Treasury rapportage 2013/2014 & Treasury jaarplan 2014/2015. Inhoudsopgave

Transcriptie

1 Treasury Rapportage 2013/2014 & Treasury Jaarplan 2014/2015

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Rapportage over 2013/ Algemene ontwikkeling Risicobeheer Renterisicobeheer Kredietrisico op beleggingen Gemeentefinanciering Geldmarkttransacties De lange termijn financiering Consolidaties Looptijden nieuwe leningen in samenhang met de renterisiconorm Vervroegde aflossingen (o/g) en (u/g) Renteherzieningen (u/g) Leningen- & beleggingenportefeuille Rente-instrumenten Algemeen Rente instrumenten ten behoeve van de korte financieringsactiviteit. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Rente instrumenten ten behoeve van de lange financieringsactiviteit Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3 Jaarplan 2014/ Algemene ontwikkelingen Intern product Rente en Financiering Algemeen BBB en 1 e turap Risicobeheer Renterisicobeheer Gemeentefinanciering Algemeen Liquiditeitenplanning 2014/ De lange termijn financiering De meerjaren liquiditeiten planning Renteherzieningen/Herfinanciering (u/g en o/g) Leningen- & beleggingenportefeuille Rente-instrumenten Rente-instrumenten ten behoeve van de korte financieringsactiviteit Rente-instrumenten ten behoeve van de lange financieringsactiviteit Rente-instrumenten financieringsbehoefte 2014 en verder...15 Bijlage 1 Renteverloop 2013/ Bijlage 2 Renterisiconorm Bijlage 3 Overzicht opgenomen langlopende leningen 2013/ Bijlage 4 Berekening renterisiconorm Bijlage 5 Geldnemers en Geldgevers per 31 maart

3 1. Inleiding Voor u ligt de treasuryrapportage over 2013/2014 en het treasuryjaarplan 2014/2015. In het eerste deel leggen wij verantwoording af over het gevoerde beleid en ondernomen acties in de verslagperiode 2013/2014. In het tweede deel zetten wij de plannen met betrekking tot de liquiditeitenplanning en het consolidatieplan voor 2014/2015 en verder uiteen. Het jaarplan is gebaseerd op de eenheidsplannen, investeringsplannen en een doorrekening van het grondbedrijf. 2. Rapportage over 2013/ Algemene ontwikkeling Wij constateren een afwijking ten opzichte van de oorspronkelijk opgestelde liquiditeitsplanning. Deze was vanwege de recente reorganisatie vooral op historische gegevens gebaseerd en dat bleek achteraf te grof. Daarnaast hebben we kunnen constateren dat bezuinigingen een meer dan verwacht drukkend effect hebben gehad op de uitgaven. Bij het grondbedrijf hebben we per saldo minder geld binnen gekregen dan waarmee gerekend was in de liquiditeitenplanning. Wat dit betekent heeft voor de financiering, komt terug in de paragraaf De lange termijn financiering. De economische situatie in de verslagperiode is iets verbeterd maar de werkloosheid liep nog verder op. Daar het een broos herstel betreft, vond de Europees Centrale Bank (ECB) het geen reden om de rente te verhogen. Integendeel, zij zagen en zien nog steeds een te lage inflatie, wat hen eerder zou aanzetten tot nog verdere verlaging van de rente en/of vergroting van de geldhoeveelheid in de economie. In november is de Nederlandse kredietwaardigheid afgewaardeerd door Standard & Poor van triple A naar AA+. Dit heeft nauwelijks invloed gehad op de leentarieven in de geld- en kapitaalmarkt. Nederland wordt door de financiële markten nog steeds als een solide partij gezien. De rentes voor leningen bleven historisch laag. Voor de rente op kortlopende leningen zijn wij in het jaarplan 2013/2014 uitgegaan van circa 0,30% op basis van de 3-maands euribor. In werkelijkheid is de 3-maands euribor rente daar dichtbij uitgekomen. Wel heeft de ECB de herfinancieringrente halverwege november verlaagd naar een historisch laag percentage van 0,25%. Gedurende de verslagperiode hebben wij kortlopende leningen onder het niveau van de rente van de ECB kunnen aantrekken tegen gemiddeld 0,07%. Eind 2013 is het verplichte schatkistbankieren ingevoerd. Wij hebben van de mogelijkheid om onderling (tussen mede-overheden) te kunnen lenen al beperkt kunnen toepassen, en hebben zelf geen geld in de schatkist ondergebracht. Een verdere toelichting vindt u in paragraaf Wat betreft de lange rente is er in het 2 de kwartaal van 2013 een behoorlijk stijging geweest van circa 0,75% vanwege de Amerikaanse aankondiging om minder obligaties op te kopen (doel van zo n opkoopprogramma is om de lange rente te drukken). In de kwartalen erna is de rente toch weer gaan dalen. De 10-jaars swaprente bedroeg aan het eind van de verslagperiode 1,75%. Daarna is deze verder gedaald, tot nu net onder de 1,6%. In het jaarplan 2013/2014 zijn wij voor de rente van lang lopende leningen uitgegaan van een bandbreedte 1,6% tot 1,9%. Omwille van beperkte beschikbaarheid van kredietwaardige tegenpartijen, de spreiding van financieringsinstrumenten en de aanstaande wijziging van regelgeving in verband met het gebruik van rente-instrumenten, hebben wij de vier afgesloten leningen middels drie onderhandse trajecten en een obligatievorm ingevuld. Door de korte looptijden van twee van deze leningen, lag de gemiddelde rente ruim onder de 2%. Voor de cijfermatige analyse verwijzen wij u naar paragraaf

4 De liquiditeitsopslagen, die in 2008 zijn ontstaan, laten in de verslagperiode een niveau zien van ca 0,5% bij een 10-jaars looptijd. In bijlage 1 treft u een overzicht van het verloop van de korte en lange rente in de verslagperiode. We hebben in de verslagperiode wederom geen gelden op basis van de treasuryfunctie uitgezet. Op basis van de rentevisie had de treasurycommissie voor het consolidatieplan bandbreedtes vastgesteld voor aan te trekken lange geldleningen. Het consolidatieplan en de bandbreedtes zijn gedurende het jaar bijgesteld naar de nieuwste inzichten. 2.2 Risicobeheer Renterisicobeheer Renterisico over de kortlopende schuld: De kasgeldlimiet is bepalend voor de maximale omvang waarvoor wij kortlopende schuld (korter dan 1 jaar) mogen aangaan. Deze limiet wordt conform de wet Financiering Decentrale Overheden (FiDO) berekend naar een vast percentage (8,5%) van het begrotingstotaal per 1 januari. Voor 2013 was de kasgeldlimiet vastgesteld op 41,9 miljoen. Voor 2014 is deze limiet 42,9 miljoen. In het tweede kwartaal 2013 is de kasgeldlimiet bewust overschreden om een betere spreiding van de lang leningen te krijgen en gebruik te maken van de lage rentes op kortlopende leningen. Zo n overschrijding is wettelijk toegestaan. In onderstaande tabel wordt de vlottende schuld gemiddeld per kwartaal afgezet ten opzichte van de kasgeldlimiet. Vlottende schuld 2013/2014 Gemiddeld per kwartaal (bedragen in mln. EUR) Positie vlottende korte schuld 78,0 25,6 16,2 38,1 Kasgeldlimiet 41,9 41,9 41,9 42,9 Ruimte -36,1 16,3 25,7 4,8 Renterisico over de vaste schuld De renterisiconorm is bepalend voor hoeveel er aan renteherziening of herfinanciering in een jaar is toegestaan. Dit is 20% van het begrotingstotaal. In bijlage 2 is een berekening opgenomen voor Hieruit blijkt, dat in 2013 de renterisiconorm niet is overschreden. De aflossingen en herfinancieringen waren samen 78,7 miljoen, de norm was maximaal 98,6 miljoen Kredietrisico op beleggingen De kredietrisico s op beleggingen zijn afgenomen doordat het uitgezette geld is afgenomen. De belangrijkste mutaties betreffen twee aflossingen van samen 22,3 miljoen door woningbouwcorporaties. Verder hebben er diverse kleinere terugbetalingen plaatsgevonden. Kredietrisico op beleggingen u/g (bedragen in mln. EURO s) Restant vordering Restant vordering Gemeenten / provincies - 0% Woningbouwcorporaties met garantie WSW 44,0 21,7 34,5% Semi-overheidsinstanties 19,4 18,8 29,9% Financiële instellingen met rating 1 A, of hoger 12,3 12,3 19,6% Overige instellingen 10,6 10,1 16,0% Totaal 86,3 62,9 100% 1 Een rating is een classificatie van een gespecialiseerd bureau dat min of meer aangeeft wat de kans is dat niet aan financiële verplichtingen kan worden voldaan

5 2.3 Gemeentefinanciering Geldmarkttransacties De transacties op de geldmarkt zijn gemiddeld tegen 0,07% afgesloten. De geldmarkttransacties hadden een ongewogen gemiddelde looptijd van ruim 7 dagen Liquiditeitenplanning 2013/2014 Onderstaande grafiek geeft de ontwikkeling van de liquiditeitspositie in de verslagperiode weer. Realisatie 2013/ zo apr-13 mei-13 jun-13 jul-13 aug-13 sep-13 okt-13 nov-13 dec-13 jan-14 feb-14 mrt * Kasgeldlimiet Primaire raming Realisatie excl leningen Realisatie incl leningen Er zijn forse afwijkingen ten opzichte van de primaire raming. Een duidelijke onderuitputting van de investeringen valt daarbij op. Ook ten aanzien van uitgaven en inkomsten van het grondbedrijf waren er duidelijk afwijkingen. Bijvoorbeeld geplande aankopen in de Ecofactorije II die niet gerealiseerd zijn, en verkopen in onder andere Zuidbroek die minder gerealiseerd zijn. Vooral de extreem lage korte rente was voor ons aanleiding om het eerste kwartaal (2 e kw2013) van de verslagperiode de kasgeldlimiet te overschrijden. Om de vergelijking tussen de primaire raming en het werkelijke verloop van de liquiditeitspositie weer te kunnen geven is in bovenstaande grafiek een lijn opgenomen realisatie excl leningen De lange termijn financiering Consolidaties In onderstaande tabel zijn de consolidaties ( omzetting van korte schuld naar lange schuld) in de verslagperiode weergegeven: Kwartaal Primaire raming Realisatie Consolidaties 2013/2 40 mln 40 mln 2013/3 25 mln 20 mln 2013/4 20 mln 0 mln - 5 -

6 2014/1 15 mln 0 mln Totaal 100 mln 60 mln De geplande consolidaties van het 4 de en 1 ste kwartaal konden vervallen. In het 3 de kwartaal was er 5 miljoen minder nodig. De liquiditeitspositie is gedurende het jaar bijgesteld en daarbij werd duidelijk dat er toch minder leningen nodig waren dan eerder verondersteld. De nieuwe leningen zijn afgesloten tegen een gemiddeld percentage van 0,98% en een gemiddelde looptijd van ruim 3 jaar. Deze leningen dragen bij aan een verlaging van het gemiddelde rentepercentage van de totale leningportefeuille. Die daalde van 3,79% naar 3,33%. In tabel Mutaties leningportefeuille o/g bij paragraaf is dit zichtbaar. Daarnaast is in bijlage 4 een overzicht opgenomen van in de verslagperiode afgesloten leningen Looptijden nieuwe leningen in samenhang met de renterisiconorm Wij streven naar een evenwichtige verdeling van de financieringsbehoefte door looptijden van nieuwe leningen zo veel mogelijk te spreiden en af te stemmen op de meerjarige behoefte. Dit streven gaat hand in hand met de renterisiconorm volgens de wet FiDO. In onderstaande grafiek staat het meerjarenperspectief van de renterisiconorm ten aanzien van onze huidige lening- en beleggingenportefeuille. Renterisico over de vaste schuld * 1 mln begroot realisatie begroot begroot begroot Jaren Renterisiconorm Maximaal renterisico De grafiek toont aan dat we ruim binnen de renterisiconorm blijven. Tevens zijn de nieuwe leningen zodanig aangetrokken dat er ook in de komende jaren geen overschrijding wordt verwacht Vervroegde aflossingen (o/g) en (u/g) Een drietal verstrekte leningen aan corporaties waren aan renteherziening of contractuele herfinanciering toe. In overleg met de corporaties is besloten dat de corporaties deze financieringsbehoefte rechtstreeks van de banken aantrekken. Dit blijft geborgd geld. Het gaat om 22,1 miljoen. Wij hebben met de bank afgesproken om deze leningen ook af te lossen Renteherzieningen (u/g) Renteherziening uitgezet geld Het rentepercentage voor de rekening-courant van WNH is per 1 januari 2014 gewijzigd. Bedrag (x 1 miljoen) Rest looptijd in jaren Rente % oud Rente % nieuw Uitgezet of opgenomen 0,6 9 jaar 4,8% 4,4% Uitgezet - 6 -

