Belastinghervorming Vennootschapsbelasting

Transcriptie

1 Belastinghervorming Vennootschapsbelasting Federale Overheidsdienst FINANCIEN Directie Vorming en Informatie Federale Overheidsdienst FINANCIEN

2 Be las ting her vor ming Vennootschapsbelasting Wet van 24 december 2002 (Belgisch Staatsblad van 31 december 2002) Federale Overheidsdienst FINANCIEN 2003

3 Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 7 Hervorming van de vennootschapsbelasting 11 Eerste luik : Verlaging van de tarieven van de vennootschapsbelasting Algemeen nominaal tarief Verminderd basistarief Inwerkingtreding Voorbeelden 15 Tweede luik : Maatregelen ten gunste van KMOvennootschappen 17 4 Deze brochure werd opgesteld door een werkgroep amb te na ren van de Administratie van Fiscale Zaken. Ze mag niet worden ver me nig vul digd en/of open baar ge maakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Departement. Uitvoering : - vormgeving : Directie Vorming en Informatie - illustraties : Serdu. D/ /26 1. Eerste maatregel - autofinanciering van de ondernemingen: de investeringsreserve 17 Algemeen 17 Beperking van de investeringsreserve 18 Voorwaarden waaraan de investeringsreserve is onderworpen 18 Inwerkingtreding 19 Voorbeeld Tweede maatregel - vrijstelling van belastingvermeerdering ingeval geen of ontoereikende voorafbetalingen zijn gedaan in de loop van de eerste drie boekjaren na oprichting van de KMO-vennootschap 22 Algemeen 22 Inwerkingtreding 22 Voorbeeld 23

4 3. Derde maatregel - de nieuwe fiscale afschrijvingsregels zijn niet van toepassing op de KMO-vennootschappen 24 Voorwoord Derde luik : Compensatiemaatregelen Eerste compensatiemaatregel - toepassing van een roerende voorheffing van 10 pct. op liquidatieboni 26 Algemeen 26 Vrijstellingen 27 Verrekening van RV 28 Inwerkingtreding Tweede compensatiemaatregel - wijziging van de afschrijvingsregels Derde compensatiemaatregel - nieuwe regels met betrekking tot de aftrek van gewestelijke belastingen Vierde compensatiemaatregel - wijziging van het stelsel van de definitief belaste inkomsten 33 Algemeen 33 Wijziging minimum participatiedrempel 33 Invoering van een minimum bezitsduur 34 Versterking van de rechtszekerheid 34 Inwerkingtreding Vijfde compensatiemaatregel - uitsluiting van de mogelijkheid om jaarverliezen aan te rekenen op het gedeelte van de winst dat voortkomt van abnormale en goedgunstige voordelen Zesde compensatiemaatregel - opheffing van de vermindering voor inkomsten uit het buitenland 35 De burgers en de ondernemingen vinden dat een voortdurende verlaging van de fiscale druk op arbeid een absolute prioriteit is. De hervorming van de personenbelasting, in 2001, was de eerste stap, met de herindexering van de belastingtarieven en de afschaffing van de aanvullende crisisbijdrage. In een tweede fase stuit de hervorming van de vennootschapsbelasting (wet van 24 december 2002) op twee hoofdbekommernissen : de verlaging van de nominale belastingvoet enerzijds, die de concurrentiepositie van de ondernemingen wil versterken, anderzijds loopt de herwaardering van het fiscaal statuut van de KMO s via een beduidende verlaging van hun belasting, waardoor tot investeren aangespoord wordt, en hun 3 eerste bestaansjaren financieel minder zwaar worden. Het was immers belangrijk om een georganiseerd stelsel in te voeren dat voldoende breed is om de fiscale overheden toe te laten vast te stellen hoe de wet zal worden toegepast op beschreven transacties of situaties vooraleer ze uitwerking hebben op fiscaal vlak. Het is in dat perspectief dat vanaf 1 januari 2003 een algemeen stelsel van voorafgaande beslissingen ingevoerd werd, samen met de maatregelen van de hervorming van de vennootschapsbelasting. Die procedure wordt uitgebreider besproken in een brochure uit de reeks «Fiscus en Burger». Ook alle andere maatregelen van de hervorming van de vennootschapsbelasting zijn van toepassing sinds 1 januari 2003 en worden in deze brochure behandeld. 6 Slotbeschouwingen 37 Al deze inlichtingen zijn op de website beschikbaar. Veel leesgenot! Didier REYNDERS Minister van Fi nan ci ën

