Bevolkingsprognose Den Haag 2016

Transcriptie

1 juni 2016 PSO is het strategisch advies- en onderzoeksbureau van DSO; PSO onderzoekt, verzamelt en ontsluit informatie en adviseert over strategie, innovatie en de programmering van DSO-projecten. Bevolkingsprognose Den Haag 2016 Inleiding Deze kenniswijzer beschrijft de inhoud en uitkomsten van de bevolkingsprognose Als eerste worden de uitkomsten van de kortetermijnprognose, de IPSO-prognose tot 2021, beschreven. Deze IPSO-prognose is gebaseerd op de harde woningbouwplannen. Deze prognose geeft daarmee de meest waarschijnlijke uitkomst van de woningvoorraad en bevolking weer op buurten wijkniveau tot het jaar Naast de kortetermijnprognose is er een langetermijnprognose, te weten de zogeheten Woonvisie-prognose(WVIS), opgesteld op stedelijk niveau. Deze langetermijnprognose tot 2040 is bedoeld om de effecten van de woningbouwambitie uit de Woonvisie in beeld te brengen. Naast de Haagse bevolkingsprognose zijn er ook provinciale en landelijke prognoses die een doorkijk geven in de verwachte bevolkingsontwikkeling van Den Haag. Korte termijn prognose (IPSO) Tot 2021 groeit de Haagse bevolking naar verwachting met 4,5% naar bijna inwoners. Tussen 2015 en 2021 neemt de woningvoorraad in Den Haag toe met ruim woningen tot ruim woningen, een groei van 4,4%. Bij specifieke leeftijdscategorieën die van belang zijn voor het gemeentelijk beleid valt op dat vooral de groep senioren-jong (65-74) sterk groeit (16,4%). Een daling wordt alleen verwacht bij de groep senioren van 85 jaar en ouder (-5,5%) en bij de 4- en 5-jarigen. De toename van de senioren-jong komt door het ouder worden van de babyboomgeneratie. Groepen die ook sterker dan gemiddeld groeien zijn de ouderen (55+) (11,9%), senioren 65+ (12,0%), senioren 75+(6,2%) en leerlingen in het vervolgonderwijs (6,0%).

2 Figuur 1. Bevolkingspiramide Den Haag Uit figuur 1 blijkt dat groei van de bevolking bij de mannen vooral voorkomt in leeftijdscategorieën 50 t/m 59 jaar en 70 t/m 74 jaar. Bij de mannen valt een daling tot 2021 te constateren in de leeftijdscategorie 35 t/m 44 jaar. Bij de vrouwen valt er een duidelijke toename te constateren in de leeftijdscategorieën 50 t/m 64 jaar, 35 t/m 39 jaar en 70 t/m 74 jaar. Wijken De kracht van de kortetermijnprognose (IPSO) is dat deze uitspraken doet op het schaalniveau van buurten, wijken en stadsdelen. Uit het kaartbeeld van figuur 2 blijkt dat de verwachting is dat het aantal inwoners alleen licht zal dalen (-3,6% < -0,6%) in de wijken Leidschenveen, Ypenburg, Schildersbuurt en Leyenburg. In de wijken Groente- en Fruitmarkt, Bohemen Meer en Bos blijft het inwonertal nagenoeg gelijk. Figuur 2. Groeicijfers inwonertal

