Het is teveel en te weinig tegelijk RAPPORTAGE VAN DE RESULTATEN VAN DE VGN- VELDRAADPLEGING OVER DE CENTRALE EXAMINERING GESCHIEDENIS HAVO EN VWO

Transcriptie

1 Het is teveel en te weinig tegelijk RAPPORTAGE VAN DE RESULTATEN VAN DE VGN- VELDRAADPLEGING OVER DE CENTRALE EXAMINERING GESCHIEDENIS HAVO EN VWO

2 !"# $!%&'(! & )*#+%!,)*$ &# - +%+ &$ &# '.+/0$ '!! 1#&#(&#!0 %%%0!"0%%%0&0!!2 2

3 , % 3 +4(5! &# & !" # 9 $%&'' ( : ;&!% : ") &' : *&& & (+&& & (!,( &(' 3,! # ;!-."' < ;!/ '+ ((' 0 3!1&'( 3 7! 8 &, ( = &> #&##!%& &;-5!6 3

4 A #&& 5!6 # % %0'5!6% &# && &% & # &&# >%B0-4&&#( &#0+!&!!9>%B!% &#&#&#!% & # $ ##, &@A!#0'8% =# # # (& 0-# # &C!! %& #+D # $,"&## -&!# & % % 0E & & #% 0-4&93% 4(# % # " #(& 0+# "(&4 # &## 9"=#!% &4 (%&0 -,+&F! %=!# & #& (! (# &!&40'# &% &'&'!# #4(& 4 3:0 D F! 44!(C4!44!4 (%# &0 -& #( & 4#& #&&% &#!4 4&&0- F! 4&&!!## &G CH0 ':!#I+@A!&5!6&#! >% B 0 ; # &( 44 #!% &0D %& # & &!0>&&(# && & 4 & C % #0,4 &&& #0 '%# &#% (& 0' # # $,"&## %!%!% % &C!0 +#! #&##(#,1?"!!&&!& 0- &# A&5!6 %! 45!6%0'4 &#4!45!60 1 Rapport pilotproject CHMV-examen geschiedenis havo: Geschiedenis examineren (2006). Te downloaden op (zie publicaties). 2 Het rapport van de syllabuscommissie: enis_havo_vwo_ pdf 3 SLO enquête van Albert van der Kaap 4

5 -&5!62!"#$$ % & '( -5!6!2 -. && - &#!% & - -&!% - ( & '#% &&&&4 (&#!&#0'#%% &&&#!% &0 % &&%4& & C &# &!! 0 '#% &&0'&&%,1?%& & 0- && # 0$&4 #& 4 ( ( #&0 -% G&H%!#!# % % &#0, & &!& #& # 04 &# G&H % &%4 & &0 3, G&H%!&&!#!# % 4!# # 4# 0'&% && &!%&0 - % && &! &##!%&0- % %% % &%4 J&J/&F!@ #!#A0-!!%!&% &%0E &!!&@KA% %4!%F!% &0& #&4 0 ( &% &&!! % & &%# & &&&0 -&5!64 & &;0 )* '!,1?%&&5!60+%% &#!& & 5!6!0-&!&& &#0 &( && 5!60-5!6% 7 &0 +, 4;= 5!6& 0E##& % 0+& #(# &&0 87 #5!6 &&!0$ & & 5!6 # 5!6 (5!6 # &4&##(&!0-& & # && #&%4 & 4 K= % 0,&& # ( % 0 #(@37LA &#5!6#&!7!0-4 (&%4&# 0 #(%& 4 te downloaden: 5

6 & &&*9L( ;0+ &/!% &4#(28=L;L!%0D #!#,1?&& (0,7:(0,483L 3L! 377L!70#!!& % &#!#&&& %((& #( #,1?0-5!6(! &!0 % 0-# ( % 0-4,1?@9LA0;@3LA & # #!%&#0 M!#( #(7 ;!%3 7# 0-4 0'% #(!#(3 7! 378% #(& # &# #!% &0 > 50 jaar jaar jaar jaar 0% 10% 20% 30% 40% 50% B&!!0( &#5!6#&!@N87A0 )" )-. % 5!6# & 0 %! #&& 0- ## & 4O+%# &# (K*O&4#&# ## %&KO$# & 4#! /?&#K0+# %##! & C"& &!!%( #P(# &0? &#97L# # 0-4(&42O#&&!# %&! #&!%K*O C# #KO#&&! # %&# #% #K0 ))/. '# &!@:LA && # &#0-#( &!&& 4( %0#(& 4 0 '% && # &#0M! #(&!&& 4( %0-#( &% 4 0 )+&. '# % & && &!0- # &!% 42O#&&! 6