5 Belastinghervorming Vennootschapsbelasting Inleiding 8

6 De wet van 24 december 2002, verschenen in het Belgisch Staatsblad van 31 december 2002, tot wijziging van de vennootschapsregeling inzake inkomstenbelastingen en tot instelling van een systeem van voorafgaande beslissingen in fiscale zaken, strekt ertoe het tarief van de vennootschapsbelasting te verlagen, een wettelijk kader te scheppen dat het mogelijk maakt om de zogenoemde «rulingpraktijk» zoveel mogelijk te ontwikkelen en het fiscaal stelsel van de coördinatiecentra aan te passen aan de Europese eisen. De wet van 24 december 2002 kan grosso modo in drie delen worden opgesplitst. Het eerste deel van de wet is de eigenlijke hervorming van de vennootschapsbelasting. Het tweede deel heeft betrekking op de ruling en het derde deel handelt over de coördinatiecentra. Het eerste deel, de eigenlijke hervorming van de vennootschapsbelasting, bestaat in feite uit drie luiken, die elk een aantal maatregelen bevatten. Het eerste luik omvat de verlaging van het tarief van de vennootschapsbelasting. De wet verlaagt het totaaltarief van 40,17 pct. naar 33,99 pct. Daarnaast wordt het verminderd basistarief dat van toepassing is op de KMO-vennootschappen in dezelfde verhouding verlaagd. Het tweede luik bestaat uit specifieke maatregelen die ten gunste van KMOvennootschappen werden genomen : de autofinanciering van deze ondernemingen wordt aangemoedigd door een vrijstelling ten gunste van gereserveerde winsten toe te staan; KMO-vennootschappen genieten een vrijstelling van belastingvermeerdering ingeval geen of ontoereikende voorafbetalingen zijn gedaan in de loop van de eerste drie boekjaren na hun oprichting; en de nieuwe fiscale afschrijvingsregels zijn niet van toepassing op de KMOvennootschappen. Aangezien de hervorming van de vennootschapsbelasting moet plaatsvinden in een budgettair neutraal kader, worden verschillende fiscale uitgaven verminderd. Daarnaast wordt er bovendien komaf gemaakt met bepaalde anomalieën die in het stelsel van de vennootschapsbelasting bestonden. De diverse maatregelen die in dit ka- 10

7 der zijn genomen, vormen samen het derde luik van de hervorming van de vennootschapsbelasting. Deze drie luiken worden hierna in detail besproken. Het tweede deel van de wet betreft de ruling. Hiervoor is een aangepast wettelijk kader ingevoerd teneinde de rechtszekerheid van de belastingplichtigen en de kandidaat-investeerders te verbeteren, door middel van een algemeen systeem van voorafgaande beslissingen. Het derde deel van de wet heeft betrekking op het stelsel van de coördinatiecentra. Dat stelsel van de coördinatiecentra is hervormd om tegemoet te komen aan de voorstellen van de Europese Commissie en technische correcties aan te brengen. Het tweede en derde deel van de wet komen in deze brochure evenwel niet aan bod. Belastinghervorming Vennootschapsbelasting Hervorming van de vennootschapsbelasting 11 12

8 Eerste luik : Verlaging van de tarieven van de vennootschapsbelasting Dit luik bevat de volgende twee maatregelen : 2. Verminderd basistarief een vermindering van het algemeen nominaal tarief naar 33 pct.; een verlaging van het verminderd basistarief dat van toepassing is op KMO s in dezelfde mate. Met betrekking tot KMO s is een verminderd basistarief van toepassing. Tot en met aanslagjaar 2003 bedroeg dat basistarief, wanneer het belastbaar inkomen niet hoger was dan EUR : 1. Algemeen nominaal tarief Tot en met aanslagjaar 2003 bedroeg het nominaal tarief van de vennootschapsbelasting 39 %. Het totaaltarief van de vennootschapsbelasting bedroeg in dat geval evenwel 40,17 pct. indien rekening wordt gehouden met de aanvullende crisisbijdrage van 3 pct. Vanaf aanslagjaar 2004 wordt het totaaltarief verlaagd tot 33,99 pct, zijnde 33 pct. verhoogd met 3 pct. aanvullende crisisbijdrage. 28 pct. op de schijf van 0 tot EUR; 36 pct. op de schijf van tot EUR; 41 pct. op de schijf van tot EUR. Hierbij diende nog rekening te worden gehouden met de aanvullende crisisbijdrage. Het verminderd basistarief dat vanaf aanslagjaar 2004 van toepassing is op vennootschappen waarvan het belastbaar inkomen niet meer dan EUR bedraagt, is vastgesteld op : 14