3 Daarentegen geeft de prognose aan dat de bevolking met meer dan 7,5% sterk zal groeien in de wijken Scheveningen, Stationsbuurt, Centrum, Laakkwartier en Spoorwijk, Westbroekpark/Duttendel, Kraayenstein, Kijkduin en Ockenburg, Zorgvliet en Binckhorst. Dit zijn ook de wijken waar tot 2021 de woningvoorraad toeneemt. Uit figuur 3 blijkt dat de groei van de babyboomgeneratie (65-74 jaar) voor de Haagse wijken sterk verschilt. In alle Haagse wijken neemt de groep jong-bejaarden toe, maar het sterkst groeit deze groep in de Vinex-wijken Ypenburg, Leidschenveen en Wateringse Veld en in de wijken Vruchtenbuurt, Loosduinen, Laakkwartier en Spoorwijk, Kraayenstein, Kijkduin en Ockenburgh, Stationsbuurt, Binckhorst, Regentessekwartier en Zeeheldenkwartier. Figuur 3. Groeicijfers senioren-jong (65-74) Huishoudens Het aantal huishoudens in Den Haag zal op basis van de kortetermijnprognose (IPSO) naar verwachting stijgen van in 2015 naar ruim huishoudens in 2021, een stijging van 5,1%. De toename van ruim huishoudens valt voor het grootste deel toe te schrijven aan de toename van het aantal alleenstaande huishoudens, deze nemen toe met bijna huishoudens. Het aantal samenwonende huishoudens met kinderen neemt toe met ruim huishoudens, het aantal eenoudergezinnen met ruim huishoudens en het aantal samenwonenden zonder kinderen stijgt licht met bijna 350 huishoudens. De ontwikkeling van het aantal huishoudens verschilt naar leeftijd van het hoofd van het huishouden (figuur 4). Tot 2021 nemen alle huishoudens met een hoofd ouder dan 45 jaar sterk toe. De sterkste toename doet zich voor bij de huishoudens met een hoofd tussen de jaar (16,7%). Binnen deze leeftijdsgroep zijn het met name de eenpersoonshuishoudens die sterk toenemen. Alleen het aantal huishoudens met een hoofd in de leeftijdscategorie jaar daalt met een afname van 600 huishoudens.

4 Figuur 4. Ontwikkeling aantal huishoudens naar leeftijd in Den Haag (IPSO) Herkomstgoeperingen Tot 2021 neemt op basis van de korte termijn prognose (IPSO) het aantal Hagenaars behorend tot de autochtone herkomstgroep 1 af. Hetzelfde geldt voor Surinaamse en Indonesische Hagenaars (figuur 5). De Antilliaanse en Turkse Hagenaars blijven nagenoeg gelijk, terwijl alle overige herkomstgroepen in aantal toe nemen. Hierbij neemt vooral het aantal Hagenaars behorend tot de herkomstgroep niet-westers Allochtoon, Overig Westers Allochtoon en Oost-Europees sterk toe. Figuur 5. Ontwikkeling herkomstgroeperingen in Den Haag (IPSO) Autochtoon: Persoon en ouders geboren in Nederland. Allochtoon: Persoon of minimaal één van de ouders is in het buitenland geboren.

5 Langetermijnprognoses, Haagse varianten en Den Haag in landelijke en provinciale prognoses Voor de lange termijn, tot 2040, is door de gemeente Den Haag eveneens een prognose opgesteld, te weten de WVIS-prognose. De WVIS-prognose staat voor de Woonvisieprognose en is bedoeld om de langetermijneffecten van de woningbouwopgave uit de woonvisie in beeld te brengen. Deze zogenoemde Haagse Woonvisie variant houdt rekening met de economische crisis door de toename van de woningvoorraad in 2015 te temperen tot netto 1100 woningen. Hierna groeit de woningvoorraad conform de Woonvisie ambities van 1500 woningen per jaar. Deze prognose geeft vooral een doorkijk op de langere termijn (2040) voor de ontwikkeling van de woningvoorraad en de bevolking voor Den Haag. Daarmee is deze prognose qua tijdshorizon goed te vergelijken met de provinciale en landelijke prognoses. Naast deze Haagse variant zijn er drie externe prognoses die een uitspraak doen over de toekomstige bevolkingsontwikkeling van Den Haag. Dit zijn de PRIMOS-prognose (2015), de PEARL-prognose (2013) 2 en de provinciale prognose Zuid-Holland (2016). Bij de opstelling van deze prognoses zijn verschillende invalshoeken en uitgangspunten gebruikt. Deze staan beschreven in de toelichting. Bevolkingsontwikkeling Tot 2040 laten alle prognoses een groei van de Haagse bevolking zien (figuur 6). De prognose van de Provincie Zuid-Holland laat vanaf 2016 een groei zien van bijna mensen en de PRIMOS-prognose van ruim mensen; de PEARL-prognose groeit met ruim mensen en de WVIS-prognose met ruim mensen (zie toelichting op de verschillende prognoses, p.8). Figuur 6. Bevolkingsontwikkeling prognoses Den Haag, Duizenden aantal inwoners Jaren IPSO-prognose WVIS-prognose PEARL-prognose PRIMOS-prognose PROVINCIE ZH-prognose realisatie Zowel de Haagse prognoses als de andere lange termijn prognoses over Den Haag laten een groot positief buitenlands migratiesaldo en een negatief binnenlands migratiesaldo zien. De natuurlijke groei van de Haagse bevolking blijft op de langere termijn positief; het aantal geboorten is structureel hoger dan het aantal sterfgevallen. 2 Medio 2016 verschijnt de nieuwe bevolkingsprognose van PEARL.

