levenseinde

Medische Beslissingen rond het levenseinde Medische Beslissingen rond het levenseinde Jo Lisaerde Eric Triau Maartje Wils Bewonersadviesraad 7 december 2011 Definitie Palliatieve Zorg Palliatieve zorg is een totaalzorg voor mensen die aan een ziekte

Nadere informatie

Ontwikkeling van het Brugse model

Ontwikkeling van het Brugse model Vroegtijdige zorgplanning in woon- en zorgcentra Ontwikkeling van het Brugse model A. Raes, H. Bogaert, werkgroep VZP Brugge, J. De Lepeleire Doel Vroegtijdige zorgplanning (VZP) is een denk- en communicatieproces

Nadere informatie

Beslissing tot opstarten of stopzetten van sondevoeding als voorbeeld van vroegtijdige zorgplanning

Beslissing tot opstarten of stopzetten van sondevoeding als voorbeeld van vroegtijdige zorgplanning Beslissing tot opstarten of stopzetten van sondevoeding als voorbeeld van vroegtijdige zorgplanning casus Nood aan duidelijke criteria voor het opstarten alsook stopzetten van sondevoeding opstarten en

Nadere informatie

Palliatief bed in WZC Sint Bernardus

Palliatief bed in WZC Sint Bernardus Palliatief bed in WZC Sint Bernardus Start 1/10/2017 Regionaal overleg woonzorgcentra ziekenhuizen 18/1/2018 Korte voorstelling WZC Sint Bernardus 206 erkende bedden 132 RVT waarvan 7 erkenningen voor

Nadere informatie

Praat voor je gaat. Tijdige zorg voor het levenseinde

Praat voor je gaat. Tijdige zorg voor het levenseinde Praat voor je gaat. Tijdige zorg voor het levenseinde KWB Baal 15 februari 2016 1 Praten over je levenseinde Dat is voor later, ik wil daar nu nog niet aan denken Ik ben nog gezond en in de bloei van mijn

Nadere informatie

Www.wilsverklaring.be

Www.wilsverklaring.be Www.wilsverklaring.be Wegwijs in het web van de wilsverklaringen Herman Nys * en Bart Hansen ** 1. Inleiding In de maatschappelijke discussie over het levenseinde speelt er één constante: patiënten hebben

Nadere informatie

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Behandelbeperkingen ja/nee. rkz.nl

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Behandelbeperkingen ja/nee. rkz.nl Patiënteninformatie Behandelbeperkingen ja/nee rkz.nl Waarom nadenken over behandelbeperkingen? Behandelbeperkingen in een ziekenhuis hebben te maken met afspraken die de dokter en de patiënt maken met

Nadere informatie

Rechten van de patiënt

Rechten van de patiënt Rechten van de patiënt (KB 22/08/02) In het Belgisch Staatsblad van 26 september 2002 verscheen de wet van 22 augustus 2002 wet betreffende de rechten van de patiënt. In de wet op de patiëntenrechten staan

Nadere informatie

Denkt u wel eens na over uw levenseinde?

Denkt u wel eens na over uw levenseinde? Denkt u wel eens na over uw levenseinde? Advance care planning https://www.youtube.com/watch?v=rtjce7zlkos Spreken in het laatste stuk van Durven het praten leven over het levenseinde Daan van Maare, huisarts

Nadere informatie

WET OP DE RECHTEN VAN DE PATIENT

WET OP DE RECHTEN VAN DE PATIENT WET OP DE RECHTEN VAN DE PATIENT (22 augustus 2002, B.S. 26 september 2002) Bijgaande samenvatting verwoordt de beperkte folder uitgegeven door de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van

Nadere informatie

Wat deze uitgangspunten betekenen voor behandeling en verzorging in de laatste levensfase, wordt in het navolgende omschreven.

Wat deze uitgangspunten betekenen voor behandeling en verzorging in de laatste levensfase, wordt in het navolgende omschreven. Medisch Beleid Medisch ethisch beleid De waardigheid van de mens en de kwaliteit van leven staan centraal in de zorg van De Blije Borgh. Zo ook in de zorg tijdens de laatste levensfase van onze bewoners

Nadere informatie

Advance Care Planning toepassen in de ouderenzorg. Prof dr J.J.M. van Delden Julius Centrum, afd medical humanities UMC Utrecht

Advance Care Planning toepassen in de ouderenzorg. Prof dr J.J.M. van Delden Julius Centrum, afd medical humanities UMC Utrecht Advance Care Planning toepassen in de ouderenzorg Prof dr J.J.M. van Delden Julius Centrum, afd medical humanities UMC Utrecht Advance Care Planning a voluntary formalized process of discussion and review

Nadere informatie

PALLIATIEVE ZORG. IFPC Turnhout 23 oktober Hilde Michiels coördinator palliatief support team

PALLIATIEVE ZORG. IFPC Turnhout 23 oktober Hilde Michiels coördinator palliatief support team PALLIATIEVE ZORG IFPC Turnhout 23 oktober 2017 Hilde Michiels coördinator palliatief support team Palliatieve zorg - definitie Palliatieve zorg is de actieve totaalzorg voor mensen die ongeneeslijk ziek

Nadere informatie

Kalvermarkt Gent Telefoon: 09/

Kalvermarkt Gent Telefoon: 09/ INFOBROCHURE VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING Kalvermarkt 1 9000 Gent Telefoon: 09/225 12 11 Beste bewoner en familie, De beslissing nemen om te verhuizen naar een woonzorgcentrum is voor velen niet vanzelfsprekend.

Nadere informatie

Dienst hartziekten DAGBOEK HARTFALEN

Dienst hartziekten DAGBOEK HARTFALEN Dienst hartziekten DAGBOEK HARTFALEN Contactgegevens Patiënt Naam Adres Telefoon E mail Contact Zorgteam Huisarts Naam Telefoon Thuisverpleging Naam Telefoon Hartspecialist Naam Telefoon Kinesist Naam

Nadere informatie

Vroegtijdige Zorg Planning met betrekking tot het levenseinde bij personen met dementie

Vroegtijdige Zorg Planning met betrekking tot het levenseinde bij personen met dementie Vroegtijdige Zorg Planning met betrekking tot het levenseinde bij personen met dementie Prof Dr Nele Van Den Noortgate Dienst geriatrie UZ Gent Korte inhoud Vroegtijdige zorgplanning Wat is dit? Waarom

Nadere informatie

Voorafgaande zorgplanning Wetgeving en communicatie VRAGEN ROND HET LEVENSEINDE

Voorafgaande zorgplanning Wetgeving en communicatie VRAGEN ROND HET LEVENSEINDE Voorafgaande zorgplanning Wetgeving en communicatie SEL Zuid-West-Vlaanderen Lokale Steunpunten Thuiszorg 18 mei, 15 juni en 27 juni 2017 VRAGEN ROND HET LEVENSEINDE Halve eeuw medische spitstechnologie

Nadere informatie

Juridisch kader van vroegtijdige zorgplanning anno 2015

Juridisch kader van vroegtijdige zorgplanning anno 2015 Juridisch kader van vroegtijdige zorgplanning anno 2015 Tom Goffin Griffier Nationale Raad Orde der geneesheren Projectmanager KB 78 Gastdocent Gezondheidsrecht KULeuven Wilsverklaring 1 Wilsverklaring

Nadere informatie

Hoe kan een wilsverklaring helpen om goede patiëntenzorg te bieden? Rol van de huisarts bij het opstellen van een wilsverklaring

Hoe kan een wilsverklaring helpen om goede patiëntenzorg te bieden? Rol van de huisarts bij het opstellen van een wilsverklaring Hoe kan een wilsverklaring helpen om goede patiëntenzorg te bieden? Rol van de huisarts bij het opstellen van een wilsverklaring Pentalfa 5 februari 2015 Jo Lisaerde ACHG De (negatieve) wilsverklaring

Nadere informatie

Psychologische ondersteuning van patiënt, familie en hulpverlener. Inge Bossuyt, verpleegkundige palliatief support team UZ Leuven

