Beleidsnotitie. Gescheiden inzameling kunststof verpakkingsafval Gemeente Sluis

Transcriptie

1 Beleidsnotitie Gescheiden inzameling kunststof verpakkingsafval Gemeente Sluis Oostburg, juni

2 Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding Het Besluit Verpakkingen Raamovereenkomst Gescheiden inzameling Inzamelvergoedingen Papier en karton Glas Kunststofverpakkingsafval Inzameling kunststof verpakkingsafval Inleiding Wettelijke grondslag In te zamelen fractie Inzamelsystemen Halen Brengen bovengronds Brengen ondergronds Verwerking Samenwerking Financiële aspecten Conclusies Communicatie Planning.. 15 Bijlage 1: Planning 2

3 Samenvatting Het Besluit beheer verpakkingen, papier en karton regelt de producentenverantwoordelijkheid voor de inzameling en verwerking van verpakkingsafval als, glas, papier en karton, kunststof en metaal. De producenten hebben de gemeenten nodig voor de inzameling van het uit de huishoudens afkomstige verpakkingsafval. Op 27 juli 2007 hebben de VNG, het ministerie van VROM en het verpakkende bedrijfsleven een Raamovereenkomst gesloten waarbij verdere invulling wordt gegeven aan de producentenverantwoordelijkheid voor de inzameling en verwerking van verpakkingsafval voor de periode Het belangrijkste voor de gemeenten uit die Raamovereenkomst is, dat ze de verpakkingen uit huishoudens blijven inzamelen en dat de gemeenten daarvoor een inzamelvergoeding ontvangen. Voor de verpakkingssoorten papier en karton en glas zijn inzamelvergoedingen in de Raamovereenkomst opgenomen. Over de hoogte van de inzamelvergoeding voor kunststof verpakkingsafval hebben de genoemde partijen op 20 januari 2009 overeenstemming bereikt. Voor de gemeenten was dit aanleiding om concreet aan de slag te gaan met de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval uit de huishoudens. Ten behoeve van de inzameling van kunststof verpakkingsafval moet nog een inzamelstructuur worden opgezet. In 2007 en 2008 zijn in een aantal gemeenten praktijkproeven (pilots) uitgevoerd om ervaring op te doen met de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval en daarmee samenhangende aspecten. De resultaten van de pilots zijn weergegeven in het in opdracht van Nedvang opgestelde rapport Onderzoek gemeentelijke inzameling kunststof verpakkingen. De pilots hebben uiteindelijk niet helemaal gebracht wat er van werd verwacht. Namelijk een kant en klare oplossing voor de gescheiden inzameling uitgesplitst naar stedelijkheidsklasse. De aanpassing van het Landelijk Afvalbeheersplan (LAP) zal ertoe leiden dat gemeenten per 1 januari 2010 er zorg voor dienen te dragen dat kunststof verpakkingsafval van het restafval wordt gescheiden. Het kunststof verpakkingsafval bestaat uit kunststof flessen en flacons (KFF) en overige kunststof verpakkingen (boterkuipjes, boodschappentasjes, etc.). Indien de volledige fractie kunststof verpakkingsafval (KFF+) wordt ingezameld kan een hoger tonnage worden ingezameld dan wanneer enkel KFF wordt ingezameld. De inzameling van de fractie KFF+ ligt dan ook voor de hand. De inzameling kan worden uitgevoerd met een haalsysteem of met brengvoorzieningen (boven- of ondergrondse verzamelcontainers). De gemeente is in ieder geval niet voornemens om te investeren in ondergrondse verzamelcontainers. Uit de pilots blijkt dat de hoogste respons wordt gerealiseerd met een haalsysteem. Na afweging van de plus- en minpunten van beiden inzamelsystemen kan worden geconcludeerd dat de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingen in de gemeente Sluis bij voorkeur door middel van een haalsysteem kan worden uitgevoerd, met uitzondering van de zogenaamde kustroute. In de kustroute, de kernen Cadzand-Bad, Nieuwvliet-Bad en Schoneveld, wordt dan het kunststof verpakkingsafval met een brengsysteem (bovengrondse verzamelcontainers) ingezameld. 3

4 De communicatie over de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval loopt via verschillende trajecten. De landelijke campagne Plastic Hero moet de burgers inspireren om mee te werken aan de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval. Voorafgaand aan en tijdens de feitelijke inzameling moeten de gemeenten gericht communiceren met hun burgers om een zo goed mogelijk resultaat te realiseren. De gemeenten ontvangen daarvoor een communicatievergoeding die in 2009 deels in de vorm van een communicatiepakket wordt verstrekt. De feitelijke start van de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval in de gemeente Sluis is voorzien op 1 oktober

