KAS SELECTIONS Jaargang 20, nummer 4, december 2013

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "KAS SELECTIONS Jaargang 20, nummer 4, december 2013"

Transcriptie

1 KAS SELECTIONS Jaargang 20, nummer 4, december 2013 Kees Hamster, CFO Coöperatie VGZ De spanning in een zorgveld door klanten met twee petten. Nieuw tijdperk Alternative Investment Fund Managers Interview: Teslin Capital Management B.V. Investeer in waar je verstand van hebt. Pensioenfonds Openbare Bibliotheken Wint best practice governance award.

2 KAS Selections Voorwoord KAS Selections is een kwartaaluitgave van KAS BANK N.V. te Amsterdam, Londen en Wiesbaden. Hoewel deze uitgave met de meeste zorg wordt samengesteld, kunnen er geen rechten aan worden ontleend. Jaargang 20, nummer 4, december 2013 In dit nummer: Interview: Kees Hamster, CFO Coöperatie VGZ 3 Ronde tafel Kijken in de Spiegel 5 NAPF 2013, Annual Conference in Manchester 7 Duidelijkheid over Solvency II 8 Een nieuw tijdperk voor Alternative Investment Fund managers 9 Words from Wiesbaden: Investmentfondstage in Frankfurt 11 Euroforum 12 IPNederland BeleggersBeraad 13 Teslin 14 Nieuwe klanten / Personalia 16 MiFID & MiFIR: beleggersbescherming 17 Global Custody: Netwerk Nieuws 19 Pensioenfonds Openbare Bibliotheken wint best practice governance award 22 Governance is en blijft key in de pensioensector 23 EMIR 24 Laurens Visie 25 Commentaar op deze uitgave, suggesties voor toekomstige artikelen en verzoeken om op de verzendlijst geplaatst te worden, kunt u richten aan: Client Management Managing Director: Mark Schilstra mark.schilstra@kasbank.com Financial Institutions Europe Director: Jeroen Duijn jeroen.duijn@kasbank.com Institutional Services Director: Tamis Stuker tamis.stuker@kasbank.com Sales & Business Development (S & BD) Managing Director: Mark van Weezenbeek mark.van.weezenbeek@kasbank.com Tekstredactie: Robbert Veltman Eindredactie: Carla Boogers carla.boogers@kasbank.com Vormgeving: Joyce Karregat, Design Druk: KAS BANK, Document & Systems Services Ik wil graag beginnen met een woord van dank aan Rolf Kooijman, die per 1 oktober is teruggetreden als lid van de Raad van Bestuur. Als CFO heeft Rolf een belangrijke bijdrage geleverd aan de continuïteit van KAS BANK. Inmiddels zit Rolf weer in de collegebanken. Als man van de praktijk zal hij daar ongetwijfeld met veel plezier menige discussie voeren over de universitaire theorieën over accountancy, toezicht en andere zaken. Rolf is opgevolgd door Kris Wulteputte, sinds 2009 Chief Risk Officer bij KAS BANK. Als nieuwe Chief Financial en Risk Officer (CFRO) zal Kris zijn eigen accenten gaan leggen. Maar ook hij gaat, in zijn eigen woorden, de werkelijk unieke positie van onze bank mee versterken in een uitdagende wereld die momenteel volop in beweging is. Een van die uitdagingen is het versterken van de governance en meer transparantie binnen de financiële sector. Beide zaken behoren tot de speerpunten in de dienstverlening van KAS BANK. Samen met onze klanten en andere partijen in de markt voeren wij geregeld discussies over bijvoorbeeld de voorwaarden voor goed pensioenbestuur. Daarvoor moeten pensioenfondsbestuurders o.a. kunnen beschikken over onafhankelijke rapportages ten aanzien van risico s, de prestaties van hun vermogensbeheerders en de kostenstructuur van het pensioenfonds. Bij onze klanten is dit duidelijk een belangrijk thema. Niet alleen vanuit de wet- en regelgeving maar ook vanuit de wens om al hun stakeholders zo goed mogelijk te informeren over de prestaties en ontwikkelingen van hun pensioenfonds. Daarbij worden zij regelmatig geconfronteerd met bestuurlijke dilemma s. Er bestaat onder bestuurders sterke behoefte om deze dilemma s en mogelijke oplossingen met elkaar te bespreken. Om dit te faciliteren organiseren wij regelmatig ronde tafel bijeenkomsten en klankbordgroepen. Het is altijd stimulerend om te horen hoe de sector zelf aan oplossingen werkt voor thema s als governance en kostentransparantie. De beste oplossingen worden immers geboren in de praktijk. Ook via het kennispodium 10TALKS stimuleren wij de discussie over zaken als governance, transparantie en wet- en regelgeving als de AIFMD en Solvency II. Zo breekt Onno de Lange van het Instituut voor Pensioeneducatie een lans voor de mogelijkheid om individueel te beleggen via een pensioenfonds. Banken, verzekeraars en vermogensbeheerders hebben hierover onlangs verkennend overleg gevoerd. Een interessant idee dat de discussie over de toekomst van ons pensioenstelsel een nieuwe impuls geeft. Ik ben zeer benieuwd wat u van deze gedachte vindt en nodig u van harte uit op zijn blog, of een van de vele andere interessante blogs op 10TALKS, te reageren. Door samen de discussie aan te gaan tillen wij deze uit boven het niveau van louter sturen op de dekkingsgraad. Voor pensioengerechtigden en deelnemers is herstel van de dekkingsgraad uiteraard zeer belangrijk. Maar het biedt geen structurele oplossing voor de toekomstbestendigheid van ons pensioenstelsel. Daarvoor is meer nodig dan het stijgen en dalen van de rentevoet of de UFR. Via KAS Selections, maar ook via ons online podium 10TALKS en presentaties tijdens congressen en andere bijeenkomsten, dragen wij graag aan deze discussie bij. Sikko van Katwijk, Raad van Bestuur KAS BANK

3 De spanning in een zorgveld door klanten met twee petten Kees Hamster, CFO Coöperatie VGZ Coöperatie VGZ is een zorgverzekeraar zonder winstoogmerk, die een actieve rol speelt in het slimmer organiseren van de zorg in Nederland. VGZ wijst haar klanten de weg naar goede zorg, op basis van kosten, kwaliteit en klantbeleving. Coöperatie VGZ telt ongeveer medewerkers die vanuit vijf locaties in Nederland de zorgverzekering uitvoeren voor in totaal 4,2 miljoen Nederlandse verzekerden. Het hoofdkantoor staat in Arnhem, vlakbij het centraal station. Naast het hoofdmerk VGZ heeft Coöperatie VGZ een aantal doelgroepmerken, waaronder IZA voor overheidsmedewerkers en UMC voor de medewerkers van academische ziekenhuizen. Daarnaast voert Coöperatie VGZ de zorg - verzekering uit voor enkele partners en volmachtbedrijven. Kees Hamster, Lid Raad van Bestuur Coöperatie VGZ UA Coöperatie VGZ realiseerde over 2012 een resultaat van 150 miljoen euro bij een omzet van 9,9 miljard euro. Hoe zou u de bedrijfscultuur bij Coöperatie VGZ omschrijven? Wij werken al sinds onze oprichting meer dan 200 jaar geleden in een coöperatieve ondernemingsvorm, dus dat zie je sterk terug in onze bedrijfscultuur. Werken en denken vanuit klantbelang zit bij ons echt in de genen, net als het besef dat je uitdagingen het beste in gezamenlijkheid kunt overwinnen. Dat zijn de authentieke krachten van de organisatie die wij koesteren. concurrentie en de ontwikkelingen in het veld voor te blijven. Enkele jaren geleden zijn wij daarom een cultuurprogramma gestart om ook deze waarden dieper in te bedden in onze organisatie. Daar beginnen wij nu de vruchten van te plukken. Wat is de strategische visie van VGZ op het behoud van de banden met haar klanten? Als coöperatie wordt onze license to operate primair bepaald door de tevredenheid van onze klanten over onze dienstverlening. De omvang van ons klantenbestand, resultaat en onze omzet zijn daar ondergeschikt aan. Onze Als klant willen zij een zo laag mogelijke premie, maar als patiënt zo goed mogelijke zorg. klanten houden daar ook zelf toezicht op via de ledenraad, het hoogste orgaan in onze organisatie. Een goede band met onze klanten is voor ons dus cruciaal. De uitdaging die wij daarbij te overwinnen hebben is dat De wereld om ons heen staat echter niet stil. Sinds de invoering van het nieuwe zorgstelsel in 2006 vraagt de samenleving in toenemende mate van ons dat wij onze verantwoordelijkheid nemen en resultaten laten zien bij het verbeteren van de zorg en het beheersen van de zorgkosten. Ook moeten wij ons zelf continu blijven verbeteren om de onze klanten twee petten dragen. Als klant willen zij een zo laag mogelijke premie, maar als patiënt zo goed mogelijke zorg. Daar zit een spanning tussen die voor klanten niet altijd makkelijk te begrijpen is. Het is aan ons om daar samen met hen en het zorgveld een optimale balans in te vinden. KAS Selections december

4 De financiële wereld ziet steeds strengere regelgeving op zich afkomen, zoals Solvency II. Hoe bereidt VGZ zich hierop voor en welke rol zou uw custodian hierin moeten spelen? VGZ heeft sinds 2011 een integraal Solvency II-programma en is in een ver gevorderd stadium met de implementatie daarvan. Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan de Hoe reageert VGZ op de financiële crisis in Europa? Zorgverzekeraars hebben, in tegenstelling tot andere grote financiële instellingen, niet bij de overheid hoeven aankloppen voor steun. Ook daarin herken je onze coöperatieve identiteit: het zit in onze aard om verstandig om te gaan met het vermogen van onze klanten en geen onverantwoorde risico s te nemen. rapportagestraat om invulling te geven aan Pillar III van Solvency II. Een belangrijk onderdeel van deze straat betreft het op geautomatiseerde wijze opstellen van de beleggingenrapportages en de beleggingsinformatie die nodig is voor het berekenen van de SCR 1. Voor alle beleggingen waarvan KAS BANK de beleggingsadministratie uitvoert, levert KAS BANK deze rapporten en informatie op conform een opgesteld datacontract tussen KAS BANK en ons. Wij moeten ons zelf continu blijven verbeteren om de concurrentie en de ontwikkelingen in het veld voor te blijven. Om die reden hebben wij al vrij vroeg in de crisis ons risicomanagement verder aangescherpt en een deriskingstrategie uitgevoerd op onze beleggingsportefeuille. Wij voeren een beleggingsbeleid dat primair gericht is op het in stand houden van ons eigen vermogen. Hoe denkt u dat de financiële sector er over 5 jaar zal uitzien? In het kort: stabieler, transparanter en meer gereguleerd. Financiële instellingen willen minder risico s nemen en krijgen daar ook minder ruimte voor. Dat zijn logische ontwikkelingen na alles wat wij de afgelopen jaren hebben meegemaakt, die hopelijk zullen bijdragen aan een herstel van vertrouwen. Wij verwachten van KAS BANK dat zij nu en in de toekomst haar administratieve organisatie en interne controleraamwerk dusdanig inricht dat zij in staat is om op efficiënte wijze, tijdig en betrouwbare rapportages op te kunnen leveren en tevens in staat is om zichtbaar verantwoording af te kunnen leggen over haar intern uitgevoerde controles aan VGZ en haar toezichthouders. Dit is van belang voor ons, omdat deze beleggingsinformatie belangrijke input is voor de berekening van de vereiste solvabiliteitsbuffers die we onder Solvency II aan moeten houden. Kees Hamster, CFO Coöperatie VGZ Kees Hamster maakt sinds 1 september 2013 deel uit van de Raad van Bestuur van Coöperatie VGZ. Hij is de opvolger van Maurice Oostendorp, die eerder dit jaar de overstap maakte naar SNS REAAL. Kees Hamster is afkomstig uit de interne organisatie van Coöperatie VGZ, waar hij de afgelopen vijf jaar de functie van Financieel Directeur vervulde. 1 Solvency Capital Requirement 4 KAS Selections december 2013