7 K*O& ##K O&!!P%4"& & 4K0$&!# 4O (# # (KO#&&!K0 '% % && &!0- %#& #&& %# &# 0- ## & % 42O#&K*O# &&!!#KO# & & 4&!!#%4 K0'% &! & && # # ( & 0-!# 0 )0" 1 '# #(@7LA # & &A && %@8LA# & #( && 0I#=L# & # #! 07L # & # &! 0 #( &# 4## # 0E4##%&4 &&!@8L "# A4 #! &#@38L "# A0+#!# #4&0 &(#!%&4# & %&# 0 # &4 4 %!%!% (#4( 0 &(## #( #4((!%% 0 B&!!0 & & 23 ( +'#+ 7

8 '% 4&0-& & % 0# & % #(& &#(& #(@ &A0 '% & 4## # 0+!#(&!# # 0 ( # %&## &&0 &(#& #K #%& C 0+4&&4&!%0 # & #( & ##!&& &&!!%# #( # 0 &# #(!40Q! &# 0 & &# %# # %!#0 & % ##K0 - & 4(# #4# &#!&!# ((C(&#! #K## # 4#0 B&!!;0D 4###!# /% 4!!@N9A0 23 ( +'#+ 8

9 )2 $#!# % 4!4# &!# # &#!# #%! # # % *# # &(#% # & # ( ## # # &! %& ##0 ## #!& &# # "& &#0, # &!##&0 +3 " >%@88LA #(& # % 0 +" B&!!30& & # 4! ## -& &# &# 4 & #!@4B&!!3A&( %!%#%0,; 4&% 4 # &@!A0 9

10 B&!!70& & % 4! ## % & # # &# & 4!& # 7=L@4B&!!7A0%!:L # &0,; 4&% 4 # & % 0-4# & % 0-4 & # # #4 #%&&&4# % # % %&4#4 ( & # &0 E && % 4(42#% &!*#4 4! *! &# &!&#&#*#&#?! *!& 4# # (&*! #&#*%&# # # # (% # 0 +)4 (!#@7:LA % (4%@4B&!!8A09L%0- & #&& (!# &(!440, ; 9 (%/4%0 (%3!# (!440 (4 & & # &!% & % ##4 %&&# # &! 0 &(!#(( & 0&&( &&&& % &# #&0 #&# # 4&4 (& &0 10

11 B&!!80& ++* % B&!!90& (%( 11

12 (%( % % (4 %@4B&!!9A0L% & #&& (!# &(!&40 -; 4#!&28(%( % %/4%7#% &!# (! M!#(@78LA!%& %%##% & % (4%@4B&!!=A0%@LA# % # 0 4& 4#&& &#! #(0 &;;L!%&% # %%!7L0 &;L!%&%#%%!77:L0M( &(!&40-! 4!!%&%# &0 #@=;A#!%& %# $ # #!&% &! & &&### % &&##!# % 0 B&!!=0&!%&% %#@N97A0 12

13 0 " 0 " ( %&&!!#(@7=LA #! ##!%& ;L%3:4!%&##0 29#4 & 4!& # 34 (4 &&##!%& 0 B&!!:0!4 && &# % &&# & &!%& #@88LA@4B&!!A0L!%& (%# 0I#=L!%& 4 &&# &0, 3!& &!%& # 30!4 %! # 0>% # 4 & 4 ## &4 % #; 07 4 (3 ##!%& 0# >0!4 %,1?"@=9A,1?"@7=A0 "- 4 &&# &@3:4!%&A # A # A "- ##!%& & &

14 4& ##!%& % &4,1? % &( 0 B&!!0!4 && &# 0)3 % 8 M!#(@8LA!&#!&%#K! 0@;LA&40 +%!&#!& # ##!%&0 % 4(=L!&#!& # # (# & # # # #& C@4B&!!A0, # &% & # ( #! & O(K!#%&0 14