5 1. Inleiding 1.1 Het Besluit Verpakkingen Per 1 januari 2006 is het Besluit beheer verpakkingen, papier en karton in werking getreden. Dit Besluit regelt de producentenverantwoordelijkheid voor de inzameling en verwerking van verpakkingsafval als glas, papier en karton, kunststof en metaal. Op grond van het Besluit zijn producenten en importeurs van verpakkingsmateriaal verplicht bij het ministerie van VROM een mededeling te doen over de uitvoering van het besluit. Uitgangspunt van de producentenverantwoordelijkheid is dat niet langer de burger via de afvalstoffenheffing betaalt, maar voortaan de consument via de prijs voor het verpakte product en dat het verpakkende bedrijfsleven verantwoordelijk is voor het halen van de recyclingsdoelstellingen. Gezien de gemeentelijke zorgplicht voor huishoudelijk afval kan het bedrijfsleven alleen het uit de huishoudens afkomstige verpakkingsafval inzamelen door middel van afspraken met de gemeenten. Het bedrijfsleven heeft ook aangegeven zoveel mogelijk van de bestaande systemen gebruik te willen maken en gemeenten voortaan te betalen voor hun diensten op het gebied van de afvalinzameling. Over de uitvoering van het Besluit zijn medio 2005 onderhandelingen gestart tussen de VNG, het ministerie van VROM en het verpakkende bedrijfsleven. 1.2 Raamovereenkomst De onderhandelingen hebben op 27 juli 2007 geresulteerd in een Raamovereenkomst tussen de VNG, het ministerie van VROM en het verpakkende bedrijfsleven. Met de Raamovereenkomst wordt verder invulling gegeven aan de producentenverantwoordelijkheid voor de inzameling en verwerking van verpakkingsafval voor de periode Het verpakkende bedrijfsleven blijft verantwoordelijk voor het halen van de recyclingsdoelstellingen. In het kort bevat de Raamovereenkomst de volgende onderdelen: - Van het bedrijfsleven wordt een verpakkingenbelasting geheven. - Uit de opbrengst van de verpakkingenbelasting wordt een Afvalfonds gevormd. - De gemeenten blijven zorgen voor de gescheiden inzameling van verpakkingen uit huishoudens. - De gemeenten krijgen een garandeerde vergoeding uit het Afvalfonds voor de gescheiden inzameling van verpakkingsafval uit het huishoudelijk afval. - Het verpakkende bedrijfsleven richt een collectieve uitvoeringsorganisatie op. Gemeenten krijgen hiermee één aanspreekpunt. Die uitvoeringsorganisatie is Stichting Nedvang. 1.3 Gescheiden inzameling Het Besluit Verpakkingen en de Raamovereenkomst hebben betrekking op de gescheiden inzameling en verwerking van verpakkingsafval als, papier en karton, glas, kunststof en metaal. Voor de inzameling en verwerking van papier en karton en glas wordt gebruik gemaakt van de bestaande systemen en structuren. Metalenverpakkingen worden in Zeeland niet gescheiden ingezameld. Bij metalenverpakkingen vindt nascheiding plaats aan het eind van het verbrandingsproces bij AZN. Bij AZN te Moerdijk wordt al het in Zeeland ingezamelde huishoudelijk brandbaar restafval verbrand. 5

6 Voor de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval moeten nog nieuwe systemen en structuren worden opgezet. In deze notitie zal de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval in de gemeente Sluis worden uitgewerkt. 2. Inzamelvergoedingen Per verpakkingssoort zijn in de Raamovereenkomst inzamelvergoedingen opgenomen. 2.1 Papier en karton Ten aanzien van papier en karton hebben de gemeenten twee keuzemogelijkheden. A. Bij een marktprijs lager dan 40,- per ton wordt het verschil door het afvalfonds aangevuld tot 40,- per ton. Indien de transportafstand vanaf de gemeentegrens tot aan de dichtstbijzijnde bewerker groter is dan 30 km, krijgt de gemeente voor het aantal kilometers boven de 30 km uit het afvalfonds een vergoeding van 0,14 per ton per kilometer. Bij een marktprijs gelijk of hoger dan 40,- per ton plus de eventuele transportvergoeding is het afvalfonds geen bijdrage verschuldigd. B. De gemeente ontvangt uit het afvalfonds een registratievergoeding van 6,25 per ton. 2.2 Glas Bij een marktprijs lager dan 50,- per ton op kleur gescheiden glas (bontglas 40,- per ton) wordt het verschil door het afvalfonds aangevuld tot 50,- per ton (bontglas 40,- per ton). Indien de transportafstand vanaf de gemeentegrens tot aan de dichtstbijzijnde bewerker groter is dan 50 km, krijgt de gemeente voor het aantal kilometers boven de 50 km uit het afvalfonds een vergoeding van 0,14 per ton per kilometer. Bij een marktprijs gelijk of hoger dan 50,- per ton (bontglas 40,- per ton) plus de eventuele transportvergoeding is het afvalfonds geen bijdrage verschuldigd. De inzamelvergoedingen over 2006 en 2007 voor het ingezamelde papier en karton en glas zijn gedeclareerd en in 2008 ontvangen. Hierbij moet worden opgemerkt dat voor wat betreft papier en karton slechts over 23% van de totale ingezamelde hoeveelheid een inzamelvergoeding wordt ontvangen. Landelijk wordt er vanuit gegaan dat het door de gemeenten ingezamelde papier en karton voor 23% bestaat uit verpakkingen. 2.3 Kunststof verpakkingsafval Op 20 januari 2009 is een akkoord bereikt tussen de VNG, het verpakkende bedrijfsleven en het ministerie van VROM over de hoogte van de vergoedingen voor de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval. Met betrekking tot de vergoedingen is het volgende afgesproken: - Een inzamelvergoeding van 475,- per ton (prijspeil 2009). - Een opstartpremie van 0,54 per inwoner, indien de gemeente in 2009 de brede fractie kunststof verpakkingsafval inzamelt en niet alleen flessen en flacons. - Een communicatie vergoeding van 0,54 per inwoner in De vergoeding wordt verstrekt in de vorm van een communicatiepakket ter waarde van 0,43 per inwoner en een resterend bedrag van 0,11 per inwoner. Vanaf 2010 bedraagt de communicatievergoeding 0,11 per inwoner. 6

