JONG & PROFESSIONEEL 1

Transcriptie

1 JONG & PROFESSIONEEL 1

2 JONG & PROFESSIONEEL Hoe kunnen wij van LIS/Jip per het beste studiebegeleiding bieden aan studenten van het Friesland College? 2

3 VOORWOORD Leerroute, en bij een plek met mooi uitzicht mag je best even wachten. - Loesje Door een kleine vertraging die ik had opgelopen in mijn studie, duurde het voor mij iets langer voor ik mocht beginnen met het schrijven van dit onderzoek. Ik loop door de vertraging dan ook langer stage bij Leerbedrijf Invloed Studenten (LIS). Mijn stagebegeleider Hans Jantzen grapte dan ook Je hoort bijna bij het meubilair. In eerste instantie ervoer ik deze vertraging alsof ik had gefaald. Ik zag klasgenoten en collega s met diploma op zak de school verlaten.. en bij mij leek het einde nog lang niet in zicht. Gelukkig zijn er vele wegen die naar Rome leiden. Ik maakte een omweg, maar ik heb onderweg meer ervaringen opgedaan, meer mensen leren kennen en meer obstakels weten te overwinnen. En wat blijkt.. Ik kom er uiteindelijk ook wel. Ik wil graag mijn stagebegeleider Hans Jantzen bedanken voor zijn begeleiding en zijn hulp bij het schrijven van dit onderzoek. Het is soms nodig dat iemand met een frisse blik kijkt naar het werk wat je hebt gedaan, soms zie je door de bomen het bos niet meer. Gelukkig waren er collega s die ik af en toe op de rug kon tikken voor hulp. Daarom wil ook zeker mijn collega s bij LIS bedanken. Tot slot wil ik David Rooth en Berber van der Woude bedanken voor het delen van hun kennis en ervaring. Elbrich Terpstra Leeuwarden, 18 november

4 INHOUDSOPGAVE Voorwoord... 3 Inleiding... 5 Hoofd & Deelvragen... 6 Hoofdstuk 1 Studiebegeleiding is meer dan alleen helpen bij Huiswerk maken... 7 Hoofdstuk 1.1 Het doel van studiebegeleiding... 7 Hoofdstuk 1.2 De doelgroep van Team S.O.S... 7 Hoofdstuk 2 De studiebegeleider... 8 Hoofdstuk 2.1 Vaardigheden & kwaliteiten van een studiebegeleider... 8 Hoofdstuk 2.2 Studiebegeleider en Studiecoach Hoofdstuk 3 De ervaring in de praktijk Hoofdstuk 3.1 Interview School als Werkplaats Hoofdstuk 3.2 Interview Leidinggevende Team S.O.S Hoofdstuk 4 De verschillen en overeenkomsten tussen theorie & de praktijk Hoofdstuk 5 Samenvatting en conclusie Hoofdstuk 6 Aanbevelingen Literatuurlijst Bijlagen Interview met David Rooth van SAW Interview met Berber van der Woude leidinggevende van Team S.O.S Leeuwarden

5 INLEIDING Ik schrijf dit onderzoek in het kader van mijn afstuderen aan de opleiding MBO Sociaal Maatschappelijke Dienstverlening aan het Friesland College te Leeuwarden. Sinds september 13 loop ik stage bij Leerbedrijf Invloed Studenten (LIS). LIS is een leerbedrijf binnen het Friesland College in Leeuwarden, het leerbedrijf is voor en door studenten. LIS houdt zich bezig met het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs. Binnen LIS wordt er gewerkt aan verschillende projecten en opdrachten. Een onderdeel van LIS is het Jongeren Informatie Punt (Jip per). Jip per is een laagdrempelig informatie loket voor studenten van het Friesland College. Studenten kunnen met verschillende vragen van zeer uiteenlopende aard bij Jip per terecht. In april 14 zijn we begonnen met een begeleidingsproject IC Team voor stagiaires van het ICT Leerbedrijf. De praktijkbegeleider van het ICT Leerbedrijf heeft zelf niet voldoende tijd om één op één begeleiding te bieden aan zijn stagiaires, wel ziet hij dat verschillende stagiaires behoefte hebben aan meer begeleiding. Een collega van mij heeft het IC Team begeleidingsproject opgezet. Binnen het project worden de stagiaires van het ICT Leerbedrijf gekoppeld aan een stagiaire van Jip per. De Jip per maakt afspraken en stelt doelen samen met de stagiaire waar hij/zij aangekoppeld is. In de loop van het project omschrijft mijn collega protocollen voor het IC Team. Het IC Team blijkt een groot succes te zijn. Het valt op dat er minder uitval is, dat de stagiaires hun schoolwerk beter op orde hebben, opdrachten op tijd worden ingeleverd en problemen bij de stagiaires eerder worden geconstateerd. Aan het einde van het schooljaar is er het idee ontstaan om het begeleidingsproject breder in te zetten binnen het Friesland College onder de naam Team S.O.S. S.O.S staat voor Support Our Students. We hebben het idee gepresenteerd aan het service centrum studenten, zorgcontactpersonen van het Friesland College en aan begeleiders van School als werkplaats (SAW ers). Het nieuwe project is met veel enthousiasme ontvangen. De vraag naar studiebegeleiding binnen het Friesland College blijkt groot te zijn. Vanaf dit schooljaar zijn wij van start gegaan met het project Team SOS. Zowel de slogan als de werkwijze van dit project is: Door studenten voor studenten. Het is de bedoeling dat wij laagdrempelige ondersteuning gaan bieden aan studenten. Deze begeleiding bieden wij aan op vrijwillige basis. De begeleiding bieden wij aan op vrijwillige basis omdat wij graag willen dat de student uit vrije wil om begeleiding vraagt en zelf inzet en motivatie 5

6 toont. Binnen het IC TEAM is de begeleiding verplicht voor elke stagiaire/student binnen het leerbedrijf. Dit verplichte karakter kan belemmerend werken omdat niet elke stagiaire behoefte heeft aan begeleiding. De student kan zichzelf aan het LIS loket aanmelden voor het Team S.O.S project. Ook docenten en/of coaches zouden studenten kunnen aanmelden. De begeleiding die wij bieden is in eerste instantie gericht op schoolwerk, hierbij kun je denken aan leren plannen, helpen bij verslaglegging en bijles. Ook anderen onderwerpen zouden tijdens de begeleiding aan bod kunnen komen. Tijdens de begeleiding gaan wij te werk volgens de door ons opgezette protocollen. Mocht de problematiek van de student te ernstig zijn dan verwijzen wij de student door naar Team SAW. Daarom moeten wij ook regelmatig overleggen met andere partijen zoals de budgetcoach, Team SAW, LIS, docenten, coaches en vertrouwenspersonen. Het nieuwe project is een win-win situatie. Door dat studenten van de opleiding Sociaal Maatschappelijke Dienstverlening de begeleiding zullen geven, werken deze studenten zelf ook aan hun competenties. Om deze begeleiding aan te kunnen bieden, moet de begeleider die zelf ook nog student is, wel over bepaalde vaardigheden beschikken. Zo is ook mijn hoofdvraag ontstaan. Ik vroeg mij af waar goede studiebegeleiding aan zou moeten voldoen en welke vaardigheden een begeleider nodig heeft om een student goed te kunnen ondersteunen. HOOFD & DEELVRAGEN In dit onderzoek beantwoord ik mijn hoofdvraag: Hoe kunnen wij van LIS/Jip per het beste studiebegeleiding bieden aan studenten van het Friesland College? Uit mijn hoofdvraag vloeiden verschillende deelvragen, namelijk: Wat is studiebegeleiding? Aan welke eisen moet een begeleider voldoen? Welke ervaring is er in de praktijk betreft eisen en middelen die nodig zijn voor studiebegeleiding? Aan welke voorwaarden moet studiebegeleiding bij LIS/JIP PER voldoen? 6