5 Ronde tafel Kijken in de Spiegel Op 21 mei 2013 presenteerde een breed samengestelde werkgroep haar rapport Kijken in de Spiegel. Dit in opdracht van Transparency International Nederland vervaardigde rapport doet de werkgroep aanbevelingen om tot een beter pensioenbestuur te komen. Met haar dienstverlening aan pensioenfondsen richt KAS BANK zich specifiek op ondersteuning van besturen op dit gebied. In dat verband organiseerden wij op 17 september en name tot uiting in een verwachtingen-, standaarden- en performancekloof. De besturen staan voor de uitdaging deze kloven te dichten. De werkgroep geeft daartoe geen kant en klare recepten. Wel heeft zij een aantal dilemma s geformuleerd met betrekking tot de governance, de belangenafweging en de uitvoering. Het bestuur dient zelf de afweging te maken. Om het bestuur daarbij te helpen heeft de werkgroep criteria opgesteld in de vorm van door het bestuur te formuleren policy beliefs en ijkpunten. 24 oktober twee rondetafelsessies over het rapport Kijken in de Spiegel. In dit artikel geven wij een korte samenvatting van de geanimeerde discussies op beide middagen. Aanleiding tot de opdracht van Transparency International Nederland aan de werkgroep zijn de sterk gewijzigde omstandigheden waar pensioenfondsen mee om moeten gaan en de hoge eisen die gesteld worden aan goed en transparant pensioenfondsbestuur. De sessies werden bezocht door in totaal 40 bestuursleden van verschillende pensioenfondsen en stonden onder voorzitterschap van Jean Frijns, voorzitter van de werkgroep Kijken in de Spiegel. Met betrekking tot de governance werd algemeen vastgesteld dat de bestuurders van het fonds het vertrouwen en respect van de stakeholders zelf moeten verdienen. Centraal stond de vraag hoe besturen moeten omgaan met hun wettelijke plicht in onduidelijke situaties (dilemma s). Volgens het rapport is een vertrouwenskloof ontstaan tussen de pensioenfondsen en hun stakeholders. Dit komt met Dit kan door beter te communiceren naar en op een transparante manier verantwoording af te leggen aan de deelnemers. Bijvoorbeeld, als werkgevers en werknemers in de cao afspreken om veranderingen aan te brengen in het pensioenreglement, moet aan de deelnemers duidelijk worden gemaakt hoe het bestuur deze veranderingen beoordeelt en of deze passen binnen de geformuleerde policy beliefs. Het pensioenbestuur voert dus niet alleen de besluiten uit maar beoordeelt vooraf of deze passend zijn, zowel voor gepensioneerden als actieven. Uiteraard is realisme op zijn plaats: als de AOW uitkering wijzigt, dan is dat een politiek besluit en een gegeven voor het bestuur. Bij de belangenafweging ging de discussie voornamelijk over de evenwichtige belangenbehartiging over de generaties. KAS Selections december

6 Jongeren willen liever een compleet contract zodat zij weten waar zij in de toekomst recht op hebben. Dat is lastig, want wat nu een compleet contract is, is dat in de toekomst niet informeren. Daarvoor moet het bestuur voldoen aan de best practices op het gebied van governance, transparantie en verantwoording. voor de volle 100%. Opgemerkt is dat compleetheid veel verder gaat dan kortings- en indexatieregels. Want wat te doen bij jongeren die tussentijds ervoor kiezen een aantal jaren als zzp-er te werken? Voor deze groep is het huidige contract erg nadelig en niet in de geest van een compleet en fair contract. De rondetafelsessies werden samengevat door Albert Röell, voorzitter Raad van Bestuur KAS BANK en lid van de werkgroep van Transparency International Nederland, met de opmerking dat pensioenfondsbesturen met een rechte rug keuzes moeten maken. Het spoor is gelegd maar de pensioenfondsbestuurders zijn de machinisten die het traject Een ander belangrijk discussiepunt was de rol van de vermogensbeheerders in relatie met de bestuurlijke verantwoordelijkheid. Bestuurders dragen weliswaar de verantwoordelijkheid maar kunnen niet zelf alle feiten verzamelen op basis waarvan zij een besluit nemen. zelf verder moeten afleggen. KAS BANK biedt ter ondersteuning graag ons kantoor op de Nieuwezijds Voorburgwal aan als tussenstation op weg naar uw bestemming. U kunt hier uw jaarlijkse bestuursvergadering laten plaatsvinden. Daarvoor zijn heldere rapportages en monitoring tools vereist. Een aanzienlijk deel van de aanwezige bestuurders heeft (of overweegt dat te doen) deze taak daarom uitbesteed aan een onafhankelijke derde partij. U kunt het volledige rapport Kijken in de Spiegel downloaden via de website van Transparency International Nederland, Uitbesteding als dilemma kwam vooral ter sprake bij de discussie over de-risking en de kosten van het vermogensbeheer. Wel of niet de-risken heeft invloed op het risicoprofiel van een pensioenfonds. De deelnemers zullen duidelijk geïnformeerd moeten worden over de keuzes in deze van het bestuur. Hetzelfde geldt voor uitbesteden van het vermogensbeheer. Door de keuze voor een vermogensbeheerder en zijn mandaat zo transparant mogelijk te maken kan het bestuur haar Om het proces van besluitvorming transparant te maken heeft de werkgroep een spoorboekje ontwikkeld, waarlangs een zorgvuldige besluitvorming mogelijk is en het bestuur in de toekomst kan uitleggen waarom een bepaald besluit onder de toen geldende omstandigheden is genomen. verantwoordelijkheid nemen richting stakeholders. Daarbij gaat het niet zozeer om de vraag of de betaalde fees wel rechtvaardig zijn ( het zijn allemaal graaiers ), maar vooral om de vraag of de keuze past binnen het beleid van het fonds zelf. Door helder te communiceren over het beleid en de gemaakte keuzes kan de vertrouwenskloof met de deelnemers worden overbrugd. Met name voor bestuurders van kleinere en middelgrote fondsen is dit een belangrijke ondersteuning voor hun bestuurlijke verantwoordelijkheid. Om geen speelbal te worden van de politiek moeten de besturen sterk in hun schoenen staan. De pensioendiscussie wordt nu voor een groot deel gevoerd over de hoofden van de pensioenfondsbestuurders heen. Als het bestuur een duidelijk beleid definieert kan zij de deelnemers beter Spoorboekje : Proces van besluitvorming 1 Vraagstuk / voorliggend besluit Stel dilemma vast + 2 Policy Beliefs Bepaal het beleidskader waarbinnen de afweging moet worden gemaakt. + 3 IJkpunten Zijn principes waaraan de afweging in het concrete dilemma kan worden getoetst = 4 Resultaat Besluitvorming 6 KAS Selections december 2013

7 Defined Ambition als derde weg NAPF 2013 Conference in Manchester Van 15 tot en met 17 oktober was een delegatie van KAS BANK UK Branch met een eigen stand aanwezig op de jaarlijkse conferentie van de National Association of Pension Funds (NAPF), dit jaar in Manchester. De driedaagse conferentie werd bezocht door een record aantal van meer dan 1550 professionals uit de pensioensector en bijna 500 afgevaardigden van Britse pensioenfondsen. Tot de gastsprekers behoorden onder meer Steve Webb, de Britse minister voor Pensioenen, en invloedrijke personen als de econoom Robert Peston en oud-politicus Michael Portillo. Zij bespraken diverse actuele zaken, zoals Defined Ambition via risk-sharing alsook de door regelgeving en wijzigende marktomstandigheden ingezette veranderingen in de pensioensector. Waar komt de aandacht voor DA vandaan? Het huidige pensioenstelsel biedt zowel werkgevers als werknemers weinig smaken. Er kan gekozen worden tussen Defined Benefit (DB) of Defined Contribution (DC). DB-regelingen hebben het zwaar. Bij veel pensioenfondsen is sprake van onderfinanciering en het stelsel kan door de demografische ontwikkelingen op den duur onbetaalbaar worden. Het pensioendebat spitst zich dan ook steeds meer toe op de Defined Ambition (DA) is gebaseerd op het concept van vraag: welke schouders moeten het meeste risico dragen? risicodeling. Het zou een meer uitgebalanceerde structuur bieden dan een pure Defined Benefit of Defined Contributionregeling. DA biedt daarmee een derde weg tussen een DB en DC-regeling in. Op de beursvloer stonden stands van de deelnemende instellingen, waaronder banken, beleggingsfondsen, vermogensbeheerders en vakbladen voor de pensioensector. KAS Selections december

8 Duidelijkheid over Solvency II De focusgebieden vanuit EIOPA zijn: Governance ORSA based forward looking assessment of the undertaking s own risks Pre-application of internal models Reporting Meir Elmaliah, Accountmanager Institutional Services Tot 1 januari 2016 hebben we te maken met de zogenoemde De Preparatory Guidelines. De Preparatory Guidelines zullen vanaf 1 januari 2014 van kracht zijn. In de voorbereidende fase is EIOPA van mening dat het rapporteren van één kwartaal (Q3) voldoende moet zijn voor de voorbereidingen Na veelvuldig uitstel lijkt het erop alsof er nu toch echt een definitieve implementatiedatum voor Solvency II is vastgesteld. De Europese commissie spreekt van een laatste uitstel tot 1 januari Om de rechtszekerheid te garanderen en een juridisch vacuüm te voorkomen mogen er ook geen aanpassingen meer zijn in de omzettings- en toepassingsdata. Anders ontstaat een situatie waarin de Solvency I wetgeving op Solvency II. Zeker gelet op de verplichte day-1 reporting, de initiële rapportage op ingangsdatum van Solvency II. Daarnaast is de intentie van EIOPA om de jaarrapportages in de voorbereidende fase slechts eenmaal verplicht te stellen. De deadline daarvan is met twee weken verruimd. Voor de solo rapportages (werkmaatschappijen) geldt een deadline van 22 weken na jaareinde, voor groepsrapportages is dat 28 weken na jaareinde. op nationaal niveau niet meer van kracht is, terwijl Solvency II nog niet is ingevoerd. Geen wenselijke situatie. De European Insurance and Occupational Pensions Authority (EIOPA) heeft eind september 2013 de definitieve richtlijnen ter voorbereiding op Solvency II gepubliceerd. Tijdens de voorbereidende fase hoeven met betrekking tot de assets ook slechts het AS-D1 (Investments Data) en AS-D2O (Derivatives Data) rapport ingediend te worden bij de toezichthouder. Dat betekent helaas niet dat andere asset gerelateerde data niet nodig zijn in deze fase. Deze data hebben ook nog een duidelijke rol bij het berekenen van de Solvency Capital Requirement (SCR). De intentie van EIOPA is om de jaarrapportages in de voorbereidende fase slechts eenmaal verplicht te stellen. KAS BANK zal daarom in samenspraak met haar Solvency II klanten blijven werken aan het optimaliseren van de asset datastroom ten behoeve van Solvency II. Doel is om gezamenlijk tijdig, kwalitatief en volledig Solvency II compliant te zijn. Deze richtlijnen zullen door de nationale overheden moeten worden opgenomen in de nationale wetgeving. Dit zullen ook de punten zijn waarover verzekeraars moeten rapporteren aan DNB. 8 KAS Selections december 2013