7 - Een transportvergoeding van 1,50 per kilometer, per ton (prijspeil 2009) vanaf de gemeentegrens tot de door het verpakkende bedrijfsleven aangewezen bewerker. - Een sorteervergoeding van 100,- per ton voor die gemeenten die het ingezamelde kunststof verpakkingsafval eerst (laten) sorteren alvorens het af te leveren bij een door Nedvang aangewezen bewerker. - Een garantstelling voor maximaal 70% voor de investeringen gedaan in de inzamelstructuur voor kunststof verpakkingsafval, waarvan de looptijd langer is dan de huidige raamovereenkomst. De garantstelling heeft betrekking op de op 31 december 2012 geldende boekwaarde van de investeringen. De garantie geldt alleen indien besloten wordt de raamovereenkomst in 2012 niet verder te verlengen. 3. Inzameling kunststof verpakkingsafval 3.1 Inleiding Vanaf mei 2007 zijn onder regie van Nedvang en in samenspraak met de VNG in 21 gemeenten praktijkproeven gestart. De zogenaamde pilots. Dit om praktische kennis en ervaring op te doen met de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval en de daarmee samenhangende logistiek, alsmede inzicht te krijgen in de inzamel- en responsresultaten en de kosten. De pilots zijn medio 2008 afgerond. Nedvang heeft KplusV organisatieadvies gevraagd onderzoek te doen naar de werking van de verschillende, binnen de proeven, gebruikte inzamelsystemen en de daarbij horende verwijderingskosten. Dat onderzoek heeft geresulteerd in het rapport Onderzoek gemeentelijke inzameling kunststof verpakkingen dat eind december 2008 is verschenen. Het rapport heeft niet helemaal gebracht wat er van verwacht werd. De gemeenten hadden verwacht dat het rapport met kant en klare oplossingen zou komen voor de gescheiden inzameling van kunststofverpakkingsafval uitgesplitst naar stedelijkheidsklasse. Aanvullend werd verwacht dat het rapport zou aangegeven wat daarbij de feitelijk kosten van de inzameling zouden zijn, op basis waarvan de inzamelvergoedingen worden vastgesteld. De uitgevoerde pilots bleken bij nader inzien daarvoor niet geschikt. Het rapport geeft een analyse van de kansen en risico s van de verschillende inzamelsystemen. Voor zover mogelijk geeft het rapport een indicatie wat aan respons verwacht kan worden bij de diverse inzamelsystemen uitgesplitst naar type omgeving. En het rapport geeft globaal inzicht in de kosten die verwacht mogen worden. Omdat er voor de rest geen gegevens bekend zijn moeten we ons bij onze eigen aannames baseren op de informatie die het rapport ons biedt. 3.2 Wettelijke grondslag In de Raamovereenkomst is de onderstaande tekst opgenomen: Het Landelijk afvalbeheersplan (LAP) zal zodanig worden aangepast dat gemeenten er voor zorg dienen te dragen om naast glas en papier en karton ook kunststof uit huishoudens gescheiden in te zamelen; een voorstel daartoe zal in 2008 door de minister aan de Tweede Kamer worden voorgelegd. Gemeenten zullen op deze wijziging van het LAP anticiperen. 7