7 HOOFDSTUK 1 STUDIEBEGELEIDING IS MEER DAN ALLEEN HELPEN BIJ HUISWERK MAKEN Studiebegeleiding of ook wel huiswerkbegeleiding, is er voor studenten die wel een steuntje in de rug kunnen gebruiken. Een docent of coach heeft niet altijd tijd of gelegenheid om de student te helpen met zijn/haar vraag. Tijdens studiebegeleiding kan de student individuele begeleiding krijgen. Studiebegeleiding is dus een vorm van extra ondersteuning voor studenten. De studiebegeleiding vindt veelal na schooltijd plaats en kan worden gegeven op school, aan een huiswerkinstituut of thuis. Naast dat de student wordt ondersteund bij zijn school of stage opdrachten, kan de student ook geholpen worden bij het overzicht houden en planningen maken. 1 HOOFDSTUK 1.1 HET DOEL VAN STUDIEBEGELEIDING Studiebegeleiding heeft als algemeen doel de student zo succesvol mogelijk zijn studie te laten doorlopen. Tijdens de studiebegeleiding wordt de student ondersteund op zowel sociaal als mentaal vlak. Het is vooral belangrijk dat de student vertrouwen krijgt in zijn eigen capaciteit. Aangezien elke student anders is, is het voor de begeleider belangrijk om een totaal beeld te krijgen van de hulpvraag van de student. Vanuit deze hulpvraag wordt duidelijk waar de student ondersteuning in nodig heeft. Het uiteindelijk doel is dat de student zijn/haar zelfredzaamheid wordt vergroot, oftewel dat hij bijvoorbeeld aan het einde van de begeleiding zelf een planning kan maken. 2 HOOFDSTUK 1.2 DE DOELGROEP VAN TEAM S.O.S Alle studenten die een opleiding volgen aan het Friesland College kunnen zich aanmelden voor Team S.O.S. Er wordt dus gewerkt met een vrij brede doelgroep. De doelgroep beslaat voornamelijk jongeren en jongvolwassen tussen de 15 en de 30 jaar oud. 1 Geraadpleegde bron: Landelijke Vereniging van Studiebegeleidinginstituten (z.d) Huiswerkbegeleiding/studiebegeleiding. Geraadpleegd op 9 september 2015, van 2 Geraadpleegde bron: Brouwer, A., & van Eechoud, M. (2014). Hoe geef je professionele studiecoaching? Baarn: Studiecentrum Baarn. 7

8 Deze jongeren/jongvolwassenen volgen een MBO opleiding aan het Friesland college. Aan het Friesland College kun je een mbo-opleiding volgen op niveau 1 tot en met niveau 4. HOOFDSTUK 2 DE STUDIEBEGELEIDER Het algemeen Nederlands woordenboek zegt het volgende over studiebegeleider: iemand die voor zijn beroep studenten begeleidt voor studie gerelateerde vragen en problemen, vooral wat hun leermethode betreft, de studieplanning, de voortgang van de studie en de studiekeuze; begeleider van een studie. 3 In dit hoofdstuk gaan we dieper in op wat er verwacht wordt van een studiebegeleider. Niet iedereen is namelijk geschikt om studenten te begeleiden. Een aantal vaardigheden en kwaliteiten zijn onmisbaar, maar welke en waarom zijn deze dan zo onmisbaar? Het antwoord op deze vraag kun je vinden in Hoofdstuk 2.1 Vaardigheden & Kwaliteiten van een Studiebegeleider. Daarnaast behandel ik in Hoofdstuk 2.2 Studiebegeleider en Studiecoach een belangrijk onderdeel van studiebegeleiding, namelijk het coachen van een student. Hier ga ik dieper in op vragen als: wat heeft de student nodig van zijn/haar studiebegeleider en hoe kun je een student goed coachen? HOOFDSTUK 2.1 VAARDIGHEDEN & KWALITEITEN VAN EEN STUDIEBEGELEIDER Wat moet je kunnen? Natuurlijk moet jij als huiswerkbegeleider weten hoe mensen te motiveren en activeren. Je hebt geen normale werktijden aangezien je je aan moet passen aan de tijden van leerlingen. Vaak begin je rond het eind van de middag tot s avonds. Natuurlijk moeten je mondelinge en schriftelijke uitdrukkingsvaardigheden dik in orde zijn. Je moet je in kunnen leven in je leerlingen om ze zo beter te kunnen begeleiden. Uiteraard moet je zelf (inhoudelijk) bekend zijn met de vakken die op school gegeven worden, jij moet de leerlingen namelijk op weg helpen. 4 3 Geciteerde tekst van bron: Algemeen Nederlands Woordenboek (z.d) Studiebegeleider. Geraadpleegd op 9 september 2015, van 4 Geciteerde tekst van bron: Stichting ROC.nl (z.d.) Huiswerkbegeleider. Geraadpleegd op 16 september van 8

9 Om bij de student betrokkenheid en inzet te ontwikkelen: Betrokken zijn bij de student. Iemand die zichzelf niet in hoge mate betrokken voelt, zal nooit inzet en betrokkenheid bij anderen kunnen stimuleren. In staat zijn om energie bij de student los te maken door voorbeeldgedrag en positieve bekrachtiging. Het spannend maken voor de student. Werk samen met de student naar een doel. De vooruitgang van de student is altijd een wijziging van de huidige realiteit. Om de student te kunnen sturen: Afstand kunnen nemen. Deze afstand moet je kunnen nemen om overzicht te houden en met een helikopterblik de situatie te overzien en om oog te houden voor de samenhangen. Ambitie en zelfvertrouwen hebben. Dit om het beste uit jezelf en het beste uit de student te kunnen halen. Integer zijn. Het is belangrijk om de student rechtstreeks aan te kunnen spreken en oprecht ja en nee te kunnen zeggen. Om zelfsturing toe te laten: Een student vertrouwen te schenken. Je moet zaken los durven te laten en op afstand peiling kunnen houden. Dit echter zonder de student aan zijn/haar lot over te laten. Oprecht aandacht hebben voor de student. Mensen merken het snel op of de aandacht die je toont ook oprecht is. Je evenwaardig opstellen. Dit betekend wederzijds respect hebben en de ander in zijn/haar waarde laten. Geduld hebben. Dit betekend niet dat je maar moet afwachten en niets moet doen. Maar je moet weten hoe je de tijd voor je kan laten werken. 5 5 Geraadpleegde bron: Brinckmann, E. Doelman, G. Konings, J. Rijkers,T. Rooyendijk, L. Verhoeven, W. Vlerken, A. van. (2008) De docent als coach: Van voortgezet onderwijs tot hoger beroepsonderwijs. (5 e herziende druk) Soest: Nelissen. P. 43 & 44 9

