derde concept Beslisdocument diftar; hoe nu verder? in opdracht van gemeente Drimmelen Doss. no Tilburg, 13 september 2010

Transcriptie

1 in opdracht van gemeente Drimmelen derde concept Doss. no Tilburg, 13 september 2010 in opdracht van gemeente Drimmelen Bureau Milieu & Werk BV Kraaivenstraat Postbus JH Tilburg Tel: Fax:

2 2

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding 5 2. Analyse van het diftarsysteem in Drimmelen Inleiding Opbouw en hoogte afvalstoffenheffing Rechtmatigheid doorberekening kosten in afvalstoffenheffing Verhouding vast en variabel tarief Effect grootte huishouden op hoogte afvalstoffenheffing Effecten van externe ontwikkelingen Toetsen alternatieve systemen (diftar en niet diftar) Inleiding Milieurendement Inleiding Diftar op basis van frequentie en gewicht Stoppen met beprijzen van de gft-container Stoppen met diftar Kosten en baten Inleiding Diftar op basis van frequentie en gewicht Stoppen met beprijzen van de gft-container Stoppen met diftar Service Flankerend beleid en communicatie Flankerend beleid Communicatie Conclusies, aanbevelingen en advies Conclusies Aanbevelingen Advies 44 Bijlage 1 Kosten afvalverwijdering op basis van begroting

4 4

5 1. Inleiding In de gemeente Drimmelen hebben de meeste huishoudens dezelfde volumemaat container voor gft-afval (140 liter) en voor restafval (240 liter) in gebruik. Een aantal huishoudens in de laagbouw en de hoogbouw gebruikt een 40-liter emmer voor restafval en een 25-liter emmer voor gft-afval. Naast een basistarief betaalt men voor elke keer dat de gft-container en restcontainer wordt aangeboden (variabel tarief). Dit diftarsysteem is op 1 januari 2003 ingevoerd. De kosten van inzameling en verwerking van huishoudelijke afvalstoffen worden volledig verdisconteerd in de afvalstoffenheffing. Bij de vaststelling van het tarief 2010 voor de afvalstoffenheffing zijn door de gemeenteraad vragen gesteld over de aard, de opbouw en de hoogte van de afvalstoffenheffing. De gemeenteraad hecht eraan de vervuiler te laten betalen voor het afval. Tegen deze achtergrond wenst de gemeenteraad meer specifiek een groter deel door te berekenen in het variabele deel. De gemeente Drimmelen staat voor de vraag diftar; hoe nu verder? In het voorliggende beslisdocument worden meer concreet de volgende vragen beantwoord: 1. Heeft de gemeente rechtmatig alle kosten die mogen worden toegerekend aan de afvalstoffenheffing doorberekend? 2. In welke mate komt het huidige diftarsysteem tegemoet aan het uitgangspunt om de vervuiler te laten betalen voor het afval? 3. Is het wenselijk om met deze vorm van diftar door te gaan, zo ja op welke wijze en zo nee wat zijn dan de opties om de kosten van de afvalverwijdering door te berekenen aan de burgers? Om deze vragen te beantwoorden vindt in hoofdstuk 2 eerst een analyse plaats van het huidige diftarsysteem. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op mogelijke alternatieve systemen voor de afrekening van de afvalstoffenheffing (diftar en niet-diftar). In het vierde hoofdstuk tenslotte volgen de conclusies, aanbevelingen en het advies voor het vervolg. 5

6 6

7 2. Analyse van het diftarsysteem in Drimmelen 2.1 Inleiding Het principe van diftar is dat huishoudens gedeeltelijk zelf kunnen sturen in de hoogte van de afvalstoffenheffing. Ieder huishouden betaalt voor het eigen aanbiedgedrag. Iedere keer dat één van de containers wordt aangeboden wordt een bedrag in rekening gebracht. Voor het bestuur van gemeente Drimmelen vormt diftar het sturingsmechanisme om huishoudens ertoe aan te zetten zoveel mogelijk afval te scheiden. Dit is een besparing op de kosten én het geeft een positief milieueffect. Meer concreet komen de volgende onderwerpen aan bod: - de opbouw en de hoogte van de afvalstoffenheffing; - de rechtmatigheid van het doorberekenen van kosten in de heffing; - de verhouding vast- en variabel tarief; - het effect van diftar op de grootte van het huishouden; - de effecten van externe ontwikkelingen. 2.2 Opbouw en hoogte afvalstoffenheffing De gemeente stelt kaders aan hetgeen wordt betaald uit de afvalstoffenheffing, stelt de grondslag voor de afvalstoffenheffing vast en besluit welke kosten en opbrengsten worden doorberekend in de afvalstoffenheffing en welke niet. Gemeente Drimmelen houdt zich aan de wettelijke kaders voor het vaststellen van de afvalstoffenheffing. Iedere gemeente is autonoom in het bepalen van het tarief, toch is het interessant vast te stellen hoe het tarief van Drimmelen zich verhoudt tot andere gemeenten met diftar, voor zover dat vergelijkbaar is. 1. Welke kaders heeft de gemeenteraad gesteld aan de afvalstoffenheffing? De gemeente is verplicht zorg te dragen voor het inzamelen van huishoudelijke afvalstoffen. De afvalstoffenheffing is van toepassing op elk perceel waar huishoudelijke afvalstoffen kunnen ontstaan. Op grond van artikel Wet milieubeheer wordt de afvalstoffenheffing geheven van degene die feitelijk gebruik maakt van een perceel ten aanzien waarvan ingevolge artikel en van de Wet milieubeheer een verplichting tot het inzamelen van afvalstoffen geldt, in principe ongeacht de hoeveelhe- 7

8 den aangeboden afvalstoffen en ongeacht de frequentie waarin deze worden aangeboden. De afvalstoffenheffing kan naar verschillende grondslagen worden geheven en mag maximaal kostendekkend zijn. Enkele voorbeelden van in de praktijk voorkomende tarieven zijn: een vast bedrag per perceel, een bedrag naar het aantal personen in het particuliere huishouden, een bedrag afhankelijk van de capaciteit van de container of een bedrag per lediging. Ook een combinatie van deze tariefstellingen komt voor. Doorgaans wordt een vast bedrag als basistarief geheven. Voor incidentele diensten kan ook een tarief worden opgenomen. Ieder huishouden, ongeacht in de laagbouw of hoogbouw, betaalt hetzelfde bedrag voor vastrecht. Huishoudens in de laagbouw betalen daar bovenop een bedrag voor iedere keer dat ze één van hun containers aan de straat zetten. Huishoudens in de hoogbouw kunnen een eigen inzamelmiddel hebben voor restafval van 40 liter en voor gft-afval van 25 liter. Ook deze huishoudens betalen een bedrag per lediging. In de hoogbouw kan momenteel op 3 locaties ook gebruik gemaakt worden van een perscontainer. Deze huishoudens hebben een pas. Iedere keer dat een huishouden met de pas de klep opent voor een aanbieding wordt een bedrag geheven. De overige huishoudens in de hoogbouw maken gebruik van verzamelcontainers. Voor deze groep huishoudens, wordt naast het vastrecht een extra vast bedrag in rekening gebracht. (tabel 2.1). tarieven 2010 vastrecht 160,51 lediging rest ,05 lediging rest 40 2,09 lediging gft 140 5,86 lediging gft 25 1,31 aanbieding perscontainer 2,09 extra vast bedrag vzc's 121,68 Tabel 2.1 Tarieven afvalstoffenheffing 2010 Aanvullend moet worden betaald voor het aan huis ophalen van grof afval en tuinafval en voor een aantal afvalstromen op de milieustraat. De tarieven staan in tabel

9 Tarieven grof huishoudelijk afval 2010 milieustraat huishoudelijk afval, per 10 kilogram 2,10 bouw- en sloopafval, per 10 kilogram 2,10 schoon puin, per 10 kilogram 0,45 tuinafval glas (en vlakglas) papier metalen klein chemisch afval gratis gratis gratis gratis gratis inzameling aan huis grof tuinafval, per vrachtwagen of gedeelte hiervan 40,00 overig grof afval, starttarief 15,00 overig grof afval, per halve m3 25,00 Tabel 2.2 Aanvullende tarieven grof huishoudelijk afval 2. Welke grondslag wordt gebruikt voor de afvalstoffenheffing? Is dit de begroting of anderszins en op welk detailniveau zijn de kosten opgenomen? De afvalstoffenheffing in Drimmelen is gebaseerd op de beheersbegroting. De tarieven voor de afvalstoffenheffing voor het nieuwe jaar worden vastgesteld aan de hand van de kosten van het lopende jaar. Voor zover van toepassing wordt een indexering toegepast. Daarmee wordt voorkomen dat door verassingen de inkomsten niet toereikend zijn. Verder worden de kosten vastgesteld op basis van ervaringscijfers, aanbestedingen van diensten die in het afgelopen jaar zijn geweest, de loon- en prijsontwikkelingen van het afgelopen en de verwachte ontwikkelingen in het nieuwe jaar. Ieder jaar wordt een nieuwe calculatie van alle kosten en opbrengsten gemaakt. 3. Welke kosten worden in Drimmelen doorberekend aan de afvalstoffenheffing en hoe worden eventuele opbrengsten voor bepaalde afvalstromen verrekend met de afvalstoffenheffing? Om welke opbrengsten gaat het? Kosten De beheersbegroting is opgebouwd uit alle kosten die de gemeente maakt om te voldoen aan de zorgplicht en autonoom vastgesteld beleid. De zorgplicht bestaat uit de 9

10 wettelijke taken die de gemeente heeft voor het ophalen van alle afvalstromen, het ophalen van grof huishoudelijk afval, het in gebruik hebben van een brengpunt voor afval en (deels) het opruimen van zwerfvuil, alsmede (deels) het vegen van de openbare ruimte. De gemeente hanteert als uitgangspunt dat wat wettelijk toegestaan is wordt doorberekend aan de afvalstoffenheffing. Opbrengsten Opbrengsten zijn te verwachten voor de afvalstromen oud papier, glas, textiel, metalen, grof huishoudelijk afval en grof tuinafval ingezameld aan huis, alsmede opbrengsten van betaalstromen op de milieustraat. Dit zijn onder andere grof afval en grof tuinafval. De opbrengsten worden ten gunste gebracht van de kosten, zodat de netto kosten worden toegerekend aan de afvalstoffenheffing. Sinds 2010 ontvangt de gemeente ook een vergoeding voor de afvalstroom kunststof verpakkingen. Dit is een vergoeding voor transport en een vergoeding voor het ingezamelde tonnage. De opbrengst van de kunststof verpakkingen, alsmede de inzamelkosten voor kunststof, zijn in de beheersbegroting opgenomen bij de post huisvuil. Dit is begrijpelijk omdat 2010 het eerste jaar is dat deze stroom apart wordt opgehaald. Bovendien is er geen zekerheid dat kunststof verpakkingen blijvend gescheiden worden opgehaald. (Zie ook vraag 20). Bij huisvuil is ook een te ontvangen bedrag opgenomen voor transportkostenpooling. In de regio zijn afspraken gemaakt over transportkosten voor rest- en gft-afval zodat alle gemeenten uit de regio dezelfde kosten betalen voor transport. Gemeente Drimmelen krijgt een beperkte vergoeding in de transportkosten. Ook bij de afvalstroom gft-afval is een bedrag opgenomen als ontvangsten voor transportkostenpooling. Het betreft de netto kosten, dit zijn de kosten en eventuele opbrengsten per afvalstroom en voor de milieustraat. (zie ook paragraaf 2.3). Zie tabel 2.3 en bijlage 1. 10

11 Kosten afvalverwijdering Uitgaven Inkomsten Saldo Huisvuil Stort- en verwerkingskosten * Inzamel- en ledigingskosten * Overige kosten Overige ontvangsten Gft-afval Stort- en verwerkingskosten * Inzamel- en ledigingskosten * Overige kosten Overige ontvangsten Overige afvalstromen Inzamel- en ledigingskosten Overige kosten Overige ontvangsten Milieustraat Transport- en verwerkinsgkosten Exploitatiekosten Overige kosten Overige ontvangsten Overige kosten afvalstoffenverwijdering Overige kosten Overige ontvangsten Heffing/ invordering afvalstoffenheffing Incasso- en invorderingskosten Overige kosten TOAAL GENERAAL Veegwerkzaamheden BOA Straatvegen Kwijtschelding gemeentelijke belastingen TOAAL TE GENEREREN HEFFING Ontvangsten milieustraat TOTAAL GENERAAL AFVALSTOFFENHEFFING Belasting op gezinnen SALDO 0 * kosten die worden verrekend in het variabele tarief Tabel 2.3 Overzicht kosten en opbrengsten afvalverwijdering en afvalstoffenheffing (begroting 2010) 11

12 4. Wat is de ingezamelde hoeveelheid afval aan huis en op de milieustraat in Drimmelen in vergelijking met andere diftargemeenten? De ingezamelde hoeveelheden van gemeente Drimmelen zijn vergeleken met een drietal vergelijkbare gemeenten (met de diftarvorm volume/ frequentie) en het CBSgemiddelde voor weinig stedelijke gemeenten. In Drimmelen is het totale percentage bronscheiding 65 %. Daarmee zit Drimmelen in de middenmoot. Het percentage bronscheiding op de milieustraat in Drimmelen is hoger dan in de andere gemeenten. Met 76 kilogram grof tuinafval per inwoner bieden de inwoners van Drimmelen aanzienlijk meer tuinafval aan dan de inwoners van Geldrop-Mierlo, Vught en gemiddeld in de weinig stedelijke gemeenten. De hoeveelheid in Gilze en Rijen is veel hoger, maar dit is naast de hoeveelheid tuinafval van de inwoners ook het groenafval van de eigen dienst. (tabel 2.4) gegevens in kg per inwoner Drimmelen 2009 Gilze en Rijen 2009 Geldrop- Mierlo 2009 Vught 2009 CBS weinig stedelijke gemeenten 2009 huishoudelijk afval (hha) huishoudelijk restafval gft-afval papier glas textiel kca overig* totaal huishoudelijk afval % apart ingezameld huishoudelijk afval 57% 55% 61% 55% 53% grof huishoudelijk afval (gha) grof restafval grof tuinafval overig apart ingezameld totaal grof huishoudelijk afval % apart ingezameld grof huishoudelijk afval 88% 76% 84% 85% 79% (grof) huishoudelijk afval totaal (hha + gha) restafval apart ingezameld totaal hha en gha % apart ingezameld hha en gha 65% 66% 69% 59% 59% * kunststoffen, metalen verpakkingen en drankenkartons; in Drimmelen alleen kunststof verpakkingen Tabel 2.4 Ingezamelde hoeveelheden in Drimmelen in vergelijking met andere diftargemeenten en het CBS-gemiddelde voor weinig stedelijke gemeenten 12

13 De grote hoeveelheid tuinafval in Drimmelen wordt veroorzaakt door het snoeiafval van de erfbeplanting van agrariërs die dit kunnen brengen op de milieustraat. 5. Hoe verhoudt de hoogte van de afvalstoffenheffing in de gemeente Drimmelen zich tot de tarieven in andere gemeenten? Meer specifiek wordt gekeken naar de verhouding vastrecht en variabel tarief. In verhouding tot 11 andere gemeenten met diftar heeft gemeente Drimmelen op een na het hoogste vaste tarief. Het vergelijken van de afvalstoffenheffing tussen gemeenten is niet eenvoudig. Zoals te zien in tabel 2.5 is er zowel een groot verschil in vaste tarieven als in variabele tarieven. In vergelijking met gemeenten als onder andere Reusel de Mierden en Bladel is het vaste tarief in Drimmelen veel hoger. afvalstoffenheffing op basis van aangeboden liters vastrecht bedrag per lediging 240 l rest bedrag per lediging 140 l gft Reusel- de Mierden 65,64 12,36 7,14 Bladel 90,96 8,99 4,16 Nuenen 105,00 7,90 4,00 Cranendonck 110,28 7,80 5,22 Oisterwijk 113,76 6,35 2,65 Geldrop-Mierlo 114,00 10,45 5,75 Gemert-Bakel 133,08 9,45 5,60 Sint-Michielsgestel 135,96 6,42 3,76 Gilze en Rijen 137,40 6,30 2,80 Drimmelen 146,00 6,44 3,79 Werkendam 156,00 5,33 2,23 Vught 183,72 7,55 2,67 Tabel 2.5 Hoogte afvalstoffenheffing in Drimmelen en 11 andere diftargemeenten in 2009 Het vergelijken van de afvalstoffenheffing van meerdere diftargemeenten is niet eenvoudig. Zo is het niet bekend of alle hier genoemde gemeenten een kostendekkend tarief hanteren, zodat niet duidelijk is welke kosten wel worden doorberekend in de heffing en welke niet. Een verschil in de hoogte van de heffing kan alleen worden verklaard wanneer gedetailleerd de grondslagen voor de opbouw van de heffing in verschillende gemeenten wordt vergeleken. Zelfs in rekenkameronderzoeken over de op- 13

14 bouw en hoogte van de afvalstoffenheffing (Gilze en Rijen, Bladel) is geen inzicht gegeven in de opbouw van de vaste kosten en variabele kosten in gemeenten. Voor het vergelijken van de kosten voor afval is het daarnaast van belang te weten of burgers een kostendekkend tarief betalen op de milieustraat. In Drimmelen is dat niet zo. Wanneer dat in andere gemeenten wel zo is wordt dat niet zichtbaar in de afvalstoffenheffing maar burgers betalen er wel voor. Voorts is het serviceniveau in andere gemeenten niet bekend. In Drimmelen is een hoog serviceniveau, dat vertaalt zich in de kosten. Indien het serviceniveau in andere gemeenten lager is dan wordt dat zichtbaar vanuit het vaste tarief. Zoals in paragraaf 2.3 aan de orde komt is een gemeente vrij om kosten wel of niet in de afvalstoffenheffing op te nemen. De gemeente kan er ook voor kiezen bepaalde afvalgerelateerde kosten ten laste te brengen van de algemene middelen. Ook dat is niet zichtbaar in tabel Rechtmatigheid doorberekening kosten in afvalstoffenheffing 6. Welke kosten mag de gemeente volgens de spelregels doorberekenen in de afvalstoffenheffing? De afvalstoffenheffing betreft niet het verhalen van kosten van de gemeentelijke dienstverlening, maar van nakoming van de zorgplicht en autonoom opgesteld beleid voor huishoudelijke afvalstoffen. Indien de activiteiten worden verricht ter nakoming van de zorgplicht voor huishoudelijke afvalstoffen, dan kunnen de kosten van de activiteiten dus worden opgenomen in de afvalstoffenheffing. Directe kosten De wetgever maakt een niet bedrijfseconomisch onderscheid tussen directe kosten en indirecte kosten. Directe kosten worden door de wetgever aangeduid als kosten die samenhangen met de verrichte dienstverlening. Uit de wetsgeschiedenis en jurisprudentie kan worden afgeleid dat de volgende directe kostencomponenten verhaald kunnen worden via de afvalstoffenheffing: Inzamel en verwerkingskosten Personeelskosten Huisvestingskosten Specifieke automatiseringskosten Materiële kosten (in redelijkheid toe te rekenen kosten van overhead) 14

15 Indirecte kosten Indirecte kosten mogen niet worden verhaald via de afvalstoffenheffing en worden aangeduid als kosten die in een verder verwijderd verband staan tot de verrichte dienstverlening. Dergelijke kosten zullen via de algemene middelen, specifieke uitkeringen, of anderszins bekostigd moeten worden. In de wetsgeschiedenis wordt expliciet een aantal kosten genoemd die niet verhaald kunnen worden op de genieters van de dienstverlening. Ten aanzien van de zorgplicht voor huishoudelijke afvalstoffen zijn dat de volgende kosten: 1. Kosten van beleidsvoorbereiding, omdat dit kosten zijn gemoeid met het afwegen van belangen ten behoeve van de gemeenschap die als zodanig dienen te worden bekostigd uit de algemene middelen. Het kan gaan om beleidskosten die worden gemaakt voor het opstellen van plannen en voorstellen of voorschriften en het vaststellen van criteria voor vergunningverlening. 2. De kosten die betrekking hebben op handhaving, toezicht en controle worden gemaakt ter bescherming van de gemeenschap. Ook hiervan vindt de wetgever het niet wenselijk dat deze kosten individueel worden verhaald. Op deze regel is één uitzondering geformuleerd, namelijk de kosten van eerste controle na vergunningverlening. Bij de afvalstoffenheffing zijn de kosten van structurele controle op de wijze en soort aanbieding echter wel toerekenbaar, ondanks het feit dat er in dit geval ook sprake is van handhaving. De reden hiervan is dat de afvalstoffenheffing een doorlopende dienst is doordat over het algemeen sprake is van wekelijkse inzameling. 3. Ook ten aanzien van algemene inspraak- en bezwaarprocedures is de wetgever van oordeel dat het belang hierbij uitstijgt boven het individuele belang van degene aan wie de dienst wordt verleend. Er vindt immers een heroverweging van het algemene beleid plaats. 7. Welke kosten heeft de gemeente rechtmatig dan wel onrechtmatig opgenomen in de afvalstoffenheffing? Gemeente Drimmelen rekent alle genoemde directe kosten, kosten derhalve die door de verleende dienst worden veroorzaakt en die doorberekend mogen worden, toe aan de afvalstoffenheffing. Wat betreft de indirecte kosten is niet geheel inzichtelijk welke indirecte kosten worden toegerekend aan de afvalstoffenheffing. In de berekening van de afvalstoffenheffing staan bij de afvalstroom oud papier en bij de milieustraat de kostenposten doorbelaste uren (binnen) en overhead (binnen). Het betreft geringe kosten, hoogstwaarschijnlijk zijn het uren die besteed zijn aan de administratieve afhandeling van zaken die betrekking hebben op deze kostenpost en zijn het geen beleidsmatige uren. 15

16 De beleidsmatige uren zijn niet apart inzichtelijk gemaakt. De gemeente zou er goed aan doen deze kosten wel apart zichtbaar te maken zodat meteen duidelijk is dat deze kosten niet ten laste komen van de afvalstoffenheffing. In redelijkheid toerekenen van overheadkosten is uiteraard een rekbaar begrip. Bij de exploitatiekosten van de milieustraat zijn bedragen opgenomen voor doorbelaste uren en overhead voor binnen, buiten en grondgebied. Van doorbelaste uren mag worden aangenomen dat deze daadwerkelijk gemaakt zijn door medewerkers. De kosten voor overhead die verhaald mogen worden in de afvalstoffenheffing zijn die kosten die niet rechtstreeks samenhangen met de verleende dienst, maar wel in enig verband staan met de dienstverlening. Voorbeelden van overheadkosten zijn: directiekosten en de kosten van ondersteunende diensten. Die kosten bestaan uit de uitgaven voor personeel, materieel en huisvesting en dergelijke. Ook perceptiekosten worden door Drimmelen rechtmatig verrekend in de afvalstoffenheffing. Bij de post heffing/ invordering afvalstoffenheffing staan kosten opgenomen voor de afdeling Middelen. Dit betreft zowel uren als kosten van overhead. Wat opvalt is dat bij de post overige kosten afvalverwijdering nogmaals de uren en kosten van overhead van afdeling Middelen zijn opgenomen, onder dezelfde kostenplaatsnummers als bij heffing/ invordering afvalstoffenheffing. Het gaat over 25 uur. Sinds op 1 januari 2003 het BTW compensatiefonds in werking is getreden mogen gemeenten compensabele BTW toerekenen aan de afvalstoffenheffing. Compensabele BTW betreft alle BTW die de gemeente moet betalen aan bedrijven die een dienst of product leveren aan de gemeente in het kader van de afvalverwijdering. Denk aan de inzamelaars van de verschillende afvalstromen, de afvoer van afvalstromen vanaf de milieustraat, alle verwerkingskosten en de kosten voor de levering van goederen en diensten. In Drimmelen wordt op alle kostenposten die zijn geleverd door particuliere bedrijven de BTW opgenomen en toegerekend aan de afvalstoffenheffing. 8. Zijn er kosten van afvalverwijdering die de gemeente niet heeft opgenomen in de afvalstoffenheffing, maar die hier wel in thuis horen? Zo ja, welke kosten zijn dit? Kapitaallasten van investeringen die betrekking hebben op de zorgplicht kunnen ook worden verhaald via de afvalstoffenheffing. Bij huisvuil en gft-afval worden in 2010 kapitaallasten berekend. Dit betreft de veegwagens. Gemeente Drimmelen heeft op basis van ervaringen vastgesteld dat 40 % van de kosten voor vegen en opruimen van zwerfafval mogen worden toegerekend aan de afvalstoffenheffing. Jurisprudentie gaat uit van ongeveer eenderde van de kosten voor vegen en opruimen van zwerfafval ten 16

17 laste te brengen van de afvalstoffenheffing. (Hof Amsterdam 12 november 2009, nr. 2009/00287). In de model kostenonderbouwing van de VNG wordt bij het hanteren van de zakenkundige methode aanbevolen de keuze voor het percentage doorberekening van vegen en zwerfafval controleerbaar vast te leggen. Verder is de aanbeveling te motiveren op basis van welke inschatting is gekomen tot deze keuze. Nu is in de beheersbegroting van Drimmelen niet voldoende inzichtelijk wat de totale kosten zijn voor vegen en het opruimen van zwerfvuil. Bij gft-afval staat voor het laatst in 2009 op de begroting een post opgenomen voor kapitaallasten. Dit betreft de implementatiekosten van diftar. Deze kosten zijn daarmee nu afgeschreven. De gemeente bouwt geen kapitaal op voor de vervanging van de containers in de toekomst. De reden hiervan is het full-service leasecontract voor containermanagement waarin ook de minicontainers voor gft- en restafval zijn opgenomen. Dit contract heeft een looptijd van 10 jaar en eindigt op 30 september De opdrachtnemer is verantwoordelijk voor het vervangen van defecte containers en tot nalevering van containers bij nieuwe woningen. Daarnaast heeft de opdrachtnemer de taken voor het containermanagement zoals het analyseren en doorgeven van de lediginggegevens voor afrekening van het aantal ledigingen met de inwoners. Na afloop van de overeenkomst koopt de gemeente de containers voor een restwaarde van 2 per stuk. In hoeverre de gemeente van plan is een soortgelijke overeenkomst te sluiten is nu nog niet bekend. Het voordeel van een dergelijke overeenkomst is dat de gemeente geen kapitaal hoeft op te bouwen om op termijn de containers te vernieuwen. In 2002 heeft de gemeenteraad besloten tot deze werkwijze waarbij het containermanagement en het beheer en onderhoud van de containers wordt uitbesteed. Ook bij glas en textiel staan geen kapitaallasten. De gemeente is eigenaar van de glascontainers. In de begroting staat bij glas onder de inzamelkosten ook de huur van de vlakglascontainer op de milieustraat vermeld. Ook de textielcontainers zijn geen eigendom van de gemeente. Bij de kosten voor de afvalstoffenheffing staat ook de post kwijtschelding gemeentelijke belastingen. Alle kosten van kwijtschelding, oninbaar en de verlagingen als gevolg van bezwaarschriften kunnen worden toegerekend aan de afvalstoffenheffing. Bij kwijtschelding staat alleen een bedrag betaald aan derden. Bij de post invorderingskosten afvalstoffenheffing staat vermeld dat voor 2010 verwacht wordt dat 135 verzoeken om kwijtschelding worden gehonoreerd. Het bedrag daarvan is als aparte kostenpost op- 17

18 genomen bij de berekening van de afvalstoffenheffing. In de begroting is de kwijtschelding opgenomen onder het beleidsproduct bijstandsverlening. Indien de gemeente in een jaar meer inkomsten ontvangt dan verwacht of juist minder inkomsten, dan worden de meer- of minderkosten verrekend met de egalisatiereserve. Door een egalisatiereserve kan de gemeente ook voorkomen dat de hoogte van de afvalstoffenheffing jaarlijks veranderd moet worden. Naast de egalisatiereserve heeft de gemeente ook nog een aparte voorziening voor de stortplaatsen Bavel/ Dorst en Zevenbergen. Alle regiogemeenten zijn verplicht deze stortplaats te onderhouden. 2.4 Verhouding vast en variabel tarief 9. Welke kosten zijn opgenomen in het vastrecht tarief en welke kosten zijn opgenomen in het variabele tarief? Aan de hand van de begroting is een overzicht samengesteld van alle kosten die de gemeente maakt voor de afvalverwijdering. Er is een onderscheid gemaakt tussen vaste kosten en variabele kosten. Aangezien een huishouden wordt afgerekend aan de hand van het aantal aanbiedingen voor gft- en restafval mogen alleen variabele kosten die betrekking hebben op gft- en restafval worden gezien als variabele kosten. Dit betreft derhalve niet de bedrijfseconomische variabele kosten. Bedrijfseconomisch zijn alle transport- en verwerkingskosten variabel. Feitelijk is het wel zo dat alle transport- en verwerkingskosten afhankelijk zijn van het gedrag van de inwoners. Omdat de huishoudens alleen direct worden afgerekend op het gedrag met de containers van gften restafval dienen alle overige transport- en verwerkingskosten te worden gezien als vaste kosten. In voorgaande jaren heeft gemeente Drimmelen wel een deel van de vaste kosten opgenomen in het variabele tarief. Dit op verzoek van de gemeenteraad die een grotere prikkel tot afvalscheiding wilde leggen bij de inwoners. Bij het opstellen van de begroting voor 2010 is ervan afgezien om vaste kosten te verrekenen met het variabele tarief. Dit heeft onder andere te maken met de start van de kunststof inzameling, alsmede met de risico s die de gemeente loopt wanneer de variabele kosten niet worden ontvangen door een gewijzigd aanbiedgedrag. Vooraf was namelijk niet bekend wat de gescheiden inzameling van kunststof voor invloed zou hebben op het aanbiedgedrag van de containers voor restafval. De vaste kosten zijn alle kosten die samenhangen met de zorgplicht, minus de inzamel- en verwerkingskosten voor gft- en restafval. In de beheersbegroting van 2010 zijn 18

19 derhalve alleen de inzamel- en verwerkingskosten voor gft- en restafval de variabele kosten. Dit zijn namelijk de enige kosten die de burger kan beïnvloeden met zijn aanbiedgedrag van de containers. 10. Hoe zijn de ledigingtarieven per volumemaat container berekend? Eerst zijn de te verwachten uitgaven berekend voor inzameling en verwerking van gften restafval; het variabele deel van de afvalstoffenheffing. Vervolgens doet de gemeente een aanname voor het gemiddeld aantal ledigingen. Dit is gebaseerd op ervaringgegevens van voorgaande jaren. Aan de hand van dit gemiddeld aantal ledigingen wordt een totaal afvalvolume berekend (is: inhoud * verwacht aantal ledigingen * aantal uitstaande containers). Uitgangspunt is daarbij dat alleen volle containers aan de straat komen. De te dekken variabele kosten worden gedeeld door het te verwachten totale volume. Op deze manier is een bedrag per liter bepaald. ( 0,034 per liter aangeboden afval). Het tarief per aangeboden liter gft- en restafval is hierdoor gelijk. Dat wil niet zeggen dat het bedrag per lediging gelijk is. De container van gft-afval is 140 liter en van restafval 240 liter. Het gelijke tarief wordt gehanteerd om te voorkomen dat inwoners restafval bij het gft-afval doen omdat deze container dan goedkoper zou zijn. Bij het opstellen van de begroting voor 2010 heeft de gemeente voor de aanname van het gemiddeld aantal ledigingen verwacht dat dit aantal ten opzichte van 2009 zou halveren. Dit is begrijpelijk omdat uit onderzoeken naar voren is gekomen dat de helft van het volume in de restafvalcontainer bestaat uit kunststof afval. Dit gegeven heeft de gemeente gebruikt om het aantal ledigingen voor 2010 vast te stellen. De aanname is geweest dat door de aparte inzameling van de kunststof verpakkingen de huishoudens de containers veel minder zouden aanbieden, namelijk de helft van het aantal aanbiedingen in Het tarief per lediging is voor 2010 daardoor hoger dan in In 2009 was het 6,44 voor een 240 liter container en in 2010 is dat 10,05. Nu het inzamelresultaat voor kunststof afval wel conform de verwachtingen is en het lagere aantal aanbiedingen van de restcontainers niet, zal uit sorteeranalyses van het restafval moeten blijken of inwoners ander afval zijn gaan aanbieden in de containers voor restafval. 11. Wat is het percentage vaste kosten en wat het percentage variabele kosten? In 2009 betaalde een gemiddeld huishouden in Drimmelen 146 voor het vaste tarief en 126 voor het variabele deel van de afvalstoffenheffing. Bij een gemiddeld huis- 19

20 houden in Drimmelen bestaat de afvalstoffenheffing voor 46 % uit variabele kosten en 54 % uit vaste kosten. (figuur 2.1). Afvalstoffenheffing in per huishouden % % % Drimmelen 2009 variabel tarief rest variabel tarief gft vastrecht Figuur 2.1 Verhouding vaste en variabele kosten Van het vaste tarief wordt 40 betaald voor de milieustraat. Tot de kosten op de milieustraat behoort ook het groenafval dat door agrariërs kan worden aangeboden. Op twee ochtenden in de week is de milieustraat geopend voor agrariërs die met een traktor of aanhangwagen het groenafval komen brengen. Bij de invoering van diftar heeft de gemeenteraad met de ZLTO een overeenkomst gesloten om agrariërs de gelegenheid te bieden groenafval van de erfbeplanting op de milieustraat te brengen. Voor een deel betreft dit bedrijfsafval dat op kosten van alle inwoners van Drimmelen wordt afgevoerd. Ongeveer de helft van het groenafval dat op de milieustraat wordt gebracht is snoeiafval van erfbeplanting van agrarische bedrijven. 12. Is dit een bedrijfseconomisch verantwoorde verdeling of kan er overgeheveld worden van vast naar variabel of andersom? Wat zijn daarvan de voor- en nadelen? Vaste kosten in het variabele tarief: Uit bedrijfseconomisch oogpunt is het niet verantwoord om vaste kosten die de gemeente moet maken in het variabele tarief op te nemen. Wanneer vaste kosten in het variabele tarief worden opgenomen stijgt het variabele deel van de afvalstoffenheffing. De voordelen van een hoger variabel tarief zijn: - een grotere prikkel om afval te scheiden. Daarmee neemt het percentage hergebruik toe ten opzichte van de huidige situatie. Dit zal een kostendaling tot gevolg hebben omdat de verwerkingskosten voor gft- en restafval hoger zijn dan 20

