Wat verwachten patiënten van goed ondersteunde zorg?

Transcriptie

1 Wat verwachten patiënten van goed ondersteunde zorg? Sabine Van Houdt, projectverantwoordelijke eerstelijn en kwaliteit Els Meerbergen, adjunct directeur Ilse Weeghmans, directeur Netwerkdag Chronische zorg, 21 maart 2015

2 Inhoud Wat is patient empowerment (niet)? Voorwaarden voor patient empowerment Micro Meso Macro

3 Wat is patient empowerment (niet)?

4 Empowerment : EEN VEELHEID AAN DEFINITIES Empowerment is een multidimensionaal sociaal proces dat mensen helpt controle te krijgen over hun eigen leven. Het is een proces dat mensen stimuleert hun kracht te gebruiken in hun eigen leven, in hun gemeenschappen en in hun samenleving, door in actie te komen aangaande zaken die ze als belangrijk definiëren. (Page & Czuba, 1999) Empowerment is een construct dat individuele krachten en competenties verbindt met natuurlijke hulpsystemen en met proactief gedrag ten aanzien van het sociaal beleid en sociale veranderingen. (Perkins & Zimmerman, 1995) Empowerment is het vermogen om constructief om te gaan met de krachten die coping ondermijnen en belemmeren; het is de verwezenlijking van een mate van controle over je lot. (McWhirter, 2001) Empowerment als doel is het verwerven van controle over de determinanten van iemands kwaliteit van leven. Empowerment als proces is het creëren van een professionele relatie waarbij de cliënt of de gemeenschap de controle neemt over een veranderingsproces, waarbij zowel de doelstellingen van dit proces als de middelen die worden gebruikt, door hen wordt bepaald. (Tengland, 2008) Empowerment wordt gedefinieerd als «een intentioneel, doorlopend proces vanuit de lokale gemeenschap, waarbij wederzijds respect, kritische reflectie, zorgzaamheid en groepsparticipatie plaatsvindt, waardoor de mensen die zich in een ongelijke positie bevinden, meer toegang tot en controle over deze middelen krijgen. (Rappaport, 1995) Empowerment is een proces van versterking waarbij individuen, organisaties en gemeenschappen greep krijgen op de eigen situatie en hun omgeving en dit bereiken via het verwerven van controle, het aanscherpen van kritisch bewustzijn en het stimuleren van participatie. (Van Regenmortel, 2009)

5 EMPOWERMENT Complex en gelaagd proces met meerdere facetten en dimensies, bijvoorbeeld controle herwinnen over het eigen leven levenskwaliteit toekomstbeeld bewustwording participatie patiëntgestuurde professionele relaties verandering weerstand Dus Te bekijken als een groei- of veranderingsproces

6 Empowerment (BEGRIPS)EVOLUTIE Oorspronkelijk: streven naar emancipatie en ontplooiing van sociaal achtergestelde individuen & groepen (opheffen van powerlessness ) Uitdrukking van de kracht van mensen om zelf daadwerkelijk invloed te kunnen uitoefenen op (beperkende) systemen en levensomstandigheden Empowerment = zelf bepalen Tegenwoordig: verschuiving naar activeringslogica Zelfredzaamheid wordt een verwachting van bovenaf Empowerment wordt gelinkt aan kostenbesparingen Echter: patiënten kunnen niet empowered worden. Patiënten kunnen enkel zichzelf empoweren. Wel kunnen voorwaarden gecreëerd worden voor patient empowerment. => patiëntenvoorlichting, -begeleiding, -ondersteuning

7 Voorwaarden voor patient empowerment OP MICRONIVEAU

8 Voorwaarden voor patient empowerment OP MICRONIVEAU (INDIVIDUELE PATIËNT) Patiëntenvoorlichting Informatie aan patiënt Over preventie, aandoening, behandeling, Over zorgverleners en hun expertise (sociale kaart) Toegang tot patient health record Begeleiding van de patiënt Opstellen (multidisciplinair) zorgplan Samen met patiënt Vertrekken vanuit doelen patiënt Zicht hebben op situatie patiënt belang goede relatie met patiënt Afspraken maken en opvolgen Case management Wie? Over grenzen/lijnen heen Zolang als nodig, maar niet langer dan nodig

9 Voorwaarden voor patient empowerment OP MICRONIVEAU (INDIVIDUELE PATIËNT) Ondersteuning van de patiënt door professionals door patiëntenverenigingen Pool van ervaringsdeskundigen Geen casuïstiek Collectief verhaal Kennis over leven met een chronische aandoening Ondersteunen van patiënten Vorming aan patiënten Afhankelijk van patiënt Ernst van de aandoening Multimorbiditeit Gezondheidsvaardigheden van de patiënt Mantelzorg/netwerk van de patiënt

10 Afhankelijk van de patiënt: het ziekte-denken voorbij.. Stoornis mentale functies/activiteiten Stoornis fysieke functies/activiteiten mindere mate van beperking hogere mate van beperking 10

11 Voorwaarden voor patient empowerment OP MESONIVEAU

12 Voorwaarden voor patient empowerment OP MESONIVEAU (EERSTELIJNSZONE) Patiëntenvoorlichting Informatiepad Infosessies, vormingen Begeleiding van de patiënt Inspraak patiënten(vertegenwoordigers) Welke zijn ervaren noden, knelpunten van patiënten Naar oplossingen zoeken Afspraken maken rond zorg Ondersteuning van de patiënt(en)vertegenwoordiger Regionale antennes 3 goedgekeurd in België (1 Vlaanderen, 1 Brussel, 1 Wallonië) Praktische ondersteuning patiëntenverenigingen Noden en knelpunten inventariseren, samen oplossingen zoeken Participatie Participatie = middel om tot patient empowerment te komen Op welke wijze participeren?

13 Voorwaarden voor patient empowerment OP MACRONIVEAU

14 Voorwaarden voor patient empowerment Patiëntenvoorlichting OP MACRONIVEAU Wet op de patiëntenrechten: recht op inzage elektronisch dossier Algemene informatie, bijv. informatiecampagnes Info geven over beleidsbeslissingen Begeleiding van de patiënt Inspraak patiënten(vertegenwoordigers) Gemeenschappelijke noden aankaarten Oplossingen zoeken in overleg met patiënten Patiënten vertegenwoordigen op beleidsniveau Ondersteuning van de patiënt(en)vertegenwoordiger Via o.m. studiegroepen, denkdagen, bevragingen Vlaams Patiëntenplatform

15 Meer informatie Vlaams Patiëntenplatform vzw Groenveldstraat Heverlee Tel: