GEMEENTE HOOGEVEEN. Voorstel voor burgemeester en wethouders. Parafen met datum. Onderwerp: Gescheiden inzameling kunststofverpakkingen

Transcriptie

1 Onderwerp: Gescheiden inzameling kunststofverpakkingen Voorgesteld besluit: 1.Uitvoering geven aan onze wettelijke plicht om kunststofverpakkingen gescheiden in te zamelen 2.Instemmen met de invoering van gescheiden inzameling kunststofverpakkingen op grond van een haalsysteem met plastic zakken, ingaande medio december (start media campagne). 3.Afsluiten deelnemersovereenkomst met Nedvang vóór 15 oktober a.s. en daarvoor de manager W&D te mandateren. 4.Area opdracht verlenen tot invoering van het haalsysteem waarvan de nadere details in een wijziging van de productovereenkomst separaat worden vastgelegd. 5.De gemeenteraad informeren over het verplicht in te voeren inzamelsysteem. Genomen besluit (met datum): Parafen met datum Afdelingsmanager Beleidscoördinatie Financial control Juridisch control HRM-officer ICT-officer Datum : 16 september 2009 Afdeling : Wijk- en Dorpsbeheer Rapporteur : R.W.V.v.d.Kooij Telefoon : 1671 Besluit en stukken openbaar? Ja Zo ja : geen actie richting pers Zo nee, waarom niet? Programma: Leeft Programmabestuurder: A.Poutsma-Jansen Overleg gevoerd met: Naam: Akkoord: A.Middelveld,juridisch advies Aard voorstel: Ja Nee Strategisch > Politiek gevoelig Regelgeving Risico s: Hoog Laag Geen Financieel risico Juridisch risico ICT-risico HRM-risico Ander risico, nl. Ja Nee Behandelen in raad Documentnaam: BW.Kunststofverpakkingen Gegevens DIV Gerelateerd Corsa documentnr: Archief Opmerkingen college akkoord bespreken Opmerkingen Burgemeester Weth. WvdZ Weth. AB Weth. KS Weth. APJ Secretaris

2 Onderwerp Gescheiden inzameling kunststofverpakkingen Voorgesteld besluit 1.Uitvoering geven aan onze wettelijke plicht om kunststofverpakkingen gescheiden in te inzamelen 2.Instemmen met de invoering van gescheiden inzameling kunststofverpakkingen op grond van een haalsysteem met plastic zakken, ingaande medio december (start media campagne). 3.Afsluiten deelnemersovereenkomst met Nedvang vóór 15 oktober a.s. 4.Area opdracht verlenen tot invoering van het haalsysteem waarvan de nadere details in een wijziging van de productovereenkomst separaat worden vastgelegd. 5.De gemeenteraad informeren over het verplicht in te voeren inzamelsysteem. Beoogd resultaat Door gescheiden inzameling van kunststofverpakkingen een substantiële bijdrage leveren aan: 1.Het realiseren van de landelijke doelstelling materiaalhergebruik kunststofverpakkingen. 2.Het realiseren van de gemeentelijke doelstelling, ontleend aan de milieuvisie, om restafval te reduceren. Inleiding Algemeen. Op grond van het Besluit beheer verpakkingen, papier en karton zijn door de Minister van VROM tot en met 2012 in het Raamakkoord afspraken gemaakt met de VNG en het verpakkend bedrijfsleven, verenigd binnen Nedvang, over de gescheiden inzameling van kunststofverpakkingen. In het kader van de gemaakte afspraken is als doelstelling geformuleerd dat 42% materiaalhergebruik moet worden gerealiseerd in Als streefwaarde voor de jaarlijks in te zamelen hoeveelheid in dit verband hanteert Nedvang een hoeveelheid van gemiddeld 15 kg per aansluiting. De verantwoordelijkheid voor het bereiken van de gestelde doelen ligt bij Nedvang. Voor de uitvoering maakt Nedvang gebruik van de gemeentelijke inzamelfaciliteiten. Wettelijk kader en milieurendement. Het scheiden en hergebruiken van kunststofverpakkingen (KFF+, ofwel kunststof flessen en flacons + verpakkingen) heeft een zekere milieuwinst. Volgens de Minister leidt het realiseren van de doelstelling uit het Raamakkoord tot een CO2-reductie van ca. 210 kton per jaar. Gemiddeld is dit 30 kilo CO2-reductie per huishouden per jaar. Om het gestelde doel in 2012 te bereiken is in het nieuwe (nog vast te stellen) Landelijk Afvalbeheerplan (LAPII) voor gemeenten de verplichting opgenomen om er voor te zorgen dat vóór 1 januari 2010 KFF+ uit huishoudens aan de bron gescheiden wordt ingezameld of via nascheiding uit het huishoudelijk afval wordt verkregen. Op grond van de Wet milieubeheer zijn gemeenten verplicht om uitvoering te geven aan het LAP. In die zin is er sprake van een wettelijke verplichting, waarvan alleen om bijzondere redenen gemotiveerd kan worden afgeweken. Pagina 2 van 8

3 Argumenten Bronscheiding versus nascheiding. Voor het inzamelen/verwerken van KFF+ kunnen de volgende werkmethoden worden onderscheiden, namelijk: 1. Bronscheiding door: a. KFF+ huis aan huis gescheiden van het overig afval op te halen b. KFF+ te laten brengen naar diverse speciaal daarvoor ingerichte verzamelcontainers. 2.Nascheiding, door KFF+ uit het restafval te laten halen (door Essent Milieu) met behulp van speciaal daarvoor ontwikkelde technieken. Nascheiding. Vanuit de overtuiging dat nascheiding van de relatief lichte kunststoffractie technisch goed mogelijk moet zijn zien diverse gemeenten hierin ten opzichte van bronscheiding aan de inzamelkant grote voordelen, namelijk: 1.De burger behoeft het kunststofafval niet gescheiden te houden. 2.Er behoeft door gemeenten geen extra inzamelstructuur te worden opgezet en uitgevoerd 3.Geen financieel risico voor gemeenten als gevolg van mogelijk tegenvallende deelname in geval van bronscheiding. Vrije keuze nascheiding belangrijk. Een vrije keuze voor nascheiding wordt belangrijk gevonden, omdat de systemen van bronscheiding die op dit moment voor KFF+ worden ingezet als een stap terug in de tijd wordt gezien. Deze worden dan ook min of meer noodgedwongen ingezet. Investeren in betere systemen voor bronscheiding, bijvoorbeeld met individuele containers, durven de meeste gemeenten niet, omdat de afspraken in het Raamakkoord maar t/m 2012 van kracht zijn. Daarna kan er een geheel andere situatie ontstaan, waarvan de uitkomst op dit moment niet is te voorspellen. Acties om nascheiding als alternatief voor bronscheiding mogelijk te maken. Hoogeveen is contractueel verplicht om al het huishoudelijk restafval bij Essent Milieu te Wijster te laten verwerken. De belangenbehartiging van de aan Essent verbonden contractpartners wordt verzorgd door de Stichting Vamcontractpartners (Stivam). Door het bestuur van Stivam zijn verschillende bestuurlijke acties uitgezet richting de Tweede Kamer, Afvalfonds, VNG, Nedvang en Essent Milieu. Aan Essent Milieu is gevraagd uiterlijk 1 juli 2009 kenbaar te maken of en zo ja in hoeverre per 1 januari 2010 de verwerkingsinstallatie inwijster als gecertificeerde nascheidingsinstallatie in werking zal zijn. Het resultaat van alle acties is geweest: 1. Essent/Nedvang. Nascheidingsproeven bij de verwerkingsinstallaties in Groningen (VAGRON) en Heerenveen (OMRIN) hebben tot op vandaag nog niet geleid tot overeenstemming tussen Essent en Nedvang inzake de te leveren kwaliteit van de nascheidingsfractie en de hiervoor te verstrekken definitieve vergoedingen. Voor beide pilots geldt voor de deelnemende gemeenten een voorlopige vergoeding van 200,-- per ton. Hoewel Essent hard werkt aan verdergaande optimalisatie van de installatie in Groningen is begin juli duidelijk geworden dat (nog) geen enkele garantie kan worden gegeven dat begin 2010 in Wijster een nascheidingsinstallatie operationeel zal zijn die aan alle door Pagina 3 van 8

