Bevolkingsprognose t/m Gemeente Houten. Eindhoven, februari In opdracht van GEMEENTE HOUTEN

Transcriptie

1 2008 t/m 2028 Eindhoven, februari 2008 In opdracht van GEMEENTE HOUTEN Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar worden gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever en bronvermelding. Aan deze uitgave is uiterste zorg besteed, desondanks kan niet worden ingestaan voor de feitelijke juistheid of volledigheid van de opgenomen gegevens. In geen geval kan er een juridische basis aan worden ontleend.

2 Inhoudsopgave 1. Samenvatting Inleiding Het GBPRO model Aannames Gebiedsindeling Uitgangspunten per wijk Noord-Oost Noord-West Zuid-Oost Zuid-West Buitengebied en kleine kernen Verschillen met prognose BIJLAGEN BIJLAGE 1 Prognose methode BIJLAGE 2 Bevolking in 5-jaarsgroepen BIJLAGE 3 Kentallen stadsprognose BIJLAGE 4 Kentallen Gebiedsprognose woningvoorraad en GWB PRONEXUS BV Eindhoven - februari 2008

3 1. Samenvatting Begin 2008 telde de gemeente Houten inwoners, ruim 900 inwoners meer dan op Hoeveel inwoners zullen dat over 15 à 20 jaar zijn? Volgens deze bevolkingsprognose zal het inwoneraantal van de gemeente Houten doorgroeien naar een inwoners in 2014, ruim 950 personen meer dan in de piek in de vorige prognose. De prognose is opgesteld voor de periode 2008 tot en met Uitgangssituatie is de waargenomen bevolking van 1 januari 2008 naar leeftijd en geslacht. Verder is aangenomen dat er in de prognoseperiode nog woningen in de gemeente worden gebouwd. Beduidend meer dan in de vorige prognose. De meeste van deze woningen komen in de gebieden Zuid-Oost en Zuid-West. De fasering en omvang van de woningbouwplanning is gebaseerd op de planning van de afdeling Projectontwikkeling. De prognose levert zowel uitkomsten voor de gemeente als geheel, als voor de afzonderlijke wijken. Hieronder volgen enkele uitkomsten op gemeentelijk niveau. Bevolkingsomvang Zoals reeds gezegd neemt de bevolkingsomvang toe van op 1 januari 2008 naar op 1 januari Dit is een stijging van 10,2%. Ter vergelijking: de totale woningvoorraad neemt in dezelfde periode toe met 15,9%. Op het eind van de prognoseperiode is het bevolkingsaantal gedaald naar ongeveer inwoners. Gemiddelde woningbezetting Volgens de prognose daalt de gemiddelde woningbezetting van 2,65 naar 2,36 op het einde van de prognoseperiode. Deze daling is een voortzetting van de trend van de afgelopen jaren in Houten en een voortzetting van een landelijke trend. Geboorte en sterfte Ten aanzien van de geboorte en sterfte heeft de gemeente Houten in de hele prognoseperiode een geboorte-overschot. Over de hele prognoseperiode genomen is het geboorte-overschot vergelijkbaar met het getal van vorig jaar. Vestiging en vertrek De eerste jaren wordt gerekend met een behoorlijk vestigingsoverschot als gevolg van de bouwstromen. In de periode daarna treedt een vertrekoverschot op. Dit begint op ongeveer een saldo van 500 vertrekkers (2014) en loopt daarna terug naar een saldo van 350 vertrekkers. Dit vertrekoverschot op de lange termijn is vergelijkbaar met de getallen uit de vorige prognose. Leeftijdsopbouw De leeftijdsopbouw van de bevolking zal in de loop van de jaren veranderen. Als we de bevolking onderverdelen in drie groepen zien we dat de jongste leeftijdsgroep van 0 tot en met 14 jaar stijgt van een ruime (2008) naar een ruime (2014) en daarna afneemt naar een niveau van net onder de op het eind van de prognoseperiode. De groep 65+ stijgt gedurende de gehele prognoseperiode. Is in ,9% van de totale bevolking ouder dan 65, in 2013 is dit 10,1%, in 2015 is dit 11% en in 2028, 20,9%. Deze groep verdubbelt zich ruim in de prognoseperiode. De groep 15 tot en met 64 jarigen stijgt de eerste jaren procentueel gezien licht. Na 2009 daalt deze groep langzaam van een aandeel van ruim 68% naar een aandeel van 60,6% in PRONEXUS BV Eindhoven - februari