9 Een nieuw tijdperk voor Alternative Investment Fund managers Met de Alternative Investment Fund Managers Directive (AIFMD) introduceert de Europese Commissie ambitieuze hervormingen op het gebied van investment management. Één van de gevolgen van de AIFMD is dat de beheerder van een alternatieve beleggingsinstelling een onafhankelijke bewaarder moet aanstellen. Dat maakt de selectie van geschikte getreden. Voor een AIFMD vergunningaanvraag moet de beheerder van een Alternative Investment Fund (AIF) kunnen aantonen dat er aan de eisen van de richtlijn ten aanzien van een integere en beheerste bedrijfsvoering is voldaan. Verder moet de AIF beschikken over een risicomanagement functie. Het risicomanagement moet ook periodiek getoetst worden. (sub-)custodians door KAS BANK tot een belangrijk proces. Het is niet meer mogelijk om een AIF te beheren zonder een vergunning, wat voorheen onder de Wft toezicht wel De AIFMD heeft als doel om een geharmoniseerd EU-kader voor het toezicht op beheerders van alternatieve beleggingsinstellingen tot stand te brengen. De monitoring van de risico s voor beleggers is hierbij een essentieel onderdeel. De AIFMD verplicht fondsen en beheerders inzicht te verschaffen in wat zij doen en hoe zij dat doen, wat de transparantie verhoogt. Hierdoor zijn ook de fondsen onderling beter te vergelijken. De verhoogde transparantie en ingebouwde zekerheden zullen de eindbelegger beter beschermen. Toepassing en gevolgen van de AIFMD De AIFMD heeft een grote impact op beleggingsinstellingen die hun fondsen aanbieden in Europa. De richtlijn vergroot de reikwijdte van beleggingsinstellingen die onder toezicht mogelijk was. Voor de belegger biedt dit meer zekerheid. Voor Nederland geldt dat 100 fonds-beheerders, die momenteel niet gereguleerd zijn, onder de AIFMD zullen vallen, en ongeveer 70% van de 120 gereguleerde fondsbeheerders daardoor beïnvloed zullen worden. De bewaarder De AIFMD schrijft voor dat een onafhankelijke bewaarder aangesteld moet worden die verantwoordelijk is voor de toezicht- en controle taken, die hij primair uitvoert in het belang van de deelnemers in het fonds. Een andere belangrijke eis is dat de fondsmanager (AIFM) in control moet zijn met betrekking tot de risico s en het liquiditeitsbeheer. In Nederland valt de bewaarder onder het toezicht van de AFM. komen te staan aanzienlijk. Voor het eerst zullen de activiteiten van alternatieve beleggingsinstellingen op Europees niveau gereguleerd worden. De AIFMD geldt voor alle beheerders van beleggingsinstellingen die zich niet kwalificeren als Undertakings for Collective Investment in Transferable Securities (UCITS). Dit houdt in dat vele non-ucits vanaf heden onder toezicht komen te staan. Dit betreft, vrijstellingen daargelaten, private-equity fondsen, hedgefondsen, vastgoed- en overige Het takenpakket van de AIFMD-bewaarder is aanzienlijk anders dan die van de oude Wft-bewaarder. Hij krijgt een groter takenpakket en is aansprakelijk voor verlies van financiële instrumenten, tenzij er sprake is van overmacht. Ook moet de bewaarder kasstromen op de rekeningen van het fonds controleren en reconciliëren, het in bewaring nemen van activa en/of eigendomsverificatie en registratie van bepaalde activa, en specifieke toezichtstaken uitvoeren. non-retailfondsen. Hiermee wordt een onafhankelijk toezicht op de beheerder In Nederland is de AIFMD geïmplementeerd in de Wet op het financieel toezicht (Wft) en op 22 juli 2013 in werking en het fonds gecreëerd, wat de kans op problemen bij beleggingsfondsen moet voorkomen. De bewaarder mag KAS Selections december

10 hierbij alleen de functie van het in bewaring nemen van activa uitbesteden aan een derde partij. Aangezien de bewaarneming van de activa dan plaatsvindt door een belangrijke criteria. Alleen die providers die aan onze strenge eisen voldoen, komen in aanmerking om als (sub)custodian op te treden voor KAS BANK. (externe) custodian, zal de custodian en eventueel haar sub-custodians moeten voldoen aan eisen zoals gesteld in de AIFMD. De bewaarder zal hierop toezicht houden. Monitoring Om te zorgen dat KAS BANK in control is over haar custodynetwerk monitoren wij de keten continu, onder andere door due diligence onderzoek, een eigen Agent Bank Survey KAS Trust als AIFMD bewaarder KAS BANK heeft een unieke positie in de markt door de scheiding van de taken van de bewaarder en die van de custodian. KAS Trust & Depositary Services B.V. (KAS Trust) is een onafhankelijke dochter van KAS BANK met een zelfstandig bestuur. Als neutrale partij handelt KAS Trust niet voor eigen rekening en beheert geen beleggingsinstellingen. Hierdoor garandeert zij dat de belangen van de deelnemers optimaal gewaarborgd blijven. Custodian netwerk Voor de goede uitvoering van de functie van bewaarder zijn een goede beleggingsadministratie en een betrouwbare custodian essentiële voorwaarden. KAS Trust werkt met KAS BANK als preferred custodian. De samenwerking is echter geen noodzakelijkheid. Als klanten een andere custodian willen, hanteert KAS Trust een duidelijke acceptatieprocedure voor deze custodian (en haar subcustodians). (ABS), prijs en service benchmarking, en risico- en credit rating analyse. Een belangrijk onderdeel van deze monitoring is ons due diligence proces. KAS BANK voert jaarlijks een due diligence onderzoek uit om te controleren of ons netwerk van (sub) custodians nog aan onze standaarden én aan de eisen van de AIFMD voldoet. Dit is natuurlijk mede in het belang van onze klanten. Het onderzoek vindt plaats in de vorm van een questionnaire. De vragen en de kaders voor de beoordeling van de antwoorden worden door de betrokken afdelingen binnen KAS BANK vastgesteld. Zij toetsen de questionnaire aan o.a. de AIFMD. Vervolgens wordt de ingevulde questionnaire beoordeeld aan de vooraf gestelde kaders ten aanzien van onder andere betrouwbaarheid en asset safety. Als het antwoord van de (sub)custodian niet voldoet aan de gestelde kaders, zal er aanvullende toelichting gevraagd worden. Om de kwaliteit van de due diligence rapportage te waarborgen heeft KAS BANK in het hele proces een functiescheiding tussen registreren en controleren geïmplementeerd. Selectie van providers Door de AIFMD wordt het inzichtelijker waar de custodian en haar netwerk aan moeten voldoen. Alle betrokken partijen hebben hier baat bij. KAS BANK neemt haar verantwoordelijkheid serieus en heeft transparantie hoog in het vaandel staan. Onze kennis en ervaring maakt dat wij een AIFMD compliant marktpartij zijn. Om onze klanten te verzekeren van het hoogste niveau van kwaliteit en veiligheid, stellen Verder worden de (sub)custodians gemonitored via onze jaarlijkse Agent Bank Survey. De ABS bestaat uit twee delen, namelijk een performance analyse en een technische analyse. Hiermee wordt de kwaliteit van de technische processen getoetst, maar ook of de afspraken in de overeengekomen Service Level Agreement naar behoren worden nageleefd. wij hoge eisen aan ons netwerk. Doel van het selectie- en monitoring proces is het vinden van een sub-custodian die het beste past bij de behoeften van Langs deze weg wordt de veiligheid en kwaliteit van ons sub-custodian netwerk gegarandeerd. onze klanten. Daarvoor hanteren wij een uitgebreide lijst van eisen. Betrouwbaarheid (rating), asset safety (scheiding van vermogens), lokale aanwezigheid en kennis van de markt, strategische fit en concurrerende prijzen zijn daarbij 10 KAS Selections december 2013

11 Words from Wiesbaden Investmentfondstage in Frankfurt Eurocrisis en regelgeving houden de gemoederen bezig Op 25 en 26 september kwamen vermogensbeheerders, institutionele beleggers en consultants weer bijeen in Frankfurt op de Investmentfondstage georganiseerd door de Duitse krant Börsen - Zeitung. De toespraken en discussies richtten zich voornamelijk op de regelgevende uitdagingen, de beleggingsmogelijkheden, de lage rente en de economische achtergrond. Deze zorg werd gedeeld door Clemens Fuest, voorzitter van het Center for European Economic Research in Mannheim en lid van de Wetenschappelijke Adviesraad van het federale ministerie van Financiën. Hij bekritiseerde dat de ECB te ver is gegaan in het redden van de euro. Naar zijn mening waren de voorwaarden van de aankoop van staatsobligaties een ernstige vergissing. Om haar onafhankelijkheid te bewaren zou de ECB slechts selectief moeten ingrijpen. Fuest vindt het bankensysteem nog steeds broos, en de positieve ontwikkelingen op de markten bedriegelijk, omdat die alleen te danken zijn aan de interventie van de ECB medio Naar zijn mening kan de eurozone slechts worden gestabiliseerd als toekomstige staats- en bankfaillissementen niet langer taboe zouden zijn. Tijdens de Investmentfondstage hielden Frank Vogel, Managing Director en Hans-Peter Bauder, Hoofd Verkoop Asset Services van KAS BANK German Branch een presentatie over de eisen van de wholesale effectenmarkt en hoe deze kunnen worden ingevuld door de kleinere boutique dienstverleners ten opzichte van mondiale spelers. De openingstoespraak werd gehouden door de voormalige ECB hoofdeconoom Jürgen Stark, die waarschuwde voor een fiscale unie. De federale regering in Berlijn zou verdere concessies met betrekking tot een fiscale unie op verzoek van andere eurolanden niet meer mogen aanvaarden. In plaats van een samenhangend concept om de eurocrisis te bestrijden schept een ficale unie maar verwarring. Hij was teleur-gesteld dat onderwerpen als de eurocrisis en het Europese beleid nauwelijks meer een rol in de Duitse verkiezingscampagne van de grote partijen speelden en waarschuwde dat een verdere escalatie van de crisis niet kan worden uitgesloten. KAS Selections december

12 Mitigatie van systeemrisico s door invoering EMIR Euroforum Tijdens de Euroforumdagen op 1 en 2 oktober lag de nadruk vooral op de solidariteit en houdbaarheid van het pensioenstelsel en de deskundigheid van het pensioenfondsbestuur. Mark Schilstra gaf een presentatie over EMIR en het verlagen van het systeemrisico, waarbij hij aangaf wat de verantwoordelijkheden voor pensioenfondsen zijn en dat derivaten kleven inderdaad grote risico s, met name tegenpartijrisico en operationeel risico. EMIR wil die risico s mitigeren door meer transparantie en beperking van het tegenpartijrisico. Dat wordt bereikt door de introductie van een centrale tegenpartij, verscherpte onderpandeisen, invoering van handelsplatformen en de melding van transacties aan een transactieregister. transparantie in prijsvorming, een winstpunt voor pensioenfondsen is. Voor pensioenfondsen heeft EMIR met name consequenties op het gebied van onderpand (margin). De verplichting om initial margin te storten legt een extra beslag op de liquiditeiten van pensioenfondsen. Dat vraagt extra aandacht door pensioenfondsen voor liquiditeitsplanning en collateral management. Het verplicht melden van transacties aan de Trade Repository brengt eveneens veel extra werk met zich mee. KAS BANK kan een groot deel van die werkzaamheden voor pensioenfondsen verzorgen. EMIR en speculatie, tegenpartijrisco en (in)transparantie. Mark Schilstra, Managing Director Client Management. Mark Schilstra besprak op de tweede dag van het Euroforum op 2 oktober de impact van EMIR (European Markets Infrastructure Regulation) en de consequenties en bereikt door verantwoordelijkheden voor pensioenfondsen. Kort gezegd wil EMIR via wet- en regelgeving de transparantie en risicomanagement op gebied van derivaten verbeteren. Derivaten worden over het algemeen gebruikt voor hedging, speculatie en arbitrage en diversificatie in de beleggingsportefeuille. Na de crisis van 2008 is het gebruik van derivaten aangewezen als één van de oorzaken van de wereldwijde financiële systeemcrisis. Aan de handel in 12 KAS Selections december 2013

13 Kostenanalyses zijn nuttig en noodzakelijk IPNederland BeleggersBeraad Asset alloctie en kostentransparantie stonden centraal tijdens het IPN BeleggersBeraad congres op 10 oktober. Mark van Weezenbeek, Head of Sales & Business Development bij KAS BANK, besprak de voren komen dat herbalanceren van de portefeuille of het switchen van vermogensbeheerder geld kost. Geen reden om het niet te doen, maar de impact van deze beslissingen op het kostenniveau wordt in ieder geval zichtbaar. noodzaak van kostentransparantie bij pensioenfondsen. Hij gaf aan dat kostenbeheersing begint bij het inzicht krijgen in de aard en de omvang van de kosten. Een derde mogelijkheid is om de kostenanalyses te koppelen aan de vraag of er alternatieven zijn voor de gemaakte kosten of dat er wellicht efficiencyverbeteringen mogelijk zijn. Uit een door KAS BANK uitgevoerde uiteenrafeling van kosten blijkt dat de kosten voor gelijksoortige transacties sterk uiteen kunnen lopen. Één van de verklaringen is dat bij sommige transacties flink wat basispunten opgaan aan research door vermogensbeheerders. Deze kosten worden verwerkt in de premies. Dat is gebruikelijk en legitiem maar pensioenfondsen doen er goed aan dat mee te nemen in hun analyse van de prestaties van de vermogensbeheerders. Kostenanalyses zijn dus nuttig en noodzakelijk. Maar analyses kosten ook geld, of zij nu intern of extern worden uitgevoerd. Onderzoek leidt ook niet automatisch tot kostendalingen. Wisselen van vermogensbeheerder gaat Mark van Weezenbeek, Managing Director Sales & Business Development. Voor een goed inzicht moet duidelijk zijn welke kosten bijvoorbeeld niet gratis. Uitvoeringskosten precies vergeleken worden. Kostenbeheersing begint dus bij inzicht krijgen in de aard en omvang van de kosten. Dat kan op verschillende manieren. Het fonds kan de kosten Pensioenbeheer Vermogensbeheer Transactiekosten vergelijken met andere aanbieders van pensioenregelingen maar dat is een beetje appels met peren vergelijken. Een fonds met bijzondere en complexe regelingen maakt onvermijdelijk meer kosten. Sommige fondsen kiezen daarnaast voor prestatieafhankelijke vergoedingen die daardoor flink duurder kunnen zijn. Pensioenbestuurders zullen dit proces moeten sturen en monitoren. Online inzage in de kostenontwikkeling, bijvoorbeeld via de Pension Monitor van KAS BANK, is daarbij een belangrijk hulpmiddel. Richting deelnemers moet ook actief over de kosten worden gecommuniceerd. Ook deze kosten Een tweede, meer actieve methode is het budgetteren van horen in het kostenbudget opgenomen te worden. de kosten. Door eerst doelen voor het beheersen van de kosten te bepalen kan op basis daarvan een budget worden opgesteld. Door de kosten duidelijk te alloceren zal o.a. naar KAS Selections december

