TRENDBOEK LEREN & WERKEN. Overzicht van verzamelde trends op de conferentie van 12 oktober 2006

Transcriptie

1 TRENDBOEK LEREN & WERKEN Overzicht van verzamelde trends op de conferentie van 12 oktober 2006

2 Leren & werken Onderwijs Economie & Arbeidsmarkt Technologie Politiek & Bestuur Sociaal Maatschappelijk 2

3 NDERWIJS

4 Z Meer verschillende vormen van leren Leren wordt individuele programmering Onderwijs wordt maatwerk Palet van leren wordt ruimer Toename diversiteit in technieken van leren Aanpassingsvermogen versus dynamiek van de omgeving/het leren (generatie Einstein/ Bitgeneratie) 4

5 Praktijkleren vervangen door virtueel leren Onderwijs wordt edutainment Leren niet meer tijd- en plaatsgebonden Toename gebruiksvriendelijkheid technologie Toename simulaties om te oefenen 5

6 Rol van docent verandert Procesbegeleiding belangrijker dan autoriteit Docent wordt coach Kunnen docenten dit? 6

7 Bedrijven beïnvloeden onderwijskeuzes Reclame voor bepaalde beroepen/opleidingen Stimuleringsmaatregelen voor bepaalde opleidingen Werk wordt leidend voor onderwijs 7

8 Curriculum regulier onderwijs bepaald door bedrijfsleven Functiegericht i.p.v. beroepsgericht opleiden Functiegerichte scholing ten koste van algemene scholing Gericht op competenties in plaats van kennis Marktgestuurde invulling startkwalificaties 8

9 Z Training-on-the-job Minder leren via traditioneel onderwijs Praktijkleren meer op fysieke locatie Arbeidsmarkt wordt leerplek Afgestudeerde is geen eindproduct maar halffabricaat 9

10 Bedrijfsscholen komen terug Door tekort aan personeel noodzaak om zelf werknemers op te leiden Reguliere beroepsopleidingen sluiten onvoldoende aan op vraag bedrijfsleven 10

11 Onderwijsfabrieken verdwijnen Onderwijs kleinschaliger Privatisering van het onderwijs Toename specialisatie Meer samenwerkingsverbanden tussen onderwijsinstelling en bedrijfsleven 11

12 Autonomie begrensd door regelzucht Onderwijs gericht op prestaties en meetbare resultaten waardoor autonomie van onderwijsinstellingen wordt begrensd (On)afhankelijkheid onderwijsinstellingen Nieuwe bureaucratie 12

13 Z Groei commerciële onderwijsinstellingen 13

14 Z Onderwijs wordt Internationaler Internationale norm voor kwalificaties (EQF) Titel/diploma wordt belangrijker voor internationale markt Toename internationale studenten Studeren in buitenland makkelijker 14

15 ECONOMIE - ARBEIDSMARKT

16 Z Vergrijzing van beroepsbevolking Grote vervangingsvraag Tekort aan vaklieden Tekort aan arbeidskrachten in de zorg als gevolg van toenemende vraag 16

17 Arbeidsparticipatie van 65+ers stijgt Langer werken, maar flexibel (onder eigen voorwaarden) Ouderen worden na carrière actief in onderwijs als leermeesters Grijze wijsheid: overdracht van kennis ouderen aan jongeren op de werkvloer Ouderen niet bereid status functies over te dragen aan jongeren 17

18 Locatiegebonden werk blijft in Nederland Grote verschuivingen in mondiale arbeidsmarkt Laagopgeleid werk Hoogopgeleid werk locatiegebonden Glazenwasser schilder Consultancy Psychiater Niet-locatiegebonden Massa-productie Call-center ICT Kronen maken 18

19 Z Organisaties permanent in verandering Evolutie van beroepen steeds sneller Ontwikkeling van nieuwe functies Employability is dus belangrijk 19

20 Z Krappe arbeidsmarkt Toenemende druk op het vinden van capabele mensen Toename vraag om ambacht Blijvende mismatch tussen vraag en aanbod Menselijk kapitaal steeds belangrijker 20

21 Krapte op de arbeidsmarkt bevordert integratie Jonge allochtonen krijgen meer kansen op de arbeidsmarkt Volwassen multi-culturele samenleving 21

22 Mensen maken meerdere carrières Beroepen die fysiek zwaar zijn Beroepen die verdwijnen Overschot Langer werken Maken dat mensen meerdere carrières hebben 22

23 Z Toenemende eis van mobiliteit en flexibiliteit van werknemers Toenemende behoefte aan flexibele inzetbaarheid Meer zelfstandigen zonder personeel 23

24 Komt de 24-uurs economie echt? Behoud van concurrentiepositie t.a.v. andere landen Tegenbeweging van overheden en maatschappelijke organisaties 24

25 Arbeidsmigratie naar NL Groei goed opgeleide buitenlandse werknemers op NL arbeidsmarkt Binnenhalen kennis van migranten EU: wegvallen van grenzen 25

26 Arbeidsmigratie uit NL Goed opgeleide NL-ers vertrekken naar het buitenland vanwege: Onvrede over NL Te weinig carrièremogelijkheden in NL Internationalisering van bedrijfsleven Avontuur 26