4 Nedvang te stellen eisen voldoet. 2.Minister. De Minister houdt op basis van haar brief van 24 april 2009 onverkort vast aan de eis dat inzameling op basis van nascheiding aan gemeenten alleen wordt vergoed als er sprake is van een gecertificeerde installatie die vanaf 1 mei 2009 operationeel is. Gemeenten wordt de mogelijkheid geboden om in een later stadium alsnog op nascheiding over te gaan, zodra duidelijk is dat opbrengst en kwaliteit minimaal gelijkwaardig zijn aan die van via bronscheiding ingezamelde kunststofverpakkingen. Bronscheiding een gedwongen keuze. Door de Minister wordt geen ruimte geboden om te wachten op het beschikbaar komen van gecertificeerde nascheidingstechnieken. Vooralsnog komt alleen KFF+ dat op basis van bronscheiding is ingezameld voor vergoeding in aanmerking. In verband daarmee en gezien de ministeriële eis om vóór 1 januari 2010 van start te gaan voelen de meeste gemeenten en de Stivampartners in het bijzonder dit als een gedwongen keuze voor bronscheiding. Besluitvorming Stivam. Aan de hand van de in Stivamverband opgestelde notitie Bronscheiding, nascheiding of niets doen (zie bijlage 1.) is op 26 augustus jl. door het algemeen bestuur van Stivam noodgedwongen besloten om de partners te adviseren: a. voor de korte termijn (d.w.z. vóór 2012) geen nascheiding meer na te streven gezien de stand van zaken bij de pilots van dit moment; b. t/m 2012 bronscheiding toe te passen; c. met elkaar de discussie open te houden om in een later stadium eventueel alsnog op nascheiding over te kunnen gaan; d. in 2011 in Stivamverband de optie van nascheiding opnieuw in beschouwing te nemen. Voor de keuze bestuurlijk niets doen was in Stivamverband onvoldoende draagvlak te vinden. Voor dit moment wordt het beter gevonden om vanuit een positieve grondhouding alsnog te starten met bronscheiding zonder daarbij fors te investeren in inzamelmiddelen. Twee overwegingen spelen daarbij een rol: 1.Het Raamakkoord loopt tot 2012, daarna is onzeker wat er gebeurt. 2.De optie van nascheiding binnen Stivam openhouden door deze in 2011 opnieuw in beschouwing te nemen. Dan zal worden bekeken of de stand van de nascheidingstechniek alsnog perspectief biedt om daarop over te gaan. Gemeentelijke systeemkeuze bronscheiding. Nu nascheiding voor de korte termijn geen optie is heeft Area Reiniging voor de door u te maken systeemkeuze de twee meest gangbare en minst kostbare systemen voor bronscheiden onderzocht en modelmatig doorgerekend. Zie bijlage 2. Oriëntatieberekening kunststofinzameling gemeente Hoogeveen. 1.Brengsysteem met toepassing van verzamelcontainers. Het systeem. a.de kunststofverpakkingen worden ingezameld met behulp van bovengronds geplaatste verzamelcontainers met een inworpopening geschikt voor een normale huisvuilzak van 60 Pagina 4 van 8

5 liter. b.voor een gemeentedekkend inzamelsysteem is gerekend met een optimale containerdichtheid van 1 op huishoudens en het uitgangspunt dat op een dag met 1 inzamelvoertuig alle containers kunnen worden geleegd. In totaal 23 bovengrondse containers. c.om beeldvervuiling tegen te gaan zullen de bakken zoveel mogelijk nabij de bestaande glas- en textielbakken geplaatst worden en 1 op de milieustraat. d.de inzameling vindt plaats met gewone huisvuilzakken. Kenmerken -Volgens de landelijke pilots is de respons beduidend lager dan bij een haalsysteem. Gemiddeld 5 kg per aansluiting in een niet-diftar gemeente. -intensieve communicatie is nodig om resultaten op een hoger niveau te brengen. -Logistiek moeilijk te plannen. Risico van extra routes moeten rijden, overvulling en daardoor naast de bak plaatsen van zakken is groot, omdat relatief veel lucht wordt ingezameld. 2. Haalsysteem met zakken. Het systeem. a. KFF+ zal met een frequentie van 1x per maand gescheiden van het overig afval huis aan huis worden ingezameld met een kraakpersvoertuig. b.kff+ wordt in de gehele gemeente gescheiden ingezameld c.de inzameling vindt plaats met doorzichtige zakken voorzien van het Nedvang logo en gebruiksinstructie. Voorafgaande aan de startdatum wordt een infopakket met 12 zakken beschikbaar gesteld. In principe genoeg voor de duur van 1 jaar. d.de distributie van de zakken kan op afroep per post worden geregeld. Kenmerken -Volgens de landelijke pilots bedraagt de respons in een niet-diftar gemeente gemiddeld 10 kg per aansluiting in het eerste jaar en met een verwachte toename van 5 kg in het volgende jaar en mogelijk meer. -Actieve communicatie is nodig voor een (blijvend) goed resultaat. -Relatief eenvoudig in te voeren systeem. Advies systeemkeuze De beide systemen zijn door Area modelmatig doorgerekend aan de hand van door een extern bureau verzamelde en geanalyseerde landelijke ervaringsgegevens. Op grond van deze zogenaamde oriëntatieberekening is behoudend gecalculeerd door de ondergrens aan te houden van de in het startjaar gerealiseerde respons bij de diverse pilots. Uitgaande van genoemde ondergrens en de huidige vergoedingenstructuur geldt voor beide systemen dat de inzameling minimaal kostenneutraal kan worden uitgevoerd. Wordt er meer ingezameld dan ontstaat een klein voordeel. Aan de hand van de uitkomsten van het rekenmodel en de systeemkenmerken heb ik de voor- en nadelen van beide systemen op hoofdpunten volgens onderstaand schema voor u met elkaar vergeleken. Pagina 5 van 8

