Pedagogisch werkplan. KDV Avontuur. Augustus KDV Avontuur. Thorbeckelaan 18A CS Utrecht

Transcriptie

1 Pedagogisch werkplan KDV Avontuur Augustus 2017 KDV Avontuur Thorbeckelaan 18A 3552 CS Utrecht

2 Inhoudsopgave Inleiding 3 De organisatie De werkwijze 1. Pedagogisch doel en uitgangspunten De visie van Ludens 4 2. Pedagogisch handelen De Groeimeter Met elkaar Communicatie Het spelende kind Samenwerken met ouders 13 Bijlage 1: Dagindeling 15 Bijlage 2: Rituelen en feesten 16 Bijlage 3: Ondersteuning beroepskrachten 17 Bijlage 4: Omgaan met (bijzondere) gebeurtenissen 18 Bijlage 5: Plaatsing in 2 stamgroepen 19 Bijlage 6: Afname van extra dagdelen 20 Bijlage 7: Seksuele ontwikkeling van kinderen 20 Bijlage 8: Vier-ogen principe 21 Bijlage 9: Achterwachtregeling 21 2

3 Inleiding De organisatie Kinderdagverblijf Avontuur vormt samen met Buitenschoolse Opvang (BSO) Odin en BSO Maanvis cluster Ondiep. Dit cluster maakt deel uit van Ludens. Ludens biedt professionele kinderopvang en telt diverse kinderdagverblijven en locaties voor buitenschoolse opvang in vrijwel de hele stad Utrecht. Ook verzorgt Ludens op een beperkt aantal basisscholen de tussenschoolse opvang. Ludens vindt het belangrijk dat kinderen zich op een kinderdagverblijf thuis voelen. Bovendien staat Ludens dichtbij ouders en kinderen, wordt er wijkgericht gewerkt en speelt Ludens in op ontwikkelingen in de leefomgeving en in de buurt. Kinderdagverblijf Avontuur en BSO Odin zijn gehuisvest in het gebouw De Speler (zie In De Speler bevinden zich gymzalen van de gemeente Utrecht, een sportschool, Me kaar welzijnswerk, Jou Jongeren werk, een dartvereniging en een restaurant. Met deze verschillende disciplines wordt met regelmaat samengewerkt. Zo huren wij wekelijks de gymzaal en kunnen we genieten van het heerlijke eten bij Kwartens Darthouse. De werkwijze Dit pedagogisch werkplan is tot stand gekomen in een werkgroep, waar gekeken is naar de kern van ons werk, ons pedagogisch handelen. Samen met de oudercommissie, pedagogisch medewerkers*, de teamleider en de pedagoog van Ludens hebben we aan de hand van de dagelijkse praktijk beschreven hoe wij werken. Dit plan betekent niet dat we nu klaar zijn. Het is een doorgaand proces waaraan we blijven werken. Ieder jaar wordt het pedagogisch werkplan geëvalueerd en gaan we dit, waar nodig, bijstellen. Wij hanteren hierbij de evaluatiekalender van ons HKZ-kwaliteitssysteem. Wij nodigen medewerkers en ouders uit om op dit plan of op de dagelijkse praktijk te reageren, zodat we altijd weer stof tot nadenken hebben. Wij communiceren met de kinderen (en met elkaar) volgens de visie van Thomas Gordon: op een respectvolle manier. Alle teamleden hebben een Gordontraining gevolgd. We laten ons inspireren door diverse pedagogen, we zien kinderen als uniek, competent, krachtig en creatief. De manier van werken op babygroep de Vlinders is mede gebaseerd op de visie van Emmi Pikler. Zij ziet de lichamelijke ontwikkeling van jonge kinderen als een autonoom en individueel proces, dat je als volwassene ondersteunt door het aanbieden van het juiste materiaal op het juiste moment. Er is op onze babygroep de Vlinders veel materiaal om de motoriek te oefenen : een ruime grondbox, allerhande open materiaal (denk aan mandjes om te verzamelen en te stapelen, gehaakte kleedjes, afwasborstels) materiaal om op te klauteren en om mee te sjouwen en bouwen. Rondom het hoofdje van de allerjongste kinderen leggen wij uiteenlopend materiaal (zacht en hard, van leer en van stof, etc.) en in ieder geval een rode boerenzakdoek (dat nemen jonge baby s als eerste goed waar). Emmi Pikler gaat er van uit dat kinderen zelf de wens hebben om de wereld om hen heen te ontdekken en te verkennen. Het is de taak van de volwassenen om de kinderen goed te observeren, hen materiaal aan te reiken dat bij hun ontwikkeling past en te zorgen voor een goed voorbereide spelomgeving. De pm-ers 1 geven de baby s extra veel aandacht tijdens het verschonen en tijdens het voeden/eten geven. (Als we tijdens het voeden en verzorgen onze volle aandacht geven zal het voor de baby zijn als het opladen van de batterij, waardoor hij daarna weer alle energie heeft om zelf te gaan spelen) De ruimte om de kinderen te voeden/eten te geven is door een hekje afgeschermd van de speelruimte van de kinderen. Pm-ers kunnen met hun volle aandacht een kindje de fles geven, en voor de kinderen is er alle ruimte om in hun eigen tempo te rollen, te kruipen, te rommelen en te spelen. (Bij het verschonen volgt de pm-er de bewegingen van de baby het baby tje en neemt daar alle tijd voor. Gevoed door volledige aandacht gaan de baby s daarna helemaal op in hun spel en hebben daar eigenlijk geen volwassene bij nodig.) 1 De officiële functiebenaming is pedagogisch medewerker, wij korten dit af als pm-er. 3

4 1. Pedagogische doelen en uitgangspunten 1.1. De visie van Ludens Ludens biedt verantwoorde opvang die bijdraagt aan een goede en gezonde ontwikkeling van het kind, in een veilige omgeving. Ons doel is om kinderen emotionele veiligheid te bieden. We geven kinderen de mogelijkheden om hun persoonlijke en sociale competenties te ontwikkelen en bieden ze de kans om zich de waarden en normen van onze samenleving eigen te maken. De pedagogische uitgangspunten staan op onze Groeimeter: Op de achterkant is onze visie op opvoeden verwoord: Bij Ludens kijken we naar de kinderen die voor ons staan. Bij Ludens zien we kinderen als uniek, competent, krachtig en creatief: kinderen hebben Van oorsprong al heel veel in huis. Onze pedagogiek gaat uit van wat een kind is en kan; rijk aan mogelijkheden om zichzelf uit te drukken. Wij bieden kinderen een veilige omgeving waarin zij zelf, in hun eigen tempo, de wereld kunnen ontdekken. Een plek om naar die wereld te kijken, hier over na te denken en zelf tot oplossingen voor problemen te komen die zich in hun wereld voordoen. Wij denken dat het voor een kind heerlijk is om te experimenteren, te ervaren, te spelen, te onderzoeken en vooral ook om te doen. Om te merken dat je als kind gezien wordt en dat er echt naar je geluisterd wordt. Dat er veel positieve aandacht voor je is en dat er ook duidelijke grenzen worden gesteld. En dat we steeds kiezen voor win-winoplossingen. Wij bieden een plek waar kinderen met elkaar zijn, waar ze leren om samen besluiten te nemen en respect te hebben voor iedereen die anders is. Waar ze verantwoordelijkheid leren nemen en zich verbonden voelen met elkaar. Een omgeving waarin kinderen begeleid worden door pm-ers, die vertrouwen in hen hebben en een voorbeeld zijn waar ze van kunnen leren. Pm-ers die hun werk met hart en ziel doen en die de kinderen iedere dag weer stimuleren: Probeer het maar, je kunt het best! 4

