Monitor Waalsprong Bevolking en woningen in de Waalsprong

Transcriptie

1 Monitor Waalsprong 2015 Bevolking en woningen in de Waalsprong

2

3 Monitor Waalsprong 2015 Bevolking en woningen in de Waalsprong Datum: november 2015 Colofon Gemeente Nijmegen Afdeling Onderzoek en Statistiek contactpersoon: Jenny Zonneveld tel.: (024) adres: Verkrijgbaar Stadswinkel Mariënburg PS Nijmegen tel: (024) of via (onderdeel gemeente > onderzoek en cijfers)

4

5 Inhoudsopgave Samenvatting en conclusies 3 1 Inleiding 4 2 Woningbouw in de Waalsprong 5 3 Bevolkingsvooruitberekeningen Inleiding Totale bevolking Nijmegen-Noord Bevolking per woongebied 12 4 Bijlage 1 GREX Bijlage 2 Basisgeneratie 16

6

7 Samenvatting en conclusies Deze bevolkingsprognose voor Nijmegen-Noord is gemaakt op basis van de planning van kavelverkoop en woningbouw voor de Waalsprong, zoals in januari 2015 vastgelegd door de GEM (GREX 2015). De Grex 2015 kenmerkt zich door de volgende zaken: De ontwikkelperiode loopt tot 2028 (kavelverkoop)/2030 (woningbouw) Er wordt uitgegaan van een aantal te verkopen kavels/op te leveren woningen van per jaar Uiteindelijk zullen er in de Waalsprong ruim woningen gebouwd worden In vergelijking tot de GREX van december 2011, die de basis vormde voor de vorige bevolkingsvooruitberekening van de Waalsprong, is op niveau van de Waalsprong als geheel niet veel veranderd. Zowel de aantallen als de fasering vertonen grote overeenkomsten Binnen deelgebieden van de Waalsprong is er wel sprake van verschuiving en uitwisseling van plannen Op basis van de plannen in de GREX 2015 hebben we een vooruitberekening van de bevolking in de Waalsprong gemaakt. Op 1 januari 2015 woonden er ruim mensen in Nijmegen-Noord, in zo n 5000 woningen (1100 oudbouwwoningen, met name in het dorp Lent, bijna 4000 woningen die al gebouwd zijn in het kader van de ontwikkeling van de Waalsprong). In 2020 zal, bij uitvoering van de GREX 2015, het aantal inwoners in Nijmegen-Noord zijn toegenomen tot , in 2025 tot ruim De bevolkingstoename zal zich in alle leeftijdsklassen voordoen, maar relatief het sterkst bij tieners en vijftigers. Toch ligt in 2020 en 2025 in Nijmegen-Noord het zwaartepunt in de bevolking nog net als nu bij de kinderen en dertigers en veertigers. woningen inwoners Figuur 1 Bevolkingsomvang Nijmegen-Noord, bij uitvoering van GREX 2015 Inleiding - 3