21 de verwerkingskosten voor de herbruikbare stromen en de verwerkingskosten op de milieustraat; - Als de kosten per ledigingen hoger zijn zullen huishoudens meer geneigd zijn de gft- en restafval container alleen aan de straat te zetten als deze echt vol is. Bij een lager tarief komen ook halfvolle containers aan de straat en betaalt de gemeente voor het leegmaken van lucht ; - Een hoger tarief komt meer tegemoet aan het principe de vervuiler betaalt. Immers huishoudens die de containers vaak aanbieden betalen (aanzienlijk) meer dan huishoudens die hun afval goed apart houden. De nadelen van een hoger variabel tarief zijn: - dit heeft het risico in zich dat bij een lager aantal aanbiedingen dan verwacht de vaste kosten niet ontvangen worden uit het variabele tarief. De gemeente moet dan geld uit de algemene middelen aanwenden voor het voldoen aan de verplichtingen voor de afvalverwijdering. Aan de andere kant is er na verloop van tijd een ervaringsgegeven over het aantal ledigingen en is het risico beperkt dat inkomsten uit de afvalstoffenheffing niet toereikend zijn voor de uitgaven; - een hoger variabel tarief stimuleert ontwijkgedrag. Bij een hoger variabel tarief zullen huishoudens eerder een manier gaan zoeken het afval af te voeren naar alternatieve plaatsen. Zoals een milieustraat in de buurt waar niet betaald hoeft te worden. Ander ontwijkgedrag dat voorkomt is: meenemen naar het werk, deponeren in de openbare prullenbakken of dumpen in het buitengebied. Variabele kosten in het vaste tarief: De gemeente kan er ook voor kiezen om variabele kosten in het vaste tarief op te nemen. In dat geval daalt het variabele tarief. Sommige diftargemeenten nemen een gemiddeld aantal ledigingen op in het vaste tarief. Wanneer huishoudens vaker afval aanbieden dan wordt bijbetaald na afloop van het belastingjaar. Voordelen van variabele kosten in het vaste tarief zijn: - de zogenaamde nulaanbieders betalen dan toch mee aan de variabele kosten ook al staat de container nooit buiten; - bedrijfseconomisch gezien bestaan de inzamelkosten voor een deel uit vaste kosten en voor een deel uit variabele kosten. Immers de inzamelwagen moet de inzamelronde rijden ongeacht hoeveel containers buiten staan. Door een inschatting te maken van de vaste kosten van de inzameling kan dit deel worden toegerekend aan het vaste tarief. Dat biedt zekerheid dat deze kosten worden ontvangen. De kosten per lediging staan dan in het variabele tarief. Nadelen van een lager variabel tarief: - minder prikkel tot goed scheiden. Wanneer de containers goedkoper worden gaan de inwoners mogelijk minder goed scheiden. Dat is nadelig voor het mili- 21

22 eurendement en het brengt hogere kosten met zich mee. Overigens is dat effect niet aangetoond in gemeenten die een lager variabel tarief hanteren; - een hoge administratieve last voor een mogelijk beperkt effect op de afvalstoffenheffing. Wanneer de meeste huishoudens binnen het gemiddelde aantal blijven, dat in het vaste tarief is opgenomen, is er veel werk nodig om dit aan te tonen. Dit terwijl voor een groot deel van de huishoudens het voorschot ook het eindbedrag is. 2.5 Effect grootte huishouden op hoogte afvalstoffenheffing 13. Wat is op jaarbasis het gemiddeld aantal ledigingen van zowel gft- als restcontainer onderscheiden naar grootte van het huishouden (1- persoons-, 2 persoons-, 3 persoons- en meerpersoonshuishoudens)? In tabel 2.6 is het gemiddeld aantal ledigingen per huishoudklasse weergegeven. Het betreft het aantal ledigingen in Er zijn geen 3- of meerpersoons huishoudens die de emmer voor restafval van 40 liter in gebruik hebben. De meerpersoonshuishoudens bieden de container meer dan 2 x zoveel aan als de 1- persoonshuishoudens. Een meerpersoonshuishouden slaat maar 7 keer per jaar een inzamelronde over, een 1-persoonshuishouden biedt de container eenmaal per 6 weken aan en slaat daarmee 2 op de 3 inzamelronden over. (tabel 2.6). gemiddeld aantal ledigingen 2009 gemiddeld 1-p hh 2-p hh 3-p hh mp hh restafval 240 liter 14,0 8,5 11,9 16,8 19,1 restafval 40 liter 15,8 15,5 18,3 0,0 0,0 gft-afval 140 liter 9,6 7,0 9,7 9,9 11,0 gft-afval 25 liter 8,8 7,8 11,7 4,0 6,0 Tabel 2.6 Gemiddeld aantal ledigingen per huishoudklasse in Wat is het aantal nulaanbieders voor gft- en restafval en het aantal dubbele nulaanbieders? In het gemiddeld aantal ledigingen per huishoudklasse (tabel 2.6) zijn de nulaanbieders per containermaat niet meegerekend. In Drimmelen bieden 800 aansluitin- 22