10 HOOFDSTUK 2.2 STUDIEBEGELEIDER EN STUDIECOACH Bij de begeleiding van studenten neem je eigenlijk ook een coachende rol op je. Je wilt namelijk een student in staat stellen om zijn mogelijkheden optimaal te benutten. Zonder dat je een vak inhoudelijk helemaal beheerst, kun je toch een goede studiecoach zijn. Andersom is alleen vakinhoudelijke kennis niet voldoende om leerlingen te kunnen begeleiden. Een docent met goede vakinhoudelijke kennis, kan ook een goede begeleider zijn als hij daarnaast pedagogische interesse heeft, als hij het leuk vindt om leerlingen te motiveren en om hen te leren plannen en te leren leren. Want het gaat er vooral om dat leerlingen ook op langer termijn baat hebben bij de begeleiding, dat zij inderdaad gemotiveerd raken om steeds weer zelf aan de slag te gaan. Het gaat dus om meer dan alleen het opvullen van kennishiaten 6 Een groot onderdeel van coachen, is de student motiveren. Om de student te motiveren kun je verschillende dingen doen. Je kunt de student motiveren door de student meer zelfvertrouwen te geven. Om de student meer vertrouwen te geven in zijn eigen capaciteit is het vooral belangrijk om te benoemen wat de student goed doet. Dus om de student te belonen voor kleine en grote successen doormiddel van een compliment. De student krijgt zelfvertrouwen door gezien, gehoord en erkend te worden. Een student die je begeleid moet het gevoel hebben dat je naast hem staat en dat je hem gaat helpen. Hier komt weer duidelijk naar voren dat er inlevingsvermogen nodig is om de student te kunnen helpen. De student wil serieus genomen worden en zich begrepen voelen door jou. Als studiecoach werk je met Support & Pressure. Je voelt mee met wat de leerling ervaart, je geeft aan dat je dat begrijpt (je geeft support). Maar het is niet anders, er moet ook gewoon gewerkt worden en dat zeg je ook zo (je geeft pressure) 7 Studenten willen graag handvatten krijgen van jou als studiebegeleider. Als begeleider moet je dus vooral niet vaag zijn. Er moet soms orde in de chaos worden gebracht. Als studiebegeleider kan je dus beter concreet en direct zijn. Het is daarom goed om 6 Citaat uit het boek Brouwer, A., & van Eechoud, M. (2014). Hoe geef je professionele studiecoaching? Baarn: Studiecentrum Baarn. P. 15 & 16 7 Citaat uit het boek: Brouwer, A., & van Eechoud, M. (2014). Hoe geef je professionele studiecoaching? Baarn: Studiecentrum Baarn. P

11 concreet te zeggen wat je wilt en waarom je dingen doet of vraagt. Draai er niet omheen als je iets vindt of voelt. Benoem dat en check bij de leerling of je gedachte of gevoel klopt. 8 De student heeft behoefte aan eerlijkheid. Dit heeft ook te maken met het vertrouwen dat de student in jou heeft als begeleider. Wanneer je bijvoorbeeld door hebt dat iets niet goed gaat komen, heeft het geen zin om te zeggen: Het komt allemaal wel goed. De student moet er op aan kunnen dat wat je zegt ook daadwerkelijk klopt. 9 HOOFDSTUK 3 DE ERVARING IN DE PRAKTIJK Het onderzoek wat ik doe kan ik beschrijven als een kwalitatief onderzoek. Het gaat in mijn onderzoek namelijk niet om het in kaart brengen van cijfers, maar om het verkennen en inzichtelijk maken van het onderwerp Studiebegeleiding door Team S.O.S binnen het Friesland College. Zo vraag ik mij af wat de de sterke punten van Team S.O.S zijn en waarin Team S.O.S zich nog kan verbeteren en ontwikkelen. Om informatie vanuit de praktijk te verzamelen kies ik er voor om twee interviews af te nemen. Ik interview David Rooth van School als Werkplaats (SAW) en Berber van der Woude de leidinggevende van Team S.O.S in Leeuwarden. De belangrijke punten uit de twee interviews verwerk ik in Hoofdstuk 3.1 Interview School als Werkplaats en in Hoofdstuk 3.2 Interview Leidinggevende Team S.O.S. De twee interviews heb ik in hun geheel bijgevoegd in de bijlage. Bij beide interviews kies ik voor semigestructureerde interviews. Vooraf bedenk ik een aantal vragen, maar tijdens het gesprek heb ik de ruimte om de volgorde van de vragen aan te passen op het gesprek en ik kan vragen toevoegen. Ik kies voor deze techniek omdat ik op deze manier gericht informatie kan verzamelen maar ook mijn vragen aan kan passen op het verloop van het gesprek. HOOFDSTUK 3.1 INTERVIEW SCHOOL ALS WERKPLAATS Ik wou graag weten hoe er op dit moment vanuit het Friesland College studiebegeleiding wordt geboden. Ik heb er daarom voor gekozen om David Rooth van School als werkplaats te interviewen. School als werkplaats (SAW) is een traject wat op dit moment 5 jaar loopt binnen het Friesland College. Binnen dit traject werken er verschillende 8 Citaat uit het boek: Brouwer, A., & van Eechoud, M. (2014). Hoe geef je professionele studiecoaching? Baarn: Studiecentrum Baarn. P Geraadpleegde bron: Brouwer, A., & van Eechoud, M. (2014). Hoe geef je professionele studiecoaching? Baarn: Studiecentrum Baarn. 11