Psychologische ondersteuning van patiënt, familie en hulpverlener. Inge Bossuyt, verpleegkundige palliatief support team UZ Leuven Psychologische ondersteuning van patiënt, familie en hulpverlener Inge Bossuyt, verpleegkundige palliatief support team UZ Leuven Inhoud 1. Zorgattitude van alle hulpverleners 2. Hoe beleving en bekommernis

Nadere informatie

De krachtlijnen van de Wet Patiëntenrechten. Overzicht gewaarborgde rechten. Recht op kwaliteitsvolle dienstverstrekking

De krachtlijnen van de Wet Patiëntenrechten. Overzicht gewaarborgde rechten. Recht op kwaliteitsvolle dienstverstrekking De krachtlijnen van de Wet Patiëntenrechten René Heylen, M.D., Ph.D. Licentiaat in de Rechten Medisch Coördinator Urgentiegeneeskunde Ziekenhuis Oost-Limburg Overzicht gewaarborgde rechten Recht op kwaliteitsvolle

Nadere informatie

JURIDISCHE OMKADERING VAN MAATSCHAPPELIJKE EVOLUTIE NAAR MEER ZELFBESCHIKKING, VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING EN ONDERSTEUNING BIJ WILSONBEKWAAMHEID

JURIDISCHE OMKADERING VAN MAATSCHAPPELIJKE EVOLUTIE NAAR MEER ZELFBESCHIKKING, VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING EN ONDERSTEUNING BIJ WILSONBEKWAAMHEID JURIDISCHE OMKADERING VAN MAATSCHAPPELIJKE EVOLUTIE NAAR MEER ZELFBESCHIKKING, VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING EN ONDERSTEUNING BIJ WILSONBEKWAAMHEID Luc Goutry Ere-Volksvertegenwoordiger HET MAATSCHAPPELIJK

Nadere informatie

Topics in levenseindezorg

Topics in levenseindezorg Topics in levenseindezorg Wetgeving i.v.m. levenseindezorg 1.Patiëntenrechtenwet (aug. 2002): centraal staat de autonomie en het zelfbeschikkingsrecht d.w.z. dat zorgverleners respect moeten hebben voor

Nadere informatie

De terminale patiënt: Inleiding. Prof Dr Nele Van Den Noortgate Universitair Ziekenhuis Gent PUO VZA 6 november 2007

De terminale patiënt: Inleiding. Prof Dr Nele Van Den Noortgate Universitair Ziekenhuis Gent PUO VZA 6 november 2007 De terminale patiënt: Inleiding Prof Dr Nele Van Den Noortgate Universitair Ziekenhuis Gent PUO VZA 6 november 2007 Medische beslissingen bij levenseinde Type of deaths 1998 % of all death 2001 Intention

Nadere informatie

Hou me (niet) vast. Informatiebrochure Palliatieve zorg en vroegtijdige zorgplanning

Hou me (niet) vast. Informatiebrochure Palliatieve zorg en vroegtijdige zorgplanning Hou me (niet) vast Informatiebrochure Palliatieve zorg en vroegtijdige zorgplanning Hou me (niet) vast vanaf hier heb ik alleen te gaan Ik zal altijd - ergens - bij je zijn we zijn tochtgenoten maar hier

Nadere informatie

Zorgvuldig omgaan met het levenseinde bij personen met een handicap

Zorgvuldig omgaan met het levenseinde bij personen met een handicap Zorgvuldig omgaan met het levenseinde bij personen met een handicap Door Paul Schotsmans Faculteit geneeskunde KUL Leuven Prof. Schotsmans is geboren in Bekkevoort en volgde de Humaniora aan het Sint Jan

Nadere informatie

Vroegtijdige Zorgplanning bij personen met dementie. Richtlijn-implementatie

Vroegtijdige Zorgplanning bij personen met dementie. Richtlijn-implementatie Vroegtijdige Zorgplanning bij personen met dementie Richtlijn-implementatie Presentatie op basis van materiaal ontwikkeld door: Jan De Lepeleire, PhD, huisarts, professor, KU Leuven en Universitair Psychiatrisch

Nadere informatie

VZP bij beginnende dementie. Myriam De Schynkel Dementiecoach

VZP bij beginnende dementie. Myriam De Schynkel Dementiecoach VZP bij beginnende dementie Myriam De Schynkel Dementiecoach Overzicht Context Wat kan je doen? Definitie VZP Timing VZP VZP in ziekenhuis: implementatie in verschillende trajecten: Diagnostiek, Cognufit,

Nadere informatie

DEFINITIES WELKE RECHTEN HEB JE ALS PATIËNT?