15 B&!!0# (# 23 ( +'#+ 15

16 2 #!5!6%#!!,1?4#& & &#>%B#!% &#!& &% # &# # % 0 '5!6&&&#!% &0 # #( # & #( && && 0'% &(# # & && &#& 0- ##( & #!&& &&!!%# #( # 0#4&# # &# #!&% &#!#&& # & # 0 &&# 4& #!&&#% 0D & 4%!%& ( ##!%& % # #& % 0 $#!# % 4!4# &!# # &#!# #! # # % # # &(#% # & %&% 0 %5!6 && & # 2 4!P4 (P&&# &* (!%& %#0, # #L 4! ## & # & % 0, % &2:L0' #( (0-4! & 4 &# &!%& % #%&&## &! 0%(%( % % (4%0 D & % &&!%& %%##% & #( & # #!& % 4 &&# &!&&!% % ( ( 4!& ##!%& 0 -&5!6%% &!#( &#0#5!6% &&(%&&!! && 0 )!&!% &#5!6# &!& % 4 &&# &0E % # &(!( (##!%& & 0D 5!6 ##!%& & &&#(!%&0D &&%!4!!#(@7=L# 88L% A ##!%&0, # ( % &( &%!(0 -!4 ##!%&&% #!&%%#K!0M!#(!&#!&0 D 4#&4#&!&#0- & 5!6#(&!(5!(%# #5!0M(@A 7!# 5!6&!0 &&!& &! 4 & 4 ##!%& 16

17 (! 4!%&0-%,1?0M &,1?44&&,1?"(%!%& ##!%&0 D!!5!6!! 0, # &# 0, % 4 & (A%&&&4#0$!G %&&H4 4!#0-!!4 &&% 4!P4 (P &&# &0M!#(#( %(4 ( % &%% & 0+!#(# &##!%& & 0-! &! ##!%&0 O(KO##!%&K5!6 &&0 -!&&!4&& &&# &@(/ (##!%&A #( C && % &# ## 0 17

18 19/*6" 7 1 $ ## &#% ## 0 : - - &"! &0 $ & &C! (/ 0 -# %0 $ % % &0 -! &/ ( #2 &!& # & & &0! & &# &# %& (! & & &C #! #( " #!#& I! # " #& -! 4# %!% & #& & # 4 D & # D & 4>% D & # >% -! &/ ( #2 &!& # & & &0! & &# &# %& (! & & -$ ;. $ &C #! #( " #!#& I! # " #& -! $ $ 4# %!% & #& & # $ % 4 D & # D & 4>% D & # >% 18

19 M & #4 0 --!4&?0,% & # &&% #!& & & &0, 4 &#D "! 0 D & & # & & %& && # "! J R!&J0 4? &0 &&&& #& & ##! &&&& &@ 00!# A0 #&!% #>% D & ( % # #4 &!%0 # # #40 D & % % & " & # & & %& && # "! J R!&J0 4? &0 &&&& #& & ##! &&&& &@ 00!# A0 #&!% #>% D & ( % # #4 &!%0 -$ < < # # #4 19

20 19/*6")= - % %% %&%4 J&J/ &F!@ #!#A0-%%!!%!&0E %4!%F! % &0 &4!42 3"7 33"3:24' 5% 6787( "7+09:;0<:7 & 6 7"8 ;8"3;2; 7-5; 57&==7'&7>? 1 9"= :"; ; 6 :" ;":2? 7(&' 7%&'7")@ +@? " ="=27&7' 7 ;"3 :"92 ( " A 8B -J&J % 2!!# 4&%//(#K &4###& (J# J0 #! -! (!<?#(&%#! &!& #&! %#4!&&!!" # &;7";=!A 20