5 2. Pedagogisch handelen 2.1. De Groeimeter Op de voorkant van de Groeimeter hebben we in 12 items samengevat hoe wij werken aan onze pedagogische doelen en uitgangspunten: Samen kun je meer: we werken aan verbondenheid, we doen het samen Zo kan het ook!: we hebben aandacht voor ieders eigen werkwijze Wij lossen het samen wel op: we zoeken met elkaar naar win-win-oplossingen Wat vinden jullie ervan?: we nemen kinderen serieus en geven hen een stem Fijn dat je vertelt wat er is: we communiceren op een respectvolle manier Goed gedaan!: we geven veel positieve aandacht aan de kinderen Je vliegt!: we werken met plezier Mmm, lekker appeltje: we geven het goede voorbeeld Bij ons mag je vies worden: we geven ruimte aan kinderen, laten kinderen zelf ontdekken Spring maar, ik vang je op: we bieden uitdagingen aan kinderen en stellen grenzen Wat heb je gevonden?: we kijken en luisteren goed naar wat kinderen bezighoudt Probeer het maar!: we hebben vertrouwen in kinderen In dit hoofdstuk beschrijven we wat deze items concreet betekenen voor ons praktisch pedagogisch handelen Met elkaar Kinderopvang bij Ludens doen we met elkaar. Wij vinden het belangrijk om een sfeer van verbondenheid te creëren: kinderen samen in een groep, ouders en pm-ers die samenwerken, de teamleden kennen alle kinderen van Avontuur, we hebben contacten in de wijk en werken samen met de scholen. Extra leuk is natuurlijk dat BSO Odin naast het kinderdagverblijf gehuisvest is, de stap naar de BSO is minder klein! Samen kun je meer Stamgroepen Avontuur heeft drie vaste stamgroepen: de Vlinders, de Bijen en de Libelles De Vlinders (maximaal) 9 baby s en dreumesen in de leeftijd van 0 2 jaar met 2 pm-ers. De Bijen (maximaal) 13 kinderen in de leeftijd van 1,5 4 jaar met 2 pm-ers. De Libelles (maximaal) 12 kinderen in de leeftijd van 0 4 jaar met 2 pm-ers. De verhouding tussen het aantal aanwezige pm-ers, het aantal aanwezige kinderen en de groepsgrootte is conform de Beleidsregels van het Ministerie en de Brancheorganisatie Kinderopvang (zie Onze Spelregels ). Op maandag en woensdag zijn er op de babygroep Vlinders en de verticale groep Libelles minder kinderen aanwezig. Vandaar dat wij op deze dagen de kinderen van de babygroep Vlinders samenvoegen met de verticale groep Libelles. Hierbij hanteren we de regels van een verticale groep met maximaal 12 kinderen in de leeftijd van 0 4 jaar. Hierbij zorgen we ervoor dat van iedere groep een pedagogisch medewerker meegaat naar de samengevoegde groep. Tijdens de uren aan het begin en einde van de dag (8:00 9:00 resp. 17:30 18:00) en tijdens de pauze ( 12:45 14:15) is er maximaal 1 pedagogisch medewerkster per groep minder aanwezig dan de norm voorschrijft. Dit valt binnen de 3-uurs norm uit de beleidsregels, die inhoudt dat er 3 uur per dag met minder pm-ers dan de norm op een groep mag worden gewerkt. 5

6 Alle stamgroepen komen uit op de grote hal, onze Piazza. De kinderen eten, drinken en slapen in hun vaste stamgroepen maar op vastgestelde momenten gaan de deuren naar de Piazza open: van , uur, uur en uur. De kinderen kunnen dan, als ze willen, op de Piazza spelen en het hele kinderdagverblijf verkennen. Zo ontmoeten ze ook kinderen uit de andere stamgroepen om mee te spelen. De pm-ers doen dan ook regelmatig een gezamenlijke activiteit, binnen of buiten, met kinderen van verschillende groepen. Het spelen kan vrij zijn, maar het kan ook een georganiseerde activiteit zijn. Zo leren kinderen en teamleden ook de kinderen van de andere groepen kennen! Als kinderen een extra dag komen, worden ze in principe in hun eigen stamgroep geplaatst. Als daar geen plaats is kunnen ze voor een keertje naar de andere groep. Elke dag heten we de kinderen en hun ouders persoonlijk welkom en aan het eind van de dag zeggen we ook weer iedereen gedag. Gedurende de dag hebben wij steeds terugkerende rituelen, zoals de ochtendkring met vaste liedjes en het met elkaar eten en drinken. We betrekken de kinderen bij de huishoudelijke taken, zoals de tafel dekken, helpen met opruimen of samen brood en beleg uit de keuken halen. De grote kinderen vinden het vaak heel leuk om de jongere kinderen te helpen. Wennen De eerste kennismaking van de (aanstaande) ouders met het kinderdagverblijf bestaat meestal uit een rondleiding met de teamleider. Tijdens de rondleiding kunnen de ouders rondkijken, de sfeer proeven en krijgen zij informatie over de afspraken en de dagelijkse gang van zaken. Zodra zeker is dat een kind een plaatsje heeft bij Avontuur worden de ouders uitgenodigd om te komen kennismaken. We praten uitgebreid over het kind, wat ouders belangrijk vinden in het verzorgen en opvoeden. We praten over eventuele verschillen en hoe wij daarmee om kunnen gaan. De pm-er vertelt over de dagelijkse gang van zaken op de groep. Tijdens dit gesprek worden ook afspraken gemaakt over de wenperiode. Het doel van deze periode is dat uw kind vertrouwd raakt met het dagverblijf, de pm-ers en de groepsgenootjes. Tegelijkertijd raken ook ouders vertrouwd met de nieuwe situatie. Voor de kinderen die nieuw bij Avontuur komen hebben we een wenschema. De ervaring leert dat langzaamaan wennen prettiger is voor zowel de ouders als het kind. Het wennen duurt gemiddeld vier tot vijf dagen en is altijd in overleg met de ouders. Het belangrijkst vinden wij dat kinderen en ouders zich welkom voelen bij ons. In de wenperiode komt een kind de eerste twee keer een gedeelte van een dag, samen met een ouder, in het algemeen vóór dat het contract is ingegaan. Vanaf de start van het opvangcontract volgen ook nog 2 wendagen waarop het kindje in het algemeen een wat kortere dag zal komen, dit uiteraard in overleg met de ouders. Wij vinden het belangrijk dat ouders altijd en met name tijdens het wennen bereikbaar zijn, zodat er altijd overleg mogelijk is. Ouders zijn daarnaast altijd welkom op het kinderdagverblijf en als ouders hier prijs op stellen, mogen ze een keer een dagdeel op de groep komen kijken. Verder kunnen kinderen iets meenemen van thuis. Dat geeft ze een vertrouwd gevoel en daardoor gaat het wennen ook vaak makkelijker. Als een kind van de Vlinders naar de Bijen gaat, volgt er voor het kind eerst een wenperiode: een keertje gaan spelen, een keer mee-eten, een keer blijven slapen, stap voor stap. De eerste keren dat een kind gaat wennen op de peutergroep, gaat de pm-er van de Vlinders mee.. Rond de 18 maanden is de overstap in principe mogelijk, de exacte datum is afhankelijk van ieder individueel kind. Ouders laten we ruim van te voren weten wanneer hun kind naar de Bijen gaat 6