4 In de onderstaande tabel is een vergelijking gemaakt van Houten en heel Nederland voor de jaren 2008 en De processen van ontgroening en vergrijzing vinden wel plaats in de gemeente Houten. Echter ze komen nog niet zo sterk naar voren als in andere gemeenten in Nederland. Houten is op het eind van de prognoseperiode nog geen gemiddelde gemeente. Naar verhouding wonen er dan nog veel jongeren onder de 20. Het aandeel van de groep 65+ neemt wel behoorlijk toe. Houten Nederland bron CBS leeftijd \ jaar % % 0 tot en met % % 15 tot en met % % % % Totaal % % % % 0 tot en met % % 15 tot en met % % % % Totaal % % Het cijfer 2007 van heel Nederland is een het cijfer van het CBS en gehaald van Statline. De getallen voor 2028 voor Nederland komen uit de bevolkingsprognose van het CBS, Statline. PRONEXUS BV Eindhoven - februari

5 2. Inleiding De Concernstaf van de gemeente Houten heeft Pronexus gevraagd om een prognose op gebiedsniveau voor de gemeente op te stellen. Dit rapport bevat het analysemateriaal en de uitkomsten van de prognose. Als uitgangsjaar is het jaar 2008 gebruikt. De prognose strekt zich uit tot en met het jaar Voor de prognose is de gemeente opgesplitst in 26 gebieden, die samengevoegd zijn in 5 wijken, Noord-Oost, Noord-West, Zuid-West, Zuid-Oost en Kleine Kernen en Buitengebied. De prognose levert, voor elk jaar, zowel uitkomsten op voor elk van de gebieden, voor de 5 wijken als voor de gemeente als geheel. Een aantal uitkomsten op wijkniveau worden in hoofdstuk 5 gepresenteerd, hierin staat voor de 5 wijken ook een korte beschrijving van de uitgangssituatie. De uitkomsten van de prognose worden voorafgegaan door een hoofdstuk dat gewijd is aan de veronderstellingen die er aan ten grondslag liggen en door een hoofdstuk waarin het gebruikte model kort wordt beschreven. De in het model ingevoerde gegevens zijn voor een groot deel afkomstig uit de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) van de gemeente en de woningbouwplanning van januari 2008 van deafdeling Projectontwikkeling. Het rapport beperkt zich tot de presentatie van de belangrijkste uitkomsten. Zoveel mogelijk uitkomsten staan wel in de bijlagen vermeld. Bij nauwkeurige inspectie van de prognosecijfers in de tabellen zult u opmerken dat deze niet altijd exact met elkaar overeenkomen. Zo komt het regelmatig voor dat de som van het migratiesaldo en het geboorte/sterftesaldo voor een bepaald jaar niet gelijk is aan het verschil tussen het aantal inwoners aan het begin en aan het einde van dat jaar. Dergelijke inconsistenties, die overigens altijd te verwaarlozen zijn, worden toegeschreven aan de rekenmethodes van het toegepaste prognosemodel. Het gaat daarbij waarschijnlijk altijd om de manier waarop met (tussentijdse) afrondingsverschillen wordt omgegaan. Tenslotte nog dit: De uitkomsten van het prognosemodel worden volledig bepaald door het gehanteerde scenario, dat wil zeggen door de ingevoerde gegevens en (gekwantificeerde) veronderstellingen met betrekking tot bepaalde toekomstige ontwikkelingen. Daarover is natuurlijk altijd verschil van mening mogelijk. Moet bijvoorbeeld de gemiddelde woningbezetting gedurende de hele prognoseperiode constant gehouden worden? En welke sterftecijfers worden gebuikt: het gemiddelde van Nederland of het gemiddelde per wijk? Over die en alle ander invoergegevens moeten keuzes worden gemaakt. Deze keuzes hebben altijd een arbitrair karakter. Op basis van de situatie en op basis van kennis en ervaring van de prognosemaker worden de keuzes gemaakt. In hoofdstuk 4 staan alle keuzes die de prognosemaker heeft gemaakt verantwoord. PRONEXUS BV Eindhoven - februari