21 19/*6"+= 21

22 2010 VGN Veldraadpleging nieuw examen De VGN organiseert in samenwerking met het Landelijk Expertisecentrum voor Mens- en Maatschappijvakken (LEMM) een veldraadpleging onder docenten werkzaam in de Tweede Fase van het VO. De centrale vraag bij deze enquête is: Welke vorm van centrale examinering (CE) past het beste bij het examenprogramma geschiedenis voor de Tweede Fase? Omdat wij er vanuit gaan dat uw mening per schooltype kan variëren worden regelmatig vragen dubbel gesteld. Het is denkbaar dat de gekozen CE vorm voor Havo anders uitpakt dan voor VWO. Als gesproken wordt over lesstof en examenprogramma wordt steeds gedoeld op het geschiedenisprogramma voor de Tweede Fase. In sommige gevallen wordt expliciet gevraagd naar het programma voor Havo resp. VWO. In de met de uitnodiging voor deelname aan deze veldraadpleging vindt u enige achtergrondinformatie (zie ook Ook kunt u gebruik maken van artikelen die zijn verschenen in het Kleio nummer van juni (Kleio nr. 4) over het onderwerp Oriëntatiekennis (Domein B). Verder hopen wij dat u kennis neemt van het pilotexamen (CE nieuwe stijl) zoals dat onlangs is afgenomen op een aantal VWO afdelingen (zie: Ter voorkoming van begripsverwarring: Met examenprogramma wordt bedoeld de volledige, verplichte lesstof voor de Tweede Fase. Het examenprogramma omvat een deel schoolexamen en een deel centraal examen (CE). Een aantal vragen heeft betrekking op Domein B van het examenprogramma. De begrippen historisch overzicht, oriëntatiekennis en de 10 tijdvakken met kenmerkende aspecten verwijzen naar datzelfde Domein B. Formeel is het zo dat de 10 tijdvakken als chronologisch referentiekader vermeld worden onder Domein A (Historisch besef) en de 49 kenmerkende aspecten tot Domein B behoren. Omdat domein A altijd wordt meegenomen in het Centaal Examen is dit onderscheid voor onze vragen niet zo relevant. In dit eerste deel van de enquête vragen wij u om een aantal persoonlijke gegevens. * 1. Wat is uw leeftijd? 20 tot 30 jaar 30 tot 40 jaar 40 tot 50 jaar 50 jaar en ouder * 2. Wat is uw sekse? man vrouw * 3. Hoe lang bent u werkzaam als geschiedenisdocent? 0-5 jaar 5-10 jaar 10 tot 20 jaar 20 jaar of langer Page 1

23 2010 VGN Veldraadpleging nieuw examen * 4. In welke afdeling(en) geeft u les? gfedc gfedc gfedc gfedc Havo Vwo Havo en Vwo HBO/WO * 5. Bent u lid van de VGN? Ja Nee * 6. Bent u werkzaam op een pilotschool voor het nieuwe examen geschiedenis? Ja Nee 7. Hoeveel minuten lestijd geschiedenis per week hebben uw examenklassen? gfedc gfedc gfedc gfedc gfedc gfedc minder dan 250 minuten in 4 en 5 havo 250 tot 300 minuten in 4 en 5 havo meer dan 300 minuten in 4 en 5 havo minder dan 400 minuten in 4, 5 en 6 vwo 400 tot 450 minuten in 4, 5 en 6 vwo meer dan 450 minuten in 4, 5 en 6 vwo 8. Heeft u aan nascholing gedaan ten behoeve van het nieuwe examenprogramma Geschiedenis (de tien tijdvakken)? Ja Nee De volgende vragen gaan over het nieuwe examenprogramma. Bij een aantal vragen wordt u gevraagd de vraag te beantwoorden voor vwo of havo. Wanneer u in slechts een van de twee schooltypen lesgeeft, beantwoordt u alleen de vraag voor dat schooltype. Page 2

24 2010 VGN Veldraadpleging nieuw examen 9. Wat is uw doel bij het aanleren van oriëntatiekennis? Leerlingen hebben parate kennis van belangrijke ontwikkelingen en gebeurtenissen hebben een globaal overzicht van de Europese/Nederlandse geschiedenis kunnen kennis van kenmerkende aspecten en tijdvakken gebruiken om nieuwe informatie te herkennen en interpreteren krijgen inzicht in belangrijke historische verschijnselen en ontwikkelingen ontwikkelen chronologisch besef Anders, namelijk helemaal mee mee oneens neutraal mee eens helemaal mee eens oneens Hoe geeft u in havo les over domein B (oriëntatiekennis)? 6 Ik gebruik een methode geschiedenis voor de Tweede Fase Ik gebruik zelfontwikkeld materiaal Ik laat leerlingen (begeleid) zelfstandig onderzoek doen (dossiervorming) nooit incidenteel geregeld vaak Anders, namelijk 5 6 Page 3

25 2010 VGN Veldraadpleging nieuw examen 11. Hoe geeft u in vwo les over domein B (oriëntatiekennis)? Ik gebruik een methode geschiedenis voor de Tweede Fase Ik gebruik zelfontwikkeld materiaal Ik laat leerlingen (begeleid) zelfstandig onderzoek doen (dossiervorming) Anders, namelijk nooit incidenteel geregeld vaak 5 6 Page 4