14 Investeer in waar je verstand van hebt Teslin Capital Management BV, opgericht in 1991, investeert in kleine en middelgrote beursgenoteerde bedrijven in Nederland en andere Europese landen. De directie heeft een aantal taken uitbesteed bij onafhankelijke partijen, waaronder KAS BANK die administratie en depotbank taken uitvoert. Over het waarom en hoe van de beleggingsfilosofie van Teslin spraken wij met Maarten Hartog, één van de drie directeuren van Teslin Capital Management BV. Maarten is tevens fondsmanager van de fondsen Todlin en Darlin. Wat is de strategie en focus van uw bedrijf? De essentie van Teslin is dat wij ons richten op verantwoorde waardecreatie op de lange termijn en wij stellen ons als mede-eigenaar op als een actieve en betrokken aandeelhouder. Uiteraard is ons doel het creëren van waarde voor onze aandeelhouders. Als wij investeren doen wij dat voor de langere termijn, soms wel 20 jaar, en wij doen dat met de openheid die hoort bij een beursgenoteerde onderneming. Maarten Hartog, Directeur Teslin Welke marktontwikkelingen zijn op dit moment van belang voor Teslin? De wijzigingen in de wet- en regelgeving zorgen voor continue veranderingen in de markt. Ik zie steeds meer een scheiding ontstaan tussen actief beheerde fondsen, zoals bij Teslin, en passief beheerde fondsen via indextrackers. Het Wij willen weten en begrijpen wat een bedrijf doet. middensegment zal langzamerhand verdwijnen. Onze fondsmanagers stellen zich ook op als betrokken langetermijn aandeelhouders. Daarbij vertrouwen wij op onze eigen onafhankelijke analyses en constructieve persoonlijke relaties met de deelnemingen. Een andere ontwikkeling is de roep om kostentransparantie. Bij actief beheer horen hogere kosten dan bij passief beheer. Wij volgen onze investeringen zeer actief. Het is aan ons om te blijven bewijzen dat dit op lange termijn lonend is. Bij Bij de selectiecriteria voor beleggingen staan corporate governance en fatsoenlijk ondernemen centraal. Wij kijken ook sterk naar het management en de houdbaarheid van het verdienmodel van een onderneming. Verder geloven wij sterk in transparantie. Met onze investeerders communiceren wij zo open en transparant mogelijk, zowel over de prestaties van de fondsen als over de kostenstructuur. Het gaat niet om winst op korte termijn maar om langdurig waarde creëren. Onze filosofie spreekt institutionele inveerders aan, maar ook ondernemers en familiebedrijven. Voor één familie beheren wij een mandaat. Teslin is het helder hoe de management fee en de bonusstructuur in elkaar zit. Er zijn geen kick backs en de beheerkosten zijn puur voor het beheer. Wij zitten ook zelf met een deel van ons vermogen in de fondsen. Waarom ligt de focus van Teslin op mid en small caps in Nederland? Omdat dat het beste past bij onze beleggingsfilosofie. Wij hebben gekozen voor een geconcentreerde portefeuille van goed groeiende bedrijven in niche markten waarin zij bijna marktleider of de marktleider zijn. Onze risicospreiding 14 KAS Selections december 2013

15 berust niet op veel participaties en een periodieke herschikking van de portefeuille, maar juist op onze kennis van de bedrijven waarin wij investeren. Darlin en Todlin zijn closed-end deelnemingenfondsen. Midlin is een open-end beleggingsinstelling die belegt in Nederland, maar ook in België, Duitsland en Frankrijk. Bij Midlin kun je via het fonds wekelijks toe- en uittreden en bij Todlin en Darlin worden vraag en aanbod door onze financiële partners bijeen gebracht. Via ons eigen netwerk komt ook veel vraag binnen naar de fondsen en is verhandelbaarheid nauwelijks een probleem. Wat is de reden dat u geen financials in portefeuille heeft? Dat heeft ook te maken met onze beleggingsfilosofie. Wij willen een bedrijf door en door begrijpen. In onze ogen zijn banken moeilijk te doorgronden qua balans en risico s. Zij zijn (nog) niet transparant genoeg. Misschien dat wij financials gaan heroverwegen als zij terugkeren naar hun nutsfunctie, het aantrekken en uitzetten van geld. Naast financials hebben wij ook biotech bedrijven en vastgoed uitgesloten. Biotech is voor ons te speculatief. Van de honderden start-ups moet je maar afwachten of de kip met de gouden eieren er tussen zit. En vastgoedfondsen zijn er al genoeg. Sinds juni vorig jaar hebben wij zelf wel een agrarisch vastgoedfonds van hectare met grond in pacht en erfpacht opgericht. Waarom heeft u gekozen voor centralisatie van custody en administratie bij KAS BANK? Om meerdere redenen. Ten eerste is centralisatie efficiënter. gebeurt. Met Midlin zaten wij in het verleden al bij KAS BANK als administrateur en depotbank. Wij zijn toen overgestapt naar een andere aanbieder maar die kwam geleidelijk aan in andere, niet-nederlandse handen. Dat zagen wij niet zitten. KAS BANK 2.0, zo noem ik dat maar, kwam toen als meest aantrekkelijke aanbieder uit de bus. Wat is voor u de impact van AIFMD? Welke voordelen ziet u in een AIFMD vergunning? Die is behoorlijk groot, al is het maar omdat de impact juist niet altijd even duidelijk is. De regels van de AIFMD zijn in mijn ogen niet altijd consistent en zelfs tegenstrijdig. Maar de ondoorgrondelijkheid van de regelgeving gaan wij niet met elkaar oplossen, wij hebben het er maar mee te doen. Van de AIFMD zelf schrikken wij verder niet zo. Teslin staat al onder toezicht en wij hebben al een vergunning als beheerder van beleggingsinstellingen. Die vergunning wordt automatisch omgezet naar een AIFMD-vergunning. Het bijbehorende Europees paspoort kan handig zijn bij gesprekken met buitenlandse partijen die in één van onze fondsen willen investeren, zoals Duitse banken. Hoe denkt u dat de financiële sector er over vijf jaar uitziet? Ik kan niet spreken voor de hele financiële sector. Bij Teslin willen wij in ieder geval het vermogen onder beheer verder vergroten om een stabieler verdienmodel te creëren. In 1991 zijn wij begonnen met 30 miljoen gulden onder beheer, nu is dat 500 miljoen euro. Wij willen Nederlandse pensioenfondsen er bijvoorbeeld graag van overtuigen dat het beter is om om de hoek te investeren dan in teakhout ver weg. Het bespaart tijd en kosten. Ten tweede wilden wij graag in zee met een Nederlandse partij die het volledige spectrum aan diensten aanbiedt. Dat maakt het eenvoudiger om elkaar als partners verder te versterken en faciliteren. De stroom aan nieuwe wet- en regelgeving levert een hoop werk op. Onder de AIFMD moet een bewaarderfunctie worden ingevuld. Met KAS Trust Depositary Services hebben jullie de expertise daarvoor in huis. Bij het inrichten van de administraties van onze fondsen zijn jullie een goede gesprekspartner gebleken. Verder heeft KAS BANK zich de afgelopen jaren goed ontwikkeld op het gebied van klantgerichtheid. Het klinkt misschien ouderwets maar wij willen van iedere euro in de administratie weten wat er KAS Selections december

16 Dat is niet alleen beter voor de Nederlandse economie, het past ook in onze filosofie van betrokkenheid bij onze investeringen. Daar doen wij nu onderzoek naar met een aantal pensioenfondsen. Dat was overigens ook een reden om weer met KAS BANK in zee te gaan. Jullie zijn zeer actief en betrokken in de pensioensector en dat versterkt ons allebei. Nieuwe klanten Nederland Lokaal Bewind Paying agent Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Groothandel in Levensmiddelen Custody, beleggings- en financiële administratie, compliance, Maarten Hartog (1973) heeft zowel civiel als bedrijfsrecht gestudeerd in Leiden. Hij heeft zes jaar als advocaat in een ondernemingsrechtpraktijk gewerkt. In 2003 is hij bij performance en risk monitoring Providence Capital Tax reclaim CM Capital Markets Bolsa Settlement Services Teslin in dienst getreden en in 2007 is hij toegetreden tot de directie. Maarten is daarnaast lid van de juridische commissie van Eumedion. Tevens staat Maarten als compliance professional geregistreerd bij het Dutch Securities Institute. Teslin Capital Management BV beheert drie fondsen met ieder een eigen focus. Darlin neemt participaties van ten minste 5% in Nederlandse small caps. Todlin neemt belangen in Nederlandse micro en small caps met een beurswaarde tot 100 miljoen euro. Midlin belegt in Verenigd Koninkrijk Monarch Airlines Pension Scheme Custody, Settlement Services en FX Network Rail Pension Scheme Custody, Settlement Services en FX Britax Pension Scheme Custody, Settlement Services en FX Thorn Lightning Pension Scheme Custody, Settlement Services en FX Nederlandse, Duitse en ook andere Europese beursgenoteerde small en midcaps met een gemiddelde marktkapitalisatie van 500 miljoen euro. Dat kunnen ook kleinere belangen zijn. Daarnaast is er nog een agrarisch vastgoedfonds en beheert Teslin het mandaat van een familievermogen. Personalia Verenigd Koninkrijk 1 oktober William Rouse Sales & Business Development 16 KAS Selections december 2013

17 Beleggersbescherming een stapje verder MiFID II & MiFIR Beleggers die gebruik maken van de diensten van een beleggingsonderneming, zoals execution only of vermogensbeheer, genieten een bepaalde mate van bescherming onder de MiFID. De mate van bescherming is afhankelijk van de kwalificatie van de belegger. MiFID onderscheid drie categorieën beleggers: (i) niet-professionele beleggers, (ii) professionele beleggers en (iii) in aanmerking komende tegenpartijen. Een niet-professionele belegger geniet de hoogste bescherming; de in aanmerking komende tegenpartij geniet de laagste bescherming. Katharina Kralj, In dit artikel gaan wij in op de bescherming van beleggers, juriste KAS BANK waarbij wordt ingezoomd op complexe en niet-complexe producten en de execution only dienstverlening. Tot slot wordt de aanpassing van een lidstaat optie en de aanpassing Effecten) kwalificeert, worden onder MiFID II als complexe producten beschouwd. in de omgang met in aanmerking komende tegenpartijen door beleggingsondernemingen kort besproken. Complexe en niet-complexe producten De passendheidstoets houdt in dat indien een product voor een klant niet passend is, de klant gewaarschuwd moet worden. Niet-complexe producten onder MiFID II zijn onder meer aandelen die zijn toegelaten tot een gereglementeerde markt of MTF, obligaties die zijn toegelaten tot een gereglementeerde markt of MTF en geldmarktinstrumenten. De uitbreiding van het begrip complex product betekent dat de zorgplicht voor onder meer banken en andere financiële ondernemingen die execution only dienstverlening Het soort product dat als niet-complex wordt gezien, wordt door MiFID II ingeperkt. Aandelen, obligaties en andere financiële instrumenten die een derivaat behelzen, en obligaties en geldmarktinstrumenten die een structuur kennen die het moeilijk maakt voor de belegger om te begrijpen welk risico eraan verbonden is, vallen onder MiFID II richtlijnen, niet meer onder de categorie niet-complexe producten. ESMA zal richtsnoeren gaan ontwikkelen voor de beoordeling welke financiële instrumenten een structuur hebben die het moeilijk maakt voor de belegger om te begrijpen welk risico eraan verbonden is. Ook rechten van deelneming in een beleggingsinstelling die niet als een ICBE-beleggingsinstelling (Collectieve Beleggingen in aanbieden, wordt uitgebreid. Waarschuwingsplicht bij execution only diensten De hiervoor uiteengezette inperking van financiële producten die onder MiFID II als niet complex kwalificeren, heeft gevolgen voor de execution only dienstverlening. Dit betekent onder meer dat voor financiële producten waarvoor onder MiFID I geen passendheidstoets bestond, onder MiFID II onder de reikwijdte van deze toets komen te vallen. Kort gezegd houdt de passendheidstoets in dat indien een product voor een klant niet passend is, de klant (zowel niet-professionele als professionele beleggers) gewaarschuwd moet worden. KAS Selections december