6 3. Het GBPRO model Het GBPRO model is een cohort-componentenmodel en een cohort-survivalmodel. Per wijk worden de 0-99 jarigen in beeld gebracht. Voor de hele gemeente wordt volgens de cohort-componenten methode gerekend. Hierbij worden de aantallen vestigers en vertrekkers, het aantal overledenen en het aantal geboorten berekend. Dit gebeurt door middel van de aangenomen kansen naar leeftijd en geslacht voor de hele gemeente. Deze berekende aantallen worden van de beginbevolking afgetrokken of erbij opgeteld. De vestigers worden toebedeeld op basis van de aanwezige ruimte op de woningmarkt. Na een prognose voor de hele gemeente wordt de prognose per wijk opgesteld. Deze prognose wordt gemaakt met de cohort-survival methode. Er wordt per leeftijd geanalyseerd wat het aantal inwoners is op 1-1 van een bepaalde leeftijd. Deze worden vergeleken met de aantallen van de leeftijd plus 1 van het jaar daarop. De verkregen factor is de mutatiefactor, op basis van de mutatiefactoren wordt een aanname voor de toekomst gemaakt. De verdeling over de verschillende wijken is afhankelijk van het aantal geboorten per wijk en de woningvoorraad per wijk. Na afronding van de wijkprognose worden beide prognoses naast elkaar gelegd en wordt de wijkprognose gecorrigeerd naar de aantallen van de stadsprognose. Een schematisch overzicht van de prognosemethode vindt u in bijlage 1. PRONEXUS BV Eindhoven - februari

7 4. Aannames In dit hoofdstuk staat de gehanteerde gebiedsindeling voor de gemeente Houten en wordt aangegeven welke aanname type wordt gehanteerd in de prognose. 4.1 Gebiedsindeling Voor de prognose is de gemeente Houten opgedeeld in 5 wijkclusters, waarbij aangesloten is bij de clusters van het wijkgericht samenwerken. Onder deze 5 wijkclusters vallen 26 gebieden. De clusters en gebieden zijn: I. Noord-Oost Centrum 1110 Molenzoom 1120 Schonenburg 1130 Wernaar 1140 De Geer 1150 Rijsburg 1160 II. III. IV. Noord-West Dorp 1010 Den Oord 1020 De Lobben 1030 De Weerwolf 1040 De Meent 1050 Tiellandt 1060 Wulven 1070 Zuid-Oost Wisselspoor 1310 Loerik 1320 Overdam 1330 Hofstad 1350 Castellum Oost Zuid-West Leebrug 1210 De Hoon 1220 Schonauwen 1230 Castellum West V. Buitengebied en kleine kernen Buitengebied 1400, 1510, 1520, 1530, 1610, 1710, 1800 Tull en t Waal 2010, 2020, 2030 t Goy 3010, 3020, 3030 Schalkwijk 4010, 4020 De getallen achter de gebieden komen overeen met de indeling uit de cbs buurtindeling van de gemeente Houten. Er kan gesproken worden van een prognose op gebiedsniveau. PRONEXUS BV Eindhoven - februari