6 Systeemkenmerken/kosten Bakken Zakken Minimaal te verwachten 5 kg. per adres (-) 10 kg per adres (+) respons Bijdrage aan landelijke Gering (-) Substantiële bijdrage (+) doelstelling materiaalhergebruik Reductie restafval 113 ton p.j. (-) 226 ton p.j. (+) Logistiek kostengevoelig a.lage respons b.hoge respons Permanent risico overvulling a.(+) b.(-) Makkelijk te plannen a.(-) b.(+) Beeldvervuiling straatbeeld Dagelijks (-) Alleen dag van inzameling (+) door bakken Investeringskosten Aanschaf containers (-) Geen investeringen (+) Uitvoeringskosten Minimaal budgettair neutraal (+) Minimaal budgettair neutraal (+) ++/ /- Uit voorgaande systeemvergelijking kan worden geconcludeerd: 1.Een inzamelsysteem met bakken levert in principe geen wezenlijke bijdrage aan de landelijke doelstelling van materiaal hergebruik. 2.Ook voor het gemeentelijk beleid dat zich richt op reductie van restafval is het systeem van geen betekenis. Op basis van deze conclusies kan worden vastgesteld dat er eigenlijk geen sprake meer is van een echte keuze. Advies: 1.Voor de periode januari 2010 t/m december 2012 KFF+ gescheiden in te zamelen met behulp van zakken. 2.De uitvoering (start medio december 2009) met inbegrip van het onderdeel communicatie opdragen aan de NV Area Reiniging volgens de uitkomsten van hun oriëntatieberekening en de daarin opgenomen vergoeding. Op grond van de gemeentelijke Afvalstoffenverordening en de raamovereenkomst Hoogeveen-Area heeft Area voor het inzamelen van huishoudelijke Afvalstoffen een exclusief recht. 3.De nadere condities zullen conform het bepaalde in artikel 2.2 van de raamovereenkomst nader worden vastgelegd op basis van een separaat aan uw college voor te leggen wijzigingsvoorstel van de bestaande productovereenkomst. Deelnemersovereenkomst Op grond van het Besluit beheer verpakkingen, papier en karton zijn de aan de gemeenten uit te keren vergoedingen als tegemoetkoming in de inzamelkosten vastgelegd voor kunststof verpakkingen, papier en glas, namelijk: 1.Gescheiden inzamelen KFF+. Zie overzicht onder kosten/baten. 2.Oud papier, registratievergoeding van 6,25 per ton voor het verpakkingsdeel (=23% van de totaal ingezamelde hoeveelheid) 3.Glas, als marktprijs kleurgescheiden glas lager is dan 50,-- per ton wordt tot dat bedrag een aanvullende vergoeding verstrekt. Ieder jaar worden de vergoedingen opnieuw vastgesteld. Om in aanmerking te komen voor deze vergoedingen dient door uw college een zogenaamde deelnemersovereenkomst te worden afgesloten met Nedvang. (zie bijlage 3 Model-deelnemersovereenkomst). Pagina 6 van 8