12 hulpverleners en welzijnswerkers van verschillende instanties op school. School als werkplaats werkt nauw samen met docenten en coaches. 10 SAW'ers zijn in dienst van de eigen hulpverleningsinstantie en niet bij het Friesland College. Ze zijn dus ook geen studie-/loopbaan begeleider of coach. Zij brengen eigen expertise in vanuit hun achtergrond als werker in de jeugd(welzijn)zorg. Ze werken preventief: ze stappen op studenten/stagiair(e)s af en geven hen aandacht, informatie en advies of ze verlenen daar waar nodig direct de juiste hulp. Belangrijke leidraad hierin is dat ze denken in oplossingen! De SAW'ers zijn onderdeel van een team waarin alle disciplines van jeugd(welzijn)zorg vertegenwoordigd zijn en zijn op die manier op elk gebied van de hulpverlening thuis. Ook vormen zij een directe link naar de achterliggende voorzieningen van hun eigen organisaties mocht dit nodig zijn. 11 BELANGRIJKE EN RELEVANTE INFORMATIE VANUIT INTERVIEW SCHOOL ALS WERKPLAATS David Rooth van School als werkplaats (SAW) geeft aan dat de eerste indruk van Team S.O.S bij zowel hem als bij collega s positief is. De positieve reacties zorgen er voor dat SAW ers hun studenten eerder doorverwijzen naar Team S.O.S voor studiebegeleiding. De ervaring in de praktijk is dat Team S.O.S snel actie onderneemt na aanmelding van een student. David zegt dat het bij de student van belang is dat er een goede klik is en dat er snel contact met de student word opgenomen na aanmelding. David Rooth geeft aan dat hij dit goed vind aan de werkwijze en doelstelling van Team S.O.S. Voor studenten door studenten zorgt voor laagdrempeligheid vertelt David. Er is een groep studenten die liever hulp van een volwassene krijgt, maar er is ook zeker een groep die beter contact kan leggen met een leeftijdsgenoot. David vind Team S.O.S een aanvulling op alles wat nu al binnen het Friesland College wordt ingezet. 10 Geraadpleegde bron: Friesland College (z.d.) School als Werkplaats. Geraadpleegd op 7 oktober 2015 van 11 Geciteerde tekst van bron: Friesland College (z.d.) Werkwijze SAW. Geraadpleegd op 7 oktober 2015 van 12

13 Het gehele leerbedrijf LIS/JIP PER en daarbij ook Team S.O.S staat dichter bij de student. Door dat de medewerkers van het leerbedrijf studenten zijn, weten zij meer wat er tegenwoordig bij de student speelt. Het is belangrijk dat de medewerker van Team S.O.S weet waar zijn/haar grens ligt en weet welke lijnen je kunt gebruiken en welke disciplines er kunnen worden ingeschakeld. Studenten met ernstige problematiek moeten tijdig worden doorverwezen naar SAW. De medewerker van Team S.O.S heeft een relatie met de student die gelijkwaardig is, maar eigenlijk ook weer niet. Beide zijn student maar hebben toch een andere rol. De begeleider van Team S.O.S moet worden begeleid hier in. De medewerker van Team S.O.S moet boven de student kunnen stijgen die hij/zij begeleid. De medewerker moet naast een vriendschappelijke rol ook een soort mentorrol op zich nemen. SAW geeft geen studiebegeleiding. David vertelt dat School als werkplaats in basis is voor studenten met sociaal-emotionele problematiek. Alles wat gaat over plannen, structuur en onderwijsstof is voor het onderwijs en valt niet onder Team SAW. Team SAW kan signaleren voor Team S.O.S en studenten doorverwijzen voor extra studieondersteuning en Team S.O.S kan bij ernstigere problematiek bij de student Team SAW inschakelen. Een nauwe samenwerking is hierbij belangrijk. David zegt dat studiebegeleiding voor hem echt onder het onderwijs valt. Dus David raadt mij aan om ook een docent te interviewen. Iemand vanuit het onderwijs kan dan vertellen wat er vanuit zijn/haar perspectief nodig is op het gebied van studiebegeleiding. 13

14 HOOFDSTUK 3.2 INTERVIEW LEIDINGGEVENDE TEAM S.O.S Op dit moment is Team S.O.S actief in zowel Leeuwarden als Heerenveen. Daarom zijn er ook twee leidinggevende. Over Team S.O.S in Leeuwarden heeft Berber van der Woude de leiding. Het team in Heerenveen wordt geleid door Mariam van Banjak. Ik kies er voor om Berber van der Woude te interviewen omdat zij net als ik in Leeuwarden aan het werk is. BELANGRIJKE EN RELEVANTE INFORMATIE VANUIT INTERVIEW LEIDINGGEVENDE TEAM S.O.S Berber vertelt dat zij in september 2015 begonnen is met leidinggeven. Ze vertelt dat dit de eerste keer is dat zij een leidinggevende rol op zich neemt en dat ze leidinggeven in het begin wel spannend vond. Berber geeft aan dat het soms beter is om in het diepe gegooid te worden en om dingen te leren door ze gewoon te doen. Ik vraag Berber hoe zij hier in is begeleid. Berber heeft gesprekken met een collega gehad die al ervaring had met leidinggeven en met haar stagebegeleider Hans Jantzen. In deze gesprekken kreeg zij instructies over hoe zij haar rol het beste kon invullen. Berber vraagt ook vaak om feedback van haar collega s. Vervolgens vraag ik Berber hoe het Team S.O.S project op dit moment verloopt en of het verloopt naar haar verwachting. Berber vertelt dat zij in eerste instantie niet echt een beeld had van hoe het project zou gaan verlopen. Naar haar gevoel loopt het project heel goed. Ze vertelt dat er vrij veel aanmeldingen binnen komen en dat zij niet had verwacht dat er uiteindelijk zoveel studenten aan zouden kloppen voor hulp. Berber zegt dat veel van de studenten die zij begeleiden zijn aangemeld door een SAW er of door een coach. Ik vraag Berber of zij een verschil ziet tussen hoe Team S.O.S is begonnen en hoe het project nu verloopt. Berber vertelt dat tijdens de opstartfase van het project het nog zoeken was voor de begeleiders hoe zij het beste vorm konden geven aan de manier van begeleiden en het voeren van gesprekken. In de opstartfase werden de nieuwe begeleiders begeleid door ervaren stagiaires die al langer stage liepen bij LIS/JIP PER. Op dat moment werden er ook presentaties gegeven aan klassen en werd Team S.O.S gepresenteerd bij zorgcontactpersonen en Team SAW. Na de bekendmaking van wat Team S.O.S precies doet ging het balletje rollen. Berber vertelt dat er nu bijna wekelijks nieuwe aanmeldingen binnen komen. 14

15 Ik vraag Berber wat zij de voor en/of nadelen vindt van studenten die andere studenten helpen. Berber zegt dat de laagdrempeligheid een voordeel is en het nadeel is dat coaches ons niet altijd serieus nemen, of dat er nog niet het volledige vertrouwen is dat studenten andere studenten zouden kunnen helpen. Berber denkt zelf dat deze manier van werken veel voordelen heeft. Veel studenten praten makkelijker met iemand van zijn/haar eigen leeftijd. Soms komen er vanuit studiebegeleiding ook andere problemen aan bod. Hier kan dan makkelijker met een leeftijdsgenoot over gepraat worden dan met een volwassene. Ik vraag Berber hoe Team S.O.S het vertrouwen wil gaan winnen van coaches, docenten en SAW ers binnen school. Berber vertelt dat zij bezig zijn met het maken van een filmpje met hierin de succesverhalen van Team S.O.S. In dit filmpje komen er studenten aan het woord en geven hierin aan wat zij hebben aan de begeleiding van Team S.O.S. Dit filmpje gaan zij in de toekomst tijdens presentaties laten zien aan studenten en docenten. Het is belangrijk dat er wordt gezien dat de begeleiding zinvol is en dat er studenten zijn die goed door ons worden geholpen. Ik vraag Berber welke kennis en vaardigheden er minimaal nodig zijn om een student goed te kunnen begeleiden. Berber geeft aan dat wanneer je met een ander een gesprek aan gaat, dat je dan wel heel sociaal moet zijn. Maar daarnaast vertelt Berber dat je ook heel direct moet kunnen zijn en iemand moet kunnen aanspreken als iemand zijn afspraken niet na komt. Dus je moet kunnen aangeven dat je er voor een student bent en tijd voor diegene vrij maakt, maar dat daar tegen overstaat dat de student zich wel aan de gemaakte afspraken moet houden. Zonder deze instelling neem jij de student niet serieus, maar neemt de student jou ook niet serieus. De begeleiders van Team S.O.S volgen allemaal de opleiding Sociaal Maatschappelijke Dienstverlening. Vanuit de opleiding krijgen de begeleiders al veel mee over gespreksvoering en het begeleiden van cliënten. Ik vraag Berber welke bijscholing zij denkt dat Team S.O.S nodig heeft waarop Berber aangeeft dat er overleg is geweest met de begeleiders van Team S.O.S om te inventariseren wat de begeleiders nodig hebben qua training. Hieruit kwam naar voren dat zij training nodig hebben over het leren plannen en het uitvoeren van de planning. Berber geeft aan dat het goed zou zijn als er een bepaalde training zou komen die er voor zorgt dat je naast je rol als begeleidster ook als een professional blijft handelen. Dit omdat het niet te vriendschappelijk moet 15