7 Leningen- & beleggingenportefeuille Rekening houdend met de in voorgaande paragrafen genoemde transacties zag het verloop van de leningen- & beleggingenportefeuille er als volgt uit. Mutaties leningenportefeuille o/g Bedrag Gemiddelde rente (x mln. Euro) Stand per 1 april ,2 3,79 % Nieuwe leningen + 60,0 0,98 % Reguliere aflossing - 72,3?,?? % Vervroegde aflossing - % Oorspronkelijk percentage 0 n.v.t. % Nieuw percentage als gevolg van renteherziening 0 n.v.t. % Stand per 31 maart ,9 3,33 % Hieruit blijkt dat onze lange schuld met ruim 12 miljoen in de verslagperiode is afgenomen. Daarnaast zijn onze korte leningen met maar liefst 43 miljoen afgenomen. De volgende tabel geeft het verloop van de mutaties in de beleggingenportefeuille weer. Mutaties beleggingenportefeuille u/g Bedrag Gemiddelde rente (x mln. Euro) Stand per 1 april ,3 4,58% Nieuwe beleggingen 0 % Vervroegde aflossingen 0 % Reguliere aflossing -23,4 5,4% Oorspronkelijk percentage -0,6 4,80% Nieuw percentage als gevolg van renteherziening 0,6 4,40% Stand per 31 maart ,9 4,49% Zoals al eerder gemeld, hebben de woningbouwcorporaties voor ruim 22 miljoen aan leningen afgelost. Daarnaast hebben er nog diverse kleinere aflossingen plaatsgevonden. Orpheus heeft in de verslagperiode geen beroep op de rekening-courant gedaan. In bijlage 5 is aangegeven hoe de verdeling van geldgevers en geldnemers per 31 maart 2014 is. 2.4 Rente-instrumenten Algemeen Rente-instrumenten worden alleen aangewend om het renterisico te beperken. Dit is mogelijk bij zowel korte- als langlopende financieringen zoals ook door uw college is vastgesteld in het treasurystatuut. Omwille van beperkte beschikbaarheid van kredietwaardige tegenpartijen, de spreiding van financieringsinstrumenten en de aanstaande wijziging van regelgeving in verband met het gebruik van rente-instrumenten hebben wij geen nieuwe rente-instrumenten ingezet

8 3 Jaarplan 2014/ Algemene ontwikkelingen Ontwikkelingen geld- en kapitaalmarkt De periode staat in het teken van (te) lage inflatie, waarbij er enig economisch herstel is, maar de Nederlandse arbeidsmarkt is (nog) niet verbeterd. Het begrotingstekort is gedaald tot onder de 3% en Nederland is daardoor van het strafbankje van de EU gehaald. Er worden nu stresstesten voorbereid voor de grotere Europese banken, om te zien of zij voldoende Eigen Vermogen hebben. Deze banken sorteren daar nu al op voor en zijn op zoek naar mogelijkheden om hun kapitaalbuffers verder te versterken. De EU en de ECB willen de kredietverstrekking aan Midden en Klein Bedrijf stimuleren om de economische groei verder aan te zwengelen. Dit alles maakt dat er ook in de komende periode uitzonderlijke situaties op de geld- en kapitaalmarkt kunnen ontstaan. Niet langer ondenkbaar is een scenario van negatieve rente voor de korte leningen. Bij de lange rente zien we een ontwikkeling dat beleggers rendement zoeken en risico minder telt, waardoor meer geld naar Zuid Europese landen vloeit, wat een licht opwaarts effect heeft op de rente voor in de Noord Europese landen. Per saldo staat de 10-jaars rente over de hele linie op een historisch laag niveau. De 10-jaars swaprente staat op een niveau van 1,59% 2. Voor het komende treasuryjaar verwacht de markt een zeer licht oplopende rente naar ca 1,85% eind maart De kortlopende rente, waarvoor de 3-maands Euriborrente als benchmark wordt gehanteerd, staat op 0,31%. Voor het komende jaar verwacht de markt een daling van de korte rente, zodat een niveau van circa 0,20% eind maart 2015 wordt voorzien. In onze visie volgen wij de markt. Financieren met behulp van rente-instrumenten De Wet Financiering Decentrale Overheden (FiDO) en de daaronder hangende Regeling Uitzetting en Derivaten Decentrale Overheden (RUDDO) zal in het komende treasuryjaar worden herzien. De aanleiding daarvoor is de inzet van derivaten, in het bijzonder bij corporaties, die soms het doel voorbij schieten waarvoor ze dienen; primair risico s afdekken. Mogelijk dat ook binnen de RUDDO de minimale kredietwaardigheid van tegenpartijen gelijk wordt geschakeld aan het algemene beleidskader van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties, waar een norm van single A bij twee van drie erkende ratingbureaus geldt. De banken die nog wel kredietwaardig genoeg zijn, maken om meerdere redenen nog steeds pas op de plaats of hebben aanvullende wensen. We zijn in afwachting van hoe de nieuwe regelgeving eruit komt te zien. Tevens geeft de huidige media aandacht aan rentederivaten in zijn algemeenheid vanuit imago oogpunt reden voor voorzichtigheid. Schatkistbankieren De Wet schatkistbankieren is midden december 2013 in werking getreden. Dit houdt in dat de decentrale overheden verplicht zijn om overtollige middelen in de schatkist aan houden. Er is wel de mogelijkheid gecreëerd dat decentrale overheden, in plaats van bij de Staat, bij elkaar geld mogen uitzetten. Dit heeft de zelfde EMU-effecten als het geld uitzetten bij de schatkist. Wij verwachten in de komende periode dat er meer gelden, in het bijzonder bij de provincies, vrijvallen en dat er door hen bij ons meer uitgezet kan worden dan tot nu toe. Wet houdbare overheidsfinanciën (HOF) De Wet HOF is ook eind 2013 in werking getreden. De regering wil via deze nieuwe wet grip krijgen op het begrotingstekort en de schuldentoename bij decentrale overheden. Er worden deze bestuursperiode ( ), bij overschrijding van de norm nog geen collectieve boetes opgelegd. Het kabinet vindt het een gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle overheden om aan de eisen vanuit Europa te voldoen. Wij voorzien voor onze gemeente voor de nabije jaren geen beperking. Voor de jaren erna is dit vooralsnog met onzekerheid omgeven. De VNG heeft een test ontwikkeld of de individuele schuld van een gemeente op termijn houdbaar is. In de 2 Rente 10 jaar ruilrente per 3 juni