DEFINITIES WELKE RECHTEN HEB JE ALS PATIËNT? Als patiënt heb je heel wat rechten. Een patiënt ben je, ook al ben je niet echt ziek, bijvoorbeeld bij een bezoek aan je tandarts, apotheker, kinesitherapeut, Op 22 augustus 2002 keurde het federaal parlement

Nadere informatie

Dossier Voorafgaande zorgplanning

Dossier Voorafgaande zorgplanning Dossier Voorafgaande zorgplanning Elk jaar komen heel wat mensen in een situatie terecht waarin ze, omwille van een onomkeerbare coma, dementie of een andere aandoening, niet meer in staat zijn om zelf

Nadere informatie

Zorg. voor het levenseinde

Zorg. voor het levenseinde Zorg voor het levenseinde Inleiding Onze campussen en woonzorgcentra streven een christelijk-ethische levensvisie na en dit veronderstelt een zorgzame en zinvolle omgang met het eindigende leven en het

Nadere informatie

Vroegtijdige zorgplanning

Vroegtijdige zorgplanning Vroegtijdige zorgplanning Waarom uw zorg vroegtijdig plannen? Wat houdt het in? curatief handelen palliatief handelen actieve levensbeëindiging Waarom vroegtijdig uw zorg plannen? Welke zorg zou u wensen

Nadere informatie

De Savera Schaal. De SAVERA Schaal. De Savera Schaal. Inleiding. Definitie. Terminale zorg. Kantelmoment. Onderzoeksvraag

De Savera Schaal. De SAVERA Schaal. De Savera Schaal. Inleiding. Definitie. Terminale zorg. Kantelmoment. Onderzoeksvraag De SAVERA Schaal 1. Inleiding 2. Definitie 3. Onderzoeksvraag 4. Voorwaarden 5. Methode 6. Toepassingen 7. Resultaten 8. Besluiten 9. De schaal De Savera Schaal Inleiding 1. De behoefte aan een consensus

Nadere informatie

HET NUT VAN WILSVERKLARINGEN

HET NUT VAN WILSVERKLARINGEN HET NUT VAN WILSVERKLARINGEN IN RELATIE TOT PALLIATIEVE ZORG BIJ LONGFIBROSE Frank Schaapsmeerders, Specialist Ouderengeneeskunde en SCEN-arts Landelijke bijeenkomst Longfibrose Patiëntenvereniging, Nijkerk

Nadere informatie

casus Nood aan duidelijke criteria voor het opstarten alsook stopzetten van sondevoeding

casus Nood aan duidelijke criteria voor het opstarten alsook stopzetten van sondevoeding Peg of Pech casus casus Bewoonster verblijft vanaf eind jaren tachtig in het WZC en er wordt dan beslist (heel terecht) om een PEG-sonde te plaatsen. Criteria zijn de levensverwachting, kwaliteit van leven

Nadere informatie

Eerste ervaringen met het Brugse model

Eerste ervaringen met het Brugse model HUISARTS & ONDERZOEK gaan dienen als dossieropvulling. Dit moet zeker vermeden worden. Het is daarom noodzakelijk om deze documenten te testen op bruikbaarheid. Het is belangrijk dat in een teamvergadering

Nadere informatie

Reanimatie beleid. Visie van Cavent omtrent wel / niet reanimeren.