8 Ten aanzien van de doorwerking van het LAP naar onder andere de gemeenten is in artikel 10.14, lid 1 van de Wet milieubeheer het volgende opgenomen: Ieder bestuursorgaan houdt rekening met het geldende afvalbeheersplan bij het uitoefenen van een bevoegdheid krachtens deze wet, voor zover de bevoegdheid wordt uitgeoefend met betrekking tot afvalstoffen. Gelet op het bepaalde in art van de Wet milieubeheer in relatie tot het gestelde in de Raamovereenkomst zijn de gemeenten verplicht het kunststof verpakkingsafval gescheiden in te zamelen. Verwacht wordt dat het gewijzigde LAP op 1 januari 2010 in werking treedt. Vanaf die datum zijn de gemeenten verplicht het kunststof verpakkingsafval gescheiden in te zamelen. Ten behoeve van de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval moet ook de gemeentelijke Afvalstoffenverordening nog worden aangepast. De gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval wordt opgenomen in de integrale herziening van de Afvalstoffenverordening. De vaststelling van de herziening van de Afvalstoffenverordening staat gepland voor november In te zamelen fractie Het kunststof verpakkingsafval bestaat uit kunststof flessen en flacons (KFF) en overige kunststof verpakkingen (boterkuipjes, boodschappentasjes, broodzakken, tandpastatubes, deksels van potten, etc). Bij het opstarten van de pilots had Nedvang zich tot doel gesteld per aansluiting 15 kg kunststof verpakkingsafval in te zamelen. Uit de resultaten van de pilots blijkt dat bij een gescheiden inzameling van alleen de fractie KFF de doelstelling niet gerealiseerd kan worden. Met een gescheiden inzameling van de brede fractie KFF+ (kunststof flessen en flacons en overige kunststof verpakkingen) kan die doelstelling wel worden gerealiseerd. De inzamelvergoeding bestaat uit een bedrag per ton gescheiden ingezameld kunststof verpakkingsafval. Om de inzamelkosten volledig te compenseren met de inzamelvergoeding is het noodzakelijk dat een zo hoog mogelijk tonnage kunststof verpakkingsafval gescheiden wordt ingezameld. Dit is alleen mogelijk indien de KFF+ fractie wordt ingezameld. Uit het voorgaande kan worden geconcludeerd dat inzameling van de KFF+ fractie voor de hand licht. 3.4 Inzamelsystemen Voor de inzameling kan onderscheid gemaakt worden in de volgende twee inzamelsystemen: - Haalsysteem - Brengvoorzieningen, onder te verdelen in ondergrondse en bovengrondse containers. In deze paragraaf worden de inzamelsystemen nader toegelicht Halen De inzameling met een haalsysteem kan plaatsvinden in combinatie met één of meer andere fracties. Bijvoorbeeld: papier en karton, metalen verpakkingen, kartonnen drankverpakkingen en textiel. Voor de fracties papier en karton en textiel bestaan aan al inzamelstructuren. 8

9 Kartonnen drankverpakkingen worden (nog) niet gescheiden verwerkt. De beschrijving van het haalsysteem blijft beperkt tot de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval. Bij een haalsysteem vindt de inzameling plaats met doorzichtige zakken. Voordeel van een doorzichtige zak is de mogelijkheid voor beladers om de inhoud visueel te inspecteren. De distributie van de zakken kan via vaste punten (bijvoorbeeld supermarkten) of huis aan huis bezorging. Ook kan voor de inzameling worden gekozen voor het gebruik van minicontainers. Het gebruik van minicontainers werkt kostenverhogend wat betreft aanschaf en inzamelkosten. In de pilots is overigens geen ervaring opgedaan met het inzamelen met minicontainers. In het KplusV rapport wordt uitgegaan van een inzamelfrequentie van 1x per maand. De inzameling van de zakken gebeurt met een kraakperswagen, waarvan de bemanning bestaat uit een chauffeur en maximaal 2 beladers. In de het KplusV rapport is aangegeven dat minimaal 300 aansluitingen per uur kunnen worden ingezameld. Dit is wellicht realistisch voor een stedelijk gebied, maar voor een dunbevolkt gebied als West Zeeuwsch-Vlaanderen is dat niet haalbaar. In deze streek wordt een capaciteit van gemiddeld 250 aansluitingen per uur haalbaar geacht. In het kader van de gelijkheid is het ook niet wenselijk om de bewoners van het buitengebied uit te sluiten van een haalsysteem. Daarentegen ligt het toepassen van een haalsysteem in de complexen van vakantiewoningen niet voor de hand. De vakantiewoningen zijn niet permanent bewoond en wisselen frequent van bezetting. Dit leidt ertoe dat de respons niet groot is, dat de ter inzameling aangeboden zakken op onregelmatige tijden langs de straat worden gezet, wat zwerfafval veroorzaakt. In de complexen van vakantiewoningen (Cadzand-Bad, Nieuwvliet-Bad en Schoneveld) kan de inzameling plaatsvinden met verzamelcontainers. Uit de praktijkproeven blijkt dat er gemiddeld 1,50 kg in een volle zak zit. Verwacht wordt dat ondanks een goede communicatie niet alle huishoudens het kunststof verpakkingsafval gescheiden gaan bewaren en aanbieden. Bij de gescheiden inzameling van gft-afval is dat ook niet het geval. Aangenomen wordt dat ca. 75% van de huishoudens het kunststof verpakkingsafval gescheiden gaan bewaren en aanbieden. In het KplusV rapport wordt aangenomen dat na een jaar inzamelen met een haalsysteem een respons mogelijk moet zijn van gemiddeld 15 kg/jaar per aansluiting. Aan het inzamelen met zakken kleeft een nadeel. De met kunststof verpakkingsafval gevulde zakken hebben een gering gewicht. Dan kan zich bij een harde wind de situatie voordoen dat de zakken wegwaaien. Het wegwaaien van de zakken kan worden voorkomen door in de kernen de aangeboden zakken te clusteren. In het buitengebied kan de inzameling worden gekoppeld aan de inzameling van het rest- en gft-afval en kan de zak worden vastgemaakt aan een container of tussen de grijze en groene container ingeklemd worden. Een voordeel van een haalsysteem met zakken is dat de gemeente niet moet investeren in (verzamel)containers. De raamovereenkomst tussen de VNG en het verpakkende bedrijfsleven loopt tot en met Op dit moment is nog niet bekend of en op welke wijze de gescheiden inzameling en/of verwerking van kunststof verpakkingsafval gaat plaatsvinden na

10 Een ander aspect dat in de overwegingen kan worden meegenomen is de op termijn mogelijke gescheiden inzameling van drankenkartons. Bij de behandeling van het 2 e Landelijk Afval Beheersplan (LAP) in de Tweede Kamer is de discussie daarover reeds gestart. De minister van VROM heeft toegezegd nog in 2010 een studie uit te laten voeren naar de milieuaspecten en kosten van gescheiden inzameling en hergebruik van drankenkartons. Mocht daar uiteindelijk toe besloten worden dan kan bij de inzameling met een haalsysteem daar min of meer naadloos op worden aangesloten. In België bewijzen ze al vele jaren dat drankenkartons en kunststof verpakkingsafval probleemloos in dezelfde zak kunnen worden ingezameld Brengen bovengronds Dit inzamelsysteem wordt uitgevoerd met bovengrondse verzamelcontainers, vergelijkbaar met glascontainers. Met dat verschil dat glascontainers drie compartimenten hebben en een verzamelcontainer voor het kunststof verpakkingsafval bestaat uit één compartiment en heeft iets grotere inwerpopeningen. De containers hebben inhoud van 3 m 3 of 5m 3. De kosten voor de aanschaf inclusief plaatsen bedragen ca ,- excl. btw per container (3m 3 ). Belangrijk bij een brengsysteem is de dichtheid (aantal containers per aansluiting) in combinatie met de locatiekeuze. Waar mogelijk moeten de containers op strategische, veel bezochte locaties worden geplaatst. Dit zijn bijvoorbeeld locaties bij supermarkten of locaties min of meer centraal gelegen en goed bereikbaar in een dorp. Op nagenoeg al die locaties staan al glascontainers. In het KplusV rapport wordt gesproken van een dichtheid van 1 container per aansluitingen. In de gemeente Sluis is dat niet altijd te realiseren. Niet alle kernen bestaan uit of meer aansluitingen. Kunststof verpakkingsafval heeft een erg laag soortelijk gewicht. Er wordt ook wel eens gezegd dat er bij inzameling hoofdzakelijk lucht wordt getransporteerd. Zeker wanneer het aantal aansluiting in de omgeving van een container gering is zal ook de opbrengst aan kunststof verpakkingsafval minimaal zijn. In het belang van de kostenbeheersing is het wenselijk dat de capaciteit van de containers zo optimaal als mogelijk wordt gebruikt en dat de lediging van de verzamelcontainers zo efficiënt mogelijk plaatsvindt. De frequentie van het ledigen van de verzamelcontainers is uiteraard afhankelijk van het aanbod van kunststof verpakkingsafval maar ook van het aantal containers. In het KplusV rapport wordt aangenomen dat na een jaar inzamelen met verzamelcontainers een respons mogelijk moet zijn van gemiddeld 5 kg/jaar per aansluiting. Uit praktijkproeven blijkt dat een respons van gemiddeld 10 kg/jaar per aansluiting ook mogelijk is. De ledigingsfrequentie van een container hangt af van het gebruik. Een container op een druk bezochte plaats moet meer worden geleegd dan bijvoorbeeld een container in een kleine kern. De ledigingsfrequentie kan worden beperkt door meer containers te plaatsen. Op de meeste locaties is geen ruimte beschikbaar voor meer dan één container voor kunststof verpakkingsafval. De bovengrondse verzamelcontainers zijn geen fraaie objecten in het straatbeeld. Hiermee is tevens één van de nadelen van het systeem benoemd. 10