9 financieringsparagraaf bij de jaarrekening is dat resultaat meegenomen. In de financieringsparagraaf bij de nieuwe begroting zal een dergelijke test opnieuw worden gedaan en het resultaat daarvan meegenomen. Liquiditeitsopslag De liquiditeitsopslagen lopen op naarmate de looptijd van de aan te trekken financiering langer wordt. De liquiditeitsopslagen zijn nu 3 bij 10-jaars fixe leningen circa 0,55%. Rentevisie Op basis van de onderstaande rentevisie heeft de treasurycommissie voor het consolidatieplan bandbreedtes vastgesteld waarbinnen de leningen moeten worden aangetrokken. Deze bandbreedtes zijn bindend voor de treasuryfunctionarissen, tenzij als gevolg van afwijkende ontwikkelingen in de liquiditeitspositie dit niet gewenst is. Een aantal maal per jaar komt de treasurycommissie bijeen om de voortgang te bespreken, bandbreedtes bij te stellen en een actuele rentevisie vast te stellen. Kort geld (3-maands Euribor) Lang geld (10-jaar IRS) Jun 14 Over 3 Mrt 15 Jun 14 Over 3 Mrt 15 maanden maanden Rentevisie juni 0,31 0,22 0,20 1,62 1,66 1, Intern product Rente en Financiering Algemeen In de begroting komen op het product rente en financiering alle rentedragende componenten binnen de begroting en rekening samen. Hier staan ondermeer de externe rente kosten van de lange en korte leningen en de rente die aan de diverse reserves worden toegerekend. Aan de dekkingszijde van de kostenplaats staat onder andere de opbrengst van de rente die aan het grondbedrijf wordt toegerekend. Ook de rente die over de activa wordt toegerekend dient als opbrengst. De economische crisis heeft een zeer laag rentepeil tot gevolg. Met name (Nederlandse) overheden als zeer kredietwaardige partijen profiteren daarvan. Ook wij hebben dit voordeel binnen het kader van onze financieringsbehoefte maximaal uitgebaat. De afwijkende rentekosten worden als resultaat ten gunste/laste van de Algemene Dienst begroot BBB en 1 e turap 2014 Ten tijde van het opstellen van de BBB worden alle rentecomponenten opnieuw geactualiseerd en op basis van een marktverkenning een inschatting gemaakt van de nieuw aan te trekken leningen en het renteniveau waartegen deze leningen mogelijk kunnen worden aangetrokken. Bijzonder bij de BBB is de negatieve Algemene Reserve, ontstaan uit de verliesvoorziening Grondbedrijf 2011, waarover een vaste rente van 3,4% wordt gerekend. Daarnaast is recent de nota Reserves en Voorzieningen in de PMA aan de orde geweest, waarin is voorgesteld om aan zo weinig mogelijk reserves nog rente toe te rekenen. De 1 e tussentijdse rapportage is vervallen. De inschatting nu is dat het interne product Rente en Financiering over 2014 een behoorlijk voordeel gaat opleveren, ondanks tal van onzekere componenten, waardoor nog afwijkingen in de loop van het jaar kunnen ontstaan. Bij de actualisatie van het interne product rente en financiering zal via de BBB een structurele voordelige bijstelling plaatsvinden. 3 4 juni