8 . Wijkindeling Houten PRONEXUS BV Eindhoven - februari

9 4.2 Uitgangspunten Het startjaar van de bevolkingsprognose is Dit betekent dat als basisbevolking voor elk gebied gehanteerd wordt de waargenomen bevolkingsopbouw van 1 januari 2008 naar leeftijd en geslacht. Voor de vruchtbaarheid, de vertrekkansen, de vestigingsfracties en de sterfte is het gemiddelde van de laatste vijf analysejaren gekozen. Al deze kansen zijn op gemeenteniveau geanalyseerd en doorgevoerd. De woningbouwontwikkelingen zijn meegenomen tot en met Van de in totaal woningen worden de meeste gebouwd in Zuid-Oost en Zuid-West. In de bijlagen staan per wijk de exacte aantallen vermeld. In de onderstaande tabel staat de woningbouwplanning en het binnenlands migratiesaldo wat daarbij wordt verwacht Woningbouw Migratiesaldo Woningbouw Migratiesaldo PRONEXUS BV Eindhoven - februari

10 5. per wijk In dit hoofdstuk wordt de uitgangsituatie per wijk besproken en wordt de leeftijdsopbouw gepresenteerd. 5.1 Noord-Oost Noord-Oost is een al langer bestaand gebied in de gemeente Houten. Op woonden er personen in het gebied. De ontwikkeling in het gebied wordt veroorzaakt door de huidige bevolking en de toevoeging van 196 woningen in het begin van de prognoseperiode. Het aantal inwoners daalt naar net onder de inwoners op het einde van de prognoseperiode. Het aandeel van de 65 plussers in deze wijk stijgt naar meer dan 25% op het einde van de prognoseperiode. De gemiddelde woningbezetting in deze wijk bedraagt 2,41, op termijn daalt de gemiddelde woningbezetting naar 2,11. In grafiek 5.1 staat het overzicht van de leeftijdsopbouw van de Noord-Oost. Grafiek 5.1 Leeftijdsopbouw Noord-Oost PRONEXUS BV Eindhoven - februari

11 5.2 Noord-West In Noord-West woonden op 1 januari mensen. Deze mensen woonden in woningen. In de prognoseperiode komen er 68 woningen bij. Het aantal inwoners daalt met een kleine personen. Grafiek 5.2 laat de verdeling over de verschillende leeftijdsgroepen zien. In de grafiek komt de vergrijzing in dit gebied sterk tot uitdrukking. Op het einde van de prognoseperiode zit meer dan 40% van de bevolking in de leeftijdsgroep van 55 jaar en ouder. De gemiddelde woningbezetting daalt van 2,7 naar 2,41. Grafiek 5.2 Leeftijdsopbouw Noord-West PRONEXUS BV Eindhoven - februari

12 5.3 Zuid-Oost De woningvoorraad in Zuid-Oost neemt de komende jaren nog met toe. Van een inwoners op stijgt het aantal inwoners naar een ruime in de piekjaren 2015, 2016 en 2017 om vervolgens tot het eind van de prognoseperiode te dalen naar ongeveer Dit zijn ruim 700 inwoners meer dan in de vorige prognose. Van de redelijk hoge gemiddelde woningbezetting van 2,85 in 2008 daalt de gemiddelde woningbezetting naar 2,53 op het einde van de prognoseperiode. Grafiek 5.3 geeft de leeftijdsopbouw van Zuid-Oost. Grafiek 5.3 Leeftijdsopbouw Zuid-Oost PRONEXUS BV Eindhoven - februari

13 5.4 Zuid-West Zuid-West telde op , inwoners. De woningvoorraad van neemt gedurende de prognoseperiode toe naar 3.977, 160 woningen meer dan in de vorige prognose. Het aantal inwoners stijgt naar in de piek om daarna terug te lopen naar De leeftijdsopbouw van Zuid-West staat grafisch weergegeven in grafiek 5.4. Grafiek 5.4 Leeftijdsopbouw Zuid-West PRONEXUS BV Eindhoven - februari

14 5.5 Buitengebied en kleine kernen De woningvoorraad in deze gebieden stijgt met 94 woningen. Het aantal inwoners schommelt de eerste jaren licht om rond de inwoners uit te komen op de lange termijn. In grafiek 5.5 is de toename van de groep 55 plussers zichtbaar. Grafiek 5.5 Leeftijdsopbouw Buitengebied en kleine kernen PRONEXUS BV Eindhoven - februari