9 15 24,25 pct. op de schijf van 0 tot EUR; 31 pct. op de schijf van tot EUR; 34,5 pct. op de schijf van tot EUR. Indien rekening wordt gehouden met de aanvullende crisisbijdrage van 3 pct., dan bedraagt het werkelijke verminderd basistarief (afgeronde pct.) : 24,98 pct. op de schijf van 0 tot EUR; 31,93 pct. op de schijf van tot EUR; 35,54 pct. op de schijf van tot EUR. ten minste de helft in het bezit zijn van één of meer andere vennootschappen; vennootschappen waarvan de dividenduitkering hoger is dan 13 pct. van het gestorte kapitaal; vennootschappen die ten laste van het resultaat van het belastbare tijdperk niet aan ten minste één van hun bedrijfsleiders een bezoldiging hebben toegekend die gelijk is aan of hoger is dan het belastbare inkomen van de vennootschap, wanneer die bezoldiging minder bedraagt dan EUR ; vennootschappen die deel uitmaken van een groep waartoe een erkend coördinatiecentrum behoort. 4. Voorbeelden 1) Een vennootschap heeft een belastbare winst van EUR. Voor het aanslagjaar 2003 zou de belasting ,50 EUR (40,17 pct.) bedragen, inclusief de aanvullende crisisbijdrage. Voor het aanslagjaar 2004 zou de belasting evenwel slechts ,50 EUR (33,99 pct.) bedragen, of een vermindering van EUR. 2) Een KMO-vennootschap die het verminderd basistarief kan genieten heeft een belastbare winst van EUR. Voor het aanslagjaar 2003 zou de belasting als volgt worden berekend, inclusief de aanvullende crisisbijdrage : op de schijf van 0 tot EUR : EUR (28,84 pct.) op de schijf van tot EUR : ,60 EUR (37,08 pct.) op de schijf van tot EUR : ,40 EUR (42,23 pct.) Totaal : EUR Voor het aanslagjaar 2004, bedraagt de belasting, inclusief de aanvullende crisisbijdrage : 16 De voorwaarden met betrekking tot welke KMO-vennootschappen het verminderd tarief kunnen genieten, blijven ongewijzigd. Dit betekent dat de volgende vennootschappen zoals voorheen niet van het verminderd tarief kunnen genieten : 3. Inwerkingtreding Deze maatregel treedt in werking met ingang van het aanslagjaar Op de schijf van 0 tot EUR : 6.244,38 EUR (24,25 pct. + 3 pct ACB) op de schijf van tot EUR : ,50 EUR (31 pct + 3 pct. ACB) op de schijf van tot EUR : ,63 EUR (34,5 pct. + 3 pct. ACB) Totaal : ,51 EUR financiële vennootschappen; Voor deze KMO betekent dit een belastingverlaging van ,49 EUR. vennootschappen waarvan de aandelen die het maatschappelijk kapitaal vertegenwoordigen voor

10 Tweede luik : Maatregelen ten gunste van KMO-vennootschappen In dit luik kunnen de drie maatregelen worden ondergebracht die specifiek ten gunste van de KMO-vennootschappen zijn genomen. Het zijn : 1. Eerste maatregel autofinanciering van de ondernemingen : de investeringsreserve de autofinanciering van de KMO s : de investeringsreserve; de vrijstelling van belastingvermeerdering ingeval geen of ontoereikende voorafbetalingen zijn gedaan in Met ingang van het aanslagjaar 2004 de loop van de eerste drie boekjaren kunnen KMO-vennootschappen een na oprichting van de KMO-vennootschap; de niet-toepassing van de nieuwe fiscale afschrijvingsregels op de KMO-vennootschappen. Algemeen zogenoemde investeringsreserve aanleggen. Deze maatregel heeft als doel de autofinanciering van de KMO-vennootschappen aan te moedigen door het toestaan van een vrijstelling van de gereserveerde winst. Hij beoogt ten name van de KMO s en de kleinste ondernemingen in het bijzonder, de investeringen door eigen middelen te stimuleren. Deze ondernemingen kennen inderdaad zeer dikwijls specifieke problemen om hun investeringen te financieren met behulp van de gebruikelijke financieringsbronnen.