16 worden, deze kans heb je namelijk snel omdat je qua leeftijd dicht op elkaar zit. Daarnaast wordt er gevraagd om een training te krijgen die mensen leert coachen. Denk hierbij aan het leren motiveren en activeren van een leerling. Ik vraag Berber met welke problemen studenten bij Team S.O.S komen. Berber geeft aan dat de meeste studenten moeite hebben met plannen. We leren de student een planning te maken zodat de student het uiteindelijk zelfstandig kan. Er wordt door de begeleiders van Team S.O.S gekeken naar de gehele planning van de student, er worden bijvoorbeeld afspraken gemaakt over wanneer de student iets af moet hebben. Dit werkt voor de student zelf ook erg prettig, het is een stok achter de deur. Ik vraag aan Berber welke middelen zij op dit moment inzetten en welke middelen zij denkt dat er nog nodig zijn. Berber geeft aan dat er op dit moment wordt gewerkt in het kantoor van LIS, hier zijn voldoende computers aanwezig. De afspraken met de studenten vinden niet plaats binnen dit kantoor maar daarbuiten. Soms worden de gesprekken gewoon in de kantine gevoerd maar mocht er behoefte zijn aan meer privacy dan is er de mogelijkheid om een ruimte te reserveren. Berber geeft aan dat het natuurlijk het mooiste zou zijn als Team S.O.S een eigen ruimte zou hebben. Er zijn op dit moment plannen om te ruilen met de bakkerij naast LIS, dit omdat zij meer plek hebben. De ruimte waar nu de bakkerij zit bestaat uit twee ruimtes, de achterste ruimte zou kunnen dienen als plek waar de gesprekken plaats vinden. Ik vraag Berber wat er over het algemeen beter zou kunnen aan Team S.O.S. Berber geeft aan dat de communicatie met team SAW goed onderhouden moet worden en dat wij vaker met hen in overleg moeten gaan. Dit omdat zij ook een groot deel aanleveren van de studenten die bij Team S.O.S terecht komen. Nu Team S.O.S uit de opstartfase is gekomen dient er gekeken te worden naar de huidige protocollen. Nu is het tijd om de gemaakte protocollen aan te vullen en aan te passen. 16

17 HOOFDSTUK 4 DE VERSCHILLEN EN OVEREENKOMSTEN TUSSEN THEORIE & DE PRAKTIJK In dit onderzoek ben ik de boeken in gedoken. Ik heb gekeken naar wat er in de theorie beschreven werd over studiebegeleiding. Ik heb daarnaast ook in de praktijk interviews gehouden met betrekking tot studiebegeleiding. Maar wat zijn de verschillen en de overeenkomsten tussen de theorie en de praktijk? Overeenkomsten: In de theorie wordt studiebegeleiding beschreven als een vorm van extra ondersteuning voor de student. In de praktijk zie ik dat de studiebegeleiding die door Team S.O.S gegeven wordt ook dient als extra ondersteuning voor de student. Door David Rooth van SAW wordt duidelijk dat Team SAW geen studiebegeleiding geeft. David Rooth geeft aan dat hij Team S.O.S daarom een aanvulling vindt op alles wat het Friesland Collega al te bieden heeft. In de theorie wordt beschreven dat studiebegeleiding als doel heeft de student zijn/haar zelfredzaamheid te vergroten. Bij Team S.O.S is dit ook het doel. Er wordt de student een aantal studievaardigheden aangeleerd zodat de student in het vervolg zelfstandig aan het werk kan. In de theorie worden er kwaliteiten en vaardigheden benoemd die belangrijk zijn bij het geven van studiebegeleiding. In de praktijk zie je dat deze kwaliteiten en vaardigheden in basis al aanwezig zijn bij de begeleiders. Alle begeleiders van Team S.O.S doen de opleiding Sociaal Maatschappelijke Dienstverlening en hebben hierdoor al kennis over het voeren van begeleidingsgesprekken en het ondersteunen van cliënten. In de theorie wordt er gesproken over het meevoelen met wat de student ervaart maar daarnaast ook duidelijke grenzen aangeven. Bij Team S.O.S. komt men dit ook veel tegen in de praktijk. Aangezien Team S.O.S bestaat uit een team studenten moeten zij zelf consequent en direct zijn naar andere studenten toe. In het gesprek met Berber van der Woude komt al aan bod dat de student de begeleider en zelf ook student, pas serieus neemt als je grenzen aan kan geven en de student durft aan te spreken. Niet alleen bij Team S.O.S maar ook bij het team van School als Werkplaats (SAW) wordt er op deze manier gewerkt. David Rooth van Team SAW vertelt in het interview dat zij de student proberen te motiveren door een 17