8 1 Inleiding De Waalsprong is een gebied waar veel gebeurt. Om een goed overzicht te houden over de huidige en op dit moment verwachte toekomstige ontwikkeling in dit gebied maakt bureau Onderzoek en Statistiek met regelmaat een Waalsprongmonitor. Daarin komen twee onderwerpen aan bod: de actuele woningbouwplanning van de Waalsprong de op basis van dat programma verwachte omvang en samenstelling van de bevolking Veranderingen in verwachtingen over de toekomstige bevolking hebben verschillende oorzaken: Het bouwprogramma wordt regelmatig aangepast, in samenstelling, omvang en fasering. Verwachtingen voor de toekomstige bevolking van de Waalsprong zijn voor een groot deel afgeleid van gedrag (geboorte, verhuizingen) van Nijmegenaren in de afgelopen jaren. Hoe meer mensen in de Waalsprong wonen, en hoe langer het gebied al bestaat, des te meer werkelijk ervaringen uit de Waalsprong kunnen verwerkt worden in de prognoses. De gedragsaannames voor Waalsprongbewoners worden steeds aangepast. Zoals bij iedere prognose zijn de uitkomsten van de Waalsprongmonitor indicatief. Met andere uitgangspunten (m.n. een ander woningbouwprogramma) krijg je andere uitkomsten. Bovendien zijn de verwachtingspatronen die uit het historische gedrag worden afgeleid altijd een gemiddelde. In praktijk zijn de demografische patronen niet zo uniform. In de ene wijk, het ene complex woningen komt een ander soort bewoners wonen, met andere demografische kenmerken dan in een andere, toch enigszins vergelijkbare wijk of complex. Voor de prognose betekent dat dat voor de wijken en deelgebieden in de Waalsprong een standaardbevolking, uitgaande van het gemiddelde wordt geschat. Er zullen echter altijd afwijkingen van het gemiddelde gedrag voorkomen. De bevolkingsvooruitberekeningen voor deze monitor zijn gemaakt, op basis van de GREX 2015 die rond de jaarwisseling 2014/2015 door de GEM is opgesteld. De Waalsprongmonitor is zo goed mogelijk afgestemd met de uitgangspunten en uitkomsten van de Demografische Verkenning Inleiding

9 2 Woningbouw in de Waalsprong Op hoofdlijnen geen grote veranderingen in GREX tussen 2012 en 2015 De laatste Waalsprongmonitor gaf een vooruitberekening van de bevolking op basis van de GREX (grondexploitatie) 2012 (dec. 2011). Deze nieuwe Waalsprongmonitor gaat uit van de GREX 2015 die rond de jaarwisseling 2014/2015 door de GEM bekend gemaakt is. In de GREX wordt een planning gemaakt voor de kavelverkoop in de Waalsprong Figuur 2 Geplande kavelverkoop per jaar, bron GREX 2015 Volgens de Grex 2015 zullen in de jaren jaarlijks tussen de 400 en 700 kavels verkocht worden. Kavelverkoop leidt globaal gezien tot oplevering van woningen 1 à 2 jaar later. De GREX wordt regelmatig aangepast omdat plannen, onder invloed van factoren als economische ontwikkeling, ruimtelijke inzichten, juridische procedures etc. veranderen. In de jaren tussen 2007 en 2012 waren de aanpassingen relatief ingrijpend. Als gevolg van de economische crisis werden de plannen steeds verder naar achter in de tijd geschoven. Sinds 2012 is de planning in totaal-aantallen weer vrij stabiel. In de afgelopen jaren zijn de verwachte kavelverkopen gerealiseerd. Ook voor de toekomst zijn de verwachtingen rond kavelverkoop getalsmatig slechts beperkt aangepast, voornaamste verschil is dat in de huidige GREX de kavelverkoop een paar jaar langer doorloopt. Woningbouw in de Waalsprong - 5

10 voor 2010 grex 2007 grex 2009 grex 2012 grex 2015 Figuur 3 Ontwikkeling aantal nieuwbouwwoningen volgens planning 4 GREX-en, bron: GEM Binnen dit over-all behoorlijk vergelijkbare geheel zijn er op deelgebieden wel verschuivingen in vergelijking met de GREX 2012: tussen Noordrand-West en Citadel (de twee gebieden die samen Hof van Holland vormen) is er sprake van uitwisseling van plannen en voor Groot Oosterhout is de planning wat naar achter geschoven en uitgebreid. Woningvoorraad in deelgebieden van de Waalsprong Binnen de Waalsprong onderscheiden we twee wijken, waarin weer verschillende woongebieden zijn. wijk woongebied bouwvlek Lent 1 oudbouw Lent 2 Noordrand West (Hof v. Holland) 3 Noordrand Oost Oosterhout 4 Citadel (Hof van Holland) 5 Zuidrand 6 Vossenpels 7 Woonpark Oosterhout 8 Groot Oosterhout Figuur 4 Indeling Nijmegen-Noord naar wijken en woongebieden vlek 36 en 37 vlek 20, 24, 35 en al gerealiseerde nieuwbouw Lent vlek 38 vlek 33, 34, 39 vlek vlek 10 midden, oost en west vlek 32 In de kaart op de volgende bladzijde is te zien waar de bouwvlekken en woongebieden precies liggen binnen het Waalspronggebied. 6 - Woningbouw in de Waalsprong

