KADERNOTA Inleiding

Transcriptie

1 KADERNOTA Inleiding In augustus 2009 is de kadernota in de raad aan de orde geweest. In deze nota is aan het eind de zinsnede opgenomen: Per saldo resulteert een en ander in een financieel toekomstperspectief dat gedurende lopende begrotingsjaren keuzes zal vragen. In de bijlagen bij de begroting was nog een wensenlijst opgenomen van vele miljoenen. De kadernota opent met de zinsnede: Zoals bekend verkeert Nederland in zware economische tijden die het gevolg zijn van de zogenaamde kredietcrisis. De gevolgen zullen ook Ameland niet onberoerd laten. In de kadernota wordt verder gesproken over bezuinigingen, de verwachte verlaging van het gemeentefonds en de noodzaak om pijnlijke keuzes te maken. Het college doet in deze nota voor het eerst mededelingen over te realiseren bezuinigingen op bedrijfsvoering, maar aan de raad worden eveneens voorstellen voorgelegd voor bezuinigingen op diverse beleidsterreinen. De wensenlijst bij de begroting is verdwenen. In kadernota , vorig jaar, werd de gedachte geuit dat de ergste economische neergang voorbij lijkt te zijn. Griekenland baarde nog zorgen en de situatie van Portugal en Ierland maande tot grote voorzichtigheid. Een tweede ronde van bezuinigingen op bedrijfsvoering werd in de kadernota aangekondigd en opnieuw werden aan de raad enige voorstellen gedaan voor bezuinigingen op lopend beleid. De huidige economische situatie is niet florissant te noemen. Banken hebben, door met name het vrijwel ongelimiteerd uitzetten van geldmiddelen, in de loop van enkele tientallen jaren zeer ongezonde balansverhoudingen opgebouwd. Dit geldt eveneens voor diverse landen, met als gevolg dat frequent reddingsoperaties nodig zijn om banken (die too big to fail zijn) te redden met kapitaalinjecties, maar ook om Zuid-Europese landen te behoeden voor een acuut bankroet. Ook Nederland dient in Europees verband zijn deel bij te dragen, via allerlei garantstellingen, dan wel het overhevelen van euro s naar centrale instellingen (ECB, IMF, noodfondsen EFSF en ESM). Oplopende staatsschulden, in combinatie met de algehele economische malaise noodzaken het rijk tot zeer forse bezuinigingsoperaties. Een stevig deel hiervan komt op de bordjes terecht van lagere overheden, via kortingen op de Algemene uitkering, decentralisaties met efficiencykortingen, etc. Via bijvoorbeeld het besluit om decentrale overheden te verplichten om geldmiddelen uit te zetten bij de staat (schatkistbankieren) schroomt het rijk zelfs niet om de autonomie van deze lagere overheden aan te tasten. In deze kadernota wordt bij punt 2 ingegaan op de financiële positie van gemeente Ameland. Bij punt 3 worden ontwikkelingen van de Algemene uitkering aan de orde gesteld. Bij de punten 4 en 5 gaan we in op bezuinigingen op het gebied van bedrijfsvoering, respectievelijk kapitaalgoederen. Bij punt 6 worden beleidsmatige keuzes aan de raad voorgelegd en punt 7 handelt over de belastingvoorstellen. Punt 8 tenslotte geeft een cijfermatige recapitulatie van het voorgaande. Kadernota Gemeente Ameland 1

2 2. Financiële positie Om de financiële positie te beoordelen moet de vraag worden beantwoord of de financiën van de gemeente op, met name, de langere termijn gezond zijn. De begroting en de financiële positie hangen nauw samen. Zo kan de begroting sluitend zijn, terwijl de meerjarige financiële positie kwetsbaar is. Andersom kan de financiële positie gezond zijn en de rekening een tekort laten zien. De raad zal de begroting steeds in relatie moeten bezien met de financiële positie. De begroting en de financiële positie zijn in onderlinge samenhang van belang voor het inzicht in de gemeentelijke financiën. Een jaarrekening bestaat uit een verlies- en winstrekening (programmarekening, oftewel staat van baten en lasten) en een balans. De begroting van een gemeente bestaat eveneens uit een overzicht van baten en lasten, maar de tegenhanger van de balans wordt bij de begroting uiteenzetting van de financiële positie genoemd (artikel 20 BBV). Voor gemeenten speelt deze financiële positie een belangrijke rol; de financiële positie is het vermogen van gemeenten in relatie tot de exploitatie, met inachtneming van de risico s. Jaarrekening 2011 De jaarrekening 2011 sloot met een positief saldo van Ten opzichte van een begroot saldo van was er sprake van een meevallend cijfer, vooral veroorzaakt door een voordeel op reiniging van en een hoger dan begrote Algemene uitkering van ; dit laatste bedrag betreft overigens een nauweljiks te voorziene afrekening over voorgaande jaren. Bij de bestemming van het rekeningsaldo is een bedrag van onttrokken aan de Algemene reserve; deze Algemene reserve bedraagt daardoor per eind 2011 bijna 3,9 miljoen. Stand van zaken begroting 2012 Het begrotingssaldo bedroeg Na verwerking van de eerste begrotingswijziging 2012, in december 2011, bedraagt het saldo Deze eerste wijziging bestaat uit vooral bijramingen op grond van de vastgestelde belastingverordeningen en de negatieve bijstelling van de Algemene uitkering op grond van de septembercirculaire. De tweede wijziging 2012 leidt tot een negatieve bijstelling tot (tekort). Opgemerkt wordt dat dit wel een fictief tekort is omdat hierbij geen rekening is gehouden met geraamde inkomsten. De wijziging is opgezet volgens het oude principe om nadelen meteen te nemen en voordelen pas in te boeken wanneer deze zijn gerealiseerd. De derde begrotingswijziging over 2012 zal eind van het jaar aan de raad worden voorgelegd. Naar verwachting zal dit een positieve bijstelling zijn met enkele honderdduizenden euro s, vooral ten gevolge van een rentevoordeel. Het jaar 2012 zal naar verwachting met een negatief resultaat worden afgesloten. De trend van de afgelopen jaren dat onze jaarrekening een positief saldo vertoonde zal daarmee mogelijkerwijs worden doorbroken. Meerjarenbegroting De beheersbegroting is in concept gereed. Dit betekent dat de baten en lasten voor die jaren zijn doorgerekend, uitgaand van ongewijzigd beleid, exclusief tariefontwikkeling belastingen vanaf Wel zijn de effecten van alle college- en raadsbesluiten tot en met de tweede begrotingswijziging 2012 doorgerekend. Voorbeelden hiervan zijn onder andere: verwerking van Kadernota Gemeente Ameland 2

