Maatschappelijke Kosten Baten Analyses in het beleidsproces
|
|
- Casper van Dongen
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Maatschappelijke Kosten Baten Analyses in het beleidsproces Stand van zaken MKBA s bij VWS Valentin Neevel VGE/NVTAG Symposium Ministerie van VWS, 30 oktober
2 Inhoud De beleidscyclus Enkele recente MKBA s in de zorg MKBA in het besluitvormingsproces MKBA en draagvlak Uitstapje: gebruik Systeem Dynamica Praktische grenzen aan de uitvoering Openstaande vraag omtrent (bepaling) hoogte discontovoet Werkwijzer MKBA sociaal domein Conclusie 2
3 De beleidscyclus Bron: Dunn, P. (2014). Public Policy Analysis. Harlow: Pearson 3
4 Enkele recente (maatschappelijke) kosten-batenanalyses zorg APE (2012), BMC (2012), BMC (2011), E-health en zelfmanagement: een panacee voor arbeidstekorten en kostenoverschrijdingen in de zorg? De 'Zichtbare schakel'-wijkverpleegkundige: een hele zorg minder. Kosten-batenanalyse De Wijkzuster terug in West-Brabant: worden we er beter van? Een onderzoek naar de maatschappelijke kosten en baten College voor Zorgverzekeri De gecombineerde leefstijlinterventie: kosten, opbrengsten en de praktijk LPBL (2012), LPBL (2011), Omring (2010), RIVM (2012), RIVM (2010), SEO (2014), SEO (2013), SEO (2012), SEO (2012), SEO (2012), SEO (2010), MKBA Gezonde wijken: een meta-analyse Kosten en baten van de "Gezonde wijk". Resultaten van een indicatieve MKBA in een pilotwijk Maatschappelijke Business Case (mbc) Van Solex naar Laptop Kosten en baten van gezondheidsbevordering op de werkplek. Literatuuronderzoek naar economische evaluaties op het gebied van psychische problemen en overgewicht Maatschappelijke baten. Deelrapport van de VTV Van gezond naar beter Veilig sederen buiten de operatiekamer. Kosten en baten van invoering van de richtlijn procedurele sedatie en analgesie buiten de OK Kosten en baten van actieve screening naar HCM Kosten-batenanalyse diëtetiek De waarde van logopedie. De kosten en baten van logopedie bij kinderen met spraak-/taalstoornissen Kosten en baten Thuisbegeleiding voor psychiatrische patiënten Kosten en baten verlenging zwangerschaps- en bevallingsverlof Verwey-Jonker Instituut (2 Daar doen we het voor! Opbrengsten en effecten van verslavingsreclassering Bron: 4
5 MKBA in het besluitvormingsproces 1. Probleemidentificatie 2. Probleemanalyse 3. Formuleren beleidsdoelen 4. Formuleren programma/plan 5. Politieke keuze 6. Uitvoering 7. Ex-post evaluatie Ex-ante evaluatie MKBA Economische legitimiteit Effectiviteit Efficiëntie 5
6 Functies van een MKBA in besluitvormingsproces Het bepalen van nut en noodzaak van een beleidsalternatief; Het prioriteren van beleidsalternatieven; Het optimaliseren van beleidsalternatieven. Maar let op Een MKBA beoordeelt alleen of een maatregel welvaartseconomisch rendabel is, en beoordeelt NIET of het met de maatregel het beoogde beleidsdoel al of niet wordt gehaald; Een MKBA is NIET bedoeld om achteraf te gebruiken om al genomen beslissingen naar de samenleving te verantwoorden. 6
7 MKBA en draagvlak Betrek stakeholders en actoren bij de MKBA in het besluitvormings-proces: geen blauwdruk beschikbaar, maar liefst wel met richtlijnen per beleidsveld voor de manier waarop. Effecten die impliciet aanwezig zijn in kosten en baten ook expliciet zichtbaar te maken, vooral als deze effecten van belang zijn voor beleidsafwegingen. Als er sprake is van aanmerkelijke verdelingseffecten, naast het saldo ook de verdeling van de kosten en baten voor verschillende relevante groepen in beeld brengen. Maar bovenal, zorg dat de effectinschattingen navolgbaar en verifieerbaar zijn 7
8 Uitstapje: gebruik Systeem Dynamica bij effectanalyses Endogene focus: welke variabelen binnen het systeem veroorzaken (met welke feedbackloops) het gedrag? Tekenen van de causale structuur: Grenzen van het model: wat is binnen en wat is buiten het model? Welke subsystemen zijn er te identificeren? Oorzaak en gevolg Meenemen tijdsaspecten Voorraden en stromen Knoppen: welke beleidsopties zijn er aan te wijzen? Vergelijken met de reference mode Extreme waarden invoeren Gevoeligheid en onzekerheid in de sleutelvariabelen 8
9 9 Causal loop diagram of health in deprived districts. Bron: Towards an integrated framework for public policy analysis: A design-research on integrating small system dynamics models and societal cost-benefit analysis in the Dutch health care domain, masterthesis van Jitske Nijhuis