11 Figuur 5 Bouwvlekken op kaart Waalsprong Woningbouw in de Waalsprong - 7

12 Gecombineerd met de al in de Waalsprong gebouwde woningen leidt de GREX 2015 tot de volgende verwachte woningaantallen in de nieuwbouwgebieden van Nijmegen-Noord: Woonpark Groot Citadel Noordrand Noordrand Zuidrand Vossenpels Lent Oosterhout Oosterhout Oosterhout West Oost nieuwbouw % laagbouw 93% 89% 63% 76% 85% 68% 93% Figuur 6 Verwachte woningvoorraad per nieuwbouwgebied, 1-1-jaar, GREX Woningbouw in de Waalsprong

13 3 Bevolkingsvooruitberekeningen 3.1 Inleiding Uitgaande van het woningvoorraadontwikkeling zoals dat in het vorige hoofdstuk beschreven is hebben we op verschillende manieren vooruitberekeningen naar de omvang en samenstelling van de toekomstige bevolking van Nijmegen-Noord gemaakt: via een cohort-survivalmodel voor Nijmegen-Noord Met de huidige bewoners van Nijmegen-Noord als uitgangspunt simuleren we demografische processen. Hoeveel kinderen zullen er geboren worden, hoeveel en wat voor mensen zullen zich vestigen, hoeveel en wat voor mensen zullen vertrekken. Deze werkwijze lijkt op en hangt samen met prognoses die (via het prognoseprogramma GBPro) voor heel Nijmegen maken. via een kencijferbenadering voor deelgebieden binnen Nijmegen-Noord Vaak zijn uitkomsten voor de Waalsprong als geheel niet specifiek genoeg. Voor voorzieningen die dicht bij huis geboden moeten worden willen we graag inzicht hebben in de ontwikkelingen in kleinere gebieden. Daarvoor hebben we een andere methode gebruikt, die van kengetallen. Een kengetal geeft per woning aan hoeveel mensen (van een bepaalde leeftijd) x jaar na oplevering gemiddeld in een woning woont. Voor het vaststellen van die kengetallen hebben we ons gebaseerd op de nieuwbouw in Nijmegen van de laatste 15 jaar. We hebben geprobeerd de uitkomsten van de twee werkwijzen op elkaar aan te laten sluiten. Dat is redelijk, maar niet volledig gelukt. Daarom kunnen cijfers uit de cohortbenadering soms beperkt afwijken van cijfers voor dezelfde leeftijdsgroep zoals die uit de kencijferbenadering komen. 3.2 Totale bevolking Nijmegen-Noord Bevolkingsomvang Op 1 januari 2015 woonden er ruim mensen in Nijmegen-Noord. Bij uitvoering van de GREX 2015 zal het aantal inwoners stijgen tot ongeveer in 2020, en in Als de werkelijke woningbouw achterblijft bij de plannen uit de GREX (aanname: de helft van de plannen wordt gerealiseerd) dan is de bevolkingsgroei minder: via een kleine in 2020 naar bijna in Bevolkingsvooruitberekeningen - 9