3 de energieneutrale BWS en sporthal, reconstructie Kooiweg, energiebesparende maatregelen sporthallen Nes en Hollum, hogere tijdelijke huisvesting BWS, leerlingenvervoer via watertaxi. De bezuinigingen van voorgaande jaren en de belastingverhogingen van 2012 zijn uiteraard wel verwerkt. De saldi van de conceptmeerjarenbegroting zijn op dit moment: In deze cijfers is rekening gehouden met de inkomsten uit de Algemene uitkering volgens de (laatste) junicirculaire. Een nadere beschouwing over de Algemene uitkering is opgenomen onder punt 3 van deze kadernota. Concluderend Het financiële toekomstperspectief is voor alle gemeenten onzeker en zorgelijk. Dit heeft te maken met aangekondigde en al bekende bezuinigingen door het rijk. Daarnaast zijn de gevolgen van enkele grote decentralisatieoperaties lastig te bepalen. De overgang van de AWBZ, de Wet Werken naar Vermogen en de jeugdzorg naar gemeenten is qua fasering onduidelijk, maar ook de financiële consequenties zijn nauwelijks in te schatten. Het economisch klimaat leidt voor gemeenten tot minder inkomsten uit bijvoorbeeld bouwleges, grondexploitaties en dergelijke en hogere uitkeringen in het kader van sociale voorzieningen. Ook voor Ameland is een forse stijging zichtbaar van bijvoorbeeld het aantal bijstandscliënten. Waar veel gemeenten worden geconfronteerd met grote tekorten op grondexploitaties, met als gevolg de noodzaak om verliezen te nemen, speelt dit op Ameland slechts in geringe mate. Van Bedrijventerrein Nes is het de verwachting dat de exploitatie kostendekkend kan worden afgesloten en op Plan De Tuun en Nes Oost is bij de jaarrekening 2011 een verlies verantwoord. Bij de beoordeling van de financiële positie is het onderhoud van kapitaalgoederen eveneens een belangrijk aandachtspunt. Gemeente Ameland heeft er de afgelopen jaren naar gestreefd om onderhoudsplannen actueel te houden en de financiële gevolgen hiervan te verwerken in de meerjarenbegroting. Wij denken op dit punt de zaken dan ook redelijk onder controle te hebben, met uitzondering wellicht van de havenwerken (veerdam, jachthaven en losstoep Ballumerbocht). Over verwacht onderhoud van deze objecten, de hiermee samenhangende kosten en de financiële gevolgen hiervan voor gemeente Ameland wordt overigens gesproken met Rijkswaterstaat, destijds de verkopende partij van deze objecten. Het verwachte saldo voor het lopende jaar 2012 is negatief en de beheersbegroting voor de komende jaren sluit eveneens met grote tekorten. Dit zal er toe leiden dat onttrekkingen worden gedaan aan de Algemene reserve. De mogelijkheid van teruglopende inkomsten van rijkswege en oplopende kosten ten gevolge van decentralisatieoperaties is bovendien zeer reëel. Dit betekent dat structurele bezuinigingen noodzakelijk zijn. Bij de punten 4, 5 en 6 wordt hier nader op ingegaan. Kadernota Gemeente Ameland 3