26 2010 VGN Veldraadpleging nieuw examen 12. Hoe toetst u in havo oriëntatiekennis in uw schoolexamens? Geef aan in hoeverre u gebruik maakt van de volgende toetsvormen. vragen om een voorbeeld van een kenmerkend aspect gebeurtenissen uit verschillende tijdvakken - expliciet verwijzend naar kenmerkende aspecten - in de goede volgorde laten zetten gebeurtenissen uit verschillende tijdvakken - die impliciet verwijzen naar kenmerkende aspecten - in de goede volgorde laten zetten een geleerd voorbeeld van een kenmerkend aspect herkennen en beschrijven een nieuw voorbeeld van een kenmerkend aspect herkennen en beschrijven kenmerkende aspecten binnen een tijdvak met elkaar in verband brengen causale relaties leggen tussen kenmerkende aspecten uit verschillende tijdvakken vergelijkingen maken tussen verschillende tijdvakken een praktische opdracht over een of meer kenmerkende aspecten of tijdvak(ken) een presentatie over een of meer kenmerkende aspecten of tijdvak(ken) nooit incidenteel geregeld vaak Page 5

27 2010 VGN Veldraadpleging nieuw examen 13. Hoe toetst u in vwo oriëntatiekennis in uw schoolexamens? Geef aan in hoeverre u gebruik maakt van de volgende toetsvormen. vragen om een voorbeeld van een kenmerkend aspect gebeurtenissen uit verschillende tijdvakken - expliciet verwijzend naar kenmerkende aspecten - in de goede volgorde laten zetten gebeurtenissen uit verschillende tijdvakken - die impliciet verwijzen naar kenmerkende asepecten - in de goede volgorde laten zetten een geleerd voorbeeld van een kenmerkend aspect herkennen en beschrijven een nieuw voorbeeld van een kenmerkend aspect herkennen en beschrijven kenmerkende aspecten binnen een tijdvak met elkaar in verband brengen causale relaties leggen tussen kenmerkende aspecten uit verschillende tijdvakken vergelijkingen maken tussen verschillende tijdvakken een praktische opdracht over een of meer kenmerkende aspecten of tijdvak(ken) een presentatie over een of meer kenmerkende aspecten of tijdvak(ken) nooit incidenteel geregeld vaak 14. Hoe ervaart u in havo de omvang van domein B (het kader van tien tijdvakken met kenmerkende aspecten) in het examenprogramma? Het programma is in de beschikbare tijd uitvoerbaar omvangrijk, maar uitvoerbaar overladen, maar ik heb daarvoor oplossingen gevonden waarover ik tevreden ben overladen en ik heb daarvoor (nog) geen bevredigende oplossingen gevonden Page 6

28 2010 VGN Veldraadpleging nieuw examen 15. Hoe ervaart u in vwo de omvang van domein B (het kader van tien tijdvakken met kenmerkende aspecten) in het examenprogramma? Het programma is in de beschikbare tijd uitvoerbaar omvangrijk, maar uitvoerbaar overladen, maar ik heb daarvoor oplossingen gevonden waarover ik tevreden ben overladen en ik heb daarvoor (nog) geen bevredigende oplossingen gevonden 16. Hoe ervaart u het lesgeven in het nieuwe examenprogramma in havo? Ik kan voldoende inzicht in historische processen (diachrone lijnen) bereiken helemaal mee mee oneens neutraal mee eens helemaal mee eens oneens diepgang bereiken aandacht besteden aan recente geschiedenis aandacht besteden aan wereldgeschiedenis niveau in historisch denken en redeneren bereiken Anders, namelijk 5 6 Page 7

29 2010 VGN Veldraadpleging nieuw examen 17. Hoe ervaart u het lesgeven in het nieuwe examenprogramma in vwo? Ik kan voldoende inzicht in historische processen (diachrone lijnen) bereiken helemaal mee oneens neutraal eens helemaal mee eens oneens diepgang bereiken aandacht besteden aan recente geschiedenis aandacht besteden aan wereldgeschiedenis niveau in historisch denken en redeneren bereiken Anders, namelijk Indien u het programma als overladen ervaart, waar heeft dit dan mee te maken? Geef bij elke mogelijke factor aan hoe zwaar die voor u meespeelt in de overladenheid. de hoeveelheid informatie in de methode de gebrekkige voorkennis die leerlingen meebrengen vanuit de onderbouw het aantal kenmerkende aspecten het aantal contacturen dat beschikbaar is 6 speelt geen rol speelt nauwelijks een rol speelt zeker een rol speelt een grote rol mijn manier van lesgeven mijn (gebrek aan) selectie en planning van de stof Anders, namelijk 5 6 Page 8