15 6. Verschillen met prognose 2007 Net als in de vorige prognose is de woningbouwplanning aangepast en een jaar opgeschoven. In de huidige planning zitten 713 woningen meer. Door deze extra impuls wordt de grens van inwoners met gemak doorbroken. Als de daadwerkelijke bevolkingsomvang van 1 januari 2008 wordt vergeleken met de prognose van 2007 is het werkelijk aantal personen 211 hoger dan geprognosticeerd. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een hoger vestigingsoverschot. Het aantal geboorten in 2006 was 694, waar er 661 waren voorspeld. De sterfte kende een verschil van 6 tussen prognose en werkelijkheid. In totaal zijn er 50 woningen minder opgeleverd dan in de vorige prognose is aangenomen. Per wijk komen de gebieden Noord Oost en Noord West lager uit dan in de vorige prognose. De oorzaak hiervan ligt in de huidige bevolkingsopbouw van de gebieden en door beperkte of geen woningbouwontwikkeling, weinig dynamiek in de bevolking. In het Buitengebied en de Kleine kernen zit in de nieuwe prognose meer dynamiek wat leidt tot minder daling in vergelijking tot de vorige prognose. Het hoger uitkomen van de wijken Zuid Oost en Zuid West heeft te maken met het groter aantal woningen wat moet worden gerealiseerd in die gebieden ten opzichte van de prognose van vorig jaar. PRONEXUS BV Eindhoven - februari

16 BIJLAGE 1 Prognose methode PRONEXUS BV Eindhoven - februari

17 Gemeente Houten Analyse Kansen Prognose Basisgegevens: Basisbevolking, 1-1- laatste jaar Historische bevolking Geboorten naar leeftijd moeder Sterfte naar leeftijd en geslacht Vertrek Binnenland naar leeftijd en geslacht Vertrek Buitenland naar leeftijd en geslacht Vestiging Binnenland naar leeftijd en geslacht Vestiging Buitenland naar leeftijd en geslacht Afgeleide gegevens: Gemiddelde binnenlandse vestiging Gemiddeld binnenlands vertrek Gemiddeld binnenlands migratiesaldo Leeftijdsspecifieke vruchtbaarheidskans Binnen en buitenlandse vertrekkans naar leeftijd en geslacht Sterftekans naar leeftijd en geslacht Binnen en buitenlandse vestigingsfractie naar leeftijd en geslacht Correcties: Binnenlandse migratiefracties op basis van de CBS bevolkingsprognose Correctiematrix: Total fertlity rate Binnenlands en buitenlands vertrek Binnenlands en buitenlands migratie saldo Huishoudenscorrectie Correctie binnenlandse vertrekkans 1 - ((Vestigingssaldo - gemiddeld vestiging)/(2*gemiddeld vertrek)) Berekenen vertrek binnenlands en buitenlands Bepalen vestiging naar leeftijd en geslacht Bepalen vertrek naar leeftijd en geslacht Bepalen sterfte naar leeftijd en geslacht Bepalen geboorte naar leeftijd moeder Resultaat totaal aantal geboorten Prognose Aantal geboorten verdelen naar geslacht Bepalen vestiging naar leeftijd en geslacht Bepalen vertrek naar leeftijd en geslacht Bepalen sterfte naar leeftijd en geslacht Beginbevolking naar leeftijd en geslacht plus de vestiging min het vertrek min de sterfte is de eindbevolking PRONEXUS BV Eindhoven - februari