4 3. Ontwikkeling Algemene uitkering Op 13 juni is de lang verwachte Junicirculaire 2012 verschenen. De afgelopen maanden was er veel onzekerheid ontstaan over het Gemeentefonds zoals: - Het Lente-akkoord over de bezuiniging op de rijksbegroting van 12 miljard voor 2013; - Herijking van de clusters van het gemeentefonds; - Definitiewijziging woonruimte door synchronisatie met de wet BAG; - Grote decentralisatieoperaties. Ten opzichte van de Septembercirculaire 2011 wordt het accres met 467 miljoen verlaagd voor 2012 en Dit betekent dat de gemeenten al in 2012 een forse klap krijgen van 254 miljoen. In 2013 volgt dan de verdere verlaging met 213 miljoen. Het meerjarenperspectief van het gemeentefonds laat een stijging van het accres zien in 2014, een daling in 2015 en weer een stijging in Deze schommelingen worden veroorzaakt door rekenkundige effecten van investeringsvoornemens van het rijk; in 2014 zijn investeringen in de infrastructuur gepland die een stijging van het accres tot gevolg hebben, in 2015 niet en in 2016 weer wel. Of deze investeringen zullen plaatsvinden is heel onzeker. In september vinden er verkiezingen plaats en het zal op z n vroegst eind 2012 zijn voordat er een nieuwe regering is gevormd. Deze nieuwe regering zal naar alle waarschijnlijkheid opnieuw bezuinigingen moeten doorvoeren, die negatieve invloed hebben op het Gemeentefonds. Er wordt nu al gesproken van extra ombuigingen van 20 miljard tot Een andere grote onzekerheid over de Algemene Uitkering is de herijking van de clusters van het Gemeentefonds die voor 2014 staat gepland. Hierbij zal ook de definitiewijziging woonruimte door synchronisatie met de Wet BAG worden betrokken. Voor Ameland betekent dit dat de recreatiewoningen en de wooneenheden van De Stelp niet meer tot de woningvoorraad worden gerekend. Hoewel er een overgangsregeling zal gaan gelden, betekent dit wel dat Ameland met ingang van 2014 jaarlijks 15 per inwoner zal moeten inleveren. Voor 2014 betekent dit x 15 = Voor 2015 en 2016 respectievelijk en Verder staan er ook grote decentralisatieoperaties op stapel. Door de demissionaire status van de regering zijn deze voorlopig geparkeerd, maar een nieuwe regering zal hierover toch moeten besluiten. Wat hiervan de financiële gevolgen voor de gemeenten zal zijn is op dit moment nog steeds onzeker. De raming van de Algemene Uitkering voor de jaren is conform de gegevens van de Junicirculaire Gelet op de hiervoor genoemde onzekerheden is er echter wel een stelpost teruggang algemene uitkering in de begroting opgenomen van in 2013 en 2014, en in 2015 en Kadernota Gemeente Ameland 4

5 4. Bezuinigingen bedrijfsvoering Bezuinigingsacties voorgaande jaren In de kadernota heeft het college bezuinigingen op het gebied van bedrijfsvoering aangekondigd ter grootte van: Totaal gaat het hier dus om een bedrag van over een periode van vier jaren. In bijlagen bij de kadernota heeft de raad destijds een specificatie gekregen van de bedragen. In de kadernota zijn door het college bezuinigingen gemeld ter grootte van: In totaliteit is er sprake van in een periode van vier jaren. Ook van deze bezuinigingen zijn specificaties overlegd bij de kadernota. Bezuinigingsacties 2013 De eerlijkheid gebied te zeggen dat de genoemde bezuinigingen in de twee voorgaande kadernota s vooral een neerwaartse bijstelling van budgetten betrof, mogelijk op grond van de werkelijke cijfers over de voorbije jaren. Weliswaar zijn van de organisatie inspanningen gevraagd om de lagere budgetten te bewaken en zorg te dragen voor realisatie, maar tot pijnlijke gevolgen hebben deze bezuinigingen nog niet echt geleid. Voor 2013 verwachten wij wel degelijk gevolgen in de organisatie van bezuinigingen op bedrijfsvoering. Zoals vorig jaar aangekondigd, streven wij als college naar een bezuiniging op de interne bedrijfsvoering van 10% in Hoewel zowel het percentage van 10%, als het jaar 2015 voor ons college geen bikkelharde uitgangspunten zijn, zijn deze wel leidend voor concrete bezuinigingsacties. In overleg met het management hebben wij het begrip Interne bedrijfsvoering geconcretiseerd tot de 20 grootste kostencategorieën (kostensoorten) in de begroting waarop invloed kan worden uitgeoefend. De kostensoorten met de grootste financiële omvang zijn salarissen, externe deskundigen en kosten groot onderhoud. De kostensoorten met de kleinste omvang zijn planmatig groenonderhoud en abonnementen vakliteratuur. Binnen deze kostensoorten bestaan budgettten die niet of nauwelijks zijn te beïnvloeden. De salariskosten onderwijs bijvoorbeeld onttrekken zich volledig aan de invloed van het management van gemeente Ameland, dus dergelijke posten blijven buiten beschouwing. Na correctie hiervoor resteert een overzicht van de kosten van interne bedrijfsvoering waarop bezuinigd kan worden. De totale omvang van deze massa bedraagt zo n 6 miljoen; de bezuingingstaakstelling voor de komende jaren komt daarmee uit op Kadernota Gemeente Ameland 5

6 Het eerste deel van deze bezuiniging willen wij realiseren door de ontstane vacatureruimte door het vertrek van een aantal medewerkers (dan wel verkorting van de werktijd) niet in te vullen. Dit vraagt inspanningen van de organisatie, maar in het licht van de reorganisatie (minder leidinggevenden, mens en taak meer in balans, competentiemanagement) en de efficiencyoperaties op het gebied van reiniging, achten wij dit alleszins acceptabel. Ook het vertrek van de gemeenteschilder wordt als structurele besparing ingeboekt. Mocht in de komende tijd blijken dat het alsnog verstandig is om wel een schilder in dienst te nemen, dan zullen de hiermee samenhangende kosten binnen de budgetten van het GWA (Woningbedrijf) moeten worden gevonden, omdat vooral daarvoor de werkzaamheden worden uitgevoerd (dit betekent minder inhuur van een extern schildersbedrijf). Omdat het product GWA neutraal in onze begroting is opgenomen, heeft een dergelijk besluit voor de gemeentelijke begroting geen voor- of nadelige gevolgen. Per saldo leiden deze bezuinigingen op personeel vanaf 2013 tot een besparing van ongeveer per jaar. Wij verwachten in de toekomst dat dit bedrag hoger zal worden. Bij elke vacature die ontstaat, zullen wij de afweging maken in hoeverre invulling noodzakelijk is, of dat op een andere wijze kan worden gewaarborgd dat de dienstverlening aan de noodzakelijke kwaliteitseisen voldoet. Inmiddels is bijvoorbeeld bekend dat een medewerker ICT de organisatie gaat verlaten. Mede in het licht van de verschuiving van ICT-taken naar Leeuwarden, zullen wij ons terdege beraden op de noodzaak om deze functie geheel of gedeeltelijk weer in te vullen. Ook de bezuinigingsacties bij de reinigingsdienst zullen in de komende jaren leiden tot een besparing op salariskosten. Naast een besparing op salariskosten heeft het management de opdracht gekregen om ook op andere onderdelen van bedrijfsvoering (kostensoorten) tot bezuinigingen te komen. Volgens de hiervoor aangegeven methodiek (uitgaande van de 20 grootste kostensoorten) wordt op een gestructureerde wijze getracht om op een realistische wijze tot de bijstelling van budgetten te komen. Op dit moment is nog niet aan te geven welke bedragen kunnen worden bespaard, maar duidelijk is al wel dat er bijvoorbeeld op het gebied van reiniging stevige voordelen zijn in te boeken; de kosten voor afvoer en verwerking afval bedragen volgens de conceptbegroting ruim en volgens de in de raad vastgestelde rapportage van Twente Milieu kan dit bedrag een stuk lager worden begroot. Voor het onderdeel reiniging geldt overigens de kanttekening dat hier wel besparingen in het kader van bedrijfsvoering worden gerealiseerd, maar dat dit voor de begroting als zodanig geen besparing oplevert; lagere kosten leiden inmmers direct of indirect (via de reserve reiniging) tot lagere belastingtarieven, dus ook lagere opbrengsten. Bij punt 5, hierna, wordt ingegaan op kapitaalgoederen en enige bezuinigingsmogelijkheden die daarmee samenhangen. Kadernota Gemeente Ameland 6