11 Het aantal containers is mede afhankelijk van de beschikbare ruimte. Op een aantal locaties waar ook de glascontainers staan is de ruimte beperkt. Daar waar mogelijk moeten aanpassingen worden uitgevoerd om het plaatsen van de kunststofcontainer mogelijk te maken. Is dat niet mogelijk dan moet de kunststofcontainer op een andere locatie worden geplaatst. Bij locaties waar de ondergrond geen eigendom is van de gemeenten (bijv: bij supermarkten) is toestemming vereist van de eigenaar Brengen ondergronds Dit inzamelsysteem wordt uitgevoerd met ondergrondse verzamelcontainers. Ten opzichte van het gebruik van bovengrondse verzamelcontainers zijn er de volgende verschillen. De kosten van aanschaf en plaatsen bedragen in totaal ca ,- excl. btw per container. De ondergrondse containers kunnen niet verplaatst worden. Ook voor het plaatsen van ondergrondse verzamelcontainers moet voldoende ruimte beschikbaar zijn. Het gebruik van ondergrondse verzamelcontainer verhoogt de respons niet. De gemeente heeft niet eerder ondergrondse verzamelcontainers toegepast. Indien voor de inzameling van kunststof verpakkingsafval ondergrondse verzamelcontainers worden toegepast, moet worden overwogen dat ook voor de inzameling van glazenverpakkingen te doen. Zeker op de locaties waar meerdere glascontainers staan. Gelet op de hoogte van de aanschafkosten van ondergrondse verzamelcontainers in relatie tot de huidige financiële positie van de gemeente Sluis wordt deze optie verder buiten beschouwing gelaten Verwerking De Zeeuwse gemeenten hebben hun bevoegdheid met betrekking tot de verwerking van afval overgedragen aan de gemeenschappelijke regeling O.L.A.Z. Bij de verkoop van de O.L.A.Z.-activiteiten aan DELTA N.V. in 2002 heeft O.L.A.Z. met DELTA N.V. een overeenkomst gesloten over de verwerking van al het door of namens de Zeeuwse gemeenten ingezamelde afval door Delta Milieu. Om voor de inzamelvergoedingen in aanmerking te komen moet het ingezamelde kunststof verpakkingsafval bij een door Nedvang aangewezen be- of verwerker worden afgeleverd. Delta Milieu heeft met Nedvang afspraken gemaakt over de ontvangst en bewerking van het door de Zeeuwse gemeenten ingezamelde kunststof verpakkingsafval. Het door de Zeeuwsvlaamse gemeenten ingezamelde kunststof verpakkingsafval moet worden afgeleverd op het Afvaloverslagstation (AOS) bij Sluiskil (Koegorspolder). In de toekomst wordt het afval mogelijk vanaf het AOS afgevoerd naar de bewerker Indaver te Willebroek (B). 3.5 Samenwerking De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de inzameling van het uit de huishoudens afkomstige afval. In O.L.A.Z. verband proberen de Zeeuwse gemeenten daar waar mogelijk samen te werken op het gebied van de afvalinzameling. De gemeenten proberen hiermee efficiency voordeel te realiseren. De Zeeuwse gemeenten hebben afgesproken om ook bij implementatie van de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval samen te werken. In dat kader is een werkgroep geformeerd die de feitelijke invulling van de samenwerking gestalte geeft. 11

12 Er is een bestek opgesteld dat de gemeenten kunnen gebruiken bij de aanbesteding voor de aanschaf van verzamelcontainers. En er is een ebstek opgesteld dat de gemeenten kunnen gebruiken voor de aanbesteding van de inzameling. Het voordeel voor de gemeenten hierin is dat ze niet zelf de bestekken moeten opstellen. Aanvankelijk was het de bedoeling dat de gemeenten die de inzameling van kunststof verpakkingsafval uitbesteden gezamenlijk onder de vlag van O.L.A.Z. de inzameling zouden aanbesteden. Dit moest uiteindelijk leiden tot schaalvoordeel. Inmiddels hebben de meeste gemeenten aangegeven om uiteenlopende redenen geen gebruik meer te maken van de gezamenlijke aanbesteding. Het beoogde schaalvoordeel wordt daardoor niet meer gerealiseerd. Het dagelijks bestuur van O.L.A.Z. heeft dan ook besloten geen aanbesteding onder de vlag van O.L.A.Z. te houden. 3.6 Financiële aspecten In de raamoverkomst tussen de VNG, VROM en het verpakkende bedrijfsleven is aangenomen dat de afvalstoffenheffing kan worden verlaagd als gevolg van de inzamelvergoedingen aan gemeenten. In paragraaf 2.3 staan de inzamelvergoedingen vermeld. Onderstaand is per inzamelsysteem de berekening weergegeven van de kosten, opbrengsten en besparingen betreffende een volledig kalender jaar. De kosten van het legen van de containers en het ophalen van de zakken zijn gebaseerd op een concrete prijsstelling van een inzamelaar. De hoeveelheden, opbrengsten en besparingen zijn gebaseerd op realistische aannames. basisgegevens eenheid brengen halen met zakken bovengronds aantal woonh. aansl. permanent stuks aantal woonh. aansl. vakantiew. stuks aantal woonh. aansl. totaal stuks aantal inwoners per stuks geraamde hoeveelh/aansl/jaar kg 9 15 geraamde hoeveelh./jaar totaal ton aantal containers stuks 23 5 kosten aanschaf containers stuk frequentie legen per week 1,5 0,75 frequentie inzamelen per maand 1 frequentie inzamelen per jaar 12 lasten containers stuk/jaar inzamelkosten containers lediging 23,50 23,50 inzamelkosten halen w.a.h/jaar 6,45 inzamelvergoeding ton transportvergoeding ton tarief restafval ton kosten eenheid bovengronds huis aan huis containers per jaar aanschaf en distributie zakken per jaar legen containers per jaar inzamelen halen per jaar totaal kosten per jaar