7 Zo kan het ook! We hebben oog en respect voor individuele en culturele verschillen tussen kinderen en ouders. Iedereen mag er zijn en we praten met kinderen regelmatig over overeenkomsten en verschillen tussen de kinderen. Ook hebben we aandacht voor ieders eigen manier van doen. Dit doen we door de kinderen gelegenheid te geven over zichzelf te vertellen. Regelmatig komt hier een leuk groepsgesprek over op gang. Bovendien stimuleren we kinderen om hun eigen oplossingen te zoeken voor problemen. Kinderen leren hier veel van en oplossingen van volwassenen zijn niet altijd per definitie de beste. We bieden een divers aanbod aan spelmateriaal dat ruimte overlaat aan de fantasie, zodat alle kinderen zich kunnen identificeren met het materiaal. Van houten planken kun je bijvoorbeeld een autoweg maken, maar ook een glijbaan. En van kleden kun je een tent maken, maar je kunt er ook mee verkleden tijdens een rollenspel. Zowel poppen met een lichte als met een donkere huidskleur zijn aanwezig op de groep. Ook bieden we kinderen keuzes, zoals wil je kaas op je brood of appelstroop?. Omgaan met slapen en rust (Zie ook: Protocol veilig slapen) We gaan altijd uit van de behoefte van het kind, in overleg met ouders. We zorgen voor voldoende rustmomenten voor alle kinderen. In het begin nemen we zoveel mogelijk de slaapgewoontes van thuis over. Als een kind wat ouder wordt gaat het kind mee in het ritme van de groep. Als een peuter aangeeft in de ochtend al moe te zijn, dan mag hij lekker gaan slapen. Maar soms lukt het een kind niet om in slaap te komen, omdat het verdrietig is of omdat het nog helemaal geen slaap heeft. Ook dan kijken we altijd naar een passende oplossing. In principe is er voor ieder kind altijd een rustmoment op de dag. Ons streven is om elk kind op een vaste, rustige plaats te laten slapen. We houden altijd contact met het kind en gaan regelmatig kijken of er even bij zitten. Voordat de peuters naar bed gaan, lezen we een verhaaltje voor. Zindelijkheid Zindelijk worden zien wij als iets dat vanzelf gaat. We ondersteunen en stimuleren dit proces maar zullen niets forceren. Kinderen stimuleren elkaar en leren van elkaar. Als een kind belangstelling begint te tonen, vragen wij of het kind op het potje wil. Ook als een kind regelmatig een droge luier heeft, vragen we of het kind op het potje of op de wc wil plassen. Er gebeuren regelmatig ongelukjes, maar daar maken wij geen probleem van. Eten Ludens heeft een voedingsbeleid en wij werken volgens deze richtlijnen. Bij Avontuur eten we met elkaar aan tafel en houden we rekening met de eetgewoonten van iedereen. Zo hebben we naast smeerkaas en vleeswaren ook vegetarisch beleg, zoals hummus en groentespread. We dekken de tafel altijd netjes met borden, glazen etc. Voor het eten zingen we altijd een liedje en zeggen daarna smakelijk eten allemaal. Eten en drinken zijn plezierige en sociale gebeurtenissen. Als kinderen iets niet lusten dan stimuleren we ze om het te proeven, door bijvoorbeeld een kleine hoeveelheid aan te bieden en zelf het goede voorbeeld te geven. Als kinderen iets echt niet lusten, hoeven ze het niet te eten. De baby s hebben meestal een heel eigen voedingsschema. Dit schema volgen we in overleg met de ouders. Een baby zit tijdens het voeden zoveel mogelijk lekker op schoot bij de pm-er en krijgt zo alle aandacht. De grotere baby s doen al meer mee met het dagschema en zitten dan gezellig bij ons aan tafel. Dit geeft een huiselijke sfeer en ze nemen voorbeeld aan de grotere kinderen. De peuters die dat willen, mogen zelf hun brood smeren. De kinderen drinken zoveel mogelijk zelf uit hun beker. Bij het eten van het fruit, drinken we water of thee. Bij het brood drinken we melk, karnemelk of water. Tussendoor krijgen de kinderen bijvoorbeeld stukjes paprika, komkommer, tomaat, een maiswafel of gedroogd fruit. 7

8 Wij lossen het samen wel op Wij leren de kinderen dat ze een ruzie kunnen oplossen door te praten. Als ze er zelf niet uit komen, bemiddelt de pm-er en helpt de kinderen om zelf een oplossing te verzinnen. Bij conflicten zoeken we samen met de kinderen naar win-win oplossingen door: in te grijpen als kinderen elkaar pijn of verdriet doen; de gevoelens te benoemen van de kinderen; te vragen wat er aan de hand is, de kinderen te vragen tegen elkaar te praten, elkaar aan te kijken; het probleem te formuleren; de kinderen om ideeën te vragen voor mogelijke oplossingen en hen er één te laten kiezen die voor allebei oké is; de kinderen te helpen om zich, zo nodig, aan hun afspraken te houden. Anne en Jan spelen in de poppenhoek. Er ontstaat onenigheid over een pan. Jan zwaait met de pan. De pm-er gaat er naar toe en zeg: Jan als je zo met de pan zwaait, ben ik bang dat je Anne raakt en pijn doet. Maar vertel eerst eens wat er aan de hand is. Jan en Anne vertellen dat ze beiden met de pan willen spelen en dat ze hem het eerst hadden. De pm-er vraagt aan de kinderen: hoe kunnen we dit oplossen? Hebben jullie een idee?. Anne bedenkt iets: ik ga koken en Jan mag met de pop spelen. Jan vindt dit een goed idee en gaat tevreden met de pop spelen. Wat vinden jullie ervan? De beste voorbereiding op het leven in een democratie is het daadwerkelijk ervaren van democratie in de groep. In onze groepen leren jonge kinderen waarden als: samen meedoen, samen verantwoordelijk zijn voor de groep en voor elkaar, samen conflicten oplossen en samen omgaan met verschillen. Wij staan open voor de ideeën van de kinderen en zijn bereid om deze samen met de kinderen vorm te geven. Daarom laten we de kinderen regelmatig meedenken, vragen we ze wat ze van de dingen vinden en kijken en luisteren we wat hen bezighoudt Communicatie De manier waarop wij communiceren, met zowel ouders als kinderen, vinden we belangrijk. Wij zijn een voorbeeld wat betreft respectvolle communicatie. Wij zorgen ervoor dat kinderen zich bij ons en met elkaar veilig en vertrouwd voelen en daarbij kiezen we voor een actieve, positieve houding. Fijn dat je vertelt wat er is In het leven van de kinderen op Avontuur spelen wij een belangrijke rol. Wij bieden kinderen emotionele ondersteuning en communiceren respectvol. We praten op een rustige toon, maken 8