7 5. Bezuinigingen kapitaalgoederen Onderhoud gebouwen Op grond van het onderhoudsplan voor gemeentelijke gebouwen (periode ) wordt jaarlijks ruim toegevoegd aan het onderhoudsfonds gebouwen; de werkelijke kosten in elk jaar worden ten laste gebracht van deze reserve. Wij zijn voornemens om de toevoeging aan de onderhoudsreserve te verlagen met per jaar, gedurende de komende vier jaren. Wij denken dat dit verantwoord is, gelet op het onderhoudsniveau op dit moment. In plaats van topkwaliteit, denken wij dat het in deze tijd ook verdedigbaar is dat met een zeventje wordt volstaan. Daarbij gaan we er van uit dat scherper aanbesteden tot besparingen kan leiden. Tenslotte zijn er wellicht mogelijkheden om op een creatieve wijze sommige onderhoudswerkzaamheden aan te pakken. Van de zijde van de STAM is bijvoorbeeld bekend dat men in een rustige periode zelf wel zaken wil aanpakken; door hier goede afspraken over te maken, is het ongetwijfeld mogelijk om werkzaamheden goedkoper uit te voeren dan wanneer alles wordt uitbesteed aan externe bedrijven. Ook een grotere inzet van eigen personeel in een slappe periode biedt misschien mogelijkheden om tot besparingen te komen. Als gevolg hiervan kan het in de begroting opgenomen bedrag voor dagelijks onderhoud met worden verlaagd. Het restantbedrag is voor het dagelijks onderhoud van de eendenkooi. Ook de stichting Sociaal Cultureel Werk heeft aangegeven om kleine onderhoudswerkzaamheden door eigen personeel te kunnen uitvoeren. Als gevolg hiervan kan het in de begroting opgenomen bedrag voor dagelijks onderhoud met worden verlaagd. Na deze periode van vier jaren zijn we tevens bijna aan het eind gekomen van de loopptijd van het huidige onderhoudsplan. Het is dan ook goed om over vier jaar de balans op te maken en te beoordelen hoe op dat moment de zaken er voor staan, mede ter voorbereiding op het te actualiseren onderhoudsplan gemeentelijke gebouwen. Overigens wordt van de zijde van de toezichthouder (Provincie) aangedrongen op een actualisatie van onderhoudsplannen om de vijf jaren, dus het is in de komende jaren van belang om hier mee aan de slag te gaan. Onderhoud en investeringen wegen Op grond van het onderhoudsplan wegen (periode ) werd jaarlijks een bedrag van toegevoegd aan het onderhoudsfonds wegen; de werkelijke kosten worden ten laste gebracht van deze reserve. Per 2011 is besloten om deze toevoeging te verlagen naar Het saldo per eind 2011 van deze reserve bedraagt In het onderhoudsplan wegen zijn een aantal wegen als investeringsprojecten c.q. kapitaalwerken benoemd. Vooral de financiële omvang van deze werken is hiervoor bepalend geweest. Het gaat hier om onder meer Verbindingsweg, Kooiweg en Ridderweg. Omdat de begroting nauwelijks ruimte liet voor deze werken, heeft de financiële vertaling in de meerjarenbegroting dan ook niet plaatsgevonden. De Ridderweg is inmiddels als kapitaalwerk uitgevoerd. Voor de Kooiweg is een investeringsbedrag van in 2013 doorgerekend in de meerjarenbegroting Hoewel het eerste deel van de Verbindingsweg al voor 2008 was gepland, zijn deze werken nog niet uitgevoerd; ook de financiële vertaling in een meerjarenbegroting heeft niet plaatsgevonden. De reconstructie van de Oranjeweg komt niet voor in het onderhoudsplan wegen; ook enige financiële doorrekening hiervan in een meerjarenbegroting heeft nog nooit plaatsgevonden. Kadernota Gemeente Ameland 7

8 Op 19 december 2011 is een initiatiefvoorstel aangenomen over de versnelde reconstructie Oranjeweg Hollum en Kooiweg in Buren. In de raadsvergadering van 21 mei jl. is besloten tot verbreding van de Kooiweg met een fietspad in beton tot aan de viskwekerij. Over de aanpak van de Oranjeweg dient nog nadere besluitvorming plaats te vinden. Wij zijn voornemens om in het laatste kwartaal van 2012 met uitgewerkte voorstellen te komen voor zowel de Kooiweg, Oranjeweg als Verbindingsweg. Voor de Kooiweg gaat het om zaken als grondtransacties, maatvoering weg en fietspad, etc. en daarmee samenhangende financiële consequenties. Voor de Verbindingsweg wordt in het onderhoudsplan wegen uitgegaan van totale reconstructies van drie gedeelten, waarvan de kosten destijds zijn begroot op 2,5 miljoen. In 2010 en 2011 is aan het gedeelte tussen Ballum en de Ballumerbocht groot onderhoud verricht aan de Verbindingsweg. De werkzaamheden bestonden onder meer uit het plaatselijk wegfrezen van slechte en verzakte stukken wegdek, het aanbrengen van nieuwe puinfundering, het nieuw aanbrengen van asfalt en sltijtlaag en het opnieuw stellen van grasbetonstenen. De verwachte levendsuur van dit stuk is geschat op ongeveer 13 jaar, hetgeen betekent dat er in die periode nauwelijks onderhoud uitgevoerd hoeft te worden. Wij denken dat deze aanpak ook voor de andere weggedeeltes van de Verbindingsweg mogelijk is. Weliswaar wordt dan geen reconstructie uitgevoerd, maar tegen veel lagere kosten kan op een adequate wijze levensduurverlengend onderhoud plaatsvinden. Voor de Oranjeweg tenslotte zijn enkele alternatieven mogelijk in de materiaalkeuze en dergelijke. Hierbij zullen beeldkwaltiteit en kostenniveau waarschijnlijk tot tegengestelde uitkomsten leiden; de raad kan uiteindelijk een keuze maken. In het licht van deze voorstellen willen wij de jaarlijkse toevoeging aan het onderhoudsfonds wegen verlagen met per jaar, gedurende de komende vier jaren. Wij denken dat dit mogelijk is, omdat er voor de bovengenoemde grote objecten aparte voorstellen aan uw raad worden voorgelegd, waarvoor vervolgens in de komende jaren eerst geen beroep meer wordt gedaan op dit onderhoudsfonds. Stads- en dorpsvernieuwing Jaarlijks wordt aan het fonds Dorpsvernieuwing een bedrag toegevoegd van Op grond van de geldende subsidieregeling worden aanvragen uitbetaald, wanneer recht bestaat op een subsidie. De uitbetalingen komen ten laste van deze reserve. Per eind 2011 bedraagt het fonds Gelet op de jaarlijks aanvragen en de hoogte van dit fonds willen wij de jaarlijkse toevoeging aan dit fonds beperken tot , gedurende de komende periode van vier jaren. Na deze vier jaar stellen wij een evaluatie voor van de regeling en de mate waarin tot dan een beroep wordt gedaan op deze regeling. Hierbij willen wij ook de ideeën betrekken om dit fonds Dorpsvernieuwing geheel of gedeeltelijk in te zetten voor de instandhouding van (nog aan te wijzen) gemeentelijke monumenten. Kadernota Gemeente Ameland 8