13 opbrengsten en besparingen eenheid bovengronds huis aan huis inzamelvergoeding per jaar transportvergoeding per jaar besparing restafval per jaar totaal opbrengsten/besparingen per jaar netto resultaat eenheid bovengronds huis aan huis per jaar aansl./jaar 1,05 0,84 De onzekere factoren in bovenstaande berekening zijn de hoeveelheden. Er is sprake van een voorzichtige raming zowel bij het breng- als haalsysteem. Indien bij het brengsysteem meer wordt ingezameld dan geraamd dan moeten de containers meer worden geleegd en nemen de inzamelkosten toe. Daar staat tegenover dat er een hogere inzamelvergoeding wordt ontvangen. Indien bij het haalsysteem meer wordt ingezameld dan geraamd dan nemen de inzamelkosten niet toe en ontvangen we een hogere inzamelvergoeding. Bij het haalsysteem is sprake van verzamelcontainers in Cadzand-Bad, Nieuwvliet-Bad en Schoneveld. De bezetting van de woningen is onregelmatig. Daardoor is het nagenoeg niet mogelijk om in te schatten welke hoeveelheden daar ingezameld worden. In de berekening van het haalsysteem is geen raming opgenomen van in die complexen in te zamelen hoeveelheden. Dit houdt in dat afhankelijk van de ingezamelde hoeveelheden de inzamelvergoeding feitelijk hoger is dan in bovenstaande berekening en dat het netto resultaat gunstiger is. Uit de berekeningen blijkt dat er puur vanuit financieel oogpunt gezien er weinig verschil bestaat tussen een brengsysteem met bovengrondse containers en een haalsysteem met zakken. In de begroting voor 2009 is ten behoeve van de inzameling van kunststof verpakkingsafval een bedrag opgenomen van ,-. Onder andere de kosten voor de aankoop van de inzamelmiddelen kunnen daarvan ten laste worden gebracht en ook de kosten die nodig zijn om een aantal locaties aan te passen. Indien het haalsysteem wordt toegepast met verzamelcontainers in Cadzand-Bad, Nieuwvliet-Bad en Schoneveld worden de kosten voor de aankoop van die containers ten laste gebracht van dat budget. De gemeente ontvangt een inzamelvergoeding voor de gescheiden inzameling van verpakkingen van glas, papier en karton en kunststof. In de Raamovereenkomst tussen VNG, het ministerie van VROM en het verpakkende bedrijfsleven uit 2007 is opgenomen dat Voor zover de vergoeding niet leidt tot extra uitgaven voor het afvalstoffenbeleid, zal een verrekening met de afvalstoffenheffing plaatsvinden. Het totaal aan baten als gevolg van de gescheiden inzameling van verpakkingsafval van glas, papier en karton en kunststof wordt geraamd op jaarlijks ca ,-. Dit komt neer op ongeveer 4,30 per aansluiting. Uitgegaan is van de afgelopen jaren ingezamelde hoeveelheden glas en oud papier en karton en de huidige inzamelvergoeding. Uit het voorgaande concluderen we dat de uitvoering van de Raamovereenkomst door de gemeenten niet zal leiden tot een aanzienlijke verlaging van de afvalstoffenheffing. 13