6 Het opvangen van deze groei in Den Haag vraagt naast passende werkgelegenheid en opleidingen ook om voldoende aanbod van aantrekkelijke en concurrerende woningen, woonmilieus en voorzieningen. Woningvoorraadontwikkeling De PRIMOS-prognose laat voor Den Haag in de periode de woningvoorraad groeien met bijna woningen (figuur 7). Dit is een gemiddelde groei van bijna woningen per jaar. In de PEARL-prognose en de WVIS-prognose groeit Den Haag tot 2040 met ongeveer woningen, een gemiddelde groei van woningen per jaar. De prognose van de Provincie Zuid-Holland geeft een woningvoorraadontwikkeling tot 2030 met een gemiddelde groei van ruim woningen per jaar. De kortetermijnprognose (IPSO), welke gebaseerd is op harde plannen, gaat uit van een gemiddelde groei van bijna woningen per jaar tot Figuur 7. Woningvoorraadontwikkeling Den Haag, Duizenden aantal woningen Jaren IPSO-prognose WVIS-prognose PEARL-prognose PRIMOS-prognose Provincie ZH realisatie De gemiddelde bruto woningbezetting 3 is in Den Haag per ,06 personen per woning 4. Vanaf 1951 is er sprake van een daling van de gemiddelde bruto woningbezetting, maar vanaf 2008 is deze trend omgebogen naar een stijgende trend. De verschillende prognoses laten voor de gemiddelde woningbezetting, als resultante van de geprognosticeerde bevolking en geprognosticeerde woningvoorraad, een verschillende ontwikkeling zien (figuur 8). De meeste prognoses laten nog een lichte stijging zien gevolgd door een stabilisatie of lichte afname, behalve de prognose van de Provincie Zuid-Holland. Deze laatste laat de gemiddelde woningbezetting stijgen tot 2,15 in De gemiddelde bruto woningbezetting is het totaal aantal inwoners gedeeld door het aantal (BAG)-woningen. 4 Gebaseerd op voorlopige cijfers aantal inwoners 2016 en voorlopige BAG-woningvoorraad 2016

7 Figuur 8. Gemiddelde bruto woningbezetting Den Haag, ,18 2,16 2,14 gemiddelde bruto w oningbezetting 2,12 2,10 2,08 2,06 2,04 2,02 2,00 1, jaren IPSO-prognose WVIS-prognose PEARL-prognose PRIMOS-prognose Provincie ZH realisatie Huishoudensontwikkeling De PRIMOS-prognose laat met een toename van ruim huishoudens de grootste groei (22%) van het aantal huishoudens zien tot 2040 (figuur 9). De Woonvisie-prognose laat met een toename van huishoudens de laagste groei (14%) tot 2040 zien. De PEARLprognose laat tot 2040 een toename van het aantal huishoudens zien met ca en de prognose van de Provincie Zuid-Holland met huishoudens. Net als bij de kortetermijnprognose (IPSO) valt bij de Woonvisie-prognose het grootste deel van de groei van het aantal huishoudens toe te schrijven aan de toename van het aantal eenpersoonshuishoudens. Volgens de Woonvisie-prognose stijgt deze groep met ruim huishoudens. Figuur 9. Huishoudensontwikkeling Den Haag, Duizenden aantal huishoudens Jaren IPSO-prognose WVIS-prognose PROVINCIE ZH-prognose PEARL-prognose PRIMOS-prognose realisatie