10 Praktische grenzen aan de uitvoering van een MKBA In principe is elk type beleidsmaatregel te analyseren met een MKBA. Maar heroverwegen als de omvang en/of de waardering van één of meer belangrijke effecten van een maatregel niet bekend zijn. In dat geval een MKBA alleen schetsmatige informatie verschaffen; de vraag of de inspanningen die met een MKBA gepaard gaan, niet in verhouding staan tot het belang van de te onderzoeken maatregel; het om gaat om een situatie te beoordelen. Een MKBA kan worden ingezet om de welvaarts-economische gevolgen van een verandering te laten zien. Alternatieven zijn een KEA, IAK of MC-analyse. 10
11 Openstaande vraag omtrent (bepaling) hoogte discontovoet Disconto = de huidige waarde van toekomstige euro s) = rendementseis. o Macroeconomische onzekerheden o Projectrisico s Tijdsvoorkeur: de vergoeding die minimaal nodig is om mensen te laten sparen, ook intergenerationeel Opportunity costs: productiefactoren die zonder beleid (of project) ook een productieve bijdrage zouden hebben geleverd. Mag je effecten van de kosten anders verdisconteren dan de effecten van de baten? CVZ stelde in 2010 voor te verdisconteren tegen 4% resp. 1,5% Contante waarde van 100 euro r=1% r=4% r=5,5% 11
12 Onderzoeksopdracht werkwijzer MKBA sociaal domein Het maken van een afwegingskader : waar zit mbt MKBA s overlap en verschillen op beleidsterreinen van OCW, SZW, VWS en WenR Specifieke aandacht voor de uitwerking van de MKBA-stappen 1. de aard van de beoogde effecten en mogelijkheid deze te kwantificeren, 2. de beschikbaarheid van goed kwantitatief effectonderzoek, 3. de lange termijn aspecten bij de bepaling van baten 4. hoe omgaan met risico-opslag (incl. de implicaties verzekeringskarakter van beoogde gevolgen van beleid) 1. de rol van onomkeerbaarheden. Product is een kernhandreiking sociaal domein (voorjaar 2015 gereed) 12
13 Conclusie van waar VWS staat: 1. Afronden MKBA-werkwijzer Sociaal Domein: Het CPB en/of het PBL worden vanuit hun expertise daarbij betrokken. 2. Werkgroepen: (i) discontovoet en (ii) kosten van belastingheffing (Marginal costs of public funds). Het Ministerie van Financien is dossierhouder van deze werkgroepen. 3. Verder toepassen van Systeem-dynamica tbv transparant maken effectanalyses. 4. Doorgaan met MKBA toepassen op vraagstukken rond preventie etc. 5. Mogelijkheden en wenselijkheden verkennen van toepassen MKBA s op vraagstukken rond pakketbeheer en (eigen)betaling. Dit moet samen met Zorginstituut Nederland. 6. Nadenken over bruikbare gezondheidsmaat (à la de QALY) op terrein van de langdurige zorg. Proefschrift van Peter Makai Quality of Life geeft goede aanknopingspunten. 13
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag
> Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 33 750 IX Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Financiën (IXB) en de begrotingsstaat van Nationale Schuld (IXA) voor het
Nadere informatieDriedaagse Leergang. Kennisintensieve beleidsontwikkeling
Driedaagse Leergang Kennisintensieve beleidsontwikkeling 6, 13 en 20 juni 2014 Den Haag Doelstellingen en doelgroep De doelgroep bestaat uit beleidsmedewerkers/stafmedewerkers bij beleidsinstanties (nationaal,
Nadere informatieEen kennismaking met de maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) Handreiking voor beleidsmakers
Een kennismaking met de maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) Handreiking voor beleidsmakers Een kennismaking met de maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) Handreiking voor beleidsmakers Inleiding
Nadere informatieHoe is het Nederlandse preventiebeleid gestoeld op wetenschappelijke evidentie? VGE-NVTAG Congres/ 210510. Frederiek Mantingh Ministerie van VWS
Hoe is het Nederlandse preventiebeleid gestoeld op wetenschappelijke evidentie? VGE-NVTAG Congres/ 210510 Frederiek Mantingh Ministerie van VWS Policy (To decide: Integrated knowledge) Knowledge (To integrate:
Nadere informatieBereikbaarheid, MKBA en bekostiging
Bereikbaarheid, MKBA en bekostiging De MKBA is meer dan alleen maar een instrument om subsidie op te halen Dag van de lightrail, 28 Januari 2015 Barry Ubbels www.seo.nl - secretariaat@seo.nl - +31 20 525
Nadere informatieMogelijkheden voor intersectoraal beleid gericht op het stimuleren van lichaamsbeweging bij kinderen
Mogelijkheden voor intersectoraal beleid gericht op het stimuleren van lichaamsbeweging bij kinderen Marie-Jeanne Aarts (Universiteit van Tilburg, RIVM) NCVGZ 9 april 2010 Bewegingsarmoede onder kinderen:
Nadere informatie"! " # $ % & ' ( ) % * ' ( $ +, -! *
! "!"#$ %&' () %*' ($ +,-!* Maatschappelijke kosten baten analyses Jeroen Frissen Maatschappelijk rendement in het nieuws De maatschappelijke nutsfunctie van schiphol als mainport van Nederland wordt de
Nadere informatieMaatschappelijke kosten baten analyse (MKBA)
Maatschappelijke kosten baten analyse (MKBA) Een introductie Inhoud Deel 1 - Theorie Wat is een MKBA? Hoe stel ik een MKBA op? Voor- en nadelen Deel 2 - Praktijk Praktijkvoorbeeld: bedrijventerrein t Heen
Nadere informatieEerste Hulp Bij MKBA
Eerste Hulp Bij MKBA Niek Mouter (www.mkba-informatie.nl). Maart 2013 Eerste hulp bij MKBA zet beknopt de belangrijkste informatie over de MKBA op een rij. Onder andere de voordelen en de beperkingen van
Nadere informatieZonMw project Tools ter bevordering effectieve samenwerking preventiecuratie
ZonMw project Tools ter bevordering effectieve samenwerking preventiecuratie in de wijk 1 november 2013, Congres Eerste Lijn Ilse Storm (beleidsonderzoeker, AWPG, RIVM) Anke van Gestel (epidemioloog, AWPG,
Nadere informatieScenario s voor milieu, natuur en ruimte gebruiken: presentatie. Ed Dammers, Susan van t Klooster (Savia) & Bert de Wit, 03 december 2017
Scenario s voor milieu, natuur en ruimte gebruiken: presentatie Ed Dammers, Susan van t Klooster (Savia) & Bert de Wit, 03 december 2017 Programma Inleiding Scenario s gaan gebruiken Toepassingsgebieden
Nadere informatieECONOMISCH ONDERZOEK EN ADVIES. Maatschappelijk kosteneffectieve Energietransitie
Maatschappelijk kosteneffectieve Energietransitie Inhoud 1. Introductie Decisio en Energie 2. Achtergrond: energietransitieopgave 3. Onze gereedschapskist 4. Maatschappelijke kosteneffectiviteit 5. Meer
Nadere informatieDoelmatigheid in de gezondheidszorg. Inhoud. Totaal kosten ZFW-populatie hulpmiddelen. Indra Eijgelshoven Mapi Values 19 april 2006
Doelmatigheid in de gezondheidszorg Indra Eijgelshoven Mapi Values 19 april 2006 Inhoud Stijging van in de zorg Keuzes maken met beperkt budget Doelmatigheid Economische evaluaties Gezondheidswinst Kosten
Nadere informatieMeer grip op klimaatbeleid
Meer grip op klimaatbeleid Klimaatbeleid voeren is complex. Het is interdisciplinair en omgeven met onzekerheid. Hoe zorg je als overheid dat je klimaatbeleid aansluit bij je ambities? En waarmee moet
Nadere informatieDe waarde van ondergronds bouwen: In beeld brengen van kosten, baten en argumenten van gerealiseerde ondergrondse projecten (ex post evaluatie)
De waarde van ondergronds bouwen: In beeld brengen van kosten, baten en argumenten van gerealiseerde ondergrondse projecten (ex post evaluatie). slide 2 Actualiteit op leefbaarheidsbaten bij opening A2
Nadere informatie22-10-2015. Tinnitus kwaliteit van leven en kosten. Besluitvorming. Vergoeding in Nederland. Effecten: kwaliteit van leven. Economische Evaluatie
220205 Condite, Nieuwegein, 205 Disclosure belangen spreker kwaliteit van leven en kosten Potentiële belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsering of
Nadere informatieBusiness case regionale samenwerking (S2)
Business case regionale samenwerking (S2) Initiële business cases Gedetailleerde business case Geactualiseerde business case (monitoring en evaluatie) Initiële business case Alternatieven en scenario s
Nadere informatieToelichting beoordelingsmethodiek projectbeoordelingen
CPB Memorandum Sector : Economie en Fysieke Omgeving Afdeling/Project : OEI-methodologie Samensteller(s) : Ioulia Ossokina, Annemiek Verrips Nummer : 232 Datum : 24 september 2009 Toelichting beoordelingsmethodiek
Nadere informatiePakketbeheer en Maatschappelijke kostenbatenanalyses. en Intersectorale kosten en baten (IKB)
Pakketbeheer en Maatschappelijke kostenbatenanalyses (MKBA) en Intersectorale kosten en baten (IKB) Sylvia Vijgen Adviseur Farmaco-economie Zorginstituut Nederland NVTAG-VGE symposium 30 oktober 2014,
Nadere informatieDe verbinding tussen gezondheidsachterstanden en de 3 D s in het sociaal domein: de rol van het (wijk)team
De verbinding tussen gezondheidsachterstanden en de 3 D s in het sociaal domein: de rol van het (wijk)team STUDIEOCHTEND GEZOND IN 11 DECEMBER 2014 Opzet Wijkteams in alle soorten en maten Stand van zaken
Nadere informatieLife Cycle. Management. . als aandachtsgebied binnen Asset Management. Jaap Bakker Senior Adviseur Asset Management Rijkswaterstaat.