18 luisterend oor te bieden, door persoonlijk aandacht en begrip te tonen maar om daarnaast ook duidelijk te zijn en tegen de student te zeggen dat hij op school zit om zijn/haar diploma te halen. Toen ik in één van mijn boeken zag staan dat je zonder dat je een vak inhoudelijk helemaal beheerst, dat je dan toch een goede studiecoach kon zijn, vond ik dat één van de belangrijkste overeenkomsten tussen de theorie en de praktijk in dit onderzoek. Heel Team S.O.S bestaat uit stagiaires, dus zelf ook nog studenten. Ondanks dat Team S.O.S zelf ook nog lerend is, kan het anderen wel ondersteunen en begeleiden. Uiteindelijk is het voor beide partijen, student en begeleider van Team S.O.S, een win-win situatie. De student krijgt studiebegeleiding en de begeleider van Team S.O.S werkt aan vaardigheden en competenties. Beide partijen leren dus van elkaar. Verschillen: In de bronnen die ik heb gebruikt werd er niet gesproken over Studenten die andere studenten studiebegeleiding geven. In de praktijk gebeurt dit bij Team S.O.S wel. Heel Team S.O.S bestaat uit studenten van de opleiding Sociaal Maatschappelijke Dienstverlening. Deze studenten lopen stage bij LIS/JIP PER. De begeleiders en de leidinggevende van Team S.O.S zijn dus nog allemaal lerende. Ze leren allemaal door ervaringen te delen, door instructies te krijgen van de stagebegeleider en voornamelijk door dingen gewoon in de praktijk te doen. HOOFDSTUK 5 SAMENVATTING EN CONCLUSIE Studiebegeleiding is er voor studenten die extra ondersteuning nodig hebben in hun studie. Tijdens studiebegeleiding wordt de student gecoacht en er wordt gewerkt aan studievaardigheden. Het doel is dat de student uiteindelijk na afloop van de begeleiding zelfstandig deze studievaardigheden kan toepassen in de praktijk. Om studiebegeleiding te geven is het niet nodig om een vak inhoudelijk helemaal goed te beheersen. Wat wel belangrijk is, is dat je een student kunt motiveren en activeren, dat je mondelinge en schriftelijke uitdrukkingsvaardigheden goed in orde zijn en dat je jezelf kunt in leven in een ander. Een onderdeel van studiebegeleiding is daarom ook coaching. Belangrijke aspecten van coaching zijn: het motiveren en activeren van de student, het winnen van het vertrouwen bij de student, het 18

19 bieden van een luisterend oor, het stellen van grenzen, concreet en direct zijn naar de student, het geven van handvatten en het vertrouwen van de student in zijn/haar eigen capaciteiten vergroten. Om te toetsen welke ervaring er in de praktijk is betreft eisen en middelen die nodig zijn voor studiebegeleiding heb ik een medewerker van School als Werkplaats en de leidinggevende van Team S.O.S in Leeuwarden geïnterviewd. Uit beide interviews kwam naar voren dat de studiebegeleiding van Team S.O.S als een grote aanvulling wordt ervaren op alles wat het Friesland College te bieden heeft. Om het team nog beter te laten functioneren is bijscholing en training nodig. Team S.O.S werkt volgens protocollen. Team S.O.S komt uit de opstartfase en nu is het tijd om de gemaakt protocollen aan te vullen en aan te passen. De begeleidingsgesprekken met studenten vinden op dit moment plaats in de kantine. Eventueel kan de begeleider van Team S.O.S een ruimte reserveren voor een gesprek indien dit nodig is. In de praktijk komt naar voren dat er behoefte is aan een vaste ruimte voor gesprekken met studenten. MIJN CONCLUSIE De hoofdvraag van dit onderzoek luidde: Hoe kunnen wij van LIS/Jip per het beste studiebegeleiding bieden aan studenten van het Friesland College? Uit mijn onderzoek blijkt dat voor het geven van studiebegeleiding het niet nodig is om een vak inhoudelijk helemaal goed te beheersen. Wat je nodig hebt als begeleider is coaching vaardigheden om de student te kunnen motiveren en activeren. Je moet als begeleider inlevingsvermogen hebben en betrokken zijn bij de student. Tot slot zijn goede mondelinge en schriftelijke uitdrukkingsvaardigheden onmisbaar. Een voorwaarde voor Team S.O.S om goed te blijven functioneren is dat het team bijgeschoold wordt in o.a. het leren plannen en het leren coachen van studenten. Een groot deel van de aanmelding van Team S.O.S komen van School Als Werkplaats (SAW). Een nauwe samenwerking met SAW is om deze reden zeer belangrijk. De begeleiders van Team S.O.S dienen studenten op tijd door te verwijzen naar SAW wanneer de student diepere achterliggende problematiek heeft. De begeleider moet dus zijn/haar grenzen goed bewaken. Nu Team S.O.S langzamerhand uit de opstartfase is gekomen dient er te worden gekeken naar de protocollen. Sommige protocollen dienen te worden aangevuld en/of aangepast. Qua middelen is er in de praktijk de behoefte aan een vaste ruimte voor het voeren van gesprekken. 19

20 Tot slot viel mij op dat het leren van en met elkaar binnen Team S.O.S centraal staat. Aangezien heel Team S.O.S bestaat uit stagiaires, is heel het team nog lerende. De begeleiders en de leidinggevende leren door vragen te stellen aan hun collega s of de stagebegeleider en door ervaringen uit de praktijk te delen en te bespreken. Intervisie is een vorm van deskundigheidsbevordering die binnen Team S.O.S vaker zou moeten worden ingezet. Door knelpunten en problemen in de begeleiding te bespreken tijdens intervisie wordt er optimaal geprofiteerd van elkaars kennis en ervaringen. Ik denk dat het regelmatig inzetten van intervisiemomenten zorgt voor veel energie en verbintenis binnen Team S.O.S. Ik hoop dat er met de juiste motivatie en inzet van de begeleiders van Team S.O.S er wordt bewezen dat je Jong & Professioneel kunt zijn. HOOFDSTUK 6 AANBEVELINGEN In de samenvatting en in de conclusie heb ik aangegeven welke punten zouden kunnen worden verbeterd. Hieronder nogmaals een aantal suggesties ter verbetering van Team S.O.S op een rij. De begeleiders van Team S.O.S zouden kunnen worden getraind en bijgeschoold in o.a. het maken van planningen en het leren coachen van studenten. Team S.O.S zou de communicatie en samenwerking met het team van School als Werkplaats kunnen verbeteren door bijvoorbeeld maandelijks met elkaar te vergaderen. Team S.O.S zou vaker intervisie kunnen inzetten om nog beter van elkaars ervaringen te leren en hierdoor de deskundigheid van het team te bevorderen. Indien er de mogelijkheid is raad ik het aan om een vaste ruimte beschikbaar te stellen waar de studiebegeleiding van Team S.O.S. gegeven kan worden. Omdat het Team S.O.S project nog niet lang draait, is het ten tijde van het schrijven van dit onderzoek niet mogelijk om studenten te ondervragen over hun ervaring met Team S.O.S. In een vervolgonderzoek zou de begeleiding geëvalueerd kunnen worden met studenten waar de begeleiding van afgerond is. Op basis van ervaringen van de studenten, zou er nog beter kunnen worden gekeken naar de invulling van de studiebegeleiding. 20

21 LITERATUURLIJST GERAADPLEEGDE LITERATUUR Brinckmann, E. Doelman, G. Konings, J. Rijkers,T. Rooyendijk, L. Verhoeven, W. Vlerken, A. van. (2008) De docent als coach: Van voortgezet onderwijs tot hoger beroepsonderwijs. (5e herziende druk) Soest: Nelissen Brouwer, A., & van Eechoud, M. (2014). Hoe geef je professionele studiecoaching? Baarn: Studiecentrum Baarn. GERAADPLEEGDE WEBSITES Friesland College (z.d.) School als Werkplaats. Geraadpleegd op 7 oktober 2015 van Landelijke Vereniging van Studiebegeleidinginstituten (z.d) Huiswerkbegeleiding/studiebegeleiding. Geraadpleegd op 9 september 2015, van GECITEERDE TEKST UIT LITERATUUR Brouwer, A., & van Eechoud, M. (2014). Hoe geef je professionele studiecoaching? Baarn: Studiecentrum Baarn. GECITEERDE TEKST VAN WEBSITES Algemeen Nederlands Woordenboek (z.d) Studiebegeleider. Geraadpleegd op 9 september 2015, van Friesland College (z.d.) Werkwijze SAW. Geraadpleegd op 7 oktober 2015 van Stichting ROC.nl (z.d.) Huiswerkbegeleider. Geraadpleegd op 16 september van 21