9 oogcontact, kijken naar de lichaamstaal van het kind, gebruiken ik-taal en luisteren actief naar de behoeften en gevoelens van de kinderen. Als de vader van een peuter s ochtends weg wil gaan, begint het meisje te huilen. De pm-er neemt het kind over van de vader en zegt: kom we gaan bij het raam even naar papa zwaaien. De vader gaat weg en het meisje blijft huilen. De pm-er loopt met het kind op de arm naar het raam en zegt: dat vind je niet leuk hè, dat papa weggaat! Het kind blijft huilen en zwaait naar haar vader. De pm-er loopt met het meisje naar de bank en neemt haar op schoot. Het kind blijft nog wat nasnikken. Na een poosje ziet zij een vriendje en glijdt van schoot om te gaan spelen. Goed gedaan! Wij benoemen het gedrag van de kinderen en geven de kinderen zoveel mogelijk concrete aanwijzingen over wat ze goed doen, in plaats van wat niet mag. We leggen uit waarom we iets goed of niet goed vinden. Als we gedrag niet goedkeuren, leggen we uit waarom we dat gedrag niet goed vinden, maar wijzen nooit het hele kind af. Wij geven ieder kind zoveel mogelijk positieve aandacht. Als kinderen bang of verdrietig zijn, blijven we zoveel mogelijk bij ze. Ook laten we de werkstukken van de kinderen aan de ouders zien, zodat kinderen er trots op kunnen zijn. Lisa trekt haar eigen sokken aan en de pm-er zegt: ik vind het knap dat jij zelf je sokken aantrekt of Ik vind het fijn dat jullie zo helpen opruimen, dan kunnen we snel lekker naar buiten.. Je vliegt! Op Avontuur werken wij met veel plezier en zijn we betrokken bij de kinderen. Wij geven om de kinderen en vinden het leuk om samen te zijn. Wij kiezen voor een actieve houding en bedenken spelletjes, liedjes en activiteiten waaraan wijzelf, maar vooral de kinderen zichtbaar plezier beleven. Ook verbazen we ons samen met de kinderen over allerlei dingen. De pm-ers doen actief mee met de activiteiten en het spel van het kinderen. Marieke klimt de bank en de pm-er zegt (terwijl ze Marieke in de gaten houdt) lachend: wat kan jij goed klimmen Marieke, en zo hoog! Mieke is aan het spelen met de zandtafel in het atelier. Ze giet zand van het ene bakje in het andere en zoekt er steeds weer een ander bakje bij. Ze gaat helemaal op in haar spel. Zo leert ze spelenderwijs iets over inhoud en maten. Nico heeft ook zijn handen bij de zandtafel, maar hij kijkt vooral naar andere kinderen. Hij geniet van het voelen aan het zand en aan zijn handen, en kijkt graag naar andere kinderen. Mmm, lekker appeltje Wij geven bij Avontuur bewust het goede voorbeeld, omdat we ons ervan bewust zijn dat kinderen ons nabootsen. Bij ongewenst gedrag laten we zien hoe het ook anders kan. 9

10 Hygiëne Voor de ouders hebben we blauwe overschoenen bij de ingang van de babygroepen staan. De kinderen leren we om hun handen te wassen als ze naar de wc zijn geweest, maar ook voor het eten. We laten de kinderen dit zelf doen. Elke keer als een kind verschoond is, wast de pm-er haar handen. Verder maken we gebruik van een schoonmaakbedrijf dat het kinderdagverblijf elke dag schoonmaakt. Bij ziekte en/of besmettingsgevaar hanteren wij de richtlijnen van de Gemeentelijke Gezondheidsdienst. We werken volgens het Ludens protocol Hygiënisch werken. Lichaamsbesef / seksualiteit Kinderen genieten ervan om vastgehouden te worden, te knuffelen, te stoeien en op schoot zitten. De manier waarop kinderen aangeraakt worden, is belangrijk voor de ontwikkeling van het lichaamsbesef. Pm-ers doen dit op een rustige, ongedwongen manier. Daarom benoemen we ook tijdens het verschonen, het naar de wc gaan en tijdens het aan- en uitkleden het eigen lijf van de kinderen. We doen regelmatig zintuiglijke spelletjes: voelen, proeven, ruiken, horen en zien. Door middel van allerlei gebaren die we tijdens deze spelletjes doen, zoals het kloppen van zand, klappen in de handjes, stampen met de voeten, handen wassen, haren kammen etc. krijgen kinderen lichaamsbesef. Ook zingen we liedjes over de verschillende lichaamsdelen en lezen we hier boekjes over voor. Ervaren dat het fijn is om aangeraakt te worden en dat je ook mag zeggen als je dat niet wilt. Kinderen ontdekken hun eigen lijf, benoemen hun lichaamsdelen en herkennen dit bij de ander. Soms is het lastig om te beslissen welke woorden we gebruiken als we de geslachtsdelen benoemen maar we doen het wel. We gebruiken dan woorden waarbij het kind en ook wij ons gemakkelijk voelen. Dit kan verschillen per persoon. Dit is al de basis voor een gezonde seksuele ontwikkeling. Wij willen geen sfeer van taboes oproepen, laten kinderen zoveel mogelijk vrij om te ontdekken maar zorgen wel dat de eigen grenzen gerespecteerd worden. We spreken met elkaar spelregels af, gebaseerd op toestemming, vrijwilligheid en gelijkwaardigheid, bv. als je geen zin hebt in doktertje spelen, hoef je het niet te doen en doe niets waar jijzelf of de ander geen zin in hebt en stop niets in gaatjes (mond, oor, neus, vagina, poepgaatje) en doe anderen geen pijn. We grijpen in als het spel tussen kinderen niet gelijkwaardig is bv. als een kind doktertje speelt met een kind dat twee jaar ouder is of als een van de kinderen iets doet wat hij eigenlijk niet wil of niet durft en natuurlijk als iets pijn doet bij een van de kinderen. Omdat seksualiteit een wezenlijk onderdeel is van de ontwikkeling van kinderen bespreken we op Avontuur met enige regelmaat het onderwerp seksualiteit Het spelende kind Wij gaan ervan uit dat spelen de natuurlijke manier is van jonge kinderen om te leren en om de omgeving te verkennen. Door te spelen, oefenen kinderen alle sociale, emotionele, cognitieve, motorische, morele en communicatieve vaardigheden die ze nodig hebben. Bij ons mag je vies worden Door te zien, horen, voelen, ruiken en proeven ontdekken de kinderen de wereld om zich heen. Door bv. de baby s met hun handjes door de yoghurt te laten voelen en kneden ontdekken zij nieuwe structuren en verschillen. Je kunt bv. de peuters op een papier laten schilderen maar je kunt ze ook met hun lijf laten schilderen op grote lakens. De activiteiten die wij aanbieden, sluiten aan bij de interesse van het kind. Klimmen, klauteren, plakken, schilderen, bouwen, rennen ravotten enz. Het einddoel van de activiteit ligt niet altijd vast. De pm-er past de activiteit tussendoor ook wel eens aan, bijvoorbeeld als ze ziet dat het te moeilijk is of niet aanslaat. De baby s worden zoveel mogelijk op een kleed of de vloer gelegd, zodat ze in beweging kunnen komen. Wij vinden het belangrijk dat kinderen uit zichzelf gaan rollen, kruipen, zitten en lopen. Wij zetten een kind pas in een kinderstoel als het uit zichzelf kan zitten. We gebruiken zo min mogelijk wipstoelen of maxi-cosi s, omdat dit het bewegen van het kind belemmert en het voor kinderen niet goed is om lang liggend of hangend te zitten. Muziek of zingen gebruiken we vaak als 10