Realisatie Verkenning Planuitwerking Life Cycle Prestaties Life Cycle Risico s Life Cycle Kosten Life Cycle Management. als aandachtsgebied binnen Asset Management Beheer, onderhoud, exploitatie Jaap Bakker
Nadere informatieScenario workshops. Stakeholder participatie in verschillende onderzoeksfasen
Scenario workshops Stakeholder participatie in verschillende onderzoeksfasen Kenmerken van de methode > Met de scenariomethode kunnen voor beleid verschillende denkbare toekomsten worden geconstrueerd
Nadere informatieVisie op de optimale inzet van kennis voor de samenleving. André van der Zande, DG RIVM
Visie op de optimale inzet van kennis voor de samenleving André van der Zande, DG RIVM Inhoud 1. Sociaal robuuste kennis 2. Triple Helix en policy window van Kingdon 3. Casus Volksgezondheid Toekomst Verkenning
Nadere informatieSamenvatting ... Toenemende aandacht voor privaat aangelegde en gefinancierde infrastructuur plaatst de beleidsmaker voor nieuwe vragen
Samenvatting............................................................................... Toenemende aandacht voor privaat aangelegde en gefinancierde infrastructuur plaatst de beleidsmaker voor nieuwe
Nadere informatieEvalueren van beleid. Research voor Beleid (Panteia Groep) Auteur: Christel Scholten
Evalueren van beleid Research voor Beleid (Panteia Groep) Auteur: Christel Scholten Datum: 14 april 2008 Research voor Beleid - Sociaal wetenschappelijk beleidsonderzoek - Zorg en Welzijn, Arbeidsmarkt,
Nadere informatieSpeech Francine Giskes, collegelid Algemene Rekenkamer
Speech Francine Giskes, collegelid Algemene Rekenkamer Inmiddels zit ik een half jaar bij de Algemene Rekenkamer. Ik ben dus relatief nieuw, en als je ergens nieuw bent, merk je af en toe een soort verwondering
Nadere informatieNieuwe regels rond disconteren per
Nieuwe regels rond disconteren per 1.4.2016 Voorbeelden van vragen bij het gebruik van de nieuwe discontoregels en antwoorden op die vragen Uitgegeven door Steunpunt Economische Expertise RWS Informatie
Nadere informatieBeleidsdoorlichting Luchtvaart. Verslag onafhankelijke deskundige
Beleidsdoorlichting Luchtvaart Verslag onafhankelijke deskundige In opdracht van: Decisio BV 17 augustus 2017 Aanleiding In de offerte-uitvraag voor het uitvoeren van de Beleidsdoorlichting Luchtvaart
Nadere informatieBeleid onderzocht door provinciale rekenkamers. uitgave 18 maart 2015
Beleid onderzocht door provinciale rekenkamers uitgave 18 maart 2015 Voorwoord Provinciale rekenkamers vervullen een belangrijke rol. Zij zijn immers het instrument van en voor u als Statenleden. Het
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 29 352 Waardering van risico s bij publieke investeringsprojecten Nr. 6 BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
Nadere informatieVan Wijk tot Wetenschap 2016 Workshop kosteneffectiviteit. Peter Dijkshoorn, GGZ Nederland, NJi, Accare Hermien Dijk, Rijksuniversiteit Groningen
Van Wijk tot Wetenschap 2016 Workshop kosteneffectiviteit Peter Dijkshoorn, GGZ Nederland, NJi, Accare Hermien Dijk, Rijksuniversiteit Groningen AANLEIDING: TRANSITIE JEUGDZORG Hoge kosten Complex systeem
Nadere informatieCONCEPT-OPDRACHT STICHTING EINDHOVEN/BRABANT 2018
Hoort bij raadsvoorstel 27-2012 BIJLAGE 2 APPENDIX 1. CONCEPT-OPDRACHT STICHTING EINDHOVEN/BRABANT 2018 1. Doel van de opdracht Winnen van de titel Culturele Hoofdstad van Europa voor het project 2018Brabant
Nadere informatieZoete Baten. Het economisch belang van Spaarwater. Prof.dr. Carl Koopmans SEO Economisch Onderzoek. Spaarwater Eindsymposium Leeuwarden 12 maart 2019
Zoete Baten Het economisch belang van Spaarwater Spaarwater Eindsymposium Leeuwarden 12 maart 2019 Prof.dr. Carl Koopmans SEO Economisch Onderzoek Amsterdam www.seo.nl Roetersstraat 29 1018 WB Amsterdam
Nadere informatieVSO congres BANENAFSPRAAK. Vrijdag 2 november 2018 Spaces, Den Haag
VSO congres BANENAFSPRAAK Vrijdag 2 november 2018 Spaces, Den Haag WAT ZIJN DE MAATSCHAPPELIJKE KOSTEN EN BATEN VAN EEN SUCCESVOLLE BANENAFSPRAAK? Prof Dr A. Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg
Nadere informatieProjectdirectie MKBA Rivierverruiming en dijkversterking
CPB Notitie Aan: Projectdirectie MKBA Rivierverruiming en dijkversterking Datum: 19 september 2017 Betreft: Advies over de te hanteren discontovoet Centraal Planbureau Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den
Nadere informatieDe discrepantie tussen woonwetgeving en de werking ervan
De discrepantie tussen woonwetgeving en de werking ervan Bernard Hubeau & Diederik Vermeir Universiteit Antwerpen 1. Onderzoek private en sociale huur 2. Kwaliteitsvolle regelgeving 3. Wetsevaluerend onderzoek
Nadere informatieNAAR DE VERZILVERING VAN MAATSCHAPPELIJKE WAARDEN MKBA Multifunctionele daken Roofs Rotterdam
NAAR DE VERZILVERING VAN MAATSCHAPPELIJKE WAARDEN MKBA Multifunctionele daken Life@Urban Roofs Rotterdam Robert de Kort, Arcadis Partnerbijeenkomst Green Deal Groene Daken 14 nov 2018 LIFE@Urban Roofs
Nadere informatieEconomie & Preventie. Prof. dr. Johan Polder. Preventie, een te verzekeren risico? Themabijeenkomst Bougainville en NVAG Dinsdag 4 september 2007
Economie & Preventie Prof. dr. Johan Polder Preventie, een te verzekeren risico? Themabijeenkomst Bougainville en NVAG Dinsdag 4 september 2007 Economische aspecten van preventie 1. Kosten van preventie
Nadere informatieCost-Benefit Analysis
Cost-Benefit Analysis Vergelijking Nederlandse, Deense, Zweedse, Noorse MKBA-praktijk Perceptions on solutions for substantive problems Niek Mouter 02-10-2013 Onderzoeker TU Delft: Hoe organiseer je de
Nadere informatieMAATSCHAPPELIJKE KOSTEN-BATEN ANALYSE. Prof Dr A. Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC Rotterdam, Nederland
MAATSCHAPPELIJKE KOSTEN-BATEN ANALYSE Prof Dr A. Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC Rotterdam, Nederland Maatschappelijke kosten-baten analyse Welke aspecten moeten worden meegenomen?
Nadere informatieWAT ZIJN DE MAATSCHAPPELIJKE KOSTEN EN BATEN VAN EEN SUCCESVOLLE BANENAFSPRAAK?
WAT ZIJN DE MAATSCHAPPELIJKE KOSTEN EN BATEN VAN EEN SUCCESVOLLE BANENAFSPRAAK? Prof Dr A. Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC Rotterdam, Nederland Maatschappelijke kosten en baten
Nadere informatieMogelijkheden voor intersectoraal beleid gericht op het stimuleren van lichaamsbeweging bij kinderen
Mogelijkheden voor intersectoraal beleid gericht op het stimuleren van lichaamsbeweging bij kinderen Drs. Marie-Jeanne Aarts (Universiteit van Tilburg, RIVM) Bijeenkomst Netwerk IGB 11 maart 2010 Bewegingsarmoede
Nadere informatieBeleidsonderzoek: een vak apart!
Beleidsonderzoek: een vak apart! Structurele rol in het beleidsproces Beleidsonderzoek ondersteunt organisaties in de publieke en private sector bij het nemen van complexe beslissingen en bij het verantwoorden
Nadere informatieMaatschappelijke Kosten- Batenanalyses
Maatschappelijke Kosten- Batenanalyses Wat kun en moet je ermee? Imagine the result Agenda Introductie Thermometers, informatie en beslissingen Theoretische achtergrond MKBA Stappen in toepassing MKBA
Nadere informatieDe Balans van de Leefomgeving: Rollen van wetenschap in evaluatie
De Balans van de Leefomgeving: Rollen van wetenschap in evaluatie Esther Turnhout Associate Professor, Forest and Nature Conservation Policy Group Wageningen University, esther.turnhout@wur.nl Evaluatiestijlen
Nadere informatieCPB Memorandum. Over de beoordeling van de economische ratio van innovatiebeleidsinstrumenten
CPB Memorandum Sector : Groei, kennis en structuur Afdeling/Project : MEET Samenstellers : Maarten Cornet en Bert Minne Nummer : Datum : 28 februari 2005 Over de beoordeling van de economische ratio van
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting 11
Samenvatting De Nederlandse overheid investeert fors in biomedisch onderzoek, onder meer omdat ontwikkelingen in biomedische technologie op termijn een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de gezondheidszorg
Nadere informatieDure geneesmiddelen. Nynke Dragt Adviseur farmaco-economie ZIN Team oncologie. Jong-NVTAG 7 april 2016
Dure geneesmiddelen Nynke Dragt Adviseur farmaco-economie ZIN Team oncologie Jong-NVTAG 7 april 2016 Inhoud - Zorginstituut Nederland: rol en taken - Dure geneesmiddelen en pakketbeheer - Dure geneesmiddelen
Nadere informatieSterker door meer kennis
Sterker door meer kennis Sociale (Wijk)teams geëvalueerd Sofieke van Oord-Jansen Caroline Timmerman-Kok Datum, Datum Auteur Auteur 1 Evaluatie Sociale (Wijk)teams Inhoud Workshop Presentatie - Sociale
Nadere informatieCONCEPT-OPDRACHT STICHTING 2018EINDHOVEN BRABANT
Beslisdocument Investeringsdossier 2018 BIJLAGE 4 CONCEPT-OPDRACHT STICHTING 2018EINDHOVEN BRABANT 1. Doel van de opdracht Winnen van de titel Culturele Hoofdstad van Europa voor het project 2018 Culturele
Nadere informatieTalenten beter benut. Evaluatie Talent voor Zorg City Campus MAX. Freek de Meere Ahmed Hamdi Erik van Marissing Jenny Verheijen
Talenten beter benut Evaluatie Talent voor Zorg City Campus MAX Freek de Meere Ahmed Hamdi Erik van Marissing Jenny Verheijen Inhoud Samenvatting 3 1 Talent voor Zorg 5 1.1 Inleiding 5 1.2 Aanpak 6 2 De
Nadere informatieIn de bijlage een overzicht van de openstaande aanbevelingen per 1 juni 2017.
Gemeente Haarlem Rekenkamercommissie Haarlem Retouradres Postbus 511, 2003PB Haarlem t.a.v. Gemeenteraad Haarlem I Datum Ons kenmerk Contactpersoon Doorkiesnummer E-mail Onderwerp 9 juni 2017 2017/266893
Nadere informatieSamenvatting. Inleiding
Inleiding Overgewicht en obesitas bij kinderen is een serieus volksgezondheidsprobleem. Het wordt veroorzaakt door een complex geheel van onderling samenhangende persoonlijke, sociale en omgevingsfactoren.