10 3.3 Risicobeheer Renterisicobeheer Renterisico over de vlottende schuld: De kasgeldlimiet is de maximale omvang van de kortlopende schuld (korter dan 1 jaar). De kasgeldlimiet is 8,5% van het begrotingstotaal en komt voor de gemeente Apeldoorn in 2014 uit op 42,9 miljoen. Voor 2105 en verder verwachten we een verhoging van de kasgeldlimiet naar ruim 50 miljoen omdat de gelden van de 3D s via onze begroting gaan lopen. In onderstaande tabel is de verwachte ontwikkeling van de liquiditeitspositie weergegeven indien er geen consolidaties plaatsvinden. Vlottende schuld Gemiddeld per kwartaal (bedragen in mln. EUR) Primaire raming vlottende korte schuld 34,8 57,9 75,1 107,1 Kasgeldlimiet 42,9 42,9 42,9 50,0 Uit deze tabel kan geconcludeerd worden, dat er voor circa 60 mln lange leningen moeten worden aangetrokken in het komende treasuryjaar. Hiervoor verwijzen wij naar paragraaf Renterisico over de vaste schuld Voor 2014 is het percentage van de renterisiconorm door de minister van financiën wederom vastgesteld op 20% van het begrotingstotaal. In bijlage 5 is de berekening opgesteld voor het jaar 2014 en verder. Hieruit blijkt, dat we een renterisico lopen over maximaal 78,9 miljoen (volgens de wet FiDO-norm). De norm voor 2014 bedraagt 100,6 miljoen, zodat we de norm niet zullen overschrijden. De voorlopige stand van zaken voor 2015 is dat we maximaal over 72,6 miljoen renterisico lopen bij een toegestane norm van 100,6 4 miljoen. Bij het bepalen van de looptijden van nieuwe langlopende leningen wordt onder andere gekeken of deze passen binnen de ontwikkeling van de renterisiconorm. Wij streven naar een evenwichtige verdeling van de financieringsbehoefte. Looptijden van de nieuw aan te trekken leningen worden zo veel mogelijk afgestemd op de meerjarige behoefte. In de volgende grafiek staat het meerjarenperspectief van de renterisiconorm bij doorrekening van de voorgenomen consolidaties in 2014/2015. Het afsluiten van nieuwe geldleningen mag niet tot gevolg hebben dat de renterisiconorm in enig jaar wordt overschreden. Onderstaande grafiek geeft aan dat met de voorgenomen consolidaties geen overschrijding plaatsvindt. 4 Op basis van de nieuwe norm wegens aanpassing wet FiDo per

11 Renterisico over de vaste schuld * 1 mln begroot begroot begroot begroot begroot Jaren Renterisiconorm Maximaal renterisico Kredietrisico op beleggingen In de volgende tabel worden de kredietrisico op beleggingen weergegeven. Kredietrisico op beleggingen u/g (bedragen in mln. EURO s) Restant vordering Restant vordering Gemeenten / provincies - - 0% Woningbouwcorporaties met garantie WSW 21,7 21,7 34,5% Semi-overheidsinstanties 18,8 15,5 29,1% Financiële instellingen met rating 5 A, of hoger 12,3 12,3 19,6% Overige instellingen 10,1 10,6 16,8% Totaal 62,9 58,3 100% Er vindt mogelijk nog een aanvullende storting in het SVN-fonds, afhankelijk van de snelheid waarmee starters- en/of duurzaamheidsleningen worden verstrekt. In de getallen is daar geen rekening meegehouden. Het is bijna zeker dat Circulus in de loop van de verslagperiode de aan haar verstrekte financiering terugbetaald. Het definitief afronden van de voorgenomen fusie is daar in bepalend. We gaan daar in de cijfers wel vanuit. Daarnaast vinden nog kleinere reguliere aflossingen op de beleggingenportefeuille plaats. 5 Een rating is een classificatie van een gespecialiseerd bureau dat min of meer aangeeft wat de kans is dat niet aan financiële verplichtingen kan worden voldaan

12 3.4 Gemeentefinanciering Algemeen Het aantrekken van langlopende financieringen conform de voorstellen uit dit treasuryjaarplan is voorbehouden aan de treasurer onder autorisatie van de manager van de eenheid Financiën en Control. Indien blijkt dat er extra financieringsmiddelen nodig zijn, is toestemming van het college van B&W noodzakelijk. De eventuele renteherzieningen en vervroegde aflossingen die benoemd zijn in het treasuryjaarplan kunnen door de treasurer worden uitgevoerd, eveneens onder autorisatie van de manager Financiën en Control. De treasurer is tevens bevoegd tot het afsluiten van geldmarkttransacties tot aan de kasgeldlimiet, onder autorisatie van de teammanager Financieel en Bedrijfskundig Advies. Boven de kasgeldlimiet is toestemming nodig van de manager Financiën en Control Liquiditeitenplanning 2014/2015 Primaire raming di 1-04 #apr 2014 mei-14 jun-14 jul-14 aug-14 sep-14 okt-14 nov-14 dec-14 jan-15 feb-15 mrt * Kasgeldlimiet Primaire raming Korte schuld na consolidatie In bovenstaande grafiek is de ontwikkeling van de liquiditeitsbehoefte in de periode 1 april 2014 tot en met 31 maart 2015 weergegeven. In de grafiek is, naast de primaire raming, de kasgeldlimiet weergegeven. Daarnaast is de verwachte kortgeld positie weergeven, rekeninghoudend met de nieuw aan te trekken lange leningen. Voor de meerjarige horizon zijn voor het eerst de exploitatiemutaties ook verwerkt tot eind eerste kwartaal Deze verder in de toekomst gelegen doorkijk is nog met grote onzekerheid omgeven. Vooralsnog kan dit gebruikt worden voor een globaal trend maar is nog geen basis om toekomstige financieringsbehoefte vroegtijdig aan te trekken. Uit deze grafiek hebben wij het onderstaande consolidatieplan afgeleid: Kwartaal Totaal 2014/2 0 mln 2014/3 30 mln 2014/4 10 mln 2015/1 20 mln Totaal 60 mln

