Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER. onderdeel. OPERATIE (het verwijderen van de prostaat) PROSTAATKANKER Operatie

Transcriptie

1 Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER onderdeel OPERATIE (het verwijderen van de prostaat) PROSTAATKANKER

2 2

3 INHOUD Inleiding... 4 De operatie... 5 Voor de operatie... 6 Na de operatie... 7 Follow up

4 Inleiding In dit gedeelte van het patiënteninformatiedossier kunt u informatie vinden over de operatieve verwijdering van de prostaat bij prostaatkanker. Dit gebeurt niet in Ziekenhuis St Jansdal. U wordt hiervoor verwezen naar een ziekenhuis waar gebruik gemaakt wordt van robotchirurgie. De ingreep wordt afgekort met RALP: Robot Assistent Laparoscopische Prostatectomie. Dit betekent dat de prostaat volledig verwijderd wordt door middel van een kijkoperatie. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een robot als hulpmiddel (Da Vinci Robot). Het St Jansdal werkt in de zorg rond prostaatkanker nauw samen met het Nederlands Kanker Instituut Antoni van Leeuwenhoek Amsterdam (AVL). Dit is een gespecialiseerd en gerenommeerd ziekenhuis waar de ingreep vaak uitgevoerd wordt. De samenwerking houdt in dat alleen de voorbereiding voor de operatie en de operatie zelf in het AVL plaatsvinden. De verdere controles vinden plaats in het St Jansdal. Indien gewenst kunt u naar een ander ziekenhuis verwezen worden. In deze folder wordt uitgegaan van een verwijzing naar het AVL. Wanneer u samen met uw behandelend uroloog besloten hebt tot een RALP, verzorgt de oncologieverpleegkundige de digitale verwijzing naar het AVL. Het AVL zal binnen twee weken contact met u opnemen voor het inplannen van een intakegesprek. Mocht u binnen twee weken niets vernomen hebben, bel dan gerust met de oncologieverpleegkundige. Zij kan voor u nagaan hoe het komt dat u nog niets gehoord heeft. De wachttijd tot aan de operatie varieert. Het AVL kan u hier meer duidelijkheid over geven. 4

5 De operatie De meeste prostaatverwijderingen worden met een kijkoperatie gedaan, ook wel laparoscopie genoemd. Dit kan met of zonder hulp van een robot. In het AVL wordt gebruik gemaakt van robotchirurgie (Da Vinci). Hierbij bedient de uroloog de instrumenten via een robotarm, waardoor er met zeer grote precisie kan worden gewerkt. De uroloog maakt een paar kleine sneetjes van één tot twee centimeter in de buik, waardoor de operatieinstrumenten naar binnen worden gebracht. De prostaat wordt door een wat grotere snee rechts in de buik verwijderd. Er wordt geprobeerd om de omliggende weefsels zo min mogelijk te beschadigen. U kunt hierbij denken aan de zenuwen die bijdragen aan potentie (krijgen van erecties) en continentie (het kunnen ophouden van urine). Het is geen garantie dat deze functies onbeschadigd blijven. De kans is altijd aanwezig dat u na deze ingreep last zult houden van incontinentie of impotentie. Het is belangrijk om deze consequenties vooraf met de behandelend uroloog te bespreken. Het grote voordeel van een kijkoperatie is dat u sneller zult herstellen. Als er zich geen complicaties voordoen kunt u na één of twee dagen ontslagen worden uit het ziekenhuis. In sommige gevallen is het niet mogelijk om laparoscopisch te opereren of soms blijkt het tijdens de operatie niet mogelijk te zijn. Er zal dan een grotere snede gemaakt worden zodat alles goed zichtbaar is voor de uroloog. De uroloog zal dit met u bespreken. 5