Nadere informatiePilot. Michal van Eijk. 8 februari 2018
Pilot Lerend evalueren Michal van Eijk 8 februari 2018 Inhoud 1. Context en aanleiding pilot 2. Meerjarenprogramma 2018-2022 3. Lerend evalueren 4. Vervolg en vragen? 1.1 Wat zijn de trends? Doel: Schetsen
Nadere informatieNieuwe regels rond disconteren per Inhoud
Nieuwe regels rond disconteren per 1.4.2016 Voorbeelden van vragen die kunnen rijzen bij het gebruik van de nieuwe regels, en antwoorden op die vragen Uitgegeven door Steunpunt Economische Expertise RWS
Nadere informatieProfessionalisering van Levensduurverlenging
Professionalisering van Levensduurverlenging De toegevoegde waarde van VITALE Rob van Dongen 9 februari 2012 Agenda 1 2 3 4 Levensduurverlenging volgens VITALE Het referentiemodel Toepasbaarheid VITALE
Nadere informatieOnderzoek naar gezondheidsvaardigheden in psychosociale oncologie
Onderzoek naar gezondheidsvaardigheden in psychosociale oncologie Dr Mirjam Fransen Amsterdam UMC, Universiteit van Amsterdam Afdeling Sociale Geneeskunde, locatie AMC Deze presentatie 1. Waarom onderzoek
Nadere informatieOmgevingswet: naar een gezonde en veilige omgeving. Jantine Schuit, RIVM
Omgevingswet: naar een gezonde en veilige omgeving Jantine Schuit, RIVM Naar een gezonde en veilige omgeving, 21 april 2017 Inhoud 1. Bewegen en sport in de wijk a) Relatie gezondheid b) Kansen en belemmeringen
Nadere informatieVraag en aanbod voor beleidsevaluatie doorheen de beleidscyclus
Vraag en aanbod voor beleidsevaluatie doorheen de beleidscyclus Bart De Peuter Joris De Smedt VVBB-studievoormiddagen Evaluatie, een meerwaarde voor beleid? Deel 1: Een verkenning van vraag en aanbod (9
Nadere informatieMaatwerk in het MBO. De kosten en baten van zorg in het MBO. Yasmine Hamdan, RebelGroup Advisory
Maatwerk in het MBO 17.11 2010 De kosten en baten van zorg in het MBO Yasmine Hamdan, RebelGroup Advisory Ask yourself : If I had only sixty seconds on the stage, what would I absolutely have to say to
Nadere informatieNederland beter af met een stop op de groei van de luchtvaart en zonder Lelystad Airport!
Nederland beter af met een stop op de groei van de luchtvaart en zonder Lelystad Airport! Visie van de Samenwerkende Actegroepen Tegen Laagvliegen (SATL) o.b.v. de Second Opinion op de verkennende MKBA
Nadere informatieUpdate m.b.t. aanvraag erkenning specialisme Klinisch Verloskundige
Update m.b.t. aanvraag erkenning specialisme Klinisch Verloskundige Inleiding Met deze notitie wil ik u informeren over de stand van zaken met betrekking tot de noodzakelijke voorbereidingen voor de aanvraag
Nadere informatieBestuurlijke ambitie, veranderopgave en invoeringsstrategie Omgevingswet
Bestuurlijke ambitie, veranderopgave en invoeringsstrategie Omgevingswet Leerkring ambtelijke werkgroep Omgevingswet G32 8 december 2016 Annemieke van Brunschot Verbeterdoelen Omgevingswet Inzichtelijkheid,
Nadere informatieGeluk en Gezondheid: Verbreding impactmeting in de zorg
Geluk en Gezondheid: Verbreding impactmeting in de zorg Werner Brouwer Professor of Health Economics Institute of Health Policy & Management Erasmus University Rotterdam Woord vooraf Prachtig initiatief
Nadere informatieDoelstelling en functie van een regionale regiegroep Basis GGZ in de regio Oss- Uden- Veghel
1 2 Doelstelling en functie van een regionale regiegroep Basis GGZ in de regio Oss- Uden- Veghel Inleiding Het doel van de invoering van de Basis GGZ is dat passende behandeling op de juiste niveau plaats
Nadere informatieStappen in de beleidsevaluatie
Beleidsevaluatie Onderwijs en Vorming: een overzicht van mogelijke methoden Micheline Scheys Afdelingshoofd Strategische beleidsondersteuning Onderwijs en Vorming VVBB-studievoormiddag 19 september 2006
Nadere informatieBusiness Case depressiepreventie in Zuid- Holland Noord. Nicolette van der Zouwe 29 mei 2012
Business Case depressiepreventie in Zuid- Holland Noord Nicolette van der Zouwe 29 mei 2012 Opzet Business Case depressiepreventie (BC dp) Waarom Hoe Veerkracht initiatieven Hoe nu verder in ZHN? GGD NL,
Nadere informatieSociale wijkteams - Kosten en baten van integrale aanpakken -
Sociale wijkteams - Kosten en baten van integrale aanpakken - Werkatelier 24 maart, Utrecht - LPBL: Veroni Larsen - Agenda A. Inleiding: opgave en MKBA B. Meta-analyse C. MKBA-tool Sociaal Wijkteam D.