11 activiteit, om op te dansen, om naar te luisteren, om mee te zingen of juist om een activiteit aan te kondigen of af te sluiten. Er is geen radio aan op de groep en de cd-speler gebruiken we ook zo min mogelijk. Zelf zingen is voor de kinderen vertrouwder. Verder maken de kinderen graag hutten of een trein, van doeken, tafels en stoelen. We bieden spelmaterialen aan die voor meerdere activiteiten gebruikt kunnen worden, zoals lappen, blokken, kisten, planken enz. De ruimte heeft bij ons een belangrijke opvoedkundige functie. Een goed ingerichte ruimte draagt namelijk bij aan de ontwikkeling en het speelplezier van de kinderen. Onze ruimtes zijn ingedeeld met verschillende hoeken, bedoeld voor bepaalde soorten spel. We hebben een poppenhoek, een bouwhoek, een keuken met een klein aanrecht, een verkleedhoek en een huisje onder de box. Verder gaan we in principe iedere dag met de kinderen naar buiten om een frisse neus halen. Ook als het regent trekken we de laarzen en regenjas aan en gaan we stampen in de plassen. Met warm weer zetten we bakken met water neer zodat de kinderen met water en zand kunnen spelen. Buiten kunnen kinderen fietsen, zich verstoppen in de wilgenhut, spelen met de bladeren en wroeten in de modder met een stok enz. De pm-er loopt buiten rond, gaat bij de zandbak zitten en speelt mee. Pm-ers bewegen zich over het speelplein zodat ze snel bij een kind kunnen zijn. Wij geven de kinderen letterlijk en figuurlijk de ruimte om te kunnen ontdekken en te experimenteren. Spring maar, ik vang je op Voor ons is het belangrijk dat kinderen zich op hun gemak voelen. Dan zijn ze ontspannen en nieuwsgierig, tevreden en vol zelfvertrouwen. Wij geven de kinderen een gevoel van veiligheid doordat we ze laten weten waar ze aan toe zijn en wat er op een dag gaat gebeuren. Door kinderen deel uit te laten maken van een stamgroep met het eten en slapen, bieden wij deze structuur. Kinderen kunnen buiten de vaste momenten van slapen en eten op de stamgroep spelen en op vaste tijden op de Piazza. Pm-ers verdelen zich dan over de verschillende ruimtes. Activiteiten Elke dag bieden we de kinderen een activiteit aan waarbij we veel aandacht hebben voor de zintuiglijke ontwikkeling: we maken muziek, zingen en dansen. We lezen heel veel verhalen voor, we schilderen en knutselen met diverse materialen. We krijten en kleien doen bewegingsspelletjes met de kinderen, we wiegen, wiebelen, veren op en neer, zwieren rondjes. Maar helpen bij dagelijkse werkzaamheden, zoals de afwasmachine inruimen, was vouwen, ramen zemen, glas en oud papier wegbrengen is ook een activiteit! Meestal beginnen de medewerkers met een activiteit en dan schuiven de kinderen hierbij aan. Het gaat ons om het proces en niet om het resultaat. We gebruiken zoveel mogelijk open spelmateriaal. Daar bedoelen we speelgoed mee dat niet slechts één doel dient. Open spelmateriaal nodigt namelijk meer uit om er lang mee te spelen. Verder letten we bij speelgoed ook op duurzaamheid en dat het zoveel mogelijk gemaakt is van hout. Minder af speelgoed nodigt de fantasie van het kind uit. De kinderen geven we zoveel mogelijk zelf toegang tot de materialen. Met de grote peuters doen we regelmatig een moeilijkere activiteit, afgestemd op hun niveau. Als we de schoenen uittrekken, valt er zand op de grond. Spontaan tekent het kind met zijn vingers in het zand of met een stokje in het zand en kijkt wat er gebeurt. Of Kijken hoe het water door een lege wc-rol stroomt. De wc-rol wordt nat en scheurt dan gemakkelijk. Dan pakt het kind een ander leeg rolletje, maakt dat nat onder de kraan en trekt deze voorzichtig uit elkaar tot een plat vlak. Hij ontdekt de verschillende kanten van het materiaal en er ontstaat ook papier-maché. Het ene volgt uit het andere Of Een aantal kinderen gaat buiten bloemen plukken en plakt ze daarna binnen op een stuk karton. Een andere pm-er gaat met de jongste kinderen met de kisten en planken spelen. 11

12 Wat heb je gevonden? Wij kijken en luisteren goed naar wat kinderen bezighoudt. We letten op de initiatieven van de kinderen en laten merken dat we het kind gezien hebben. Daarbij waken we ervoor om niet al zelf in te vullen wat het kind denkt of voelt. We verwoorden regelmatig wat een kind aan het doen is en leggen dat ook met de fotocamera vast. Ook gaan we geregeld even zitten om alleen maar te kijken naar de kinderen. Dan letten we op de sfeer en het spelverloop van het kind. Als we in gesprek gaan met een kind, gaan we op dezelfde hoogte zitten als het kind. Probeer het maar Wij hebben vertrouwen in kinderen. Kinderen mogen regelmatig op zichzelf zijn en we helpen of corrigeren niet te snel. We geven kinderen keuzes en verantwoordelijkheden (op hun niveau), stimuleren kinderen om te durven en laten kinderen zoveel mogelijk zelf uitproberen. We maken stimulerende opmerkingen en reageren positief op initiatieven van kinderen. Regelmatig vragen we de grotere kinderen om de kleintjes te helpen. Zo smeren kinderen bijvoorbeeld zelf hun boterham en mogen ze zelf kiezen wat ze op brood of op hun cracker willen. Verder kunnen kinderen zelf speelgoed pakken, mogen ze helpen met opruimen en allerlei andere kleine taken. 12