7 Kanttekeningen Risico s. De inzamelvergoeding voor 2011 en 2012 kan op basis van een benchmark door Nedvang tussentijds worden aangepast. De resultaten van deze benchmark zijn in 2010 beschikbaar. De inzamelkosten zijn berekend aan de hand van een minimaal te verwachten respons en door Area modelmatig berekend. De respons bepaalt voornamelijk de kostengevoeligheid. Vanuit het Afvalfonds wordt alleen een tonnagevergoeding gegeven voor ingezameld kunststof dat niet is vervuild en dat door de aangewezen bewerker is geaccepteerd als geschikt voor hergebruik. Het haalsysteem is (kosten)gevoeliger bij een tegenvallende respons. De eenmalige opstartvergoeding van 0,54 per inwoner wordt alleen uitgekeerd als vóór 1 januari 2010 de inzameling van start gaat.volgens Nedvang wordt hieraan voldaan als in december 2009 het communicatietraject start. Besluitvorming college/gemeenteraad. Voor het juridisch vastleggen van de systeemkeuze en de aanspraak op de inzamelvergoedingen dient door uw college voor de periode 2010 t/m 2012 met Nedvang een deelnemersovereenkomst te worden afgesloten. Uw college is daartoe op grond van het bepaalde in de Gemeentewet bevoegd. Aangezien uw college nauwelijks ruimte wordt gelaten voor het maken van een keuze kan in deze worden volstaan door de gemeenteraad te informeren over de invoering van dit inzamelsysteem. Aanpak 1. Gemeenteraad informeren over de invoering van het inzamelsysteem en de daaraan ten grondslag liggende overwegingen. 2.Afsluiten deelnemersovereenkomst met Nedvang. 3.Opdracht verlenen aan Area voor inzameling en communicatie. 4. Start communicatie medio december 2009, te verzorgen via Area/Nedvang. 5. Medio januari 2010 start inzamelsysteem. 6.Ondersteunende media-aandacht via het Torentje, Afvalwijzer, website Area/Hoogeveen Kosten, baten en dekking (kostensoort en kostenplaats) Indien nog in 2009 met de gescheiden inzameling wordt gestart worden daarvoor uit het Afvalfonds de volgende vergoedingen uitgekeerd: 1.Een vergoeding van 475,-- per ton voor de inzameling van KFF+ 2.Een eenmalige aanvullende opstartvergoeding van 0,54 per inwoner, ofwel ca ,--. 3.Een communicatievergoeding van 0,11 per inwoner per jaar, ofwel ca ,-- 4.Een eenmalig communicatiepakket ter waarde van 0,43 per inwoner in natura. (1 e mailing communicatie + 12 zakken te verzorgen door Nedvang) De kosten van het haalsysteem zijn door Area berekend op basis van een minimaal te verwachten deelname van 60% van het aantal huisaansluitingen met een respons van 10 kg per adres, ofwel 226 ton in totaal. Pagina 7 van 8

8 De totale transport- en inzamelkosten worden afgerond geraamd op ,-- per jaar, exclusief de kosten van communicatie waarvoor de jaarlijkse communicatievergoeding toereikend wordt geacht. Daartegenover is aan vergoedingen/reductie restafval een bedrag geraamd van ,--. Dit betekent dat de inzameling volgens de huidige inschattingen budgettair neutraal kan worden uitgevoerd. Naarmate meer wordt ingezameld dan berekend wordt er 109,-- per ton (tarief verwerking restafval) aan restafval bespaard. De eenmalige opstartvergoeding van ,-- is benodigd voor de projectopstart door Area. Monitoring en evaluatie 1. De inzamelresultaten en de hieraan bestede uren zullen tussentijds in het Bouwoverleg met Area en aan de hand van de door Area op te stellen kwartaalrapportage uitvoering productovereenkomst worden gevolgd. 2. Jaarlijkse sorteeranalyses. 3. In samenwerking met de Stivampartners in 2012 de evaluatie van bronscheiding uitvoeren en advies uitbrengen over mogelijk door te voeren verbeteringen met betrekking tot het haalsysteem. Als de uitkomsten van tussentijdse monitoring daar aanleiding toe geven zal een voorstel worden gedaan voor tussentijdse aanpassing van het haalsysteem. Communicatie Zie aanpak. Bijlagen 1.Stivamnotitie Bronscheiding, nascheiding of niets doen. 2.Oriëntatieberekening kunststofinzameling gemeente Hoogeveen. 3.Model deelnemersovereenkomst Nedvang 4.Concept-brief gemeenteraad Pagina 8 van 8