11 19 De KMO-vennootschappen zijn dan ook de doelgroep van deze maatregel. KMO-vennootschappen zijn vennootschappen die de verminderde basistarieven kunnen genieten. Deze maatregel houdt in dat 50 pct. van de aangroei van het gereserveerde belastbare resultaat kan worden vrijgesteld van de vennootschapsbelasting. Onder het gereserveerde resultaat worden niet alleen de boekhoudkundige reserves verstaan, maar ook de zogenoemde niet-geboekte reserves zoals onderschattingen van het actief of overschattingen van het passief. Tevens moet het gereserveerde resultaat worden genomen vóór de aanleg van de investeringsreserve, vóór aanpassing in meer van de begintoestand van de reserves indien zulks toepasselijk is, en verminderd met : de vrijgestelde meerwaarden op aandelen; 25 pct. van de meerwaarden op autovoertuigen; de eventuele vermindering van het gestort kapitaal; de verhoging van de vorderingen van de vennootschap op natuurlijke personen (met inbegrip van de echtgenoot of de kinderen waarvan zij het wettelijk genot van de inkomsten hebben) die aandeelhouder zijn of die een opdracht als bestuurder, zaakvoerder, vereffenaar of soortgelijke functies uitoefenen. Beperking van de investeringsreserve De aangroei van het gereserveerde belastbare resultaat welke in aanmerking wordt genomen voor de berekening van de investeringsreserve, wordt beperkt tot EUR per belastbaar tijdperk. Voorwaarden waaraan de investeringsreserve is onderworpen Het voordeel van de investeringsreserve is tevens onderworpen aan de volgende voorwaarden : 1) voorwaarde van autofinanciering De belaste reserves, vóór aanleg van de investeringsreserve, moeten op het einde van het belastbaar tijdperk hoger zijn dan de belaste reserve op het einde van het vorig belastbaar tijdperk (ná aftrek van de vrijgestelde investeringsreserve) waarin laatst het voordeel van het aanleggen van een investeringsreserve werd genoten. Deze bepaling vindt geen toepassing voor het belastbaar tijdperk waarin de maatregel voor het eerst wordt genoten (en uiteraard ook voor het belastbaar tijdperk van de inwerkingtreding van de maatregel, t.t.z. het aanslagjaar 2004). 2) onaantastbaarheidsvoorwaarde De investeringsreserve moet op één of meer afzonderlijke rekeningen van het passief zijn geboekt en blijven en mag niet tot grondslag dienen voor de berekening van de jaarlijkse dotatie aan de wettelijke reserve of van enigerlei beloning of toekenning. 3) investeringsvoorwaarde : De investeringsvoorwaarde houdt in dat de KMO-vennootschap een bedrag gelijk aan de investeringsreserve moet investeren in afschrijfbare nieuwe materiële en immateriële vaste activa. Om als investering aanvaardbaar te zijn moeten deze investeringen principieel in aanmerking kunnen komen voor het verkrijgen van de investeringsaftrek. Deze voorwaarde sluit bijgevolg onder andere de volgende investeringen in het kader van de investeringsreserve uit : investeringen in vaste activa die niet afschrijfbaar zijn (vb. gronden), investeringen in vaste activa waarvan de afschrijvingsduur over minder dan drie belastbare tijdperken is gespreid, personenauto s en auto s voor dubbel gebruik, en bij de aankoopprijs komende kosten of onrechtstreekse productiekosten die niet op dezelfde wijze worden afgeschreven als de aanvaardbare activa waarop ze betrekking hebben. Deze investering moet bovendien gebeuren binnen een termijn van drie jaar die aanvangt op de eerste dag van het belastbare tijdperk waarvoor de investeringsreserve is aangelegd. Wanneer de betrokken vennootschap in een later belastbaar tijdperk niet meer als KMO-vennootschap zou kunnen worden aangemerkt, doet zulks geen afbreuk aan het behoud van de vrijstelling van de investeringsreserve, voorzover de hierboven vermelde voorwaarden worden nageleefd (investeringsverplichting, onaantastbaarheidsvoorwaarde). Inwerkingtreding Deze maatregel treedt in werking met ingang van het aanslagjaar

12 Voorbeeld Een KMO-vennootschap met een boekhouding per kalenderjaar, wenst voor het eerst aanspraak te maken op de voordelen van de investeringsreserve. Haar toestand ziet er op als volgt uit : 1 gereserveerd belastbaar resultaat, vóór aanleg van de investeringsreserve (en na de verminderingen) EUR 2 verworpen uitgaven EUR 3 dividenden EUR Totaal EUR 21 In dit geval kan 50 % van het gereserveerd belastbaar resultaat vóór aanleg van de investeringsreserve ( EUR) of EUR in aanmerking komen voor vrijstelling als investeringsreserve. Het belastbaar resultaat ná aanleg van de investeringsreserve bedraagt uiteindelijk EUR. Het bedrag van de investeringsreserve ( EUR) moet ten laatste op (d.i. drie jaar vanaf de eerste dag van het belastbaar tijdperk waarvoor de investeringsreserve is aangelegd) in afschrijfbare nieuwe materiële en immateriële vaste activa die principieel recht geven op de investeringsaftrek, worden geïnvesteerd. 22 In de hypothese dat het gereserveerd belastbaar resultaat vóór aanleg van de investeringsreserve (en na de verminderingen) bijvoorbeeld EUR zou bedragen, dan zou de aangroei welke in aanmerking komt voor de investeringsreserve, worden beperkt tot BEF, of een vrijstelling van EUR (50 pct.).