8 Meer informatie in Den Haag in Cijfers Alle uitkomsten van de IPSO-prognose zijn op buurt-, wijken stadsdeelniveau te vinden op Den Haag in cijfers. De uitkomsten van de verschillende langetermijnprognoses zijn voor de periode tot 2040 op stedelijk niveau eveneens te vinden op Den Haag in Cijfers. Den Haag in Cijfers is te raadplegen via De volgende presentaties zijn direct op te vragen via onderstaande links: 1. Kaart Groeicijfers inwonertal , per buurt ( ) 2. Figuur: Bevolking, , Den Haag, ( bb3a-585d3546a9e1 ) Meer kaarten, figuren en tabellen over de prognose uitkomsten kunt u zelf maken via onder het thema Bevolking/Prognose. Toelichting op de verschillende prognoses Elke prognose heeft zijn eigen invalshoek of uitgangspunten waarvoor de prognose is opgesteld. Geen enkele prognose is dan ook de beste. Daarnaast zijn prognoses bedoeld om beleid te beïnvloeden (bijvoorbeeld bevolkingsgroei stimuleren of afremmen) en dus is er per definitie geen harde uitkomst. Hieronder worden de verschillende prognoses kort toegelicht. IPSO-prognose De korte termijn prognose van Den Haag is bedoeld om de demografische effecten van de feitelijk te verwachten woningbouwproductie in beeld te brengen. Deze productie is gebaseerd op harde plannen uit het IPSO 2016, opgesteld medio december Deze harde plannen hebben een tijdshorizon tot De IPSO-prognose is gemaakt met behulp van het Gemeentelijk Bevolking Prognose model (GBPRO). De IPSO-prognose geeft voor de korte termijn (tot 2021) de meest waarschijnlijke ontwikkeling weer van de woningvoorraad en de bevolking. Het binnenlands migratiesaldo is voor de jaren 2015 (verwachte realisatie) en 2016 aangepast. WVIS-prognose De WVIS-prognose staat voor de Woonvisieprognose en is ook opgesteld met het GBPROmodel. Deze Haagse langetermijnprognose is bedoeld om de langetermijneffecten van de woningbouw ambities uit de woonvisie in beeld te brengen. Deze zogenoemde Haagse Woonvisie variant houdt rekening met de economische crisis door de toename van de woningvoorraad in 2015 te temperen tot netto 1100 woningen, om deze vervolgens verder te laten groeien conform de Woonvisie ambities van 1500 woningen per jaar. Deze prognose geeft vooral een doorkijk op de langere termijn (2040) voor de ontwikkeling van de woningvoorraad en de bevolking voor Den Haag en is daarmee qua tijdshorizon goed te vergelijken met de provinciale en landelijke prognoses. Ook voor deze prognose is voor de jaren 2015 en 2016 het binnenlands migratiesaldo aangepast aan de verwachte realisatie van Provincie Zuid-Holland-prognose De meest recente prognose van de Provincie Zuid-Holland is opgesteld in De provincie maakt gebruik van een provinciale variant van de PRIMOS-prognose. De provincie kan zelf veronderstellingen ten aanzien van gemeentelijke binnenlandse- en buitenlandse migratiesaldi invoeren. Het model berekent de gevolgen voor de woningbehoefte. Daarnaast kan de provincie per jaar per gemeente gegevens over nieuwbouw en sloop invoeren. Het

9 model berekent de gevolgen voor de bevolkingsontwikkeling. Uitgangspunt van de provinciale prognose is de werkelijke bevolkingsontwikkeling van de Zuid-Hollandse gemeenten te voorspellen, op basis van de te verwachten woningvoorraad. PRIMOS-prognose De Primos (2015) prognose wordt opgesteld in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het PRIMOS-model levert een prognose van bevolking en huishoudens per CBS-buurt, CBS-wijk en gemeente, naar geslacht en leeftijd, in een toekomstig jaar. PEARL-prognose De regionale bevolkings- en huishoudensprognose (2013) die het PBL in samenwerking met het CBS periodiek uitbrengt, wordt gemaakt met behulp van het model Projecting population Events At Regional Level (kortweg PEARL). Deze regionale prognose vormt de regionale verbijzondering van de nationale bevolkings- en huishoudensprognose van het CBS. COLOFON Uitgave Gemeente Den Haag DSO / PSO juni 2016 Inlichtingen DSO / Programmamanagement, Strategie en Onderzoek Richard Vermeulen ( / richard.vermeulen@denhaag.nl) Sanne Pronk ( / sanne.pronk@denhaag.nl) De afdeling Programmamanagement, Strategie en Onderzoek is het strategisch advies- en onderzoeksbureau van DSO; PSO onderzoekt, verzamelt en ontsluit informatie en adviseert over strategie, innovatie en de programmering van DSO-projecten. De Dienst Stedelijke Ontwikkeling aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid inzake het gebruik van en toepassing van de gepresenteerde gegevens. Afwijkingen in absolute aantallen en % kunnen veroorzaakt worden door afrondingen. Bij gebruik van cijfers is bronvermelding verplicht.