22 BIJLAGEN 22

23 INTERVIEW MET DAVID ROOTH VAN SAW Vooraf opgestelde interview vragen Interview afgenomen op: Ben je bekend met Team S.O.S? Zo ja, wat vind je van dit initiatief? Wat was je eerste indruk van Team S.O.S en wat is je indruk nu? Heb je al eens iemand doorverwezen naar Team S.O.S? Denk jij dat studenten studiebegeleiding zouden kunnen geven aan anderen studenten? Zo ja, welke voorwaarde en kennis denk je dat hier minimaal voor nodig zijn? Geven jullie ook studiebegeleiding, zo ja, op wat voor manier? Welke problematieken kom je tegen binnen het Friesland College? Welke aanpak is er nodig bij deze problematiek? Wat zou LIS/JIP PER voor de student kunnen betekenen? Welke middelen zijn er nodig tijdens studiebegeleiding? Heb je een suggestie voor ons in dit kader? Hoe gaan jullie om met niet gemotiveerde studenten? Hoe motiveren jullie de studenten? Welke bijscholing zou jij aanraden voor begeleiders van Team S.O.S? Mijn eerste vraag aan David Rooth is of hij bekend is met Team S.O.S. David vertelt dat hij bekend is met het project en dat er tijdens de opstartfase gesprekken zijn geweest met het SAW team. Tijdens deze gesprekken is besproken waar Team S.O.S precies voor staat, wat de plannen zijn en hoe Team S.O.S eventueel aan kan sluiten bij SAW. Er moet gekeken worden naar hoe de twee teams het beste op elkaar aan kunnen sluiten zonder dingen dubbelop te doen. Hoe zorgen we ervoor dat op tijd SAW ingeschakeld wordt als er meer aan de hand blijkt te zijn met de student. Vanuit die hoek zegt David bekend te zijn met Team S.O.S. Om hier op aan te sluiten vraag ik wat zijn eerste indruk van Team S.O.S was en hoe deze nu is. David zegt dat hij hier nog niet veel over kan zeggen omdat het project nog niet zolang bestaat. Hij vertelt dat hij een tijd geleden een mail had ontvangen over Team S.O.S en dat hij ook een oproep op intranet had zien staan. De week voor de herfstvakantie waren er een aantal leden van Team S.O.S aanwezig bij een vergadering van het SAW team. Er is toen nogmaals vertelt wat Team S.O.S precies inhoud en wat zij voor studenten kan betekenen. Toen was Team S.O.S nog niet bij alle SAW ers bekend, maar inmiddels wel. Er waren ook SAW ers die wel al contact hadden gehad met Team S.O.S en studenten er naar toe hadden doorverwezen zowel in Heerenveen als in Leeuwarden. De SAW ers die contact hebben gehad met het team hebben een positieve eerste ervaring gehad. Zo vertellen de SAW ers dat er snel actie werd ondernomen na de aanmeldingen. Ook zijn er studenten die positieve ervaringen hebben met Team S.O.S. Tot nu toe zijn er dus veel positieve reacties op functioneren van Team S.O.S. Ik vraag vervolgens of David door de positieve reacties ook eerder studenten zal doorverwijzen. David reageert hier op door te zeggen dat hij niet weet of dit voor het hele SAW- team geld, maar dat hij zelf zeker studenten met studie problemen door gaat verwijzen naar Team S.O.S. Wanneer een student aangeeft dat hij/zij behoefte heeft aan ondersteuning in de studie, is het belangrijk dat dit dan ook snel gebeurt. Team S.O.S onderneemt snel actie. 23

24 David geeft aan dat hij dat zo goed vind aan de werkwijze en doelstelling van Team S.O.S. Voor de student is het van belang dat er een goede klik is en dat er snel contact word opgenomen met de student. De eerste indruk is vaak erg belangrijk. In het verleden zijn er wel vaker soortgelijke initiatieven bedacht. Hier waren de verhalen goed, maar de uitvoering was minder. De positieve eerste indruk die Team S.O.S heeft achtergelaten leid zeker tot meer aanmeldingen vanuit Team SAW. Ik vertel dat ik zelf wel eens aan mijzelf twijfel. Hoe kan ik, zelf nog student, een andere student goed helpen? Vanuit mij daarom ook de vraag of David denkt dat studenten studiebegeleiding zouden kunnen geven aan andere studenten. David zegt dat de werkwijze Door studenten voor studenten voor laagdrempeligheid zorgt. Hij vertelt dat team SAW zelf ook probeert laagdrempelig te zijn voor studenten door op de afdelingen van de opleiding zelf aanwezig te zijn, door contact met de docenten en coaches en door het contact met de studenten zelf. Team SAW krijgt ook terug dat deze werkwijze zijn vruchten afwerpt. De student komt eerder naar de SAW er mede door dat hij voor studenten een bekend gezicht is. David vertelt dat hij zich toch kan voorstellen dat studenten het ook lastig kunnen vinden om naar een SAW er te stappen. Een SAW er is toch een volwassene, sommige studenten zouden eerder willen praten met een medestudent. Er is dus een groep die behoefte heeft aan een deskundige blik van een volwassene, maar er is ook een groep die liever zaken bespreekt met een leeftijdsgenoot. David geeft aan dat hij het belangrijk vind dat de begeleiders van Team S.O.S zelf ook goed worden begeleid. Het makkelijk contact met leeftijdsgenoten snapt David, maar de student moet toch min of meer boven de medestudent kunnen staan. Het moet niet alleen vriendschappelijkheid zijn, de begeleider van Team S.O.S moet boven de andere student kunnen stijgen. Je krijgt zo wel een andere soort relatie, maar dat moet je als begeleider ook kunnen. David vertelt dat de begeleiders van Team S.O.S hier zeker in getraind moeten worden. Er is tijdens de presentatie van Team S.O.S ook al aangegeven dat begeleiders worden bijgeschoold doormiddel van workshops en trainingen. David benadrukt nogmaals het belang hier van. David geeft een voorbeeld vanuit de praktijk waarin er jongeren werden ingezet om jongeren op straat aan te spreken. Ook deze jongeren krijgen trainingen om dit te kunnen doen. De jongeren op de straat zijn makkelijker te bereiken via jongeren. In de praktijk komt wel naar voren dat van de 10 jongeren die de straat op gaan om deze jongeren te bereiken, er 5 jongeren zijn die naast een vriendschappelijke rol ook een hulpverlenende rol op zich kunnen nemen. De andere 5 blijven in de vriendschappelijke fase en kunnen er als het ware niet boven stijgen. Vanuit dit voorbeeld uit de praktijk benadrukt David hoe belangrijk het is om goede training te krijgen als begeleider. Hij geeft aan dat Voor studenten, door studenten zeker nuttig is een aanvulling is op alles wat er nu op school al wordt ingezet. Om aan te sluiten op het onderwerp vraag ik wat voor soort trainingen Team S.O.S zou moeten krijgen. David zegt dat er soms tijdens de huiswerkbegeleiding ook andere onderwerpen aan bod kunnen komen. De student kan meerdere problemen hebben. Je kunt denken aan financiële problemen, verslavingsproblemen of psychische problemen. De student kan dus extra ondersteuning nodig hebben. Wanneer je dit opmerkt bij een student is het belangrijk om tijdig door te verwijzen naar de SAW er en dat je als medewerker van 24