9 6. Beleidsmatige keuzes Bezuinigingsacties voorgaande jaren Bij het vaststellen van kadernota heeft de raad besloten tot de volgende bezuinigingen: - wegenonderhoud maaien bermen openbare verlichting cofinanciering wadden leerlingenvervoer muziekonderwijs bijdrage LOA ouderenwerk openbare gezondheidszorg Totaal structureel per jaar Vorig jaar, bij het vaststellen van kadernota is tot de volgende beleidsmatige bezuinigingen besloten: - sportbeleid cultuurbeleid Totaal structureel per jaar Een groot deel hiervan is gerealiseerd; sommige begrotingsposten vragen een iets langere termijn, onder meer op grond van lopende contracten (zoals muziekonderwijs). Bezuinigingsvoorstellen 2013 Zoals in de inleiding al geschreven staat de gemeente Ameland opnieuw voor de taak om te bezuinigen. Ons college komt daarom met voorstellen tot het nemen van maatregelen waarvan de bevoegdheid bij de raad ligt. Het gaat dan om het wijzigen van vastgesteld beleid of het terugkomen op eerder genomen besluiten. Vaststellen van deze maatregelen betekent in veel gevallen dat er ook afstand moet worden genomen van prioriteiten en doelstellingen die in de verschillende partijprogramma s zijn opgenomen. Er rust op de gemeenteraad, als hoogste bestuursorgaan van de gemeente, daarom de zware taak om besluiten te nemen die de financiële positie van de gemeente Ameland gezond moeten houden. Dit belang stijgt boven de politieke prioriteiten en / of doelstellingen uit, omdat het hier gaat om het belang van de gemeente Ameland zelf. Om de discussie over de voorgestelde maatregelen zo zuiver mogelijk (zonder politieke voorkeur en doelstellingen) en inhoudelijk goed te laten verlopen, heeft ons college, evenals vorig jaar, gekozen voor de volgende presentatie van de voorstellen: - een inleiding: (korte) beschrijving situatie - de motivering: waarom is tot het voorstel gekomen - alternatieven: zijn er ook andere oplossingen - de financiële gevolgen: wat zijn de financiële voordelen Kadernota Gemeente Ameland 9

10 Inleiding Musea De gemeente Ameland verstrekt aan de STAM jaarlijks een vast subsidiebedrag van ten behoeve van de gebouwen en een exploitatiesubsidie van De gemeente Ameland onderschrijft het grote belang van moderne musea waarin de geschiedenis, het leven en werken vroeger, de verbondenheid met de zeevaart en de rijke en veelzijdige natuur van Ameland wordt getoond. Hierdoor heeft Ameland de beschikking over verschillende goed geoutilleerde slechtweeraccommodaties Motivering Het beleid van de gemeente Ameland is al jaren dat het cultureel historische erfgoed in stand moet worden gehouden en de huisvesting van de musea kwalitatief op peil moet blijven. Zonder deze beleidslijn te verlaten dwingt de financiële situatie van de gemeente er toe om kritisch te kijken naar de subsidiebedragen die worden toegekend. In een tijd waarin de gemeente wordt geconfronteerd met teruglopende financiën is het volstrekt verdedigbaar om ook financiële offers van de STAM te vragen. Een verlaging van de exploitatiesubsidie betekent dat de STAM op zoek moet naar alternatieven om deze teruggang te kunnen compenseren. Dit is echter een zaak van het bestuur van de STAM. Alternatieven Wanneer het subsidiebeleid voor de musea ongemoeid wordt gelaten verandert er niets aan de bestaande situatie. Wel ontstaat het risico dat de gemeente in de toekomst, door financiële omstandigheden, gedwongen wordt om rigoureus het mes te zetten in de eigen organisatie waardoor het functioneren en de kwaliteit van de dienstverlening van de gemeente niet meer aan de gestelde eisen en normen voldoen. Verder bestaat de mogelijkheid dat dan alsnog de subsidie aan de musea drastisch wordt verlaagd. Voorstel De exploitatiesubsidie aan de STAM met te verlagen. Tot en met 2016 betekent dit dat er in totaal wordt bezuinigd. De Besparing van kan vanaf 2013 ingaan. Financieel gevolg Als ingestemd wordt met het bovenstaande voorstel verwacht ons college tot en met 2016 een bedrag van te besparen op het subsidiebeleid voor de musea. Inleiding Toerisme Als onderdeel van het beleid van de gemeente Ameland om het toerisme te stimuleren wordt al jaren een bijdrage aan de VVV Ameland verstrekt. Op14 december 2009 heeft de raad besloten de jaarlijkse bijdrage aan VVV Ameland te verhogen van naar Dit bedrag bestaat Kadernota Gemeente Ameland 10