13 Wanneer inkomende kasstromen vertragen, dan kan daardoor de consolidatiebehoefte toenemen. In de mandaat aanvraag stellen we daarom voor om rekening te houden met maximaal 10 miljoen extra lange financiering bovenop de 60 miljoen, dus in totaal 70 miljoen. De hiervoor genoemde 10 miljoen extra financiering is niet verwerkt in de tabellen. In de treasurycommissie zullen nadere afspraken worden gemaakt ten aanzien van deze extra consolidatie, in het geval dat dit nodig is. In de Treasurycommissie zijn bandbreedtes afgesproken, waarbinnen verwachte renteniveaus van de nieuw aan te trekken leningen vrij kunnen bewegen. Mochten renteniveaus zich buiten die bandbreedtes gaan bewegen, dan worden deze leningen eerder aangetrokken of bandbreedtes verlaagd. Indien actuele planningen daartoe aanleiding geven, kan hier van afgeweken worden. De middelen benodigd voor de korte termijn zullen via rekening-courant bij de banken, kasgeldleningen en daggeldleningen worden afgedekt De lange termijn financiering De meerjaren liquiditeiten planning Zoals in de vorige paragraaf aangegeven is voor het eerst ook de exploitatie meerjarig verwerkt in de liquiditeitenplanning. Dit betreft de periode 2015 tot en met De gegevens van de jaren daarna zijn op basis van een constante vaste activa situatie, de lening- en beleggingsportefeuille en de Meerjaren prognose grondbedrijf tot stand gekomen. Hierbij is nog geen rekening gehouden met de geplande consolidaties 2014/2015. Financieringsbehoefte voor consolidatie * # Aflossingen Financieringsbehoefte Bij de opstelling van de MPG 2014 is wederom een herfasering doorgevoerd, wat een belangrijke rol in de meerjarige financieringsbehoefte speelt. Men kijkt vooral naar aantallen en hoeveelheden all over, zonder concrete verkopen of verwervingen te benoemen. Dit leidt er toe dat we per saldo een duidelijke afname voorzien in de toekomstige financieringsbehoefte

14 Vervroegde aflossingen Bij de leningen is er voor 0,6 miljoen aan renteherziening sprake. Deze is vervroegd afgelost en meegenomen met de nieuwe financieringsbehoefte. Daarnaast zal Circulus naar alle waarschijnlijkheid haar opgenomen lening ( 3,3 mln) vervroegd terugbetalen Renteherzieningen/Herfinanciering (u/g en o/g) De rente op RC-faciliteit van het Wereld Natuurhuis wordt per opnieuw vastgesteld. Er zijn verder geen o/g leningen die een renteherziening hebben. Bedrag (x 1 miljoen) 1,0 max Rest looptijd in jaren 9 jaar, jaarlijks renteaanpassing Rente % oud Rente % nieuw Uitgezet of opgenomen 4,40% 4,30% Uitgezet Leningen- & beleggingenportefeuille Rekening houdend met de in voorgaande paragrafen genoemde transacties ziet het verloop van de leningen- & beleggingenportefeuille er als volgt uit. Mutaties leningenportefeuille o/g Bedrag Gemiddelde rente (x mln. Euro) Stand per 1 april ,9 3,33 % Nieuwe leningen + 60,0 1,7% Reguliere aflossing -78,4 3,08 % Vervroegde aflossing -0,6 4,32 % Renteherziening (oud percentage) 0,0 0,0 % Renteherziening (nieuw percentage) 0,0 0,0 % Stand per 31 maart ,9 3,05 % Per saldo voorzien we verdere daling van de lange schuld. Mutaties beleggingenportefeuille u/g Bedrag Gemiddelde rente (x mln. Euro) Stand per 1 april ,9 4,87% Nieuwe beleggingen 0 % Vervroegde aflossingen -3,3 5,0% Reguliere aflossing -1,3 % Renteherziening (oud percentage) -0,6 4,40% Renteherziening (nieuw percentage) 0,6 4,50% Stand per 31 maart ,3 4,42%