13 3. Samenwerken met ouders Zie ook: Onze Spelregels, Ouderbetrokkenheid en Communicatie De wet en de regelgeving. Ludens werkt conform wet en regelgeving. In de Wet Kinderopvang (2013) is opgenomen dat op ieder kindercentrum een oudercommissie behoort te zijn, met het recht te adviseren over een aantal vastgelegde onderwerpen. In de Wet Versterking Positie Ouders (2016) staat dat een locatie met 50 of meer kinderen deze verplichting heeft en dat een locatie met minder dan 50 kinderen aantoonbaar een alternatieve ouderraadpleging moet organiseren. De adviesrecht-onderwerpen zijn voorgenomen besluiten van de organisatie t.a.v. artikel 1.60 van de Wet Kinderopvang waaronder: 1. de wijze waarop uitvoering wordt gegeven aan artikel 1.50, eerste lid, in het bijzonder het pedagogisch beleid dat wordt gevoerd. De leiding van de locatie zorgt ervoor dat er tenminste een keer per 12 maanden overleg is met de oudercommissie over de invulling van het nog te voeren pedagogisch beleid en het al gevoerde pedagogisch beleid 2. voedingsaangelegenheden van algemene aard en het algemene beleid op het gebied van opvoeding, veiligheid of gezondheid 3. openingstijden 4. het beleid m.b.t. spel- en ontwikkelingsactiviteiten t.b.v. de kinderen, waaronder het aanbieden van voorschoolse educatie 5. de vaststelling of wijziging van een regeling inzake de behandeling van klachten als bedoeld in artikel 1.57b, eerste lid 6. wijziging van de prijs van kinderopvang. Oudercommissie De ouders zijn vertegenwoordigd in een oudercommissie (OC). De OC van Avontuur geeft advies over de algemene gang van zaken, bijvoorbeeld over dit pedagogisch werkplan en denkt mee over het reilen en zeilen van het kindercentrum. De OC fungeert als aanspreekpunt voor de ouders. De oudercommissie komt elke zes weken bij elkaar en eens in de twaalf weken is de teamleider daarbij aanwezig. De OC organiseert jaarlijks een ouderavond. Contactgegevens van de oudercommissie vindt u in de entreehal van os kinderdagverblijf en kunt u krijgen bij de pedagogisch medewerkers of de teamleider. Centrale Oudercommissie Ouders, als belangenbehartigers van hun kind, hebben ook organisatiebreed een plaats bij Ludens. Hiertoe is er de Centrale Oudercommissie. Het doel van de Centrale OC is gemeenschappelijke belangenbehartiging op centraal niveau. Daarnaast is de centrale OC klankbord, stimulans, aanspreekpunt en signaleerder. Contacten met de ouders Het belangrijkste contact dat ouders hebben, is met de pedagogisch medewerkers (pm ers) van de groep. Wij vinden het belangrijk om een goede band op te bouwen met ouders en kinderen. Als ouders zich goed voelen bij ons, zal dit zeker een positieve invloed hebben op hun kinderen. Wij staan open voor vragen en opmerkingen van ouders. De meeste contactmomenten vinden plaats tijdens de dagelijkse breng- en haalmomenten. Als er in de groep even geen tijd is om een gesprek te voeren, kan er een afspraak gemaakt worden om op een ander tijdstip te praten. Nadat de definitieve plaatsing van een kind is geregeld, neemt één van de pm ers die het kind in de groep krijgt, contact op met de ouders. Er worden afspraken gemaakt over de wenperiode. In het plaatsingsgesprek worden alle praktische zaken besproken. Wij observeren een kind jaarlijks, nadat de observatie is besproken in het groepsoverleg en voeren wij daarover ook een gesprek met de ouder(s). Als er zaken zijn waar ouders ontevreden over zijn, kunnen zij terecht bij de pm er of bij de teamleider. Wij horen graag van ouders hoe zij de opvang ervaren. Hiervoor hebben wij ook klacht- en complimentenformulieren. Op deze manier kunnen wij onze kwaliteit blijven verbeteren. 13

14 Evaluatie Als de kinderen ons kindercentrum verlaten, vragen wij de ouders een evaluatie formulier in te vullen. Ouders krijgen de gelegenheid om in een gesprek de punten te verduidelijken. 14

15 Bijlage 1: Dagindeling Avontuur Op Avontuur houden we voor de kinderen een herkenbare dagindeling aan. We gaan soepel om met deze tijden en passen ze aan, aan de behoeftes van de kinderen. We starten vanaf 7.30 uur de dag gezamenlijk op onze Piazza. U kunt een boekje voorlezen of een puzzel maken en u kunt ook meteen afscheid nemen. rond 9.00 uur gaan de kinderen naar hun eigen stamgroep. De groep Bijen Rond 9.30 uur gaan we met alle kinderen aan tafel. Dit is de gezamenlijke start van de dag waar we echt de tijd voor nemen. We zingen met elkaar, de kinderen vertellen van alles, we noemen met elkaar de namen van iedereen. Dit duurt ongeveer een half uur. Daarna gaan we eten en drinken. Dan is het meestal nodig om een aantal kinderen te verschonen. De kinderen die dat kunnen plassen op het potje of de wc. Dan is het tijd om te gaan spelen, knutselen, bewegen. De PM ers bieden de kinderen een activiteit aan in het atelier of in de piazza. Er wordt een gymparcours uitgezet of er kan geschilderd worden in het atelier. Of lekker buiten in de tuin spelen. Iedere dag is weer anders, en de PM ers kijken goed wat de kinderen bezighoudt. Rond uur gaan we aan tafel en eten een gezonde lunch conform het voedingsbeleid van Ludens. De oudere kinderen vinden het leuk om te helpen bij het dekken en afruimen van de tafel. Na de lunch een verschoonrondje. De kinderen, die een middagdutje doen, gaan rond uur slapen. Kinderen die opblijven, gaan spelen in de grote hal of buiten. Rond uur zijn de meeste kinderen weer wakker. Kinderen krijgen een schone luier of plassen op de wc, kleden zich aan of worden aangekleed en we gaan aan tafel om wat te eten en te drinken; thee, water, yoghurt of een cracker met gezond beleg. De groepen Vlinder en Libelles Ook deze groepen starten op de Piazza vanaf 7.30u. Het kan voorkomen dat het voor de hele jonge kinderen te onrustig is in de hal. Dan kiezen we ervoor om naar de eigen stamgroep van deze jonge kinderen te gaan. Voor de baby s hanteren we een minder vast groepsritme, omdat de allerkleinste kinderen hun eigen drink-, eet- en slaapritme volgen. Op een gegeven moment gaan de kinderen langzamerhand wennen aan het peuter ritme (zie dagindeling peutergroepen). De kinderen van de groep Libelle blijven in principe tot de 4 e verjaardag bij deze groep. In het begin volgen de baby s hun eigen ritme. Zo langzamerhand wordt dit een peuterritme. Dit staat beschreven bij de peutergroep de Bijen. Om uur zijn in principe zijn alle kinderen opgehaald, uitgezonderd de kinderen waarvan de ouders een contract hebben tot uur. Kinderen die om uur nog niet zijn opgehaald, maken automatisch gebruik van de verlengde opvang tot uur. Hiervoor wordt een bijdrage gevraagd waarvoor u achteraf een aparte rekening ontvangt. 15