13 2. Tweede maatregel vrijstelling van belastingvermeerdering ingeval geen of ontoereikende voorafbetalingen zijn gedaan in de loop van de eerste drie boekjaren na oprichting van de KMOvennootschap De vrijstelling is evenwel slechts mogelijk voor elk van de eerste drie boekjaren vanaf de oprichting van de vennootschap. Ieder boekjaar wordt afzonderlijk in aanmerking genomen. Deze maatregel is vergelijkbaar met de vrijstelling voor belastingplichtigen in de personenbelasting die zich voor de eerste maal in een zelfstandig beroep vestigen. Voorbeeld 1) Een KMO-vennootschap wordt opgericht op 12 juli De boekhouding wordt per kalenderjaar gevoerd en wordt voor de eerste keer afgesloten op 31 december Voorzover deze vennootschap blijvend als KMO-vennootschap kan worden beschouwd gedurende de betrokken belastbare tijdperken, zal geen vermeerdering wegens ontoereikende voorafbetalingen worden aangerekend voor het belastbaar tijdperk dat loopt van 12 juli 2003 tot 31 december 2003 (verbonden met het aanslagjaar 2004); Algemeen Inwerkingtreding het belastbaar tijdperk dat loopt van 1 januari 2004 tot 31 december 2004 (verbonden met het aanslagjaar 2005); 23 In het verleden werd, zonder uitzondering, de belasting vermeerderd ingeval geen of ontoereikende voorafbetalingen in de vennootschapsbelasting zijn gedaan. KMO-vennootschappen waarvan het eerste boekjaar verbonden is met het aanslagjaar 2004 of met een later aanslagjaar, kunnen terzake evenwel een vrijstelling genieten. Voor de toepassing van deze maatregel worden KMO-vennootschappen eveneens gedefinieerd als vennootschappen die het verminderd basistarief kunnen genieten. Deze maatregel is van toepassing op de KMO-vennootschappen waarvan het eerste boekjaar overeenstemt met een belastbaar tijdperk dat is verbonden aan het aanslagjaar 2004 of volgende aanslagjaren. het belastbaar tijdperk dat loopt van 1 januari 2005 tot 31 december 2005 (verbonden met het aanslagjaar 2006). 2) Indien deze vennootschap ervoor gekozen zou hebben de afsluitdatum van haar boekhouding vast te stellen op 30 juni 2004, dan wordt er geen vermeerdering aangerekend voor het belastbaar tijdperk dat loopt van 12 juli 2003 tot 30 juni 2004 (verbonden met het aanslagjaar 2004); het belastbaar tijdperk dat loopt van 1 juli 2004 tot 30 juni 2005 (verbonden met het aanslagjaar 2005); het belastbaar tijdperk dat loopt van 1 juli 2005 tot 30 juni 2006 (verbonden met het aanslagjaar 2006). 24

14 25 3. Derde maatregel de nieuwe fiscale afschrijvingsregels zijn niet van toepassing op de KMO-vennootschappen De hervorming van de vennootschapsbelasting bevat, zoals vermeld in de inleiding, bepaalde maatregelen die als doel hebben de fiscale uitgaven te verminderen. Deze vermindering van fiscale uitgaven moet immers verzekeren dat de hervorming van de vennootschapsbelasting gebeurt in een neutraal budgettair kader. Deze maatregelen worden later in deze brochure besproken. Eén van deze maatregelen heeft betrekking op de beperking van de fiscaal aanvaardbare afschrijvingen. In dat verband kan worden verwezen naar blz. 20 van deze brochure. Voor deze maatregel wordt evenwel een onderscheid gemaakt tussen de KMO-vennootschappen en de andere vennootschappen. Inderdaad, zoals reeds werd vermeld bij de investeringsreserve, zijn de mogelijkheden tot autofinanciering voor KMO-vennootschappen veel beperkter. Indien de nieuwe afschrijvingsregels op deze vennootschappen zouden worden toegepast, is dat in tegenspraak met de andere maatregelen die juist een versterking van de investeringsmogelijkheden beogen. De toepassing van de nieuwe afschrijvingsregels op KMOvennootschappen zou niet opportuun en redelijk zijn. Concreet betekent dit dat bij de KMOvennootschappen bij voortduring : 1) een eerste normale afschrijvingsannuïteit in aanmerking mag worden genomen voor het boekjaar waarin de afschrijfbare activa werkelijk zijn verkregen of tot stand gebracht, ongeacht of de verkrijging bij het begin of op het einde van dat tijdperk heeft plaatsgehad. Het is m.a.w. niet nodig de annuïteit pro rata temporis te verminderen; 2) met uitzondering van personenauto s, auto s voor dubbel gebruik en minibussen, de bij de aankoop komende kosten kunnen worden afgeschreven : - ofwel ineens tijdens het boekjaar waarin de kosten zijn gedaan; - ofwel in gelijke delen zonder onderbreking gespreid over het aantal jaren dat de belastingplichtige bepaalt. Voor deze maatregel wordt onder een KMO-vennootschap eveneens verstaan een vennootschap die het verminderd basistarief kan genieten. 26