23 gen nooit de restafvalcontainer aan en ruim aansluitingen bieden nooit de gftcontainer aan. (tabel 2.7). Restafval Gft-afval 1-persoons persoons persoons meerpersoons Totaal Percentage van totaal 7% 18% Tabel 2.7 Aantal nulaanbieders per huishoudklasse en percentage nulaanbieders van totaal aantal huishoudens In 2008 is een bewonersonderzoek uitgevoerd. 6% van de respondenten gaf toen aan het gft-afval nooit apart aan te bieden. Verder gaf 24% van de respondenten aan met behulp van een compostvat of composthoop in de eigen tuin te composteren. Beide feiten verklaren het aantal nul-aanbieders van de gft-container. Overigens wil het niet zeggen dat de composteerders nooit gft-afval aanbieden, want de relatie tussen de nulaanbieders en de composteerders is niet gevraagd. Het aantal nul-aanbieders voor restafval is uit het bewonersonderzoek niet zo eenvoudig te traceren. 3% van de respondenten gaf aan het afval iedere week op een ongewenste manier af te voeren en nog eens 7% gaf aan dat eenmaal per twee weken te doen. De vraag is niet gesteld of dat ook inhield dat men nooit de container aan de straat zette. Van alle huishoudens in Drimmelen bieden 676 huishoudens geen van beide containers aan in Bij de nul-aanbieders horen ook de leegstaande woningen, dit is 2% van het totaal. (tabel 2.8). 6% van het totaal aantal huishoudens biedt nooit een container aan. Naar verwachting is een deel van deze huishoudens (agrarische) bedrijven in het buitengebied die hun afval aanbieden in een bedrijfsafvalcontainer en het gft-afval composteren of gebruiken als voer voor (klein)vee. Een onderzoek zou moeten uitwijzen of deze aanname correct is. Uit bewonersonderzoeken in andere diftargemeenten blijkt overigens dat het aantal nul-aanbeiders niet onrustbarend is. Zo blijkt uit een onderzoek in Sint-Michielsgestel (diftar volume- frequentie) dat 4% van de huishoudens de container voor restafval nooit 23

24 aanbiedt. 36% van de huishoudens in Sint-Michielsgestel biedt nooit de gft-container aan. aantal huishoudens dat beide containers nooit aanbiedt 1-persoons persoons persoons 57 meerpersoons 77 Totaal 676 Percentage van totaal 6% leegstaande woningen 193% Percentage van totaal 2% Tabel 2.8 Aantal huishoudens en woningen dat nooit een container aanbiedt 15. Wat zijn, afgeleid van de vorige 2 vragen, de genoemde categorieën huishoudens kwijt aan de afvalstoffenheffing? Meer specifiek wordt gekeken naar de verhouding vastrecht en variabel tarief. Gemiddeld betaalt een huishouden in 2009 in de gemeente Drimmelen 272,- per jaar aan afvalstoffenheffing. Dit zijn de huishoudens die meer dan eenmaal één van de containers aanbieden. De huishoudens die een of beide containers nooit aanbieden betalen het vastrecht vermeerderd met de kosten van de container die wel aan de straat wordt gezet. De dubbele nul-aanbieders betalen alleen het vastrecht. Aan de milieustraat wordt 40 per huishouden betaald. Figuur 2.2 laat zien dat het diftarsysteem in Drimmelen tegemoet komt aan het principe de vervuiler betaalt. Hoe groter het huishouden, des te hoger de afvalstoffenheffing. Een meerpersoonshuishouden betaalt bijna anderhalf maal zoveel aan afvalstoffenheffing dan een 1-persoonshuishouden. (figuur 2.2) Het uitgangspunt waarvan uitgegaan moet worden is dat de container alleen aan de straat wordt gezet als deze vol is. 24

25 Afvalstoffenheffing in per huishouden variabel tarief restafval variabel tarief gftafval vastrecht gemiddeld 1-p hh 2-p hh 3-p hh mp hh Figuur 2.2 Afvalstoffenheffing gemiddeld en per huishoudcategorie In figuur 2.3 is de verhouding tussen het vastrecht en het variabel tarief voor gft- en restafval weergegeven per huishoudgrootte. Bij een gemiddeld huishouden bestaat de afvalstoffenheffing voor 54 % uit vastrecht en 46 % uit het variabel tarief. Bijna 30 % van de vaste kosten komt voor rekening van de milieustraat. Het grootste deel van het variabele tarief bestaat uit kosten voor het legen van de container voor restafval. In het figuur is duidelijk te zien dat de verhouding vast- en variabel tarief verschuift naarmate een huishouden meer inwoners telt. Hoe groter het huishouden, des te groter het gedeelte variabel tarief voor restafval. Figuur 2.3 gaat uit van het aantal ledigingen in 2009 en het tarief per lediging in (in 2010 is het tarief per lediging verhoogd vanwege de inzameling van de kunststofverpakkingen, daarom kan dit tarief per lediging hier niet gebruikt worden). 33% 13% 24% 12% 29% 14% 37% 40% 13% 13% variabel tarief restafval variabel tarief gft-afval 54% 64% 56% 50% 47% vastrecht gemiddeld 1-p hh 2-p hh 3-p hh mp hh Figuur 2.3 Verhouding vast en variabel tarief per huishoudklasse 25

26 De grootste groep huishoudens bestaat uit tweepersoonshuishoudens. Deze groep draagt ook het meeste bij aan de afvalstoffenheffing. De kleinste groep huishoudens bestaat uit huishoudens met drie personen. De verhouding tussen de omvang van de groep en de bijdrage aan de afvalstoffenheffing is ongeveer gelijk. Naar verhouding dragen de meerpersoonshuishoudens meer bij aan de afvalstoffenheffing dan de andere groepen. (tabel 2.9) aantal percentag e bijdrage aan de afvalstoffenheffing 1-persoons % 19% 2-persoons % 37% 3-persoons % 16% meerpersoons % 28% Totaal % 100% Tabel 2.9 Het aantal huishoudens per huishoudgrootte, het percentage per huishoudklasse en de bijdrage aan de afvalstoffenheffing per klasse 16. Wat is per genoemde categorie huishoudens het effect van de inzameling van kunststof verpakkingen op het aantal ledigingen van de restcontainer? In de eerste 5 maanden van 2010 is het aantal ledigingen van de container voor restafval met 20% afgenomen ten opzichte van dezelfde periode in Derhalve niet met 50% waarvan de gemeente is uitgegaan bij het opstellen van de bedragen per lediging. Het is de vraag of de inwoners zich realiseren dat het tarief per lediging is veranderd in Wanneer dat niet zo is zal voor veel inwoners een onaangename verrassing wachten bij de afrekening van het aantal ledigingen over Wat is het effect van de inzameling van kunststof verpakkingen op de variabele kosten en de ledigingtarieven? Bij het vaststellen van de tarieven voor de ledigingen is de gemeente uitgegaan van een halvering van het gemiddeld aantal aanbiedingen voor restafval (paragraaf 2.4). Daartoe is het tarief per lediging fors verhoogd. In 2009 was het tarief per lediging voor de 140-liter gft container 3,79, in 2010 is dit verhoogd naar 5,86. Het tarief voor de gft-container heeft feitelijk niets te maken met de kunststofinzameling. Omdat de ge- 26