16 Bijlage 2: Rituelen en feesten In verband met emotionele veiligheid is het belangrijk dat er herkenningspunten zitten voor een kind in de structuur van een dag, een maand, een jaar. Er zijn rituelen bij o.a. maaltijd, slapen, verjaardag, afscheid etc. Op Avontuur hanteren wij de volgende rituelen. Slapen Als het tijd is voor de kinderen om te gaan slapen, krijgen de kinderen hun knuffel en evt. een speen. Bij de Libelles wordt de peuters een verhaaltje voorgelezen en alle kinderen worden nog even persoonlijk ingestopt. Eten Tussen de middag gaan wij met elkaar aan tafel om brood te eten en melk te drinken. Voordat we beginnen met eten, zingen wij een liedje. Aan Tafel Elke dag beginnen de kinderen de dag met elkaar aan tafel. Wij noemen of zingen de namen van de kinderen en de pm-ers die aanwezig zijn. Zo heten wij elkaar welkom. Opruimen Voordat we aan tafel gaan om te eten en te drinken, ruimen we gezamenlijk op. Afscheid Van ouders nemen wij afscheid door uit te zwaaien. Van de babygroep: wanneer de kinderen van de baby- naar de peutergroep gaan, wordt er duidelijk afscheid genomen. Van Avontuur: de meeste kinderen nemen afscheid van Avontuur als ze vier jaar zijn. De kinderen krijgen hun persoonlijke map mee, waarin foto s, verhaaltjes en knutsel werkjes zitten van de jaren op Avontuur. Er wordt een afscheidslied voor hen gezongen. Vaak trakteert het kind dat afscheid neemt. Zij krijgen een bijzonder cadeautje mee dat zij kunnen gebruiken als fruittrommeltjes als zij naar de basisschool gaan. Van een pm-er: ook aan het afscheid van een pm-er besteden wij uitgebreid aandacht. De pm-er wordt toegezongen en krijgt een cadeautje dat door de kinderen is geknutseld. Bij het vieren van feesten houden wij rekening met de diversiteit van de kinderen en al naar gelang daarvan passen wij ons programma aan. Sinterklaas Eind november bereiden we de kinderen voor op de komst van Sinterklaas. Dit doen we met verhaaltjes, liedjes. Ook mogen de kinderen één keer hun schoen zetten. Op of rond 5 december vieren we in iedere groep het Sinterklaasfeest. Sint en Piet bezoeken ons kinderdagverblijf niet, omdat dit voor veel jonge kinderen een angstige belevenis kan zijn. De leuke spanning die dit met zich mee kan brengen zie je vaak pas op een wat oudere (basisschool)leeftijd. Kerstmis en Pasen Met Kerstmis en Pasen kleden we de ruimten sfeervol aan. We zingen liedjes en we maken leuke knutselwerkjes gerelateerd aan Kerstmis of Pasen. Verder vieren we deze feestdagen op het kinderdagverblijf met een gezellige en feestelijke maaltijd. Moederdag/Vaderdag Hier besteden we aandacht aan door aan de kinderen te vertellen dat alle mama s/papa s zondag feest hebben en als ze willen dat ze iets mogen maken. We bieden kinderen materiaal aan en laten aan hen over wat ze willen maken. Het proces is hierin belangrijker dan het resultaat. Verjaardagen Als een kind jarig is, overleggen we met de ouders of en zo ja wanneer we de verjaardag vieren. Op die dag hangen we een aankondiging van het feest op de deur. We vieren de verjaardag met liedjes en eventueel een traktatie. Natuurlijk mag u deze dag een fotocamera aan de pm-ers geven. Het is leuk als u deze feestelijke gebeurtenis thuis nog een keer rustig met uw kind kunt bekijken. Alle verjaardagen van de pm-ers jarig worden op één dag gevierd: met ons allen in de hal. 16

17 Bijlage 3: Ondersteuning beroepskrachten Bij Ludens werken we uitsluitend met pedagogisch medewerkers (pm ers) met een beroepskwalificatie volgens de CAO Kinderopvang. Alle medewerkers beschikken over een geldige VOG (Verklaring Omtrent Gedrag). We houden ons aan de wettelijke regels die gelden in de kinderopvang. De maximale omvang van de groepen en het aantal opgevangen kinderen per pedagogisch medewerker ligt vast in de regelgeving en Ludens hanteert altijd die normen. Voor de implementatie en ondersteuning van het pedagogisch beleid (waaronder het ontwikkelingsgericht werken) heeft Ludens twee pedagogen en drie video-interactie begeleiders in dienst die pm-ers en teamleiders ondersteunen door middel van trainingen, gesprekken, observaties en video-interactiebegeleiding. Gordontraining Effectief omgaan met kinderen en ouders in de kinderopvang Alle pm-ers volgen deze training met als doel het ontwikkelen en verbeteren van communicatievaardigheden van pm-ers gebaseerd op wederzijds respect. Pm-ers leren door kennis en vaardigheden die ze zich in deze training eigen maken op een positieve manier om te gaan met kinderen, ouders en collega s. Het gaat hierbij met name om luisteren en sensitief zijn. Door het aanleren van vaardigheden voor het werken vanuit een democratische opvoedingsstijl ( win-winmethode ) leren pm-ers kinderen om problemen op te lossen met respect voor elkaar. Workshops Werken volgens de Gordonmethode Deze workshops richten zich op de pm-ers die de basistraining gevolgd hebben. De herhaling en verdieping activeert de al opgedane kennis en vaardigheden en gaat in op de thema s die op dat moment bij pm-ers de aandacht vragen. Kennis wordt versterkt en deskundigheid vergroot. Video Interactie Begeleiding (VIB) Van alle pm-ers wordt drie keer een opname gemaakt van een pedagogische situatie met daaraan gekoppeld een feedback gesprek. Gekeken wordt naar interactiepatronen tussen medewerkers en kinderen om deze vervolgens te analyseren en bespreekbaar te maken. Pedagogisch Specialisten Bij Ludens werken 15 pedagogisch specialisten. Deze specialisten werken mee op de groep en geven het goede voorbeeld. Zij maken pedagogisch handelen bespreekbaar en begeleiden pm-ers in het uitvoering geven aan het pedagogisch beleid van Ludens. Pedagogische werkgroepen Deze werkgroepen zijn ingesteld per gebied met als doel om het pedagogisch beleid levend te houden. De werkgroep bestaat uit de teamleiders en de pedagogisch specialisten uit het betreffende gebied, de pedagoog, twee pm-ers en minimaal twee keer per jaar een ouder uit de oudercommissie. De gebiedsmanager neemt deel op agenda. Pedagogische thema s die op dat moment bij pm-ers de aandacht vragen worden hierin besproken. Bij het uitvoeren van hun werkzaamheden worden de pm ers ondersteund door: De Teamleider voor aansturing, begeleiding en coördinatie in verband met het uit te voeren beleid en de dagelijkse gang van zaken. Afdeling Informatie en Plaatsing (I&P): regelt de aanmelding en plaatsing van kinderen. Afdeling Personeel en Organisatie (P&O): regelt de aanstelling van medewerkers. Afdeling Facilitaire zaken: zorgt voor reparaties en onderhoud van gebouwen en buitenterreinen. Externe schoonmaakbedrijven: zorgen voor reinigingswerkzaamheden. Gebiedsmanager voor aansturing en begeleiding op managementniveau. Pedagoog voor advies en ondersteuning van pm ers indien dit noodzakelijk is (in overleg met de ouders). Oudercommissie voor advies. GG&GD voor toezicht houden en controleren op uitvoering van wettelijk vastgesteld beleid Ludens is HKZ gecertificeerd en werkt volgens het HKZ kwaliteitssysteem. Dit wordt gecontroleerd door een extern auditbureau. 17