6 Soms is het verwijderen van de prostaat alleen niet voldoende en zullen er ook lymfeklieren verwijderd moeten worden. Dit zal vooraf met u besproken worden door de uroloog. Voor de operatie Een goede voorbereiding voor de operatie is belangrijk. Deze voorbereiding vindt plaats in het AVL. Het AVL zal u oproepen voor een intake. Soms is er nog aanvullend onderzoek of herhaling van bepaalde onderzoeken noodzakelijk. Daarnaast zult u een dagprogramma ontvangen, waarbij u onder andere gezien wordt door de anesthesist. De anesthesist kijkt naar uw gezondheidssituatie, mogelijke risico s voor de operatie, de verdoving (narcose) en de pijnstilling. Tijdens een groepsbijeenkomst krijgt u informatie van een verpleegkundig specialist over wat u te wachten staat rondom de ingreep. De operatiedatum wordt vaak pas één tot twee weken van tevoren bekend. Het is belangrijk dat u deze operatiedatum doorgeeft aan de oncologieverpleegkundige van het St Jansdal. Zij zal dan de vervolgafspraken in het St Jansdal voor u regelen. 6

7 Na de operatie Als zich geen complicaties voordoen, mag u één of twee dagen na de ingreep het ziekenhuis verlaten. Vanaf het ontslag uit het AVL kunt u weer volledig terecht bij het St Jansdal. Mochten zich problemen voordoen of zijn er vragen? Neem dan contact op met de oncologieverpleegkundige. U zult in ieder geval tot aan de eerste policontrole een blaaskatheter hebben. De plasbuis loopt door de prostaat en wordt bij het verwijderen van de prostaat doorgenomen. Vervolgens wordt de plasbuis weer aan elkaar vastgehecht. Er wordt een blaaskatheter achter gelaten om de nieuwe verbinding van de plasbuis goed te laten genezen. De plasbuis heeft gemiddeld ongeveer een week nodig om te genezen. Ongeveer zeven tot tien dagen na de operatie wordt er een dagopname in het St Jansdal voor u gepland. Zodra u de operatiedatum doorgegeven heeft aan de oncologieverpleegkundige, stuurt zij u de afspraken en informatie over de dagopname toe. Tijdens de dagoponame heeft u een mictiecystogram, mictieobservatie en krijgt u de uitslag van het weefselonderzoek. Het weefsel wat verwijderd is tijdens de operatie wordt onderzocht door de patholoog. De uroloog zal de uitslag van dit weefselonderzoek met u bespreken. Bij de mictiecystogram wordt gekeken of de plasbuis goed genezen is en of er geen urine meer lekt. Als er lekkage van urine te zien is, zal de blaaskatheter niet verwijderd worden. In dat geval wordt na één tot twee weken opnieuw een foto gemaakt om te kijken of de plasbuis geen urine meer lekt. Als er geen lekkage is kan de blaaskatheter verwijderd worden. Op de verpleegafdeling wordt gekeken 7

8 of het plassen weer goed gaat (mictieobservatie). Houdt u er rekening mee dat u mogelijk incontinent bent van urine. Dit kan variëren van een volledige plas tot slechts wat druppeltjes. Het is verstandig om deze dag het incontinentiemateriaal, wat u meegekregen heeft uit het AVL, mee te nemen. Meestal neemt het ongewilde urineverlies in de eerste week flink af, maar het kan zijn dat het urineverlies toch langer aanhoudt. Daarnaast zult u na de prostaatverwijdering geen zaadlozing meer krijgen en kunnen er erectieproblemen zijn. In overleg met u kan er een afspraak gemaakt worden met de continentieverpleegkundige. Dit is een gespecialiseerd verpleegkundige die u adviezen kan geven met betrekking tot incontinentie en erectieproblemen. Soms is extra ondersteuning wenselijk, bijvoorbeeld in de vorm van bekkenbodemfysiotherapie. Tot een jaar na de operatie kan er nog verbetering optreden wat betreft continentie en erectie. Een kleine groep mannen, drie tot vijf procent blijft incontinent. Soms kan hier operatief nog iets aan verbeterd worden. U kunt dit met de uroloog bespreken. Follow up Na de prostaatverwijdering zult u regelmatig gezien worden door de uroloog in het St Jansdal. Hierbij zal de PSA-waarde gecontroleerd worden. Het eerste jaar vinden de controles ongeveer om de drie maanden plaats. Indien alles goed blijft gaan, zal er steeds wat langere tijd tussen de controles zitten. 8

9 Uitgave: Patiëntencommunicatie Harderwijk, augustus 2016 Internet: 9 CAZ UR