30 2010 VGN Veldraadpleging nieuw examen 19. Wanneer u het programma als overladen ervaart, maar u heeft een bevredigende oplossing gevonden, in welke richting ligt dan uw oplossing? Geef aan in hoeverre de volgende oplossingen voor uw situatie van toepassing zijn De nadruk leggen op een deel van het historisch overzicht, bijvoorbeeld de recente tijdvakken Selectiever/zuiniger omgaan met de inhoud van de gebruikte methode meer eigen materiaal gebruiken in sterke mate van niet van toepassing nauwelijks van toepassing van toepassing toepassing meer (contact)uren efficiëntere afstemming van de inhoud van de thema s (domein C en D) en het historisch overzicht (domein B) leerlingen in de onderbouw beter voorbereiden op het examenprogramma leerlingen meer zelfstandig een deel van het tijdvakkenkader laten verwerven de nadruk leggen op toepassen van het kader van tien tijdvakken en minder op het uitgebreid behandelen van elk tijdvak Anders, namelijk 5 6 Page 9

31 2010 VGN Veldraadpleging nieuw examen 20. Het examenprogramma is (met uitzondering van de thema's in domein C) voor havo en vwo hetzelfde. Waarin zou zich volgens u het verschil tussen havo/vwo moeten uiten? Geef aan in hoeverre u het eens bent met de volgende beweringen. helemaal mee mee oneens neutraal mee eens helemaal mee eens oneens In vwo meer stof aanbieden In vwo meer aandacht voor historiografisch debat (verschillende interpretaties/perspectieven) In vwo naast Nederlandse en Europese geschiedenis meer wereldgeschiedenis In vwo meer aandacht voor langere ontwikkelingslijnen In vwo meer thematisch werken In vwo meer nadruk op de ontwikkeling van historisch denken en redeneren In vwo hogere eisen stellen aan het niveau van historisch denken en redeneren In havo meer nadruk op de recente tijdvakken In havo meer aandacht voor Nederlandse geschiedenis In havo meer nadruk op interpreteren van historische situaties en gebeurtenissen a.h.v. oriëntatiekennis In havo meer aandacht voor de betekenis van historische personen, gebeurtenissen en ontwikkelingen voor het heden Het verschil zou zich op een andere manier moeten uiten, namelijk 5 6 Er is nog geen besluit genomen over de invoering van oriëntatiekennis (domein B) op het centraal examen. Onderstaande vragen gaan over mogelijke vormen van een centraal examen en mogelijke aanpassingen in het examenprogramma. In 2010 is voor het eerst voor vwo een centraal examen waarin domein B getoetst wordt afgenomen op de pilotscholen. Page 10

32 2010 VGN Veldraadpleging nieuw examen * 21. Heeft u kennisgenomen van het pilotexamen vwo 2010? Ja Nee * 22. Domein B kan zoals nu omschreven in het examenprogramma (en getoetst op de pilotscholen) getoetst worden op het centraal examen havo. Helemaal mee oneens Mee oneens Neutraal Mee eens Helemaal mee eens * 23. Domein B kan zoals nu omschreven in het examenprogramma (en getoetst op de pilotscholen) getoetst worden op het centraal examen vwo. Helemaal mee oneens Mee oneens Neutraal Mee eens Helemaal mee eens Page 11