18 Ludens leidt ook mensen op. Er werken bij ons stagiaires die de traditionele mbo-opleiding doen en bij ons stage lopen. Alle stagiaires hebben een stageovereenkomst en een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) Bijlage 4: Omgaan met gebeurtenissen Ieder kind kan in aanraking komen met gebeurtenissen die van invloed zijn op het functioneren of op de ontwikkeling van het kind. Een kind kan bijvoorbeeld ernstig ziek worden, er kunnen problemen in de gezinssituatie zijn, er kan sprake zijn van een stoornis of achterstand in de ontwikkeling of lastig gedrag. Deze gebeurtenissen kunnen klein van aard zijn en met wat extra zorg en aandacht of wat kleine aanpassingen kan het kind geholpen worden. Echter, er komen ook situaties voor die de pmers en/of ouders niet eenvoudig opmerken of die ernstiger van aard zijn, zodat professionele hulp en zorg van buiten het kindercentrum noodzakelijk is. Vastlegging van beleid Ludens heeft beleid vastgelegd conform de wet BIG, het signaleren en begeleiden van problemen t.a.v. kinderen met opvallend gedrag of kinderen die extra zorg nodig hebben, hoe te handelen bij vermoeden van kindermishandeling, hoe om te gaan met pestgedrag in een groep, hoe te handelen in geval van overlijden en hoe te handelen bij ziekte en ongevallen. Dit beleid is terug te vinden in het kwaliteitshandboek. Protocollen beschrijven welke stappen wij kunnen zetten als er iets bijzonders is met een kind. We kunnen onze eigen Ludens pedagoog inschakelen om de pm-ers te ondersteunen en te adviseren bij hun omgang met kinderen met gedrags- of ontwikkelingsproblematiek. De pedagoog kan gevraagd worden daartoe een kind op de groep te observeren, dit wordt alleen gedaan na toestemming van de ouders. Contact met ouders Wanneer wij ons zorgen maken over het functioneren of de ontwikkeling van een kind, dan delen wij onze bezorgdheid met ouders. Ouders kunnen ook met vragen ten aanzien van de ontwikkeling van hun kind bij de pm er of de teamleider terecht. Samen met ouders en eventueel in samenwerking met andere instanties kan het kindercentrum meewerken aan een oplossing van het probleem. 18

19 Bijlage 5: Omgaan met plaatsing op 2 stamgroepen (Regeling Kwaliteit Kinderopvang en Peuterspeelzalen art. 5, lid 13: Een kind kan tijdelijk worden opgevangen in één andere stamgroep dan de stamgroep bedoeld in het eerste en tweede lid, dat wil zeggen de stamgroep waarin het kind is opgenomen. De ouder van het kind moet hiervoor vooraf schriftelijke toestemming geven.) In sommige gevallen maakt een kind gedurende een bepaalde van tevoren vastgelegde periode deel uit van 2 stam/basisgroepen. Ouders vullen hiervoor het formulier opvang in twee groepen voor een bepaalde periode in. Tijdelijk in 2 stam/basisgroepen bij nieuwe kindplaats of uitbreiding van het contract In principe wordt een kind in één groep geplaatst, maar wanneer het niet anders kan, wordt hier tijdelijk van afgeweken, na overleg met de ouders door I&P. Kinderen die in 2 groepen zijn geplaatst hebben de hoogste prioriteit bij de overplaatsing in één van beide groepen. Ouders ondertekenen hiervoor bij de plaatsing het formulier opvang in twee groepen voor een bepaalde periode waarop vermeld staat dat het kind in 2 groepen is geplaatst. Er wordt een toevoeging / aanpassing gedaan op de stamkaart. groepen voor een bepaalde periode ondertekenen. Tijdelijk in 2 stam/basisgroepen als gevolg van structurele mutatie samenstelling groepen Wanneer door het herschikken van de groepen een kind in 2 groepen wordt geplaatst zal de teamleider schriftelijk met de ouders overeenkomen dat het kind in 2 groepen is geplaatst. Hiervoor wordt het formulier opvang in twee groepen voor een bepaalde periode, ondertekend door ouder en teamleider/leidinggevende. Tijdelijk of structureel in 2 stam/basisgroepen als gevolg van samenvoegen/samenwerken tussen groepen Op dagen dat er minder kinderen zijn, werken groepen in het algemeen samen, en worden de kinderen in 1 nieuwe samengestelde groep opgevangen. Hiervoor wordt het formulier opvang in twee groepen voor een bepaalde periode, ondertekend door ouder en teamleider/pedagogisch medewerker. Wanneer de groep in zijn geheel wordt samengevoegd met een andere groep hoeft er niets geregeld te worden op voorwaarde dat van iedere groep een vaste pedagogisch medewerker aanwezig is. De teamleider informeert ouders tevoren. Bijlagen: de formulieren: - formulier opvang in twee groepen voor een bepaalde periode (2.d.) Verwijzing Documenten te vinden in map II. Kinderen en ouders, hoofdstuk 2, 2.b. en 2.c. 19

20 Bijlage 6: Kinderopvang gedurende extra dagdelen (Regeling Kwaliteit Kinderopvang en Peuterspeelzalen art. 5, lid 13: Een kind kan tijdelijk worden opgevangen in één andere stamgroep dan de stamgroep bedoeld in het eerste en tweede lid, dat wil zeggen de stamgroep waarin het kind is opgenomen. De ouder van het kind moet hiervoor vooraf schriftelijke toestemming geven.) Het is voor ouders mogelijk om opvangdagen te ruilen of extra opvangdagen af te nemen op incidentele basis. In principe wordt het kind in de eigen groep opgevangen. Mocht dit niet mogelijk zijn, vullen ouders het formulier opvang in twee groepen voor een bepaalde periode in. Kinderen die structureel deel uitmaken van 2 verschillende groepen (als in bijlage 5) mogen bij afname van een extra dag (ruilen of extra komen) niet in een 3e groep geplaatst worden. De pm-er of de teamleider zal dit met de betreffende ouders opnemen indien daar sprake van zou zijn. Als voor een extra dag of een ruildag het kind niet in de eigen groep kan worden opgevangen, moet hiervoor vooraf getekend worden door de ouder. Dit kan op het Formulier opvang in twee groepen voor een bepaalde periode. Dit is een formulier dat in de groep wordt bewaard. ingevuld en ondertekend! Bijlagen: de formulieren: - formulier ouders opvang in twee groepen voor een bepaalde periode Verwijzing Documenten te vinden in map II. Kinderen en ouders, hoofdstuk 2, 2.b. en 2.c. Bijlage 7: Seksuele ontwikkeling van kinderen Seksualiteit is een wezenlijk onderdeel van de ontwikkeling van een kind naar volwassenheid. Daarom besteden we op ons kindercentrum in teamoverleg, werkoverleg, kindbespreking of intervisie met enig regelmaat aandacht aan thema s als intimiteit en seksualiteit. Op deze manier dragen we bij aan de ontwikkeling van kinderen, maar ook aan het voorkómen van grensoverschrijdende seksuele incidenten. Wij bieden de kinderen op ons kindercentrum een plek waar ze fysiek veilig zijn en zich ook zo voelen, ook op het gebied van seksualiteit. Daarnaast ondersteunen wij kinderen, afhankelijk van hun leeftijd en situatie, bij hun ontwikkeling op het gebied van intimiteit en seksualiteit. Kinderen hebben seksuele gevoelens. Ieder kind maakt in zijn algemene ontwikkeling een seksuele ontwikkeling door. In zijn eigen tempo, wanneer hij daar aan toe is, verkent hij zijn eigen lichaam en dat van anderen. Kinderen zijn nieuwsgierig en stellen vragen over seks. Wij accepteren seksueel gedrag binnen bepaalde grenzen. (geef hier een paar voorbeelden waar jullie grenzen liggen; bv kleren aan houden bij doktertje spelen; elkaar geen pijn doen) Wij signaleren grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen onderling. Wij baseren ons daarbij op drie criteria: toestemming Vrijwilligheid gelijkwaardigheid Als aan één van deze criteria niet voldaan is, is er mogelijk sprake van seksueel grensoverschrijdend gedrag en gaan wij het stappenplan Grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen onderling hanteren uit onze Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling. 20