Reanimatie beleid. Visie van Cavent omtrent wel / niet reanimeren. Reanimatie beleid Visie van Cavent omtrent wel / niet reanimeren. Datum vaststelling : 20-12-2013 Vastgesteld door : MT Eigenaar : Beleidsmedewerker Datum aanpassing aan : 20-01-2015 Verwijzingen: - Wet

Nadere informatie

Wilsverklaringen inzake mijn gezondheidszorg en mijn levenseinde

Wilsverklaringen inzake mijn gezondheidszorg en mijn levenseinde Wilsverklaringen inzake mijn gezondheidszorg en mijn levenseinde Mijn persoonlijke waarden en opvattingen Naast de uitdrukkelijke wilsverklaringen die volgen, wil ik dat altijd rekening wordt gehouden

Nadere informatie

Anticiperen op zorg rond het levenseinde. Brenda Ott, kaderhuisarts ouderengeneeskunde

Anticiperen op zorg rond het levenseinde. Brenda Ott, kaderhuisarts ouderengeneeskunde Anticiperen op zorg rond het levenseinde Brenda Ott, kaderhuisarts ouderengeneeskunde Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

Nadere informatie

Wilsverklaringen vanuit de (huis)arts gezien. Els Roelofs kaderhuisarts palliatieve zorg

Wilsverklaringen vanuit de (huis)arts gezien. Els Roelofs kaderhuisarts palliatieve zorg Wilsverklaringen vanuit de (huis)arts gezien Els Roelofs kaderhuisarts palliatieve zorg Uitgebreide volmacht: Wie beslist namens een patiënt als deze dat zelf (tijdelijk) niet meer kan Voorkomen: Onder

Nadere informatie

Informatiebrochure Vroegtijdige zorgplanning

Informatiebrochure Vroegtijdige zorgplanning I Autonome verzorgingsinstelling Informatiebrochure Vroegtijdige zorgplanning IIInhoudsopgave Voorwoord 5 Inleiding 6 Met wie en wanneer kan je het beste praten over het vroegtijdig plannen van zorg? 8

Nadere informatie

Medische beslissingen bij het levenseinde visietekst Informatiefolder voor patiënten

Medische beslissingen bij het levenseinde visietekst Informatiefolder voor patiënten Medische beslissingen bij het levenseinde visietekst Informatiefolder voor patiënten Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper Informatiefolder voor patiënten 1 Inleiding Er is een toenemende aandacht

Nadere informatie

Vroegtijdige zorgplanning

Vroegtijdige zorgplanning Vroegtijdige zorgplanning Manu Keirse Hoogleraar, Faculteit der Geneeskunde KU Leuven Ondervoorzitter Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen Het levenseinde voorzien 74 % sterven in zorgvoorzieningen 1/3

Nadere informatie

Welke factoren zijn van invloed?

Welke factoren zijn van invloed? Keuzeprogramma Welke factoren zijn van invloed? Carla Bekkering Coördinator Adviescentrum NVVE Adviescentrum Spreekuren Telefonisch adviesgesprek Huisbezoek Veel vragen over dementie Dementie en euthanasie

Nadere informatie

Advance Care Planning

Advance Care Planning Advance Care Planning 23 maart 2017 Gea Antonides, specialist ouderengeneeskunde, Beweging3.0 Marieke de Korte, praktijkverpleegkundige en coördinator zorgprogramma ouderenzorg HE Zorg Inhoud netwerkbijeenkomst

Nadere informatie

ACP bij dementie. Eliane Perree, verpleegkundige Annemieke Wagemans, arts Expertisecentrum palliatieve zorg MUMC+

ACP bij dementie. Eliane Perree, verpleegkundige Annemieke Wagemans, arts Expertisecentrum palliatieve zorg MUMC+ ACP bij dementie Eliane Perree, verpleegkundige Annemieke Wagemans, arts Expertisecentrum palliatieve zorg MUMC+ Palliatieve zorg en dementie Zorg benoemen als palliatieve zorg resulteert in betere patiëntenzorg

Nadere informatie

Het palliatief support team

Het palliatief support team Het palliatief support team T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont

Nadere informatie

Vroegtijdige zorgplanning in rusthuizen: een verkenning

Vroegtijdige zorgplanning in rusthuizen: een verkenning 180 Tijdschr. voor Geneeskunde, 65, nr. 5, 2009 doi: 10.2143/TVG.65.05.2000491 GEZONDHEIDSZORG: ACTUELE STANDPUNTEN Vroegtijdige zorgplanning in rusthuizen: een verkenning G. GHIJSEBRECHTS 1, 4, M. VAN

Nadere informatie