Nadere informatieWelkom! Nieuwe richtlijn economische evaluaties: Verduidelijking & Verdieping. 16 februari GratisWifi. Novotel -> Aanmelden met adres
Nieuwe richtlijn economische evaluaties: Welkom! 16 februari 2016 Verduidelijking & Verdieping GratisWifi Novotel -> Aanmelden met e-mailadres Dagvoorzitters Maureen Rutten- van Mölken Maarten IJzerman
Nadere informatieRIZIV. Grensoverschrijdende patiëntenmobiliteit. H. De Ridder RIZIV. Dienst voor geneeskundige verzorging
RIZIV Grensoverschrijdende patiëntenmobiliteit. Visie van de Belgische overheid. H. De Ridder RIZIV Dienst voor geneeskundige verzorging Inhoud I. voor een goed begrip II. tanende zekerheid III. waar worden
Nadere informatieGezondheid in de wijk Dat doe je samen. Tympaan Instituut den Haag, 11 november 2015. Huub Sibbing, adviseur wijkgerichte preventie
Gezondheid in de wijk Dat doe je samen Tympaan Instituut den Haag, 11 november 2015 Huub Sibbing, adviseur wijkgerichte preventie Waarom: Een veranderende samenleving vraagt een andere aanpak De komende
Nadere informatieStappenplan Social Return on Investment. Onderdeel van de Toolkit maatschappelijke business case ehealth
Stappenplan Social Return on Investment Onderdeel van de Toolkit maatschappelijke business case ehealth 1 1. Inleiding Het succesvol implementeren van ehealth is complex en vraagt investeringen van verschillende
Nadere informatieCentraal Planbureau Planbureau voor de Leefomgeving. In de. Algemene leidraad voor maatschappelijke kosten-batenanalyse CPB / PBL
algem en e l e id r a a maat d vo o s r chapp koste elijke n-bat enana lyse Gerbe rt Ro Gusta mijn Renes CPB / PBL OM_MKBA_leidraad.indd All Pages Algemene leidraad voor maatschappelijke kosten-batenanalyse
Nadere informatieMidwifery Science. onderzoeksprogramma AVM. Marianne Nieuwenhuijze RM MPH
Midwifery Science onderzoeksprogramma AVM Marianne Nieuwenhuijze RM MPH Kennis van de fysiologische verloskunde Zwangerschap en baring bij vrouwen met overgewicht en obesitas Kennis van de fysiologische
Nadere informatieShaking up the Cost Benefit Analysis process. Issues and directions for improvement when assessing integrated spatial transport plans through a cost
Shaking up the Cost Benefit Analysis process. Issues and directions for improvement when assessing integrated spatial transport plans through a cost benefit analysis E. Beukers Samenvatting Het maatschappelijke
Nadere informatie2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 107
2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 107 Inhoudsopgave Gezondheid en ziekte... 4 Het gezonde lichaam... 7 Wetenschappelijk onderzoek... 9 Psychology and health... 11 Experimenteren en interpreteren...
Nadere informatieJaarverslag 2015 en Onderzoeksplan 2016
Jaarverslag 2015 en Onderzoeksplan 2016 (februari 2016) De Rekenkamercommissie Cranendonck bestaat uit: Drs. Jan van den Heuvel (voorzitter) Drs. Angelique Hubens Drs. Stefan de Kort CPC 1 1. Inleiding
Nadere informatieRekenkameronderzoek en Sportbeleid. De visie van het adviesbureau
Rekenkameronderzoek en Sportbeleid De visie van het adviesbureau Mulierdebat 28-11-2013 Onderwerpen 1. Even voorstellen 2. Evalueren: wat is het, waarom doen we het? 3. Hoe evalueren WIJ sportbeleid bij
Nadere informatieHerziening verdeelmodellen Sociaal Domein. Karin Austmann (VNG) en Hans Nieuwland (ministerie van BZK)
Herziening verdeelmodellen Sociaal Domein Karin Austmann (VNG) en Hans Nieuwland (ministerie van BZK) Waar gaat het vandaag over? Herziening verdeelmodellen sociaal domein Waar gaat het over? Hoe ziet
Nadere informatieHealth Impact Assessment als instrument voor integraal gezondheidsbeleid in Rotterdam
Health Impact Assessment als instrument voor integraal gezondheidsbeleid in Rotterdam Lex Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, Rotterdam Centre for Effective Public Health In the
Nadere informatieDe SER en chronisch zieke werkenden
Chronisch ziek en werken in Nederland, operationaliseren van de beleidsadviezen 2016. Een plan van aanpak waaruit Vlaanderen kan leren of aanzet tot gezamenlijke actie? 25 januari 2018 00-00-2009 pagina
Nadere informatieSturen op kosten. en opbrengsten!