25 Team S.O.S weet waar je grenzen liggen. Het is dan van belang dat je als medewerker van Team S.O.S goed weet welke lijnen je kunt gebruiken en welke disciplines je moet inschakelen. Scholing over plannen, structuur en organisatie zou je bij de opleidingen moeten vragen. Team SAW is meer van de sociaal- emotionele hulp en niet van het onderwijsstuk. Ik vraag of Team SAW alleen hulp bied op sociaal emotioneel vlak, of dat Team SAW ook de student begeleid in zijn/haar studie. David geeft aan dat hij dit een goede vraag vindt. Er is binnen het Friesland College vaak onduidelijkheid geweest hierover. David vertelt dat School als werkplaats in basis is voor studenten met sociaal-emotionele problematiek. Alles wat gaat over plannen, structuur en onderwijsstof is voor het onderwijs en valt niet onder Team SAW. Soms lopen deze grenzen wel eens door elkaar heen. Studenten met problemen in hun studie hebben vaak ook achterliggende problematiek. Wanneer er een student wordt aangemeld en deze in eerste instantie moeite heeft met plannen en structuur, blijkt er echter na het eerste gesprek vaak al dat achter deze studieproblemen ook andere problematiek zit. David zegt dat hij daarom Team S.O.S een goed initiatief vindt. Hij geeft aan dat er in de praktijk wel zeker studenten zijn die behoefte hebben aan deze extra ondersteuning in hun studie. Team SAW kan signaleren voor Team S.O.S en studenten doorverwijzen voor extra studieondersteuning en Team S.O.S kan bij ernstigere problematiek bij de student Team SAW inschakelen. Een nauwe samenwerking is hierbij belangrijk. Ik vraag David welke problematieken hij binnen het Friesland College tegen komt en wat van Team S.O.S hierin kan betekenen qua hulp voor studenten. David vertelt dat Team SAW zeer veel verschillende soorten problematieken tegen komt. Zo benoemt hij dat er studenten zijn die kampen met verslavingsproblemen, problemen rondom huisvesting en studenten met ernstige psychische klachten. Voor al deze problemen zijn er disciplines binnen Team SAW en wanneer nodig wordt de student doorverwezen naar een professional. Vaak is dit echter niet nodig en worden de problemen nog gewoon op school behandeld. Naast hulp voor deze problemen wordt er ook veel gedaan aan preventie. David denkt dat niet alleen wij van Team S.O.S maar heel het leerbedrijf LIS/JIP PER makkelijk met de studenten in contact kan komen. LIS/JIP PER kan de student bereiken en bied in zekere zin ook een vorm van preventie door voorlichting en door te informeren over zaken als Studiefinanciering en Het huishoudboekje. David denkt ook dat LIS/JIP PER en Team S.O.S soms beter weet wat er nu bij de jeugd speelt. De jeugd heeft tegenwoordig veel verleidingen die men vroeger niet had. Tegenwoordig kunnen studenten bijvoorbeeld in de problemen komen door het afsluiten van een duur telefoonabonnement. De telefoonrekening valt duurder uit, of de student verliest zijn/haar bij baantje en blijkt het niet meer te kunnen betalen. Zo ontstaan vaak de problemen. Ik vraag of er binnen Team S.O.S ook mensen nodig zouden zijn die zich gespecialiseerd hebben in bepaalde zaken. Net als dat er bij SAW verschillende disciplines in het team samenwerken. David geeft aan dat dit niet nodig is. Het is belangrijk dat je begeleid wordt op hoe ga je dan om in een relatie die gelijkwaardig is, maar eigenlijk ook weer niet. Je bent beide student maar je hebt toch een andere rol. En dat je als Team S.O.S goed weet wanneer je moet doorverwijzen naar het SAW-team. David denk niet dat wanneer je zelf nog in opleiding bent je ergens in moet gaan specialiseren. Het is met name belangrijk dat er binnen Team S.O.S mensen zijn die goed contact kunnen maken met andere studenten maar die ook de begeleidende rol kunnen nemen. Het is dus zoeken naar een balans tussen vriendschap en een soort mentor. 25

26 Ik vraag David of hij denkt dat er ook middelen nodig zijn voor studiebegeleiding. David antwoord en zegt dat hij dat niet durft te zeggen omdat hij dat meer vind gaan over onderwijs-inhoudelijke zaken. David zegt dat studiebegeleiding voor hem echt onder het onderwijs valt. Dus David raad mij aan om ook een docent te interviewen. Iemand vanuit het onderwijs kan dan vertellen wat er vanuit zijn/haar perspectief nodig is op het gebied van studiebegeleiding. Ik geef aan dat er studenten zijn die moeilijk zijn te motiveren. Ik vraag hoe zij studenten motiveren bij Team SAW. David vertelt dat dit ook niet makkelijk is. Bij Team SAW proberen zij de student te motiveren door een luisterend oor te zijn, door persoonlijk aandacht en begrip te tonen maar om daarnaast ook duidelijk te zijn en tegen de student te zeggen dat hij op school zit om zijn/haar diploma te halen. En door te zeggen tegen de student dat zij heel graag willen helpen en als de student dingen dwars zitten dan gaan zij samen opzoek naar een oplossing. De tegenprestatie hiervoor is wel dat de student goed zijn dingen doet op school. Je kunt proberen te praten met de student en de student proberen te ondersteunen maar dan is het uiteindelijk wel aan de student zelf om dit ook op te gaan pakken. Motivatietechnieken om onderwijs goed te kunnen volgen, daar moet je wederom weer voor bij het onderwijs zijn. Wij helpen de student met achterliggende problematiek, waardoor motivatie voor school vaak ook weer terug komt en iemand zijn hoofd beter bij de studie kan houden. David vertelt dat in sommige gevallen de begeleiding ook gewoon ophoud wanneer de student zich maar niet aan gemaakte afspraken houd en zelf totaal geen initiatieven toont. Op zo n moment kan je altijd een terugkoppeling doen naar de coach van de student. Je kunt doorgeven dat je van alles hebt geprobeerd om de student te helpen maar dat de pogingen tevergeefs waren. Op die manier neem je iemand ook serieus en trek je duidelijke grenzen. David geeft hier nog extra aan dat intervisie heel belangrijk is. Deel dit soort casussen in de groep en bespreek ze. 26