18 Analyse Afgeleide factoren Prognose Basisgegevens: Basisbevolking, 1-1- laatste jaar Historische bevolking per gebied Geboorten naar leeftijd moeder Per gebied Aantal woningen per gebied in de historie Woningbouwplanning per gebied Gwb gemiddelde woningbezetting Mutatiefactoren: op stads en gebiedsniveau met correcties voor kleine aantallen, minimale en maximale waarden, grote toename woningvoorraad Vruchtbaarheidsniveau, de verhouding van de vruchtbaarheid van het gebied ten opzichte van het stadsniveau Leeftijdsprofiel leeftijdsverdeling van vestigers voor nieuwbouw Het berekenen van het toekomstig aantal nuljarigen per gebied. Doorrekenen van de bevolking per wijk op basis van de mutatiefactoren. Correctie op basis van verhouding huishoudens woningen. Naast aannames op basis van historische reeksen kunnen er voor de ontwikkeling van de nieuwbouwwoningen ook handmatig aannames opgegeven worden. Het betreft de Gwb, Mf, Fc en het leeftijdsprofiel. Per gebied kunnen deze worden opgegeven Doorrekenen van de bevolking per wijk op basis van de mutatiefactoren. Correctie op basis van verhouding huishoudens woningen. Doorrekenen van de bevolking per wijk op basis van de mutatiefactoren. Consistent maken van de gebiedsprognose met de stadsprognose. PRONEXUS BV Eindhoven - februari

19 BIJLAGE 2 Bevolking in 5-jaarsgroepen PRONEXUS BV Eindhoven - februari

20 De bevolkingsontwikkeling in 5jaars-groepen GEMEENTE HOUTEN Leeftijd Totaal PRONEXUS BV Eindhoven - februari

21 NOORD OOST Leeftijd Totaal Woningen Gwb PRONEXUS BV Eindhoven - februari

22 NOORD WEST Leeftijd Totaal Woningen Gwb PRONEXUS BV Eindhoven - februari

23 ZUID OOST Leeftijd Totaal Woningen Gwb PRONEXUS BV Eindhoven - februari

24 ZUID WEST Leeftijd Totaal Woningen Gwb PRONEXUS BV Eindhoven - februari

25 BUITENGEBIED EN KLEINE KERNEN Leeftijd Totaal Woningen Gwb PRONEXUS BV Eindhoven - februari

26 BIJLAGE 3 Kentallen stadsprognose PRONEXUS BV Eindhoven - februari

27 Aantal woningen Natuurlijke groei Binnenlands migratiesaldo Gemilddelde woningbezetting Bevolking Geboorte Sterfte Binnenlandse vestiging Binnenlands vertrek Natuurlijke groei: geboorte min sterfte PRONEXUS BV Eindhoven - februari

28 BIJLAGE 4 Kentallen Gebiedsprognose woningvoorraad en GWB PRONEXUS BV Eindhoven - februari

29 Noord West Dorp Bevolking Woningen GWB Den Oord Bevolking Woningen GWB De Lobben Bevolking Woningen GWB De Weerwolf Bevolking Woningen GWB De Meent Bevolking Woningen GWB Tiellandt Bevolking Woningen GWB Wulven Bevolking Woningen GWB Totaal Bevolking Woningen GWB Noord Oost Centrum Bevolking Woningen GWB Molenzoom Bevolking Woningen GWB Schonenbrug Bevolking Woningen GWB Wernaar Bevolking Woningen GWB De Geer Bevolking Woningen GWB Rijsburg Bevolking Woningen GWB Totaal Bevolking Woningen GWB PRONEXUS BV Eindhoven - februari

30 Zuid Oost Castellum Oost Bevolking Woningen GWB Loerik Bevolking Woningen GWB Hofstad Bevolking Woningen GWB Overdam Bevolking Woningen GWB Totaal Bevolking Woningen GWB Zuid West Leebrug Bevolking Woningen GWB De Hoon Bevolking Woningen GWB Schonauwen Bevolking Woningen GWB Castellum West Bevolking Woningen GWB Totaal Bevolking Woningen GWB Buitengebied en Kleine kern Buitengebied Bevolking Woningen GWB Tull en 't Waal Bevolking Woningen GWB t Goy Bevolking Woningen GWB Schalkwijk Bevolking Woningen GWB Totaal Bevolking Woningen GWB PRONEXUS BV Eindhoven - februari