18 Aanscherping lidstaatoptie Op grond van MiFID I hebben lidstaten de optie om MiFID niet toe te passen op kort gezegd beleggingsondernemingen die geen aan hun klanten toebehorende gelden en/of effecten aanhouden en uitsluitend orders ontvangen en doorgeven en daarover beleggingsadvies verstrekken, mits die activiteiten op nationaal niveau gereguleerd zijn. Nederland heeft van deze optie gebruik gemaakt door in de Vrijstellingsregeling Wet op het financieel toezicht bepaalde categorieën adviseurs vrij te stellen van de vergunningplicht (het zogenoemde nationaal regime). In aanmerking komende tegenpartijen MiFID II brengt nieuwe eisen met betrekking tot in aanmerking komende tegenpartijen. Onder in aanmerking komende tegenpartijen kunnen onder andere (beheerders van) beleggingsinstellingen, banken of brokers vallen. Beleggingsondernemingen (denk hierbij aan beleggingsadviseurs of vermogensbeheerders) moeten in hun relatie met in aanmerking komende tegenpartijen op loyale, billijke en professionele wijze optreden en tevens communiceren op een wijze die correct, duidelijk en niet misleidend is waarbij rekening moet worden gehouden met de aard van de in aanmerking komende tegenpartij en zijn bedrijfsactiviteiten. In MiFID II wordt deze optie aangescherpt waardoor van deze uitzondering slechts gebruik kan worden gemaakt indien aan minimaal een aantal in MiFID II opgenomen regels waaronder bepaalde gedragsregels wordt voldaan. Bijzonder is dat een lidstaat die van deze optie gebruik wil maken, er voor moet zorgen dat op deze beleggingsondernemingen het beleggerscompensatiestelsel van toepassing is. Stand van zaken De laatste versie van MiFID II & MiFIR is op 18 juni van dit jaar gepubliceerd. De vijfde triloog vergadering (Europese Commissie, Europees Parlement en Europese Raad) heeft op 9 oktober 2013 plaatsgevonden. De plenaire behandeling van MiFID II & MiFIR staat gepland op 10 december De verwachting op dit moment is dat MiFID II & MiFIR in 2015 in werking zullen treden. De achtergrond van deze aanscherping is dat de Europese Commissie van oordeel is dat identieke bescherming van beleggers in de Europese Unie van groot belang is. 18 KAS Selections december 2013

19 Global Custody Netwerk Nieuws Europa België - Beleggingsfondsen zonder Europees paspoort onderhevig aan nieuwe belasting op spaargeld De nieuwe Belgische belasting op spaargeld is op 1 juli 2013 in werking getreden. Het heeft betrekking op debt funds (beleggingsfondsen met meer dan 25% belegd in schuldvorderingen) met en zonder Europees paspoort. Het belastbaar bedrag wordt berekend op basis van transacties op of na 1 juli 2013 inclusief de rente en samengestelde rente tussen 1 juli 2008 en 1 juli Indien het belastbaar bedrag niet bekend is, zal een standaard heffing van 3% worden toegepast op de geïnvesteerde waarde van obligaties ontvangen tussen 1 juli 2008 en 1 juli De FX futures zijn verhandelbaar van uur, de FX opties van Duitsland - Frankfurter Wertpapierbörse vermindert handelsaanbod De Frankfurter Wertpapierbörse (FWB) vermindert het handelsaanbod door overbodige producten uit de notering te halen. Op die manier wil FWB de kwaliteit van het handelsaanbod verhogen en de effectiviteit van het handelsproces voor de deelnemers en brokers vergroten. Per 16 december 2013 stopt FWB met de volgende activiteiten: Xetra International Market (XIM) Continuous Auction with Specialist op Xetra Duitsland - Eurex lanceert FX derivaten en opties op Euro- OAT- Futures Met ingang van 7 oktober 2013 heeft Eurex Exchange, de derivatentak van Deutsche Börse Group, zijn productaanbod uitgebreid met valutaderivaten (FX contracten) als Effecten die alleen verhandelbaar zijn op XIM, zijn met ingang van 16 december niet langer verhandelbaar op FWB. Alle andere effecten blijven verhandelbaar op de handelsplatformen van FWB: Börse Frankfurt of Xetra. beursgenoteerde producten. Eerder, op 10 september 2013, introduceerde Eurex ook al opties op Euro-OAT-Futures. Voorlopig biedt Eurex futures en opties aan in valutaparen: EUR/USD, EUR/GBP, EUR/CHF, GBP/USD, GBP/CHF en USD/ CHF. De meerderheid van de dagelijkse over-the-counter FX derivatenhandel vindt plaats in deze valutaparen. Duitsland/Rusland - Samenwerkingsovereenkomst tussen Moscow Exchange en Eurex Exchange voor FX derivatenhandel Moscow Exchange en Eurex Exchange hebben een samenwerkingsovereenkomst getekend voor de handel in vreemde valuta (FX) derivaten. Door deze samenwerking KAS Selections december

20 zal Eurex Exchange FX futures lanceren op Euro/Russische roebel en US Dollar/Russische roebel in Q Act (FATCA). De uitwisseling van informatie start op 1 januari Hongarije - Nationale Bank van Hongarije neemt toezichthoudende rol over van de Financiële Toezichthoudende Nederland - Geautomatiseerde meldingsservice voor aandeelhoudersvergaderingen Autoriteit Euroclear Nederland en Broadridge Financial solutions, Inc Na de goedkeuring door het Hongaarse parlement van de gewijzigde wet op de Nationale Bank van Hongarije (NBH) is per 1 oktober 2013 de Hongaarse financiële toezichthouder HFSA geïntegreerd in de NBH. NBH neemt alle taken over op het gebied van toezicht, consumentenbescherming en markttoezicht. bieden een automatische ISO-compliant notificatiedienstverlening aan voor aandeelhoudersvergaderingen in Nederland. Sinds 3 september 2013 kunnen Nederlandse en buitenlandse institutionele beleggers zich registreren voor notificaties van aandelen genoteerd aan NYSE Euronext Amsterdam en NYSE Alternext. Euroclear Nederland verzamelt informatie van emittenten en/of agenten over Luxemburg Automatische uitwisseling van informatie in kader FATCA algemene en buitengewone aandeelhoudersvergaderingen en verstuurt deze, in samenwerking met Broadridge, elektronisch naar Nederlandse en internationale investeerders. De dienstverlening is in lijn met de Europese Market Standards for General Meetings. Buiten Europa Argentinië Herziening belastingwetgeving voorgesteld De Administración Federal de Ingresos Públicos heeft aangekondigd dat zij een Herzieningswet wil indienen bij het Congres inzake de belastingen. Dit wetsvoorstel heeft betrekking op de aankoop, verkoop en overdracht van Luxemburg heeft een Intergovernmental Agreement (IGA) Model I getekend met de Verenigde Staten. Hiermee worden automatisch gegevens uitgewisseld tussen de fiscale autoriteiten in Luxemburg en de VS voor zover die betrekking hebben op de Foreign Account Tax Compliance bepaalde effecten en op dividenden. Momenteel zijn buitenlandse investeerders vrijgesteld van belasting op de inkomsten uit de verkoop van aandelen, eigendomsbewijzen, obligaties en andere waardepapieren. Het wetsvoorstel elimineert deze vrijstelling op de aankoop, 20 KAS Selections december 2013

DNB SEMINAR VERMOGENSBEHEER UITBESTEDING VERMOGENSBEHEER

DNB SEMINAR VERMOGENSBEHEER UITBESTEDING VERMOGENSBEHEER DNB SEMINAR UITBESTEDING Door: Oscar van Angeren I. Regulatory framework en II. Algemene contractuele aspecten 1 I. Regulatory framework Uitbestedingsregels pensioenfondsen: artikel 34 Pw en 12-14 BuPw.

Nadere informatie

Pensioen Een nieuwe wijze van rapporteren voor pensioenfondsen. Een nieuwe wijze van rapporteren voor pensioenfondsen

Pensioen Een nieuwe wijze van rapporteren voor pensioenfondsen. Een nieuwe wijze van rapporteren voor pensioenfondsen Een nieuwe wijze van rapporteren voor pensioenfondsen 14 De lijsten van pensioenfondsen met de hoogste en de laagste vermogensbeheerkosten die onder andere door Pensioen Pro en De Nederlandsche Bank (hierna:

Nadere informatie

2014 KPMG Advisory N.V

2014 KPMG Advisory N.V 02 Uitbesteding & assurance 23 Overwegingen bij uitbesteding back- en mid-office processen van vermogensbeheer Auteurs: Alex Brouwer en Mark van Duren Is het zinvol voor pensioenfondsen en fiduciair managers

Nadere informatie

Presentatie AIFMD Jeroen van Dijk

Presentatie AIFMD Jeroen van Dijk Presentatie AIFMD Jeroen van Dijk 24 mei 2011 INDEPENDENT INTERNATIONAL IN-BUSINESS Inhoudsopgave ANT Trust: AIFMD: - Korte introductie - Tijdslijnen - Wat is een AIF; vrijstellingen - Europees paspoort

Nadere informatie

Beleggingsovertuigingen. Stichting Pensioenfonds Openbare Bibliotheken

Beleggingsovertuigingen. Stichting Pensioenfonds Openbare Bibliotheken Beleggingsovertuigingen Stichting Pensioenfonds Openbare Bibliotheken Beleggingsovertuigingen De missie van het Pensioenfonds Openbare Bibliotheken (POB) is een toekomstbestendig en verantwoord pensioen

Nadere informatie

GEDRAGSCODE FUND GOVERNANCE

GEDRAGSCODE FUND GOVERNANCE GEDRAGSCODE FUND GOVERNANCE ACHMEA BELEGGINGSFONDSEN BEHEER B.V. Inleiding, statutair gevestigd te s-gravenhage (KvK nr. 8062738), beschikt over een vergunning als beheerder van beleggingsinstellingen,

Nadere informatie

Vereniging van Vermogensbeheerders & - Adviseurs. 23 september 2014. Alex Poel. Beleggingsbeleid

Vereniging van Vermogensbeheerders & - Adviseurs. 23 september 2014. Alex Poel. Beleggingsbeleid Vereniging van Vermogensbeheerders & - Adviseurs 23 september 2014 Alex Poel Beleggingsbeleid 1 Achtergrond 2 Dienstverleningsproces 3 Beleggingsbeleid 4 VBA Discussion Paper 5 Kanttekeningen discussion

Nadere informatie

Beleggingsbeleid in de bedrijfsvoering

Beleggingsbeleid in de bedrijfsvoering De Handreiking Kwaliteit Beleggingsbeleid in de praktijk 26 maart 2015 Alex Poel Beleggingsbeleid in de bedrijfsvoering 1 Achtergrond 2 Dienstverleningsproces 3 Beleggingsbeleid 4 Handreiking beleggingsbeleid

Nadere informatie

Fund Governance. Achmea Investment Management. Versie 3.0, november 2018

Fund Governance. Achmea Investment Management. Versie 3.0, november 2018 Fund Governance Achmea Investment Management Versie 3.0, november 2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Specifieke maatregelen fund governance structuur 3 2.1 Periodieke controle 3 2.2 Rapportage 3 2.3

Nadere informatie

FSMA_2016_12 dd. 4/08/2016

FSMA_2016_12 dd. 4/08/2016 FSMA_2016_12 dd. 4/08/2016 De richtsnoeren die in dit document aan bod komen, zijn van toepassing op de volgende ondernemingen (hierna "de gereglementeerde ondernemingen" genoemd): - de kredietinstellingen

Nadere informatie

FUND GOVERNANCE CODE VAN DELTA LLOYD ASSET MANAGEMENT N.V.