11 uit voor gastheerschap en voor promotionele activiteiten. De verhoging geldt voor de jaren 2011 tot en met Ons college is van mening dat de bijdrage aan VVV Ameland verlaagd kan worden. Motivering Het beleid van de gemeente Ameland is al jaren om voorwaarden te scheppen die een duurzame ontwikkeling van de toeristische sector mogelijk maakt. Onderdeel hiervan is een jaarlijkse bijdrage aan de VVV Ameland. Ons college is van mening dat het niet expliciet een gemeentelijke taak is om een vereniging financieel te steunen, terwijl ook bijdragen van leden kunnen worden gevraagd. Wanneer hier toch toe wordt besloten moet dit op een zodanig financieel verantwoorde basis gebeuren dat de financiële situatie van de gemeente zelf hierdoor niet in het gedrang komt. In een tijd waarin de gemeente wordt geconfronteerd met teruglopende financiën is het volstrekt verdedigbaar om ook offers te vragen van de VVV Ameland. Op welke manier het bestuur van VVV Ameland dit financiële offer compenseert/opvangt is een zaak van het bestuur en niet van het gemeentebestuur. Alternatieven Wanneer de bijdrage aan VVV Ameland ongemoeid wordt gelaten verandert er niets aan de bestaande situatie. Wel ontstaat het risico dat de gemeente in de toekomst, door financiële omstandigheden, gedwongen wordt om rigoureus het mes te zetten in de eigen organisatie waardoor het functioneren en de kwaliteit van de dienstverlening van de gemeente niet meer aan de gestelde eisen en normen voldoen. Verder bestaat de mogelijkheid dat dan alsnog de subsidie aan VVV Ameland drastisch wordt verlaagd. Voorstel De bijdrage aan VVV Ameland in 2013 met een bedrag van verlagen. Dit betekent een besparing van in De besparing van geldt voor Financieel gevolg Als ingestemd wordt met het bovenstaande voorstel wordt in bespaard op toerisme. Sociaal-Cultureel Werk Inleiding Als onderdeel van het sociaal maatschappelijk beleid van de gemeente Ameland wordt jaarlijks een subsidie van aan de stichting Sociaal-Cultureel Werk verstrekt. Voor een gedeelte van deze subsidie voert de Stichting activiteiten uit voor de gemeente. Het andere gedeelte van de subsidie wordt door de Stichting gebruikt ter dekking van de eigen exploitatie. De gemeente onderschrijft het maatschappelijk belang van de activiteiten die de Stichting ontplooit. Ons college is van mening dat het subsidiegedeelte ter dekking van de exploitatie van de stichting S.C.W. verlaagd kan worden. Kadernota Gemeente Ameland 11

12 Motivering Het beleid van de gemeente Ameland is er al jaren op gericht om als sociaal/maatschappelijk betrokken gemeente alle burgers aan de samenleving te laten deelnemen met speciale aandacht voor kwetsbare groepen. Onderdeel hiervan is een jaarlijkse subsidie aan de stichting Sociaal- Cultureel Werk die hiervoor gedeeltelijk activiteiten voor de gemeente uitvoert. Ons college is van mening dat het niet expliciet een gemeentelijke taak is om subsidie te verlenen in de exploitatie van de eigen activiteiten van de stichting S.C.W. Wanneer hier toch toe wordt besloten moet dit op een zodanig financieel verantwoorde basis gebeuren dat de financiële situatie van de gemeente zelf hierdoor niet in het gedrang komt. In een tijd waarin de gemeente wordt geconfronteerd met teruglopende financiën is het volstrekt verdedigbaar om ook offers te vragen van de stichting Sociaal-Cultureel Werk. Op welke manier het bestuur van de stichting S.C.W. deze financiële teruggang compenseert/opvangt is een zaak van het bestuur en niet van het gemeentebestuur. Alternatieven Wanneer de subsidie aan de stichting Sociaal-Cultureel Werk ongemoeid wordt gelaten verandert er niets aan de bestaande situatie. Wel ontstaat het risico dat de gemeente in de toekomst, door financiële omstandigheden, gedwongen wordt om rigoureus het mes te zetten in de eigen organisatie waardoor het functioneren en de kwaliteit van de dienstverlening van de gemeente niet meer aan de gestelde eisen en normen voldoen. Verder bestaat de mogelijkheid dat dan alsnog de subsidie aan stichting S.C.W. drastisch wordt verlaagd. Voorstel De subsidie aan stichting Sociaal-Cultureel Werk vanaf 2013 met een bedrag van te verlagen. Tot en met 2016 betekent dit dat er in totaal wordt bezuinigd. De besparing van kan vanaf 2013 ingaan. Financieel gevolg Als ingestemd wordt met het bovenstaande voorstel verwacht ons college tot en met 2016 een bedrag van te besparen op de subsidie aan stichting S.C.W. Alternatieve dekkingsmogelijkheden Er zijn natuurlijk meerdere dekkingsmogelijkheden ter bestrijding van de tekorten. Wanneer bijvoorbeeld de verhoging van de OZB 6% wordt i.p.v. 5% is de extra opbrengst per jaar 2013: 9.761, 2014: , 2015: , 2016: Wordt de Toeristenbelasting met jaarlijks 8% verhoogd dan komt het tarief in 2016 uit op 1,51. De opbrengst per jaar wordt dan: 2013: , 2014: , 2015: , 2016: Om de tarieven van de reiniging zuiver en concurrerend te maken zijn alle kosten van de afvalinzameling in de openbare ruimte uit de reinigingsbegroting gehaald. Deze kosten worden nu niet meer door de reiningingstarieven gedekt, maar komen ten lasten van het saldo. Omdat hier veel kosten voortvloeien uit de afvalinzameling als gevolg van de diverse evenementen kunnen er Kadernota Gemeente Ameland 12