Sturen op kosten. en opbrengsten! Werner Brouwer Professor of Health Economics Instituut Beleid en Management Gezondheidszorg Erasmus Universiteit Rotterdam Sturen op kosten? Pas op! Zorgkosten stijgen
Nadere informatieMKBA basiscursus. Ervaringen met de cursus uit het kennis en leerprogramma van de ontwikkelagenda MKBA
MKBA basiscursus Ervaringen met de cursus uit het kennis en leerprogramma van de ontwikkelagenda MKBA Amersfoort, 2 oktober 2013 Niels Hoefsloot Doelen Ontwikkelagenda MKBA werken aan de MKBA werken met
Nadere informatieSOCIALE IMPACT VAN CRE8
SOCIALE IMPACT VAN CRE8 CRE8 richt zich samen met Streetcornerwork op kwetsbare jongeren in de leeftijd van 18 tot 27 jaar, met meervoudige problemen, vaak uitgevallen uit school en met meestal een grote
Nadere informatieDr. Manuela Joore & Dr. Maiwenn Al Symposium Lancering van de Nieuwe Richtlijn 16 Februari 2016
Value of information analyse: een nieuwe eis (1) Dr. Manuela Joore & Dr. Maiwenn Al Symposium Lancering van de Nieuwe Richtlijn 16 Februari 2016 1 Inhoud Manuela Oud versus nieuw Waarom value of information
Nadere informatieBiomonitoring en sensoring op de werkplek ethische aspecten
Biomonitoring en sensoring op de werkplek ethische aspecten Bijeenkomst Contactgroep Gezondheid en Chemie, i.s.m. de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde Den Bosch, 13 juni 2019
Nadere informatieSectortafel Elektriciteit. Berend de Vries
Sectortafel Elektriciteit Berend de Vries Het Tijdspad Klimaatakkoord tot nu toe Voorjaar 18 10 juli 18 Zomer 18 Najaar 18 21 december 18 Ophalen input leden voor startgesprekken sectortafels Start gesprekken
Nadere informatieHeeft de school een maatschappelijke opdracht? Wat? Hoe? Startinformatie onderzoek Opgroeien in de grote stad (SLOA-project 2011-2012)
Heeft de school een maatschappelijke opdracht? Wat? Hoe? Startinformatie onderzoek Opgroeien in de grote stad (SLOA-project 2011-2012) Kerntaken van het onderwijs Kwalificeren én Socialiseren om kinderen
Nadere informatieRapport 833 Derriks, M., & Kat, E. de. (2020). Jeugdmonitor Zeeland Amsterdam: Kohnstamm Instituut.
Samenvatting Rapport 833 Derriks, M., & Kat, E. de. (2020). Jeugdmonitor Zeeland Amsterdam: Kohnstamm Instituut. De Jeugdmonitor Zeeland De Jeugdmonitor Zeeland is een plek waar allerlei informatie bij
Nadere informatieLUSTRUMPROGRAMMA OPLEIDING MONDZORGKUNDE UTRECHT:
Op weg naar een Kamer Mondzorg Josef Bruers LUSTRUMPROGRAMMA OPLEIDING MONDZORGKUNDE UTRECHT: Quality for the future 4 oktober 2013 Kamer Mondzorg Werktitel voor een initiatief om in Nederland te komen
Nadere informatiePublic Value Een introductie
Public Value Een introductie Zwolle, 3 oktober 2018 Gerwin Nijeboer waarde creëren in het gemeenschappelijk belang voor het welzijn van het individu en de samenleving. Belangrijk: Public is NIET gelimiteerd
Nadere informatieRondetafelgesprek hoogwaterbescherming: CPB bijdrage over maatschappelijke kosten-batenanalyse
CPB Notitie 13 maart 2012 Rondetafelgesprek hoogwaterbescherming: CPB bijdrage over maatschappelijke kosten-batenanalyse Op verzoek van de Vaste commissie voor Infrastructuur en Milieu van de Tweede Kamer
Nadere informatieSROI Quick Scan als basis voor contractinnovatie
SROI Quick Scan als basis voor contractinnovatie Het contracteren van de juiste zorg op de juiste plek Vitaal Thuis is een veldcoalitie: van en voor veldpartijen. Samen zetten we met de Werkgroep Structurele
Nadere informatieWerkwijzer voor kosten-batenanalyse in het sociale domein. Hoofdrapport
Werkwijzer voor kosten-batenanalyse in het sociale domein Hoofdrapport Amsterdam, juni 2016 In opdracht van de ministeries van VWS, SZW, OCW en BZK Werkwijzer voor kosten-batenanalyse in het sociale domein
Nadere informatieJaarverslag calamiteiten in de patiëntenzorg 2017
Jaarverslag calamiteiten in de patiëntenzorg 2017 Ondanks onze inspanningen om goede en veilige zorg te leveren, gaan er soms dingen mis in het ziekenhuis. Ernstige incidenten en calamiteiten hebben grote
Nadere informatieEx ante evaluatie van beleid en regelgeving: focus op impact assessments VEP studiedag 30 april 2010
Ex ante evaluatie van beleid en regelgeving: focus op impact assessments VEP studiedag 30 april 2010 «Ik wil mensen in armoede een transparant model aanreiken waarmee zij kunnen toetsen of een beleidsmaatregel
Nadere informatieVoorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag. Datum 6 juli 2018 Betreft Operatie inzicht in kwaliteit
> Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl
Nadere informatieMaatschappelijk Aanbesteden
Maatschappelijk Aanbesteden Wat is Maatschappelijk Aanbesteden? Manier van werken van de overheid Waarbij een beroep wordt gedaan op betrokkenheid, creativiteit, innovativiteit, tijd en capaciteit Van
Nadere informatieBestuursopdracht Raad
Bestuursopdracht Raad Natuurlijk: gezond! Uitgangspunten notitie lokaal gezondheidsbeleid Naam ambtenaar: P.M. Veldkamp Datum: 18 april 2008 1. Aanleiding. Gemeenten zijn verplicht om iedere vier jaar
Nadere informatie