15 27 Derde luik : Compensatiemaatregelen Deze maatregelen leiden ertoe dat de hervorming van de vennootschapsbelasting gebeurt in een budgettair neutraal kader. Daarnaast worden er bepaalde anomalieën weggewerkt. De diverse maatregelen die in dit kader zijn genomen, vormen samen het derde luik van de hervorming van de vennootschapsbelasting. Het zijn : de toepassing van een roerende voorheffing van 10 pct. op liquidatieboni; nieuwe afschrijvingsregels; nieuwe regels met betrekking tot de aftrek van gewestelijke belastingen; wijzigingen aan het stelsel van de definitief belaste inkomsten; de uitsluiting van de mogelijkheid om jaarverliezen aan te rekenen op het gedeelte van de winst dat voortkomt van abnormale en goedgunstige voordelen; de opheffing van de regeling voor vermindering voor inkomsten uit het buitenland. 1. Eerste compensatiemaatregel - toepassing van een roerende voorheffing van 10 pct. op liquidatieboni Algemeen Onder liquidatieboni worden de sommen bedoeld die worden uitgekeerd in geval van gehele of gedeeltelijke verdeling van het maatschappelijk vermogen van een vennootschap of bij verkrijging van eigen aandelen door een vennootschap. Om een lacune op te vullen in de wetgeving, wordt op deze liquidatieboni een roerende voorheffing (hierna RV) van 10 pct. ingevoerd. Het staat de belastingplichtige, natuurlijke persoon, vrij deze inkomsten aan te geven in de personenbelasting, niettegenstaande het bevrijdend karakter van de ingehouden RV. Indien de liquidatieboni niet de bevrijdende RV hebben ondergaan, bijvoorbeeld omdat ze rechtstreeks in het buitenland werden geïnd, worden ze thans in de personenbelasting belast tegen het afzonderlijk tarief van 10 pct. Vrijstellingen De hervormingswet voorziet eveneens in een aantal vrijstellingen. Eerste vrijstelling : liquidatieboni uitgekeerd door beleggingsvennootschappen. Deze uitsluiting is gebaseerd op het feit dat zij een functie vervullen die op economisch vlak is beperkt tot het spelen van een rol van tussenpersoon voor de passieve belegger door zijn inleg professioneel en gediversifieerd te beheren. Tweede vrijstelling : uitkering van liquidatieboni naar aanleiding van belastingneutrale overnameverrichtingen (fusies en splitsingen) waarbij de moeder de dochter overneemt, of vice versa. Natuurlijk moet de verrichting voldoen aan rechtmatige financiële of economische behoeften. De vrijstelling van RV is evenwel niet van toepassing indien bij dergelijke verrichtingen de uitkering van liquidatieboni het gevolg is van een zogenoemde opleg in geld. Derde vrijstelling : verkrijging van eigen aandelen die zijn toegelaten tot een erkende Belgische of buitenlandse gereglementeerde markt. In dit geval zijn zowel de vennootschap die haar eigen aandelen verkrijgt als de beroepstussenpersoon die de orders uitvoert in de materiële onmogelijkheid de RV in te houden. Aan deze vrijstelling is de voorwaarde gekoppeld dat de verhandeling van de betrokken aandelen plaatsvindt op de centrale beursmarkt van Euronext of op een markt van gelijke aard. In de praktijk betekent dit dat de koper en de verkoper van de aandelen niet in staat zijn elkaar te identificeren. Vierde vrijstelling : inkomsten verleend of toegekend bij de gedeeltelijke verdeling van het maatschappelijk vermogen of bij de verkrijging van eigen aandelen door een door de Nationale Raad van de Coöperatie erkende coöperatieve vennootschap. 28

16 Hier kan nog worden vermeld dat op de liquidatieboni slechts effectief een RV zal worden geheven in de gevallen waar er geen redenen bestaan om te verzaken aan de inning van de RV bij toepassing van de gemene regels. toepassing voor zover de aandelen in volle eigendom werden behouden gedurende een ononderbroken periode van 12 maanden welke de toekenning of de betaalbaarstelling van zowel de gewone dividenden als de liquidatieboni voorafgaan. Verrekening van RV Inwerkingtreding 29 Uit hoofde van dividenden wordt geen RV verrekend in zover de toekenning of betaling daarvan een waardevermindering of een minderwaarde tot gevolg heeft van de aandelen waarop de dividenden betrekking hebben. Hierop brengt de hervorming van de vennootschapsbelasting thans een uitzondering aan die gepaard gaat met een permanentievoorwaarde. Aldus vindt de beperking van de verrekening van de RV zoals hiervoor vermeld geen Deze nieuwe bepalingen met betrekking tot het invoeren van een RV op liquidatieboni zijn van toepassing op de inkomsten die zijn toegekend of betaalbaar gesteld, of als dusdanig aan te merken, vanaf 1 januari 2002 en voor zover, wanneer het verrichtingen betreft van ontbinding en vereffening van het maatschappelijk vermogen van een vennootschap, de vereffening niet is afgesloten vóór 25 maart

17 31 2. Tweede compensatiemaatregel - wijziging van de afschrijvingsregels Zoals reeds eerder uiteengezet in deze brochure blijven de afschrijvingsregels ongewijzigd van toepassing wat de KMO-vennootschappen betreft. Ten aanzien van de andere vennootschappen welke voor het aanslagjaar verbonden aan het boekjaar waarin het activum werd aangeschaft niet het verminderd basistarief in de vennootschapsbelasting kunnen genieten, zijn twee nieuwe afschrijvingsregels van toepassing, met name : de eerste afschrijving tijdens het boekjaar waarin een afschrijfbaar actiefbestanddeel wordt verkregen of tot stand gebracht, wordt nog slechts pro rata temporis als beroepskosten in aanmerking genomen; de bij de aankoop komende kosten (vb. vervoerskosten) van vaste activa kunnen niet meer volledig als beroepskost worden aangemerkt tijdens het belastbaar tijdperk waarin ze worden gemaakt, wat impliceert dat ze op dezelfde wijze en volgens hetzelfde ritme als de hoofdsom moeten worden afgeschreven. Beide regels zijn van toepassing op alle afschrijfbare immateriële en materiële vaste activa ongeacht welke afschrijvingsregels (lineaire afschrijvingen, verdubbeling van de lineaire afschrijvingen of degressieve afschrijvingen) van toepassing zijn. De nieuwe afschrijvingsregels zijn van toepassing op de vaste activa die zijn verkregen of tot stand gebracht tijdens een belastbaar tijdperk dat is verbonden aan het aanslagjaar 2004 of aan een later aanslagjaar. 3. Derde compensatiemaatregel - nieuwe regels met betrekking tot de aftrek van gewestelijke belastingen In beginsel zijn de gewestelijke belastingen, heffingen en retributies niet meer aftrekbaar als beroepskost voor vennootschappen. Niettemin worden de volgende gewestelijke belastingen niet beoogd door de nieuwe maatregel (en blijven dus aftrekbaar volgens de gewone regels) : de belasting op de spelen en weddenschappen; de belasting op de automatische ontspanningstoestellen; de openingsbelasting op de slijterijen van gegiste dranken; het successierecht van rijksinwoners en het recht van overgang bij overlijden van niet-rijksinwoners; de onroerende voorheffing; het registratierecht op de overdrachten ten bezwarende titel van in België gelegen onroerende goederen met uitsluiting van de overdrachten die het gevolg zijn van een inbreng in een vennootschap, behalve voor zover het een inbreng betreft door een natuurlijk persoon van een woning in een Belgische vennootschap; het registratierecht op : a) de vestiging van een hypotheek op een in België gelegen onroerend goed; b) de gedeeltelijke of gehele verdelingen van in België gelegen onroerende goederen en de afstanden onder bezwarende titel, onder mede-eigenaars, van onverdeelde delen in soortgelijke goederen; het registratierecht op de schenkingen onder de levenden van roerende of onroerende goederen; het kijk- en luistergeld; de verkeersbelasting op de autovoertuigen; de belasting op de inverkeersstelling en het eurovignet. De vergoedingen die door de Gewesten worden gevraagd als rechtstreekse en proportionele tegenprestatie voor de bijzondere dienstverlening die uitsluitend ten gunste van de belastingplichtigen die van de dienst genieten, werd verricht, worden niet beoogd door de nieuwe maatregel en blijven aftrekbaar volgens de gewone regels. Deze nieuwe maatregel treedt in werking met ingang van het aanslagjaar

18 4. Vierde compensatiemaatregel - wijziging van het stelsel van de definitief belaste inkomsten Algemeen een verhoging van de minimale participatiedrempel; een voorwaarde van bezitsduur van de aandelen; een voorwaarde van minimale belastingheffing. Om te voorkomen dat dividenden van aandelen die in beginsel ten name van de uitkerende vennootschap aan de vennootschapsbelasting (of aan een De aftrek als DBI berust op de voorwaarde gelijkaardige buitenlandse belasting) dat de dividenden worden zijn onderworpen, een tweede maal toegekend of betaalbaar gesteld door door de vennootschapsbelasting een vennootschap waarin de belastingplichtige 33 zouden worden getroffen bij de incas- : 34 serende vennootschap is ten name van deze laatste vennootschap, onder welbepaalde voorwaarden, voorzien in een aftrek van definitief belaste inkomsten (hierna DBI). Naar aanleiding van de maatregel inzake de wijziging van het stelsel van de DBI werden de bestaande voorwaarden betreffende de aftrek van de inkomsten van aandelen als DBI op grond van de drie hierna volgende voorwaarden aangevuld : Wijziging minimum participatiedrempel hetzij een deelneming bezit van ten minste van 10 pct., in plaats van 5 pct. voorheen; hetzij een deelneming bezit waarvan de aanschaffingswaarde EUR bedraagt, zoals voorheen.