14 GREX halve GREX Figuur 7 Berekend toekomstig inwonertal Nijmegen-Noord, bij volledige uitvoering GREX 2015 en uitkomsten wanneer de helft van de GREX-plannen wordt uitgevoerd, cohort-survival-methode Aannames over de woningbouw kunnen grote gevolgen hebben voor de verwachte omvang en samenstelling van de bewonersgroep van de Waalsprong. Maar ook andere aannames, bv. over de hoogte van het vruchtbaarheidscijfer of de mate waarin bewoners vertrekken uit de Waalsprong, zijn van invloed op de uitkomsten Leeftijdsopbouw Nijmegen-Noord heeft als nieuwbouwwijk een jong leeftijdprofiel: er wonen veel kinderen en hun ouders, en juist weinig studenten en ouderen. 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% rest Nijmegen Noord Figuur 8 Leeftijdsopbouw Nijmegen-Noord en rest Nijmegen, Ook in de toekomst zal Nijmegen-Noord dit profiel houden. De komende 15 jaar zal er flink gebouwd worden Bevolkingsvooruitberekeningen

15 Daarnaast zijn er echter ook steeds meer woningen dat er al (wat) langere tijd staat. Daardoor worden de uitschieters iets afgevlakt: de pieken bij kinderen en dertigers blijven bestaan, maar worden wat minder hoog. Figuur 9 Leeftijdsopbouw Nijmegen-Noord bij realisatie GREX 2015, cohort survival-methode In Figuur 10 zijn de uitkomsten van de bevolkingsprognose op basis van de GREX 2015 voor verschillende leeftijdsklassen weergegeven basisgeneratie Figuur 10 Leeftijdopbouw Nijmegen-Noord bij realisatie GREX 2015, cohort survival-methode Zoals logisch in een gebied waar veel wordt bijgebouwd zullen alle leeftijdsklassen flink in omvang toenemen. Relatief het sterkst zal de groei zijn bij de tieners en de vijftigers, groepen die nu nog wat minder sterk vertegenwoordigd zijn in de Waalsprong, maar die wel vanuit de bevolking die er nu woont veel groeipotentieel kennen. Er wonen nu veel kinderen onder de 10 en veel veertigers, die over 10 jaar allemaal 10 jaar ouder zijn. Bevolkingsvooruitberekeningen - 11

16 Figuur 11 Leeftijdsopbouw Waalsprong, , cohort survivalmethode 3.3 Bevolking per woongebied Voor veel doeleinden (bv. voorzieningenplanning) is behoefte aan gegevens op een (veel) lager schaalniveau dan dat van Nijmegen-Noord als geheel. De onzekerheden die voor de bevolkingsvooruitberekening van Nijmegen-Noord gelden, tellen nog zwaarder naarmate je over kleinere gebieden spreekt. Wijzigingen in het bouwprogramma en afwijkingen van het gemiddelde gedrag tikken daar immers relatief nog sterker door. Per woongebied is gekeken naar de mogelijke ontwikkeling van: de totale bevolking de basisgeneratie (4-11 jarigen+ 30% van de 12-jarigen) Voor de totale bevolking per woongebied hebben we het in de vorige paragraaf berekende aantal inwoners van Nijmegen-Noord verdeeld over de verschillende gebieden. Voor de basisgeneratie zijn we uitgegaan van verhoudingscijfers die in de afgelopen jaren in Nijmegen geconstateerd zijn: in een laagbouwnieuwbouwwoning wonen 1,2,3,x jaar na oplevering gemiddeld (bv.) 0,2 0,3 0,4, x kind uit de basisgeneratie. Als vergelijkinggebieden hebben we vooral gekeken naar de al gerealiseerde laagbouw in de Waalsprong Bevolkingsvooruitberekeningen