15 3.5 Rente-instrumenten Algemeen Rente-instrumenten zullen door ons worden aangewend om het renterisico te beperken in combinatie met nieuwe financiering. Dit is mogelijk bij zowel korte- als langlopende financieringen Rente-instrumenten ten behoeve van de korte financieringsactiviteit Bij het gebruik van de kasgeldruimte in de liquiditeitenplanning 2014/2015 kunnen zich situaties voordoen waarbij tijdelijk extra geld nodig is en welke later uit de reguliere activiteiten wordt terug ontvangen. Om die behoefte te overbruggen kunnen we vroegtijdig de korte rente vastzetten voor deze periode. Hiervoor zetten we een rente-instrument in die nu aangeeft wat we voor de toekomstig bekende periode en leningbedrag aan rente dienen te betalen. Tevens kan de situatie zich voordoen dat de markt renteverlagingen verwacht en daar haar offertes op baseert voor komende periodes terwijl de herfinancieringsrente op een hoger niveau staat. Wij stellen voor om tot de kasgeldlimiet (is 42,9 mln) gebruik te mogen maken van dit soort instrumenten met een looptijd korter dan 1 jaar. We zullen er nadrukkelijk op sturen dat we niet overliquide worden. Procuratietabel rente-instrumenten Uitvoeren Autorisatie FRA 6 of vergelijkbaar <= 42,9 mln Treasurer (plv) Hoofd Financiën en belastingen FRA of vergelijkbaar > 42,9 mln Treasurer (plv) College B&W Overige instrumenten Treasurer (plv) College B&W Rente-instrumenten ten behoeve van de lange financieringsactiviteit Het kan risico- en prijstechnisch interessant zijn om ook bij de reguliere lange financieringsactiviteit gebruik te maken van rente-instrumenten. Met name de renteswap 7 is een uitstekend instrument om (toekomstige) meerjarige renterisico s te beperken tegen gunstige condities. Tevens is ook een rentecap 8 een prima instrument om renterisico s te maximeren. Wij stellen voor om swaps (renteruilcontracten) en of rentecaps te mogen inzetten voor het bedrag dat we maximaal verwachten aan te trekken voor eigen nieuwe leningen te weten 60 miljoen. Procuratietabel rente-instrumenten Uitvoeren Autorisatie SWAP of vergelijkbaar <= 60 mln Treasurer (plv) Hoofd Financiën SWAP of vergelijkbaar > 60 mln Treasurer (plv) College B&W Overige instrumenten Treasurer (plv) College B&W Rente-instrumenten financieringsbehoefte 2015 en verder Door de terugloop in investeringen en de positieve kasstroomverwachting ten aanzien van het grondbedrijf in de komende jaren is er nu geen reden om eventueel vroegtijdige externe financieringsafspraken te maken. 6 Dit betekent future rate agreement wat zoveel wil zeggen als een rente overeenkomst voor een afgesproken bedrag voor een toekomstige periode 7 Ander woord voor renteruil: transactie tussen twee partijen waarbij elkaars renteverplichtingen worden overgenomen. Bijvoorbeeld: de ene partij neemt de variabele renteverplichtingen over van iemand die elk jaar een vaste rente moet betalen en omgekeerd. 8 Ander woord voor een renteplafond, wij betalen een variabele rente maar nooit meer dan het renteplafond. Voor zo n instrument moet een verzekeringspremie betaald worden

16 Bijlage 1 Renteverloop 2013/

17 Bijlage 2 Renterisiconorm 2013 Bedragen in EUR 1 Renteherziening 0,00 2 Aflossingen Renterisico (1+2) Rente risiconorm a Ruimte onder rente risiconorm (8-7) b Overschrijding rente risiconorm (7-8) Renterisiconorm Berekening Begrotingstotaal jaar T 4a Begrotingstotaal jaar b Het bij ministeriële regeling vastgesteld percentage 20,00 4=4a*4b/100 Rente risiconorm

18 Bijlage 3 Overzicht opgenomen langlopende leningen 2013/2014 Lening# Hoofdsom Looptijd Stortingsdatum Rentevoet Aangetrokken via Type Opmerkingen ,30% NWB Fixe Onderhands ,53% Geldmakelaar 2,0% BNG 2,225% BNG Fixe Fixe Fixe MTN Onderhands Onderhands

19 Bijlage 4 Berekening renterisiconorm * Renterisico op de vaste schuld over het jaar Renteherziening op vaste schuld Betaalde aflossingen Renterisico (1+2) Renterisiconorm a. Ruimte onder renterisiconorm (=4>3) b Overschrijding renterisiconorm (=3>4) Berekening renterisiconorm 4a. Begrotingstotaal b. Percentage regeling Renterisiconorm (4a x 4b / 100)

20 Bijlage 5 Geldnemers en Geldgevers per 31 maart 2014 Geldnemers Overig SVN/ROW Ons Huis NUON Circulus b Rabo Utrec Geldgevers Overig BNG Menzis Rabobank NWB MTN