19 35 Invoering van een minimum bezitsduur De dividenden zijn slechts aftrekbaar als DBI voor zover de aandelen in volle eigendom worden gehouden gedurende een ononderbroken periode van ten minste één jaar vanaf de datum waarop ze werden verworven. Daarenboven moeten deze aandelen de aard hebben van financiële vaste activa op het ogenblik van de toekenning of de betaalbaarstelling van de dividenden. Ingevolge de nieuwe voorwaarde van bezitsduur, werd de regel afgeschaft inzake de niet-aftrekbaarheid van de interesten die ten laste worden genomen tot een bedrag gelijk aan dat van de inkomsten, aftrekbaar als DBI, van aandelen verkregen door een vennootschap die deze niet heeft behouden gedurende een ononderbroken periode van minstens één jaar. Versterking van de rechtszekerheid Uit bezorgdheid om de rechtszekerheid werd inzonderheid de draagwijdte van de uitsluiting van de aftrek als DBI verduidelijkt wat betreft de inkomsten die voortkomen van de vennootschappen die zijn gevestigd in een land waarvan de gemeenrechtelijke bepalingen inzake belastingen aanzienlijk gunstiger zijn dan in België (t.t.z. landen met een nominaal of werkelijk belastingtarief dat lager is dan 15 pct.). Dientengevolge stelt een koninklijk besluit een lijst vast van landen die terzake kunnen worden geacht een aanzienlijk gunstig belastingregime te kennen. De dividenden welke worden betaald of toegekend door een vennootschap gevestigd in één van die landen komen niet in aanmerking om als DBI te worden afgetrokken. De andere kwalitatieve voorwaarden, zoals onder meer de voorwaarde van onderworpenheid aan de vennootschapsbelasting of aan een buitenlandse belasting van gelijke aard, blijven bij voortduring onverminderd van toepassing. Inwerkingtreding De nieuwe bepalingen inzake de DBI treden in werking met ingang van het aanslagjaar Vijfde compensatiemaatregel uitsluiting van de mogelijkheid om jaarverliezen aan te rekenen op het gedeelte van de winst dat voortkomt van abnormale en goedgunstige voordelen Een Belgische vennootschap die abnormale of goedgunstige voordelen ontvangt, mag op die voordelen geen aftrekken toepassen (vrijgestelde giften, definitief belaste inkomsten en vrijgestelde roerende inkomsten, vorige beroepsverliezen en investeringsaftrek). Niettemin was vóór de hervorming van de vennootschapsbelasting een dergelijke aftrek wel mogelijk voor de verliezen van het lopende jaar. De mogelijkheid deze verkregen abnormale en goedgunstige voordelen te compenseren met de verliezen van het belastbaar tijdperk, kon leiden tot een overdreven winsttoekenning ten aanzien van de verkrijgende vennootschap. Deze winst werd bijgevolg nergens belast. Deze asymmetrie tussen de vorige beroepsverliezen en de verliezen van het belastbare tijdperk is thans weggewerkt. Voortaan is de compensatie tussen enerzijds de ontvangen abnormale en goedgunstige voordelen en anderzijds de verliezen van het belastbare tijdperk niet meer mogelijk. Deze maatregel treedt in werking met ingang van het aanslagjaar Zesde compensatiemaatregel opheffing van de vermindering voor inkomsten uit het buitenland De regeling waarbij de winst, welke een vennootschap verkrijgt uit haar inrichting gevestigd in een land zonder een met België gesloten dubbelbelastingverdrag, slechts in België wordt belast tegen een vierde van het van toepassing zijnde tarief in de vennootschapsbelasting, wordt opgeheven. Derhalve zullen deze buitenlandse inkomsten, tezamen met de Belgische inkomsten, aan de vennootschapsbelasting worden onderworpen. Deze maatregel treedt in werking met ingang van het aanslagjaar

20 Belastinghervorming Vennootschapsbelasting Slotbeschouwingen 38

21 In deze hervorming was het nodig een evenwicht te vinden tussen enerzijds voordelen (verlaging van de tarieven en maatregelen ten gunste van KMOvennootschappen) en anderzijds compensatiemaatregelen om te komen tot de vereiste budgettaire neutraliteit. De beslissing van de regering bepaalt uitdrukkelijk dat indien de opbrengst van de maatregelen inzake de definitief belaste inkomsten het verwachte bedrag overschrijdt, het overschot zal worden besteed aan maatregelen ten voordele van de KMO s. In de toekomst moeten we doorgaan met een echte verlaging van de lasten van de ondernemingen, met name door : 40 de aanvullende crisisbijdrage geheel of gedeeltelijk op te heffen; het nominale tarief van de vennootschapsbelasting verder te verlagen tot 30 %; de specifieke maatregelen ten gunste van de KMO's te versterken.

22 41 Voor alle algemene inlichtingen over de publicaties van het Departement : Federale Overheidsdienst (FOD) FINANCIEN DIRECTIE VORMING EN INFORMATIE ARTS CENTER KUNSTLAAN 19H - BUS BRUSSEL Tel. : 02/ (Elza CRESENS) elza.cresens@minfin.fed.be Fax : 02/ Website :