17 3.3.1 Inwoneraantallen per woongebied De groei van het inwoneraantal volgt het tempo van de woningbouw woningen inwoners woningen inwoners woningen inwoners Woonpark Oosterhout Groot Oosterhout Noordrand Oost Noordrand West Citadel Zuidrand Vossenpels oudbouw Lent en Ressen totaal Figuur 12 Aantal inwoners per woongebied, op basis van GREX 2015, gegevens 2015 uit BRP 1 Het inwoneraantal in Woonpark Oosterhout, waar het merendeel van de bouw voor 2010 heeft plaatsgehad, gaat niet verder toenemen. In Noordrand-Oost zijn de afgelopen jaren veel woningen gebouwd. Bovendien komen er de komende paar jaar nog een flink aantal woningen bij. Bij elkaar zorgt dat voor een flinke bevolkingstoename. In de andere deelgebieden moet de bouw nog beginnen. Voor de komende 5 jaar wordt vooral in Groot Oosterhout toename van bevolking verwacht, tussen 2020 en 2025 groeien de gebieden in Hof van Holland (mn Citadel) sterk Basisgeneratie per woongebied In verband met ontwikkeling van voorzieningen voor het basisonderwijs willen gemeente en schoolbesturen weten hoeveel kinderen in de schoolbezoekende leeftijdsklasse ( % 12- jarigen) er per woongebied worden verwacht. Om toestemming voor het stichten van scholen vraagt het ministerie heel exacte vooruitberekeningen: op het kind nauwkeurig en minstens 15 tot 20 jaar de toekomst in. Deze behoefte staat op gespannen voet met het karakter van prognosecijfers. Die zijn immers van nature onzeker en omgeven door marges. Om toch aan de vraag naar precieze cijfers te voldoen geven we in bijlage 2 de exacte uitkomsten van de berekeningen, maar hier beperken we ons tot afgeronde schattingen, die meer recht doen aan de onzekerheid van de uitkomsten.. 1 Bij het aantal ingeschreven inwoners in de oudbouw van Lent en Ressen zitten, op meer dan 300 inwoners voor het oude SSHN-complex aan de Griftdijk. Beslissingen rond deze woonvorm zullen effect hebben op het inwoneraantal in de oudbouw. Hier wordt verondersteld dat dit complex na 2020 niet meer bewoond zal zijn. Bevolkingsvooruitberekeningen - 13

18 oudbouw Lent Noordrand west Noordrand oost Woonpark Oosterhout Groot Oosterhout Citadel Zuidrand Vossenpels Figuur 13 Basisgeneratie (4-11-jarigen+ 30% 12-jarigen) op 1 januari, kencijfermethode, op basis Grex 2015 In vergelijking tot de uitkomsten van de vorige Waalssprongmonitor zijn de uitkomsten voor de Waalsprong als geheel niet veel veranderd. Wel is er, net als bij woningbouw, soms sprake van een wat andere verdeling over de deelgebieden binnen de Waalsprong Bevolkingsvooruitberekeningen

19 4 Bijlage 1 GREX 2015 Woonpark Groot Citadel Noordrand Noordrand Zuidrand Vossenpels totaal Oosterhout Oosterhout West Oost Figuur 14 Geplande kavelverkoop per jaar, bron: GREX 2015, ontwikkelbedrijf Bijlage 1 GREX

20 5 Bijlage 2 Basisgeneratie In deze bijlage staan de exacte uitkomsten van de berekeningen naar het toekomstig aantal kinderen in de basisgeneratie ( % 12-jarigen). De exactheid van de cijfers voor de basisgeneratie geeft niet aan dat het hier om harde, zekere prognoses gaat, maar is tbv het gemak van de gebruiker. Gebruikers moeten er rekening mee houden dat er rond de uitkomsten marges bestaan. Het gepresenteerde cijfer is het aantal kinderen dat volgens de berekening op 1 januari van het genoemde jaar in het woongebied zal wonen (cijfers 2015 op basis van BRP) BG 4-12 oudbouw Lent Noordrand west Noordrand oost Woonpark Oosterhout Groot Oosterhout Citadel Zuidrand Vossenpels BG 4-12 oudbouw Lent Noordrand west Noordrand oost Woonpark Oosterhout Groot Oosterhout Citadel Zuidrand Vossenpels Bijlage 2 Basisgeneratie