FUND GOVERNANCE CODE VAN DELTA LLOYD ASSET MANAGEMENT N.V. FUND GOVERNANCE CODE VAN DELTA LLOYD ASSET MANAGEMENT N.V. I. INLEIDING Doel Delta Lloyd Asset Management N.V. (DLAM) wenst de DUFAS Principles of Fund Governance na te leven. De onderhavige code heeft

Nadere informatie

Vermogensbeheerder institutioneel Ken uw cliënt

Vermogensbeheerder institutioneel Ken uw cliënt Vermogensbeheerder institutioneel Ken uw cliënt Beschrijving Met de invoering van de MiFID veranderen ook de eisen die aan financiële instellingen worden gesteld. Instellingen moeten aan deze eisen voldoen

Nadere informatie

Strategisch Pensioenmanagement

Strategisch Pensioenmanagement Strategisch Pensioenmanagement Strategisch Pensioenmanagement is samenbrengen. Strategisch Pensioenmanagement De belangrijkste taak van Strategisch Pensioenmanagement is ervoor te zorgen dat u in control

Nadere informatie

Algemeen. 6. Publicatie Priciples De meest actuele versie van deze Principles of Fund Governance is te vinden op www.gilissen.nl.

Algemeen. 6. Publicatie Priciples De meest actuele versie van deze Principles of Fund Governance is te vinden op www.gilissen.nl. FUND GOVERNANCE Algemeen 1. Compliance functie Een directielid van de Beheerder is aangesteld als Compliance Officer. Deze ziet toe op de correcte naleving van: (i) de Prospectussen van de TG Fondsen;

Nadere informatie

TOELICHTEND INFORMATIEMEMORANDUM. met betrekking tot het voorstel tot wijziging van het prospectus van

TOELICHTEND INFORMATIEMEMORANDUM. met betrekking tot het voorstel tot wijziging van het prospectus van TOELICHTEND INFORMATIEMEMORANDUM met betrekking tot het voorstel tot wijziging van het prospectus van Insinger de Beaufort European Mid Cap Fund N.V. 16 april 2014 I N H O U D 1. DOEL TOELICHTEND INFORMATIEMEMORANDUM

Nadere informatie

Kosten 14. Zijn er kosten verbonden aan de ontbinding? 15. Blijven de doorlopende kosten hetzelfde?

Kosten 14. Zijn er kosten verbonden aan de ontbinding? 15. Blijven de doorlopende kosten hetzelfde? Algemeen 1. Waarom wordt Robeco Duurzaam Aandelen N.V. gefuseerd? 2. Heeft het vertrek van de voormalige fondsmanager invloed gehad op het besluit tot fuseren? 3. Hoe zal de fusie worden uitgevoerd? 4.

Nadere informatie

INFORMATIE BELEGGINGSFONDSEN (NETTO) WERKNEMERS PENSIOEN

INFORMATIE BELEGGINGSFONDSEN (NETTO) WERKNEMERS PENSIOEN INFORMATIE BELEGGINGSFONDSEN (NETTO) WERKNEMERS PENSIOEN Informatie voor werkgevers Ingangsdatum 1 januari 2016 Als uw werknemer niet kiest voor een gegarandeerde uitkering wordt zijn premie belegd. Dit

Nadere informatie

Vrijstellingsregeling Wft. Grens vrijstelling van 50.000 naar 100.000 Aanbieders moeten een AFM-vergunning aanvragen voor 1 februari 2012

Vrijstellingsregeling Wft. Grens vrijstelling van 50.000 naar 100.000 Aanbieders moeten een AFM-vergunning aanvragen voor 1 februari 2012 Vrijstellingsregeling Wft Grens vrijstelling van 50.000 naar 100.000 Aanbieders moeten een AFM-vergunning aanvragen voor 1 februari 2012 In deze brochure leest u óf u iets moet doen en wat Charco & Dique

Nadere informatie

Vragen en antwoorden met betrekking tot de liquidatie van Robeco Life Cycle N.V.

Vragen en antwoorden met betrekking tot de liquidatie van Robeco Life Cycle N.V. Vragen en antwoorden met betrekking tot de liquidatie van Robeco Life Cycle N.V. Algemeen 1. Waarom wordt Robeco Life Cycle Funds N.V. geliquideerd? 2. Waarheen wordt het geliquideerde vermogen overgebracht?

Nadere informatie

Algemene Ledenvergadering VG SABIC IP

Algemene Ledenvergadering VG SABIC IP Algemene Ledenvergadering 15 april 2016 VG SABIC IP Gerard Rutten Algemeen Directeur DPS 2016-000103 In vogelvlucht. 1.DPS even voorstellen 2.Pensioenontwikkelingen in Nederland 2 DSM Pension Services

Nadere informatie

ONTWIKKELINGEN BELEGGINGSFONDSEN

ONTWIKKELINGEN BELEGGINGSFONDSEN ONTWIKKELINGEN BELEGGINGSFONDSEN Recent hebben zich verschillende relevante ontwikkelingen voorgedaan met betrekking tot beleggingsfondsen. Die ontwikkelingen komen hierin aan de orde. Ga direct naar een

Nadere informatie

Aandachtspunten voor vermogensbeheerders met een eigen aanbieder van beleggingsfondsen

Aandachtspunten voor vermogensbeheerders met een eigen aanbieder van beleggingsfondsen Aandachtspunten voor vermogensbeheerders met een eigen aanbieder van beleggingsfondsen Leidraad om marktpartijen richting en duidelijkheid te geven Publicatiedatum: December 2015 Laatste aanpassing: 3

Nadere informatie

Solvency voor pensioenfondsen. Actuariaatcongres 2011 VSAE Agnes Joseph

Solvency voor pensioenfondsen. Actuariaatcongres 2011 VSAE Agnes Joseph Actuariaatcongres 2011 VSAE Agnes Joseph Agenda Pensioenfondsen Huidig toezicht op Nederlandse pensioenfondsen Europees toezicht financiële instellingen Solvency II voor pensioenfondsen Tot slot: Aangekondigde

Nadere informatie

MiFID II- een overzicht

MiFID II- een overzicht Agenda 1. Inleiding MiFID II 2. MiFID II en de AFM 3. Onderwerpen toegelicht 4. Vragen 1. Inleiding MiFID II - achtergrond De MiFID staat voor de Markets in Financial Instruments Directive. Doel: bevorderen

Nadere informatie

Fiduciair Vermogensmanagement

Fiduciair Vermogensmanagement Fiduciair Vermogensmanagement 2 Bank Oyens & Van Eeghen Bank Oyens & Van Eeghen is een professionele vermogensmanager die vanuit een onafhankelijke positie diensten levert aan vermogende particulieren,

Nadere informatie

Nieuwsbericht. 22 januari Achmea Beleggingsfondsen Beheer B.V. Postbus KA AMSTERDAM.

Nieuwsbericht. 22 januari Achmea Beleggingsfondsen Beheer B.V. Postbus KA AMSTERDAM. Achmea Beleggingsfondsen Beheer B.V. Nieuwsbericht 22 januari 2010 Achmea Beleggingsfondsen Beheer B.V. Postbus 59011 1040 KA AMSTERDAM www.achmeabeleggingsfondsen.nl I N F O R M A T I E M E M O R A N

Nadere informatie

DUFAS Code Vermogensbeheerders. Algemene principes

DUFAS Code Vermogensbeheerders. Algemene principes DUFAS Code Vermogensbeheerders ref. 14_041 Algemene principes 1. Vermogensbeheerders handelen in het belang van hun klanten. 2. Vermogensbeheerders kennen hun klanten. 3. Vermogensbeheerders doen eerlijk

Nadere informatie

Amsterdam, 3 juli 2015. Betreft: Reactie VV&A aan MinFin inzake MiFiD II. Geachte heer, mevrouw,

Amsterdam, 3 juli 2015. Betreft: Reactie VV&A aan MinFin inzake MiFiD II. Geachte heer, mevrouw, Amsterdam, 3 juli 2015 Betreft: Reactie VV&A aan MinFin inzake MiFiD II Geachte heer, mevrouw, Namens de Vereniging van Vermogensbeheerders & Adviseurs (hierna: VV&A ) willen wij graag van de gelegenheid

Nadere informatie

MiFID voor kredietinstellingen Een introductie

MiFID voor kredietinstellingen Een introductie MiFID voor kredietinstellingen Een introductie NVB MiFID conferentie 24 november 2006 Els Deerenberg Agenda Doel MiFID Regels voor kredietinstellingen - organisatie - cliëntenclassificatie - gedragsregels

Nadere informatie

Wijziging voorwaarden TCM aandelenfondsen

Wijziging voorwaarden TCM aandelenfondsen Wijziging voorwaarden TCM aandelenfondsen Inleiding Trustus Capital Management B.V. (Trustus) voert op dit moment de directie en het beheer van Intereffekt Investment Funds N.V. (IIF). Trustus is in het

Nadere informatie

PRINCIPLES OF FUND GOVERNANCE COMMODITY DISCOVERY FUND Bijgewerkt tot 8 juli 2014

PRINCIPLES OF FUND GOVERNANCE COMMODITY DISCOVERY FUND Bijgewerkt tot 8 juli 2014 PRINCIPLES OF FUND GOVERNANCE COMMODITY DISCOVERY FUND Bijgewerkt tot 8 juli 2014 Principles of Fund Governance Pag. 1/5 1. INLEIDING Commodity Discovery Management B.V. (de Beheerder ) is de beheerder

Nadere informatie

Addendum. Prospectus van 2 mei 2018 ACTIAM Beleggingsfondsen N.V.

Addendum. Prospectus van 2 mei 2018 ACTIAM Beleggingsfondsen N.V. Addendum Prospectus van 2 mei 2018 ACTIAM Beleggingsfondsen N.V. 9 oktober 2018 Inhoudsopgave 1 Wijziging Personalia 3 2 Wijziging Hoofdstuk 1 'Definities' 4 3 Wijziging Hoofdstuk 3, 'Structuur', paragraaf

Nadere informatie

Verslag bijeenkomst SVG 9 maart 2016

Verslag bijeenkomst SVG 9 maart 2016 Verslag bijeenkomst SVG 9 maart 2016 Op woensdagmiddag 9 maart, aansluitend aan de jaarbijeenkomst van de Vereniging Gepensioneerden Getronics (VGG), organiseerde Stichting Voorzieningsfonds Getronics

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 17208 1 april 2019 Omzetbelasting. Beheer van gemeenschappelijke beleggingsfondsen; bijzonder overheidstoezicht Belastingdienst/Directie

Nadere informatie

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen RAPPORT Prins Willem-Alexanderlaan 651 Postbus 700 7300 HC Apeldoorn Telefoon (055) 579 39 48 www.achmea.nl Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen Rapportage Intern toezicht in het kader van

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4

Nadere informatie

31.07.2015 VOORSTEL EN TOELICHTING TOT WIJZIGING VAN DE VOORWAARDEN VAN DEELNAME VAN

31.07.2015 VOORSTEL EN TOELICHTING TOT WIJZIGING VAN DE VOORWAARDEN VAN DEELNAME VAN DELTA LLOYD CORPORATE BOND FUND, DELTA LLOYD COLLATERALIZED BOND FUND, DELTA LLOYD SOVEREIGN BOND FUND, DELTA LLOYD SOVEREIGN LT BOND FUND, DELTA LLOYD SOVEREIGN XLT BOND FUND, DELTA LLOYD SUB SOVEREIGN

Nadere informatie

Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz. Lijfrenterekening. Beleggen voor de aanvulling op uw pensioen.

Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz. Lijfrenterekening. Beleggen voor de aanvulling op uw pensioen. Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz Lijfrenterekening Beleggen voor de aanvulling op uw pensioen. Beleggen voor een aanvulling op uw pensioen? Kies dan voor goede prestaties met de Allianz

Nadere informatie

RenteafdekkingonderEMIR & central clearing

RenteafdekkingonderEMIR & central clearing RenteafdekkingonderEMIR & central clearing David van Bragt & Derek Milner Sr. Consultant Investment Solutions & Sr. Portfolio Manager Derivatives & Hedging 27 september 2016 Agenda Een EMIR-proof LDI fonds

Nadere informatie

Vastgoed en vastgoedfinancieringen

Vastgoed en vastgoedfinancieringen Vastgoed en vastgoedfinancieringen Dé strategisch vastgoedpartner voor pensioenfondsen is dé strategisch vastgoedpartner voor pensioenfondsen. Dankzij onze unieke combinatie van pensioenexpertise en vastgoedexpertise

Nadere informatie

Vastgoed en vastgoedfinancieringen

Vastgoed en vastgoedfinancieringen Vastgoed en vastgoedfinancieringen Dé strategisch vastgoedpartner voor pensioenfondsen Syntrus Achmea Real Estate & Finance is dé strategisch vastgoedpartner voor pensioenfondsen. Dankzij onze unieke

Nadere informatie

Individuele aandelen, Individuele obligaties, Vastgoed, Grondstoffen, Beleggingsfondsen, Trackers

Individuele aandelen, Individuele obligaties, Vastgoed, Grondstoffen, Beleggingsfondsen, Trackers Bedrijfsprofiel Care IS Vermogensbeheer Vermogensbeheerder Naam Website Beschrijving Care IS Vermogensbeheer www.careis.nl/ Care IS Vermogensbeheer is sinds 2010 actief en gevestigd in Volendam. Care IS

Nadere informatie

SPF Beheer B.V. Best execution beleid

SPF Beheer B.V. Best execution beleid SPF Beheer B.V. Best execution beleid 18 december 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Toepassingsbereik... 3 3. Relevante factoren uitvoering en criteria... 3 4. Specifieke instructies... 3 5. Uitvoering

Nadere informatie

VAN HARTE WELKOM! BREUKELEN, 29 SEPTEMBER 2014

VAN HARTE WELKOM! BREUKELEN, 29 SEPTEMBER 2014 VAN HARTE WELKOM BREUKELEN, 29 SEPTEMBER 2014 PROGRAMMA 20.00 uur - 20.10 uur Inleiding: over de VEOV 20.10 uur - 20.30 uur Beleggen na het provisieverbod: in hoeverre staat de cliënt centraal? Hans Dubbeldam,

Nadere informatie

Vermogensbeheer Ontzorgt de klant

Vermogensbeheer Ontzorgt de klant Vermogensbeheer Ontzorgt de klant Marcel van de Meent DSI geregistreerd Senior Accountmanager. Sinds 2010 relatiebeheerder bij Care IS vermogensbeheer. Care IS vermogensbeheer Opgericht in 2009 en gevestigd

Nadere informatie

Het beleggingsbeleid van Berben s Effectenkantoor

Het beleggingsbeleid van Berben s Effectenkantoor Het beleggingsbeleid van Berben s Effectenkantoor Waarschijnlijk baseert u uw keuze voor een vermogensbeheerder op diverse gronden. Mogelijk heeft u binnen uw netwerk al goede berichten over ons vernomen.

Nadere informatie

Orderuitvoeringsbeleid IBS Asset Management

Orderuitvoeringsbeleid IBS Asset Management Orderuitvoeringsbeleid IBS Asset Management Inleiding In dit document informeren wij u over de wijze waarop wij effectenorders voor u uitvoeren en de procedures die hierbij worden gehanteerd. Wij maken

Nadere informatie

2. Uitwerking Investment beliefs De investment beliefs zijn onderstaand als volgt uitgewerkt.

2. Uitwerking Investment beliefs De investment beliefs zijn onderstaand als volgt uitgewerkt. 1. Inleiding Investment beliefs zijn de overtuigingen waarop Bpf MITT het beleggingsbeleid wil baseren. De investment beliefs zijn voor het pensioenfonds belangrijke uitgangspunten en dienen als kader

Nadere informatie

STICHTING BEWAARDER BOUWFONDS GERMANY RESIDENTIAL FUND. Amsterdam, Nederland JAARVERSLAG 2013

STICHTING BEWAARDER BOUWFONDS GERMANY RESIDENTIAL FUND. Amsterdam, Nederland JAARVERSLAG 2013 Amsterdam, Nederland JAARVERSLAG 2013 ADRES: Herikerbergweg 238 1101 CM Amsterdam Zuidoost Kamer van Koophandel Inschrijvingsnummer: 32108448 Inhoudsopgave Bestuursverslag Page 1 Balans Page 3 Staat van

Nadere informatie

Functieprofiel lid bestuur met portefeuille vermogensbeheer en risicomanagement van Stichting Notarieel Pensioenfonds

Functieprofiel lid bestuur met portefeuille vermogensbeheer en risicomanagement van Stichting Notarieel Pensioenfonds Functieprofiel lid bestuur met portefeuille vermogensbeheer en risicomanagement van Stichting Notarieel Pensioenfonds 1. Algemene kenmerken Het bestuur van de Stichting Notarieel Pensioenfonds (SNPF) is

Nadere informatie

MiFID 2 Nieuwe regels voor beleggen

MiFID 2 Nieuwe regels voor beleggen MiFID 2 Nieuwe regels voor beleggen De nieuwe Europese regels voor de financiële markten en beleggen verbeteren de bescherming van beleggers en maken de financiële markten transparanter. Dat is het doel

Nadere informatie

Dufas Code Vermogensbeheerders. Verslag over 2014

Dufas Code Vermogensbeheerders. Verslag over 2014 Dufas Code Vermogensbeheerders Verslag over 2014 Inhoud 1. Over dit verslag 3 2. Algemene principes 4 2.1 Vermogensbeheerders handelen in het belang van hun klanten 4 2.2 Vermogensbeheerders kennen hun

Nadere informatie

Verder gaan is elke stap zorgvuldig zetten.

Verder gaan is elke stap zorgvuldig zetten. Integrale aanpak Verder gaan is elke stap zorgvuldig zetten. Integrale aanpak Risicobeheersing staat aan de basis van elk beleggingsbeleid. Omdat het renterisico het belangrijkste risico voor pensioenfondsen

Nadere informatie

PRINCIPLES OF FUND GOVERNANCE Add Value Fund N.V.

PRINCIPLES OF FUND GOVERNANCE Add Value Fund N.V. PRINCIPLES OF FUND GOVERNANCE Add Value Fund N.V. I Inleiding Keijser Capital Asset Management B.V. (de Directie ) voert de directie over Add Value Fund N.V. (hierna ook Add Value Fund of Fonds ). De Directie

Nadere informatie

Vermogensbeheer Ontzorgt de klant

Vermogensbeheer Ontzorgt de klant Vermogensbeheer Ontzorgt de klant Marcel van de Meent DSI geregistreerd Senior Accountmanager. Sinds 2011 relatiebeheerder bij Care IS vermogensbeheer. Care IS vermogensbeheer Opgericht in 2009 en gevestigd

Nadere informatie

PRINCIPLES OF FUND GOVERNANCE HAVEN EUROPEAN VALUE FUND ASIAN VALUE FUND AMERICAN VALUE FUND FUNDAMENT BOND FUND

PRINCIPLES OF FUND GOVERNANCE HAVEN EUROPEAN VALUE FUND ASIAN VALUE FUND AMERICAN VALUE FUND FUNDAMENT BOND FUND PRINCIPLES OF FUND GOVERNANCE HAVEN EUROPEAN VALUE FUND ASIAN VALUE FUND AMERICAN VALUE FUND FUNDAMENT BOND FUND I. INLEIDING Safe Harbour Fund Management B.V. (de Beheerder ) is de beheerder van Haven

Nadere informatie

Asset & Liability Management

Asset & Liability Management Asset & Liability Management Verder gaan is de juiste balans vinden. ALM: inzicht in risico s Zorgen voor balans tussen pensioenverplichtingen en de opbouw van het pensioenvermogen. Het is een kerntaak

Nadere informatie

Nieuwsbericht GEDRAGSCODE FUND GOVERNANCE. 1 oktober Achmea Beleggingsfondsen Beheer B.V. Postbus KA AMSTERDAM

Nieuwsbericht GEDRAGSCODE FUND GOVERNANCE. 1 oktober Achmea Beleggingsfondsen Beheer B.V. Postbus KA AMSTERDAM Nieuwsbericht GEDRAGSCODE FUND GOVERNANCE 1 oktober 2009 Postbus 59011 1040 KA AMSTERDAM www.achmeabeleggingsfondsen.nl GEDRAGSCODE FUND GOVERNANCE ACHMEA BELEGGINGSFONDSEN BEHEER B.V. Inleiding, statutair

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4

Nadere informatie

Terug naar de kern Bob Hendriks

Terug naar de kern Bob Hendriks Terug naar de kern Bob Hendriks Oktober 2013 Waarom nog beleggen? 2 Agenda BlackRock? Sparen & beleggen We leven langer/pensioen Inkomsten uit beleggen Conclusie 3 BlackRock is opgericht voor deze nieuwe

Nadere informatie

Stichting Norit Pensioenfonds

Stichting Norit Pensioenfonds Stichting Norit Pensioenfonds Communicatieplan 2017-2019 Dit communicatieplan is voorbereid door de werkgroep communicatie van Stichting Norit Pensioenfonds en vastgesteld door het bestuur. Amersfoort,

Nadere informatie

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van Stichting Bedrijfspensioenfonds AVH 1. Introductie 1.1 Inleiding Deze verklaring inzake de beleggingsbeginselen geeft beknopt de uitgangspunten weer van het

Nadere informatie

Bouwfonds Investment Management Belangenconflictenbeleid (Samenvatting)

Bouwfonds Investment Management Belangenconflictenbeleid (Samenvatting) Bouwfonds Investment Management Belangenconflictenbeleid (Samenvatting) October 2013 Bouwfonds Investment Management Belangenconflictenbeleid (Samenvatting) Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Belangenconflicten

Nadere informatie

Addendum bij prospectus 18 juli Zwitserleven Mix Beleggingsfondsen

Addendum bij prospectus 18 juli Zwitserleven Mix Beleggingsfondsen Addendum bij prospectus 18 juli 2018 Zwitserleven Mix Beleggingsfondsen 1 november 2018 Inhoudsopgave 1 Wijziging Personalia 3 2 Wijziging Hoofdstuk 1 'Definities' 4 3 Wijziging Hoofdstuk 3 'Fondsstructuur',

Nadere informatie

SVP Agency Execution Service. Transparante uitvoering van institutionele orders op vastrentende producten

SVP Agency Execution Service. Transparante uitvoering van institutionele orders op vastrentende producten SVP Agency Execution Service Transparante uitvoering van institutionele orders op vastrentende producten 1 Introductie Een executiedesk begint bij steeds meer beleggers een aparte rol te vervullen als

Nadere informatie

WHITE PAPER INRICHTING EN GOVERNANCE VAN VERMOGENSBEHEER

WHITE PAPER INRICHTING EN GOVERNANCE VAN VERMOGENSBEHEER WHITE PAPER INRICHTING EN GOVERNANCE VAN VERMOGENSBEHEER 14 september 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleggingsbeleid... 4 3. Governance bestuur... 4 3.1. Bestuur... 4 3.2. Taken- en rolverdeling...

Nadere informatie

Investment Due Diligence Beleid

Investment Due Diligence Beleid Investment Due Diligence Beleid Achmea Investment Management Versie 0.5 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding...3 2. Doelstellingen...3 3. Definitie en reikwijdte...4 4. Aandachtsgebieden en procesbeschrijving...5

Nadere informatie

Investment beliefs Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK

Investment beliefs Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK Investment beliefs 2017 Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK Mei 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 2. Investment beliefs 2014...4 3. Investment beliefs 2017...6 2 1. Inleiding Tijdens de strategiedag

Nadere informatie

Deelnemersbijeenkomst

Deelnemersbijeenkomst Deelnemersbijeenkomst Stichting Pensioenfonds Capgemini Nederland 12 juni 2018 1 Agenda 1. Opening 2. Verantwoording 2017: Henk Knol / Wim 3. Vermogensbeheer: Bert Holsappel 4. Variabel Pensioen: Edwin

Nadere informatie

Zakelijk beleggen. Uitgebreide beleggingsmogelijkheden voor ondernemers

Zakelijk beleggen. Uitgebreide beleggingsmogelijkheden voor ondernemers Informatie ABN AMRO 0900-00 24 (lokaal tarief) Zakelijk beleggen www.abnamro.nl Uitgebreide beleggingsmogelijkheden voor ondernemers Volledig zelf beleggen Beleggen met advies van ABN AMRO Uw vermogen

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten 9-1-2018 Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten ESG-beleid Over dit document Dit document beschrijft het ESG-beleid (Environmental, Social en Governance) van Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Nadere informatie

Finance Update 8 november 2011 Hoeveel regels wilt u hebben? Drs. H.J. Geels, CIP

Finance Update 8 november 2011 Hoeveel regels wilt u hebben? Drs. H.J. Geels, CIP Finance Update 8 november 2011 Hoeveel regels Drs. H.J. Geels, CIP 1. Waar hebben we het over: welke regels? 2. Waarom nu? 3. Wat voor gevolgen hebben die regels? Zijn ze productief? 4. Kan het anders?