33 2010 VGN Veldraadpleging nieuw examen * 24. Er worden verschillende zorgen geuit over het toetsen van domein B op het centraal examen. Welke zorgen deelt u? Het examen zal te weinig diepgang hebben voor havo Het examen zal te weinig diepgang hebben voor vwo Het is voor leerlingen (en leraren) onvoldoende duidelijk wat ze moeten kennen De examenstof is te omvangrijk voor de havo leerling De examenstof is te omvangrijk voor de vwo leerling Het examen voor vwo zal te weinig inzicht toetsen Het examen voor havo zal te weinig inzicht toetsen Ik heb geen zorgen over deze toetsing Ik heb andere zorgen, namelijk helemaal mee mee oneens neutraal mee eens helemaal mee eens oneens 5 * 6 De kenmerkende aspecten zouden nader gespecificeerd kunnen worden. Bijvoorbeeld: Het voeren van twee wereldoorlogen Ø oorzaken van WOI Ø het verloop en de afloop van WOI Ø oorzaken van WOII Ø het verloop en de afloop van WOII 25. Hoe wenselijk vindt u een dergelijke specificatie? Niet wenselijk Wenselijk Zeer wenselijk Geen mening Ik vind onvoldoende duidelijk hoe een dergelijke specificatie eruit zal zien Page 12

34 2010 VGN Veldraadpleging nieuw examen * 26. Wat is volgens u het resultaat van een dergelijke specificatie? Ik denk dat met een dergelijke specificatie: het voor leerlingen duidelijk is wat geleerd moet worden de hoeveelheid stof die gekend moet worden voor het centraal examen haalbaar is het examenprogramma voor de leraar goed uitvoerbaar is de leraar voldoende ruimte heeft om een eigen concrete invulling te kiezen de leerling op een hoger eindniveau komt het examen beter recht zal doen aan wat leerlingen geleerd hebben het examen meer diepgang zal krijgen Anders, namelijk helemaal mee mee oneens neutraal mee eens helemaal mee eens oneens 5 6 Bij de specificatie van de kenmerkende aspecten kan gedifferentieerd worden tussen havo en vwo. In vwo kan bij de specificatie meer nadruk gelegd worden op relaties en vergelijkingen tussen kenmerkende aspecten en tijdvakken en op het kennisnemen van verschillende interpretaties. Bijvoorbeeld Het voeren van twee wereldoorlogen Ø oorzaken van WOI Ø het verloop en de afloop van WOI Ø oorzaken van WOII Ø de discussie over de onvermijdelijkheid van het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog als uitkomst van de Eerste Wereldoorlog (vwo) Ø het verloop en de afloop van WOII Ø een vergelijking van de Eerste en Tweede Wereldoorlog met oorlogen in de periodes daarvoor (vwo) Ø de relatie tussen de opkomst van nationalisme, modern imperialisme en de Eerste Wereldoorlog (vwo) Ø de relatie tussen de Tweede Wereldoorlog, dekolonisatie, Koude Oorlog en Europese integratie (vwo) Page 13

35 2010 VGN Veldraadpleging nieuw examen 27. Hoe wenselijk vindt u een dergelijke afwijkende specificatie voor vwo? Niet wenselijk Wenselijk Zeer wenselijk Geen mening Ik vind onvoldoende duidelijk hoe een dergelijke specificatie eruit gaat zien 28. Wat is volgens u het resultaat van een dergelijke specificatie voor vwo? Ik denk dat met een dergelijke specificatie: het voor leerlingen duidelijk is wat geleerd moet worden de hoeveelheid stof die gekend moet worden voor het centraal examen haalbaar is het examenprogramma voor de leraar goed uitvoerbaar is de leraar voldoende ruimte heeft om een eigen concrete invulling te kiezen de leerling op een hoger eindniveau komt het examen beter recht zal doen aan wat leerlingen geleerd hebben het examen meer diepgang zal krijgen in het examen beter recht kan worden gedaan aan verschillen tussen havo en vwo Anders, namelijk helemaal mee mee oneens neutraal mee eens helemaal mee eens oneens 5 6 Page 14