14 3.7 Conclusies Op basis van de hiervoor vermelde argumenten moet een keus gemaakt worden tussen het haalsysteem met zakken en het inzamelen met bovengrondse verzamelcontainers. In onderstaand overzicht staan de plus- en minpunten van een haal- en brengsysteem. HAALSYSTEEM Plus - hoger aanbod kunststof verpakkingen; - hoge inzamelvergoeding; - geen verzamelcontainers op straat; - flexibel systeem, koppeling met gescheiden inzamelen andere verpakkingen (bijv: drankkartons) kan eenvoudig; - geen investeringen in materieel (containers); - bij tegenvallend aanbod blijven de inzamelkosten hetzelfde. Min - kans op verwaaien zakken; - huishoudens moeten kunststof verpakkingen een maand bewaren; - bij tegenvallen aanbod dekken de vergoedingen de inzamelkosten niet. BRENGSYSTEEM Plus - lagere inzamelkosten; - huishoudens kunnen kunststof verpakkingen in principe altijd kwijt. - ook bij tegenvallen aanbod dekken de vergoedingen de inzamelkosten. Min - minder aanbod; - verzamelcontainers op straat; - afhankelijk van medewerking derden voor het plaatsen van verzamel containers bij supermarkten; - investering in materieel (containers); - niet flexibel, inzamelen in combinatie met andere verpakkingen is niet mogelijk vanwege inhoud containers; - kans op zwerfafval bij volle containers. Geredeneerd van het oogpunt van afvalscheiding en recycling heeft het haalsysteem de voorkeur omdat men met dat inzamelsysteem het meest per woonhuisaansluiting inzamelt. Aan het haalsysteem is het risico verbonden dat het aanbod tegenvalt waardoor de inzamelvergoeding lager uitvalt dan geraamd, terwijl de inzamelkosten gelijk blijven. In de berekening is uitgegaan van gemiddeld 15 kg per woonhuisaansluiting. Dat is een voorzichtige aanname. In 2009 is er door O.L.A.Z. in de provincie Zeeland een sorteeranalyse gehouden. Uit de resultaten daarvan blijkt dat in de gemeente Sluis per jaar gemiddeld per woonhuisaansluiting ca. 68 kg kunststof verpakkingsafval in het restafval zit. Daarvan is ongeveer 13 kg kunststof flacons en ca. 55 kg overige kunststof verpakkingen. In diverse rapporten wordt er van uitgegaan dat van de kunststof flacons in het restafval in totaal 40% wordt ingezameld en van de overige kunststof verpakkingen 25%. Dit komt neer op gemiddeld 19 kg per woonhuisaansluiting. Dat lijkt veel maar er zijn al gemeenten waar met een haalsysteem gemiddeld 25 kg per woonhuisaansluiting wordt ingezameld. We gaan er vanuit dat in de gemeente Sluis 15 kg per jaar per woonhuisaansluiting realiseerbaar moet zijn. Uit het voorgaande kan worden geconcludeerd dat de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval in de gemeente Sluis bij voorkeur door middel van een haalsysteem kan worden uitgevoerd, met uitzondering van de zogenaamde kustroute. In de kustroute, de 14

15 kernen Cadzand-Bad, Nieuwvliet-Bad en Schoneveld, wordt dan het kunststof verpakkingsafval met een brengsysteem (bovengrondse verzamelcontainers) ingezameld. 4. Communicatie De communicatie over de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval loopt via verschillende trajecten. Eind februari, begin maart 2009 is de landelijke Plastic Herocampagne gestart. De uitgebreide publiciteit in het kader van die campagne moet de burgers inspireren om mee te werken aan de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval. In de loop van 2009 gaan veel gemeenten aan de slag met de gescheiden inzameling. De inwoners van de gemeente moeten tijdig weten wat er van hen verwacht wordt. De gemeente moet hierover communiceren met haar inwoners, waardoor de inzameling snel resultaat oplevert. De gemeenten die in 2009 starten ontvangen hiervoor een communicatievergoeding van 0,54 per inwoner. De vergoeding wordt verstrekt in de vorm van een communicatiepakket, ter waarde van 0,43 per inwoner, dat in nauwe samenwerking tussen de gemeente en Nedvang wordt samengesteld. Nedvang zorgt tevens voor verspreiding van het communicatiepakket onder inwoners. Daarnaast ontvangt de gemeente in 2009 en de jaren daarna, per jaar een vergoeding van 0,11 per inwoner. Die vergoeding moet de gemeente gebruiken voor het ontwikkelen en gebruik van haar eigen communicatiemiddelen. Ten behoeve van de communicatie met de inwoners stelt de gemeente een communicatieplan op. 5. Planning De gemeenten moeten er zorg voor dragen dat uiterlijk per 1 januari 2010 met de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval is begonnen. Ook om financiële reden is het wenselijk in 2009 met de inzameling te beginnen. Wanneer een gemeente in 2009 met de inzameling begint ontvangt ze een eenmalige opstartpremie van 0,54 per inwoner en een communicatievergoeding van 0,43 per inwoner in de vorm van een communicatiepakket. De start van de gescheiden inzameling staat gepland voor 1 oktober Vooralsnog wordt deze startdatum als realistisch verondersteld. Blijkt door onvoorziene omstandigheden dat 1 oktober 2009 niet haalbaar is dan hebben we nog enige uitloop om toch in 2009 te kunnen beginnen. De planning is opgenomen in bijlage 1. 15