27 TECHNOLOGIE

28 Z Technologie toegankelijker voor meer mensen Betaalbaarheid neemt toe Bijna alle huishoudens hebben pc Gebruiksvriendelijk-heid neemt toe 28

29 Technologie maakt parate kennis overbodig Alle kennis is op te zoeken op internet Vaardigheid van zoeken en vinden van informatie belangrijker dan parate kennis (gebruik van zoekmachines) Toepassing van informatie en informatica in individuele leven 29

30 Technologie bevordert Quality of Life Betere tijdsindeling Technologische ondersteuning huishouden 30

31 Gaming steeds grotere rol in leren en werken Nintendo-learning Leren in virtual reality Leren via simulaties van werkomgeving Oefening van praktijk via technologische toepassingen 31

32 Docenten kunnen technologische ontwikkelingen niet meer volgen Ontwikkelingen gaan te snel hierdoor: Docent beperkt houdbaar Verjonging docentenkorps noodzakelijk 32

33 Interactieve televisie nieuw leermiddel Leren via persoonlijke menukaart Onafhankelijk van nationale regionale onderwijsaanbieders Pay-TV: betalen per gevolgde les 33

34 Bedrijfsleven gaat over op e-learning vanwege lage kosten E-learning goedkope manier om mensen aan het leren te krijgen E-learning toegankelijke manier om te leren Meer werknemers kans om te leren 34

35 BESTUUR - POLITIEK

36 Versterking regelgeving Risicomijdend gedrag Juridisering Afrekencultuur Bureaucratisering 36

37 Decentralisatie onderwijsbeleid Verantwoordelijkheid voor onderwijs komt op regionaal / lokaal niveau te liggen 37

38 Decentralisatie arbeidsmarktbeleid Verantwoordelijkheid voor arbeidsmarkt komt op regionaal / lokaal niveau te liggen 38

39 Privatisering Minder verzorgingsstaat. Meer overlaten aan bedrijven en burgers Meer privaat initiatief in de publieke sector Overheid alleen voor noodgevallen 39

40 Kwalificatie drift Belang van diploma s blijft bestaan Toenemende trend om alles te kwalificeren (EVC) Ministerie van Onderwijs wordt certificeringinstantie Selectie en toetsing in onderwijs blijft belangrijk 40

41 Afnemende invloed belangenorganisaties Vakbonden minder belangrijk Dalend aantal leden vakbonden Afnemende invloed koepelorganisaties 41

42 SOCIAAL- MAATSCHAPPELIJK

43 Z Individualisering Beroep op individuele verantwoordelijkheid Individu verantwoordelijk voor zijn levensloop Zelf bepalen wanneer, waar te leren en te werken Controle over eigen tijdsindeling 43

44 Z Netwerksamenleving Participatiemaatschappij waarin men leeft en werkt in netwerken Toename van netwerk en ketenvorming Flexibiliteit dwingt tot tijdelijke netwerkvorming Ook internationale netwerken ontstaan 44

45 Onoverbrugbare kloven Meritocratie (can can not s) Onoverbrugbare kloof tussen: Arm rijk Have s Have not s Oud jong Werk geen werk Kennis geen kennis Hoger lager opgeleid Diploma geen diploma 45

46 Z Hardnekkige groep burgers zonder startkwalificatie Gebrek aan motiviatie als gevolg van economischsociale omgeving Ontbreken van capaciteiten en energie 46

47 Afname sociale zekerheid Toename eigen verantwoordelijkheid Afname diverse soorten uitkeringen / subsidies Invloed van de sociale partners neemt af 47

48 Z Toenemende eis transparantie Op steeds meer niveaus in de samenleving en organisaties dient verantwoording afgelegd te worden. Accountability wordt sleutelwoord, ook voor de overheid 48

49 Mensen leren vanuit intrinsieke motivatie Leren uit leergierigheid Proactief leren Mens van nature nieuwsgierig Leren om carrière te maken 49

50 Mensen leren als het water aan de lippen staat Alleen bij sterke prikkel, worden mensen gestimuleerd te leren Leren wordt minder belangrijk door concurrentie van vrije tijd, gezin, zorg etc. 50

51 Competitie en prestatie worden belangrijker in Nederland Excelleren mag: stimuleren, waarderen, excellentie Toenemende competitie tussen onderwijsinstellingen onderling Toenemende competitie tussen onderwijsinstellingen en bedrijfsleven 51

52 Z Toename keuzestress Individu moet zelf kiezen tussen opleidingen, werk, zorg, gezin, carrière etc. Individu moet op jonge leeftijd al kiezen Toename intermediaire dienstverlening: helpt keuzes te maken 52

53 Tribal Life Mensen op zoek naar nieuwe ankers (ter vervanging van religie, afkomst etc.) Nieuwe groepen / bindingsvormen ontstaan Individu onderdeel van meerdere tribes Globalisering bevordert lokalisering 53

54 Trendbreuk in moederschapsideaal Moeders mogen fulltime werken: worden niet veroordeeld door omgeving omdat zij kinderen naar crèche brengen Verhoging arbeidsparticipatie van vrouwen 54