Nadere informatie

Internetconsultatie Wet implementatie richtlijn markten voor financiële instrumenten. 6 juli 2015

Internetconsultatie Wet implementatie richtlijn markten voor financiële instrumenten. 6 juli 2015 Ministerie van Financiën Korte Voorhout 7 Postbus 20201 2500 EE Den Haag Internetconsultatie Wet implementatie richtlijn markten voor financiële instrumenten 6 juli 2015 Reactie van: VERENIGING VAN EFFECTENBEZITTERS

Nadere informatie

voor meer informatie: 1 juli 2008 Drs. Hellen M. Molenkamp

voor meer informatie: 1 juli 2008 Drs. Hellen M. Molenkamp PERSBERICHT voor meer informatie: 1 juli 2008 Drs. Hellen M. Molenkamp Marketing & Communicatie T : +31 20 557 52 30 I : www.kasbank.com KAS BANK N.V. geeft invulling aan Europese groei door strategische

Nadere informatie

Grip op de uitvoering:

Grip op de uitvoering: Grip op de uitvoering: inspelen op veranderingen in wet- en regelgeving Pensioenfondsen doen er goed aan in de zoektocht naar het juiste evenwicht tussen verplichtingen en vermogen de focus te leggen op

Nadere informatie

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen RAPPORT DIVISIE PENSIOEN & LEVEN Laan van Malkenschoten 20 Postbus 9150 7300 HZ Apeldoorn www.achmea.nl Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen Rapportage Intern toezicht in het kader van 2013

Nadere informatie

Nedlloyd Pensioenfonds Beter in control bij alternatieve vastrentende waarden door samenwerking

Nedlloyd Pensioenfonds Beter in control bij alternatieve vastrentende waarden door samenwerking Nedlloyd Pensioenfonds Beter in control bij alternatieve vastrentende waarden door samenwerking Financial Investigator Zeist 19 juni 2017 Frans Dooren directeur Agenda Introductie Nedlloyd Pensioenfonds

Nadere informatie

PRINCIPLES OF FUND GOVERNANCE AMERICAN VALUE FUND

PRINCIPLES OF FUND GOVERNANCE AMERICAN VALUE FUND PRINCIPLES OF FUND GOVERNANCE AMERICAN VALUE FUND I. INLEIDING Safe Harbour Fund Management B.V. (de Beheerder ) is de beheerder van American Value Fund (het Fonds ). De bewaarder van het Fonds is Stichting

Nadere informatie

Beoordelingsrapport door beleggingsmatch.nl

Beoordelingsrapport door beleggingsmatch.nl Beoordelingsrapport door beleggingsmatch.nl Beoordeeld Laaken Vermogensbeheer Datum 27 maart 2017 Beoordelingsrapport 2 Organisatie 17 / 18 Kosten 17 / 18 Beleggingsbeleid 18 / 18 Risicobeleid 18 / 18

Nadere informatie

STICHTING BEWAARDER BOUWFONDS GERMANY RESIDENTIAL FUND. Amsterdam, Nederland JAARVERSLAG 2012

STICHTING BEWAARDER BOUWFONDS GERMANY RESIDENTIAL FUND. Amsterdam, Nederland JAARVERSLAG 2012 Amsterdam, Nederland JAARVERSLAG 2012 ADRES: Herikerbergweg 238 1101 CM Amsterdam Zuidoost Kamer van Koophandel Inschrijvingsnummer: 32108448 Inhoudsopgave Pagina: Bestuursverslag 3 Balans 5 Staat van

Nadere informatie

Tarieven voor Vermogensmanagement van de Rabobank

Tarieven voor Vermogensmanagement van de Rabobank Tarieven voor Vermogensmanagement van de Rabobank Private banking In dit overzicht vindt u de tarieven die wij hanteren voor Vermogensmanagement van de Rabobank. Het grootste deel van deze kosten bestaat

Nadere informatie

Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz. Lijfrenterekening. Beleggen voor de aanvulling op uw pensioen.

Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz. Lijfrenterekening. Beleggen voor de aanvulling op uw pensioen. Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz Lijfrenterekening Beleggen voor de aanvulling op uw pensioen. Beleggen voor een aanvulling op uw pensioen? Kies dan voor goede prestaties met de Allianz

Nadere informatie

ADDENDUM OP PROSPECTUS EUROPEAN OPPORTUNITIES FUND

ADDENDUM OP PROSPECTUS EUROPEAN OPPORTUNITIES FUND ADDENDUM OP PROSPECTUS EUROPEAN OPPORTUNITIES FUND In verband met de invoering van de Alternative Investment Fund Managers Directive (de AIFMD ) heeft de beheerder na overleg met de bewaarder besloten

Nadere informatie

FUND GOVERNANCE CODE VAN HOF HOORNEMAN FUND MANAGEMENT NV

FUND GOVERNANCE CODE VAN HOF HOORNEMAN FUND MANAGEMENT NV FUND GOVERNANCE CODE VAN HOF HOORNEMAN FUND MANAGEMENT NV INLEIDING Doel Hof Hoorneman Fund Management NV wenst de DUFAS Principles of Fund Governance na te leven. De onderhavige code heeft tot doel de

Nadere informatie

Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz. Lijfrenterekening. Beleggen voor de aanvulling op uw pensioen.

Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz. Lijfrenterekening. Beleggen voor de aanvulling op uw pensioen. Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz Lijfrenterekening Beleggen voor de aanvulling op uw pensioen. Beleggen voor een aanvulling op uw pensioen? Kies dan voor goede prestaties met de Allianz

Nadere informatie

Governance Vermogensbeheer: anders denken Robert van der Meer & Martin Mlynár

Governance Vermogensbeheer: anders denken Robert van der Meer & Martin Mlynár Governance Vermogensbeheer: anders denken Robert van der Meer & Martin Mlynár Jaarcongres Pensioenfederatie 16 mei 2017 14:30-15:15 15:20-16:05 Martin Mlynár 06 2113 8933 +41 76 397 4200 martin.mlynar@robeco.nl

Nadere informatie

PROFIELSCHETS. Philips Pensioenfonds NIET UITVOEREND BESTUURDER 1/5. Stichting Philips Pensioenfonds

PROFIELSCHETS. Philips Pensioenfonds NIET UITVOEREND BESTUURDER 1/5. Stichting Philips Pensioenfonds PROFIELSCHETS NIET UITVOEREND BESTUURDER Stichting Stichting behoort tot de grootste ondernemingspensioenfondsen van Nederland met een belegd vermogen van bijna 18 miljard euro. Het pensioenfonds voert

Nadere informatie

I B S P O L I C Y. Orderuitvoeringsbeleid IBS Asset Management B.V. (IBS)

I B S P O L I C Y. Orderuitvoeringsbeleid IBS Asset Management B.V. (IBS) Orderuitvoeringsbeleid IBS Asset Management B.V. (IBS) In dit document informeren wij u over de wijze waarop wij effectenorders voor u uitvoeren en de procedures die hierbij worden gehanteerd. Wij maken

Nadere informatie

Robeco Flexioen FLEXIBEL INDIVIDUEEL PENSIOEN

Robeco Flexioen FLEXIBEL INDIVIDUEEL PENSIOEN Robeco Flexioen FLEXIBEL INDIVIDUEEL PENSIOEN Uw pensioen en Flexioen Via uw werkgever bouwt u een pensioeninkomen op. U ontvangt dit pensioeninkomen naast uw AOW-uitkering, nadat u gepensioneerd bent.

Nadere informatie

Toelichting beleggingsbeleid Triodos Bank Private Banking

Toelichting beleggingsbeleid Triodos Bank Private Banking Toelichting beleggingsbeleid Triodos Bank Private Banking Heeft u vragen? Neemt u dan telefonisch contact op met Triodos Bank Private Banking via 030 693 65 05. Of stuur een e-mail naar private.banking@triodos.nl.

Nadere informatie

Aan de basis van onze dienstverlening. ligt een transparant en duurzaam beleid. Hoe gaan we met onze klanten om?

Aan de basis van onze dienstverlening. ligt een transparant en duurzaam beleid. Hoe gaan we met onze klanten om? Because we care Onze missie is het realiseren van beleggingsdoelen voor onze klanten door het leveren van duurzame performance, service en advies. Verantwoord in alles wat we doen, blijven verrassen en

Nadere informatie

2012 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG

2012 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG 2012 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG 1 Toelichting op het jaarverslag In het Jaarverslag 2012 legt het pensioenfonds uitgebreid verantwoording af over de ontwikkelingen, besluiten en gebeurtenissen

Nadere informatie

Governance-eisen IORP2 vormen puzzel voor pensioenfondsen

Governance-eisen IORP2 vormen puzzel voor pensioenfondsen Sameer van Alfen PP Governance-eisen IORP2 vormen puzzel voor pensioenfondsen Pensioenfondsen moeten nu al aan de slag met de governance-eisen van IORP2 voor drie belangrijke sleutelfuncties binnen de

Nadere informatie

UW MENSEN, UW KAPITAAL. Beleggingsinformatie. Vrij beleggen. Life Cycle beleggen. Rendement en risico s. Kosten

UW MENSEN, UW KAPITAAL. Beleggingsinformatie. Vrij beleggen. Life Cycle beleggen. Rendement en risico s. Kosten UW MENSEN, UW KAPITAAL Beleggingsinformatie 2 Life Cycle beleggen Vrij beleggen Rendement en risico s 4 6 8 Kosten 9 Beleggingsinformatie Hoe werkt het beleggingspensioen van Cappital? In de pensioenregeling

Nadere informatie

Wijziging (PE) Wft examens per 1 april 2018

Wijziging (PE) Wft examens per 1 april 2018 uitgave 12 december 2017 Wijziging (PE) Wft examens per 1 april 2018 Vanaf 1 april 2018 worden de nieuwe actualiteiten getoetst in de PE en Wft examens. Dit betekent dat de eind- en toetstermen worden

Nadere informatie

IORP II: De gevolgen

IORP II: De gevolgen Karel Bunte Februari 2018 Aanleiding De Europese Unie zet zich in voor de duurzame ontwikkeling van een economische en monetaire unie met een vrije interne markt. Binnen de wereld van pensioenen ontwierp

Nadere informatie

Inlegvel 1 Prospectus Paraplufonds Finles beleggingsfondsen (16 maart 2011)

Inlegvel 1 Prospectus Paraplufonds Finles beleggingsfondsen (16 maart 2011) Inlegvel 1 Prospectus Paraplufonds Finles beleggingsfondsen (16 maart 2011) Vermelding koersen Finles beleggingsinstellingen alleen nog op de website Per 16 maart 2011 worden de koersen van het Subfonds

Nadere informatie

Informatie over beleggingsbeleid particulier vermogensbeheer. 1) Op welke beleggingsovertuigingen baseert Index People haar dienstverlening?

Informatie over beleggingsbeleid particulier vermogensbeheer. 1) Op welke beleggingsovertuigingen baseert Index People haar dienstverlening? Informatie over beleggingsbeleid particulier vermogensbeheer 1) Op welke beleggingsovertuigingen baseert Index People haar dienstverlening? Welke principes vormen de basis voor het beleggingsbeleid en

Nadere informatie

Voor een houdbaar en betaalbaar inkomen voor later

Voor een houdbaar en betaalbaar inkomen voor later Vermogensbeheer Voor een houdbaar en betaalbaar inkomen voor later Een houdbaar en betaalbaar inkomen voor later. Dat is de belofte van uw pensioenfonds aan uw deelnemers. Verder gaan is nu zorgen voor

Nadere informatie