36 2010 VGN Veldraadpleging nieuw examen Het centraal examen kan in twee delen worden gesplitst. De ene helft van het centraal examen zou gericht kunnen zijn op een verdikking van een aantal kenmerkende aspecten. Een aantal kenmerkende aspecten wordt nader uitgewerkt in een aantal leerdoelen waarbij de begrippen, gebeurtenissen en personen die gekend moeten worden benoemd worden. De uitwerking kan verschillen voor havo en vwo. Er kan gekozen worden voor een samenhang van kenmerkende aspecten binnen een tijdvak, verschillende tijdvakken, een land of probleemstelling. Het centraal examen kan dan voortborduren op veronderstelde kennis van deze verdikking die wordt uitgewerkt in een syllabus. * Secties kunnen ervoor kiezen om in het PTA een van de thema s uit domein C te vervangen door deze nadere invulling, zodat naast domein D op de havo nog slechts een thema hoeft worden gedaan en op het vwo drie of vier, afhankelijk van het profiel. (Domein A wordt geleerd en getoetst bij alle domeinen.) Deze nadere toelichting kan voor twee jaar meegaan en dan worden vervangen door een andere, bijvoorbeeld door de keuze van een ander land en/of een andere periode en/of andere thematiek. 29. Hoe wenselijk vindt u de uitwerking van een aantal kenmerkende aspecten in een tweejaarlijks wisselend thema dat in het centraal examen wordt getoetst naast de rest van de kenmerkende aspecten? Niet wenselijk Wenselijk Zeer wenselijk Aleen wenselijk voor vwo, niet voor havo Geen mening Ik vind onvoldoende duidelijk hoe een uitwerking van een aantal kenmerkende aspecten in een thema eruit gaat zien Page 15

37 2010 VGN Veldraadpleging nieuw examen * 30. Wat is volgens u het resultaat van het opsplitsen van het centraal examen in een deel over de in een thema uitgewerkte reeks kenmerkende aspecten en een deel over de overige kenmerkende aspecten? Ik denk dat met een dergelijk examen het voor leerlingen duidelijk is wat geleerd moet worden de hoeveelheid stof die gekend moet worden voor het centraal examen haalbaar is het examenprogramma voor de leraar goed uitvoerbaar is de leraar voldoende ruimte heeft om een eigen concrete invulling te kiezen de leerling op een hoger eindniveau komt het examen beter recht zal doen aan wat leerlingen geleerd hebben het examen meer diepgang zal krijgen het examen beter recht kan doen aan verschillen tussen havo en vwo Anders, namelijk helemaal mee mee oneens neutraal mee eens helemaal mee eens oneens Alles overwegend zou mijn voorkeur voor havo uitgaan naar een Centraal Examen waarbij het uitgangspunt is: 6 Domein B zoals vastgelegd in het oorspronkelijke examenprogramma (49 kenmerkende aspecten zonder uitwerking) Domein B met een nadere uitwerking van de kenmerkende aspecten Domein B met een thematische uitwerking van een aantal kenmerkende aspecten binnen opeenvolgende tijdvakken Page 16

38 2010 VGN Veldraadpleging nieuw examen 32. Alles overwegend zou mijn voorkeur voor vwo uitgaan naar een Centraal Examen waarbij het uitgangspunt is: Domein B zoals vastgelegd in het oorspronkelijke examenprogramma (49 kenmerkende aspecten zonder uitwerking) Domein B met een nadere uitwerking van de kenmerkende aspecten (dezelfde als voor havo) Domein B met een nadere uitwerking van de kenmerkende aspecten (anders dan voor havo) Domein B met een thematische uitwerking van een aantal kenmerkende aspecten binnen opeenvolgende tijdvakken * 33. Wat vindt u van de huidige praktijk, n.l. een CE op basis van twee thema's uit domein C? Ik ben voor continuering van deze praktijk Ik ben tegen continuering van deze praktijk Ik heb geen mening 34. Waar zou uw eerste behoefte voor nascholing liggen, uitgaande van de (helaas) beperkte tijd voor nascholing. Kies maximaal twee thema's. gfedc gfedc gfedc gfedc gfedc gfedc gfedc Hoe de kennis van kenmerkende aspecten in de bovenbouw verdiept kan worden Hoe gerelateerd aan domein B meer aandacht kan worden besteed aan wereldgeschiedenis De toetsing van oriëntatiekennis in het schoolexamen Activerende werkvormen Werkwijzen om leerlingen te oefenen in de toepassing van oriëntatiekennis Samenhang aanbrengen tussen kenmerkende aspecten: diachrone thema s Bevorderen van historisch denken en redeneren in combinatie met het aanbrengen van orientatiekennis Anders, namelijk * 35. Zouden wij u mogen benaderen voor een focusgroep waarin we met een aantal geschiedenisleraren uitgebreider ingaan op bovengenoemde vragen en voorstellen? Ja Nee 36. Indien ja, geef dan hieronder uw adres. 5 6 De VGN dankt u hartelijk voor het invullen van deze enquête! De resultaten zullen in oktober bekend worden gemaakt Kijk voor meer informatie op de website van de VGN: Page 17

39 2010 VGN Veldraadpleging nieuw examen Page 18