27 meente de kosten per liter voor gft- en restafval gelijk heeft gesteld is ook het tarief per lediging voor de gft-container aangepast. Veel diftargemeenten hanteren eenzelfde tarief voor de gft- en de restafvalcontainer. Wanneer dat niet wordt gedaan is de gftcontainer goedkoper. De gemeente wil dat niet vermoedelijk vanwege de veronderstelling dat huishoudens eerder geneigd zijn restafval aan te bieden in de gft-container. Dit is echter niet aangetoond in gemeenten waar verschillende tarieven worden gehanteerd. Het afkeuren van vrachten gft-afval komt hoogstzelden voor. Het tarief voor de 240 liter restafvalcontainer was 6,44 in In 2010 is dit verhoogd naar 10,05. Nu het aantal ledigingen niet gehalveerd is maar afgenomen met 20% betekent dit dat de variabele tarieven te hoog zijn ingeschat. Als gevolg daarvan zal de gemeente in 2010 naar verwachting te veel ontvangen vanuit de afvalstoffenheffing. Overigens is in andere diftargemeenten eenzelfde beeld aan de orde als in Drimmelen. Zo is ook in Sint-Michielsgestel en Hilvarenbeek het aantal ledigingen gedaald met ongeveer 20 %. Ook hier is derhalve de daling geen 50 % zoals verwacht mocht worden op basis van door Nedvang uitgevoerde onderzoeken. Voor iedere huishoudcategorie houdt de inzameling van de kunststof verpakkingen en de verwachte effecten op de kosten per lediging, in dat het percentage variabele kosten in 2010 ongeveer 5% hoger is dan in Het hogere percentage kosten voor gftafval houdt dus niet in dat er meer gft-afval wordt aangeboden. (figuur 2.4). 24% 25% 33% 29% 35% 31% 37% 38% 40% 41% 12% 15% 14% 13% 18% 14% 13% 16% 13% 17% variabel tarief restafval variabel tarief gft-afval 54% 50% 64% 59% 56% 51% 50% 45% 47% 42% vastrecht Gemiddeld 1-p hh 2-p hh 3-p hh mp hh Figuur 2.4 Verhouding vast en variabel tarief 2009 en

28 2.6 Effecten van externe ontwikkelingen 18. Wat is het effect van het aflopen van het verwerkingscontract voor gft-afval op de variabele kosten als de verwerking veel goedkoper wordt na 2012? De gemeenten in Noord-Brabant hebben een verwerkingscontract voor gft-afval. De eerste mogelijkheid om dit contract op te zeggen is per mei De contractpartner is Attero (vml Essent Milieu). Attero en de gemeenten hebben in juni 2010 een afspraak gemaakt het contract niet op te zeggen. In ruil daarvoor verlaagt Attero het tarief van 83,48 naar 55,- per ton voor de jaren 2010 en Dit zorgt voor een flinke besparing op de verwerkingskosten voor gft-afval. In 2010 is dit een bedrag van Het variabele tarief per lediging voor gft-afval kan daardoor omlaag met circa 0,90. Vanaf 2012 zijn de verwerkingskosten per ton vastgelegd op 45,-. Ten opzichte van 2010 is de besparing Het variabele tarief per lediging kan dan verder omlaag met nog eens 0,30 t.o.v. het tarief van 2010 en Wat is het effect van het aflopen van het verwerkingscontract voor restafval op de variabele kosten als de verwerking veel goedkoper wordt na 2017? Momenteel betalen de gemeenten in Noord-Brabant 142,67 voor het verwerken van restafval. De eerste opzegmogelijkheid voor dit contract is per 1 januari Nadat in andere provincies de verwerking van het restafval is aanbesteed blijkt dat tarieven van 60 ook tot de mogelijkheid behoren. (provincie Utrecht). In de markt wordt verondersteld dat een verwerkingstarief van 60 het absolute minimum tarief zal zijn. Stel dat ook in Brabant een dergelijk tarief uit een aanbesteding naar voren komt, dan zou dat inhouden dat voor gemeente Drimmelen (vanaf 2017) verminderen met ruim ,-. (berekend op basis van het te verwachten aanbod in 2010, dus al rekening houdend met de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingen). Uitgaande van het totaal aantal ledigingen voor restafval in 2009 kan het tarief per lediging van de restcontainer in 2017 dan met circa 2,30 omlaag. Dit uitgaande van het huidige aanbod. 20. Wat is het effect van het aflopen van de raamovereenkomst voor kunststof verpakkingen na 2012? De verpakkingsindustrie heeft met het ministerie van VROM en de Vereniging van Nederlandse gemeenten (VNG) een raamovereenkomst gesloten voor het inzamelen van kunststof verpakkingen. De raamovereenkomst loopt van 2009 t/m De verpak- 28

29 kingsindustrie, verenigd in Nedvang, betaalt de gemeenten een vergoeding voor het inzamelen van de kunststof verpakkingen. Deze vergoeding is in 2009 en 2010 gesteld op 475 per ton. In Drimmelen wordt in 2010 naar verwachting 300 ton aan kunststof verpakkingen ingezameld. De gemeente ontvangt derhalve een vergoeding van bijna Daar bovenop komen vermeden verwerkingskosten voor restafval van ruim ,-. Voor de inzameling van de kunststof, de aanschaf van de plastic herozakken alsmede de verspreiding van de plastic hero-zakken moet de gemeente uiteraard betalen. Netto komt het neer op een positief effect van circa ,- op jaarbasis, ofwel 7 per aansluiting. In 2010 wordt de inzameling van de kunststof geëvalueerd. Aan de hand van deze evaluatie wordt een tarief voor 2011 en 2012 vastgesteld. Er is een grote kans dat de vergoeding in 2011 en 2012 daalt ten opzichte van de huidige vergoeding. Bovendien is niet duidelijk wat er gaat gebeuren als de raamovereenkomst afloopt. Verwerkers investeren momenteel in de nascheiding van kunststof verpakkingen. Wanneer de gemeente na 2012 alleen een vergoeding ontvangt voor de nascheiding, dan komen de eerder genoemde besparingen te vervallen. De vraag is dan of de gemeente doorgaat met het gescheiden inzamelen van de kunststof verpakkingen. Wanneer deze kunststof verpakkingen na 2012 weer in het restafval belanden dan nemen de verwerkingskosten weer toe met ruim ,-. Daarnaast mist de gemeente de inkomsten uit de vergoeding die Nedvang betaald voor de ingezamelde verpakkingen. De kosten die de gemeente maakt voor de inzameling van de kunststof verpakkingen komen te vervallen. De eerder genoemde circa ,- moet de gemeente dan weer gaan betalen. De 7 besparing per huishouden vervalt weer. Het is maar de vraag of het raadzaam is te stoppen met de inzameling van kunststof verpakkingen. Dit ondermijnt de gescheiden inzameling en inwoners zullen geneigd zijn ook andere afvalstromen minder goed te gaan scheiden. Verder is het helemaal niet zeker of er voldoende capaciteit is voor het nascheiden van alle kunststof afval dat op de markt komt. Mogelijk zal een systeem van bronscheiding en nascheiding naast elkaar bestaan. 21. Is het mogelijk het aanbiedgedrag te wijzigen door het niet langer doorbelasten van de gft-container? De verwachting is dat het aanbod van (gf)t-afval op de milieustraat afneemt met 30 %. Daar tegenover staat dat het gft-afval dat wordt aangeboden via de huis-aan-huis in- 29