13 in de Legesverordening aparte tarieven voor (grote) evenementen worden opgenomen. De tarieven voor onder ander kampvuurvergunningen kunnen eveneens worden verhoogd. Een andere mogelijkheid is om het beheer van de sportvelden uit te laten voeren door de sportverenigingen. Dit kan ook gelden voor het dagelijks onderhoud van de sportaccommodaties. Uiteraard staat het de raad vrij om de bezuinigingsvoorstellen te amenderen, er vanuit gaande dat dan eveneens alternatieve dekkingsvoorstellen worden gedaan. Kadernota Gemeente Ameland 13

14 7. Belastingvoorstellen Bij de programmabegroting (dus twee jaar geleden) is een meerjarenperspectief geschetst voor de belastingontwikkelingen tot en met Bij de programmabegroting van vorig jaar ( ) zijn dezelfde percentages aangehouden en voor de volgende programmabegroting stellen wij een vergelijkbare tariefontwikkeling voor. Dit betekent tot en met 2014 een verhoging van 5% van de OZB, de rioolheffing en de leges, en een stijging van de toeristenbelasting en forensenbelasting met 6%. Voor de jaren 2015 en 2016 wordt een verhoging van de OZB, de Rioolheffing en de leges voorgesteld van 5%. Voor de toeristenbelasting en de forensenbelasting wordt een stijging van 2% voorgesteld (inflatiecorrectie). De meeropbrengst van de belastingen in de verschillende jaren bedraagt op grond van deze percentages: Over de tariefstelling voor reinigingsrechten merken wij het volgende op. De kosten van reiniging in de conceptmeerjarenbegroting zijn gelijk aan die van Ook de opbrengsten zijn gelijk gesteld met die van 2012; de tarieven voor de reinigingsrechten zijn met andere woorden gelijk aan die van Inmiddels weten we dat dit zal veranderen. De rapportage van Twente Milieu is in de raad behandeld (en vastgesteld) en op grond daarvan gaan we uit van een forse daling van de kosten van reiniging in de komende jaren. De reinigingsbegroting is vanaf 2013 inmiddels voor een deel geschoond voor de kosten van afvalinzameling openbare ruimte. Dit betekent dat een bedrag van ongeveer niet meer op reiniging drukt, maar ten laste komt van de totale begroting. Wij denken hiermee te handelen in lijn met hetgeen de raad voor ogen heeft; bovendien achten we dit noodzakelijk om op een meer volwaardige manier te kunnen concurreren. Het (mede) hierdoor ontstane overschot op het product reiniging wordt jaarlijks toegevoegd aan de reserve reiniging, zoals ook is besloten bij de bestemming van het rekeningsaldo Na de behandeling van de kadernota zullen nieuwe verordeningen afvalstoffenheffing en reinigingsrechten aan uw raad worden voorgelegd. Nieuwe (lagere) kostenramingen, plus een logische en verdedigbare kostenverdeling voor de diverse onderdelen van reiniging zullen de basis vormen voor de tariefstelling in de nieuwe belastingverordeningen. Omdat het onderdeel Afvalverwijdering en verwerking inmiddels kostenneutraal is opgenomen in de meerjarenbegroting, kunnen begrotingsbijstellingen tengevolge hiervan op elk moment later, en redelijk eenvoudig, worden verwerkt. Kadernota Gemeente Ameland 14

15 8. Recapitulatie De verwerking van de in de voorgaande hoofdstukken aangegeven maatregelen en voorstellen leidt tot de volgende recapitulatie (alle bedragen in euro s): Saldi conceptbegroting vóór maatregelen / / / /- Bezuinigingen op personeel Bezuinigingen op reiniging p.m. p.m. p.m. p.m. Overige bezuiniging op interne bedrijfsvoering / / / /- Bezuinigingen op kapitaalgoederen Beleidsvoorstellen Belastingvoorstellen Taakstelling a.g.v. minder bezuinigingen Taakstelling a.g.v. reorganisatie Saldi ná maatregelen De begrotingsdocumenten zullen worden opgesteld met inachtneming van deze punten. De programmabegroting en belastingverordeningen worden afzonderlijk aan uw raad voorgelegd. Kadernota Gemeente Ameland 15